ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Μυρσίνη Δημητρίου Μαρία Παλιανιώτη Σεπτέμβριος 2011 ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Πετασάκης Ιωάννης : Εκπονηθείσα πτυχιακή εργασία απαραίτητη για την κτήση του βασικού πτυχίου

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας Πίνακας Περιεχομένων 1. Εισαγωγή.. 4 1.1 Τα θετικά στοιχεία του Διαδικτύου...5 1.1.1 Τα θετικά στοιχεία του παγκόσμιου ιστού για τα παιδιά... 8 1.2 Τα αρνητικά στοιχεία του Διαδικτύου 13 1.2.1 Ο παγκόσμιος ιστός οι ευκαιρίες αλλά και κίνδυνοι για τα παιδιά 16 1.2.2 Οι κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα παιδί στο Internet.19 2. Παιδιά και Internet.....20 2.1 Προκλήσεις αλλά και κίνδυνοι...20 2.2 Οι τέσσερις κίνδυνοι για την κοινωνία από τη χρήση του Ιντερνετ.. 24 2.3 Εξάρτηση από το Διαδίκτυο... 25 2.4 Μέτρα προστασίας..27 2.5 Το Internet φίλος ή εχθρός.....28 3. Κίνδυνοι που παρατηρούνται στον παγκόσμιο ιστό. 31 3.1 Εισαγωγή..31 3.2 Συμβουλές για τους κινδύνους στο internet 34 3.3 Τα παιδιά και οι κίνδυνοι του διαδικτύου.. 38 3.3.1 Η φύση του διαδικτύου είναι τέτοια που ελκύει τα παιδιά..38 3.3.2 Παιδοφιλία και διαδίκτυο.39 4. Προστασία των παιδιών από τους κινδύνους του διαδικτύου 47 4.1 Κίνδυνοι του Ιντερνέτ..47 4.2 Συμβουλές για ενήλικες..48 Σελ. 1 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας 4.3 Συμβουλές για γονείς..49 4.4 Συμβουλές για παιδιά.50 4.5 Συμβουλές ανά ηλικία.50 4.6 Λογισμικά φίλτρα. 52 4.7.1 Χαρακτηριστικά της χρήσης του διαδικτύου στον ελληνικό εφηβικό πληθυσμό 55 4.7.2 Προτεινόμενη Θεραπευτική προσέγγιση..57 4.7.3 Τα «μικρά γράμματα» του Facebook 58 4.7.4 Facebook και κατάθλιψη.64 4.7.5 Κίνδυνοι στα σχολεία: Facebook και μαθητές.66 4.8 Κίνδυνος από τη χρήση πιστωτικής κάρτας στο internet.68 4.9 Online καζίνο...69 5. Συμβουλές για την ασφάλεια στο Internet, για παιδιά ηλικίας 13 έως 17 ετών 71 5.1 Τι κάνουν οι έφηβοι στο Internet...71 5.1.1 Πώς θα βοηθήσετε τα παιδιά σας να χρησιμοποιούν τις τοποθεσίες Web κοινωνικής δικτύωσης με μεγαλύτερη ασφάλεια...71 5.1.2 Τα παιδιά και το παιχνίδι: Συμβουλές προς τους γονείς ώστε τα παιδιά τους να παίζουν με ασφάλεια 72 5.1.3 Συμβουλές για ασφαλέστερη συνομιλία...75 5.2 Συμβουλές ασφάλειας 77 6. Μεθοδολογία και Αποτελέσματα..80 6.1 Ερωτηματολόγιο..80 6.2 Περιγραφή του Δείγματος...84 6.3 Απλοί και διπλοί πίνακες συχνοτήτων..92 6.4 Περιγραφικά Στατιστικά..98 Σελίδα 2 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας 6.5 Έλεγχος Ανεξαρτησίας με την Κατανομή χ2.105 6.5.1 Έλεγχος Ανεξαρτησίας Χ2 του Pearson 105 6.6 Έλεγχος Στατιστικής Σημαντικότητας.105 6.6.1 One-Sample T-test.112 6.6.2 Two Sample T-test.112 6.6.3 Από την Θεωρία στην Πράξη...113 6.6.4 Στατιστικός Έλεγχος ANOVA...115 6.6.4.1 One Way ANOVA...117 6.6.4.2 Από την Θεωρία στην Πράξη...117 Συμπεράσματα και Προτάσεις......121 Βιβλιογραφία....121 Σελ. 3 από 131

Εισαγωγή 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ορισμός του διαδικτύου (Internet) δίνεται ως ένα επικοινωνιακό δίκτυο ηλεκτρονικών υπολογιστών, που επιτρέπει την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ οποιουδήποτε διασυνδεδεμένου υπολογιστή. Το διαδίκτυο είναι πραγματικά ένα εργαλείο όπου μικρής και μεγάλης ηλικίας χρήστες μπορούν να βρεθούν σε έναν απέραντο εικονικό χώρο γεμάτο εκατομμύρια πληροφορίες. Μπορούν να ασχοληθούν με παιχνίδια, να αναζητήσουν πληροφορίες, να αλληλογραφήσουν και να συνομιλήσουν, να βρουν αρχεία κάθε είδους. Με την συνεχή εξέλιξη των νέων τεχνολογιών, οι χρήστες του διαδικτύου είναι πια σε θέση να πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές, συναλλαγές με το Δημόσιο και τις τράπεζες και να ασχοληθούν με την εκπαίδευση και την εργασία εξ αποστάσεως. Όλα τα παραπάνω οι ανήλικοι τα κάνουν συνήθως χωρίς επίβλεψη, με μια ελευθερία που δεν υπάρχει στην πραγματική τους ζωή. Για το θέμα των κινδύνων που εγκυμονούν στο διαδίκτυο έχουν γραφεί τα τελευταία χρόνια πολλά άρθρα. Κανείς δεν ξέρει που σταματάει η αλήθεια και πού αρχίζει η υπερβολή. Αναμφίβολα το διαδίκτυο εξασκεί μεγάλη γοητεία σε άτομα όλων των ηλικιών και οι λόγοι είναι κατανοητοί (Μυλωνάς, 2009). Αναμφίβολα ο χρήστης μπορεί να αντλήσει από το διαδίκτυο πολλές χρήσιμες πληροφορίες. Αυτό όμως κρύβει και τις σκοτεινές πλευρές του. Ένας ενήλικας μπορεί να κρίνει και να αποφύγει τους κινδύνους που κρύβει το διαδίκτυο, για ένα παιδί, όμως, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Ο ενήλικας, γονιός είτε εκπαιδευτικός, έχει μεγάλη ευθύνη να το προστατεύσει και η ευθύνη επεκτείνεται σε όλη την κοινωνία. Η προστασία αυτή δεν είναι απλή υπόθεση. Η λύση δεν είναι ούτε η πλήρης απαγόρευση της πρόσβασης στο διαδίκτυο ούτε η απουσία οποιασδήποτε επιτήρησης. Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθούν τα θετικά και τα αρνητικά του διαδικτύου προτού γίνει μια εκτενής αναφορά σε αυτό το ζήτημα. (Μυλωνάς, 2009). Το διαδίκτυο αναφέρεται ότι επεκτείνεται στις εξής διαστάσεις: α) Η «τεχνολογική διάσταση» β) Η «εμπορική διάσταση» γ) Η «επικοινωνιακή διάσταση» δ) Η «ανθρώπινη διάσταση». (Κεκές, 2001) Στην παρούσα έρευνα αυτό Σελίδα 4 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας που θα αναλυθεί είναι το διαδίκτυο από την πλευρά της ανθρώπινης διάστασης και πιο συγκεκριμένα όσον αυτό αφορά την σχέση των παιδιών με το διαδίκτυο, τους κινδύνους που αυτά διατρέχουν, τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να διασφαλιστεί η ασφάλειά τους αλλά και την σημαντικότητα του διαδικτύου γι αυτά ως πηγή πληροφόρησης και γνώσης. Στο σημείο αυτό θα αναλυθούν τα θετικά και τα αρνητικά του διαδικτύου. 1.1 ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Τα βασικά πλεονεκτήματα της χρήσης του διαδικτύου μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στα εξής : Επικοινωνία Ο πρώτιστος στόχος του διαδικτύου είναι πάντα η επικοινωνία και το διαδίκτυο υπερέχει σε αυτό και έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες. Οι μελέτες και οι έρευνες έχουν στόχο τις καινοτομίες που πρόκειται να το καταστήσουν γρηγορότερο και πιο αξιόπιστο. Από την εμφάνιση του διαδικτύου μέσω του υπολογιστή, η γη έχει πάρει τη μορφή ενός παγκόσμιου χωριού. Τώρα η επικοινωνία γίνεται σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου με ένα πρόσωπο που κάθεται στο άλλο μέρος του κόσμου. Σήμερα για την καλύτερη επικοινωνία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι υπηρεσίες του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Υπάρχουν πάρα πολλές υπηρεσίες για επικοινωνία με τις οποίες έχει γίνει πολύ εύκολη η καθιέρωση της παγκόσμιας φιλίας όπου μπορούν να μοιραστούν οι σκέψεις του καθενός και να ερευνηθούν πολιτισμοί διαφορετικού έθνους. Πληροφορίες Οι πληροφορίες είναι πιθανώς το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του διαδικτύου διότι είναι ένας εικονικός θησαυρός πληροφοριών. Οποιοδήποτε είδος πληροφοριών για οποιοδήποτε θέμα είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο. Μπορεί να βρεθεί σχεδόν οποιοσδήποτε τύπος στοιχείων όσον αφορά σχεδόν οποιοδήποτε είδος θέματος που ψάχνετε. Υπάρχει ένα τεράστιο ποσό πληροφοριών διαθέσιμο στο διαδίκτυο Σελ. 5 από 131

Εισαγωγή για κάθε θέμα που είναι γνωστό στον άνθρωπο, που επεκτείνεται από τον κυβερνητικό νόμο και τις υπηρεσίες του, τις εμπορικές εκθέσεις και τις διασκέψεις, πληροφορίες αγοράς, νέες ιδέες και τεχνική υποστήριξη, ο κατάλογος είναι ατελείωτος. Οι σπουδαστές και τα παιδιά είναι μεταξύ των χρηστών που κάνουν πλοήγηση στο διαδίκτυο για την έρευνα. Σήμερα, σχεδόν απαιτείται ότι οι σπουδαστές πρέπει να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο για την έρευνα με σκοπό τη συλλογή στοιχείων. Οι καθηγητές έχουν αρχίσει τις αναθέσεις που απαιτούν την έρευνα στο διαδίκτυο. Σχεδόν κάθε μέρα, οι έρευνες για ιατρικά ζητήματα δημοσιεύονται στο διαδίκτυο και όλοι μπορούν να ενημερωθούν άμεσα. Πολυάριθμοι ιστοχώροι διαθέσιμοι στο δίκτυο προσφέρουν πληροφορίες στους ανθρώπους, για διάφορες ασθένειες και μιλούν στους γιατρούς on-line όπως, ο America's Doctor. Κατά τη διάρκεια του 1998 πάνω από 20 εκατομμύρια άνθρωποι καταγράφηκαν να αναζητούν on-line πληροφορίες υγείας. Ψυχαγωγία Η ψυχαγωγία είναι ένα δημοφιλές ερέθισμα γιατί πολλοί άνθρωποι προτιμούν να κάνουν απλά πλοήγηση και αναζήτηση στο διαδίκτυο. Τα μέσα του διαδικτύου έχουν γίνει αρκετά επιτυχή στο θέμα της ψυχαγωγίας. Το κατέβασμα (downloading) των παιχνιδιών, η επίσκεψη στα δωμάτια συνομιλίας ή απλά η πλοήγηση στο διαδίκτυο είναι μερικές από τις χρήσεις που έχουν ανακαλύψει. Υπάρχουν πολυάριθμα παιχνίδια που μπορούν να ληφθούν από το διαδίκτυο δωρεάν. Η βιομηχανία του on-line τυχερού παιχνιδιού (τζόγου) έχει εγκλωβίσει δραματικά τους εραστές αυτών των παιχνιδιών. Στην Ελλάδα τα δωμάτια συνομιλίας είναι τα πιο δημοφιλή επειδή οι χρήστες μπορούν να συναντήσουν εικονικά άλλους ενδιαφέροντες ανθρώπους. Η πλοήγηση στον διαδίκτυο μπορεί να προσφέρει πολυάριθμα πράγματα για λήψη στον προσωπικό υπολογιστή. Η μουσική, τα χόμπι, οι ειδήσεις και άλλα περισσότερα μπορούν να βρεθούν και να διαμοιραστούν στο διαδίκτυο. Σελίδα 6 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας Υπηρεσίες Υπάρχουν πολλές υπηρεσίες που παρέχονται τώρα στο διαδίκτυο όπως οι σε απευθείας σύνδεση τραπεζικές εργασίες, αναζήτηση εργασίας, δυνατότητα αγοράς εισιτηρίων για τους κινηματογράφους, υπηρεσίες καθοδήγησης σε πάρα πολλά θέματα για κάθε πτυχή της ζωής, τις κρατήσεις ξενοδοχείων κ.α. Συχνά αυτές οι υπηρεσίες δεν είναι διαθέσιμες όταν ο χρήστης δεν είναι συνδεδεμένος και σε ειδικές περιπτώσεις μπορούν να κοστίσουν όταν χρησιμοποιούνται. Ηλεκτρονικό Εμπόριο (E-Commerce ) Το E-commerce είναι μια έννοια που χρησιμοποιείται για οποιοδήποτε τύπο εμπορικής διαδικασίας ή διαφορετικά όταν η επιχείρηση μπορεί να πραγματοποιεί μεταφορά πληροφοριών ή και υλικών σε όλη την υδρόγειο μέσω διαδικτύου. Έχει γίνει ένα φαινόμενο που συνδέεται με οποιοδήποτε είδος αγορών. Στο σχήμα 1.1 παρουσιάζονται από μια άλλη σκοπιά τρεις θετικές κατηγορίες του διαδικτύου όπως η ανακάλυψη-αναζήτηση πληροφοριών, η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων από όλο τον κόσμο και η δημιουργία με επαγγελματικό ή καλλιτεχνικό χαρακτήρα. Πηγή: Μυλωνάς, 2009 Σχήμα 1.1: Τα θετικά του διαδικτύου Σελ. 7 από 131

Εισαγωγή 1.1.1 ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΙΣΤΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Το όριο ηλικίας στο οποίο τα παιδιά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο συνεχώς μειώνεται. Ουσιαστικά, όσο παράξενο και αν ακούγεται, ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος τομέας χρηστών του Διαδικτύου είναι τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Πολλά παιδιά χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο στο σχολείο σε ηλικία 6 ετών, οπότε πιθανόν να θέλουν να συνδεθούν στο Διαδίκτυο από το σπίτι σε αυτήν την ηλικία περίπου. Ωστόσο τα παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών, συνήθως δεν μπορούν να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο μόνα τους, γι αυτό συνήθως χρειάζονται τη βοήθεια των μεγαλυτέρων. Το Διαδίκτυο δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να ακούσουν μουσική, να παίξουν και να «φορτώσουν» παιχνίδια ή βιντεοπαιχνίδια, να μιλήσουν με άλλους χρήστες και να ανταλλάξουν μηνύματα μεταξύ τους. Αναμφισβήτητα, η πρόοδος της τεχνολογίας είναι αρκετά ωφέλιμη για τους μικρούς μας φίλους, αφού τους ανοίγει νέους ορίζοντες και νέες δυνατότητες που στο παρελθόν φάνταζαν αδύνατες. Ο τεράστιος όγκος πληροφοριών του Διαδικτύου, είναι προσβάσιμος σε κάθε μαθητή για να τον βοηθήσει να εμπλουτίσει τις γνώσεις του. Πολλές εγκυκλοπαίδειες, είναι διαθέσιμες στο Διαδίκτυο δωρεάν και σχεδόν άκοπα. Απλά με το πάτημα ενός κουμπιού, ο μαθητής μπορεί να έχει πρόσβαση σε όποιο υλικό επιθυμεί. Όσον αφορά στη νέα μόδα της εποχής, τα παιχνίδια μέσω Διαδικτύου, θα λέγαμε ότι αποτελούν μια ευχάριστη και διασκεδαστική απασχόληση που ξεκουράζει τους μικρούς μαθητές. Το Διαδίκτυο, είναι επίσης είναι ένα υπέροχο εργαλείο για παιδιά που έχουν πρόβλημα επικοινωνίας με συνομήλικους. Τα παιδιά γνώστες των υπολογιστών ξεχωρίζουν στο Διαδίκτυο, καθώς η εμφάνιση και οι αθλητικές επιδόσεις δεν είναι σημαντικές και έτσι βελτιώνουν την αυτοεκτίμησή τους (http://www.0-6.gr). Η περιήγηση στο διαδίκτυο, η συμμετοχή σε διαδικτυακά παιχνίδια και η συμμετοχή σε κοινότητες του διαδικτύου παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην ανάπτυξη των εφήβων, σύμφωνα με νέα μεγάλη έρευνα. Η έρευνα αυτή διαψεύδει όλες τις στερεοτυπικές απόψεις πολλών γονέων και δασκάλων, ότι αυτές οι ασχολίες είναι χάσιμο χρόνου. Περισσότεροι από 800 έφηβοι και γονείς πήραν μέρος στην τριετή Σελίδα 8 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας έρευνα και τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. «Οι νέοι αναπτύσσουν ικανότητες στους υπολογιστές, οι οποίες είναι πολύ σημαντικές στη σύγχρονη κοινωνία», αναφέρει η συγγραφέας της έκθεσης, δρ. Μίμι Ίτο και συνεχίζει: «Μαθαίνουν μεταξύ άλλων πώς να επικοινωνούν μέσω διαδικτύου, να δημιουργούν ιστοσελίδες. Όλα αυτά που πριν τα θεωρούσαμε εξειδικευμένες γνώσεις, για τους νέους πλέον είναι δεδομένα». Οι ερευνητές παρατήρησαν νεαρούς χρήστες υπολογιστών για πάνω από 5.000 ώρες και σκοπός της έρευνας ήταν μία «εθνογραφική οπτική για το πώς οι νέοι χρησιμοποιούν τα μέσα επικοινωνίας για να κοινωνικοποιηθούν, να μάθουν, να χαλαρώσουν» (Λαγουτάρης και Τζουκαλάς, 2010). Στις προτεραιότητες της έρευνας εντάσσονται οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης όπως τα MySpace και Facebook, τα οποία, σύμφωνα με τα ευρήματα, έχουν πλέον καθιερωθεί ως χώροι συνάντησης των νέων, αντίστοιχοι με τα πάρκα, τα εμπορικά κέντρα και τις πλατείες. Επίσης κατά τη χρήση του διαδικτύου, οι νέοι έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους. Για παράδειγμα μέσω chat rooms, οι νεαροί λάτρεις των ιαπωνικών κινουμένων σχεδίων, ανταλλάσοντας απόψεις, έμαθαν πράγματα για την ιαπωνική γλώσσα και απέκτησαν γνώσεις γύρω από το animation. «Η διαδικασία της μάθησης πλέον έχει αποκτήσει ομαδικό χαρακτήρα και είναι σημαντικό να το λάβουμε αυτό υπόψη όταν φανταζόμαστε την εκπαιδευτική διαδικασία στον 21ο αιώνα». Η πρόσβαση ολοένα και περισσότερων χρηστών στο γρήγορο Internet και η έκρηξη στο online περιεχόμενο βίντεο όπως εκφράστηκε κυρίως από το YouTube και τις συναφείς ιστοσελίδες έδρασε καταλυτικά εις βάρος της τηλεόρασης και υπέρ των υπολογιστών. Σύμφωνα με στοιχεία απ όλο τον κόσμο που συγκέντρωσε και έδωσε στη δημοσιότητα η Βρετανική Ρυθμιστική Αρχή για τις Επικοινωνίες Ofcom, οι εξελίξεις αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των τηλεθεατών. Στο Ηνωμένο Βασίλειο σχετική έρευνα έδειξε ότι το 1/3 των ατόμων που απέκτησαν ευρυζωνική πρόσβαση στο Διαδίκτυο, παρακολουθούν πλέον λιγότερη τηλεόραση. Ειδικά δε, οι νεότεροι σε ηλικία χρήστες προτιμούν να βλέπουν τηλεοπτικά κανάλια από το PC ή το laptop τους, να ανταλλάσσουν μηνύματα, να δημιουργούν προσωπικά ιστολόγια (blogs), να μπαίνουν σε Σελ. 9 από 131

Εισαγωγή ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπως το MySpace ή να δημιουργούν το δικό τους περιεχόμενο και να το ανεβάζουν στο YouTube. Ανάλογες συνθήκες φαίνεται πως επικρατούν πλέον, και σε άλλες χώρες με σημαντικό αριθμό συνδεδεμένων στο γρήγορο Internet συνδρομητών, όπως η Ολλανδία (58%), η Σουηδία (45%) και η Ιαπωνία (44%), ενώ η Κίνα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό χρηστών οι οποίοι αξιοποιούν το γρήγορο Internet για να δουν μουσικά και τηλεοπτικά προγράμματα: 76% και 70%, αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί πως άλλη έρευνα, από τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Διαδραστικής Διαφήμισης (ΕΙΑΑ) απέδειξε ότι η χρήση online προγραμμάτων είναι ευθέως ανάλογη με τη διείσδυση της ευρυζωνικότητας σε κάθε χώρα. Στο σύνολο της Ευρώπης, σύμφωνα με την ΕΙΑΑ, η διείσδυση του γρήγορου Internet αυξήθηκε κατά 14% το τελευταίο δωδεκάμηνο και οι Ευρωπαίοι περνούν κατά μέσο όρο περισσότερες από 11 ώρες κάθε εβδομάδα online. Οι ημέρες που η τηλεόραση, οι εφημερίδες, τα περιοδικά και το ραδιόφωνο κυριαρχούσαν στο τοπίο της ενημέρωσης έχουν περάσει. Τα τελευταία χρόνια το Ιnternet αποτελεί όλο και περισσότερο τον πρωταρχικό προορισμό για όσους θέλουν να ενημερωθούν για την επικαιρότητα και να πληροφορηθούν όσα συμβαίνουν στον κόσμο, κυρίως ανάμεσα στους νέους. Οι αλλαγές που έχει επιφέρει στο τοπίο της ενημέρωσης το Ιnternet είναι κοσμογονικές. Οι δυνατότητες που παρέχει στους χρήστες για πληρέστερη πληροφόρηση από διαφορετικές πηγές, για συμμετοχή στην τελική διαμόρφωση της είδησης και για συνεχή επαφή με την επικαιρότητα, κάνουν την ενημέρωση μέσω αυτού μια διαδικασία ιδιαίτερα ελκυστική για τη νεότερη γενιά. Με την τεχνολογική «συνάντηση» του Ιnternet και των κινητών τηλεφώνων τρίτης γενιάς, οποιοσδήποτε διαθέτει iρhone κρατά στην παλάμη του ένα «μιντιακό περιβάλλον» προσαρμοσμένο στις προσωπικές του προτιμήσεις, με «αγαπημένους» προορισμούς που μπορεί να περιλαμβάνουν ειδησεογραφικά πρακτορεία, ηλεκτρονικές εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών, συναθροιστές ειδήσεων, τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, αλλά και ιστολόγια, φόρουμ και ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Με το «περιβάλλον» αυτό οι χρήστες είναι ενδυνάμει «σε επαφή» επί 24ώρου βάσεως. Σελίδα 10 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας Η ανάδειξη του Ιnternet σε πηγή ενημέρωσης προκύπτει από διάφορες έρευνες: Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (Δεκέμβριος του 2009) της εταιρείας ΑGΒ Νielsen, οι περισσότεροι έλληνες χρήστες του (83,32%) δηλώνουν ότι το χρησιμοποιούν για αναζήτηση ειδήσεων. Τα στοιχεία από την έρευνα Web ΙD, της εταιρείας Focus Βari, δεικνύουν ότι παρατηρείται αυξημένη χρήση του Ιnternet όχι μόνον ανάμεσα στους νέους, αλλά σχεδόν σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Για τους νέους 13 ως 17 ετών το ποσοστό που δήλωνε το 2007 ότι το χρησιμοποιεί ως μέσο ενημέρωσης ανερχόταν στο 37%, ενώ το 2009 έφτασε στο 50%. Για τους νέους 18 ως 25 ετών τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 45% και 61%, ενώ για την ηλικιακή ομάδα 25 ως 34 ετών είναι 52% και 65%, αντιστοίχως για τις δύο χρονιές. Σύμφωνα με τα στοιχεία άλλης έρευνας, την οποία διενήργησαν οι σπουδαστές του τμήματος Δημοσιογραφίας του ΙΕΚ Ακμή από τον Νοέμβριο ως τον Δεκέμβριο του 2009 σε δείγμα 400 ατόμων, το Ιnternet, με ποσοστό 47,3%, αναδεικνύεται το δεύτερο μέσο που προτιμούν οι νέοι ηλικίας 18 ως 24 για την ενημέρωσή τους, με την τηλεόραση να κρατάει τα πρωτεία με ποσοστό 55,2%. Στην τρίτη θέση κατατάσσεται το ραδιόφωνο (15,7%) και στην τέταρτη οι εφημερίδες (13,1%). Το Ιnternet εξελίσσεται ραγδαία ως μέσο ενημέρωσης και για την ηλικιακή ομάδα των 25 ως 45 ετών, στην οποία καταλαμβάνει επίσης τη δεύτερη θέση με ποσοστό 47,5%, ενώ η τηλεόραση, που έρχεται και εδώ πρώτη, συγκεντρώνει ποσοστό 50%. Ακολουθούν οι εφημερίδες (27,5%) και το ραδιόφωνο (25%). Οι τάσεις αυτές καταγράφονται, και μάλιστα πιο έντονες, σε χώρες του εξωτερικού όπως οι ΗΠΑ, όπου μάλιστα, όπως προκύπτει από έρευνα του ερευνητικού κέντρου Ρew, το 2008 ήταν η πρώτη χρονιά που το Ιnternet ισοφάρισε με την τηλεόραση στις προτιμήσεις των χρηστών ηλικίας κάτω των 30 ετών ως πρωταρχικό μέσο ενημέρωσης. Συγκεκριμένα, Ιnternet και τηλεόραση συγκέντρωσαν την προτίμηση του 59% των νέων, με τις εφημερίδες να καταλαμβάνουν την τρίτη θέση (28%) και το ραδιόφωνο την τέταρτη (18%). Επίσης, έπειτα από έρευνα που διενεργήθηκε πριν από λίγο καιρό στην Ευρωπαϊκή Ένωση Διαδραστικής Διαφήμισης στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ολλανδία, το Βέλγιο και τις σκανδιναβικές χώρες προκύπτει ότι δύο στους τρεις χρήστες του Ιnternet στην Ευρώπη Σελ. 11 από 131

Εισαγωγή προτιμούν να ενημερώνονται από τα χιλιάδες ειδησεογραφικά σάιτ, αφήνοντας στην άκρη τις παραδοσιακές πηγές ενημέρωσης. Η κυρία Μπέτυ Τσακαρέστου, καθηγήτρια στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο επισημαίνει: «Αυτό που διαπιστώνουμε, και κυρίως για τους νεότερους ανθρώπους, ηλικίας 18 ως 30 ετών, αλλά και για μεγαλύτερες ηλικίες (35 ως 45), είναι ότι υιοθετείται όλο και περισσότερο η χρήση του Ιnternet για την ενημέρωση - πληροφόρηση μέσα από ενημερωτικά σάιτ, ηλεκτρονικές εκδόσεις εφημερίδων και περιοδικών, αλλά και μπλογκ, φόρουμ, κτλ.». Όπως τονίζει η κυρία Τσακαρέστου, το Ιnternet «δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να συμμετέχει στη διαδικασία της ενημέρωσης. Τον κάνει ενεργητικό στη διαδικασία συλλογής και διανομής ειδήσεων» σημειώνει και εξηγεί ότι η δυνατότητα σχολιασμού και ανάγνωσης των σχολίων στις ηλεκτρονικές εκδόσεις των εφημερίδων μεγαλώνει ακόμα περισσότερο τη συμμετοχή των χρηστών στην τελική διαμόρφωση της είδησης. «Στο Ιnternet η ύλη δεν κλείνει ποτέ. Αντιθέτως παραμένει συνεχώς υπό διαμόρφωση και εμπλουτισμό, με νέα στοιχεία 24 ώρες το 24ωρο» τονίζει. Οι ευεργετικές και αρνητικές επιδράσεις του Διαδικτύου στους νέους, συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο τριβής αντικρουόμενων επιστημονικών μελετών. Ολλανδοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν πως πλέον το Διαδίκτυο χρησιμοποιείται σωστά, ως εργαλείο κοινωνικής δικτύωσης, γιατροί της Ταϊβάν ωστόσο διαπιστώνουν ότι οι εθισμένοι στο Διαδίκτυο νέοι μπορεί να αναπτύξουν επιθετική συμπεριφορά. Η ολλανδική πλευρά επισημαίνει ότι πια από τη χρήση του Διαδίκτυο δεν υφίσταται κίνδυνος κοινωνικής απομόνωσης, καθώς οι νέοι έχουν πλέον μετατρέψει το Διαδίκτυο σε ένα αληθινό εργαλείο κοινωνικής δικτύωσης, που δεν ανταγωνίζεται τις πραγματικές διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά αντίθετα τις ενισχύει μέσω της on-line επικοινωνίας. Το Διαδίκτυο, αντί να απομονώνει κοινωνικά, φαίνεται πια πως ενθαρρύνει τις υπάρχουσες σχέσεις και η έμφαση των νέων δεν δίνεται πια στο να «τα λένε» με αγνώστους σε chat rooms, αλλά να επικοινωνούν καλύτερα με τους φίλους τους, π.χ. μέσω υπηρεσιών όπως το MSN. Οι Ολλανδοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η εξέλιξη αυτή κάνει τους εφήβους να νιώθουν καλύτερα, να είναι πιο ανοιχτοί και ειλικρινείς για τους εαυτούς τους και να Σελίδα 12 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας συζητούν ευκολότερα για τα προσωπικά τους θέματα (συναισθήματα, ανησυχίες, ευαισθησίες κλπ).ωστόσο, ερευνητές του Ιατρικού Πανεπιστημίου Καοσιούνγκ της Ταϊβάν, με μία δική τους μελέτη αναδεικνύουν την άλλη όψη του νομίσματος της χρήσης του Διαδικτύου. Συγκεκριμένα, μελετώντας δείγμα 9.400 εφήβων, διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερο οι νέοι περνούν το χρόνο τους στο Διαδίκτυο, αποκτώντας εθισμό σε αυτό, τόσο συχνότερο είναι το φαινόμενο να φέρονται επιθετικά σε άλλους νέους ή στην οικογένειά τους. Οι ερευνητές πάντως δεν απέκλεισαν να ισχύει και το αντίστροφο, δηλαδή τα πιο βίαια παιδιά να χρησιμοποιούν περισσότερο το Διαδίκτυο. 1.2 ΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Στην συνέχεια θα αναφερθούν μερικά από τα κύρια μειονεκτήματα της χρήσης του διαδικτύου και νέα προσθήκη σε αυτά με μια νέα απειλή, τον εθισμό στο διαδίκτυο. Κλοπή προσωπικών στοιχείων: Όταν κάποιος χρησιμοποιεί το διαδίκτυο, μπορεί να αντιμετωπίσει το σοβαρό κίνδυνο κλοπής των δεδομένων του, των προσωπικών πληροφοριών του όπως το όνομα, τη διεύθυνση, οι αριθμοί των πιστωτικών καρτών του κ.λπ Spamming: Το Spamming αναφέρεται στην αποστολή ανεπιθύμητων ηλεκτρονικών mails σε μεγάλη ποσότητα, τα οποία δεν παρέχουν κανέναν σκοπό και εμποδίζουν την ορθή λειτουργία του συστήματος. Τέτοιες παράνομες δραστηριότητες μπορούν να είναι πολύ απογοητευτικές, και δεν πρέπει απλώς να αγνοούνται από τον κάθε χρήστη αλλά πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια να σταματήσουν αυτές τις δραστηριότητες έτσι ώστε η χρησιμοποίηση του διαδικτύου να μπορεί να γίνει ασφαλέστερη. Απειλή ιών: Ο ιός δεν είναι παρά ένα πρόγραμμα που εμποδίζει την κανονική λειτουργία των συστημάτων και των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Οι υπολογιστές που συνδέονται με διαδίκτυο είναι περισσότερο ευάλωτοι σε επιθέσεις ιών και μπορούν ακόμα να καταλήξουν στη καταστροφή ολόκληρου του σκληρού δίσκου. Πορνογραφία: Αυτό είναι ίσως η μεγαλύτερη απειλή σχετικά με την υγιή διανοητική Σελ. 13 από 131

Εισαγωγή ζωή των παιδιών. Ένα πολύ σοβαρό ζήτημα σχετικά με το διαδίκτυο. Υπάρχουν χιλιάδες πορνογραφικές περιοχές στο διαδίκτυο που μπορούν να βρεθούν εύκολα και μπορούν να είναι ένας καταστρεπτικός παράγοντας όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν το διαδίκτυο χωρίς έλεγχο. Διάφοροι μελετητές του Διαδικτύου αναφέρουν τα αρνητικά του ιντερνέτ με βάση το σχήμα 1.2 το οποίο φαίνετε παρακάτω. Πηγή: Μυλωνάς, 2009 Σχήμα 1.2: Τα αρνητικά του διαδικτύου Σε αυτό το σημείο είναι αναγκαίο να προστεθεί μια μεγάλη κατηγορία η οποία ανήκει στην ανθρώπινη διάσταση του διαδικτύου και έχει να κάνει με τον εθισμό στο διαδίκτυο. Το πρόβλημα του εθισμού είναι πολύ εκτεταμένο και είναι υπεύθυνο για σοβαρές περιπτώσεις στις οποίες έφηβοι δεν φεύγουν από το σπίτι, δεν έχουν διαπροσωπικές σχέσεις και απομονώνονται μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τα προηγούμενα δυο ή τρία χρόνια, ενώ μιλούν στη γλώσσα των χαρακτήρων που υποδύονται στα διάφορα παιχνίδια όπως σημειώνει η Louise Nadeau, Καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ. Η καθηγήτρια πιστεύει ότι σε λίγα χρόνια θα έχουμε ζευγάρια που θα έρχονται για θεραπεία, γιατί το διαδίκτυο θα Σελίδα 14 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας έχει γίνει η κύρια ασχολία τους. Ο εθισμός είναι η κυριότερη αρνητική παράμετρος από τη χρήση του διαδικτύου, όπως διαπιστώθηκε από την έρευνα της Αγάπης (www.koagapi.gr). Από τις τρεις απαντήσεις των ερωτώμενων στο ερώτημα ποιες είναι οι αρνητικές παράμετροι από τη χρήση του διαδικτύου διαπιστώθηκε ότι ο εθισμός θεωρείται αρνητική παράμετρος για το 68,8%. Σύμφωνα με την έρευνα άλλες αρνητικές παράμετροι είναι η κατάχρηση προσωπικών δεδομένων για το 36%, τα οφθαλμολογικά προβλήματα για το 28,8%, η παραπληροφόρηση από αναξιόπιστες πηγές για το 26,6%, οι οικονομικές απάτες για το 22,7%, ο επηρεασμός από επιβλαβές ή παράνομο υλικό για το 17,7%, η παρενόχληση μέσω διαδικτύου για το 17,3%, το hacking για το 16,2%. Επιπλέον το 20% γνωρίζει πολύ καλά τρόπους για να προστατευτεί από τους κινδύνους του διαδικτύου. Το 43,2% δήλωσαν ότι γνωρίζουν αρκετά καλά τρόπους προστασίας, το 27% λίγο, το 7,7% καθόλου και το 2,1% δεν απάντησαν. Ενδιαφέρον για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου δείχνει το 76,5% των νέων, το 18,9% δεν έχει ενδιαφέρον, ενώ το 4,6% δεν απάντησε. Το 60,2% των νέων θεωρεί χρήσιμο αλλά όχι απαραίτητο το διαδίκτυο, το 35,3% βασική καθημερινή ανάγκη, το 2% περιττό, ενώ ένα ποσοστό 2,5% δεν παίρνει θέση. Όπως προκύπτει από την έρευνα οι άνδρες κάνουν χρήση διαδικτύου 3.8 ώρες καθημερινά κατά μέσο όρο, ενώ οι γυναίκες 3.1 ώρες. Οι νέοι ηλικίας 22-23 ετών κάνουν χρήση του διαδικτύου τις περισσότερες ώρες περίπου 3.8 και οι 18-21 ετών χρησιμοποιούν το διαδίκτυο 3.4 ώρες την ημέρα. Τα παραπάνω συμπεράσματα προέκυψαν από έρευνα που διενήργησε η Κοινωνική Οργάνωση Αγάπη υπό την επιστημονική επιμέλεια της ALCO. Ακολουθήθηκε η μέθοδος των προσωπικών συνεντεύξεων από εθελοντές της Αγάπης σε 1.023 άτομα, ηλικίας 18-25 ετών, στο χώρο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στην ίδια έρευνα από τους ερωτηθέντες χρήση διαδικτύου δήλωσε ότι κάνει το 93,6%, ενώ το 6,4% απάντησε αρνητικά. Το 65% συνδέεται στο διαδίκτυο από το σπίτι, ενώ όσοι δεν έχουν τη δυνατότητα χρήσης από το σπίτι διαπιστώθηκε από δύο απαντήσεις που έδωσαν ότι μπαίνουν στο διαδίκτυο σε ποσοστό 71,7% από υπολογιστή στο ίντερνετ καφέ, το 49,2% από τον υπολογιστή ενός φίλου - γνωστού, το 33,7% από υπολογιστή σχολείου, το 13,1% Σελ. 15 από 131

Εισαγωγή στο χώρο εργασίας, το 8,2 από κινητό τηλέφωνο. Ο κύριος λόγος χρήσης του διαδικτύου είναι η διασκέδαση-ψυχαγωγία με ποσοστό 74,6%. Άλλοι λόγοι χρήσης είναι η εύρεση εκπαιδευτικού υλικού (41,4%), η ενημέρωση (40,6%), η εργασία (13%). Σύμφωνα με την έρευνα στις πρώτες προτιμήσεις των νέων είναι οι ιστοσελίδες με μουσική και βίντεο (56,8%) και ακολουθούν οι ιστοσελίδες κοινωνικοποίησης (28%), οι ενημερωτικές ιστοσελίδες (22,4%), οι ιστοσελίδες με εκπαιδευτικό υλικό (21,6%), ιστοσελίδες με παιχνίδια on line (14,3%), chat rooms, blogs, forum (14,3%), ιστοσελίδες σχετικές με τη δουλειά τους (12,5%) και ιστοσελίδες ενηλίκων (4,3%). Χρήσιμο αλλά όχι απαραίτητο θεωρεί το διαδίκτυο το 51,5% των ανδρών και το 68,4% των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα, βασική καθημερινή ανάγκη είναι για το 43,5% των ανδρών και το 27,5% των γυναικών, περιττό για το 2,2% των ανδρών και το 1,8%, ενώ το 2,8% των ανδρών και το 2,3% των γυναικών δεν παίρνουν θέση. Είναι πολύ σημαντικό να ερευνηθεί σε βάθος η εξάρτηση των χρηστών του διαδικτύου, η επιρροή του στους νέους, η εγκληματικότητα που προκύπτει ως συνέπεια, ο ελλιπής έλεγχος της χρήσης του και οι μέθοδοι και προσπάθειες θεραπείας που ακολουθούνται στον κόσμο (Μυλωνάς, 2009). 1.2.1 Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΙΣΤΟΣ ΟΙ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Για τα παιδιά το Internet αποτελεί μοναδικό και αναπόσπαστο τρόπο της καθημερινής ζωής για επικοινωνία με φίλους, αναζήτηση υλικού για σχολικές εργασίες ή ακόμα αγορές όπως μουσική, βιβλία και παιχνίδια. Τα παιδιά μεγαλώνουν με το Internet να αποτελεί κομμάτι της ζωής τους, καθώς το χρησιμοποιούν στο σπίτι, με τους φίλους, στο σχολείο, εξερευνώντας την πληθώρα δυνατοτήτων που προσφέρει. Επίσης, το Internet αποτελεί πλέον πολύ σημαντικό εργαλείο για επικοινωνία, πληροφόρηση, διασκέδαση και αγορές και συμμετέχει στην ένταξη των παιδιών στη σημερινή κοινωνία. Τα περισσότερα σχολεία παρέχουν σύνδεση με το Internet και όταν το παιδί σας περάσει στην ανώτερη Σελίδα 16 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας εκπαίδευση ή στην εργασία θα είναι σχεδόν απαραίτητο να είναι χρήστης των υπολογιστών και του Internet, καθώς και να έχει γνώση αυτών. Για την πλειοψηφία των παιδιών, η χρήση του Internet θεωρείται απόλυτα ασφαλής και διασκεδαστική. Αλλά δυστυχώς τίποτα στη ζωή δεν είναι «απόλυτα» ασφαλές για πάντα και το Internet δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Όπως και στην ζωή μας, έτσι και στο Internet πρέπει να λαμβάνουμε προφυλάξεις την ασφάλεια την δική μας και της οικογένείας μας. Στη σημερινή εποχή, τα παιδιά εισέρχονται στον κόσμο του Internet από πολύ μικρή ηλικία και από διάφορα μέρη τα οποία περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: Σχολείο: οι υπολογιστές υπάρχουν πλέον σχεδόν σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος. Σπίτι: αρκετά νοικοκυριά πλέον διαθέτουν προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές και πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Φίλοι: εάν το παιδί σας δεν διαθέτει από το σπίτι πρόσβαση στο Διαδίκτυο, είναι πολύ πιθανό να έχει κάποιος από τους φίλους του. Βιβλιοθήκες: οι βιβλιοθήκες παρέχουν πρόσβαση στο Internet για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Δημόσια σημεία πρόσβασης: δημόσια σημεία όπου τα μέλη μιας κοινότητας μπορούν να έχουν πρόσβαση στο Internet. Συσκευές κινητών με Internet πρόσβαση: πολλές συσκευές κινητών τηλεφώνων δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης στο Internet. Τα παιδιά μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Internet για: Να βρουν πληροφορίες: το Internet αποτελεί μία ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών για όλα σχεδόν τα θέματα που μπορεί να αναζητήσει κάποιος. Οι μηχανές αναζήτησης σας επιτρέπουν να πληκτρολογήσετε κάποιες λέξεις κλειδιά, ονόματα, ημερομηνίες κτλ και να λάβετε πάρα πολλά links σχετικά με το θέμα που σας ενδιαφέρει. Τα παιδιά συνήθως παροτρύνονται από το σχολείο να αναζητήσουν θέματα στο Internet και τις περισσότερες φορές απευθύνονται σε Σελ. 17 από 131

Εισαγωγή εκπαιδευτικές ή άλλες ιστοσελίδες για να βρουν πληροφορίες σχετικές με τις σχολικές τους εργασίες. Να επικοινωνήσουν με άλλους: Υπηρεσίες όπως E-mail, Instant Messaging (IM) και chat rooms είναι πιθανόν οι πιο γνωστοί τρόποι για online επικοινωνία με φίλους μέσω του Internet. Επίσης είναι δυνατή η ανταλλαγή αρχείων, ταινιών ή μουσικής, η είσοδος σε ομάδες συζητήσεων και η διασκέδαση με τα αλληλεπιδραστικά online παιχνίδια. Η επικοινωνία μέσω του Internet αποτελεί έναν πολύ δημοφιλή τρόπο για τα παιδιά, που το αντιλαμβάνονται ως διασκέδαση και επέκταση των κοινωνικών τους δραστηριοτήτων. Να παίξουν online παιχνίδια: Τα online αλληλεπιδραστικά παιχνίδια (και δεν αναφερόμαστε στον τζόγο) είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς λόγους που χρησιμοποιούν τα παιδιά το Internet. Μπορούν είτε να «κατεβάσουν» ένα παιχνίδι από μια ιστοσελίδα για να παίξουν είτε να επισκεφθούν μια ιστοσελίδα και να παίξουν με άλλους που είναι online είτε φίλους είτε αγνώστους που είναι συνδεδεμένοι στο Internet την ίδια χρονική στιγμή. Για να γίνει αυτό, τα παιδιά χρειάζονται είτε μία Internet-enabled κονσόλα παιχνιδιών ή έναν υπολογιστή συνδεδεμένο στο Internet, όπου υπάρχει συνήθως μία μηνιαία χρέωση για την συνδρομή. Να αγοράσουν online: Το Internet σας συνδέει με εκατομμύρια εταιρίες, οργανισμούς και άτομα που έχουν κάτι να πουλήσουν. Ορισμένες από αυτές είναι γνωστές εταιρίες που διαθέτουν ηλεκτρονικά καταστήματα, ενώ υπάρχουν επίσης και οι online δημοπρασίες για αγορές από άτομα από όλο τον κόσμο. Τα παιδιά μπορούν να αγοράσουν βιβλία, παιχνίδια, CDs, βίντεο κτλ., παρόλο που τις περισσότερες φορές είναι απαραίτητη η ύπαρξη πιστωτικής κάρτας για την χρέωση των αγορών (http://www.forthnet.gr/templates/viewcontenttmart.aspx?p=109059). Σελίδα 18 από 131

Πτυχιακή εργασία της Δημητρίου Μυρσίνης και της Παλιανιώτη Μαρίας 1.2.2 ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΣΤΟ INTERNET Οι κίνδυνοι μπορεί να είναι οι ακόλουθοι: Privacy: τα παιδιά μπορεί να εμπιστεύονται το Internet και να παρέχουν προσωπικές πληροφορίες χωρίς ενδοιασμούς. Ασφάλεια: όταν είναι online, τα παιδιά μπορεί να εκτίθενται σε ιούς (κακόβουλα προγράμματα που προκαλούν βλάβες σε υπολογιστικά συστήματα) και hackers (άνθρωποι που προσπαθούν να εισβάλουν σε υπολογιστικά συστήματα). Ανάρμοστο περιεχόμενο: τα παιδιά μπορεί να εκτεθούν σε υλικό που είναι ανάρμοστο και μπορεί να περιλαμβάνει πορνογραφία, διαφημιστικό υλικό, βία, εχθρότητα και εξτρεμιστικές ομάδες. Online απάτες: απάτες που πραγματοποιούνται online όπως γίνονται και στον πραγματικό κόσμο, μόνο που οι απατεώνες συνήθως δεν ενδιαφέρονται για την ηλικία του ατόμου που εξαπατούν ενδιαφέρονται μόνο για αυτά που θα αποκομίσουν. Ψυχολογικά προβλήματα: τα παιδιά μπορούν να εθιστούν στο Internet και να αποκτήσουν προβλήματα όσο αφορά την κοινωνικότητά τους με άλλους ανθρώπους είτε στο σχολείο είτε στο σπίτι. Ηλεκτρονικό έγκλημα τα παιδιά μπορεί να εμπλακούν σε παράνομες online ενέργειες. Συνήθως δεν γνωρίζουν τα νομικά, ηθικά και δεοντολογικά θέματα. Identity theft: κάποιο άλλο άτομο μπορεί να κλέψει την ταυτότητα ενός παιδιού και να εκτελέσει παράνομες online δραστηριότητες. H συμπεριφορά των παιδιών στον έξω κόσμο μπορεί να αλλάξει αν κινδυνεύουν online. Τα παιδιά συνήθως παρουσιάζουν επικίνδυνα σημάδια και αν οι γονείς τα λάβουν υπ όψιν τους, μπορεί να αποφευχθούν σοβαρά προβλήματα (www.forthnet.gr). Σελ. 19 από 131