Τελική Έκθεση DEX, S.A. & Εταίροι έργου Youth4JOB Δεκέμβριος 2013 Αυτή η δημοσίευση υποστηρίζεται από το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απασχόληση και την κοινωνική αλληλεγγύη - PROGRESS (2007-2013). Το πρόγραμμα υλοποιείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ιδρύθηκε για να υποστηρίξει οικονομικά την υλοποίηση των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους τομείς της απασχόλησης, των κοινωνικών υποθέσεων και της ισότητας των ευκαιριών, και να συμβάλει έτσι στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2020 στους τομείς αυτούς. Οι στόχοι του επταετούς προγράμματος είναι να υποστηρίξει όλους τους φορείς που μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη και την αποτελεσματική απασχόληση, την κοινωνική νομοθεσία και πολιτική σε όλη την ΕΕ-27, τις χώρες EFTA-EEA και υποψήφιες και εν δυνάμει υποψήφιες χώρες. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε: http://ec.europa.eu/progress Οι πληροφορίες που περιέχονται στην παρούσα έκδοση δεν απηχούν απαραιτήτως τη θέση ή την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Περιεχόμενα 1 Εισαγωγή και Αιτιολόγηση...3 2 Μεθοδολογία... 7 3 Υπηρεσίες υποστήριξης για νέους που αναζητούν εργασία...9 3.1 Πληροφορίες...9 3.2 Συνοδεία, επαγγελματικές συμβουλές και υποστήριξη...12 3.3 Ειδική εξειδικευμένη κατάρτιση και συμπληρωματικές δεξιότητες...15 4 Μηχανισμοί της Αγοράς Εργασίας...18 4.1 Οι ευκαιρίες εργασίας, η απασχόληση και οι δεξιότητες Παρατηρησης...18 4.2 Υποστήριξη της κινητικότητας...21 4.3 Επιδοτήσεις και αποζημιώσεις για την απασχόληση των νέων...27 4.4 Η επαγγελματική κατάρτιση και την πρακτική άσκηση...30 5 Συστήματα πρόβλεψης δεξιοτήτων και πρόβλεψη...34 7 Περίληψη ορισμένων τοπικών, περιφερειακών και εθνικών μέτρων και πολιτικών...42 8 Συμπεράσματα και Συστάσεις...49 9 Βιβιογράφια... 54 2 2
1. Εισαγωγή και Αιτιολόγηση Η παρούσα μελέτη, στο πλαίσιο του έργου Youth4JOB, συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Progress της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στοχεύει στον εντοπισμό, την ανάλυση και την μεταφορά των υπηρεσιών, των προγραμμάτων, των σχεδίων και των υφιστάμενων ορθών πρακτικών προκειμένου να ενισχυθεί η απασχολησιμότητα των νέων γενικά και η μετάβαση από τον κόσμο της ακαδημαϊκής / κατάρτισης με την αγορά εργασίας ειδικότερα. Η μελέτη δεν έχει σκοπό να αναλύσει την κατάσταση ή τις αιτίες της ανεργίας των νέων - υπάρχει ήδη εκτεταμένη βιβλιογραφία με το θέμα αυτό -, αλλά οι τάσεις ή τα μέτρα που εφαρμόζονται ή πρόσφατα ξεκίνησε με σκοπό την καταπολέμηση αυτού του προβλήματος που πλήττει σοβαρά την ευρωπαϊκή οικονομία και την κοινωνική ευημερία. Τα μέτρα που πρέπει να μελετηθεί παρουσιάζονται σε διαφορετικές κατηγορίες ως τρόπο οργάνωσης τους ( υπηρεσίες υποστήριξης, Μηχανισμοί για την αγορά εργασίας, Πρόβλεψης και Συστημάτων πρόβλεψη, κλπ. ), και εγκάρσια ανάλυση των δεδομένων σχετικά με την ισότητα των φύλων και της απασχολησιμότητας των νέων. Τα τελευταία στατιστικά στοιχεία από την Eurostat δικαιολογεί τη σκοπιμότητα της συνέχισης που εργάζονται σε αυτά τα θέματα, γιατί μας θυμίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει έναν πληθυσμό των νέων μεταξύ 15-24 περίπου 58 εκατ., 67 % εκ των οποίων είναι άνεργοι ή οικονομικά ανενεργοί: EU-28 young population aged 15-24 57.5 milion persons Employed 18.8 milion Unempl 5,6 milion Economically inactive 33. milion Labour force El total difiere debido a pequeños efectos del redondeo Το έργο Youth4JOB μετράει σε 10 εταίρους από 9 κράτη μέλη της ΕΕ: ο Κοινωνικός Συνεταιρισμός Promidea (Ιταλία), Η Γενική Διεύθυνση της Γαλικίας για τη Νεολαία (Ισπανία), Το Crij Côte d Azur (Γαλλία), Το Τμήμα Νεολαίας της περιοχής της Καμπανίας (Ιταλία), Νοτιοανατολική Περιφερειακή Αρχή (Ιρλανδία), Λετονική Ναυτική Ακαδημία (Λετονία), ISD Noordenkwartier (Νορβηγία ), Ελληνικό Περιφερειακό Αναπτυξιακό Κέντρο (Ελλάδα)? Οργανισμός για την καινοτομία και την ευρωπαϊκή συνεργασία Σλοβακία (Σλοβακία) και Agência de Desenvolvimento Περιφερειακής Vale do Λ. (Πορτογαλία). Τα παρακάτω στοιχεία υπογραμμίζουν τη σημασία και τις διαφορές όσον αφορά την ανεργία και την ανεργία των νέων στις χώρες εταίρους του έργου: Harmonised unemployment rate 1 Not in thelabour force Unemployment rate (%) Youth unemployment rate 15-24 (%) Greece 27,3 58,00 Spain 26,6 56,7 Italy 12,4 40,2 Portugal 16,00 36,4 Slovakia 14 31,6 Ireland 12,8 26,6 France 11 25,5 EU-28 10,9 23,6 Latvia 11,9 24,9 Netherlands 7 11,4 1 Fuente: Eurostat, Datos de Agosto de 2013 3
Greece Spain Italy Portugal Slovakia Ireland France EU-28 Latvia Netherlands Harmonised unemployment rate 0 15 30 45 60 Unemployment rate (%) Youth 15-24 (%) Λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό επίπεδο της ανεργίας των νέων, ιδιαίτερα σε εκείνες τις χώρες που είναι πιο κατεστραμμένο από την τρέχουσα χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, θα πρέπει να επιβεβαιωθεί ότι οι νέες γενιές είναι μεταξύ των πλέον πληγείσες ομάδες του πληθυσμού. Η υπόθεση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική στην Ελλάδα και στην Ισπανία, όπου η ανεργία των νέων φθάνει σχεδόν το 60%, και αυτό είναι επίσης ανησυχητικό σε άλλες χώρες, όπου οι ανεργίας των νέων ταχύτητα διπλασιάζεται ή τριπλασιάζεται σε ποσοστό εθνικής εμβέλειας. Παρά το γεγονός ότι το ποσοστό ανεργίας των νέων στην Ολλανδία είναι σαφώς κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ (11,4% έναντι 23,6% στην EU28), προοδευτική αύξηση της είναι επίσης μια ανησυχία σε αυτή τη χώρα (το ποσοστό της ήταν 7,3% στις αρχές του 2011, η οποία οδηγεί σε αύξηση του 56% σε μόνο 2 χρόνια και μισό.) Στην πραγματικότητα, από τις αρχές του 2011 - ένα ενδιάμεσο χρονικό διάστημα από το ξέσπασμα της κρίσης -, η γενική τάση στις προαναφερθείσες χώρες, υπήρξε μια συνεχής αύξηση των ποσοστών ανεργίας των νέων, με εξαίρεση τη Λετονία, όπου έχει εντοπιστεί σχεδόν σταθερή ελαφρά μείωση και την Ιρλανδία και τη Σλοβακία, όπου η ανεργία έχει φτάσει στο υψηλότερο ποσοστό το 2012, και είναι σήμερα παρόμοια με αυτά τα ποσοστά κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2011: 70 Youth (>25) Unemployment rate evolution 2011-2013 60 50 40 30 20 10 European Union (27 countries) Ireland Greece Spain France Italy Latvia Netherlands Portugal Slovakia United States 0 2011Q2 2011Q3 2011Q4 2012Q1 2012Q2 2012Q3 2012Q4 2013Q1 2013Q2 4
Το πρόβλημα είναι ακόμη σε εξέλιξη και πρέπει να θεωρηθεί ως προτεραιότητα από όλους τους φορείς που είναι αρμόδιοι για τη νεολαία και την απασχόληση. Με τη δήλωσή τους με την ευκαιρία της Διάσκεψης Απασχόλησης των Νέων στο Βερολίνο (Ιούλιος, 2013), οι υπουργοί Απασχόλησης της ΕΕ και ο Επίτροπος Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης, μας θυμίζουν ότι δεν υπάρχει «ένα μέγεθος ταιριάζει σε όλους προσέγγιση «λύση για την ανεργία των νέων πτήσεων, δεδομένου ότι οι προκλήσεις αλλάζουν ανάλογα με τα κράτη μέλη, τα οποία είναι υπεύθυνα για την ενίσχυση της απασχόλησης των νέων. Στο πλαίσιο της ΕΕ, βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας περιόδου προγραμματισμού (2014-2020), στην οποία η βελτίωση των ικανοτήτων και της απασχόλησης έχει σαφείς στόχους και δείκτες Μερικοί στόχοι της στρατηγικής Ευρώπη 2020 και 2020 Η επίτευξη ποσοστού απασχόλησης 75% του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας (20-64) Εξασφάλιση το 40% του πληθυσμού (30-34 ετών) να έχει Πιστοποιητικά Τριτοβάθμιας Εκπαίδευση Μείωση των ποσοστών εγκατάλειψης του σχολείου κάτω από το 10% Επίτευξη 15% των ενηλίκων (25-64 ετών), οι οποίοι συμμετέχουν σε προγράμματα δια βίου μάθησης Ευνοϊκή κινητικότητα κατά τη διάρκεια της μάθησης: o 20% στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και o 6% στην αρχική επαγγελματική κατάρτιση o Στόχος Κινητικότητας: 5 εκατομμύρια άτομα Όσον αφορά την εκπαίδευση και την απασχόληση για τους νέους, ιδίως, η δέσμη των πρωτοβουλιών του προγράμματος «Νεολαία σε κίνηση» πολιτικές, που ξεκίνησε το 2010 ως μέρος της στρατηγικής Ευρώπη 2020 για μια έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, θα πρέπει να επισημανθεί. Νεολαία σε κίνηση αποσκοπεί στη βελτίωση της εκπαίδευσης των νέων και την απασχολησιμότητα, προκειμένου να μειωθεί το υψηλό ποσοστό ανεργίας των νέων και την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των νέων - σύμφωνα με το ευρύτερο στόχο της ΕΕ για την επίτευξη ποσοστού απασχόλησης 75% του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας (20-64), κάνοντας τα εξής: Η επίτευξη μιας εκπαίδευσης και κατάρτισης πιο κατάλληλη για τις ανάγκες των Νέων? Να ενθαρρύνουν περισσότερους νέους ανθρώπους να επωφεληθούν από τις επιχορηγήσεις της ΕΕ για σπουδές ή κατάρτιση στο εξωτερικό? Ενθάρρυνση των χωρών της ΕΕ να λάβουν μέτρα για την απλοποίηση της μετάβασης από την εκπαίδευση στην εργασία. Τον Φεβρουάριο του 2013, το Συμβούλιο Απασχόλησης της ΕΕ και Κοινωνικών Υποθέσεων ενέκρινε την «Εγγύηση Νεολαίας «, η οποία υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη από το 2014 και να αναπτύξει συγκεκριμένες δράσεις που απαιτούνται, ώστε όλοι οι νέοι κάτω των 26 ετών μπορούν να λάβουν μια «ποιότητα προσφορά εργασίας, τη διά βίου μάθηση, πρακτική άσκηση ή επαγγελματική εκπαίδευση «εντός 4 μηνών μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους ή είναι άνεργοι. Το μέτρο αυτό μετράει σε 6.000 εκατ. ευρώ και στοχεύει στην ενίσχυση της εφαρμογής των μέτρων που συμβάλλουν στην καταπολέμηση της κρίσιμης κατάστασης των νέων, με βάση το σύστημα εγγύησης των νέων που εφαρμόζονται στις σκανδιναβικές χώρες κατά τις τελευταίες δεκαετίες ( στη Σουηδία από το 1984 και στη Φινλανδία από το 1997 ) ή στην Αυστρία. Η εγγύηση της νεολαίας στη Φινλανδία έχει επιτύχει μεγάλη μείωση της ανεργίας των νέων, με το 83,5 % των νέων που έχει βρει μια δουλειά, ένα οικοτροφείο, θέση εκπαιδευόμενου ή την επέκταση των μελετών μέσα σε 3 μήνες μετά την καταχωρηθεί. 5
Η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των κρατών μελών να υιοθετήσουν συντονισμένη και συμπληρωματικά μέτρα, μέσω των υπηρεσιών και τις γραμμές υποστήριξης, οι οποίες ικανοποιούν την ανάγκη των Νέων και την αγορά εργασίας, και σε συνεργασία με τους αντίστοιχους φορείς και άτομα που είναι υπεύθυνα για τους διάφορους τομείς ( εκπαιδευτικό συστήματος, οι πληροφοριοδότες της νεολαίας, των υπηρεσιών απασχόλησης, κλπ. ) Όπως επισημαίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε δελτίο Τύπου που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2013 για την Εγγύηση Νέων, το κόστος της «να μην κάνουμε τίποτα «είναι πολύ υψηλότερο : «[... ] Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας υπολόγισε ότι το κόστος της δημιουργίας εγγυήσεις για τη νεολαία στην Ευρωζώνη σε 21 δισεκατ. ετησίως ). Ωστόσο, το κόστος της μη δράσης είναι πολύ υψηλότερο. Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τις Συνθήκες Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound) εκτιμήθηκε ότι η τρέχουσα οικονομική ζημία στην ΕΕ έχουν 7,5 εκατομμύρια νέους ανθρώπους εκτός εργασίας ή εκπαίδευσης ή κατάρτισης σε άνω των 150 δισεκατομμυρίων ετησίως ( 1,2 % του ΑΕΠ της ΕΕ ) όσον αφορά παροχές που καταβάλλονται και τη χαμένη παραγωγή. Αυτό είναι πέρα από τις μακροπρόθεσμες δαπάνες της ανεργίας στην οικονομία, στην κοινωνία και στους ενδιαφερόμενους ιδιώτες, όπως αυξημένο κίνδυνο μελλοντικής ανεργίας και της φτώχειας. «Με αυτή την έννοια, τα ισχύοντα έγγραφα στοχεύει στην παροχή ορισμένων στοιχείων και εμπειριών οποία μπορεί να ενδιαφέρουν για τη δημιουργία και την εφαρμογή νέων μέτρων, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Νεολαία σε κίνηση «και «εγγύηση Νεολαία «. Είναι, επίσης, συμπληρώμένο με 5 τομεακές μελέτες περιπτώσεων που πραγματοποιούνται σε μικρή κλίμακα από τους εταίρους του Youth4JOB σε θέματα όπως οι ΤΠΕ, η ναυτιλιακή βιομηχανία, τον τουρισμό, την επιχειρηματικότητα, και στην περίπτωση των μεταναστριών νέων ανθρώπων που αναζητούν άσυλο. 6
2. Μεθοδολογία Η μελέτη έχει πραγματοποιηθεί κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2013 και, όπως έχει ήδη αναφερθεί, έχει ώς στόχο τον προσδιορισμό και την ανάλυση διαφόρων θεμάτων τα οποία είχαν προηγουμένως δηλωθεί: α) Υπηρεσίες υποστήριξης για νέους που αναζητούν εργασία (δηλαδή, υπηρεσίες πληροφοριών, του μηχανισμού αγοράς εργασίας, τα συστήματα έγκαιρης πρόβλεψης, καθοδήγηση και συνοδεία, εξειδικευμένη κατάρτιση και την απόκτηση συμπληρωματικών γνώσεων, και τις ευκαιρίες απασχόλησης) β) Αγορά Εργασίας Μηχανισμοί (Παρατηρητήρια, υποστήριξη στην κινητικότητα, επιδοτήσεις και τη στήριξη της απασχόλησης των νέων, επαγγελματική κατάρτιση και πρακτική άσκηση) γ) Πρόβλεψη και συστήματα ανάγκης όσον αφορά τις δεξιότητες και τις γνώσεις δ) Ισότητα των φύλων Έτσι, το έργο έχει πραγματοποιηθεί σε τρία παράλληλα επίπεδα, τη συλλογή και την απόκτηση πρωτογενών και δευτερογενών δεδομένων, με την ενεργό συμμετοχή των εταίρων του Youth4JOB. Collection and exchange of best parctices Analisys of avaible studies, pubblications and data Survey for young people Drafting and validation 7
Για τον εντοπισμό «καλών πρακτικών» (πολιτικές, δράσεις, πρωτοβουλίες, προγράμματα, κλπ.) και την απόκτηση ομοιογενών περιγραφές, έχουμε δημιουργήσει ένα ερωτηματολόγιο και έχουμε κάλεσε όλους τους εταίρους του Youth4JOB έργου όχι μόνο να μοιραστούν τις εμπειρίες τους αλλά και κάθε πρωτοβουλία με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες μπορεί να εχουν ενδιαφέρον, για την ίδρυση ταυτόχρονα κάποιων κατευθυντήριων γραμμών. Εκτός από το να έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν διαφορετικά ενδιαφέροντα θέματα, όπως ερωτηματολόγιο, μας επιτρέπει να χαρακτηρίσουμε τα μέτρα ανάλογα με την εφαρμογή ή την εφαρμογή σε επίπεδα (τοπικό, περιφερειακό ή εθνικό) και κύρια επίπεδα ανάπτυξης των πολιτικών: 1) Προσδιορισμό των πολιτικών στόχων 2) Νομοθετικές πολιτικές 3) Εκτελεστικες πολιτικές Τα αποτελέσματα της άσκησης αυτής της ανταλλαγής ορθών πρακτικών έχουν χρησιμοποιηθεί για να τονίσουν διάφορα είδη υπηρεσιών και υποστήριξης στα αντίστοιχα κεφάλαια στα πλαίσια της μελέτης. Επίσης, συνοψίζεται στο κεφάλαιο 7 και συνέβαλαν στη σύνταξη των συμπερασμάτων και εκτιμήσεων. Όλα τα φύλλα που λαμβάνονται περιλαμβάνονται στο παράρτημα Ι του παρόντος εγγράφου. Ως συμπλήρωμα και ως βελτίωση για τη μεθοδολογία που είχε αρχικά προβλεφθεί, οι ΤΠΕ έχουν χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει μια μικρή έρευνα on-line με στόχο την απόκτηση πληροφοριών από πρώτο χέρι από το κοινό-στόχο / δικαιούχους των διαφόρων υφιστάμενων μέτρων, τη νεολαία. Έτσι, 170 νέοι από περίπου 18 χώρες έχουν αξιολογήσει τις υπηρεσίες και είχαν την ευκαιρία να υποβάλουν τις σκέψεις τους. Όπως μπορεί να δει κανείς στα ακόλουθα γραφικά, το 70% των ερωτηθέντων είχαν νέων που ολοκληρώνουν τις σπουδές τους, και το 77% των νέων ηλικίας μεταξύ 15 και 25: Profile of Young people Surveyed 17% 4% 1% Situation of the participants 8% Still in education Working 70% Unemployed Following training Other 8% 15% Age of the participants 19% 47% 15-18 Over 30 25-30 20-25 18-20 11% 8
3. Υπηρεσίες υποστήριξης για νέους που αναζητούν εργασία 3.1 Πληροφορίες Οι πληροφορίες σχετικά με τη μετάβαση από το εκπαιδευτικό κόσμο για την αγορά εργασίας - ή κατά το χρόνο της που αναζητούν εργασία - είναι ένα εγκάρσιο έργο που επηρεάζει όλες τις υπηρεσίες στους τομείς αυτούς και τα άτομα που παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές, καθώς επίσης και σχετικά με το πώς προληπτική νέοι. Η αρχή αυτού του ΧΧΙ αιώνα χαρακτηρίζεται από μια ροή του περιεχομένου, η οποία μερικές φορές είναι ανεξέλεγκτη, μέσα από τα διάφορα ηλεκτρονικά κανάλια τα λεγόμενα «κοινωνία της πληροφορίας» προσφορές ( ειδοποιήσεις, περιοδικά, blogs, κοινωνικά δίκτυα, κλπ. ) Αυτή η ροή πρέπει να προστεθεί στα καθήκοντα που εκτελούνται από τα διάφορα όργανα που είναι αρμόδια για την ενημέρωση των νέων και των ανέργων και των επιχειρήσεων. Παρά το γεγονός ότι η πολλαπλότητα των πηγών και των διαύλων είναι σαφώς ένα πλεονέκτημα ( σε σύγκριση με την κατάσταση, για παράδειγμα, άλλες φορές της πρόσφατης ιστορίας μας ή με χώρες με περισσότερους περιορισμούς στην ελευθερία του λόγου και επικοινωνίας ), ο κίνδυνος της απώλειας βασικών πληροφορίες μπορεί επίσης να αυξηθεί. Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα που διενεργήθηκε στο πλαίσιο αυτής της μελέτης επιβεβαιώνει ότι η συλλογή και ο χειρισμός των πληροφοριών που εξακολουθεί να είναι το πιο απαραιτητο και αναγκαία υπηρεσία σε αυτούς τους τομείς ( κατάταξη από 8.26/10), ακόμη και πριν από άλλου είδους πιο εξατομικευμένη υποστήριξη και καθοδήγηση: Valorisation of the importance of services to support the transition for youth from education to work (rated from 1 to 10) Support to Entrepreneurship & Self. 7,23 Support to Mobility Guidance & Counseling Observatories Traineeship & practices Grant & Allowances Training & suppl. Skills 7,54 7,55 7,57 7,63 7,68 Identification of job oppot. Skills Forecasting & anticipation systems 7,84 7,88 Information 8,1 8,26 9
Την ίδια στιγμή, η συλλογή πληροφοριών είναι, μακράν, η πιο απολαυστικη υπηρεσία από τους ερωτηθέντες μας (ή την υπηρεσία που εντοπίζουν εύκολα), δεδομένου ότι περισσότερο από το 80% επιβεβαιώνουν ότι έχουν κάνει χρήση αυτών των υπηρεσιών: 8% Have you benefited from INFORMATION services? 10% Yes No Don t Know 82% Σήμερα, οι πληροφορίες για τους νέους συντονίζονται μέσω των διαφόρων κέντρων πληροφόρησης νέων, η οποία καλύπτει όλα τα θέματα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τους νέους, όπως αναφέρεται στη Λευκή Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Μια νέα πνοή για την ευρωπαϊκή νεολαία», από 21 Νοεμβρίου, 2001: «Η συμμετοχή πηγαίνει χέρι-χέρι με την παροχή ενημέρωσης στους νέους. Είναι κατά κύριο λόγο στην αρμοδιότητα των κρατών μελών να ενημερώνουν τους νέους, για παράδειγμα, σχετικά με ευρωπαϊκά θέματα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το θέμα αυτό πρέπει επίσης να εξεταστούν στο πλαίσιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού. Είναι σημαντικό να φτάσουν οι ίδιοι αν είναι δυνατόν, αλλά σε κάθε περίπτωση τα άτομα που έρχονται σε επαφή μαζί τους στο σχολείο, στις λέσχες, στους συλλόγους, κλπ. τους νέους Αυτή η άσκηση μαζικής ενημέρωσης θα απαιτήσει μια συντονισμένη προσέγγιση, σημαντικούς πόρους και τη συμμετοχή των νέων στο σχεδιασμό και την υλοποίηση αυτών των εργαλείων επικοινωνίας. Η προσέγγιση αυτή θα συντονιστεί με τη νέα πολιτική πληροφόρησης της ΕΕ που απορρέουν από τις αρχές της διακυβέρνησης, και που τώρα διαμορφώνονται σε στενή συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Την ίδια στιγμή, Ο πληροφοριακός Χάρτης ευρωπαϊκής νεολαίας, αναθεωρούνται και εγκρίνονται στην Μπρατισλάβα για την 19 Νοεμβρίου του 2004 από την 15η Γενική Συνέλευση της Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Υπηρεσίας (ERYICA), ορίζει τις αρχές για τις κατευθυντήριες γραμμές εργασίας της ενημέρωσης των νέων, η οποία αποσκοπεί στη διασφάλιση του δικαιώματος στην 10
ενημέρωση των νέων. Στο προοίμιό της, επιμένει στη σημασία της πρόσβασης στις πληροφορίες (και την ικανότητα ανάλυσης και τη χρήση του) «Σε συγκροτήματα κοινωνιών και σε μια ολοκληρωμένη Ευρώπη που προσφέρει πολλές προκλήσεις και ευκαιρίες, την πρόσβαση στις πληροφορίες και την ικανότητα να αναλύουν και να χρησιμοποιούν τις πληροφορίες που είναι ολοένα και πιο σημαντικό για τους νέους Ευρωπαίους. Εργασιών ενημέρωσης των νέων μπορεί να τους βοηθήσει να υλοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους και να προωθήσουν τη συμμετοχή τους ως ενεργά μέλη της κοινωνίας. Οι πληροφορίες πρέπει να παρέχονται με τρόπο που διευρύνουν τις διαθέσιμες επιλογές για τους νέους επιλογές, και το οποίο προωθεί την αυτονομία και την ενδυνάμωσή τους. Για να τονίσει τη σημασία της ψηφιακής εποχής στις υπηρεσίες πληροφόρησης για τη νεολαία, πρέπει να πούμε ότι, σε μια τέτοια επιστολή, ERYCA υιοθετεί 16 γενικές αρχές και 17 συγκεκριμένες αρχές για παροχή πληροφοριών σε απευθείας σύνδεση για τη Νεολαία. Ανάμεσα σε αυτές τις αρχές, θα μπορούσαμε να τονίσουμε, για παράδειγμα, ότι «Online Πληροφόρησης Νέων πρέπει να είναι ακριβείς, ενημερωμένες και επαλήθευσε [... ] «ή ότι «Το περιεχόμενο θα πρέπει να βασίζεται στις ανάγκες των νέων ανθρώπων. Οι ανάγκες αυτές πρέπει να εντοπιστούν και να αξιολογηθούν σε μια εξελισσόμενη διαδικασία. «Στην πραγματικότητα, οι εφαρμογές της ποικίλλουν και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις διαθέσιμες για αυτά τα κέντρα πληροφοριών των ανθρωπίνων και οικονομικών πόρων, και συχνά, διαδικτυακές πύλες, δεν προσφέρουν υπηρεσίες ως πλήρες και ενημερωμένο ως επιθυμείται. Συχνά οι πληροφοριοδότες της Νεολαίας είναι επίσης κοινωνικοπολιτισμικοι διασκεδαστές οι ικανότητες και η αφοσίωσή τους δεν είναι αποκλειστικά για τα θέματα που αφορούν την απασχόληση των νέων : προσφέρουν πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με τον ελεύθερο χρόνο, τον πολιτισμό, την κοινωνική ένταξη, τη σεξουαλικότητα, κλπ. Στην πραγματικότητα, για το γεγονός ότι από πρώτο χέρι την πρόσβαση στην πληροφόρηση και την παροχή συμβουλών σχετικά με οικονομικά θέματα ( επιχορηγήσεις για αυτοαπασχόληση και το επιχειρηματικό πνεύμα, η πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης,, την πρόσληψη κίνητρα, κλπ. ), οι πηγές πολλαπλασιάζονται : τοπικό, περιφερειακό ή εθνικών υπηρεσιών απασχόλησης, Επιμελητήρια, κέντρα Περιφερειακής Ανάπτυξης, Θερμοκοιτίδες, Κλαδικές Ενώσεις Επιχειρήσεων, και μια μακρά κλπ. Μερικά από αυτά προωθούν έργα ευαισθητοποίησης, πληροφόρησης και εκπαίδευσης σε σχολεία, εκπαιδευτικά κέντρα και πανεπιστήμια, αλλά οι υπηρεσίες αυτές συχνά συνδέονται με συγκεκριμένες έργα ή προγράμματα, έτσι ώστε να μην προσφέρουν μια μόνιμη και συντονισμένη υπηρεσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εκτός αυτού, αν οι οργανισμοί αυτοί προσφέρουν συνήθως πληροφορίες επαγγελματικές υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις, δεν υπολογίζει σε ένα κανάλι επικοινωνίας, όπως άμεση με τους νέους. Κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκή Διάσκεψη II για την απασχόληση των νέων ( Παρίσι, 12 Νοέμβρη 2013 ), οι αρχηγοί κρατών έχουν οριστεί μεταξύ των βασικών προτεραιοτήτων τους την είσοδο στην αγορά εργασίας και την υποστήριξη για τη δημιουργία επιχειρήσεων. Το δίκτυο κέντρων πληροφόρησης της νεολαίας είναι ο επίσημος τρόπος που προσφέρει τον καλύτερο δυνατό συντονισμό και την πρόσβαση σε νέους ανθρώπους, αλλά οι πόροι και οι γνώσεις τους περιορίζονται σε εκείνες τις πλευρές. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν διάφοροι οργανισμοί που παρέχουν στήριξη για την απασχόληση και τη δημιουργία επιχειρήσεων, αλλά δεν είναι τόσο συνδεδεμένο με τη νεολαία. Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης, και ο ρόλος τους είναι απαραίτητη στο πλαίσιο της «Εγγύησης Νεολαίας». Εκτός αυτού, τα ποσοστά ανεργίας έχουν αυξηθεί, το ίδιο κάνει και το φόρτο εργασίας των Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης (για παράδειγμα, κατά τη διαχείριση των επιδομάτων ανεργίας), η οποία μπορεί να μειώσει το ανθρώπινο δυναμικό τους για να προσφέρουν μεμονωμένα και εξατομικευμένες υπηρεσίες, ειδικά για μια ομάδα ανθρώπων που δεν πηγαίνουν εκεί αυτόματα, δεδομένου ότι δεν μπορούν να επωφεληθούν από ορισμένα επιδόματα ανεργίας, οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχουν λειτουργήσει ακόμη και, ως εκ τούτου, δεν έχει ακόμη συμβάλει στην κοινωνική ασφάλιση. Τούτου λεχθέντος, είναι σκόπιμο να ενισχυθεί η ικανότητα της παροχής ειδικών υπηρεσιών πληροφόρησης 11
των νέων σχετικά με τις ευκαιρίες απασχόλησης που προέρχεται από το επιχειρηματικό πνεύμα και τη συνεργασία και το συντονισμό με άλλους φορείς που είναι αρμόδιοι για την εν λόγω περιοχή, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές «Εγγύηση Νέων» στόχους. Η έλλειψη πληροφοριών και γνώσεων στο πλαίσιο του επιχειρηματικού κόσμου μπορεί επίσης να επεκταθεί και σε άλλες άμεσες συνομιλητές με τους νέους, όπως είναι οι εκπαιδευτικοί. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρωτοβουλιών όπως το πρόγραμμα «COOPERATIVÍZATE» (Cooperativise τον εαυτό σας) μπορεί να επισημανθεί. Το έργο προωθείται από το Περιφερειακό Υπουργείο Εργασίας και Πρόνοιας της Xunta de Galicia. Αποτελείται από ένα κινητό σχολείο πηγαίνει στην επαγγελματική κατάρτιση, την επαγγελματική κατάρτιση, τα κέντρα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και των πανεπιστημίων, προκειμένου να προωθηθεί συνεταιρισμό ως μια ευκαιρία εργασίας για τους νέους και να ενισχύσει τις γνώσεις του δασκάλου σε αυτό τον τομέα, έτσι ώστε τα αποτελέσματα της εκστρατείας μπορεί να συνεχιστεί σε όλο το έργο του δασκάλου. Με αυτόν τον τρόπο, περίπου 182 δάσκαλοι και 2.269 νέοι από 25 κέντρα εκπαίδευσης εντός της περιοχής έχουν επωφεληθεί από το έργο (βλ. πλήρη φύλλο στο παράρτημα 1.) 3.2 Συνοδεία, επαγγελματικές συμβουλές και υποστήριξη Για ένα νεαρό άτομο, αυτό δεν είναι αρκετό για να χειριστεί μόνο «καλές πληροφορίες «- δηλαδή ένα χρήσιμο, επιλέγεται, τεκμηριωμένες και ενημερωμένες πληροφορίες, εάν δεν μετατραπεί σε γνώση, ιδιαίτερα σε γνώσεις για να έχουν πρόσβαση ή τις υφιστάμενες υπηρεσίες και τους πόρους κατά το χρόνο της λήψης αποφάσεων που θα επηρεάσουν την επαγγελματική ζωή τους. Έτσι, συνοδεία, συμβουλές και συμβουλευτικές υπηρεσίες, για μεμονωμένους ή ομάδες, έχουν μια προστιθέμενη αξία σε αυτές τις πληροφορίες, που προσφέρονται από επαγγελματίες και ειδικούς. Σύμφωνα με διάφορες διεθνείς μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί από τον ΟΟΣΑ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Παγκόσμια Τράπεζα, οι υπηρεσίες αυτές μπορούν να οριστούν ως εξής : «Επαγγελματική συμβουλευτική αναφέρεται στις υπηρεσίες και δραστηριότητες που προσανατολίζονται να βοηθήσει τους ανθρώπους, κάθε ηλικίας και σε οποιοδήποτε σημείο στη ζωή, να λάβει αποφάσεις σχετικά με την εκπαίδευση, την απασχόληση και την κατάρτιση και τη διαχείριση της σταδιοδρομίας τους. Οι υπηρεσίες αυτές μπορούν να βρεθούν στα σχολεία, τα πανεπιστήμια και κολέγια, σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης, στο χώρο εργασίας, στην εθελοντική ή της κοινότητας τομέα ή στον ιδιωτικό τομέα. Οι δραστηριότητες μπορούν να παραδίδονται για άτομα ή ομάδες και μπορεί να είναι πρόσωπο με πρόσωπο ή εξ αποστάσεως ( συμπεριλαμβανομένων των γραμμών και των υπηρεσιών υποστήριξης σε απευθείας σύνδεση. ) Περιλαμβάνουν πληροφορίες σταδιοδρομίας (έντυπα, μέσω των ΤΠΕ ή διαφορετικές μορφές ), αυτο - αξιολόγηση και την καθοδήγηση εργαλεία, coaching προγράμματα επαγγελματικής σταδιοδρομίας ( προκειμένου να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναπτύξουν την αυτογνωσία τους, την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ευκαιρίες και τις γνώσεις για τη διαχείριση της σταδιοδρομίας τους ), τα προγράμματα δοκιμών ( για να δοκιμάσετε τις επιλογές πριν από την επιλογή τους ), τα προγράμματα αναζήτησης εργασίας και υπηρεσίες μετάβασης. «Αυτές οι υπηρεσίες συνοδείας και η παροχή συμβουλών περιλαμβάνουν την παραγωγή πληροφοριών ( εκτίμηση προφίλ) και τη χρήση των διαθέσιμων πληροφοριών, προκειμένου να καθοδηγήσει τους ανθρώπους σε διαφορετικές φάσεις της ακαδημαϊκής και επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Όπως και οι άλλες υπηρεσίες, έχουν καταξιωμένους και γνωστούς από εκείνους που συμμετείχαν στην έρευνά μας ( κατάταξη των 7.55/10 ), αν και δεν είναι τόσο όσο οι υπηρεσίες πληροφοριών, παρά το γεγονός ότι οι πιο εξατομικευμένοι και, ως εκ τούτου, πιο αποτελεσματική: 12
Valorisation of the importance of services to support the transition for youth from education to work (rated from 1 to 10) Support to Entrepreneurship & Self. 7,23 Support to Mobility Guidance & Counseling Observatories Traineeship & practices Grant & Allowances Training & suppl. Skills Identification of job oppot. Skills Forecasting & anticipation systems Information 7,54 7,55 7,57 7,63 7,68 7,84 7,88 8,1 8,26 Αυτό μπορεί να οφείλεται σε κάποια έλλειψη της γνώσης και, κυρίως, στο γεγονός ότι οι εν λόγω υπηρεσίες δεν προσφέρονται συστηματικά σε όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες. Στην πραγματικότητα, μόνο οι μισοί από τους ερωτηθέντες (51%) δηλώνουν ότι απολαμβάνουν αυτές τις υπηρεσίες: 10% 51% Have you benefited from GUIDANCE & COUNSELING services? 39% Yes No Don t Know 13
Οι επαγγελματικές υπηρεσίες καθοδήγησης είναι πολύ σημαντικές στην στήριξη των νέων σε περιόδους μετάβασης και, κυρίως, κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους. Πρόκειται για ένα ευαίσθητο συλλογικό και σχετικά ευάλωτες σε ορισμένες αλλαγές : μετάβαση σε, για παράδειγμα, τα επίπεδα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο τη διδακτική αλλαγές, αλλά και διαρθρωτικό ( π.χ. την ανάγκη να αφήσουν την οικογένειά τους για ορισμένες μελέτες ) ή εντός του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Η ανεπαρκής μεταβολή ή τα μικρά ακαδημαϊκά αποτελέσματα ή τα αποτελέσματα κατώτερα των προσδοκιών είναι από τους κύριους λόγους για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου. Οι νέοι που εισέρχονται στην αγορά εργασίας είναι μία από τις ομάδες της κοινωνίας που πλήττονται περισσότερο από το ζήτημα της έλλειψης σύμπτωσης των δεξιοτήτων στο χώρο εργασίας. Έρευνες έχουν δείξει ότι, χωρίς εργασιακή εμπειρία, το αίσθημα της με ανεπαρκή προσόντα ή είναι υπερειδικευμένοι αυξήσεις. Εάν υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ του επιπέδου της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων που αποκτούν ή και τις απαιτούμενες δεξιότητες, μπορούν να θεωρηθούν ως «υπερ- προσόντα για τη δουλειά «. Σύμφωνα με το έγγραφο εργασίας σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση Έκθεση για τη Νεολαία SWD (2012) 257 τελικό ( έγγραφο εργασίας της Επιτροπής - Κατάσταση της κατάστασης των νέων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ), Ειδικές εξειδικευμένη εκπαίδευση και συμπληρωματικών δεξιοτήτων ), την «αναντιστοιχία δεξιοτήτων των κάθετων»ή«πάνω - προσόν» μεταξύ των νέων με πτυχία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι πολύ κοινό στην Ευρώπη, δεδομένου ότι τα προσόντα τους σε σχέση με τις θέσεις εργασίας τους, σύμφωνα με τη Διεθνή Τυποποιημένη Ταξινόμηση της Κατοχής ( ISCO ). Το 2010, κατά μέσο όρο λίγο περισσότερο από το ένα πέμπτο της ηλικίας μεταξύ 25 και 34 θεωρήθηκαν ως ακατάλληλα προσόντα ή υπερειδικευμένοι. «Στην έκθεση αυτή, είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι τα υψηλότερα ποσοστά των καταρτισμένων νέων βρέθηκαν σε χώρες πολύ πλήττονται από την κρίση και την ανεργία των νέων, όπως η Ισπανία, η Κύπρος και η Ιρλανδία, όπου σχεδόν ένα στα τρία απασχολούνται οι νέοι εργάζονται σε μία θέση για την οποία είναι απαραίτητο να έχουν μια υψηλότερη κατάρτιση. Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης μια έρευνα όπου οι περισσότεροι από τους νέους από ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες (Εσθονία, Ελλάδα, Κύπρος, Ουγγαρία και Πορτογαλία ) να επιβεβαιώνουν ότι δεν έχουν λάβει κανενός είδους καθοδήγηση. Άλλες μελέτες, όπως, για παράδειγμα, η μία από τις λεγόμενες «ΝΕΕΤ «από το Eurofund του 2012, επισημάνετε ορισμένα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει με μια ορισμένη επιτυχία προγραμμάτων γεφύρωσης και «pick-and - mix» ευκαιρίες δοκιμαστή, προκειμένου να στηρίξει μαθητές με στόχο την επιτυχή μετάβαση. Τα μέτρα αυτά έχουν εισαχθεί στην Αυστρία, τη Φινλανδία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, το Λουξεμβούργο, τη Νορβηγία και τη Σουηδία. Στη Γερμανία, πολλά μέτρα αποσκοπούν στην υποστήριξη των μαθητών σε μια συνειδητή επιλογή για την καριέρα τους, καθώς και μια σειρά από εθνικά προγράμματα έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια για να εξασφαλίσει την επιτυχή μετάβαση. Παρόλο που οι πληροφορίες αυτές είναι κάπως αντιφατικό με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, όταν πρόκειται για την Ουγγαρία, η αντιπαραβολή των πληροφοριών επιβεβαιώνει, ωστόσο, ότι οι χώρες με υψηλότερη δραστηριότητα στον τομέα του επαγγελματικού προσανατολισμού (Αυστρία, Φινλανδία, Γερμανία, Νορβηγία, Σουηδία) είναι οι λιγότερο πληγείσες χώρες από πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και της ανεργίας των νέων, έτσι ώστε να μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι οι επαγγελματικές υπηρεσίες συνοδευτικά, συμβουλές και η υποστήριξη είναι απαραίτητη για την πρόληψη των προβλημάτων αυτών. Όπως συμβαίνει με τις υπηρεσίες πληροφοριών για τους επιχειρηματίες, σε πολλές χώρες επαγγελματική καθοδήγηση προωθείται από ένα μίγμα των φορέων που συνδέονται με την εκπαίδευση, την απασχόληση και τον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με τις αρμοδιότητες και το ενδιαφέρον τους, χωρίς νομική ή πολιτική προστασίας ή του συντονισμού σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Φυσικά, αυτό συνδέεται στενά με τις υπηρεσίες της πρόβλεψης δεξιοτήτων της αγοράς εργασίας, και θα πρέπει να πλαισιωθεί από μια μεγάλη συναίνεση υπό την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εθνικής κυβέρνησης με όλους τους εκπαιδευτικούς παράγοντες και υπηρεσίες για τη νεολαία, καθώς και υπηρεσίες απασχόλησης, καθώς και των επιχειρήσεων και εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Υπάρχουν πολλές δημοσιεύσεις για το θέμα αυτό, αλλά η έλλειψη των πιο λεπτομερείς πληροφορίες 14