ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος C.D.A. College Limassol 2014/2015

Transcript

1 ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος C.D.A. College Limassol 2014/2015

2 Το Νευρικο Συστημα ελεγχει τις σωματικες δραστηριοτητες που απαιτουν ταχυτητα όπως οι μυικες συστολες και η ταχυτητα της εκκρισης ορισμενων ορμονων. Το Ενδοκρινικο Συστημα ρυθμιζει τις μεταβολικες λειτουργιες του οργανισμου.

3 Αισθητικο τμημα: Η μεγαλυτερη δραστηριοτητα του ΝΣ ξεκινα από αισθητικα ερεθισματα που προερχονται από αισθητικους υποδοχεις όπως οπτικους, ακουστικους, απτικους κλπ. Το σωματικο μερος του αισθητικου τμηματος μεταβιβαζει αισθητικες πληροφοριες από τους υποδοχεις της επιφανειας του σωματος και των εσωτερικων οργανων που εισερχονται στο ΝΣ από τα νωτιαια νευρα και κατευθυνονται στο ΚΝΣ.

4 Κινητικο Τμημα: Βασικος ρολος του ΝΣ είναι ο ελεγχος των σωματικων δραστηριοτητων που πραγματοποιειται με τη συστολη των σκελετικων μυων, η τη συστολη των λειων μυων των εσωτερικων οργανων και την εκκριση των εξωκρινων και ενδοκρινων αδενων του σωματος. Οι δραστηριοτητες αυτές ονομαζονται κινητικες λειτουργιες του ΝΣ ενώ οι μυες και οι αδενες που εκτελουν τις λειτουργιες αυτές καλουνται εκτελεστικα οργανα.

5 Αναλυση Πληροφοριων: Μια από τις κυριοτερες λειτουργιες του ΝΣ είναι η επεξεργασια των πληροφοριων που δεχεται ώστε οι κινητικες αντιδρασεις να είναι οι καταλληλες. Φυσιολογικα δεν αντιλαμβανομαστε την επαφη του σωματος μας με τα ρουχα ουτε και την πιεση του στην καρεκλα που καθομαστε.

6 Αποθηκευση Πληροφοριων: Από τις σημαντικες αισθητικες πληροφοριες λιγες μονο προκαλουν αμεση κινητικη ανταποκριση. Καποιες από τις υπολοιπες αποθηκευονται κυριως στον εγκεφαλικο φλοιο ενώ ένα μικροτερο τμημα πληροφοριων αποθηκευονται σε περιοχες της βασης του εγκεφαλου η του νωτιαιου μυελου. Η αποθηκευση των πληροφοριων αποτελει τη διαδικασια της μνημης.

7 Νωτιαιο Επιπεδο: Με τα νωτιαια νευρα μεταβιβαζονται σε κάθε τμημα του Νωτιαιου Μυελου αισθητικες ωσεις που προκαλουν τοπικες κινητικες αντιδρασεις στο τμημα του σωματος από το οποιο προερχεται η αισθητικη πληροφορια η σε γειτονικα τμηματα. Ολες σχεδον οι κινητικες αντιδρασεις του ΝΜ είναι αυτοματες ως ανταποκριση στο αισθητικο ερεθισμα. Επιπλεον παρατηρουνται σε συγκεκριμενους τροπους αντιδρασης τα λεγομενα αντανακλαστικα.

8 Κατωτερο Εγκεφαλικο Επιπεδο: Οι υποσυνειδητες σωματικες δραστηριοτητες ελεγχονται από χαμηλοτερες περιοχες του εγκεφαλου (προμηκης, γεφυρα, μεσεγκεφαλος, υποθαλαμος, θαλαμος, παρεγκεφαλιδα και βασικα γαγγλια). Π.χ. ο υποσεινειδητος ελεγχος της αρτηριακης πιεσης και της αναπνοης πραγματοποιειται κυριως στο δικτυωτο σχηματισμο του προμηκη και της γεφυρας.

9 Ανωτερο η Φλοιωδες Εγκεφαλικο Επιπεδο: Ο φλοιος είναι περιοχη αποθηκευσης των περισσοτερων πληροφοριων. Τα ¾ περιπου των κυτταρικων σωματων των νευρωνων ολου του ΝΣ βρισκονται στο φλοιο. Ο εγκεφαλικος φλοιος είναι στην πραγματικοτητα εκβλαστημα των κατωτερων περιοχων του εγκεφαλου και ιδιαιτερα του οπτικου θαλαμου. Η δραστηριοποιηση περιοχων του μεσεγκεφαλου προκαλει τη μεταβιβαση διαχυτων ωσεων στον εγκεφαλικο φλοιο, και από το θαλαμο αλλα και αμεσα, που διεγειρουν ολοκληρο το φλοιο (εγρηγορση).

10 Είναι το τμημα του εγκεφαλου που ελεγχει τις σπλαχνικες λειτουργιες. Βοηθα στον ελεγχο της αρτηριακης πιεσης, της κινητικοτητας και των εκκρισεων του γαστρεντερικου, της εφιδρωσης, της θερμοκρασιας του σωματος και πολλων αλλων δραστηριοτητων. Το ΑΝΣ ενεργοποιειται από κεντρα που βρισκονται στο ΝΜ, στο εγκεφαλικο στελεχος και στον υποθαλαμο. Οι αυτονομες ωσεις μεταβιβαζονται με το συμπαθητικο και το παρασυμπαθητικο συστημα.

11 Οι πυρηνες του Σ.Ν.Σ βρισκονται στα πλαγια κερατα της θωρακικης και της ανωτερης οσφυικης μοιρας του Ν.Μ. Οι ινες από τους πυρηνες αυτους βγαινουν από την προσθια ριζα μαζι με τις κινητικες ινες των κυτταρων των προσθιων κερατων. Εγκαταλειπουν όμως συντομα το νωτιαιο νευρο σαν λευκος αναστομωτικος κλαδος και μπαινουν στο συμπαθητικο γαγγλιο. Τα συμπαθητικα γαγγλια (20-25 περπου) βρισκονται στα πλαγια της σπονδυλικης στηλης, συνδεονται μεταξυ τους με τους μεσογαγγλιους συνδεσμους (νευρικα στελεχη) και εκτεινονται από τον 1 ο αυχενικο μεχρι τον κοκκυγα, με την μορφη του συμπαθητικου στελεχους. Κάθε συμπαθητικο στελεχος εχει αυχενικη, θωρακικη,κοιλιακη (οσφυικη) και πυελικη (ιερη μοιρα). Η δραση του Φ.Ν.Σ. στην περιφερεια γινεται με την δραση διαβιβαστικων ουσιων στις τελικες συναψεις η οποια είναι για το Σ.Ν.Σ. η νοραδρεναλινη.

12 Συμπαθητικο Νευρικο Συστημα: Το ΣΝΣ αυξανει με πολλους τροπους την ικανοτητα του σωματος για εντονη μυικη δραστηριοτητα. -αυξηση της αρτηριακης πιεσης -αυξηση της αιματικης ροης στους μυς -αυξηση του ρυθμου του κυτταρικου μεταβολισμου -αυξηση των επιπεδων της γλυκοζης στο αιμα -αυξηση της γλυκολυσης στους μυς -αυξηση της μυικης δυναμης -αυξηση της πνευματικης δραστηριοτητας.

13 Παρασυμπαθητικο Νευρικο Συστημα: Η αρχη των 2 υποσυστηματων Σ.Ν.Σ και Π.Ν.Σ. γινεται με τους πυρηνες των. Οι πυρηνες του Π.Ν.Σ. βρισκονται στο εγκεφαλικο στελεχος και την ιερη μοιρα του Ν.Μ. Οι παρασυμπαθητικες ινες εξυπηρετουνται σε μεγαλο ποσοστο από την 10 η εγκεφαλικη συζυγια (πνευμονογαστρικο νευρο) και τα πυελικα νευρα. Η δραση του Φ.Ν.Σ. στην περιφερεια γινεται με την εκκριση διαβιβαστικων ουσιων, για το παρασυμπαθητικο ακετυλχολινη.

14 Δραση Παρασυμπαθητικου Ν.Σ: -καρδια (μειωση ρυθμου). -παγκρεας (διεγερση εκκρισης ενζυμων). -στομαχι-εντερο (διεγερση εκκρισης υγρων). -ουροδοχος κυστη (εξωθηση ουρων). -οφθαλμικη κορη (διαστολη).

15 Το Κ.Ν.Σ. αποτελειται από τον εγκεφαλο και το Ν.Μ. Ο εγκεφαλος περικλειεται μεσα στο κρανιο και περιβαλλεται από τρια προστατευτικα υμενωδη περιβληματα που ονομαζονται μηνιγγες. Από εξω προς τα μεσα ειναι: -η σκληρη -η αραχνοειδης -η χοριοειδης. Εκτος από τον εγκεφαλο οι μηνιγγες περιβαλλουν και το Ν.Μ.

16 Εγκεφαλωνιτιαιο Υγρο: -εχει περιπου την ιδια συσταση με το πλασμα αιματος. -γεμιζει τον υπαραχνοειδη χωρο και τις κοιλοτητες του Κ.Ν.Σ. -η ποσοτητα του ανερχεται στα 150 ml. -προστατευει τον εγκεφαλο μεσα στο κρανιο. -σχηματιζεται με ρυθμο 800 ml την μερα από τα χοριοειδη πλεγματα. -φυσιολογικη πιεση του Ε.Ν.Υ. είναι 10 mmhg στην οριζοντια θεση του σωματος.

17 -εχει σφαιροειδες σχημα. -παρουσιαζει 4 επιφανειες, η ανω και οι 2 πλαγιες που είναι υποκυρτες που ερχονται σε επαφη με το θολο του κρανιου. -η κατω επιφανεια που βρισκεται στην βαση του κρανιου και βγαινουν από αυτην κατά ζευγη από τα τρηματα της βασης, τα εγκεφαλικα νευρα.

18 Ο εγκεφαλος διαιρειται σε τμηματα από μπροστα προς τα πισω: -τελικος (αποτελειται από 2 ημισφαιρια). -διαμεσος (2 οπτικοι θαλαμοι, υποθαλαμος, επιθαλαμος, μεταθαλαμος). -μεσεγκεφαλος (εγκεφαλικα σκελη και τετραδυμο). -μετεγκεφαλος (γεφυρα και παρεγκεφαλιδα). -εσχατος (προμηκης μυελος).

19 Είναι 2, δεξιο και αριστερο, μαζι με τους μυελινους συνδεσμους που τα συνδεουν μεταξυ τους και τους πυρηνες αποτελουν τον τελικο εγκεφαλο. -χωριζονται μεταξυ τους από μια βαθια σχισμη που ονομαζεται επιμηκης σχισμη. -πισω υπαρχει μια άλλη σχισμη, η εγκαρσια που χωριζει αυτά από την παρεγκεφαλιδα. -συνδεονται μεταξυ τους με εμμυελες νευρικες ινες που ονομαζονται συνδεσμοι των ημισφαιριων

20 Οι επιφανειες των ημισφαιριων είναι: -η εξω -η εσω -η βασικη -η κατω. Οι επιφανειες αυτές είναι ανωμαλες και παρουσιαζουν σχισμες και αυλακες. Τα τμηματα του εγκεφαλου που περιλαμβανονται μεταξυ των αυλακων και σχισμων καλουνται ελικες.

21 Αυλακες: Χωριζονται σε πρωτογενεις και δευτερογενεις. Πρωτογενεις: Είναι βαθιες και χωριζουν τα ημισφαιρια σε 5 λοβους (μετωπιαιο, βρεγματικο, κροταφικο, ινιακο και κεντρικο η νησο του Reil). Δευτερογενεις: Είναι αβαθεστερες και χωριζουν τους λοβους σε ελικες.

22 Οι πρωτογενεις αυλακες που χωριζουν μεταξυ τους τους 5 λοβους είναι: -η κεντρικη η ρολανδειος αυλακα:χωριζει το μετωπιαιο από το βρεγματικο λοβο. -η πλαγια σχισμη η του Sylvius:χωριζει τον κροταφικο από το βρεγματικο και μετωπιαιο λοβο. -η βρεγματοινιακη σχισμη:χωριζει το βρεγματικο από τον ινιακο λοβο.

23 Η επιφανεια των ημισφαιριων καλειται φλοιος του εγκεφαλου και αποτελειται από φαια και λευκη ουσια. Φαια ουσια: -είναι λεπτη στιβαδα νευρωνων. -σκεπαζει την επιφανεια των ελικων. -εχει εκταση ¼ του τετραγωνικου μετρου. -ολος ο εγκεφαλικος φλοιος περιεχει 100 δισεκατομμυρια νευρωνες. -η φαια ουσια περιβαλλει τη λευκη ουσια μεσα στην οποια υπαρχουν μαζες φαιας ουσιας που ονομαζονται πυρηνες των ημισφαιριων.

24 Λευκη ουσια: -είναι στο εσωτερικο κάθε ημισφαιριου. -αποτελειται από νευρογλοια, αγγεια και εμμυελες νευρικες ινες.

25 Διακρινονται σε λειτουργιες της φαιας (φλοιος και πυρηνες) και σε αυτές της λευκης ουσιας. Α) Λειτουργιες του φλοιου. Β)Λειτουργιες των πυρηνων. Γ)Λειτουργιες της λευκης ουσιας.

26 Μετωπιαιος λοβος: Εκτεινεται από το μετωπιαιο πολο μεχρι την κεντρικη αυλακα προς τα πισω, ενώ προς τα πλαγια φτανει εως την πλαγια σχισμη. -Είναι εδρα της νοησης και της βουλησης.

27 Βρεγματικος λοβος: Εκτεινεται από την κεντρικη αυλακα μεχρι τη βρεγματοινιακη σχισμη και πλαγια μεχρι το υψος της πλαγιας σχισμης του εγκεφαλου. Είναι κεντρο επεξεργασιας και αναγνωρισης αισθητικων σηματων, εδρα λογου και σχεδιασμου πραξεων (υπευθυνος είναι ο αριστερος ΒΛ).

28 Ινιακος λοβος: Βρισκεται πισω από τη βρεγματοινιακη σχισμη και εχει σχημα πυραμιδας. Στους ινιακους λοβους εντοπιζεται ο πρωτευων οπτικος φλοιος στην πληκτραια σχισμη οπου καταληγει η κυρια οπτικη οδος.

29 Κροταφικος λοβος: Βρισκεται κατω από την πλαγια εγκεφαλικη σχισμη (του Sylvius) και εκτεινεται προς τα πισω μεχρι το επιπεδο της βρεγματοινιακης σχισμη. Στους κρ. λοβους εντοπιζονται οι περιοχες οπου καταληγουν οι πληροφοριες από το ακουστικο αισθητηριο οργανο.

30 Διαμεσος εγκεφαλος: Βρισκεται στο βαθος του εγκεφαλου κοντα στην μεση γραμμη. Ειναι ο συνδετικος κρικος αναμεσα στον τελικο εγκεφαλο και το στελεχος. Αποτελειται από: -οπτικους θαλαμους -υποθαλαμο -τριτη η μεση κοιλια.

31 Μεσεγκεφαλος: Συνδεει το διαμεσο εγκεφαλο με τη γεφυρα και αποτελειται από τα εγκεφαλικα σκελη και το τετραδυμο που αποτελειται απο τα προσθια και τα οπισθια διδυμια. Τα προσθια διδυμια σχετιζονται με τα αντανακλαστικα της ορασης και τις κινησεις των οφθαλμων. Τα οπισθια διδυμια εχουν σχεση με το οργανο της ακοης και το αιθουσαιο οργανο.

32 Μετεγκεφαλος: Συμπεριλαμβανει την: -γεφυρα -τον προμηκη μυελο -την παρεγκεφαλιδα.

33 Γεφυρα: -βρισκεται μπροστα από την παρεγκεφαλιδα. -συνδεεται με τον προμηκη μυελο. -μεσα από αυτην περνουν αισθητικες και κινητικες νευρικες ινες που συνδεουν το Ν.Μ. με τα ανωτερα κεντρα του εγκεφαλου. -επισης υπαρχουν και συνδετικες ινες που πορευονται προς την παρεγκεφαλιδα.

34 Στη γεφυρα εντοπιζονται οι πυρηνες: -του τριδυμου (V συζυγιας) -του απαγωγου (VI συζυγιας) -του προσωπικου (VII συζυγιας) -του ακουστικου (VIII συζυγιας). Επισης στην γεφυρα βρισκονται τα αναπνευστικα κεντρα.

35 Προμηκης μυελος: -βρισκεται μεταξυ της γεφυρας και του Ν.Μ. -μεσα του διερχονται δεσμιδες που συνδεουν το Ν.Μ. με τα ανωτερα κεντρα του Κ.Ν.Σ. Οι εγκεφαλικες συζυγιες στον προμηκη είναι: -το γλωσσοφαρυγγικο (ΙΧ συζυγια) -το πνευμονογαστρικο (Χ συζυγια) -το παραπληρωματικο (ΧΙ συζυγια) -το υπογλωσσιο (ΧΙΙ συζυγια) Στον προμηκη εντοπιζονται και ελεγχονται από τον υποθαλαμο (π.χ. το καρδιαγγειακο) η αλλα κεντρα όπως της καταποσης, του εμετου, του βηχα, του φταρνισματος καθως και το αναπνευστικο κεντρο.

36 Παρεγκεφαλιδα: -βρισκεται πισω από την γεφυρα και τον προμηκη μυελο. -σε αυτή διακρινονται τα 2 ημισφαιρια και ο σκωληκας. -αποτελειται από φαια ουσια που βρισκεται στο εξωτερικο (φλοιος). -και λευκη ουσια στο εσωτερικο του οργανου.

37 Λειτουργιες παρεγκεφαλιδας: -ο ελεγχος και διορθωση κινητικων εντολων που προερχονται από τα κινητικα συνειρμικα κεντρα του τελικου εγκεφαλου. -η συμβολη στην εκτελεση επικουρικων στηρικτικων κινητικων αντιδρασεων. - η εκμαθηση και αυτοματη εκτελεση συνθετων κινησεων. Βλαβες παρεγκεφαλιδας προκαλουν ατονια η υποτονια μυων, διαταραχες ισορροπιας, της ομιλιας, της βαδισης καθως και αδυναμια εκτελεσης γρηγορων διαδοχικων κινησεων (αδιαδοχοκινησια).

38 -βρισκεται μεσα στον σπονδυλικο σωληνα. -περιβαλλεται από τους σπονδυλους και τις 3μηνιγγες. Διαιρειται σε 31 νευροτομια: -8 αυχενικα -12 θωρακικα -5 οσφυικα -5 ιερα -1 κοκκυγικο. Από το καθενα εκφυονται τα 2 νωτιαια νευρα (δεξιο και αριστερο).

39 Κάθε νωτιαιο νευρο σχηματιζεται από την οπισθια και την προσθια ριζα του. Οι αισθητικες ωσεις μπαινουν στο μυελο από τις αισθητικες (οπισθιες ριζες). Μετα την εισοδο της κάθε αισθητικη ωση φερεται προς 2 προορισμους: Α.Στο ιδιο μυελοτομιο η σε καποιο γειτονικο, οπου το αισθητικο νευρο η οι παραπλευροι κλαδοι του καταληγουν στην φαια ουσια του νωτιαιου μυελου. Β.Οι ωσεις προχωρουν σε ανωτερα επιπεδα του ΝΣ στον ιδιο το νωτιαιο μυελο η στο εγκεφαλικο στελεχος και στον εγκεφαλικο φλοιο.

40 Είναι η δομικη μοναδα του συστηματος, πανω στα οποια είναι δομημενα όλα τα αλλα. Δεν αντικαθιστανται όταν πεθανουν. Εχουν μεμβρανη που περιεχει πυρηνα και κυτταροπλασμα και εχουν δικο τους σχημα: μακρυ και στενο.

41 Κορμος κυτταρου-είναι το κεντρο του νευρωνα με πυρηνα και κυτταροπλασμα. Δενδριτες-νευρικες ινες που μεταδιδουν νευρικους παλμους στον κορμο του κυτταρου. Οι παλμοι προκαλουνται σε αντιδραση ερεθισμων, όπως η αλλαγη της θερμοκρασιας,η πιεση η χημικες ουσιες.αυτοι οι παλμοι προκαλουνται από χημικες αλλαγες στον κορμο του κυτταρου.

42 Νευριτης:μια μακρια μοναδικη ινα η οποια μεταδιδει νευρικους παλμους από τον κορμο του κυτταρου. Θηκη Μυελινης:καλυπτει το νευριτη.τον προστατευει από την πιεση και βοηθα στην επιταχυνση της αγωγιμοτητας του νευρου. Νευρειλημα:λεπτη ευαισθητη μεμβρανη που περιβαλλει τους νευριτες.

43 Κομβοι του Ρανβιε:πεπεισμενα σημεια στη θηκη μυελινης κατά μηκος του νευρου.επιτρεπουν το περασμα θρεπτικων ουσιων και αχρηστων υλικων προς και από το νευρο. Επακρια κομβια:(τελικα ποδια δενδρυλλιου) τα ακρα των ινιδιων από τα οποια αποτελειται ο νευριτης.μεταφερουν τον νευρικο παλμο στους νευριτες. Συναψη:το σημειο που συναντωνται 2 νευρωνες.

44 Κινητικα η φυγοκεντρα:μεταφερουν παλμους από τον εγκεφαλο η τη σπονδυλικη στηλη στους μυες.μεταδιδουν μονο στους αδενικους και μυικους ιστους. Αισθητηρια η κεντρομολα νευρα:μεταφερουν παλμους από όλα τα μερη του σωματος στον εγκεφαλο. Μικτα:διαθετουν τοσο κινητικες οσο και αισθητηριες νευρικες ινες.απαντωνται μονο στα σπονδυλικα νευρα.

45 Λευκη ουσια:βρισκεται στο εσωτερικο μερος του εγκεφαλου.αποτελειται από δεσμες εμμυελων νευρικων ινων. Φαια ουσια:βρισκεται στο εξωτερικο μερος του εγκεφαλου.αποτελειται από κυτταροσωματα και αμυελους νευριτες και δενδριτες.