Για παιδιά ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ Παίζω, Σκέφτοµαι, Μαθαίνω ζ ε θ η Φύλλα εργασίας α γ Γλώσσα δ β Τεύχος Α Συµπληρωµατικές ασκήσεις ορθογραφίας, γραµµατικής και εµπλουτισµού λεξιλογίου 100 σελίδες Ανάλυση βασικών κανόνων γραµµατικής µε ασκήσεις και παραδείγµατα
Τι θα µάθω σε αυτό το τεύχος: Να σχηµατίζω και να χρησιµοποιώ σωστά τους χρόνους και τις εγκλίσεις των ρηµάτων. Να κλίνω σωστά τα θηλυκά ουσιαστικά σε -η (µε πληθυντικό σε -εις). Να γράφω περιγραφικά κείµενα. Να εντοπίζω τους επιρρηµατικούς προσδιορισµούς του τόπου και του χρόνου. Να αναγνωρίζω και να χρησιµοποιώ τις χρονικές, τις υποθετικές, τις αιτιολογικές και τις τελικές προτάσεις. Να σχηµατίζω σωστά τη λόγια κλίση των θηλυκών ουσιαστικών σε -ος. Να σχηµατίζω σωστά τα αριθµητικά επίθετα. Να σχηµατίζω και να χρησιµοποιώ τα παραθετικά των επιθέτων. Να διακρίνω τις απλές, τις επαυξηµένες και τις ελλειπτικές προτάσεις. Να κλίνω σωστά τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες. Να µετατρέπω τις ονοµατικές φράσεις σε ρηµατικές και το αντίστροφο. Να σχηµατίζω και να χρησιµοποιώ σωστά τις µετοχές Παθητικού Παρακειµένου.
Παίζω, Σκέφτοµαι, Μαθαίνω Γλώσσα όνοµα ΣΤ ηµοτικού, Α τεύχος Αυτό το βιβλίο ανήκει
Αγαπητοί γονείς, Παίζω, Σκέφτοµαι, Μαθαίνω Αυτή η σειρά βιβλίων της iscool µπορεί να αποτελέσει ένα βοηθητικό εργαλείο στα χέρια των γονέων, αλλά και των εκπαιδευτικών, µε σκοπό να στηρίξουν τους µικρούς µαθητές να εµπεδώσουν και να εξασκηθούν στην ύλη που αντιστοιχεί στην τάξη τους. Τα φύλλα εργασίας της iscool µπορούν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, εµπλουτίζοντας το υλικό των µαθητών προς εξάσκηση, αλλά και επαναληπτικά κατά τη διάρκεια των διακοπών ή του ελεύθερου χρόνου των παιδιών. Επιπλέον, εµπεριέχονται τα βασικά σηµεία της θεωρίας κάθε µαθήµατος, καθώς και βοηθητικά παραδείγµατα, καθιστώντας έτσι τη µελέτη στο σπίτι ευκολότερη. Εκδόσεις iscool Για τα κείµενα, την ύλη και τη θεµατολογία συνεργάστηκαν και επιµελήθηκαν: Ιωάννης Μεταξάς ΒΑ (Τµήµα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής & Ψυχολογίας Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων) Αλίκη Τρίγκα BA (Τµήµα Φιλολογίας Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών) Μαρία Βασιλείου BA (Τµήµα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών Πανεπιστηµίου Κρήτης) Κατερίνα Σιµοπούλου BA (Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής Εκπαίδευσης, ηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης) Αθηνά Τσιώρη BA (Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών) Βασιλική Κεφάλα BA (Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών) 1η Έκδοση Απρίλιος 2017 Εκδοτικός Σχεδιασµός : Εκδόσεις iscool (Εµπορικό Σήµα της FILIA LAB Α.Ε.) Καλλιτεχνική & Γραφιστική Επιµέλεια: FILIA LAB Α.Ε. Το παρόν έργο πνευµατικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Ελληνικού Ν. 2121/93 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει και τις διεθνείς συµβάσεις περί πνευµατικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται ρητά και απολύτως η χωρίς την προηγούµενη γραπτή άδεια του Εκδότη κατά οποιονδήποτε τρόπο αναδηµοσίευση, αναπαραγωγή, αποθήκευση σε βάση δεδοµένων, αναµετάδοση (ηλεκτρονική, µηχανική ή άλλη), φωτοανατύπωση, µετάφραση, διασκευή, τροποποίηση και εν γένει εκµετάλλευση του συνόλου ή µέρους του παρόντος έργου. Το παρόν έργο διατίθεται µόνο για προσωπική και όχι για εµπορική χρήση. Copyright 2017 FILIA LAB S.A. Ηρούς 4, 10442 Αθήνα Τηλ. 210 5157 859, 211 8000 834 211 8000 834 e-mail: info@iscool.gr ISBN: 978-618-5291-05-1
Περιεχόµενα 1η ενότητα: Ταξίδια, τόποι και µεταφορικά µέσα Τα ψάθινα καπέλα... Ταξιδεύοντας µε ελέφαντα... ύο µέρες στο βουνό... 2η ενότητα: Κατοικία Το σπίτι του ποιητή Καβάφη... Μικρές αγγελίες... Κύριε, µας ενοχλείτε... 4η ενότητα: ιατροφή Συνταγές µαγειρικής... Στη διαφήµιση όλα είναι δυνατά!... Η χελώνα και ο Ρεβιθάκης... 6η ενότητα: Η ζωή σε άλλους τόπους Αυτόχθονες λαοί - Σπίτι µας είναι η Γη... Αιολική Γη... Τα έθνη του κόσµου... 06-10 11-15 16-19 20-23 24-27 28-32 33-37 38-42 43-47 48-51 52-55 56-59 7η ενότητα: Η ζωή έξω από την πόλη Ολική καταστροφή στις καλλιέργειες... 60-64 Τριάντα εννιά καφενεία κι ένα κουρείο... 65-69 Καλοκαίρι µε δρεπάνι, τσουγκράνα και αµίλητο νερό!... 70-73 8η ενότητα: Χριστούγεννα Επαναληπτικό Χριστουγέννων 1... 74-78 Επαναληπτικό Χριστουγέννων 2... 79-82 9η ενότητα: Συσκευές Οδηγίες χρήσης καφετιέρας... 83-87 Πάµε µια βόλτα στον Γουέµπι... 88-92 Το µηχάνηµα... 93-96 * Οι ενότητες και τα κεφάλαια που παραλείπονται αποτελούν επετειακές, εορταστικές ή επαναληπτικές του σχολικού βιβλίου. Παίζω, Σκέφτοµαι, Μαθαίνω Γλώσσα ΣΤ ηµοτικού, Α τεύχος
Τα ψάθινα καπέλα 1. Ώρα για ορθογραφία! Λυκαβ_ττός κ_νέζικα παµπάλ ο βαφτ_ζω βυσσ_νί στρ_µένος αντ_θεση τσαλαπετ νός προκλ_τικός λαγ_νικό δακρ_ζω οβ_δα χαρακτ_ρας πολ_τέλεια κατακόρ_φα εµφάν_ση προκλ_τικός ξύλ_νος 2. Αντιστοίχισε τα παρακάτω ρήµατα µε τον χρόνο στον οποίον βρίσκονται. θυµάµαι θα έχω καταλήξει έβλεπε θα έρθουµε είχε βαφτίσει θα πηγαίνει χαρήκαµε έχω πετάξει Παρακείµενος Παρατατικός Συντελεσµένος Μέλλοντας Υπερσυντέλικος Ενεστώτας Συνοπτικός Μέλλοντας Εξακολουθητικός Μέλλοντας Αόριστος Θυµάσαι τους χρόνους των ρηµάτων; 6
Τα ψάθινα καπέλα 3. Γράψε τα παρακάτω ρήµατα στους υπόλοιπους χρόνους, στο πρόσωπο και στη φωνή που βρίσκονται. Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Εξακολ. Μέλλοντας Συνοπτ. Μέλλοντας Παρακείµενος Υπερσυντέλικος Συντ. Μέλλοντας αθροίζει........................ δανειζόµαστε........................ 4. Μπορείς να συµπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα, γράφοντας τα ρήµατα στον παρατατικό και στον αόριστο; Ρήµα Παρατατικός Αόριστος ανεβαίνω διαφηµίζεται κλείνει διαγράφω κρυβόµαστε σέβοµαι ρυθµίζω φοβάσαι καλύπτεστε γνωρίζει διαβάλλει ανέβαινα................................. ανέβηκα................................. 7
Τα ψάθινα καπέλα 5. Γράψε ξανά τις παρακάτω προτάσεις στον χρόνο που αναγράφεται στην παρένθεση. Ο µαθητής έλυσε τις ασκήσεις της Γλώσσας. (Συνοπτικός Μέλλοντας) Ο µαθητής θα λύσει τις ασκήσεις της Γλώσσας.......... Η µητέρα έραψε το φόρεµα της Ράνιας. (Παρακείµενος)......... Ο δάσκαλος θα διορθώσει τα γραπτά των µαθητών. (Αόριστος)......... Τα κορίτσια ανέλαβαν τη διακόσµηση της τάξης. (Ενεστώτας)......... Όλο το απόγευµα καθάριζαν την αυλή. (Εξακολουθητικός Μέλλοντας)......... Το Σαββατοκύριακο έβαψαν τα υπνοδωµάτια. (Παρατατικός)......... Το µεσηµέρι η Μαρία επέστρεψε στο σπίτι. (Συντελεσµένος Μέλλοντας)......... Ο Στέλιος δεν τελείωσε τις ασκήσεις του βιβλίου. (Υπερσυντέλικος)......... Ας θυµηθούµε Οι χρόνοι του ρήµατος µπορεί να δηλώνουν: το παρόν (Ενεστώτας, Παρακείµενος) το παρελθόν (Παρατατικός, Αόριστος, Υπερσυντέλικος) το µέλλον (Εξακολουθητικός Μέλλοντας, Συνοπτικός Μέλλοντας, Συντελεσµένος Μέλλοντας) 8
Τα ψάθινα καπέλα 6. Συµπλήρωσε τα κενά, γράφοντας τα ρήµατα στον τύπο που ταιριάζει, για να διαβάσεις το ηµερολόγιο της Ελένης. Αγαπητό µου ηµερολόγιο, Χθες...... (επισκέπτοµαι) µε τους γονείς µου τη θεία Ελπίδα, γιατί...... (υιοθετώ) ένα µικρό κουταβάκι.... (είµαι) τόσο όµορφο! Το χρώµα του... (είµαι) καφετί και..... (έχω) µία µικρή φουντωτή ουρά. Του..... (αρέσω) να παίζει όλη την ώρα και να..... (δαγκώνω) τα παπούτσια της θείας µου. Εκείνη του..... (φωνάζω) για να..... (σταµατάω), αλλά είµαι σίγουρη πως το...... (αγαπάω) πολύ. Μακάρι να µου...... (παίρνω) κι εµένα η µαµά µου ένα τόσο χαριτωµένο σκυλάκι! 7. Συµπλήρωσε τις παρακάτω λέξεις µε τα σωστά όµοια σύµφωνα. συ ογίζοµαι Ά α εγγρά ατος κο άω ά ωστος πα ούς ι όδροµος τέ ερα ανά ωση ε λησία ι ότης Φίλι ος ά ος γρα ένος γέ ηση θαλα ινός α ωσταίνω γλώ α ελά ωµα θά ος φύ α Σά ας µα ιά σύ εφα Α ική περιβά ω Σά ατο 9
Τα ψάθινα καπέλα 8. Ποιο είναι το καλύτερο δώρο που έχεις πάρει µέχρι στιγµής για τα γενέθλιά σου;................................................................................................................................................ Όταν...... περιγράφουµε ένα αντικείµενο, αναφέρουµε: Τι είναι; Πώς και πότε το αποκτήσαµε; Ποια είναι η προέλευσή του; Πώς χρησιµοποιείται; Πώς είναι εξωτερικά; Τι σκέψεις ή συναισθήµατα έχουµε γι αυτό; 10
Ταξιδεύοντας µε ελέφαντα 1. Ώρα για ορθογραφία! µ_θιστόρηµα υπ_ρέτης εµπ_δια αντ_ρρηση αφοπλιστ_κή διαθέσ_µος εκφραστ_κός συνταξιδι_τες υποζ_γιο αγανακτ_σµένος ευκαταφρόν_το κοκκιν_πός διαδραµατ_ζεται στ χηµα αποτ_χία καθ_στέρηση αυτοπεπ θηση µεταφορ_κό πεζ_πορία εξηµερ_µένος εξ_φρενικό αµετάπ στος ψ_χραιµία έγκ ρα 2. Γράψε τα επίθετα που παράγονται από τις παρακάτω λέξεις. νηστεύω νηστίσιµος µεταφορά αντικρίζω έθνος αγωνιώ οικονοµία όρος Αγγλία υγεία βράδυ δανείζω δικάζω µελέτη αγάπη γεύση εµφάνιση 11
Ταξιδεύοντας µε ελέφαντα 3. Συµπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα µε τους παροντικούς χρόνους. Ενεστώτας αποδεικνύω διαµαρτύροµαι πέφτω Παρακείµενος έχω ανεχτεί έχω βγει έχω µείνει έχω προβάλει 4. 5. Συµπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα µε τους παρελθοντικούς χρόνους. Παρατατικός Αόριστος Υπερσυντέλικος ευχόµουν υπήρχα κατάπια ανέβαλα έµαθα είχα σωθεί είχα στείλει Συµπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα µε τους µελλοντικούς χρόνους. Εξακ. Μέλλοντας θα προσκαλώ θα πετυχαίνω θα βάζω Συνοπτ. Μέλλοντας θα σπείρω θα ανέβω Συντ. Μέλλοντας θα έχω πιει θα έχω κόψει 12
Ταξιδεύοντας µε ελέφαντα 6. Υπογράµµισε στις παρακάτω προτάσεις τα χρονικά επιρρήµατα. Ο Παύλος πηγαίνει συνέχεια στο ίδιο εστιατόριο. Φέτος θα πάµε διακοπές στην Ελαφόνησο. Έλα στο σπίτι λίγο αργότερα, γιατί έχω διάβασµα. Απόψε θα πάµε σινεµά και θα δούµε µια κωµωδία. Πρέπει να επισκεπτόµαστε τακτικά τον οδοντίατρο. Συνήθως έρχεται στο µαγαζί µετά τις 2. Τα παιδιά καθηµερινά πηγαίνουν στο πάρκο. Σπάνια τρώω παγωτό, επειδή δεν µου αρέσει πολύ. Έχεις πάει πρόσφατα στο καινούργιο λούνα-παρκ; Μπορείς να σκεφτείς άλλα χρονικά επιρρήµατα;.................. Εκτός από τους χρόνους του ρήµατος, ο χρόνος µπορεί να δηλωθεί: Με χρονικά επιρρήµατα: ύστερα, αργότερα, απόψε, συνήθως, τακτικά, συνέχεια κ.ά. Με ουσιαστικά µε λειτουργία επιρρήµατος (σε αιτιατική ή γενική πτώση): του χρόνου, το πρωί, τα ξηµερώµατα κ.ά. Με χρονικές προτάσεις: αφού ήρθε, όταν έφτασε, πριν αρχίσεις 13
Ταξιδεύοντας µε ελέφαντα 7. Υπογράµµισε στις παρακάτω προτάσεις τα ουσιαστικά µε λειτουργία επιρρήµατος που δηλώνουν χρόνο. Το πρωί έφτιαξα ένα πολύ πλούσιο πρωινό. Του χρόνου θα πάω στο Γυµνάσιο. Τα ξηµερώµατα χτύπησε το τηλέφωνο. Θα έρθεις σπίτι το απόγευµα; Την επόµενη µέρα, δεν θυµόταν τίποτα! Τα Χριστούγεννα θα πάµε ταξίδι στο εξωτερικό. Την Παρασκευή δεν έχουµε σχολείο! 8. Υπογράµµισε τις χρονικές προτάσεις και κύκλωσε τον χρονικό σύνδεσµο, όπως στο παράδειγµα. Έκλεισα τα εισιτήρια του τρένου, πριν πάω στη δουλειά. ιάβαζα για το διαγώνισµα, όταν άκουσα το κουδούνι της πόρτας. Αφού τελειώσω το µαγείρεµα, θα απλώσω τα ρούχα. Ο δάσκαλος ήρθε στην τάξη, αφού πέρασε από το γραφείο του διευθυντή. Μόλις έκλεισαν τα σχολεία, πήγαµε στο χωριό της Μαριάννας. Προτού φύγεις, έλεγξε αν είναι όλα τα παράθυρα κλειστά. 14
Ταξιδεύοντας µε ελέφαντα 9. Ο θείος του Στέλιου αφηγείται µία ιστορία απ όταν ήταν µικρός, αλλά έχει αφήσει κάποια σηµεία κενά. Συµπλήρωσε εσύ την ιστορία µε τη φαντασία σου! Θυµάµαι µία φορά που είχαµε πάει εκδροµή στο... µαζί µε τα ξαδέρφια µου και........... Ξεκινήσαµε νωρίς για να φτάσουµε το µεσηµέρι. Ξαφνικά, είδαµε στον δρόµο....................... Ο ξάδερφός µου, ο Παναγιώτης, τρόµαξε και γι αυτό εµείς τον κοροϊδεύαµε και του λέγαµε «.........» Όταν, όµως, είδαµε.......... µας πήγε η ψυχή στην Κούλουρη! Μπήκαµε αµέσως στο αυτοκίνητο και.............. Τι ωραία χρόνια που ήταν! Όταν αφηγούµαστε µια ιστορία, αναφέρουµε: τον χρόνο (πότε έγιναν τα γεγονότα;) τον χώρο (πού έγιναν τα γεγονότα;) τα πρόσωπα που συµµετέχουν την εξέλιξη της ιστορίας τις σκέψεις ή τα συναισθήµατά µας 15
Δύο µέρες στο βουνό 1. Ώρα για ορθογραφία! σακ_διο σηµ ώσεις δι_µερο προ_πόθεση δραστ_ριότητες ξέν αστες επικοιν_νία αδιάβρ_χο µεγεθ_ντικός ορ βατικός συνοδ α προσανατολ_ζοµαι σ_µµετοχή υπεύθ_νος 2. Γράψε τα παρακάτω ρήµατα στους υπόλοιπους χρόνους, στο πρόσωπο και στη φωνή που βρίσκονται. Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Εξακολ. Μέλλοντας Συνοπτ. Μέλλοντας Παρακείµενος Υπερσυντέλικος Συντ. Μέλλοντας χτυπιέσαι λυνόµαστε 16
Παίζω, Σκέφτοµαι, Μαθαίνω C L Tips Στις μικρές τάξεις του ημοτικού συνδυάζουμε το μάθημα του σχολείου και τη γνώση μαζί με τη δημιουργική απασχόληση! iscool: Για τους γονείς του Σήμερα και την έξυπνη γενιά του Αύριο! Προτεραιότητα της iscool είναι να προσφέρουμε ένα ελκυστικό περιβάλλον μάθησης, με χρώμα, έμπνευση και γνώση! Στην iscool πιστεύουμε ότι οι βάσεις της εκπαίδευσης χτίζονται στο ημοτικό.
Τα βιβλία µας είναι... άλλο ένα απλό βοήθηµα... ένας ελκυστικός τρόπος εµπέδωσης του σχολικού µαθήµατος και πολλά παραπάνω... Το ημοτικό μου είναι COOL! Τα βιβλία της iscool είναι ιδανική παρέα και στις διακοπές των παιδιών! Με θεωρία, συμβουλές και παραδείγματα, ο γονιός να μπορεί να βοηθήσει το παιδί του με την κατάλληλη μεθοδολογία. Σχεδιάζουμε με στόχο τα παιδιά να εξασκούν την κριτική τους σκέψη και αντίληψη, παρέα με το άμεσα γνωστικό αντικείμενο! Τα βιβλία μας κολουθούν βήμα - βήμα τις ενότητες και τα κεφάλαια των σχολικών βιβλίων κάθε τάξης.
Παίζω, Σκέφτοµαι, Μαθαίνω Αγαπητοί γονείς, σχεδιάζοντας την iscool, είχαµε ως όραµα ένα µαθησιακό περιβάλλον που να είναι πρώτα απ όλα αφιερωµένο στα ίδια τα παιδιά. Στόχος µας είναι να µπορούµε να συνεισφέρουµε στην ανάπτυξη της αγάπης τους για µάθηση, να βοηθήσουµε τα παιδιά να εξερευνήσουν τα ατοµικά ταλέντα και τις δεξιότητές τους, να αναπτύξουν την ευφυΐα και την αυτοπεποίθησή τους. Οι εκδόσεις µας ακολουθούν βήµα-βήµα την ύλη του σχολείου. Τα θεωρούµε όµως το ίδιο εξαιρετικά και για τη δηµιουργική απασχόληση των παιδιών στον ελεύθερό τους χρόνο, ιδίως για τις µικρές τάξεις του ηµοτικού, όπου η εξάσκηση έχει κυρίαρχο ρόλο στην αφοµοίωση της γνώσης και θέτει σταθερές βάσεις στην εξελικτική τους πορεία. Πρώτιστα, θέλουµε η iscool να είναι πάνω απ όλα δηµιουργικός χρόνος µε τους γονείς, να συµπληρώσουµε το δεσµό παιδιών, γονέων και σχολείου, ώστε να συµβάλλουµε ενεργά σε ένα µαθησιακό περιβάλλον που διεγείρει την προσωπική, πνευµατική και κοινωνική ανάπτυξη. Με εκτίµηση H εκπαιδευτική οµάδα της iscool
iscool: Με αξία που θα φανεί στο µέλλον ΜΕΛΕΤΑΜΕ ΠΑΡΕΑ!