ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ 7ο ΜΕΡΟΣ Α Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ

Η ΛΕΥΚΗ ΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Η λευκή ουσία συντίθεται από εμύελες νευρικές ίνες διαφόρων διαμέτρων και νευρογλοία Οι νευρικές ίνες κατατάσσονται σε τρία είδη, ανάλογα με τις συνδέσεις τους : 1. Συνδεσμικές 2. Συνδετικές 3. Προβλητικές

ΣΥΝΔΕΣΜΙΚΕΣ ΙΝΕΣ (ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ) Οι συνδεσμικές νευρικές ίνες συνδέουν μεταξύ τους αντίστοιχες περιοχές των δύο ημισφαιρίων και αποτελούν τους εξής συνδέσμους των ημισφαιρίων : 1. 2. 3. 4. 5. Το μεσολόβιο Τον πρόσθιο σύνδεσμο Τον οπίσθιο σύνδεσμο Την ψαλίδα Το σύνδεσμο των ηνίων

ΤΟ ΜΕΣΟΛΟΒΙΟ Ο μεγαλύτερος σύνδεσμος του εγκεφάλου, συνδέει τα δύο ημισφαίρια Το μέσον του βρίσκεται στο βάθος της επιμήκους σχισμής και για περιγραφικούς λόγους υποδιαιρείται σε ρύγχος, γόνυ, σώμα και σπληνίο του μεσολοβίου Το ρύγχος του μεσολοβίου είναι το λεπτό τμήμα του προσθίου άκρου, το οποίο εκτεινόμενο προς τα κάτω και πίσω μεταβαίνει στο τελικό πέταλο Το γόνυ είναι το κυρτό πρόσθιο άκρο του μεσολοβίου που κάμπτεται προς τα κάτω, φερόμενο μπροστά από το διαφανές διάφραγμα Το σώμα του μεσολοβίου φερόμενο τοξοειδώς προς τα πίσω καταλήγει στο πεπαχυσμένο οπίσθιο άκρο, το σπλήνιο του μεσολοβίου

Οι ίνες του μεσολοβίου εισδυόμενες εντός εκάστου ημισφαιρίου ακολουθούν την εξής πορεία : οι ίνες του γόνατος φέρονται προς τα έξω και πρόσω εντός του μετωπιαίου λοβού και σχηματίζουν το έλασσον δίκρανο Οι ίνες του σώματος, φερόμενες προς τα έξω, αποτελούν την καλούμενη ακτινοβολία του μεσολοβίου Οι ίνες της ακτινοβολίας διασταυρώνονται με τις συνδετικές και τις προβλητικές ίνες που φέρονται στο φλοιό Μερικές από τις ίνες της ακτινοβολίας σχηματίζουν την οροφή και το έξω τοίχωμα του ινιακού κέρατος και το έξω τοίχωμα του κροταφικού κέρατος Αυτές οι ίνες αποτελούν το ταπήτιο του μεσολοβίου Τέλος, οι ίνες του σπληνίου φερόμενες προς τα έξω και πίσω, εντός του ινιακού λοβού, αποτελούν το μείζον δίκρανο

Ο ΠΡΟΣΘΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ Είναι σχετικά λεπτή υποστρόγγυλη δέσμη νευρικών ινών που διασχίζει εγκαρσίως τη μέση γραμμή αντίστοιχα προς το τελικό πέταλο Οι ίνες του προσθίου συνδέσμου εντός εκάστου ημισφαιρίου αποσχίζονται σε μια μικρότερη πρόσθια δέσμη, που κάμπτεται προς τα πρόσω και φέρεται στην πρόσθια διάτρητη ουσία και στην οσφρητική ταινία, και σε μια παχύτερη δέσμη η οποία κάμπτεται προς τα πίσω, αυλακώνει την κάτω επιφάνεια του φακοειδούς πυρήνα και φέρεται στον κροταφικό λοβό

Ο ΟΠΙΣΘΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ Είναι δέσμη νευρικών ινών που διασχίζει εγκαρσίως τη μέση γραμμή ακριβώς πάνω από το πρόσθιο στόμιο του υδραγωγού του εγκεφάλου (του Sylvius) στην Τρίτη κοιλία Συνδέεται με το κάτω σκέλος του μίσχου του κωναρίου Κατά μήκος της πορείας του απαντώνται διάφορες αθροίσεις νευρικών κυττάρων

Η ΨΑΛΙΔΑ Αποτελείται από εμμύελες νευρικές ίνες και αποτελεί την απαγωγό νευρική οδό από τον ιππόκαμπο προς τα μαστία του υποθαλάμου Οι νευρικές ίνες από τον ιππόκαμπο αρχικά σχηματίζουν τη σκάφη δηλαδή τη λεπτή στιβάδα της λευκής ουσίας που καλύπτει την ενδοκοιλιακή επιφάνεια του ιππόκαμπου και κατόπιν συγκλίνουν και σχηματίζουν την παρυφή του ιππόκαμπου Οι παρυφές από τα δύο ημιμόρια αυξάνονται σε πάχος και φτάνοντας στο οπίσθιο άκρο του ιππόκαμπου τους, κάμπτονται τοξοειδώς προς τα πρόσω και άνω, ύπερθεν του θαλάμου και από το μεσολόβιο και σχηματίζουν τα οπίσθια σκέλη της ψαλίδας Ακολούθως, τα δύο σκέλη συμπλησιάζουν ερχόμενα σε επαφή κατά μήκος της μέσης γραμμής και σχηματίζουν το σώμα της ψαλίδας

Μετά, το σώμα της ψαλίδας αποσχίζεται εκ νέου στα δύο πρόσθια σκέλη της ψαλίδας, κάθε ένα από τα οποία κάμπτεται προς τα πρόσω και κάτω, μπροστά από το μεσοκοιλιακό τρήμα Τέλος, κάθε πρόσθιο σκέλος καταλήγει στο σύστοιχο μαστίο Ο σύνδεσμος της ψαλίδας αποτελείται από εγκάρσιες ίνες, οι οποίες φερόμενες από το ένα οπίσθιο σκέλος στο αντίθετο διασχίζουν τη μέση γραμμή ακριβώς πριν από τη συνένωση των δύο οπίσθιων σκελών προς σχηματισμό του σώματος Η λειτουργία του συνδέσμου της ψαλίδας είναι να συνδέει μέσω των ινών τους, τους ιπποκάμπους των δύο ημιμορίων γι αυτό φέρεται με την ονομασία σύνδεσμος των ιππόκαμπων

Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΤΩΝ ΙΝΙΩΝ Είναι λεπτή δέσμη νευρικών ινών, που διασχίζει εγκαρσίως τη μέση γραμμή κατά το άνω σκέλος του μίσχου του κωναρίου Ο σύνδεσμος συνδέει τους εκατέρωθεν πυρήνες της ηνίας που βρίσκονται έκαστος στο τρίγωνο της ηνίας, κατά το οπίσθιο πέρας της μυελίνης ταινίας του θαλάμου Οι πυρήνες της ηνίας δέχονται προσαγωγούς ίνες από τους αμυγδαλοειδείς πυρήνες και από τους ιπποκάμπους, οι οποίες φέρονται δια της μυελίνης ταινίας του θαλάμου

ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Οι συνδετικές ίνες συνδέουν μεταξύ τους τα διάφορα μέρη του αυτού ημισφαιρίου και υποδιαιρούνται σε βραχείες και μακρές ίνες Οι βραχείες συνδετικές ίνες πορεύονται αμέσως υπό το φλοιό και συνδέουν παρακείμενες έλικες, φερόμενες εγκαρσίως προς τον επιμήκη άξονα των αυλάκων Οι μακρές συνδετικές ίνες σχηματίζουν διάκριτες επώνυμες δέσμες νευρικών ινών Η αγκιστροειδής δεσμίδα συνδέει το κινητικό κέντρο του λόγου (άλως του Broca) και τις έλικες της κάτω επιφανείας του μετωπιαίου λοβού με το φλοιό του πόλου του κροταφικού λοβού Η τοξοειδής δεσμίδα ή προσαγώγιον είναι μακρά, κυρτή δεσμίδα εντός της λευκής ουσίας της υπερμεσολοβίου έλικας (του προσαγωγίου) Συνδέει το μετωπιαίο και το βρεγματικό λοβό με την ιπποκάμπεια έλικα και της παρακείμενες κροταφικές φλοιώδεις περιοχές

Η άνω επιμήκης δεσμίδα είναι η παχύτερη και μακρότερη δεσμίδα νευρικών ινών. Συνδέει το πρόσθιο τμήμα του μετωπιαίου λοβού με τον ινιακό και τον κροταφικό λοβό Η κάτω επιμήκης δεσμίδα από τον ινιακό λοβό φέρεται προς τα πρόσω επί τα εκτός της οπτικής ακτινοβολίας και διανέμεται στον κροταφικό λοβό Η μετωποϊνιακή δεσμίδα συνδέει το μετωπιαίο λοβό με τον ινιακό και τον κροταφικό λοβό. Βρίσκεται στο βάθος εντός του ημισφαιρίου και έρχεται σε σχέση με το έξω χείλος του κερκοφόρου πυρήνα

ΠΡΟΒΛΗΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Ονομάζονται οι ίνες που συνδέουν το φλοιό των ημισφαιρίων με τη φαιά ουσία των υπόλοιπων μερών του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού Εξ αυτών άλλες μεν είναι φυγόκεντρες (απαγωγές) και άλλες κεντρομόλες (προσαγωγές) Οι προβλητικές ίνες κατά το άνω τμήμα του εγκεφαλικού στελέχους συγκροτούν συμπαγή ταινία λευκής ουσίας, γνωστής ως έσω κάψα, η οποία στην πορεία της συνορεύει προς τα έσω με την κεφαλή του κερκοφόρου πυρήνα και το θάλαμο και προς τα έξω με το φακοειδή πυρήνα

Οι νευρικές ίνες, μόλις ξεπεράσουν προς τα άνω τα όρια των πυρήνων ακτινοβολούν προς όλες τις διευθύνσεις προς το φλοιό του ημισφαιρίου, η ακτινοβολία αυτή των προβλητικών ινών ονομάζεται ακτινωτός στέφανος Οι περισσότερες προβλητικές ίνες πορεύονται επί τα εντός των συνδετικών ινών, αλλά διασταυρώνονται με τις συνδεσμικές ίνες του μεσολοβίου και του πρόσθιου συνδέσμου Οι νευρικές ίνες που πορεύονται στο πιο οπίσθιο μέρος του οπισθίου σκέλους της έσω κάψας ακτινοβολούν προς την πληκτραία σχισμή και αποτελούν την οπτική ακτινοβολία

ΔΙΑΦΑΝΕΣ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑ Είναι ένα λεπτό κάθετο πέταλο νευρικού ιστού αποτελούμενο από φαιά και λευκή ουσία Καλύπτεται και από τις δύο πλευρές του με επένδυμα και εκτείνεται μεταξύ της ψαλίδας και του μεσολοβίου Το διαφανές διάφραγμα χωρίζει μεταξύ τους τα μετωπιαία κέρατα των πλάγιων κοιλιών