Phaeoacremonium parasiticum: ΣΠΑΝΙΟ ΑΙΤΙΟ ΥΠΟΔΟΡΙΑΣ ΦΑΙΟΜΥΚΗΤΙΑΣΗΣ ΑΝΤΙΒΡΑΧΙΟΥ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΚΚΙΩΜΑΤΩΔΗ ΝΟΣΟ Νίκη Πετροπούλου 1, Αγγελική Στάθη 1, Αριστέα Βελεγράκη 2, Μιχαήλ Αραμπατζής 3, Εμμανουήλ Λιάτσης 4, Ιωάννης Νίκας 5, Ελένη Κηρύκου 1, Ευαγγελία Πετρίδου 1, Μαλαματή Μήκα 1, Ζωή Παπαρρίζου 1, Ιωάννα Τερροβίτη 1 και Ζαχαριάδου Λεβαντία 1 1. Μικροβιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Παίδων «Η Αγία Σοφία» 2. Εθνική Συλλογή Παθογόνων Μυκήτων (UOA/HCPF), Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή,ΕΚΠΑ 3. Α Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας, Ιατρική Σχολή, ΑΠΘ 4. Τμήμα Ανοσολογίας Ιστοσυμβατότητας - Ειδικό Κέντρο & Κέντρο Αναφοράς για Πρωτοπαθείς Ανοσοανεπάρκειες Παιδιατρική Ανοσολογία, Γ.Ν.Παίδων «Η Αγία Σοφία» 5. Τμήμα Ακτινοδιαγνωστικών Απεικονίσεων, Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας, Γ.Ν.Παίδων «Η Αγία Σοφία» ΠΣΙΒ 2018 10 ο Συνέδριο Ιατρικής Βιοπαθολογίας, 26-28 Απριλίου 2018, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Εισαγωγή 1974 : πρώτο αναφερόμενο περιστατικό λοίμωξης από Phaeoacremonium parasiticum (συνώνυμο: Phialophora parasiticum). Οι λοιμώξεις από Phaeoacremonium spp. (φαιομυκητιάσεις) είναι σπάνιες αλλά παρουσιάζουν αυξανόμενη συχνότητα, πιθανώς λόγω βελτίωσης των εργαστηριακών μεθόδων επιβεβαίωσης και της αύξησης της ανοσοκαταστολής στον γενικό πληθυσμό. Συχνότερα απαντάται η δερματική λοίμωξη (υποδόρια οζίδια, ουλές, φλύκταινες, πλάκες, εσχάρες, πολλαπλά αποστήματα, μυκητώματα) και μπορεί να εξελιχθεί σε διεισδυτική νόσο.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Ατομικό αναμνηστικό (Ι) Άνδρας ηλικίας 26 ετών με Χρόνια Κοκκιωματώδη Νόσο (ΧΚΝ). Από 5 μηνών εμφανίζει υποτροπιάζοντα αποστήματα δέρματος και λεμφαδένων από σταφυλόκοκκο, περιεδρικά αποστήματα και λοιμώξεις αναπνευστικού. Σε ηλικία 21 μηνών ετέθη η διάγνωση της φυλοσύνδετου τύπου ΧΚΝ με πλήρη έλλειψη οξειδωτικής ικανότητας φαγοκυττάρων (μετάλλαξη γονιδίου CYBB). Έκτοτε λαμβάνει χημειοπροφύλαξη με: κοτριμοξαζόλη ιτρακοναζόλη γ-ιντερφερόνη (υποδορίως) στην οποία δείχνει μερική συμμόρφωση.
Ατομικό αναμνηστικό (ΙΙ) Στη διάρκεια των ετών εμφανίζει εμπύρετα, λοιμώξεις αναπνευστικού και υποτροπιάζοντα αποστήματα δέρματος και λεμφαδένων. 2005 (14 ετών): διάγνωση χρόνιας κολίτιδας 2014 (23 ετών): μυκήτωμα δεξιού άνω λοβού πνεύμονα με επινέμηση στο μεσοθωράκιο και τους Θ2-Θ3 σπονδύλων από Sporothrix spp. (βορικοναζόλη)
Παρούσα νόσος 2017 (26 ετών): επώδυνο απόστημα μαλακών μορίων δεξιού αντιβραχίου MRI: υποδόρια, αποστηματοποιημένη κυστικόμορφη αλλοίωση Παρακέντηση υπό CT και αποστολή ληφθέντος υγρού για καλλιέργεια
Αποτελέσματα καλλιέργειας (Ι) Το δείγμα καλλιεργήθηκε στους 35 ο C σε Schaedler+SB με αιμίνη & βιταμίνηk1 (SHC) αερόβια και αναερόβια, σε σοκολατόχρωμο (CHOC) σε ατμόσφαιρα CO2 (ThermoScientific TM OXOID TM ) και στους 30 ο C σε Sabouraud (Bioprepare ). Αερόβια και αναερόβια καλλιέργεια για βακτήρια: αρνητική Καλλιέργεια για μύκητες: θετική παρατηρήθηκε πτωχή ανάπτυξη του μύκητα σε όλα τα υλικά
Αποτελέσματα καλλιέργειας (ΙΙ) Αναπτύχθηκε μύκητας με αέριο μυκητύλιο, αποικίες χαμηλές, λευκωπές αρχικά, οι οποίες προοδευτικά έγιναν γκριζωπές και αργότερα μαύρες.
Μικροσκοπική εξέταση (slide culture) Χρώση φλοξίνης Διακλαδιζόμενοι κονιδιοφόροι Καφέ υφές με διαφραγμάτια Εικόνα συμβατή με Acremonium spp.
Μικροσκοπική εξέταση (slide culture) Χρώση φλοξίνης Κονιδιοφόροι κάθετοι στις υφές που σχηματίζουν δεμάτια Διακόσμηση φιαλίδης (κονιδιγόνο κύτταρο): κολάρο Εικόνα συμβατή με Phaecoacremonium parasiticum.
Ταυτοποίηση Μοριακή ταυτοποίηση (UOA/HCPF 16128) με προσδιορισμό νουκλεοτιδικής αλληλουχίας της περιοχής ITS του ριβοσωματικού RΝΑ μυκήτων (www.ncbi.nlm.nih.gov, ISHAM its.mycologylab.org): Γραμμοκωδικοποίηση: ομολογία 99,99% με Phaecoacremonium parasiticum
Έλεγχος ευαισθησίας MIC σε αντιμυκητιακούς παράγοντες με μέθοδο μικροαραιώσεων (CLSI) Σύμφωνα και με διεθνή βιβλιογραφικά και κλινικά δεδομένα φαίνεται ότι ο μύκητας ανταποκρίνεται σε βορικοναζόλη και ποσακοναζόλη. Δεν υπάρχουν δεδομένα ανταπόκρισης στην ισαβουκοναζόλη για το Phaeoacremonium spp. Οι μετρήσεις εντάχθηκαν στη συλλογή δεδομένων MIC από τεκμηριωμένες λοιμώξεις P. parasiticum στο πλαίσιο διεθνούς πρωτοκόλλου της UOA/HCPF. Χορηγήθηκε αγωγή με βορικοναζόλη p.o. με καλή ανταπόκριση Πραγματοποιήθηκε έλεγχος ευαισθησίας στην ισαβουκοναζόλη (CRESEMBA, Basilea, UK) με μέθοδο MIC μικροαραιώσεων (CLSI)
Συμπεράσματα Το Phaeoacremonium parasiticum είναι ασυνήθιστο αίτιο φαιομυκητίασης. Επιβάλλεται μοριακή ταυτοποίηση λόγω δύσκολου φαινοτυπικού χαρακτηρισμού. Λόγω έλλειψης ερμηνευτικών κριτηρίων απαιτείται μέτρηση της MIC στα αντιμυκητιακά με μέθοδο αναφοράς για επιλογή στοχευμένης αγωγής. Η άριστη συντονισμένη συνεργασία διαφορετικών ομάδων κλινικών, μικροβιολογικού εργαστηρίου και εξειδικευμένων εργαστηρίων αποφέρει όφελος στον ασθενή.
Βιβλιογραφία Colombier, MA et al. J. Clin. Microbiol. July 2015 53:7 11 2084-2094; 2015, doi:10.1128/jcm.00295-15 El-Herte et al. ID Cases. 2014;1(4):84-88. doi:10.1016/j.idcr.2014.10.004. Mulcahy, H et al. Radiology Case Reports, 2011;6(2):485. doi.org/10.2484/rcr.v6i2.485. Ajello, L., et al. Mycologia. 1974. 66:490-498.
Ευχαριστούμε!