Παρασκευή 24/4/2015 Mineral Resources in Greece Αγαπητέ κ. Πρόεδρε, αγαπητοί φίλοι, Δεν ήρθα από τις Βρυξέλλες, όπως είπε ο κ. Πρόεδρος, για να σας πω αυτά που εσείς σίγουρα γνωρίζετε πολύ καλύτερα από μένα. Οι ευρωβουλευτές δεν γνωρίζουν τα πάντα, είναι τυχεροί αν γνωρίζουν έστω και κάποια από αυτά που απαιτούνται. Ήρθα για να σας μεταφέρω πρώτα τον χαιρετισμό από όλους τους συναδέλφους μου στην Ευρωβουλή ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, το χαιρετισμό των 18 από τους 21 που αποφασίσατε να στείλετε στην Ευρώπη και να σας διαβεβαιώσω ότι συνεργαζόμαστε, ότι προωθούμε αυτό που πιστεύουμε πως είναι το συμφέρον της χώρας και της Ευρώπης γενικότερα, δηλαδή το πνεύμα συνεργασίας χωρίς φραγμούς όπως αυτούς που βλέπουμε πολλές φορές στην χώρα μας. Η παρουσία μου λοιπόν, σήμερα εδώ και αυτά που θα σας πω είναι μια απλή προσέγγιση στα θέματά σας. Θέλω να συμφωνήσουμε σε δύο βάσεις και μετά να δούμε τις δυο κατευθύνσεις πάνω στις οποίες μπορούμε να δουλέψουμε ώστε, οι επιπτώσεις της μεταλλευτικής δραστηριότητας να είναι θετικές και για την κοινωνία, και για την οικονομία. Δύο βάσεις λοιπόν: Η πρώτη είναι πώς ερμηνεύουμε την αειφόρο ανάπτυξη. Ακούσαμε πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις τις οποίες μπορούμε να συνοψίσουμε στις εξής δύο: Η μία που λέει ότι έχουμε απόλυτη ευθύνη απέναντι στις επόμενες γενιές, άρα δεν πρέπει να γίνει τίποτα που θα θέσει σε κίνδυνο τις δικές τους ανάγκες. Και η άλλη που λέει ότι δεν μας ενδιαφέρει η αειφόρος ανάπτυξη, το τώρα έχει σημασία, τώρα ανταγωνιζόμαστε άλλες οικονομίες, τώρα είναι που πρέπει να δώσουμε τέτοιες λύσεις που θα μας επιτρέψουν να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας. Πού βρίσκεται η δικιά μας, η ευρωπαϊκή οπτική γύρω από αυτό; Σίγουρα πρέπει να εξασφαλίσουμε στις επόμενες γενιές το δικαίωμά τους να ζήσουν με ασφάλεια και σίγουρα όμως πρέπει να μετατρέψουμε το κεφάλαιο που είναι οι φυσικοί πόροι, σε άλλου είδους κεφάλαιο, που είναι απαραίτητο για την ζωή μας. Επομένως, αναζητούμε τη χρυσή τομή αυτών των δύο. Η Ευρώπη παλεύει και συγκρούεται για να βρει αυτή ακριβώς την χρυσή τομή.
To δεύτερο για το οποίο πρέπει να συμφωνήσουμε είναι η πολιτική. Ήμουν πριν από λίγες μέρες στον Πρέσβη της Ταϊβάν και κουβεντιάζαμε για την συμφωνία εκμετάλλευσης που έχουν για κάποια νησιά- τα οποία φυσικά ανήκουν στην Ταϊβάν - ή τουλάχιστον έτσι μου εξήγησε, αλλά που, δυστυχώς, την ίδια κτητικότητα δείχνουν και η Κίνα και η Ιαπωνία! Αντί όμως να συνεχίσουν να συγκρούονται πάνω σε αυτό το θέμα, συμφώνησαν να μοιράσουν τους φυσικούς πόρους και αργότερα θα εξετάσουν και το ζήτημα σε ποιόν ανήκει η γη. Αυτό είναι μια προσέγγιση της πολιτικής η οποία δίνει πολλές λύσεις σε θέματα οικονομίας και είναι κάτι το οποίο θα έπρεπε να το σκεφτούμε και για την δική μας πραγματικότητα, γιατί μπορεί τα νησιά της Ταϊβάν να είναι πάρα πολύ μακριά, αλλά έχουμε κοντινά παραδείγματα στα οποία αυτός ο τρόπος σκέψης θα μπορούσε να μας δώσει άλλες λύσεις. Η πολιτική όμως δεν είναι μόνο εξωτερική. Η πολιτική είναι και εσωτερική. Ακούσαμε τον κ. Καβαλόπουλος να μας λέει, πολύ σωστά, ότι αυτά τα πράγματα έχουν ειπωθεί και από άλλες κυβερνήσεις και ότι σε επίπεδο λόγων, έχουν ξανακουστεί, εδώ και πολλά χρόνια. Δεν σας κρύβω πως όταν άκουσα τον κ. Αλεξόπουλο να μας λέει ότι το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί θα είναι αποτέλεσμα μιας ευρείας διαβούλευσης, τρόμαξα. Τρόμαξα γιατί πριν από λίγες μέρες Το Ποτάμι είχε κάνει μια γραπτή ερώτηση στον Υπουργό Παιδείας: Τι θα γίνει με την Παιδεία; Και ο Υπουργός απάντησε: Μην ανησυχείτε, ο νόμος που θα κατατεθεί, θα είναι αποτέλεσμα ευρείας διαβούλευσης. Είκοσι τέσσερις ώρες αργότερα είχε κατατεθεί το νομοσχέδιο με την μορφή που όλοι ξέρουμε τώρα. Η κριτική επαφίεται στον καθένα σας. Είμαστε όμως σίγουροι ότι ο καθηγητής κ. Αλεξόπουλος εννοεί πραγματικά αυτό που είπε και εμείς φυσικά το κρατάμε - εξάλλου εδώ θα είναι του χρόνου, σε αυτή την αίθουσα - γιατί αυτή την φορά, αυτός ο διάλογος πρέπει να γίνει διότι είναι εκρηκτικά τα προβλήματα. Πρέπει επιτέλους να ανοίξει αυτός ο διάλογος. Πρέπει να συμφωνήσουμε λοιπόν και να μην πιστεύουμε ότι αρκεί η αλλαγή μιας κυβέρνησης για να δώσει αυτόματα λύσεις, αλλά χρειάζεται η σκληρή δουλειά, η επαφή και ο διάλογος με τον κόσμο που γνωρίζει, δηλαδή τις τοπικές κοινωνίες και τον ιδιωτικό τομέα. Ο ιδιωτικός τομέας ο οποίος είναι σίγουρα η driving force for economic development όπως λέει και το banner πίσω μου. Η Ελλάδα δεν θα βγει από την κρίση αν ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορέσει να απαλλαγεί από τα βαρίδια που του προσθέτει και η ίδια η πολιτεία. Αφού λοιπόν συμφωνήσουμε στις δύο αυτές βάσεις ας δούμε και τα δύο θέματα στα οποία μπορούμε να δουλέψουμε ώστε όντως οι επιπτώσεις της μεταλλευτικής δραστηριότητας να είναι θετικές και στην κοινωνία και στην οικονομία. Το πρώτο στην κοινωνία. Σιγά-σιγά με το πέρασμα του χρόνου αλλάζει το μοντέλο της διακυβέρνησης. Από το κράτος που ήταν κυρίαρχο, τώρα η δύναμη μεταφέρεται και στις περιφέρειες και στις τοπικές κυβερνήσεις. Επίσης συμμετέχουν πολύ πιο ενεργά εκπρόσωποι
των πολιτών και η τοπική κοινωνία. Φυσικά υπάρχουν πάντα και οι ανησυχίες των μετόχων των εταιριών, όταν οι εταιρίες που είναι μέτοχοι εμφανίζονται στην κοινή γνώμη ως εκμεταλλευτές και σαν αυτές που προξενούν μόνο κακά. Σε αυτή την περίπτωση και τα κέρδη σίγουρα είναι λιγότερα, αλλά και η εικόνα τους είναι ανησυχητική. Υπάρχουν λοιπόν πάρα πολλοί παράγοντες που βάζουν νέους παίκτες στο παιχνίδι. Αυτοί είναι οι παίκτες που θα κάνουν τις εξορυκτικές δραστηριότητες να είναι αποδεκτές. Και οι προσδοκίες που πηγάζουν από αυτές τις δραστηριότητες, ακόμα κι αν δεν είναι ρητές, ακόμα και αν δεν περιγράφονται σαφώς από τον νόμο, πρέπει να παλεύουμε ώστε να υλοποιούνται. Μια επένδυση γίνεται αποδεκτή όταν υπάρχει το κοινωνικό συμβόλαιο, το οποίο συνάπτεται γενικά με τον πληθυσμό και γίνεται πιο εύκολη όταν κυβέρνηση, γενικός πληθυσμός, τα μέσα, αλλά και η τοπική κοινωνία - η οποία τοπική κοινωνία είναι οι άνθρωποι που ζουν δίπλα στην επένδυση, δίπλα στο εργοστάσιο - συμμετέχουν με διάφορους τρόπους στην λειτουργία της ή δέχονται τις επιπτώσεις της. Είναι εύκολο να έρθει κανείς σε συμφωνία με την τοπική κοινωνία; Είναι εύκολο να την πάρει με το μέρος του; Είναι εύκολο να συναφθεί αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο ; Δεν είναι. Όπως στην πολιτική έχουμε ακραίες απόψεις, όπως στην αειφόρο ανάπτυξη έχουμε ακραίες προσεγγίσεις, έτσι και σε αυτά τα θέματα έχουμε ακραίες προσεγγίσεις. Έχουμε μια προσέγγιση που βλέπει κάθε επένδυση, επειδή προσφέρει ιδιωτικό κέρδος, σαν κακή. Έχουμε άλλη προσέγγιση που βλέπει τις επιπτώσεις ανεξέλεγκτες και καταστροφικές και θα κάνει οτιδήποτε για να τις εμποδίζει. Από την άλλη πάλι πλευρά έχουμε εμπειρία χρόνων, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με σχέσεις διαφθοράς του κράτους, διαφθοράς των ελεγκτικών μηχανισμών, εξαπάτηση, αθέτηση υποσχέσεων. Έχουμε πάρα πολλά στα οποία πρέπει να δουλέψουμε. Αν είχαμε την τύχη να ζούμε σε μια Ελλάδα, η οποία έχει ένα ξεκάθαρο νομοθετικό πλαίσιο, με λειτουργίες της δημόσιας διοίκησης οι οποίες είναι απλές ώστε να τις γνωρίζει ο καθένας, όπου η δικαιοσύνη δρα πολύ γρήγορα και λύνει προβλήματα σε ζητήματα που τίθενται χωρίς περνάνε 10-12 χρόνια, τότε θα είχαμε το χρέος όταν μιλάμε για τις επιπτώσεις να ξέρουμε ότι ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς της κυβέρνησης δεν είναι η κατάθεση ενός νόμου, αλλά η αλλαγή ολόκληρης της δημόσιας διοίκησης, ολόκληρου του νομοθετικού πλαισίου για την φορολόγηση, για τα εργατικά δικαιώματα, για την απονομή δικαιοσύνης. Είναι πάρα πολλά ζητήματα στα θεμέλια των προβλημάτων. Αν όμως θέλουμε να κατορθώσουμε να έχουμε μαζί μας την κοινωνία, σχεδιάζουμε, αναπτύσσουμε και κάνουμε διάλογο από την αρχή, πριν υλοποιήσουμε την επένδυση,αναπτύσσουμε την περιφέρεια και με άλλες οικονομικές δραστηριότητες και βοηθάμε στην δημιουργία και στήριξη και άλλων μικρών ή μεσαίων επιχειρήσεων που είναι δορυφορικές της επένδυσής μας.
Αν όμως θέλουμε να κατορθώσουμε να έχουμε μαζί μας την κοινωνία, σχεδιάζουμε, αναπτύσσουμε και κάνουμε διάλογο από την αρχή, πριν υλοποιήσουμε την επένδυση, αναπτύσσουμε την περιφέρεια και με άλλες οικονομικές δραστηριότητες και βοηθάμε στην δημιουργία και στήριξη και άλλων μικρών ή μεσαίων επιχειρήσεων που είναι δορυφορικές της επένδυσής μας. Δένουμε την τοπική κοινωνία μέσα από πάρα πολλούς τρόπους. Ενημερώνουμε διαρκώς για τις πρακτικές που εφαρμόζουμε, για τις αλλαγές στις τεχνολογίες και ενσωματώνουμε τις ανησυχίες, που δίκαια έχουν, για το τι θα γίνει όταν στερέψει το κοίτασμα και φύγετε, τι θα κάνουμε εμείς; Οι βιομηχανίες πρέπει να δίνουν την απάντηση προκαταβολικά. Όλα αυτά οδηγούν στο να γίνει πιο εύκολο το κοινωνικό συμβόλαιο. Το δεύτερο θέμα το οποίο μπορούμε να δουλέψουμε είναι ο λόγος που κάνουμε την επένδυση και ποια οφέλη προσδοκούμε. Η εταιρία που κάνει την επένδυση προσδοκά κέρδη και είναι κατανοητό. Το κράτος τι προσδοκά; Το κράτος προσδοκά εργασία για τους πολίτες του και φορολογικά έσοδα. Πρέπει να δούμε λοιπόν το πώς. Εδώ ανοίγουμε μια παρένθεση.η πρώτη κρίση της επιτροπής Γιούνκερ ήταν τα Lux Leaks. Θυμάστε τι ήταν τα Lux Leaks? Είναι πληροφορίες που έφυγαν από το Λουξεμβούργο σχετικά με το πόσες εταιρίες χρησιμοποιούσαν άλλες εταιρίες, μητρικές τους, ώστε να μην πληρώνουν φόρους εκεί που παράγουν, αλλά να πληρώνουν φόρους, πολύ μικρότερους ή καθόλου, σε άλλες χώρες. Αυτό λοιπόν που πρέπει να κάνουμε είναι να ξεφύγουμε από το αν είναι νόμιμο και ηθικό, να ξεφύγουμε από το αν το επιτρέπει ο νόμος και να πάμε στο ότι ο πλούτος φορολογείται όπου παράγεται". Τώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δουλεύουν ώστε η παρούσα νομοθεσία να αλλάξει πραγματικά και όντως να εκλείψει η φοροαποφυγή, γιατί δεν μιλάμε για φοροδιαφυγή- νόμιμες μέθοδοι είναι αυτές. Ελπίζουμε αυτός ο νόμος θα αλλάξει ώστε τα κέρδη τα οποία προσδοκώνται από μια χώρα όπου λαμβάνει χώρα η επένδυση, να γίνουν φόροι σε αυτή την χώρα. Αυτά λοιπόν είναι τα δυο βασικά θέματα στα οποία πρέπει να δουλέψουμε και δεν θα σας κουράσω άλλο, απλώς να ολοκληρώσω κάτι που είπε πάρα πολύ ωραία ο κ. Ραχοβίδης. Τον Μάρτιο έγινε η τελευταία συζήτηση στην Επιτροπή ανάπτυξης για το θέμα των ορυκτών τα οποία προέρχονται από περιοχές σύγκρουσης. Θα έχετε δει όλοι,παλαιότερα, μια ταινία για τα ματωμένα διαμάντια, θα ξέρετε για το Κογκό, όπου μεταλλευτικές δραστηριότητες χρηματοδοτούν τους στρατούς που συγκρούονται, τις ομάδες που εξοντώνουν τους πληθυσμούς. Η Ευρώπη έχει αποφασίσει να κάνει βήματα σε αυτό δημιουργώντας έναν υποχρεωτικό μηχανισμό πιστοποίησης.
Μέχρι τώρα, ο ΟΟΣΑ είχε προαιρετικά κάποιες διαδικασίες για να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά την εξόρυξη και να μην υπάρχει συμβολή σε συγκρούσεις. Μόνο το 12% των επιχειρήσεων ακολούθησαν αυτή την πολιτική. Βλέπουμε πως το να επαφίεται η εφαρμογή πολιτικών και διαδικασιών στη διάθεση του καθενός πολλές φορές δεν αρκεί και έτσι η Ευρώπη προχωρά σιγά σιγά σε έναν υποχρεωτικό μηχανισμό πιστοποίησης, αφού φυσικά πρώτα ενισχύσει τις ΜΜΕ οι οποίες πρέπει να στηριχθούν για να μπορέσουν να μετάσχουν σε αυτό. Εξετάζουμε το σήμα πιστοποίησης, τη παροχή βοήθειας σε τρίτες χώρες για να προμηθευόμαστε από εκεί ορυκτά τα οποία δεν έχουν ματωμένη προέλευση, την ενημέρωση των καταναλωτών για τον τόπο προέλευσης των ορυκτών καθώς και υποχρεώσεις τις οποίες θα αναλάβουν οι εισαγωγείς των προϊόντων αυτών προς τις μεταλλευτικές επιχειρήσεις. Με δυο λόγια έχουμε πάρα πολύ δύσκολη δουλειά, πάρα πολύ δύσκολο έργο και χαίρομαι πολύ για αυτά που ακούστηκαν σήμερα εδώ. Θα ήθελα να επισημάνω πως αυτό που στην Ελλάδα λέγεται λόμπι και είναι κακό, στην Ευρώπη πραγματικά όλοι στηριζόμαστε σε αυτό και στις συνεργασίες που έχουμε με τις οργανώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το λόμπι είναι ένας από τους πυλώνες της συνεργασίας ακριβώς γιατί η πληροφόρηση που μπορούν να μας δώσουν είναι τεράστια, φυσικά ελέγχουμε τα πάντα, αλλά είμαστε πραγματικά ευγνώμονες όταν μπορούμε να την έχουμε. Δυστυχώς, η βοήθεια από το ελληνικό κράτος μέχρι τώρα ήταν ανύπαρκτη. Θα προσθέσετε και αυτό κύριε γραμματέα σε όσα έχουμε φορτώσει στην πλάτη σας, γιατί πραγματικά εκεί εμείς οι ευρωβουλευτές έχουμε απόλυτη ανάγκη από την βοήθειά σας. Ευχαριστώ.