ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3 ης ΤΗΛΕ ΙΑΣΚΕΨΗΣ Ο ΥΣΣΕΑΣ 2006 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος 11o ηµοτικό Σχολείο Πειραιά 14ο ηµοτικό Σχολείο Βόλου Α) Γενικά Στοιχεία 4 ο ηµοτικό Σχολείο Ερµούπολης Σύρου ΦΟΡΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (3) (συµπληρώνεται από τους ασκάλους) 1. άσκαλοι(ες): Θωµά Ράλια, Παναγιωτίδου Λητώ, Κοτίνης Θανάσης, Πόρποδα Αριάδνη, Τύρου Ιωάννα, Παπαγιαννούλη Χρυσή. 2. Τόπος, χρόνος, αριθµός µαθητών πιλοτικού προγράµµατος Σχολείο Ηµεροµηνία ιδακτική Ώρα Τάξη/ Τµήµα 11 ο.σ. Πειραιά 1/5/2006 1 η, 2 η ΣΤ 1 24 Αριθµός Μαθητών 14 ο.σ. Βόλου 1/5/2006 1 η, 2 η ΣΤ 1 24 4 ο.σ. Ερµούπολης Σύρου 1/5/2006 1 η, 2 η ΣΤ 2 24
Β) Περιγραφή Μαθήµατος 5. Τίτλος Μαθήµατος: Α)Το τραγούδι στο νέο καράβι, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Β) Πάω µε τα καραβιά, δηµοτικό ( βιβλίο «Η Γλώσσα µου», Στ τάξη, Μέρος 2 ο, σ. 107, 108, ΟΕ Β) 6. Εκπαιδευτικό Λογισµικό Χρησιµοποιούµενες ιευθύνσεις Internet:--------- 7. Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα: Τάξη: Στ - ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΒΙΒΛ. «Η Γλώσσα µου», 2 ο µέρος, σελ. 107-111, ΟΕ Β) Γνωστικό αντικείµενο: Γλώσσα ιδακτική Ενότητα: Η θάλασσα και η ζωή των θαλασσινών ιδακτικοί στόχοι: Να ερευνήσουν τους τρόπους κατασκευής και εξέλιξης των καραβιών από την αρχαιότητα ως τις µέρες µας. Να βρουν κείµενα,πεζά και ποιήµατα, στα οποία αναφέρεται το καράβι αλλά και στους ανθρώπους που έχουν άµεση σχέση µε αυτό και να καταγράψουν απόψεις, ιδέες κα συναισθήµατα που παρουσιάζονται σε αυτά. Να έρθουν οι µαθητές σε επαφή µε την ελληνική παραδοσιακή µουσική και τα τραγούδια που έχουν ως περιοχόµενό τους το καράβι, τη θάλασσα και τους ναυτικούς αλλά και µε σύγχρονα τραγούδια. Να γνωρίσουν επαγγέλµατα σχετικά µε το καράβι, να κατανοήσουν τις δυσκολίες που παρουσιάζουν τα επαγγέλµατα αυτά και να εµβαθύνουν σε αυτές. Να εµβαθύνουν στην αρχαία ελληνική µυθολογία και σε µύθους σχετικούς µε το καράβι, τη θάλασσα και µυθικούς ήρωες και να τους συνδέσουν µε πραγµατικά γεγονότα. Να έρθουν σε επαφή µε τη ζωγραφική και µε γνωστούς Έλληνες ζωγράφους που έχουν ασχοληθεί µε τη θάλασσα και το καράβι. Μεθοδολογία ιδακτικής προσέγγισης: Στην τρίτη τηλεδιάσκεψη οι µαθητές χωρίζονται σε οµάδες εργασίας. Πιο συγκεκριµένα οι οµάδες εργασίας που δηµιουργήθηκαν από τα σχολεία του Πειραιά, του Βόλου και της Σύρου είναι 6 και αποτελούνται από 12 παιδιά. Η διάρκεια της όλης διαδικασίας δεν ξεπερνά τα 10 λεπτά.
Το επόµενο βήµα είναι η επιλογή των θεµάτων εργασίας για κάθε οµάδα. Οι δάσκαλοι έχουν ήδη συγκεντρώσει τις απαντήσεις των µαθητών τους από την εργασία 6 του φύλλα εργασίας που ήταν η εξής : «Βρείτε και σηµειώστε και από τα δύο ποιήµατα τα στοιχεία εκείνα που σας προξένησαν το ενδιαφέρον σχετικά µε τη θάλασσα και τα καράβια. Προσπαθήστε να αναλύσετε όσα µπορείτε περισσότερα.». Έτσι, έχουν σηµειώσει κάποια πιθανά θέµατα. Ωστόσο, δεν τα αναφέρουν στα παιδιά αλλά προκαλούν συζήτηση σχετικά µε τη θάλασσα και τα καράβια. Μερικές ενδεικτικές ερωτήσεις που έθεσαν στους µαθητές ήταν και οι ακόλουθες: Ποια είναι εκείνα τα κοµµάτια από τα δύο ποιήµατα που επεξεργαστήκαµε στην προηγούµενη τηλεδιάσκεψη που σας προξένησαν εντύπωση; Με ποια από αυτά θα θέλατε να ασχοληθείτε περισσότερο; Οι απαντήσεις των µαθητών καταγράφονται και από τους δασκάλους των τριών τάξεων στον πίνακα έτσι ώστε όλοι οι µαθητές να έχουν τα ίδια δεδοµένα. Κατόπιν, ζητείται από τις έξι οµάδες των µαθητών να κατηγοριοποιήσουν τις απαντήσεις που βρίσκονται στον πίνακα και να δηµιουργήσουν µε βάση αυτές έξι διαφορετικά θέµατα, τα οποία τους προκαλούν το ενδιαφέρον για παραπέρα ενασχόληση. Επιπροσθέτως, οι δάσκαλοι προτείνουν στους µαθητές να σκεφτούν και να καταγράψουν και πιθανές ενέργειες που θα ήθελαν οι ίδιοι να γίνουν κατά την ενασχόλησή τους µε τα επιλεγµένα θέµατα. Οι δάσκαλοι είναι βοηθοί των παιδιών σε αυτή την αναζήτηση και δεν υποδεικνύουν τα θέµατα τα οποία έχουν οι ίδιοι καταγράψει µε βάση τα φύλλα εργασίας των µαθητών. Μετά από οµαδική εργασία των παιδιών ανακοινώθηκαν τα θέµατα εργασίας της κάθε οµάδας τα οποία ήταν: Η εξέλιξη του καραβιού από την αρχαιότητα ως τις µέρες µας. Το καράβι µέσα από την ελληνική λογοτεχνία. Το καράβι µέσα από τη µουσική (παραδοσιακή και σύγχρονη). Το καράβι και τα επαγγέλµατα που συνδεόνται άµεσα µε αυτό. Το καράβι στην ελληνική µυθολογία και µυθικοί ήρωες. Το καράβι µέσα από τη ζωγραφική. Αναµενόµενα αποτελέσµατα: Μέσα από την όλη διαδικασία αναµένεται η άσκηση των µαθητών στην οµαδική έρευνα. Επιπλέον, οι µαθητές θα αποκτήσουν την ικανότητα να συγκεντρώνουν τις κατάλληλες πληροφορίες σχετικά µε το θέµα, να διακρίνουν οµοιότητες και διαφορές, να συσχετίζουν, να συγκρίνουν, να γενικεύουν, να καταγράφουν και να διατυπώνουν τις παρατηρήσεις και τα συµπεράσµατά τους µε εκφραστική πληρότητα. Επιπροσθέτως, θα αποκτήσουν τη δεξιότητα να συνδιαλέγονται και να προτείνουν, να επιχειρηµατολογούν και να εξάγουν καλύτερη λύση καθώς και να αναπτύξουν κλίµα φιλίας, συνεργασίας και εποικοδοµητικής συζήτησης µέσω της τηλεδιάσκεψης. Τέλος, θα οικειοποιηθούν αξίες όπως το οµαδικό συνεργατικό πνεύµα, η αυτοπεποίθηση και η αυτενέργεια. 8. οµή Μαθήµατος: Χωρισµός των παιδιών σε 6 οµάδες των 10 ατόµων. Αφόρµηση µέσω ερωτήσεων για την καταγραφή στον πίνακα των ιδεών των παιδιών για τα θέµατα που σχετίζονται µε το καράβι και τη θάλασσα.
Καταγραφή των ιδεών των παιδιών στον πίνακα κάθε σχολείου σε µορφή concept mapping. Οµαδική συνεργασία των παιδιών για την κατηγοριοποίηση των ιδεών τους σε 6 οµάδες θεµάτων. Επιλογή θεµάτων εργασίας από τις οµάδες και µεθοδολογία διερεύνησής τους. Αξιολόγηση: Ακαδηµαϊκός τοµέας: Ως οµάδα, αξιολογούνται µε βάση εκείνα που έγραψαν στο τετράδιό τους. Ως άτοµα, αξιολογούνται σύµφωνα µε τον τρόπο που ανταποκρίθηκαν στο συγκεκριµένο ρόλο που είχαν αναλάβει. Λειτουργικότητα οµάδας: Η λειτουργικότητα της οµάδας αξιολογείται σύµφωνα µε την εφαρµογή των αναµενόµενων µορφών συνεργατικής συµπεριφοράς. ραστηριότητες Μαθητών: Οι οµάδες αποφάσισαν µε ποια θέµα θέλουν να ασχοληθούν και επέλεξαν τη µεθοδολογία διερεύνησής τους. Οι αποφάσεις των παιδιών παρουσιάζονται ακολούθως: Οµάδα 1: Η οµάδα αυτή αποφάσισε ότι θα ήθελε να ασχοληθεί µε την εξέλιξη του καραβιού µέσα από τους αιώνες. Πιο συγκεκριµένα τα παιδιά ήθελαν να ερευνήσουν τους διάφορους τύπους των καραβιών που έχουν υπάρξει από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα και τη χρησιµότητά τους. Ως πιθανές ενέργειες προτάθηκαν: Τα παιδιά από τον Πειραιά θα επισκέπτονταν το Ναυτικό Μουσείο Πειραιά ενώ τα παδιά από τη Σύρο το αντίστοιχο µουσείο του νησιού τους. Οι µαθητές από το Βόλο θα αναζητούσαν πληροφορίες στο διαδίκτυο ενώ θα επισκέπτονταν και το λιµάνι του Βόλου για να τραβήξουν φωτογραφίες πλοίων. Κατόπιν θα συνεργάζονταν για να εργαστούν και πάλι ως µια οµάδα µε βάση την έρευνά τους. Οµάδα 2: Η δεύτερη οµάδα πρότεινε να ασχοληθεί µε την ύπαρξη του καραβιού σε λογοτεχνικά κείµενα. Πιο συγκεκριµένα, τα παιδιά πρότειναν να αναζητήσουν λογοτεχνικά κείµενα και ποιήµατα που να έχουν ως θέµα τους τα καράβια και να καταγράψουν τα ποικίλα θέµατα που συνδέονται µε το καράβι αλλά και µε τους ναυτικούς. Για την έρευνά τους θα χρησιµοποιούσαν το διαδίκτυο, τη βιβλιοθήκη του σχολείου αλλά και τη δηµοτική βιβλιοθήκη της περιοχής τους. Οµάδα 3: Η τρίτη οµάδα επηρεασµένη, όπως η ίδια µας οµολόγησε, από το µουσικό της παρέας, αποφάσισε να βρει και να καταγράψει δηµοτικά τραγούδια και όχι µόνο που έχουν σχέση µε το καράβι και τη ζωή των ανθρώπων που συνδέονται στενά µε αυτά (π.χ. ναυτικοί αλλά και οι συγγενείς τους). Οι µαθητές του Πειραιά αποφάσισαν να ξεκινήσουν την έρευνά τους από το διαδίκτυο και στη συνέχεια θα επισκεφτούν κεντρικό δισκοπωλείο του Πειραιά για επιπλέον αναζήτηση. Οι µαθητές του Βόλου και της Σύρου πρότειναν να βρουν στους δρόµους της περιοχής γύρω από το σχολείο τους και να
ρωτήσουν τους µεγαλύτερους για την ύπαρξη σχετικών παραδοσιακών τραγουδιών και να τα καταγράψουν. Οµάδα 4: Η οµάδα αυτή επέλεξε ως θέµα της τα επαγγέλµατα που συνδέονται άµεσα µε τα καράβια. Ως παράδειγµα µας έθεσε το επάγγελµα του ναυτικού, του ναυπηγού, του ψαρά αλλά και του σφουγγαρά. Η έρευνά της θα εστιαζόταν σε µια επίσκεψη σε ναυπηγείο (Νεώριο ναυπηγείο Σύρου, Ναυπηγεία Σκαραµαγκά Πειραιά) και στη συνέντευξη ανθρώπων που δουλεύουν στα καράβια (κυρίως ναυπηγών), ενώ το σχολείο του Βόλου θα έπαιρνε συνέντευξη από τους ψαράδες της περιοχής. Επίσης, αναφέρθηκαν και στην έρευνα µέσω του διαδικτύου για τον εντοπισµό πληροφοριών για τους σφουγγαράδες (σχολείο Βόλου) µια που καµία από τις τρεις περιοχές δεν είχε τη δυνατότητα να συνοµιλήσει µε έναν σφουγγαρά ή να επισκεφτεί κάποιο σχετικό χώρο. Οµάδα 5: Η τέταρτη οµάδα επέλεξε ως θέµα της την ανεύρεση αρχαίων ελληνικών µύθων σχετικών µε το καράβι και τη θάλασσα. Έτσι µας πρότειναν να εστιάσουν την προσοχή τους στο θεό της θάλασσας τον Ποσειδώνα και στους µύθους που συνδέονται µε αυτόν αλλά και σε γνωστούς µύθους σχετικά µε τον πολυµήχανο Οδυσσέα, τον Ιάσονα και την Αργοναυτική εκστρατεία και το Θησέα. Πρότειναν µάλιστα να επισκεφτούν το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο (σχολείο Πειραιά) αφού σχετίζεται άµεσα µε το θεό της θάλασσας αλλά µε το θάνατο του Αιγέα, πατέρα του Θησέα. Επίσης, θα αναζητούσαν στοιχεία τόσο στη σχολική αλλά και στην τοπική βιβλιοθήκη όσο και στο διαδίκτυο. Οµάδα 6: Η έκτη και τελευταία οµάδα επέλεξε ως θέµα της το καράβι στην τέχνη. Έτσι, το σχολείο του Πειραιά αποφάσισε να επισκεφτεί τη ηµοτική πινακοθήκη Πειραιά στην οποία υπάρχει µόνιµη έκθεση σχετικά µε τη θάλασσα. Το σχολείο του Βόλου θα αναζητούσε πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του Γιάννη Τσαρούχη ενώ το σχολείο του Βόλου θα ασχολούνταν µε την εύρεση διάφορων έργων ζωγραφικής που είχαν ως θέµα τους τη θάλασσα. Σε αυτή τους την αναζήτηση αποφάσισαν να βοηθηθούν και από το διαδίκτυο. Συνδυασµός µε άλλα µέσα διδασκαλίας:χρήση πίνακα, διαδίκτυο Απαιτούµενοι πόροι