ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 29.9.2014 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0564/2012, της Marianne van Eck, ολλανδικής ιθαγένειας, σχετικά με διοικητικά προβλήματα που άπτονται της ανάληψης επιμέλειας παιδιού ολλανδικής ιθαγένειας στη Γερμανία 1. Περίληψη της αναφοράς Η αναφέρουσα, κάτοικος Γερμανίας, έχει αναλάβει την επιμέλεια του εγγονιού της με τη συγκατάθεση της κόρης της που διαμένει στις Κάτω Χώρες. Η έγκριση προς τούτο δόθηκε από ολλανδικό δικαστήριο τον Απρίλιο του 2011. Σύμφωνα με τα λεγόμενά της, η αναφέρουσα έχει αντιμετωπίσει πολυάριθμα διοικητικά προβλήματα διασυνοριακής φύσης και θεωρεί αδιανόητη την απουσία συνεκτικής νομοθεσίας σε έναν τομέα που συνδέεται με την ευημερία των παιδιών. Επισημαίνει επίσης ότι τόσο οι ολλανδικές όσο και οι γερμανικές αρχές εξακολουθούν να μην έχουν λάβει οριστική απόφαση σχετικά με την καταβολή επιδόματος τέκνου και ότι υποχρεώθηκε να αποταθεί σε δικηγόρο διότι μόνη της δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τον γραφειοκρατικό φόρτο. Ζητεί ως εκ τούτου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να παρέμβει και να μεριμνήσει ώστε να εκπονηθούν σαφείς κανόνες για τους ανήλικους πολίτες της ΕΕ που τοποθετούνται σε ανάδοχο οικογένεια σε κράτος μέλος άλλο από το κράτος μέλος καταγωγής τους. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 14 Σεπτεμβρίου 2012. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202, παράγραφος 6, του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 30 Ιανουαρίου 2013 Η αναφέρουσα είναι υπήκοος Κάτω Χωρών που διαμένει στη Γερμανία. Η αναφέρουσα είναι CM\1035625.doc PE504.253v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

γιαγιά ενός τετράχρονου παιδιού. Εξαιτίας διαφόρων προβλημάτων που δημιούργησε ο χωρισμός των γονιών του παιδιού, η ολλανδική δικαιοσύνη αποφάσισε να θέσει το παιδί υπό την ευθύνη (ondertoezichtstelling, OTS) της ολλανδικής υπηρεσίας κοινωνικής μέριμνας παιδιών (Bureau Jeugdzorg). Η αναφέρουσα άσκησε έφεση με επιτυχή έκβαση κατά του αιτήματος που υπέβαλε στη συνέχεια η ολλανδική υπηρεσία κοινωνικής μέριμνας παιδιών για προσωρινή τοποθέτηση του παιδιού σε ίδρυμα στις Κάτω Χώρες έως ότου βρεθεί ολλανδική ανάδοχη οικογένεια, Η αναφέρουσα ζήτησε την εκ των πραγμάτων διασυνοριακού χαρακτήρα τοποθέτηση του παιδιού στην Γερμανία με την ίδια και τον σύντροφό της, που είναι ο θετός παππούς του παιδιού, ως ανάδοχους γονείς. Στις 25 Ιουλίου 2011, η αναφέρουσα πήρε το παιδί από τις Κάτω Χώρες για να μείνει μαζί με αυτήν και τον θετό παππού του στην Γερμανία. Η αναφέρουσα διαμαρτύρεται για τις δυσκολίες και τις καθυστερήσεις που χαρακτήρισαν τις διαδικασίες που ακολούθησαν οι ολλανδικές και γερμανικές αρχές. Όταν υποβλήθηκε η παρούσα αναφορά, οι διαδικασίες για την διασυνοριακού χαρακτήρα τοποθέτηση εξακολουθούσαν να μην έχουν ολοκληρωθεί. Η αναφέρουσα ανησυχεί για το ενδεχόμενο να ζητήσουν οι γονείς την επιστροφή του παιδιού στις Κάτω Χώρες πριν ολοκληρωθούν οι διαδικασίες. Επιπλέον, επισημαίνει ότι οι ολλανδικές και γερμανικές αρχές εξακολουθούν να μην έχουν λάβει τελική απόφαση σε ό,τι αφορά την καταβολή επιδόματος θετού τέκνου. Η αναφέρουσα επικαλείται διάφορες αποφάσεις των ολλανδικών και γερμανικών αρχών σε σχέση με τα δικαιώματα κηδεμονίας του παιδιού και την τοποθέτησή του. Η αναφορά δεν συνοδεύεται από αντίγραφα των αποφάσεων αυτών ή άλλη συναφή νομική τεκμηρίωση. Ως εκ τούτου, παραμένει ασαφής η ακριβής σειρά των γεγονότων, το περιεχόμενο των εν λόγω αποφάσεων και οι ακριβείς λόγοι για τους οποίους δεν κατέστη ακόμη δυνατή η ολοκλήρωση των διαδικασιών τοποθέτησης του παιδιού υπό την επιμέλεια της αναφέρουσας στην Γερμανία. Η Επιτροπή δεν μπορεί, επομένως, να αναφερθεί διεξοδικώς στη συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά μόνο να δώσει γενικές πληροφορίες για το νομικό πλαίσιο που ισχύει για την τοποθέτηση παιδιού σε ανάδοχη οικογένεια σε άλλο κράτος μέλος. Το οικογενειακό δίκαιο της ΕΕ για τη γονική μέριμνα και την επιμέλεια τέκνων περιορίζεται σε κοινούς κανόνες σχετικά με τη δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων σε άλλο κράτος μέλος. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 («ο κανονισμός Βρυξέλλες IIα») αποτελεί την κύρια νομική πράξη της ΕΕ στον εν λόγω τομέα. Το άρθρο 56 του εν λόγω κανονισμού προβλέπει συγκεκριμένους κανόνες για την τοποθέτηση παιδιού σε άλλο κράτος μέλος. Η τοποθέτηση παιδιού στο εξωτερικό συνιστά εξαιρετικά λεπτό ζήτημα, το οποίο αναδείχθηκε με πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (υπόθεση C-92/12 PPU Health Service Executive [2012] ECR I-0000). Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η τοποθέτηση συνάδει με το υπέρτερο συμφέρον του παιδιού, οφείλουν οι αρχές και των δύο κρατών μελών, δηλαδή του κράτους μέλους προέλευσης και του κράτους μέλους όπου θα τοποθετηθεί το παιδί (κράτος μέλος υποδοχής), να ακολουθήσουν συγκεκριμένες διαδικασίες. Εάν δεν τηρηθούν οι διαδικασίες αυτές, το κράτος μέλος υποδοχής δύναται να μην αναγνωρίσει την απόφαση τοποθέτησης που ελήφθη στο κράτος μέλος προέλευσης (βλ. άρθρο 23 στοιχείο ζ) του κανονισμού Βρυξέλλες IIα). Σε επείγουσες περιπτώσεις, οι αρχές του κράτους μέλους υποδοχής δύνανται να λάβουν προσωρινά μέτρα σε σχέση με ένα παιδί που βρίσκεται ήδη στο εν λόγω κράτος μέλος, σύμφωνα με το άρθρο 20 του κανονισμού. Οι διαδικασίες που πρέπει να τηρηθούν εξαρτώνται από το εάν απαιτείται ή όχι η επέμβαση δημόσιας αρχής στο κράτος μέλος υποδοχής για τις εγχώριες περιπτώσεις τοποθετήσεων παιδιών. Εάν απαιτείται επέμβαση δημόσιας αρχής, το αρμόδιο δικαστήριο σύμφωνα με τον PE504.253v02-00 2/5 CM\1035625.doc

κανονισμό Βρυξέλλες IIα (δηλ. κανονικά, δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 1 του κανονισμού, το δικαστήριο στον τόπο της συνήθους διαμονής του παιδιού) πρέπει να συμβουλευτεί την κεντρική αρχή ή άλλη αρμόδια αρχή του κράτους μέλους υποδοχής και δύναται να αποφασίσει την τοποθέτηση μόνο εφόσον η εν λόγω αρχή την εγκρίνει (βλ. άρθρο 56 παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού). Σύμφωνα με το άρθρο 56 παράγραφος 3 του κανονισμού, το εθνικό δίκαιο του κράτους μέλους υποδοχής διέπει τις λεπτομέρειες των διαδικασιών. Στην Γερμανία, τα τμήματα 45-47 του νόμου περί διεθνούς οικογενειακού δικαίου (Internationales Familienrechtsverfahrensgesetz) παρέχουν περαιτέρω λεπτομέρειες όσον αφορά τις διαδικασίες διαβούλευσης και έγκρισης, σε περίπτωση που πρέπει να ακολουθηθούν οι διαδικασίες αυτές σύμφωνα με το γερμανικό δίκαιο. Περαιτέρω πληροφορίες για τη διασυνοριακή τοποθέτηση παιδιών στην Γερμανία και δη για τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται σύμφωνα με το γερμανικό δίκαιο, διατίθενται στον ιστότοπο της κεντρικής αρχής που έχει δημιουργηθεί για την διευκόλυνση της εφαρμογής του κανονισμού Βρυξέλλες IIα στην Γερμανία. http://www.bundesjustizamt.de/cln_349/nn_2042130/en/topics/citizen services/hkue/pla cement children/placement children node.html? nnn=true Σύμφωνα με την αναφέρουσα, οι διαδικασίες της διασυνοριακής τοποθέτησης είναι υπό εξέλιξη. Αυτός θα μπορούσε να είναι ο λόγος για τον οποίο οι ολλανδικές και γερμανικές αρχές δεν έχουν κατορθώσει ακόμη να λάβουν οποιαδήποτε τελική απόφαση σχετικά με την καταβολή επιδόματος θετού τέκνου. Συμπέρασμα Υφίστανται σαφείς κανόνες σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο οι οποίοι διέπουν τη διασυνοριακή τοποθέτηση παιδιού σε ανάδοχη οικογένεια στην Γερμανία. Ελλείψει τεκμηρίωσης σχετικά με τις διαδικασίες που ακολουθούνται και τις αποφάσεις που λαμβάνονται από τις ολλανδικές και τις γερμανικές αρχές, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να παράσχει στην Επιτροπή Αναφορών λεπτομερή εκτίμηση για τη συγκεκριμένη υπόθεση. Εντούτοις, βάσει των πληροφοριών που υπέβαλε η αναφέρουσα, η Επιτροπή εκτιμά ότι δεν απαιτείται η ανάληψη συγκεκριμένης δράσης στην υπόθεση αυτή. 4. Απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ.), που ελήφθη στις 29 Σεπτεμβρίου 2014 Εν συνεχεία της πρώτης απάντησης της Επιτροπής σχετικά με την παρούσα αναφορά, η αναφέρουσα υπέβαλε στοιχεία σχετικά με τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν από τις ολλανδικές και τις γερμανικές αρχές, γεγονός που θα δώσει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να παράσχει στην Επιτροπή Αναφορών μία λεπτομερή αποτίμηση της υπόθεσης. Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία που προσκόμισε η αναφέρουσα, το Οικογενειακό Δικαστήριο της Χάγης όρισε, μετά τον χωρισμό των γονέων του παιδιού το 2009, ότι το παιδί πρέπει να τεθεί υπό την ευθύνη του γραφείου κοινωνικής μέριμνας παιδιών της Haaglanden (Περιφέρεια Χάγης). Τον Απρίλιο του 2011, το Οικογενειακό Δικαστήριο ενέκρινε την παράταση της περιόδου άσκησης της επιμέλειας από το γραφείο κοινωνικής μέριμνας παιδιών της Haaglanden μέχρι τον Μάρτιο του 2012 και εξουσιοδότησε το γραφείο να τοποθετήσει το παιδί σε ανάδοχο οικογένεια. Το παιδί ανατέθηκε τότε στην αναφέρουσα, η οποία είναι η εκ μητρός γιαγιά του παιδιού, με τη συμφωνία της μητέρας του παιδιού. Το CM\1035625.doc 3/5 PE504.253v02-00

παιδί ταξίδεψε από τις Κάτω Χώρες στη Γερμανία τον Ιούλιο του 2011 και ζει από τότε με την αναφέρουσα. Η τοποθέτηση του παιδιού στη Γερμανία έλαβε χώρα πριν οριστικοποιηθεί η διαδικασία του άρθρου 56 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 (Βρυξέλλες IIα) που διέπει την τοποθέτηση ανηλίκων σε άλλο κράτος μέλος. Τον Μάρτιο του 2012, οι γερμανικές αρχές ενημέρωσαν τις ολλανδικές αρχές ότι δεν μπορούν να συγκατατεθούν στην τοποθέτηση του παιδιού στη Γερμανία βάσει της διαδικασίας του κανονισμού Βρυξέλλες IIα διότι οι ολλανδικές αρχές δεν προσκόμισαν τα αναγκαία δικαιολογητικά στοιχεία και διότι, πιο συγκεκριμένα, παραμένει αδιευκρίνιστο το ζήτημα της ανάληψης της ευθύνης κάλυψης των εξόδων της τοποθέτησης. Οι γερμανικές αρχές προσκάλεσαν εντούτοις τις ολλανδικές αρχές να υποβάλουν νέα αίτηση βάσει του κανονισμού Βρυξέλλες IIα. Τον Φεβρουάριο του 2012, το γραφείο κοινωνικής μέριμνας παιδιών της Haaglanden ζήτησε από το Οικογενειακό Δικαστήριο στην Χάγη να εγκρίνει μία ακόμη παράταση της περιόδου τοποθέτησης του παιδιού. Τον Μάρτιο του 2012, το Δικαστήριο απεφάνθη ότι δεν ήταν αρμόδιο να αποφανθεί δεδομένου ότι το παιδί ζούσε στη Γερμανία από τον Ιούλιο του 2011. Παράλληλα, το 2011 και το 2012 η αναφέρουσα ζήτησε επίδομα τέκνου από τις γερμανικές αρχές κοινωνικής μέριμνας παιδιών (επαρχιακό συμβούλιο Rheingau-Taunus). Οι γερμανικές αρχές εξέδωσαν την απόφασή τους στις 14 Ιανουαρίου 2013 παρατηρώντας ότι, σύμφωνα με το γερμανικό δίκαιο, επιδόματα τέκνου χορηγούνται μόνο σε πρόσωπα που έχουν την κηδεμονία του παιδιού. Οι γερμανικές αρχές αρνήθηκαν να χορηγήσουν επίδομα τέκνου στην αναφέρουσα διότι η αναφέρουσα δεν έχει τη κηδεμονία του παιδιού, την οποία διατηρούν οι γονείς. Σύμφωνα με το γερμανικό δίκαιο, οι γονείς του παιδιού δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση χορήγησης επιδόματος τέκνου διότι δεν είναι κάτοικοι Γερμανίας. Οι γερμανικές αρχές κάλεσαν την αναφέρουσα να κάνει αίτηση ανάληψης της κηδεμονίας του παιδιού στα γερμανικά οικογενειακά δικαστήρια και διευκρίνισαν ότι, εφόσον της ανατεθεί η κηδεμονία, θα μπορέσει να καταθέσει νέα αίτηση χορήγησης επιδόματος τέκνου. Στις 18 Ιανουαρίου 2013, η αναφέρουσα κίνησε στην Γερμανία την διαδικασία ανάληψης της κηδεμονίας του παιδιού. Στις 28 Μαΐου 2014, το γερμανικό οικογενειακό δικαστήριο που ανέλαβε να εκδικάσει την υπόθεση της κηδεμονίας ενέκρινε προσωρινό μέτρο με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού και αναγνώρισε στην αναφέρουσα δικαίωμα συμπληρωματικής κηδεμονίας του παιδιού στους εξής τομείς που άπτονται της άσκησης κηδεμονίας: ευθύνη λήψης αποφάσεων σε θέματα υγειονομικής περίθαλψης, δικαίωμα αίτησης χορήγησης επιδόματος τέκνου, δικαίωμα αίτησης παράτασης της ισχύος του διαβατηρίου του παιδιού. Όπως δηλώνεται στο κείμενο της απόφασης, η απόφαση έχει άμεση ισχύ. Εν συνεχεία της απόφασης του γερμανικού οικογενειακού δικαστηρίου, της 28ης Μαΐου 2014, η αναφέρουσα ασκεί πλέον δικαιώματα κηδεμόνα σε ορισμένους τομείς και, συγκεκριμένα, δικαιούται να υποβάλει αίτηση χορήγησης επιδόματος τέκνου. Η αναφέρουσα δύναται συνεπώς να υποβάλει νέα αίτηση χορήγησης επιδόματος τέκνου προς τις γερμανικές αρχές. Η Επιτροπή αντιλαμβάνεται ότι η εφαρμογή από τις εθνικές αρχές του άρθρου 56 του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙα σχετικά με την τοποθέτηση παιδιού σε ανάδοχη οικογένεια σε PE504.253v02-00 4/5 CM\1035625.doc

άλλο κράτος μέλος έχει γίνει αιτία να δημιουργηθούν ορισμένες δυσχέρειες 1. Το ενδεχόμενο εφαρμογής μίας κοινής, ομοιόμορφης διαδικασίας που θα καταστήσει δυνατή την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη εφαρμογή των διατάξεων περί αναδόχων οικογενειών σε άλλο κράτος μέλος θα εξεταστεί από την Επιτροπή στο πλαίσιο της προσπάθειας αποφυγής των προβλημάτων που καταγγέλλουν οι πολίτες. Συμπέρασμα Βάσει των στοιχείων που προσκόμισε η ίδια, η αναφέρουσα ασκεί γονική μέριμνα σε ορισμένους τομείς, μεταξύ των οποίων και σε ό,τι αφορά το δικαίωμα υποβολής αίτησης επιδόματος τέκνου, από τις 28 Μαΐου 2014. Η αναφέρουσα είναι πλέον ελεύθερη να υποβάλει αίτηση χορήγησης επιδόματος τέκνου προς τις γερμανικές αρχές. Η Επιτροπή εκτιμά συνεπώς ότι δεν απαιτείται οποιαδήποτε δράση σε αυτή τη συγκεκριμένη υπόθεση. 1 Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας, ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000, COM(2014) 225 τελικό, 15.4.2014. CM\1035625.doc 5/5 PE504.253v02-00