Πάγιο ενεργητικό και αναπτυξιακοί νόμοι

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης Και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής Θέμα πτυχιακής εργασίας: Πάγιο ενεργητικό και αναπτυξιακοί νόμοι Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Λημναίου Παρθένα Σπουδαστές: Δημητριάδης Δημήτριος - Στασινός Γεώργιος Ημερομηνία Παράδοσης: ΚΑΒΑΛΑ 2009

ΠΡΟΛΟΓΟΣ <<Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την επιβλέπουσα καθηγήτρια Λημναίου Παρθένα για την πολύτιμη βοήθειά της στην εκπόνηση της πτυχιακής μας εργασίας και τους γονείς μας για την αλόγιστη στήριξη και πίστη τους σε μας όλα αυτά τα χρόνια των σπουδών.» Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ...6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ...7 ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ...7 2

1.1 Ορισμός και περιεχόμενο παγίου ενεργητικού 7 1.2 Χαρακτηρισμός παγίων στοιχείων...9 1.3 Λειτουργικά και μη λειτουργικά ενσώματα πάγια...9 1.4 Διάκριση ενσώματων παγίων...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ...10 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ...10 2.1.1.2 Εδαφικές κτήσεις (Λογαριασμός 1 0 )...11 2.1.1.3 Κτήρια - Εγκαταστάσεις κτηρίων - Τεχνικά έργα (Λογαριασμός 11)... 12 2.1.1.4 Μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός (Λογαριασμός 12)...14 2.. 1.1.5 Μεταφορικά μέσα (Λογαριασμός 13)...16 2.1.1.6 Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός (Λογαριασμός 14)... 16 2.1.1.7 Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές παγίων στοιχείων (Λογαριασμός 15)... 18 2.. 1.1.8 Ασώματες ακινητοποιήσεις και έξοδα πολυετούς απόσβεσης. (Λογαριασμός 16)...19 2.1.1.8.1 Ασώματες ακινητοποιήσεις... 19 2.1.1.8.2, Έξοδα πολυετούς απόσβεσης... 20 2.1.1.9 Λογαριασμός 17... 22 2.1.1.10 Συμμετοχές και λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις (Λογαριασμός 18)...22 2.1.1.11 Πάγιο ενεργητικό υποκαταστημάτων ή άλλων κέντρων (Λογαριασμός 19)...25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ...25 ΜΗΤΡΩΟ ΠΑΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΓΡΑΦΩΝ...25 3.1 Μητρώο παγίων περιουσιακών στοιχείων... 25 3.2 Βιβλίο Απογραφών... 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ... 28 ΚΟΣΤΟΣ ΚΤΗΣΗΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ... 28 4.1 Κόστος κτήσης παγίου...28 4.2 Κόστος κτήσης ιδιοπαραγώμενου παγίου... 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ... 31 3

ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΑΓΙΩΝ 31 5.1 Υπαγόμενες σε αναπροσαρμογή επιχειρήσεις...31 5.2 Αναπροσαρμογή της αξίας γηπέδων και κτηρίων...32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ...33 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ...33 6.1 Εισαγωγή... 33 6.2 Ορισμός και σκοπός των αποσβέσεων...33 6.3 Παράγοντες αποσβέσεων... 34 6.4 Βασικές μέθοδοι αποσβέσεων...35 6.4.1 Οι μέθοδοι αναφορικά...35 6.4.3 Μέθοδος των ωρών λειτουργίας...37 6.4.4 Μέθοδος των μονάδων παραγωγής...38 6.4.5 Μέθοδος σταθερού ποσοστού επί μειούμενης βάσης... 38 6.5 Αποσβέσεις βελτιώσεων... 38 6.6 Αποσβέσεις αναπροσαρμογών... 39 6.7 Οι αποσβέσεις με βάση την ισχύουσα νομοθεσία...39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ... 41 ΑΠΟΣΥΡΣΗ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ...41 7.1 Εισαγωγή... 41 7.2 Πώληση Παγίων στοιχείων...41 7.3 Δωρεά Παγίων στοιχείων... 44 7.4 Καταστροφή Παγίων στοιχείων...45 7.5 Αδρανοποίηση Παγίων στοιχείων... 45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ...47 ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ (Λογιστικό σχέδιο)... 47 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΝΟΜΩΝ...67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ... 88 ΝΟΜΟΣ 2601/1998...88 4

10.1 Εισαγωγή 88 10.2 Προϋποθέσεις υπαγωγής στο νόμο... 89 10.2.1 Έννοια της παραγωγικής επένδυσης,... 89 10.2.2 Υπαγόμενες επιχειρήσεις... 95 12.2.3 Δραστηριότητες του εξωτερικού...99 12.2.4 Περιοχές της επικράτειας... 100 10.3 Κατηγορίες ενισχύσεων... 101 10.4 Ύψος παρεχόμενων ενισχύσεων...102 10.5 Προϋποθέσεις, περιορισμοί και όροι για τη χορήγηση των ενισχύσεων... 105 10.6 Κριτήρια υπαγωγής στο νόμο... 107 10.6.1 Κριτήρια εκτίμησης της Βιωσιμότητας...107 10.6.2 Κοινά κριτήρια προτεραιότητας - υπαγωγής των Βιώσιμων επενδύσεων...108 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΤΕΚΑΤΟ...110 Ο ΝΕΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 3299/2004... 110 11.1 Εισαγωγή... 110 11.2 Οι Οριστικές Τροποποιήσεις του Αναπτυξιακού Νόμου 3299/04... 110 11.3 Μορφές Ενισχύσεων - Επιδοτήσεων... 112 11.4 Επιλέξιμες Επιχειρηματικές Δραστηριότητες... 113 11.5 Κατηγορίες Ενδιαφέροντος Α.Ν...114 11.5.1 ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1...114 11.5.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 2...120 11.6 Επιλέξιμες δαπάνες... 123 11.7 Ζώνες Εφαρμογής...124 11.8 Αρμοδιότητες και Διαδικασίες Εφαρμογής των Ενισχύσεων...129 11.9 Συνοδευτικά της αίτησης έγγραφα... 130 11.10 Διαδικασία έγκρισης...130 11.11 Καταβολή των ενισχύσεων...131 11.12 Καταβολή της επιχορήγησης... 131 5

11.13 Παρακολούθηση και Έλεγχος 132 11.14 Ειδικά Καθεστώτα Ενίσχυσης... 132 11.15 Αξιολόγηση Προτάσεων Επενδυτικών Σχεδίων προς Ενίσχυση...133 11.15.1 Φιλοσοφία και στόχοι της αξιολόγησης...133 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΩΔΕΚΑΤΟ...136 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ 136 12.1 Εισαγωγή... 136 12.1.1 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ... 136 12.1.2 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΗΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ...137 12.2 Επιχορηγήσεις για την απόκτηση παγίων... 139 12.3 Επιχορηγήσεις για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών και εξόδων...146 12.4 Αφορολόγητα αποθεματικά...147 ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 152 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επιλογή του επιλεγμένου θέματος έγινε για να αναλύσουμε τους αναπτυξιακούς νόμους της χώρας μας. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο οι επιχειρήσεις οι οποίες έχουν ενταχθεί σε κάποιον αναπτυξιακό νόμο, διαχειρίζονται λογιστικά τις επιχορηγήσεις αυτών στα λογιστικά τους βιβλία. Επίσης, παρουσιάζουμε το χρονικό των αναπτυξιακών νόμων, τις αλλαγές που έχουν υποστεί, αν έχουν καταφέρει να αυξήσουν την επιχειρηματικότητα, και αν εν τέλει έχουν βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Η δομή της εργασίας έχει ως εξής: 6

Στην αρχή της εργασίας αναφέρεται το τι περικλείει το πάγιο ενεργητικό, δηλαδή από ποια στοιχεία αποτελείται, και σε ποιες ομάδες χωρίζεται. Εν συνεχεία, αναφέρεται το μητρώο παγίων, από τι πρέπει αυτό να αποτελείται και ποια στοιχεία πρέπει να προκύπτουν από αυτό σε περίπτωση κάποιου ελέγχου. Επίσης αναφέρεται το βιβλίο απογραφών, καθώς και τι στοιχεία πρέπει να απορρέουν από αυτό. Επίσης γίνεται αναφορά στο κόστος κτήσης ενός παγίου, τι αυτό περιλαμβάνει, και οι τυχόν αναπροσαρμογές παγίων. Στα επόμενα δυο κεφάλαια αναφέρονται οι μέθοδοι των αποσβέσεων των παγίων, οι αποσβέσεις των αναπροσαρμογών των παγίων καθώς και οι μέθοδοι απόσυρσης των παγίων. Στη συνέχεια γίνεται η ανάλυση του πάγιου ενεργητικού με βάσει το λογιστικό σχέδιο, σε όλους τους λογαριασμούς και υπολογαριασμούς του. Έπειτα, στο ένατο, δέκατο και ενδέκατο κεφάλαιο, αναφέρεται το χρονικό των αναπτυξιακών νόμων από την εμφάνισή τους μέχρι και σήμερα, όπως και η μερική ανάλυση των δύο τελευταίων αναπτυξιακών νόμων. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρονται οι πιο γνωστοί αναπτυξιακοί νόμοι από το 1950 μέχρι και σήμερα. Στο δωδέκατο και τελευταίο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στη λογιστική ενημέρωση των βιβλίων καθώς και στα αφορολόγητα αποθεματικά. Εδώ γίνεται εκτενής αναφορά στο πώς οι επιχειρήσεις οι οποίες είναι ενταγμένες σε κάποιο αναπτυξιακό νόμο διαχειρίζονται λογιστικά τις επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις στα λογιστικά τους βιβλία ώστε να είναι καθ όλα νόμιμες με βάσει το ελληνικό γενικό λογιστικό σχέδιο. ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.1 Ορισμός και περιεχόμενο παγίου ενεργητικού Πάγιο ενεργητικό ονομάζεται το σύνολο των αγαθών, των αξιών και των δικαιωμάτων που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη των σκοπών της επιχείρησης, και όχι για πώληση, και να παραμείνουν με την 7

ίδια περίπου μορφή στην επιχείρηση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους. Τα πάγια στοιχεία διακρίνονται σε: 1. Ενσώματα πάγια στοιχεία: Είναι τα υλικά οικονομικά αγαθά τα οποία χρησιμοποιεί η επιχείρηση στην παραγωγική διαδικασία για να πραγματοποιήσει τον σκοπό της, τα οποία έχουν ωφέλιμη διάρκεια ζωής μεγαλύτερη του ενός έτους, όπως οικόπεδα, κτίρια, μηχανήματα, μεταφορική μέσα» έπιπλα - σκεύη κ.α. 2. Ασώματες ακινητοποιήσεις: Είναι τα άυλα οικονομικά αγαθά, αυτά δηλαδή που δεν έχουν φυσική υπόσταση και έχουν ως σκοπό την χρησιμοποίηση τους στην παραγωγική διαδικασία για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους, όπως π.χ. διπλώματα ευρεσιτεχνίας, εμπορικά σήματα, συγγραφικά δικαιώματα, φήμη και πελατεία. 3. Έξοδα πολυετούς απόσβεσης: Είναι τα κεφαλαιοποιημένα έξοδα όπως π.χ. έξοδα ίδρυσης και πρώτης εγκατάστασης, έξοδα αναδιοργάνωσης της επιχείρησης, έξοδα έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων και αγορών. 4. Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις: Είναι οι απαιτήσεις της επιχείρησης από τρίτους, οι οποίες όμως έχουν χρονική διάρκεια μεγαλύτερη του ενός έτους. 5. Συμμετοχές: Είναι οι συμμετοχές σε συνδεδεμένες και μη επιχειρήσεις. 8

1.2 Χαρακτηρισμός παγίων στοιχείων Πάγια χαρακτηρίζονται τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία προορίζονται για μόνιμη χρήση στην επιχείρηση και τα οποία κυκλοφορούν βραδύτατα σε περισσότερες από μία χρήσεις. Επίσης για να χαρακτηρίσουμε ένα περιουσιακό στοιχείο ως πάγιο θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τον προορισμό του. Το ίδιο στοιχείο μπορεί να αποτελεί πάγιο για μία επιχείρηση και κυκλοφορούν για μία άλλη. π.χ. ένα μηχάνημα συσκευασίας, για μια παρασκευαστική επιχείρηση θεωρείται πάγιο ενώ για μία επιχείρηση κατασκευής εξοπλισμών θεωρείται κυκλοφορούν. 1.3 Λειτουργικά και μη λειτουργικά ενσώματα πάγια Τα ενσώματα πάγια στοιχεία διακρίνονται σε λειτουργικά και μη λειτουργικά. Λειτουργικά είναι τα πάγια στοιχεία που χρησιμοποιεί η επιχείρηση για τους λειτουργικούς της σκοπούς. Αντίθετα μη λειτουργικά είναι τα πάγια στοιχεία που δεν χρησιμοποιούνται για τους παραγωγικούς σκοπούς της επιχείρησης ή για τις παρεπόμενες ασχολίες της και κατέχονται για εισοδηματικούς σκοπούς ή σαν επενδύσεις. Αυτά τα στοιχεία του πάγιου ενεργητικού παρακολουθούνται στους αντίστοιχους λογαριασμούς της ομάδας 1, με την ένδειξη «εκτός εκμεταλλεύσεως». 1.4 Διάκριση ενσώματων παγίων Τα ενσώματα πάγια στοιχεία διακρίνονται ανάλογα με το αν υπόκεινται σε αποσβέσεις ή όχι σε: 9

Υποκείμενα σε απόσβεση, όπως π.χ. μεταφορικά μέσα, έπιπλα, μηχανήματα κ.α. Υποκείμενα σε εξάντληση, όπως π.χ. μεταλλεία, λατομεία, ορυχεία κ.α. Μη υποκείμενα σε απόσβεση ή εξάντληση, όπως γήπεδα, οικόπεδα κ.α. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΛΕΥΤΕΡΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 2.1 Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ το πάγιο ενεργητικό μπορεί να αναπτυχθεί στις ακόλουθες ομάδες: 10

2.1.1 Ομάδα 1η 2.1.1.2 Εδαφικές κτήσεις (Λογαριασμός 10) Στο λογαριασμό 10 περιλαμβάνονται όλες οι εδαφικές κτήσεις που είναι στην κατοχή της οικονομικής μονάδας όπως οικόπεδα, γήπεδα, αγροτεμάχια, ορυχεία, φυτείες κ.τ.λ. Αυτές διακρίνονται σε εκείνες που έχουν απεριόριστη διάρκεια ωφέλιμης ζωής όπως για παράδειγμα τα οικόπεδα, τα γήπεδα, τα αγροτεμάχια κ.τ.λ., και σε εκείνες τις εδαφικές κτήσεις που η ωφέλιμη ζωή τους περιορίζεται σε κάποιο χρονικό διάστημα. Τέτοιες εδαφικές κτήσεις είναι τα λατομεία που έχουν περιορισμένη χρήση λόγω της περιορισμένης ποσότητας πετρωμάτων, τα μεταλλεία, τα ορυχεία κ.τ.λ. Οι εδαφικές κτήσεις αυτής της κατηγορίας υπόκεινται σε αποσβέσεις λόγω της περιορισμένης χρονικά χρήσης τους. Στον λογαριασμό 10.00 «Γήπεδα - Οικόπεδα» παρακολουθούνται οι εδαφικές εκτάσεις πάνω στις οποίες η οικονομική μπορεί μονάδα έχει κατασκευάσει τα κτήρια που χρησιμοποιεί για την επίτευξη των σκοπών της. Τέτοια μπορεί να είναι εργοστάσια, γραφεία, εργατικές κατοικίες κ.τ.λ. Στους επόμενους τρεις λογαριασμούς παρακολουθούνται τα ορυχεία, τα μεταλλεία και τα λατομεία, δηλαδή οι εδαφικές εκτάσεις από τις οποίες προέρχονται τα ορυκτά, τα μεταλλεύματα και τα ορυκτά προϊόντα που εκμεταλλεύεται η οικονομική μονάδα. Στους λογαριασμούς 10.04,10.05 και 10.06 παρακολουθούνται οι αγροί, οι φυτείες και τα δάση αντίστοιχα, δηλαδή οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις που έχει στην κατοχή της η οικονομική μονάδα. 11

Τέλος στους λογαριασμούς από 10.10 μέχρι και 10.16 παρακολουθούνται όλες εκείνες οι εδαφικές εκτάσεις που δεν χρησιμοποιούνται για την κυρία δραστηριότητα της επιχείρησης ή τις παρεπόμενες ασχολίες της. 2.1.1.3 Κτήρια - Εγκαταστάσεις κτηρίων - Τεχνικά έργα (Λογαριασμός 11) Λέγοντας κτήρια εννοούμε όλες τις οικοδομικές κατασκευές που έχει η επιχείρηση στην κατοχή της και προορίζονται για τις κάλυψη των στεγαστικών της αναγκών όπως εργοστάσια, αποθήκες κ.λ.π. Εγκαταστάσεις κτηρίων ονομάζονται οι πρόσθετες εγκαταστάσεις που υπάρχουν στα κτήρια έτσι ώστε αυτά να καλύπτουν τις ανάγκες της οικονομικής μονάδας και είναι εγκατεστημένες με τρόπο ώστε ο αποχωρισμός τους από τα κτήρια να τα καθιστά «άχρηστα» σε σχέση με τον σκοπό κατασκευής τους. Επίσης ο αποχωρισμός τους από τα κτήρια σημαίνει μερική ή ολική καταστροφή των εγκαταστάσεων αυτών. Τέτοιες εγκαταστάσεις είναι οι ηλεκτρικές, οι υδραυλικές οι εγκαταστάσεις αποχέτευσης, θέρμανσης κ.τ.λ. Τεχνικά έργα είναι μόνιμες τεχνικές κατασκευές, με τις οποίες τροποποιείται το φυσικό περιβάλλον. Τέτοια είναι οι δρόμοι, τα λιμάνια, τα φράγματα, οι περιφράξεις, οι γέφυρες κ.α. τα οποία κατασκευάζονται από την οικονομική μονάδα με σκοπό να εξυπηρετήσουν τις δραστηριότητες της, ή να διαμορφώσουν τους εξωτερικούς της χώρους. 12

Στο λογαριασμό 11.00 παρακολουθούνται τα κτήρια μαζί με τις εγκαταστάσεις κτηρίων που αφορούν το κάθε ένα κτήριο. Στο λογαριασμό 11.01 παρακολουθούνται τα τεχνικά έργα που εξυπηρετούν τις ανάγκες μεταφοράς της μονάδας ενώ τα υπόλοιπα τεχνικά έργα παρακολουθούνται στο λογαριασμό 11.02. Στο λογαριασμό 11.03 παρακολουθούνται οι δαπάνες που γίνονται για τις διαμορφώσεις που πραγματοποιούνται στα γήπεδα και σε λοιπές εδαφικές εκτάσεις της επιχείρησης και οι δαπάνες αυτές δεν περιλαμβάνονται στο κόστος κατασκευής των κτηρίων τα οποία υπάρχουν στα γήπεδα αυτά.. Οι διαμορφώσεις αυτές φθείρονται, άρα είναι αποσβέσιμες. Στους επόμενους λογαριασμούς από 11.07 μέχρι και τον 11.10 παρακολουθούνται τα κτήρια, οι εγκαταστάσεις κτηρίων, τα τεχνικά έργα και οι διαμορφώσεις γηπέδων που πραγματοποιούνται σε ακίνητα τρίτων τα οποία έχουν παραχωρηθεί για χρήση από αυτούς για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Στους λογαριασμούς 11.21 έως και 11.24 παρακολουθούνται τα κτήρια, οι εγκαταστάσεις κτηρίων, τα τεχνικά έργα και οι διαμορφώσεις γηπέδων που η επιχείρηση δεν χρησιμοποιεί για τις κύριες ή παρεπόμενες ασχολίες της. 13

2.1.1.4 Μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός (Λογαριασμός 12) Σαν μηχανήματα εννοούμε τις μηχανολογικές κατασκευές που ανήκουν στην κυριότητα της οικονομικής μονάδας και μπορεί να είναι μόνιμα εγκατεστημένες στις εγκαταστάσεις της μονάδας ή να είναι κινητές για να χρησιμεύουν για τους σκοπούς της μονάδας έξω από τις κτιριακές εγκαταστάσεις. Τεχνικές εγκαταστάσεις είναι όλες εκείνες οι τεχνικές κατασκευές και τα τεχνολογικά «εργαλεία» που χρησιμοποιούνται για την εγκατάσταση των μηχανημάτων στην μονάδα για να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγική διαδικασία. Επίσης σαν τεχνικές εγκαταστάσεις νοούνται και όλες εκείνες που είτε δεν είναι συνδεδεμένες με τα κτήρια στα οποία στεγάζονται, είτε είναι συνδεδεμένα αλλά η απομάκρυνση τους από αυτά δεν σημαίνει ότι καταστρέφονται τα ίδια ή επηρεάζουν την παραγωγική διαδικασία. Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός είναι τα υπόλοιπα μηχανήματα που δεν ανήκουν στις προηγούμενες κατηγορίες. Στο λογαριασμό 12.00 παρακολουθούνται τα μηχανήματα που είναι εγκατεστημένα στην μονάδα ή κινητά τα οποία χρησιμεύουν στο να μετασχηματίσουν υλικά αγαθά, να παράγουν υπηρεσίες ή ότι άλλο είναι το αντικείμενο εργασιών της οικονομικής μονάδας. Στο λογαριασμό 12.01 παρακολουθούνται οι τεχνικές εγκαταστάσεις της μονάδας όποια από τις μορφές που αναφέρουμε παραπάνω κι αν έχουν. 14

Στους λογαριασμούς 12.02 και 12.03 παρακολουθούνται τα φορητά, μηχανήματα χειρός και τα εργαλεία αντίστοιχα τα οποία έχουν ωφέλιμο χρόνο ζωής μεγαλύτερο από ένα χρόνο. Στο λογαριασμό 12.04 παρακολουθούνται τα καλούπια και οι άλλου είδους κατασκευές που κατασκευάζονται και προσαρμόζονται στα μηχανήματα με σκοπό την παραγωγή εξειδικευμένου προϊόντος. Στο λογαριασμό 12.05 παρακολουθούνται όλα τα όργανα που έχει η επιχείρηση στη κατοχή της για την πραγματοποίηση μετρήσεων που αφορούν την παραγωγική διαδικασία ή τα παραγόμενα προϊόντα. Στο λογαριασμό 12.06 παρακολουθείται όλος ο λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός που έχει στην κατοχή της η επιχείρηση και δεν κατατάσσεται σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες. Στους επόμενους τρεις λογαριασμούς, 12.07, 12.08 και 12.09 παρακολουθούνται τα μηχανήματα, οι τεχνικές εγκαταστάσεις και ο λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός που ανήκουν στην επιχείρηση αλλά είναι εγκατεστημένα σε ακίνητα τρίτων. Τέλος στους λογαριασμούς 12.10 έως και 12.19 παρακολουθούνται τα μηχανήματα, οι τεχνικές εγκαταστάσεις και ο λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός που δεν χρησιμοποιούνται από την επιχείρηση για την κύρια δραστηριότητα της ή τις παρεπόμενες ασχολίες της. Επίσης εδώ παρακολουθούνται και τα μηχανήματα και άλλα πάγια του λογαριασμού 12 τα οποία βρίσκονται οριστικά εκτός εκμετάλλευσης ή έχουν αποσβεστεί ολοκληρωτικά. 15

2..1.1.5 Μεταφορικά μέσα (Λογαριασμός 13) Σαν μεταφορικά μέσα ορίζονται όλα τα οχήματα, κάθε είδους, που έχει η επιχείρηση στην κατοχή της με σκοπό να μεταφέρουν εργαζομένους, πρώτες ύλες ή προϊόντα. Αυτά μπορεί να είναι αυτοκίνητα, φορτηγά, πλοία κ.α. Στους λογαριασμούς 13.00 έως 13.09 παρακολουθούνται τα μεταφορικά μέσα ανάλογα με το είδος τους, που χρησιμοποιεί η επιχείρηση για τις ανάγκες της παραγωγικής της διαδικασίας. Στους λογαριασμούς 13.10 έως 13.19 παρακολουθούνται τα μεταφορικά μέσα της επιχείρησης ανάλογα με το είδος τους, που όμως δεν χρησιμοποιούνται για την κύρια ή τις παρεπόμενες ασχολίες της. 2.1.1.6 Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός (Λογαριασμός 14) Στους υπολογαριασμούς του λογαριασμού 14 «Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός» παρακολουθούνται όλα τα έπιπλα και ο εξοπλισμός της επιχείρησης που βρίσκονται σε γραφεία, εργοστάσια, καταστήματα, αποθήκες και στους λοιπούς χώρους της μονάδας. Αναλυτικότερα: Στο λογαριασμό 14.00 παρακολουθούνται τα αντικείμενα εκείνα που χρησιμοποιούνται από το προσωπικό της επιχείρησης και μπορούν εύκολα να αποχωριστούν από τις εγκαταστάσεις της, και έχουν συνήθως την στενή έννοια του όρου «έπιπλα», όπως γραφεία, καρέκλες κ.τ.λ. 16

Στο λογαριασμό 14,01 παρακολουθούνται τα είδη εκείνα τα οποία χρησιμεύουν για τις ανάγκες των εστιατορίων, των κυλικείων κ.τ.λ. της επιχείρησης και εξυπηρετούν κυρίως το προσωπικό της, όπως για παράδειγμα ψυγεία, ψύκτες κ.τ.λ. Στο λογαριασμό 14.02 παρακολουθούνται όλες οι μηχανές γραφείου που εξυπηρετούν τις ανάγκες των ανάλογων τμημάτων της επιχείρησης όπως αριθμομηχανές, γραφομηχανές κ.τ.λ. Στο λογαριασμό 14.03 παρακολουθούνται οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και όλα τα άλλα ηλεκτρονικά μηχανήματα. Στο λογαριασμό 14.04 παρακολουθούνται τα μέσα που χρησιμοποιεί η επιχείρηση για την αποθήκευση και μεταφορά πρώτων υλών ή παραγόμενων προϊόντων όπως δεξαμενές, δοχεία κ.τ.λ. Στο λογαριασμό 14.05 παρακολουθούνται τα φορητά όργανα της επιχείρησης που χρησιμεύουν σε μετρήσεις, αναλύσεις, δοκιμές κ.τ.λ. όπως ζυγαριές, αντιδραστήρες, αποστακτήρες. Στο λογαριασμό 14.06 παρακολουθούνται τα ζώα που έχει η επιχείρησης στην κατοχή της και προορίζονται για πάγια εκμετάλλευση κυρίως όταν πρόκειται για επιχειρήσεις που ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Στο λογαριασμό 14.07 παρακολουθούνται όλα τα μέσα τηλεπικοινωνιών. Οι λογαριασμοί από τον 14.10 έως τον 14.16 έχουν αντίστοιχη ανάλυση αλλά αφορούν τα πάγια του λογαριασμού 14 που είναι εκτός 17

εκμεταλλεύσεως, δηλαδή δεν χρησιμοποιούνται για την κύρια ή τις παρεπόμενες δραστηριότητες της επιχείρησης. 2.1.1.7 Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές παγίων στοιχείων (Λογαριασμός 15) Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση έχουμε όταν πραγματοποιείται η κατασκευή ενός παγίου που όμως δεν τελειώνει μέσα στη χρήση που άρχισε. Έτσι το ποσό του αντίστοιχου υπολογαριασμού του 15 κατά το τέλος της χρήσης, μας δείχνει ότι αυτό το πάγιο δεν έχει ολοκληρωθεί μέσα στη χρήση. Προκαταβολές κτήσης παγίων στοιχείων είναι τα ποσά τα οποία προκαταβάλλονται για την αγορά ενός παγίου στοιχείου. Στο λογαριασμό 15.01 παρακολουθούνται οι δαπάνες που γίνονται για την κατασκευή κτηρίων, εγκαταστάσεων κτηρίων και τεχνικών έργων. Στο λογαριασμό 15.02 παρακολουθούνται οι δαπάνες που γίνονται για την κατασκευή μηχανημάτων τεχνικών εγκαταστάσεων και λοιπού μηχανολογικού εξοπλισμού. Στο λογαριασμό 15.03 παρακολουθούνται οι δαπάνες για την απόκτηση μεταφορικών μέσων Στο λογαριασμό 15.04 παρακολουθούνται οι δαπάνες που αφορούν τα έπιπλα και το λοιπό εξοπλισμό. Τέλος στο λογαριασμό 15.09 παρακολουθούνται οι προκαταβολές που δίνει η επιχείρηση για την απόκτηση ενός παγίου. Μόλις το πάγιο αυτό 18

περάσει στην κατοχή της επιχείρησης πιστώνεται ο λογαριασμός 15.09 και χρεώνεται ο αντίστοιχος λογαριασμός παγίου στον οποίο θα παρακολουθείται πλέον το πάγιο αυτό. 2..1.1.8 Ασώματες ακινητοποιήσεις και έξοδα πολυετούς απόσβεσης. (Λογαριασμός 16) 2.1.1.8.1 Ασώματες ακινητοποιήσεις. Ασώματες ακινητοποιήσεις, είναι άυλα πάγια στοιχεία της επιχείρησης που αποκτούνται με σκοπό να χρησιμοποιηθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ένα έτος. Τέτοια μπορεί να είναι δικαιώματα όπως διπλώματα ευρεσιτεχνίας εμπορικά σήματα, πνευματικά δικαιώματα κ.α., ή να είναι ιδιότητες και σχέσεις που είτε έχει δημιουργήσει η ίδια η οικονομική μονάδα, είτε έχει αγοράσει. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ιδιοτήτων και σχέσεων είναι η φήμη και πελατεία, η καλή οργάνωση της επιχείρησης, η εκπαίδευση του προσωπικού κ.α. Όλα τα παραπάνω δημιουργούν την υπεραξία της επιχείρησης που ορίζεται ως η διαφορά της αξίας της επιχείρησης από την τιμή αποτίμησης των περιουσιακών της στοιχείων. Στο λογαριασμό 16.00 παρακολουθείται η υπεραξία της επιχείρησης που δημιουργείται κατά την εξαγορά ή συγχώνευση της οικονομικής μονάδας. Η υπεραξία αποσβένεται είτε εφάπαξ, είτε τμηματικά στα επόμενα 5 έτη. Στο λογαριασμό 16.01 παρακολουθούνται τα άυλα εκείνα περιουσιακά στοιχεία που έχει αποκτήσει η επιχείρηση είτε μέσω αγοράς, είτε έχει 19

παράγει η ίδια και της προσδίδουν πλεονεκτήματα μονοπωλιακής ή ολιγοπωλιακής δράσης στην αγορά» για κάποιο χρονικό διάστημα. Οι λογαριασμοί 16.02 και 16.03 λειτουργούν όπως και οι αντίστοιχοι λογαριασμοί για τα εμπράγματα πάγια. Στο λογαριασμό 16.04 παρακολουθείται η αξία εισφοράς χρήση παγίου για ορισμένο χρονικό διάστημα Στο λογαριασμό 16.05 παρακολουθούνται όλα τα υπόλοιπα άυλα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν παρακολουθούνται σε κάποιο από τους παραπάνω λογαριασμούς. 2.1.1.8.2. Έξοδα πολυετούς απόσβεσης. Έξοδα πολυετούς απόσβεσης είναι εκείνα που γίνονται για την ίδρυση και αρχική οργάνωση της οικονομικής μονάδας, την απόκτηση διαρκών μέσων εκμετάλλευσης, καθώς και για την επέκταση και αναδιοργάνωσή της. Τα έξοδα αυτά έχουν χρονική διάρκεια μεγαλύτερη του ενός έτους και αποσβένονται τμηματικά. Στο λογαριασμό 16.10 παρακολουθούνται τα έξοδα που κάνει η επιχείρηση μέχρι την έναρξη της λειτουργίας της, όπως έξοδα δημοσίευσης του καταστατικού της στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, κάλυψη του εταιρικού κεφαλαίου, έξοδα ίδρυσης κ.α. Επίσης εδώ καταχωρούνται και τα έξοδα για την επέκταση των εργασιών της επιχείρησης. Στο λογαριασμό 16.11 παρακολουθούνται τα έξοδα που πραγματοποιεί η επιχείρηση για την ανεύρεση και αξιοποίηση ορυχείων, μεταλλείων κ.α., 20

σε ορισμένη περιοχή μετά από την απαιτούμενη άδεια. Η απόσβεση αυτών των εξόδων μπορεί να πραγματοποιηθεί εξ' ολοκλήρου σε μία από τις επόμενες 4 χρήσεις ή τμηματικά επίσης στις επόμενες 4 χρήσεις. Στο λογαριασμό 16.12 παρακολουθούνται τα έξοδα που κάνει η επιχείρηση για έρευνες σε οποιοδήποτε άλλο τομέα εκτός από την ανεύρεση ορυχείων μεταλλείων κ.τ.λ. όπως π.χ. για ανακάλυψη νέων προϊόντων ή νέων μεθόδων παραγωγής ήδη παραγόμενων προϊόντων. Τα έξοδα αυτά αποσβένονται στο τέλος της χρήσης στην οποία πραγματοποιούνται, εκτός και αν πρόκειται για δαπάνες που αφορούν πάγω εξοπλισμό οι οποίες μπορούν να αποσβεστούν ισόποσα στις επόμενες 3 χρήσεις. Στο λογαριασμό 16.13 παρακολουθούνται τα έξοδα που πραγματοποιεί η επιχείρηση κατά την διαδικασία αύξησης κεφαλαίου, όπως έξοδα εκτύπωσης, έξοδα ανακοινώσεων περί της αύξησης του κεφαλαίου κ.τ.λ. Οι αποσβέσεις αυτών των εξόδων γίνονται είτε εφάπαξ κατά την χρήση που πραγματοποιούνται είτε τμηματικά μέσα στις επόμενες 5 χρήσεις. Στο λογαριασμό 16.14 παρακολουθούνται τα έξοδα εκείνα που πραγματοποιούνται για την αγορά των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης και δεν βαρύνουν το κόστος κτήσης τους, όπως είναι τα έξοδα μεταβιβάσεως, τα έξοδα συμβολαιογράφων και μεσιτών κ.α. Αποσβένονται εφάπαξ κατά τη χρήση πραγματοποίησης τους ή τμηματικά σε διάστημα όχι μεγαλύτερο από 5 έτη. Στο λογαριασμό 16.15 καταχωρούνται οι συναλλαγματικές διαφορές που δημιουργούνται από τη λήψη δανείου σε ξένο νόμισμα με σκοπό την 21

αγορά ή ανέγερση παγίου στοιχείου της επιχείρησης και προκύπτουν κατά την απογραφή. Στο λογαριασμό 16.16 παρακολουθούνται οι διαφορές που προκύπτουν από την πώληση ομολογιών σε μικρότερη τιμή από την ονομαστική τους άξια ή από την εξόφληση ομολογιών σε μεγαλύτερη τιμή από την ονομαστική τους αξία. Στο λογαριασμό 16.17 παρακολουθούνται τα έξοδα που πραγματοποιούνται για την μελέτη της αναδιοργάνωσης της επιχείρησης λόγω επέκτασης των εργασιών της και για την κάλυψη των νέων αναγκών που προκύπτουν από αυτήν την επέκταση. Αποσβένονται είτε εξ ολοκλήρου στη χρήση στην οποία πραγματοποιούνται, είτε τμηματικά το πολύ μέσα απόμενα 5 έτη. 2.1.1.9 Λογαριασμός 17 Είναι κενός και συμπληρώνεται μετά από απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Λογιστικής. 2.1.1.10 Συμμετοχές και λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις (Λογαριασμός 18) Συμμετοχές ονομάζονται όλες οι μετοχές, τα εταιρικά μερίδια, οι εταιρικές μερίδες που παίρνει στην κατοχή της η επιχείρηση με σκοπό κατά την μακροχρόνια κατοχή τους να μπορεί να επηρεάζει την συγκεκριμένη εταιρία. Γ ια να θεωρηθούν σαν συμμετοχές θα πρέπει να ξεπερνούν το 10% του συνολικού κεφαλαίου της επιχείρησης αλλιώς θεωρούνται χρεόγραφα και παρακολουθούνται στο λογαριασμό 34 του Κυκλοφορούντος Ενεργητικού. 22

Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις ονομάζονται εκείνες οι απαιτήσεις που η λήξη τους είναι μετά την λήξη της επόμενης χρήσης. Στο λογαριασμό 18.00 παρακολουθούνται οι συμμετοχές σε επιχειρήσεις οι οποίες είναι συνδεδεμένες, δηλαδή είναι: 1. Εξαρτημένες επιχειρήσεις, δηλαδή η επιχείρηση κατέχει ποσοστό συμμετοχής ικανό ώστε να διορίσει τα μισά μέλη της διοίκησης. 2. Συγγενείς επιχειρήσεις, δηλαδή αυτές των οποίων η επιχείρηση κατέχει τουλάχιστον το 20% του κεφαλαίου. 3. Εκείνες που έχουν τεθεί από ενιαία διεύθυνση με την αρχική επιχείρηση. Στο λογαριασμό 18.01 παρακολουθούνται οι επιχειρήσεις οι οποίες δεν είναι συνδεδεμένες με αυτήν. Στους λογαριασμούς 18.04 και 18.05 παρακολουθούνται οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις που έχει η επιχείρηση από τις επιχειρήσεις που δεν είναι συνδεδεμένες με αυτήν. Στο λογαριασμό 18.06 παρακολουθούνται οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις που έχει η επιχείρηση από τους εταίρους της. Στους λογαριασμούς 18.07 και 18.08 μπορούν να παρακολουθούνται τα μακροπρόθεσμα γραμμάτια εισπρακτέα, δηλαδή αυτά που η λήξη τους είναι μετά την λήξη της επόμενης χρήσης, όταν αυτά δεν παρακολουθούνται στον λογαριασμό 31 όπου θα πρέπει να γίνεται η ανάλογη διάκριση μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα γραμμάτια εισπρακτέα. 23

Στους λογαριασμούς 18.09 και 18.10 μπορούν να παρακολουθούνται οι μη δεδουλευμένοι τόκοι γραμματίων εισπρακτέων και θα πρέπει να διαχωρίζονται σε μακροπρόθεσμους και βραχυπρόθεσμους, όταν διαχωρίζονται κατά τον ίδιο τρόπο και τα γραμμάτια εισπρακτέα. Στο λογαριασμό 18.11 παρακολουθούνται οι εγγυήσεις που καταβάλει η επιχείρηση και δεν προβλέπεται ότι θα τις πάρει πίσω μέχρι τη λήξη της επόμενης χρήσης. Τέτοιες εγγυήσεις είναι συνήθως οι εγγυήσεις που καταβάλλονται στη Δ.Ε.Η., στον Ο.Τ.Ε κ.α. Στο λογαριασμό 18.12 παρακολουθούνται οι δόσεις του οφειλόμενου κεφαλαίου που υπολογίζεται ότι θα καταβληθούν πριν το τέλος της επόμενης χρήσης. Στους λογαριασμούς 18.13 και 18.14 παρακολουθούνται όλες εκείνες οι απαιτήσεις που δεν είναι δυνατόν να παρακολουθούνται σε έναν από τους παραπάνω λογαριασμούς. Στους λογαριασμούς 18.15 και 18.16 παρακολουθούνται οι κατεχόμενες από την επιχείρηση μετοχές εκδόσεως ανώνυμων εταιριών, που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως συμμετοχές ή ως χρεόγραφα. Δηλαδή, οι μετοχές που αντιπροσωπεύουν ποσοστό μικρότερο από 10% του κεφαλαίου κάθε εκδότριας εταιρίας και οι οποίες είτε δεν μπορούν να ρευστοποιηθούν εύκολα είτε κατέχονται από την επιχείρηση ως πάγια επένδυση. 24

2.1.1.11 Πάγιο ενεργητικό υποκαταστημάτων ή άλλων κέντρων (Λογαριασμός 19) Χρησιμοποιούνται μόνο όταν υπάρχουν υποκαταστήματα ή άλλα κέντρα και έχει ανάλογη ανάπτυξη με αυτήν των λογαριασμών του ενεργητικού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΜΗΤΡΩΟ ΠΑΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΓΡΑΦΩΝ 3.1 Μητρώο παγίων περιουσιακών στοιχείων. Γ ια την διαχειριστική παρακολούθηση κάθε παγίου στοιχείου και για την λογιστική παρακολούθηση της αξίας κτήσεως και των αποσβέσεων του και γενικότερα της τύχης του, τηρείται υποχρεωτικά μητρώο παγίων στοιχείων, το οποίο αποτελεί την τελευταία ανάλυση των λογαριασμών 25

των παγίων περιουσιακών στοιχείων (λογαριασμοί τρίτου ή τέταρτου κ.λ.π. βαθμού). Ο τρόπος τήρησης του μητρώου παγίων στοιχείων και οι λεπτομέρειες του αφήνονται στην κρίση της οικονομικής μονάδας, αρκεί να προκύπτουν τουλάχιστον τα εξής στοιχεία: Τα στοιχεία που εξατομικεύουν το είδος του παγίου (ονοματολογία και διακριτικά στοιχεία). Τα στοιχεία της λογιστικής του ενάρξεως (τίτλοι και κωδικοί αριθμοί του πρωτοβάθμιου και του λογαριασμού της τελευταίας βαθμίδας). Η αιτιολογία και τα σχετικά στοιχεία κτήσεως, η αρχική αξία κτήσεως και οι μεταβολές αυτής (προσθήκες, βελτιώσεις, μειώσεις) Ο τόπος εγκατάστασης ή ο τρίτος στις εγκαταστάσεις του οποίου τυχόν βρίσκεται. Η ημερομηνία κατά την οποία άρχισε η χρησιμοποίηση ή η λειτουργία του, καθώς και η ημερομηνία που τυχόν τέθηκε σε αδράνεια. Η τυχόν κτήση του με ευεργετική φορολογική διάταξη. Η τυχόν ύπαρξη βαρών πάνω σε αυτό (είδος βάρους, αιτία, ποσό). Ο κωδικός αριθμός της τελευταίας βαθμίδας του λογαριασμού αποσβέσεων. 26

Οι λογισμένες αποσβέσεις (συντελεστής και ποσά) και τα στοιχεία της λογιστικής τους εγγραφής (α/α παραστατικού, ημερομηνία), καθώς και οι αναλογισμένες αποσβέσεις, π.χ. σε περίπτωση πώλησης ή καταστροφής. Τα στοιχεία και η αιτία του τερματισμού της παραγωγικής του ζωής π.χ. διοίκηση, διάλυση ή καταστροφή με σκοπό να αντιμετωπιστούν δυσχέρειες και ενδεχόμενα που θα ανακόψουν κατά την υποχρεωτική τήρηση του μητρώου παγίων στοιχείων σύμφωνα με τα παραπάνω, παρέχεται ή δυνατότητα της τηρήσεως αυτού κατά ομάδες ομοειδών παγίων στοιχείων (π.χ. πάγια στοιχεία του λογαριασμού 14) που κτήθηκαν κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα παρακολουθούνται σε μία ατομική μερίδα με την προϋπόθεση ότι το συγκεκριμένο πάγιο στοιχείο, όταν κρίνεται αναγκαίο (π.χ. κατά την απογραφή ή την πώληση), θα είναι δυνατό να εξατομικεύεται. 3.2 Βιβλίο Απογραφών Οι επιχειρήσεις έχουν το δικαίωμα να τηρούν βιβλίο απογραφών για την πιο σωστή παρακολούθηση των παγίων περιουσιακών στοιχείων τους. Γ ια τις επιχειρήσεις όμως που τηρούν βιβλία τρίτης κατηγορίας η τήρηση του βιβλίου απογραφών είναι υποχρεωτική. Τα πάγια στοιχεία πρέπει να αναγράφονται κατά ομοειδής κατηγορίες και πρέπει να εμφανίζονται στο βιβλίο απογραφών τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία: Ι. Αξία κτήσης του παγίου ή κόστος ιδιοκατασκευής, κατά περίπτωση, το οποίο προσαυξάνεται με τις δαπάνες προσθηκών και βελτιώσεων 27

ΙΙ. Οι αποσβέσεις που έχουν γίνει ΙΙΙ. Η αναπόσβεστη αξία του παγίου. Όταν πρόκειται για έπιπλα και σκεύη η επιχείρηση μέχρι το δικαίωμα να τα εμφανίζει στο βιβλίο απογραφών ομαδοποιημένα κατά συντελεστή απόσβεσης και όχι το καθένα ξεχωριστά, αναγράφοντας την συνολική αξία κτήσης τους. Το σύνολο των αποσβέσεων τους, και την συνολική αναπόσβεστη αξία τους. Τέλος όταν πρόκειται για επιχείρηση που πραγματοποιεί παραγωγικές επενδύσεις και διενεργεί αφορολόγητες εκπτώσεις ή αποθεματικά, υποχρεούται να αναγράφει στο βιβλίο απογραφών το κάθε πάγιο ξεχωριστά κατά το νόμο στον οποίο έχει συμπεριληφθεί, καθώς επίσης και εκπτώσεις και τα αποθεματικά που το αφορούν. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΤΗΣΗΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 4.1 Κόστος κτήσης παγίου Κόστος κτήσης παγίου είναι η τιμολογιακή αξία αγοράς, η οποία προσαυξάνεται με τα ειδικά έξοδα αγοράς και μειώνεται με τις σχετικές 28

εκπτώσεις. Τα έξοδα κτήσης των ακινήτων, όπως είναι οι φόροι μεταβίβασης, τα συμβολαιογραφικά και μεσιτικά έξοδα και οι αμοιβές μελετητών και δικηγόρων, δεν περιλαμβάνονται στην τιμή κτήσης των στοιχείων αυτών. Τα έξοδα αυτά καταχωρούνται στο λογαριασμό «έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων» της κατηγορίας «λοιπά έξοδα εγκαταστάσεως». Συγκεκριμένα περιλαμβάνει: > Την τιμολογιακή αξία. H τιμολογιακή αξία, δηλ. η αξία που αναγράφεται στο σχετικό τιμολόγιο αγοράς ή, αν πρόκειται περί ακινήτων, στο σχετικό συμβολαιογραφικό έγγραφο αγοράς. Η τιμολογιακή αξία μειώνεται με τα ποσά των εκπτώσεων, ανεξάρτητα από την αιτία χορηγήσεώς τους (λόγω σύντομης εξοφλήσεως του τιμολογίου, λόγω ελαττώματος του αγορασμένου κ.λπ.). > Τα ειδικά έξοδα αγοράς. Είναι τα έξοδα που προκύπτουν εξαιτίας της συγκεκριμένης αγοράς όπως προκειμένου για κινητά ενσώματα πάγια ο ναύλος, τα ασφάλιστρα, οι δασμοί, τα εκφορτωτικά και λοιπά έξοδα που δημιουργούνται μέχρι και την παραλαβή του στοιχείου στον τόπο εγκαταστάσεως ή χρησιμοποιήσεως του. > Κόστος εγκατάστασης. Είναι οι δαπάνες συναρμολογήσεως και τοποθετήσεως αυτού στην κατάλληλη θέση, ώστε να είναι έτοιμο για λειτουργία. Το συστατικό αυτό στοιχείο του κόστους κτήσεως καθορίζει το κόστος των ιδιοπαραγόμενων παγίων και στο οποίο περιλαμβάνεται και το κόστος κατεργασίας που απαιτήθηκε για να φθάσει το στοιχείο στη θέση και στην κατάσταση που βρίσκεται τη στιγμή της απογραφής του. 29

> Ο Φ.Π.Α. Σύμφωνα με την περί Φ.Π.Α. νομοθεσία, δεν εκπίπτει (συμψηφίζεται) από το Φ.Π.Α. εκροών (πωλήσεων κ.λπ.). Ο μη εκπιπτόμενος Φ.Π.Α. συνιστά ειδικό έξοδο αγορών και πρέπει να βαρύνει το κόστος κτήσεως των αγοραζόμενων παγίων. Στα ακίνητα δεν συμπεριλαμβάνονται στο κόστος κτήσης οι φόροι μεταβίβασης, συμβολαιογραφικά και τα έξοδα δικηγόρων. Αυτά τα έξοδα παρακολουθούνται στον λογαριασμό 16.14 (έξοδα κτήσεως - ακινητοποιήσεων). 4.2 Κόστος κτήσης ιδιοπαραγώμενου παγίου. Κάποιες επιχειρήσεις κατασκευάζουν οι ίδιες κάποια παγία στοιχεία τους. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί η συγκεκριμένη επιχείρηση ασχολείται με την κατασκευή αυτού του είδους παγίου όπως π.χ. μία αυτοκινητοβιομηχανία η οποία θα κατασκευάσει ένα μεταφορικό μέσο το οποίο θα χρησιμοποιήσει για τις ανάγκες μεταφοράς του προσωπικού της, είτε γιατί υπάρχει αυτή η δυνατότητα λόγω μειωμένης απασχόλησης του προσωπικού και των μηχανημάτων της, π.χ. σε περίοδο μειωμένης ζήτησης των προϊόντων της, είτε γιατί πιστεύει ότι έτσι θα επιτύχει χαμηλότερο κόστος κατασκευής ή συντομότερο χρόνο παράδοσης του παγίου. Σε περίπτωση ιδιοπαραγωγής παγίου στοιχείου για το κόστος κτήσης συνυπολογίζονται: 30

Το κόστος των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του παγίου Αναλογία γενικών εξόδων αγορών Το κόστος μετατροπής (κόστος άμεσης εργασίας + γενικά βιομηχανικά έξοδα) Στην περίπτωση κατασκευής του παγίου λόγω κατασκευής του σαν αντικείμενο εργασίας θα πρέπει στο κόστος κτήσης να υπολογιστεί και μέρος «ον σταθερών βιομηχανικών εξόδων λόγω του ότι απορροφάται ένα μέρος του ία την κατασκευή του συγκεκριμένου παγίου. Στην περίπτωση που η κατασκευή του παγίου γίνεται για λόγους απασχόλησης επειδή η παραγωγή δεν επιβαρύνει την παραγωγική διαδικασία. δεν επιβαρύνονται το κόστος κτήσης του παγίου με σταθερά βιομηχανικά έξοδα. ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΑΓΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5.1 Υπαγόμενες σε αναπροσαρμογή επιχειρήσεις. Σε αναπροσαρμογή της αξία των ακινήτων υποχρεώνονται όλες οι επιχειρήσεις, οι οποίες κατά το χρόνο της αναπροσαρμογή, τηρούν υποχρεωτικά από το νόμο βιβλία τρίτης κατηγορίας του Κώδικα Βιβλίων 31

και Στοιχείων, ανεξάρτητα από την νομική μορφή με την οποία λειτουργούν. Οι επιχειρήσεις που βρίσκονται σε εκκαθάριση κατά το χρόνο της αναπροσαρμογής δεν μπορούν να προβούν σε αναπροσαρμογή της αξίας των ακινήτων τους. 5.2 Αναπροσαρμογή της αξίας γηπέδων και κτηρίων. Οι επιχειρήσεις υποχρεώνονται να αναπροσαρμόζουν με νόμο ανά τετραετία την αξία των γηπέδων και κτηρίων, που έχουν στην κυριότητα τους κατά το χρόνο της αναπροσαρμογής. Η αναπροσαρμογή γίνεται με λογιστικές εγγραφές, οι οποίες καταχωρούνται στα βιβλία αυτών, μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του έτους αναπροσαρμογής. Ως χρόνος αναπροσαρμογής λαμβάνεται η ημερομηνία καταχώρησης των σχετικών λογιστικών εγγραφών στα τηρούμενα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης. Η αναπροσαρμογή της αξίας πραγματοποιείται με πολλαπλασιασμό της αξίας κτήσης, συμπλήρωσης και βελτίωσης των γηπέδων και κτηρίων με συντελεστές αναπροσαρμογής, για τον καθορισμό των οποίων λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος κτήσης του ακινήτου και το ύψος του πληθωρισμού, με αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, 32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 6.1 Εισαγωγή Όπως αναφέραμε τα στοιχεία του παγίου ενεργητικού διακρίνονται σε αυτά που υπόκεινται σε αποσβέσεις και σε αυτά που δεν υπόκεινται σε αποσβέσεις. Αν ένα πάγιο υπόκειται σε απόσβεση εξαρτάται από το αν η ωφέλιμη διάρκεια ζωής τους είναι απεριόριστη ή όχι. Ωφέλιμη διάρκεια ζωής μπορεί να είναι η χρονική περίοδος την οποία υπολογίζει η επιχείρηση ότι θα χρησιμοποιεί παραγωγικά το συγκεκριμένο πάγιο ή η συνολική ποσότητα παραγωγής που αναμένεται ότι θα παράγει το πάγιο αυτό. Γ ια να θεωρηθεί ένα στοιχείο του ενεργητικού πάγιο και αποσβέσιμο θα πρέπει να έχει ωφέλιμη διάρκεια ζωής τουλάχιστον ένα χρόνο και να προορίζεται για διαρκή παραγωγική χρήση. 6.2 Ορισμός και σκοπός των αποσβέσεων. Απόσβεση λοιπόν ενός πάγιου ενεργητικού στοιχείου είναι η εμφάνιση της σταδιακής μείωσης της αξίας του, που προέρχεται από την πάροδο του χρόνου και οφείλεται κυρίως σε τρεις αιτίες: α) Την λειτουργική φθορά. Συνήθης φθορά είναι η φθορά που προέρχεται από την χρήση του παγίου. Εξαρτάται από την ένταση της χρήσης του παγίου και από τον τρόπο συντήρησης του. Ασυνήθης φθορά ονομάζεται η φθορά που προκαλείται από βλάβες και ατυχήματα που οφείλονται σε κακή λειτουργία και συντήρηση των παγίων. 33

β) Τη πάροδο του χρόνου ή φυσική φθορά. Αναφερόμαστε στην εξ ορισμού του παγίου περιορισμένη διάρκεια ζωής. γ) Την οικονομική απαξίωση. Η αξία ενός παγίου μπορεί να μειωθεί και λόγω του ότι νέα είδη ή πιο βελτιωμένα εμφανίζονται στην αγορά λόγω της συνεχούς επιστημονικής εξέλιξης, Η απαξίωση αυτή μπορεί επίσης να οφείλεται στην αλλαγή της μόδας η οποία μπορεί να μειώσει την ζήτηση του προϊόντος που παράγεται από το συγκεκριμένο πάγιο. Ο σκοπός λοιπόν των αποσβέσεων είναι η επανάκτηση της αγοραστικής αξίας που είχε επενδύσει η επιχείρηση στο πάγιο, έτσι ώστε να μπορέσει να το αντικαταστήσει όταν θα έχει φθαρεί, χωρίς να μειωθεί η καθαρή περιουσία της και χωρίς να μειωθεί η παραγωγικότητα της. 6.3 Παράγοντες αποσβέσεων Γ ια να υπολογίσουμε τις αποσβέσεις ενός παγίου θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τρεις παράγοντες: 1. Κόστος κτήσης ενός παγίου όπως έχουμε αναλύσει σε παραπάνω είναι σε γενικές γραμμές το σύνολο των δαπανών για την απόκτηση και εγκατάσταση ενός παγίου. 2. Υπολειμματική αξία είναι αξία που πιστεύει η επιχείρηση πως θα έχει το πάγιο στο τέλος της ωφέλιμης ζωής του, αν αποφασίσει να το πουλήσει. Η υπολειμματική αξία υπολογίζεται με βάση την αξία που έχουν αντίστοιχα πάγια, που χρησιμοποιήθηκαν σε αντίστοιχες συνθήκες, για αντίστοιχα χρόνια με το συγκεκριμένο πάγιο. 34

3. Η ωφέλιμη ζωή ενός παγίου μπορεί να είναι τα χρόνια τα οποία υπολογίζουμε ότι θα το χρησιμοποιήσουμε παραγωγικά το πάγιο ή οι ώρες ωφέλιμης ζωής ή οι ποσότητα των παραγόμενων μονάδων ή τέλος το συνολικό έργο που θα παραχθεί από το συγκεκριμένο πάγιο. 6.4 Βασικές μέθοδοι αποσβέσεων. 6.4.1 Οι μέθοδοι αναφορικά. 1. Στηριζόμενες στο χρόνο: Ι. Μέθοδος του σταθερού ποσού 2. Στηριζόμενες στη λειτουργική ζωή του παγίου στοιχείου: Ι Μέθοδος των ωρών λειτουργίας. ΙΙ. Μέθοδος των μονάδων παραγωγής. 3. Στηριζόμενες στη μειούμενη απόδοση του παγίου στοιχείου: Ι. Μέθοδος του αθροίσματος των αριθμών των ετών ζωής του στοιχείου. II. Μέθοδος του σταθερού ποσού επί μειούμενης βάσεως. III. Μέθοδος του μειούμενου ποσοστού αποσβέσεως επί της αναπόσβεστης αξίας. 35

IV. Μέθοδος του διπλάσιου ποσοστού αποσβέσεως επί της αναπόσβεστης αξίας. 4. Μέθοδοι της αύξουσας αποσβέσεως: Ι. Μέθοδοι σύνθετου τόκου (μέθοδοι της ράντας και του χρεολυτικού κεφαλαίου). II. Μέθοδοι της αξίας των αποσυρόμενων και αντικαθιστούμενων στοιχείων. 5. Ειδικά συστήματα αποσβέσεων: I. Μέθοδος των αποθεμάτων II. Ομαδικό ή μικτό σύστημα αποσβέσεως. 6. Αποσβέσεις στοιχείων που υπόκεινται σε εξάντληση: Ι. Μέθοδος αποσβέσεων φυσικών πηγών. Παρακάτω αναλύουμε ενδεικτικά κάποιες μεθόδους. 6.4.2 Μέθοδος του σταθερού ποσού. 36

Κατά την μέθοδο του σταθερού ποσού η αποσβεστέα αξία διαιρείται με το σύνολο των ετών της ωφέλιμης ζωής του παγίου και βρίσκουμε το ποσό της απόσβεσης που είναι ίδιο για όλα τα έτη της ωφέλιμης ζωής του παγίου. Η εφαρμογή της μεθόδου ενδείκνυται όταν συντρέχουν οι ακόλουθες καταστάσεις: α) η μείωση της παραγωγικής δυναμικότητας του στοιχείου είναι περίπου η ίδια κάθε έτος, β) η μείωση της παραγωγικής δυναμικότητας του στοιχείου οφείλεται στην παρέλευση του χρόνου παρά στη χρησιμοποίηση του στοιχείου, γ) η χρήση του στοιχείου παραμένει σταθερή από έτος σε έτος, δ) οι επισκευές και συντηρήσεις του στοιχείου είναι ουσιαστικά οι ίδιες κάθε έτος. 6.4.3 Μέθοδος των ωρών λειτουργίας. Σε αυτή τη μέθοδο η αποσβεστέα αξία διαιρείται με το σύνολο των ωρών ωφέλιμης ζωής του παγίου και το αποτέλεσμα της πράξης μας δίνει την απόσβεση για κάθε ώρα λειτουργίας. Ο πολλαπλασιασμός της ωριαίας απόσβεσης με τις ώρες λειτουργίας όλης της χρήσης μας δίνει την συνολική απόσβεση της χρήσης. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται όταν οι τεχνικές προδιαγραφές του παγίου μας επιτρέπουν να βρούμε εύκολα την ωφέλιμη ζωή του σε ώρες λειτουργίας, όταν η λειτουργία του παγίου έχει σημαντικές διαφορές από χρήση σε χρήση και όταν η παραγωγική δυναμικότητα του παγίου εξαρτάται άμεσα από τις ώρες λειτουργίας του. 37

6.4.4 Μέθοδος των μονάδων παραγωγής. Αυτή η μέθοδος είναι αντίστοιχη με την μέθοδο ωρών λειτουργίας με την διαφορά ότι σε αυτή τη μέθοδο αντί να διαιρέσουμε την αποσβεστέα αξία με τις ώρες λειτουργίας, την διαιρούμε με τις παραγόμενες μονάδες που πιστεύουμε ότι θα παράγει το πάγιο στην ωφέλιμη διάρκεια ζωής του. Σαν αποτέλεσμα έχουμε την απόσβεση κατά μονάδα την οποία πολλαπλασιάζουμε με τις παραγόμενες μονάδες της χρήσης και βρίσκουμε το ποσό της απόσβεσης. 6.4.5 Μέθοδος σταθερού ποσοστού επί μειούμενης βάσης. Στη μέθοδο αυτή η απόσβεση βρίσκεται με βάση ένα ποσοστό το οποίο πολλαπλασιάζετε με την αναπόσβεστη αξία του παγίου κάθε χρήσης. 6.5 Αποσβέσεις βελτιώσεων Βελτιώσεις παγίων θεωρούνται οι προσθήκες και οι βελτιώσεις που υφίσταται το πάγιο οι οποίες είτε γίνονται για την παράταση του ωφέλιμου χρόνου ζωής του παγίου, είτε για την βελτίωση της απόδοσης του. Αν οι βελτιώσεις γίνονται για την παράταση του ωφέλιμου χρόνου ζωής του παγίου, το ποσό της δαπάνης βελτίωσης εμφανίζεται στη χρέωση του λογαριασμού των σωρευμένων αποσβέσεων και αλλάζει και ο συντελεστής απόσβεσης λόγω της παράτασης ζωής του παγίου. Αν οι βελτιώσεις αφορούν την απόδοση του παγίου, τότε εμφανίζονται στη χρέωση του λογαριασμού του παγίου και μεγαλώνει το αρχικό κόστος του, με αποτέλεσμα την αλλαγή του συντελεστή απόσβεσης. 38

6.6 Αποσβέσεις αναπροσαρμογών. Οι αποσβέσεις επί της αξίας κάθε κτιρίου που έχουν γίνει μέχρι και την προηγούμενη από το χρόνο της αναπροσαρμογής διαχειριστική χρήση αναπροσαρμόζονται στο σύνολο τους, με βάση τους συντελεστές αναπροσαρμογής, ανάλογα με το χρόνο κτήσης αυτού. Με την αναπροσαρμογή των αποσβέσεων δεν τροποποιούνται τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων, που προέκυψαν κατά την προηγούμενη της αναπροσαρμογής της αξίας των ακινήτων, διαχειριστική χρήση. 6.7 Οι αποσβέσεις με βάση την ισχύουσα νομοθεσία. Η απόσβεση υπολογίζεται από την χρονική στιγμή που αρχίζει να χρησιμοποιείται ή να λειτουργεί το πάγιο στοιχείο. Αν η χρονική αυτή στιγμή δεν συμπίπτει με την έναρξη της χρήσης, υπολογίζεται σε δωδέκατα της ετήσιας αποσβέσεως. Στα δωδέκατα αυτά περιλαμβάνεται και ο μήνας μέσα στον οποίο άρχισε να χρησιμοποιείται ή να λειτουργεί το πάγιο στοιχείο. Το συνολικό ύψος των αποσβέσεων δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από την αποσβεστέα αξία του παγίου περιουσιακού στοιχείου. Πάγια στοιχεία των οποίων η αξία κτήσεως του καθενός είναι μέχρι 600 ευρώ, μπορούν να αποσβένονται εξ ολοκλήρου μέσα στη χρήση κατά την οποία χρησιμοποιήθηκαν ή τέθηκαν σε λειτουργία. Τα έξοδα ίδρυσης και οργάνωσης μπορούν να αποσβεστούν σε μία χρήση ή ισόποσα σε περισσότερες της μίας χρήσεις και όχι σε περισσότερες των 10. 39

Τα ποσά εξόδων πρώτων εγκατάστασης και κτήσης ακινήτου αποσβένονται είτε εφάπαξ κατά το έτος πραγματοποίησής τους είτε τμηματικά και ισόποσα μέσα σε μια πενταετία. 40

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΑΠΟΣΥΡΣΗ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 7.1 Εισαγωγή Τα πάγια στοιχεία υπάρχει περίπτωση να αποσυρθούν από την παραγωγική διαδικασία είτε γιατί η επιχείρηση αποφάσισε να τα πουλήσει, είτε γιατί για κάποιο λόγο τα πάγια αυτά καταστράφηκαν. Τότε λέμε ότι έχουμε απόσυρση παγίων. Για οποιοδήποτε λόγο και να έχει γίνει απόσυρση παγίου πρέπει η επιχείρηση να γνωρίζει την παρούσα αξία του παγίου. Άρα πρέπει να υπολογιστούν οι αποσβέσεις μέχρι την στιγμή της απόσυρσης. 7.2 Πώληση Παγίων στοιχείων Από την πώληση παγίου στοιχείου προκύπτει κάποιο αποτέλεσμα. Αν το αποτέλεσμα αυτό είναι κέρδος ή ζημία εξαρτάται από την παρούσα αξία του παγίου. Η παρούσα αξία του παγίου βρίσκεται αν από την αρχική αξία του αφαιρέσουμε το σύνολο των αποσβέσεων που έχουν γίνει. Αυτό σημαίνει ότι πριν δούμε αν η πώληση μας αποφέρει κέρδη ή ζημίες, έτσι ώστε να κάνουμε και τις εγγραφές της πώλησης, θα πρέπει να έχουμε υπολογίσει τις αποσβέσεις που αφορούν την περίοδο που χρησιμοποιήθηκε το πάγιο. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Στις 1.1.2006 αγοράσαμε ένα μηχάνημα αξίας 10000 ευρώ το οποίο αποσβένεται με ετήσιο συντελεστή 10% και δεν υπολογίζεται υπολειμματική αξία. Στις 31.1.2007 το πουλάμε στην τιμή των 9000 ευρώ. 41

Στο τέλος του 2004, ο λογαριασμός αποσβέσεων του μηχανήματος θα έχει στην πίστωση του το 1000 ευρώ (10000* 10%= 1000). Αν θα έχουμε κέρδος ή ζημία από την πώληση του μηχανήματος θα το δούμε μετά από τις ακόλουθες εγγραφές. 31.1.2007 66 Αποσβέσεις παγίων στοιχείων ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος 66.02 Αποσβέσεις μηχανημάτων - Τεχνικών εγκαταστάσεων - Λοιπού μηχανολογικού εξοπλισμού 66.02.00 Αποσβέσεις μηχανημάτων 83.33 12 Μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός 12.99 Αποσβεσμένα μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχ/κος εξοπλισμός 12.99.00 Αποσβεσμένα μηχανήματα 12.99.00.00 Μηχάνημα Α 83.33 (10000*10%*1/12 = 83.33) 42

31.1.2007 12 Μηχανήματα - Τεχνικές εγκ/σεις - Λοιπός μηχ/κος εξοπλισμός 12.99 Αποσβεσμένα μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχ/κος εξοπλισμός 12.99.00 Αποσβεσμένα μηχανήματα 12.99.00. 00 Μηχάνημα Α 1083.33 12 Μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις Λοιπός μηχ/κος εξοπλισμός 12.00 Μηχανήματα 12.00. 00 Μηχάνημα Α 1083.33 31.1.2007 38. Χρηματικά διαθέσιμα 38.00 Ταμείο 9.000 12 Μηχανήματα - Τεχνικές εγκαταστάσεις - Λοιπός μηχ/κος εξοπλισμός 12.00 Μηχανήματα 12.00. 00 Μηχάνημα Α 8.916,67 43

81 Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα 81.03 Έκτακτα κέρδη 81.03.02 Κέρδη από εκποίηση μηχανημάτων - Τεχνικών εγκαταστάσεων - Λοιπού μηχ/κου εξοπλισμού 81.03.02.00 Κέρδη από εκποίηση μηχανημάτων 83.33 Αν το πάγιο που πουλήθηκε είχε αγοραστεί και είχε συμπεριληφθεί σε κάποιο αναπτυξιακό νόμο η επιχείρηση έχει την υποχρέωση να το αντικαταστήσει μέσα στους επόμενους έξι μήνες από την ημερομηνία πώλησης με ανάλογο πάγιο, τουλάχιστον ίσης αξίας. Αν αυτό δεν γίνει και η αγορά του παγίου μείωσε τα καθαρά κέρδη της επιχείρησης, κατά τη χρήση που αυτό αγοράστηκε, τότε το ποσό που είχε εκπέσει η επιχείρηση προστίθεται στα κέρδη της χρήσης κατά την οποία πραγματοποιείται η πώληση του παγίου αυξημένο κατά 100%. 7.3 Δωρεά Παγίων στοιχείων Η επιχείρηση μπορεί να προβεί σε κάποια δωρεά παγίου για κοινωνικό σκοπό. Αυτή η δωρεά θα εμφανιστεί στον λογαριασμό 64.06.00 «Δωρεές για κοινωνικούς σκοπούς», με ποσό το οποίο δεν διευκρινίζει ο νόμος πιο θα είναι» αλλά συνήθως απεικονίζεται με την πραγματική αξία και η διαφορά μεταξύ αυτής και της αναπόσβεστης εμφανίζεται σαν έκτακτο αποτέλεσμα. 44

Το ίδιο συμβαίνει και όταν η δωρεά γίνεται για διαφημιστικούς λόγους, με την διαφορά ότι η δωρεά εμφανίζεται στο λογαριασμό 64.02.11 «Αξία χορηγούμενων αγαθών για διαφήμιση της επιχείρησης. 7.4 Καταστροφή Παγίων στοιχείων Όταν ένα πάγιο έχει καταστραφεί χωρίς να έχει αποσβεστεί πλήρως και είναι ανασφάλιστο πρέπει να διενεργηθούν οι αποσβέσεις μέχρι την στιγμή της καταστροφής και το υπόλοιπο, δηλαδή η αναπόσβεστη αξία, να μεταφερθεί στο λογαριασμό 81.02.11 «Ζημίες από καταστροφή παγίων». Σε περίπτωση που το πάγιο ήταν ασφαλισμένο και η επιχείρηση δικαιούται αποζημίωση σαν ζημία υπολογίζεται μόνο η τυχόν αναπόσβεστη αξία του παγίου που δεν ήταν καλυμμένη ασφαλιστικά. Αν η αποζημίωση είναι μεγαλύτερη από την αναπόσβεστη αξία του παγίου, τότε η διαφορά θεωρείται έκτακτο κέρδος και καταχωρείται σε υπολογαριασμό του 81.03 «Έκτακτα κέρδη». Για να αναγνωριστεί όμως η καταστροφή σαν δαπάνη θα πρέπει να οφείλετε στη λειτουργική δράση του παγίου ή στη φθορά του από το χρόνο και όχι σε αδιαφορία ή κακή χρήση. 7.5 Αδρανοποίηση Παγίων στοιχείων. Αδρανοποίηση παγίου έχουμε όταν το πάγιο ενώ βρίσκεται στην κατοχή της επιχείρησης, για κάποιο λόγω δεν συμμετέχει στην παραγωγική διαδικασία. Αν το πάγιο παραμένει στην επιχείρηση με το σκεπτικό ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον, οι λογαριασμοί του κόστους κτήσεως του και των αποσβέσεων πρέπει να εμφανίζονται στα βιβλία της 45

επιχείρησης. Αν το πάγιο δεν υπάρχει περίπτωση να ξαναχρησιμοποιηθεί πρέπει να εμφανίζεται στα βιβλία της επιχείρησης με την χαμηλότερη αξία μεταξύ της αναπόσβεστης αξίας του και της αξίας που μπορεί να πουληθεί. Γ ια το διάστημα που το πάγιο βρίσκεται σε αδράνεια δεν πραγματοποιούνται αποσβέσεις. Αυτό γίνεται όχι γιατί θεωρείται ότι το διάστημα αυτό το πάγιο δεν είχε φθορές, αλλά γιατί προϋπόθεση για την διενέργεια των αποσβέσεων είναι το πάγιο να χρησιμοποιείται στην παραγωγική διαδικασία. 46

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ (Λογιστικό σχέδιο) 10 ΕΔΑΦΙΚΕΣ ΚΤΗΣΕΙΣ 10.0 Γήπεδα - Οικόπεδα 10.01 Ορυχεία 10.02 Μεταλλεία 10.03 Λατομεία 10.04 Αγροί 10.05 Φυτείες 10.06 Δάση 10.07... 10.08... 10.09... 10.10 Γ ήπεδα Οικόπεδα εκτός εκμεταλλεύσεως 10.11 Ορυχεία εκτός εκμεταλλεύσεως 10.12 Μεταλλεία εκτός εκμεταλλεύσεως 10.13 Λατομεία εκτός εκμεταλλεύσεως 10.14 Αγροί εκτός εκμεταλλεύσεως 47

10.15 Φυτείες εκτός εκμεταλλεύσεως 10.16 Δάση εκτός εκμεταλλεύσεως 10.17... 10.18... 10.19... 10.99 Αποσβεσμένες εδαφικές εκτάσεις 10.99.00 10.99.1 Αποσβεσμένα Ορυχεία 10.99.2 Αποσβεσμένα Μεταλλεία 10.99.3 Αποσβεσμένα Λατομεία 10.99.04 10:99:05 Αποσβεσμένες Φυτείες 10.99.06 Αποσβεσμένα Δάση 10.99.07 10.99.08 10.99.09 10.99.10 48