Ρύπανση νερών & επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία Απόστολος Βανταράκης (M.Sc.) Επίκ. Καθηγητής Υγιεινής Εργ. Υγιεινής, Ιατρικό Τμήμα Παν/μιο Πατρών E-mail: avantar@med.upatras.gr

Το νερό-πηγή ζωής Η παροχή στους πολίτες ασφαλούς νερού αποτελεί ίσως την σημαντικότερη υποχρέωση της πολιτείας αλλά και την μεγαλύτερη υποχρέωση της διεθνούς κοινότητας προς τις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη. 4,5 δις κρούσματα διάρροιας το χρόνο, 2.2 εκ θάνατοι, κυρίως σε παιδιά < 5 ετών (15% παιδικής θνησιμότητας)

Γενική αρχή Το νερό που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση ή χρήση δεν πρέπει να περιέχει παθογόνους μικροοργανισμούς ή μικροοργανισμούς δείκτες μόλυνσης με περιττωματικές ουσίες ή συγκεντρώσεις χημικών ουσιών που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στην υγεία του ανθρώπου

Προέλευση της επιβάρυνσης Η σημαντικότερη απαίτηση για τη παροχή ασφαλούς νερού είναι η προστασία της πηγής και της περιοχής γύρω της από ρύπους ανθρώπινης ή ζωικής προέλευσης, κυρίως από αστικά απόβλητα και κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Η πρόληψη της ρύπανσης είναι πιο ασφαλής διαδικασία από την μετέπειτα προσπάθεια απολύμανσης ενός νερού ήδη μολυσμένου.

Παράγοντες επιβάρυνσης Μικροβιολογικοί (βακτήρια, παράσιτα, ιοί, μύκητες): αποτελούν τις συχνότερες αιτίες επιδημιών, 90% του συνόλου. Καταλήγουν στο νερό με τα κόπρανα ανθρώπων, ζώων. Χημικοί: όχι πολύ συχνοί (8%) αλλά όταν συμβούν οι βλάβες στην υγεία είναι σοβαρότερες (κυρίως από φυτοφάρμακα,ζιζανιοκτόνα, βαρέα μέταλλα). Άλλοι: παραπροϊόντα της απολύμανσης (ΤΤΜs κ.λ.π.), ραδιενεργά στοιχεία

Σημεία παρακολούθησης Υδροφόρος ορίζοντας Πηγή Περιοχή πηγής Επεξεργασία Απολύμανση Δίκτυα πόλης (διαρροή, διάβρωση) Ενδιάμεσες υδροδοτήσεις (πηγάδια) Κτίρια (δεξαμενές) Οικία π.χ. Χρήση οικιακών φίλτρων

Πορεία μολυσματικών παραγόντων στο υδάτινο οικοσύστημα ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΕΚΚΡΙΣΕΙΣ& ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Επίγεια ροή Λύματα Στερεά απόβλητα Ωκεανοί & Παράκτιες Ποτάμια & Λίμνες Υπόγεια νερά Άρδευση Περιοχές Οστρακοειδή Νερά Παροχή νερού Δημητ/κά Υδατοσταγονίδια Αναψυχής Άνθρωπος

Οι επιπτώσεις για τη Δημόσια Υγεία των μικροβιολογικών και χημικών παραγόντων εξαρτάται από: Συγκέντρωση των παθογόνων μικροοργανισμών στο νερό. Καθορίζεται από: τον αριθμό των μολυσμένων ατόμων στη κοινότητα, την κοπρανώδη μόλυνση του νερού και την ικανότητα επιβίωσης του μικροοργανισμού στο νερό Συγκέντρωση χημικής ουσίας στο νερό Την μολυσματική δόση του μικροοργανισμού ή την τοξική δόσητηςχημικήςουσίας Την ποσότητα κατάποσης νερού

Οδοί μόλυνσης Κατάποση Άμεση Μέσω των τροφίμων Μέσω μπάνιου Εισπνοή

Οι πηγές του νερού στην Ευρώπη έχουν επηρεαστεί σημαντικά από τις ανθρώπινες δραστηριότητες: κατασκευή καναλιών, μεγάλα αρδευτικά έργα και συστήματα αποξήρανσης, αλλαγές στη χρήση και κάλυψη των εδαφών εναπόθεση υψηλών ποσοτήτων χημικών ουσιών από τη βιομηχανία και τον αγροτικό τομέα Σαν αποτέλεσμα, υπάρχουν προβλήματα υπερχρήσης, ρύπανσης καθώς και αντιδράσεις λόγω διαφορετικής χρήσης και χρηστών.

Χρόνος επιβίωσης μικροοργανισμών Είναι ο χρόνος αδρανοποίησης αφού απομακρυνθεί από το σώμα του ανθρώπου Υποπίπτει σε κατάσταση αδράνειας (μη καλλιεργητικές μορφές) Θάνατος Ο χρόνος αυτός επηρεάζεται από παράγοντες όπως η ηλιοφάνεια, η θερμοκρασία, ο ανταγωνισμός, τα θρεπτικά συστατικά του νερού 16/5/2008 13

Επιβίωση παθογόνων σε διαφορετικά περιβάλλοντα Επιβίωση παθογόνων (χρόνος σε ημέρες) Οργανισμός Φρέσκα νερά Θαλασσινό νερό Χώμα Ιοί 11-304 11-871 6-180 Σαλμονέλλα <10 <10 15-100 100 Δονάκιο χολέρας 30 +285 <20 Κοπρανώδη κολοβακτηριοειδή <10 <6 <100 Κύστεις πρωτοζώων 176 1 χρόνος +75 Αυγά Ascaris 1.5 έτος 2 έτη 1-2 έτη 16/5/2008 14

C F U s TC ST Rota Κύστεις EV HAV Χρόνος επιβίωσης 16/5/2008 15

Οι μικροοργανισμοί δεν είναι διαλύτες όπως τα ιόντα όταν εισέρχονται στο νερό και δεν σχηματίζουν ένα τέλειο διάλυμα αλλά ένα εναιώρημα με συγκεκριμένο βαθμό ετερογένειας. 16/5/2008 16

Δείκτες ρύπανσης Υπάρχουν δείκτες κοπρανώδους ρύπανσης οι οποίοι υποδεικνύουν ρύπανση κοπρανώδους προέλευσης Στην πλειοψηφία τους αποτελούν φυσική χλωρίδα του εντέρου του ανθρώπου, ζώων και δεν είναι παθογόνοι Βρίσκονται στο έντερο σε μεγάλη συγκέντρωση Ανιχνεύονται με απλές τεχνικές Χρησιμοποιούνται και μη κοπρανώδεις δείκτες 16/5/2008 17

Δείκτες ρύπανσης (μόλυνσης) Ολικά κολοβακτηριοειδή Escherichia coli Κολοβακτηρίδια Eντερόκοκκοι Κλωστηρίδιο διαθλαστικό (επιφανειακά νερά) Ολικός αριθμός μικροοργανισμών στους 22ºC Ολικός αριθμός μικροοργανισμών στους 37ºC Bακτηριοφάγοι (για τον έλεγχο της απολύμανσης) Εντεροϊοί σε ειδικές περιπτώσεις 16/5/2008 18

Παθογόνα βακτήρια Salmonella spp. Staphylococcus aureus E.coli O:157:Η7 Campylobacter spp. Δονάκιο χολέρας 16/5/2008 19

Σαλμονέλλα Σαλμονέλλες γαστρεντερίτιδων(>2000 τύποι), κυρίως Salmonella enteritidis (υψηλή ΜΔ, πρώτη σε αιτία γαστρεντερίτιδας παγκοσμίως) Σαλμονέλλες τυφοειδούς και παρατύφων (μικρή ΜΔ) Οι επιδημίες χαρακτηρίζονται από εκρηκτική έναρξη και ακολουθεί δευτερογενής έξαρση από μετάδοση από άτομο σε άτομο Η παρουσία τους σε υπόγεια νερά δηλώνει συνήθως σφάλματα στην διαχείριση του συστήματος. 16/5/2008 20

Καμπυλοβακτηρίδιο Υπάρχουν 14 είδη, κυρίως Campylobacter jejuni Έχει σχετικά μικρή ΜΔ Μετάδοση στο νερό κυρίως μέσω των πτηνών. Άγρια και κατοικίδια ζώα (ιδίως σε πουλερικά), άγρια πτηνά και βοοειδή Επιβιώνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε μη χλωριωμένα νερά χαμηλής θερμοκρασίας Η παρουσία τους στο νερό εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις, τη θερμοκρασία του νερού και την υπερχείλιση Δεν είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στην απολύμανση Η E. coli είναι κατάλληλος δείκτης για την παρουσία/απουσία του Campylobacter spp. στο πόσιμο νερό 16/5/2008 21

Δονάκιο της χολέρας Δύο τύποι, Vibrio cholerae 01 και El Tor Πρώτη φορά Αγγλία, 1832. Παράγει ισχυρή εντεροτοξίνη που προκαλεί διαταραχή των ηλεκτρολυτών. Έχει μεγάλη ΜΔ. Έχει προκαλέσει πολλές επιδημίες τα τελευταία 15 χρόνια( Βεγγάλη,1992) και μία πανδημία στην Ν. Αμερική (>1.000.000 κρούσματα και 10.000 θάνατοι). Ευνοείται από χαμηλό επίπεδο υγιεινής Θεωρείται αναδυόμενο παθογόνο. 16/5/2008 22

Escherichia coli Ο157:H7 Παράγει ισχυρή τοξίνη τύπου shiga και προκαλεί δυσεντερία με αιματώδη κόπρανα και Αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο (10%) Eχει πολύ μικρή Μ.Δ Βοοειδή, πρόβατα, κατσίκες, χοίροι, κοτόπουλα, τρόφιμα και νερό Πολλές επιδημίες (Καμπούλ, 1990: 243 κρούσματα, Σκωτία, 1991:496 κρούσματα. Οντάριο, 2.500/5000 κατοίκους!) Αποτελεί αναδυόμενο μικροοργανισμό. Η E. coli είναι κατάλληλος δείκτης για την παρουσία/ απουσία του στο πόσιμο νερό 16/5/2008 23

Ιοί εντερικής προέλευσης Δεν πολλαπλασιάζονται έξω από ζωντανό κύτταρο. Προκαλεί ελαφρά αλλά επίμονα συμπτώματα Entero-ιοί Ιός της Ηπατίτιδας Α Noro-ιοί Rota-ιοί Ιός της Ηπατίτιδας Ε (χοίροι) 16/5/2008 24

Hepatitis E Virus Κλινικά και επιδημιολογικά παρόμοιος με τον HAV Οι επιδημίες αφορούν κυρίως νέους 15-40 ετών Μεγάλες επιδημίες έχουν αναφερθεί στην Αφρική, Μεξικό, Ασία και έχουν σχετιστεί κυρίως με μολυσμένο πόσιμο νερό Το 1991 αναφέρθηκε η μεγαλύτερη επιδημία HEV κατά την οποία 79000 άνθρωποι στην Ινδία μολύνθηκαν από επιφανειακόμηεπεξεργασμένονερό 16/5/2008 25

Κρυπτοσπορίδιο Πρωτόζωο υπεύθυνο για μεγάλο αριθμό επιδημιών και κρουσμάτων Είναι υποχρεωτικά ενδοκυτταρικό υδατογενές παράσιτο που μολύνει τον άνθρωπο, τα βοοειδή, τα πουλιά, τα ψάρια και τα ερπετά. Η μεγαλύτερη υδατογενής επιδημία (Milwaukee1993,400.000 κρούσματα). Πολύ μικρή μολυσματική δόση (10 κύστεις) Προκαλεί διάρροια, κυρίως σε ανοσοκατεσταλμένους Παρόμοια προβλήματα από αμοιβάδες και γιάρδια. 16/5/2008 26

Γιάρδια Μονοκύτταρο πρωτόζωο,που κινείται με τη βοήθεια 5 μαστιγίων. Έχει μέγεθος 12μm. Είναι η κύρια αιτία υδατογενών εντερικών ασθενειών παγκοσμίως. Κύριο χαρακτηριστικό της γιαρδίασης είναι η διάρροια μέσα σεμίαεβδομάδααπότηνμόλυνσημετηκύστη. Συνήθως, η ασθένεια διαρκεί για 1-2 εβδομάδες αλλά υπάρχουν και χρόνιες περιπτώσεις που διαρκούν μήνες ή χρόνια. Μία η περισσότερες ωοκύστεις μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια. Η γιαρδίαση συνήθως συνδέεται με τη κατανάλωση μολυσμένου νερού. Είναι πιο συχνή στα παιδιά από ότι στους ενήλικες πιθανόν επειδή οι ενήλικες έχουν ανοσία. Η γιάρδια εμπλέκεται στο 25% των περιπτώσεων γαστρεντερίτιδων και μπορεί να είναι ασυμπτωματική. 16/5/2008 27

Υδατογενείς λοιμώξεις Προκαλούν μεγάλο αριθμό κρουσμάτων Συχνά μετά την πρωτογενή υπάρχει δευτερογενής μετάδοση λόγω μεγάλης διάδοσης Προκαλούνται από: «κλασσικούς» μικροοργανισμούς» «αναδυόμενους» μικροοργανισμούς 16/5/2008 28

Παράμετρος Παραμετρική τιμή Μονάδα Σημειώσεις Ακρυλαμίδιο 0,10 ^g/1 Σημείωση 1 Αντιμόνιο 5,0 ^g/1 Αρσενικό 10 ^g/1 Χημικές παράμετροι για το πόσιμο νερό Βενζόλιο 1,0 ^g/1 Βενζο-α-πυρένιο 0,010 ^g/1 Βόριο 1,0 mg/1 Βρωμικά άλατα 10 ^g/1 Σημείωση 2 Κάδμιο 5,0 ^g/1 Χρώμιο 50 ^g/1 Σημείωση 3 Χαλκός 2,0 mg/1 Σημείωση 3 Κυανιούχα άλατα 50 ^g/1 1,2-διχλωροαιθάνιο 3,0 ^g/1 Επιχλωρυδρίνη 0,10 ^g/1 Σημείωση 1 Φθοριούχα άλατα 1,5 mg/1 Μόλυβδος 10 ^g/1 Σημειώσεις 3 και 4 Υδράργυρος 1,0 ^g/1 Νικέλιο 20 ^g/1 Σημείωση 3 Νιτρικά άλατα 50 mg/1 Σημείωση 5 Νιτρώδη άλατα 0,50 mg/1 Σημείωση 5 Παρασιτοκτόνα 0,10 ^g/1 Σημειώσεις 6 και 7 Σύνολο παρασιτοκτόνων 0,50 ^g/1 Σημειώσεις 6 και 8 Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες 0,10 ^g/1 Άθροισμα συγκεντρώσεων συγκεκριμένων ενώσεων σημείωση 9 Σελήνιο 10 ^g/1 Τετραχλωροαιθένιο και Τριχλω-ραιθένιο 10 ^g/1 Άθροισμα συγκεντρώσεων συγκεκριμένων παραμέτρων Ολικά τριαλογονομεθάνια 100 ^g/1 Άθροισμα συγκεντρώσεων συγκεκριμένων ενώσεων σημείωση 10 Βινυλοχλωρίδιο 16/5/2008 0,50 ^g/1 Σημείωση 1 29

Το πόσιμο νερό μπορεί να περιέχει νιτρικά και νιτρώδη που είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη Δημόσια Υγεία Τα νιτρικά ανάγονται σε νιτρώδη που είναι επικίνδυνα (10 φορές πιο τοξικά από τα νιτρικά) Τα νιτρώδη απορροφώνται και αλληλεπιδρούν με τα ερυθρά αιμοσφαίρια αναστέλλοντας την ικανότητά τους να μεταφέρουν οξυγόνο. Λήψη μεγάλης ποσότητας νιτρικών μπορεί να καταλήξει σε θάνατo 16/5/2008 30

GIS map indicating the spatial distribution of nitrates NO3 in the Evros region, (Vantarakis et al. 2007) Fig. 3 GIS map indicating the spatial distribution of phosphates PO4 in the Evros region, (Vantarakis et al. 2007) 16/5/2008 31

Water Pollution Index (WPI) 16/5/2008 32

Θειϊκά Υψηλές συγκεντρώσεις θεϊκών >350-600 ppm έχουν συσχετιστεί με οξεία χρόνια διάρρο Πηγές: Τα θειϊκά εμφανίζονται στο νερό όταν διαλύονται σε αυτό και καθώς το νερό κινείται μέσα στο χώμα και τους σχηματισμούς των βράχων. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν μικρή επίδραση στη συγκέντρωση τους στα υπόγεια νερά Οι επιδράσεις των αυξημένων ποσοστών θειϊκών στονερόείναι μεγαλύτερες κατά τη διάρκεια των θερμότερων μηνών του έτους όταν η κατανάλωση νερού αυξάνεται. Εντούτοις, τα προβλήματα που συνδέονται με εκτεταμένη κατανάλωση θειϊκών μπορούν φανούν όλο το χρόνο όταν η συγκέντρωση των θειϊκών αυξάνεται. 16/5/2008 33

Ολικά διαλυμένα σωματίδια Τα ολικά διαλυμένα σωματίδια είναι ένα μέτρο του συνολικού ποσού διαλυμένων σωματιδίων στο νερό, όπως το μαγνήσιο, το ασβέστιο και τα θειϊκά. Ένα συστατικό των ολικών διαλυμένων σωματιδίων, το ανθρακικό ασβέστιο είναι σημαντικό στο καθορισμό της σκληρότητας του νερού 16/5/2008 34

Φυτοφάρμακα Πολλά φυτοφάρμακα απενεργοποιούνται στα ζώα χωρίς σημαντικές επιπτώσεις αλλά υπάρχει η πιθανότητα να εκκριθούν στο γάλα ή να συσσωρευτούν στο κρέας. Πηγές: Τα φυτοφάρμακα μπορούν να εισέλθουν στο επιφανειακό ή στο υπόγειο νερό μέσω απορροής, υπερχείλισης, βροχόπτωσης, απευθείας εφαρμογής, τυχαίας διασποράς, λανθασμένων τρόπων αποθήκευσης, και λανθασμένων τεχνικών απόρριψης αποβλήτων. Από τα φυτοφάρμακα τα πιο επικίνδυνα είναι τα οργανοφωσφορικά 16/5/2008 35

Προβλήματα υγείας από ορισμένους χημικούς παράγοντες Αρσενικό: όγκοι, δηλητηριάσεις, ΚΝΣ Βάριο: καρκίνος, λευκαιμία, αναιμία Κάδμιο: Βρογχίτις, αναιμία, γαστρεντερίτιδα Τριαλομεθάνια: μεταλλάξεις, σικώτι,καρδιά Χρώμιο: Συκώτι, καρκίνος Χαλκός: γαστρεντερίτιδα, κυρίως παιδιά Mόλυβδος: ΚΝΣ, νεφρά Lindane: συκώτι, αναιμία, λευκαιμία

Προβλήματα υγείας από ορισμένους χημικούς παράγοντες PCP: ανορεξία, αναπνευστικά, κώμα, θάνατος PCBs: δέρμα και σικώτι, ναυτία, ίκτερος, αδυνάτισμα, κώμα, θάνατος. Σελήνιο: καρκίνοι, δερματοπάθειες Τολουένιο: νάρκωση, ερεθισμός ματιών, αναπνευστικού. Ξυλένιο: δερματοπάθειες, νεφρά, πνεύμονες Ψευδάργυρος: δυσκαμψία μυών, ανορεξία, ναυτία

Eπιδημίες κατά τα έτη 1993-1997 στις Η.Π.Α 16/5/2008 38

Υδατογενείς επιδημίες στην Ελλάδα Έτος Περιοχή Παράγοντας Απομονώθηκε στο νερό Δεκαετία 60 Αδάμιο 1971 Δράμα 1980 Πύλος 1987 Λευκάδα 1995 Σάμος 1998 Καστοριά 1998 Νάουσα 2005 Ναύπακτος 2005 Ξάνθη 2006 Ξάνθη 2007 Κομοτηνή Σαλμονέλλα Σιγκέλλα Σιγκέλλα Σιγκέλλα Σιγκέλλα Σαλμονέλλα ΝΑΙ Όχι Ναι Ναι Όχι Ναι Εντεροϊός??? Ναι Άγνωστη??? - Noro-ιοί ιοί???? Όχι Noro-ιοί HAV Όχι Όχι 16/5/2008 39

Παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση υδατογενών επιδημιών Α) Αναπτυσσόμενες χώρες: Η επεξεργασία του νερού και των αποβλήτων είναι συνήθως ανεπαρκής Β) Ανεπτυγμένες χώρες: Ελλείψεις στην επεξεργασία νερού και στα συστήματα ύδρευσης Ανθρωπογενείς επιδράσεις στις πηγές νερού Εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών μικροοργανισμών Γ) Βιομηχανοποιημένες χώρες: Νεοαναδυόμενοι μικροοργανισμοί (Cryptosporidium, Giardia, Cyclospora) με μεγάλη ανθεκτικότητα σε χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην επεξεργασία νερού Ανθεκτικά σε αντιβιοτικά παθογόνα στελέχη Λιγότερη ανοσία σε παθογόνα (εξαιτίας καλύτερων συνθηκών χλωρίωσης και μεγαλύτερο ποσοστό ανοσοκατασταλμένων ατόμων) Ανθρωπογενείς αλλοιώσεις των συστημάτων νερού έχουν προκαλέσει ευτροφισμό, αλλαγές στη δομή της αλυσίδας τροφίμων 16/5/2008 40

Προβλήματα στην αξιολόγηση των υδατογενών επιδημιών. Η έκθεση σε υδατογενείς μικροοργανισμούς συμβαίνει συνήθως σε σπίτια ή σε μικρές κοινότητες και δεν μπορεί να διαπιστωθεί σε καθημερινή βάση. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα σε μεγάλη κλίμακα γιατί η έκθεση μπορεί να διαφέρει στα γειτονικά σπίτια. Η ποιότητα του πόσιμου νερού, συνήθως αξιολογείται στο σημείο της κατανάλωσης (π.χ. βρύση), που σημαίνει ότι μπορεί να διαφέρει σημαντικά. Οι υδατογενείς ασθένειες είναι συνήθως μη ειδικές όπως το μεγαλύτερο ποσοστό των διαρροιών. Συνεπώς είναι δύσκολο να βρεις την αιτία σε μια τέτοια επιδημία που μπορεί να προκύψει (ειδικά όταν είναι δύσκολο να την αξιολογήσεις) 16/5/2008 41

Προβλήματα στην αξιολόγηση των υδατογενών επιδημιών Σε περιοχές που η εξάπλωση τέτοιων ασθενειών είναι μεγάλη (π.χ. σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες με ανεπαρκείς συνθήκες επεξεργασίας νερού), η έκθεσησεδιάφορους παθογόνους μικροοργανισμούς συμβαίνει συχνά μέσω διαφορετικών μηχανισμών όπως: έκθεση σε πόσιμο νερό, μολυσμένο φαγητό, επαφή άτομο με άτομο, έλλειψη υγιεινής νερού Για πολλές από τις υδατογενείς ασθένειες, δεν υπάρχουν μελέτες εκτίμησης κινδύνου που να δείχνουν ξεκάθαρα τον κίνδυνο. 16/5/2008 42

Συμπεράσματα... Η ποιότητα του νερού είναι ένας καθοριστικός παράγοντας που επηρεάζει την ανάπτυξη των ζώων αλλά και την υγεία των ανθρώπων. Η εκτίμηση κινδύνου είναι ένα σημαντικό μέτρο για την πρόληψη των επιπτώσεων στη Δημόσια Υγεία Από τη στιγμή που οι συγκεντρώσεις των νιτρικών, νιτρωδών, θειϊκών, ολικών διαλυμένων σωματιδίων, καθώς και μικροβίων μπορούν να αλλάζουν μέσα στο έτος, η συχνή ανάλυση των νερών που χρησιμοποιούνται για αναθρώπινη κατανάλωση είναι απαραίτητη προκειμένου να διασφαλιστεί η Δημόσια Υγεία 16/5/2008 43

...Συμπεράσματα Η διασφάλιση παροχής καθαρού και υγιεινού νερού από τα υπόγεια και επιφανειακά νερά σε όλους τους πολίτες της χώρας μας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ευθύνες της σύγχρονης Κοινωνίας. Η μικροβιολογική και χημική ποιότητα του πόσιμου νερού επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες με διαφορετική βαρύτητα ο καθένας Η εφαρμογή ενός συστήματος διασφάλισης ποιότητας σε όλαταστάδιατηςπαραγωγήςτουπόσιμουνερούμε συστηματικό έλεγχο θα μπορούσε να βοηθήσει στη διασφάλιση της παραγωγής καθαρού και ασφαλούς πόσιμου νερού και συνεπώς στον αντικειμενικό στόχο που είναι η προστασία της Δημόσιας Υγείας 16/5/2008 44