1
ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Σηµαντική γεωγραφική µεταβλητότητα κλιµατικών στοιχείων που σχετίζονται µε τις πληµµύρες λόγω ανεπτυγµένης ακτογραµµής και ορογραφίας. Επίδραση οροσειράς Πίνδου στις διαδικασίες βροχόπτωσης και απορροής. Μεταβολή µέσης ετήσιας βροχόπτωσης από 1800 mm ( υτική Ελλάδα) σε 400 mm (Ανατολική Ελλάδα) προβλήµατα έλλειψης νερού στα ανατολικά. Ανοµοιοµορφία στις µέγιστες βροχοπτώσεις: Μέγιστο 24-ωρο βροχής για Τ=50 έτη 175 mm στη υτική Ελλάδα, 100 mm στα ανατολικά της Πίνδου και 175 mm στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Σε συνδυασµό µε τηγεωµορφολογία και τη βλάστηση συµβαίνουν περισσότερες καταστροφικές πληµµύρες στην «ξηρή» κατά τ άλλα Ανατολική απ ότι στην «υγρή» υτική Ελλάδα. 2
Ψηφιακό ανάγλυφο Ελλάδας 3
Μέση υπερετήσια βροχόπτωση (mm) για την περίοδο 1960 1990 ανά υδατικό διαµέρισµα (Πηγή: ΕΤΥΜΠ) 4
Κλιµατολογικά χαρακτηριστικά πληµµύρων Πέρασµα χαµηλών βαροµετρικών από δυτικά, νοτιοδυτικά ή βορειοδυτικά. Ξαφνικές βροχοπτώσεις κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών µηνών µε έντονη χωρική και χρονική µεταβλητότητα µπορούν να προκαλέσουν σηµαντικά προβλήµατα Συνήθης αιτία πληµµυρών στην Ελλάδα οι έντονες βροχοπτώσεις. Κύριοι κυκλωνικοί τύποι καιρού στην Ελλάδα. 5
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙ ΕΙΝΩΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ Μείωση δασικών εκτάσεων (Αρχές 19ου αιώνα η δασική έκταση 40% συνολικής - σήµερα 18%) Ιδιαίτερα σοβαρό πρόβληµα η διάβρωση εδάφους λόγω αποδάσωσης (επιχωµάτωση µπάζωµα) Αύξηση συντελεστή απορροής, όγκου και αιχµών πληµµυρών µείωση τροφοδοσίας υπόγειων υδροφορέων Αστικοποίηση (αύξηση πληµµυρικών αιχµών και όγκου) Απώλειες ανθρωπίνων ζωών 6
Συνολικές απώλειες ανθρώπινων ζωών από τις πληµµύρες στην Ελλάδα Ηµεροµηνία Απώλειες ζωής Oκτώβριος 1887 (Αθήνα) 1 Νοέµβριος 1896 (Αθήνα) 21 Νοέµβριος 1896 (Πειραιάς) 40 Νοέµβριος 1924 (Καλαµάτα) 15 Νοέµβριος 1925 (Αθήνα) 8 Οκτώβριος 1930 (Αθήνα) 2 Οκτώβριος 1933 (Αθήνα) 1 Οκτώβριος 1933 (Πειραιάς) 2 Νοέµβριος 1934 (Πειραιάς) 6 Νοέµβριος 1936 (Πειραιάς) 2 Οκτώβριος 1938 (Αθήνα) 1 Νοέµβριος 1961 (Αθήνα) 40 Νοέµβριος 1977 (Αθήνα) 21 Νοέµβριος 1977 (Πειραιάς) 17 Νοέµβριος 1979 (Θεσσαλονίκη) 4 Νοέµβριος 1979 (Πελοπόννησος) 1 7
Συνολικές απώλειες ανθρώπινων ζωών από τις πληµµύρες στην Ελλάδα Ηµεροµηνία Απώλειες ζωής Οκτώβριος 1980 (Αθήνα) 1 Νοέµβριος 1985 (Λάρισα) 2 Οκτώβριος 1989 (Αθήνα) 7 Αύγουστος 1990 (Εύβοια) 5 Οκτώβριος 1990 (Πελοπόννησος) 1 Ιανουάριος 1991 (Αθήνα) 1 Νοέµβριος 1992 (Καβάλα) 4 Οκτώβριος 1994 (Ρόδος) 4 Νοέµβριος 1994 (Αθήνα) 9 εκέµβριος 2001 (Πάτρα) 2 Φεβρουάριος 2003 (Πρέβεζα) 2 Συνολικά για την περιοχή της Αθήνας: 180 απώλειες ζωών Πανελλαδικά: 220 απώλειες ζωών 8
ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΘΗΝΑΣ Πιο πυκνοκατοικηµένη περιοχή Ελλάδας (πληθυσµός 4 εκατοµµύρια). 180 θύµατα τα τελευταία 120 χρόνια. 96 θύµατα τα τελευταία 50 έτη. Ιδιαίτερα υψηλός αριθµός σε απώλειες ζωής από πληµµύρες σε σχέση µε άλλες καταστροφές. 9
Κλιµατολογικά και γεωµορφολογικά ΑΙΤΙΑ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Ξηρό κλίµα (µέσοετήσιούψοςβροχήςπερίπου400 mm) σε συνδυασµό µε τοφυσικόανάγλυφο ανυπαρξία σηµαντικού υδρογραφικού δικτύου. Υψηλή µέγιστη ένταση καταιγίδων όση σε άλλα µέρη µε 3-5 φορές µεγαλύτερη µέση ετήσια βροχόπτωση. Ανθρωπογενή Αύξηση κατοικηµένων, εµπορικών και βιοµηχανικών περιοχών. Μείωση φυσικών πάρκων και εκτάσεων γης. Μετατροπή ρεµάτων σε δρόµους. Ανεπάρκεια και ακαταλληλότητα έργων αντιπληµµυρικής προστασίας και απορροής οµβρίων. 10
Περιοχές νοµούαττικήςεπιρρεπείςστιςπληµµύρες (από την Εθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίας) Εισαγωγή ψηφιακού µοντέλου εδάφους Αττικής σε περιβάλλον GIS. Αυτόµατη χάραξη υδρογραφικού δικτύου. Υπολογισµός χάρτη κλίσεων εδάφους. Εντοπισµός περιοχών µε κλίσηµικρότερη του 3%. Σε συνδυασµό µε υδρογραφικό δίκτυο προσδιορισµός επικίνδυνων περιοχών. 11
Επιρρεπείς περιοχές σε πληµµύρες στο νοµό Αττικής(κλίση εδάφους µικρότερη από 3%) 12
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Υ ΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ (ΕΤΥΜΠ) http://www.chi.civil.ntua.gr/site_chi2/html/index.htm http://www.chi.civil.ntua.gr/site_gis/html/index.htm Το µεγαλύτερο έργο συλλογής και επεξεργασίας όλης της διαθέσιµης υδρολογικής και µετεωρολογικής πληροφορίας. Απαραίτητη υποδοµή για µελέτες πληµµυρών και ζωνοποίηση του πληµµυρικού κινδύνου. Η βάση για µια ολοκληρωµένη προσέγγιση στο θέµα της αντιπληµµυρικής προστασίας. 13
ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙ ΕΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ Φυσική αιτία της πληµµύρας είναι η καταιγίδα, ιδιαίτερα σε υγρές περιόδους. Ειδικά όµως στα αστικά κέντρα ακόµα καιµικρές βροχοπτώσεις µπορούν να επιφέρουν καταστροφικές πληµµύρες, λόγω ανθρωπογενών παραγόντων όπως οι: Ολοένα αυξανόµενη αστικοποίηση και µείωση του πρασίνου αύξηση συντελεστή απορροής (π.χ. από 25 30% µπορείναφτάσειτο90 95%). Εξαφάνιση υδρογραφικού δικτύου πόλεων. Ανεπάρκεια ρεµάτων ανακουφιστική δράση µικροπληµµυρών. Ανεπάρκεια δικτύων οµβρίων. Ανεπαρκής συντήρηση δικτύων και ελλιπής καθαρισµός φρεάτων. Πεπαλαιωµένες µελέτες αντιπληµµυρικών έργων γενικές συνταγές. Έλλειψη συστηµατικών µετρήσεων απορροής αδυναµία σωστής ρύθµισης µοντέλων π.χ. Κηφισός ποταµός. 14
ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Γίνεται µε κατασκευαστικά και µη-κατασκευαστικά µέτρα. Κατασκευαστικά µέτρα (έργα) αντιπληµµυρικής προστασίας Στα πλαίσια ενός γενικότερου στρατηγικού σχεδιασµού και όχι αποσπασµατικά και τοπικά. Συνολική µελέτη εκτίµησης των πληµµυρών και της συχνότητας εµφάνισής τους στα κρίσιµα σηµεία ζωνοποίηση πληµµυρικού κινδύνου (ζητούµενο ασφαλιστικών εταιρειών). Σχεδιασµός έργων αντιπληµµυρικής προστασίας σωστή επιλογή αποδεκτών αστοχιών. 15
Βήµατα συνολικής µελέτης αντιπληµµυρικής προστασίας Καταγραφή ρεµάτων και γενικότερης περιοχής µελέτης µε GIS. Καταγραφή δικτύου οµβρίων µε GIS. Μελέτη οµβρίων καµπυλών. Υδρολογική µελέτη για κύρια ρέµατα (λεκάνες απορροής, παροχές αιχµής και πληµµυρικός όγκος για διάφορες περιόδους επαναφοράς). Εκτίµηση ζωνών επικινδυνότητας (περιοχές κατάκλυσης ίσου πληµµυρικού κινδύνου). Υδραυλική µελέτη επάρκειας διατοµών και στάθµης εντοπισµός κρίσιµων περιοχών. Οµοίως για δίκτυο οµβρίων. Εκτίµηση επάρκειας υφιστάµενων δικτύων ρεµάτων και τροποποιήσεις. Προτάσεις για κατασκευαστικά και µη κατασκευαστικά µέτρα αντιπληµµυρικής θωράκισης. Πρόγραµµα ιεράρχησηςέργωνκαιµέτρων ανάσχεσης πληµµυρών. 16
Έργα αντιπληµµυρικής προστασίας - Σχεδιασµός Έργα Αναχώµατα ίκτυα οµβρίων Υπερχειλιστές Εκτροπές ποταµών Παράκτια προστασία Υδρολογικός σχεδιασµός Κριτήρια σχεδιασµού Περίοδος επαναφοράς αποδεκτή αστοχία n 1 r = 1 1 T Τοποθέτηση έργων Αντιµετώπιση αιτιών του προβλήµατος (ανάντη) Συµβατότητα έργων Συνολική θεώρηση των έργων σε επίπεδο λεκάνης απορροής (τουλάχιστον) 17
ΜΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Πρόκειται κυρίως για µέτρα πρόγνωσης ισχυρών καταιγίδων και πληµµυρών, έγκαιρης προειδοποίησης και σχεδιασµού ενός συστήµατος έκτακτης ανάγκης. Η εφαρµογή τους µπορεί να γίνει πλέον και στην Ελλάδα. Βήµατα υλοποίησης: Εγκατάσταση αυτοµατοποιηµένου τηλεµετρικού δικτύου παρακολούθησης βροχής απορροής σε κρίσιµες θέσεις. Ανάπτυξη λογισµικού συλλογής και επεξεργασίας δεδοµένων. Ρύθµιση µοντέλου βροχής απορροής. Εξαγωγή συµπερασµάτων από εφαρµογή µοντέλου κρίσιµες θέσεις. Σύστηµα πρόγνωσης και παρακολούθησης ισχυρών καταιγίδων και πληµµυρών σε πραγµατικό χρόνο (ραντάρ, δορυφόρος και δίκτυο επίγειων σταθµών). Σύστηµα προειδοποίησης πληµµυρικού κινδύνου και κατάρτιση σχεδίων έκτακτης ανάγκης. Επιχειρησιακή οργάνωση Τοπικής Αυτοδιοίκησης και άλλων φορέων για πρόληψη και αντιµετώπιση πληµµυρικών καταστροφών. 18
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΡΑΝΤΑΡ ΓΙΑ ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΠΡΟΕΙ ΟΠΟΙΗΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ. 1991-1993, Weather Radar and Storm and Flood Hazards sponsored by the EU, EPOCH, ENVIRONMENT & CLIMATE, DG XII. 1993-1995, Storm, Floods and Radar Hydrology, sponsored by the EU, ENVIRONMENT & CLIMATE, DG XII 1996-1999, Hydrological and Hydrometeorological Systems for Europe (HYDROMET), sponsored by the EU, ENVIRONMENT & CLIMATE, DG XII 19
ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΡΑΝΤΑΡ Εγκατάσταση µετεωρολογικού ραντάρ στη Λάρισα. Περιοχή µελέτης όλος ο θεσσαλικός κάµπος λεκάνη απορροής Πηνειού. Μέτρηση της ανακλαστικότητας (R) των υδροσταγονιδίων σε διαδοχικές χρονικές στιγµές. ιαδοχικά πεδία ανακλαστικοτήτων από το Radar. 20
Μετατροπή ανακλαστικότητας (R ) σε ένταση βροχής (Z) (Σχέση Z R). Εκτίµηση ωριαίας βροχόπτωσης σε κάθε σηµείο του κανάβου (2x2 km 2 ). Παράλληλη χρήση στοιχείων επίγειων σταθµών (merging). Πεδίο βροχής radar (α) µη ρυθµισµένο (β) ρυθµισµένο µε επίγειαβροχόµετρα. 21
Πρόβλεψη εικόνας βροχοπτώσεων για επόµενο χρονικό βήµα µε χρήση µοντέλων πρόγνωσης βροχής. Σύγκριση του παρατηρηµένου πεδίου βροχόπτωσης του ραντάρ (αριστερά) και αυτού που προήλθε από πρόγνωση για χρονικό βήµα 110 λεπτών. 22
Χρήση µοντέλου λεκάνης π.χ. HEC1. Εκτίµηση πληµµυρογραφηµάτων σε κρίσιµα σηµεία του ποταµού. Πρόγνωση 2, 4 και 6 ώρες µπροστά. Τετράωρη πρόγνωση πληµµύρας µε χρήση δεδοµένων ραντάρ - βροχοµέτρου. 23
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΡΑΝΤΑΡ Αύξηση χρόνου πρόγνωσης καταιγίδας. Για πληµµύρα Θεσσαλίας (Οκτώβριος 94) πιθανή πρόγνωση 8-9 ωρών. Αποτελεσµατική λειτουργία στο εξωτερικό (π.χ. Μασσαλία). Εφικτή η λειτουργία στην Αττική για πρόγνωση καταιγίδας µόνο (έλλειψη µετρήσεων απορροής). Επικέντρωση καταιγίδας και προειδοποίηση µέσω ραδιοφώνου ή τηλεόρασης. Μικρό κόστος σε σχέση µε καταστροφές και µε άναρχα κατασκευασµένα αντιπληµµυρικά έργα. 24
ΜΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ υνατότητα έγκαιρης πρόγνωσης πληµµυρικών γεγονότων τουλάχιστον 3 µέρες πριν αυτά εµφανιστούν Κατάρτιση ζωνών διαβαθµισµένης επικινδυνότητας µε χρήση συστηµάτων έγκαιρης προειδοποίησης (π.χ. ιαδίκτυο, SMS, κτλ) ηµιουργία ευρωπαϊκού συστήµατος εκτίµησης πληµµυρικού κινδύνου (European Flood Alert System) µε βάσηµετεωρολογικές προγνώσεις και προσοµοιώσειςαπορροήςσεδιακρατικάποτάµια Η πρόσφατη πληµµύρα στον Έβρο (Φεβρουάριος 2005) είχε προβλεφθεί 4 ηµέρες νωρίτερα 25
ΜΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ EUROPEAN FLOOD ALERT SYSTEM - EFAS εδοµένα εισόδου Τοπογραφία, χρήσεις γης, γεωλογία και γεωµετρία ποταµού Παρατηρηµένες τιµές απορροών και µετεωρολογικών δεδοµένων Μεσοπρόθεσµη πρόγνωση καιρικών φαινοµένων Προϊόν του Joint Research Centre (JRC) το σύστηµα αυτόστηντελικήτουµορφή το 2006 θα παρέχει πρόγνωση πληµµυρικών γεγονότων έως και δέκα µέρες πριν την εµφάνιση τους σε µεγάλα διακρατικά ποτάµια της Ευρώπης. Αποτελεί συµπληρωµατικό εργαλείο των εθνικών συστηµάτων πρόγνωσης πληµµυρών 26
Catchment name ΜΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ (EUROPEAN FLOOD ALERT SYSTEM EFAS) Date of simulated critical situation Leadtime of forecast Eden, UK 08/01-09/01 2005 6 y Ribble, UK 08/01-09/01 2005 6 y Ouse, UK 08/01-09/01 2005 4 y Ness, UK 08/01-09/01 2005 6 y Tay, UK 08/01-09/01 2005 6 y Ruhr, D 20/01-21/01 2005 4 y Rhine tributaries (Sieg, Mosel, Neckar) 11/02-14/02 2005 3-5 y Strimonas, Greece 14/02-18/02 2005 3-4 Y Evros, Bulgaria/Greece 24/02-28/02 2005 4 y Arda, Bulgaria/Greece 24/02-28/02 2005 4 y Confirmed y/n 27
ΜΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ METEONET Εγκατάσταση 10 αυτόµατων τηλεµετρικών υδροµετεωρολογικών σταθµών σε κρίσιµες θέσεις εντός Αττικής Συλλογή, Αποθήκευση και Επεξεργασία υδροµετεωρολογικής πληροφορίας Ανάλυση ακραίων γεγονότων βροχής Πρόσβαση σε πραγµατικό χρόνο στο διαδίκτυο Σε συνεργασία µεδεδοµένα από ραντάρ µπορείναοδηγήσεισεπρόγνωση πληµµυρικού κινδύνου σε συγκεκριµένες περιοχές της Αθήνας 28
ΜΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ METEONET Μετατόπιση αιχµής επεισοδίου βροχόπωσης της 23/02/2005 (µεταξύ 18:00 20:00) Συνολική βροχή: 8,4 mm (Αγ. Κοσµάς) 23,4 mm (Mενίδι) 29
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ Φαινόµενο θερµοκηπίου Αύξηση συγκέντρωσης αερίων θερµοκηπίου, κυρίως CO 2. Μείωση ακτινοβολίας της γης που διαφεύγει στο διάστηµα αύξηση θερµοκρασίας. Μέση θερµοκρασία έχει αυξηθεί κατά 1 ο C από τις αρχές του αιώνα. Ενδεχόµενος διπλασιασµός CO 2 µέσηαύξησηθερµοκρασίας κατά 3.0 ± 1.5 ο C στα επόµενα 50 έως 100 έτη 30
Γενικά για τα κλιµατικά σενάρια Αβεβαιότητα προβλέψεων σχετικά µε κλιµατική αλλαγή. Κοινή σύγκλιση προβλέψεων για άνοδο θερµοκρασίας. Ποικίλα σενάρια από διεθνή ερευνητικά κέντρα όπως Hadley Center, Deutsches Klimarechenzetrum, CSIRO, Canadian Center for Climate Modelling and Analysis. ιάφορα «έτη-στόχοι» συνήθως 2020, 2050 και 2080. Πολλά σενάρια λαµβάνουν υπόψη το Πρωτόκολλο του Κιότο. 31
Ειδικότερα για την Ελλάδα προβλέπεται: Αύξηση θερµοκρασίας για όλους τους µήνες του χρόνου - ιδιαίτερα το καλοκαίρι επιδείνωση ξηρασίας. Θερµοκρασία HAD2020 HAD2050 HAD2080 6.0 5.0 Αλλαγή σε 0C 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε εκ Αύξηση της θερµοκρασίας σε ºC σύµφωνα µε το σενάριο HadCM2 για 3 διαφορετικά έτη στόχους (2020, 2050 και 2080). 32
Μείωση κατακρήµνισης ιδιαίτερα το καλοκαίρι (έως 100% τον Αύγουστο). Κατακρήµνιση HAD2020 HAD2050 HAD2080 40 20 % Αλλαγή 0-20 -40-60 -80-100 Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε εκ Αλλαγή στην κατακρήµνιση (%) σύµφωνα µε τοσενάριοhadcm2 για 3 διαφορετικά έτη στόχους (2020, 2050 και 2080). 33
Επιπτώσεις κλιµατικών σεναρίων στην απορροή (µε χρήσηµοντέλων) Μείωση απορροής σχεδόν για όλους τους µήνες, έως και 60% το Νοέµβρη. Αύξηση απορροής σε ορισµένους χειµερινούς µήνες επιδείνωση συχνότητας και δριµύτητας πληµµυρών. Αύξηση αιχµών πληµµυρών για διάφορες περιόδους επαναφοράς. 34
Απορροή HAD2020 HAD2050 HAD2080 40 20 % Αλλαγή 0-20 -40-60 -80-100 Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε εκ Αλλαγή στην απορροή (%) σύµφωνα µε τοσενάριοhadcm2 για 3 διαφορετικά έτη στόχους (2020, 2050 και 2080). 35
% Μεταβολή 80 70 60 50 40 30 20 10 0 PIK HAD50 10 20 100 1000 Περίοδος επαναφοράς Ποσοστιαία (%) µεταβολή των παροχών για τα σενάρια ΡΙΚ και HadCM2050 για περιόδους επαναφοράς 10, 20, 100 και 1000 ετών. 36
Περίοδος επαναφοράς 10 20 100 1000 Ιστορική χρονοσειρά 592,6 675,0 861,7 1125,9 Σενάριο HadCM2050 647,1 763,6 1027,3 1400,5 Σενάριο ΡΙΚ 672,6 838,6 1276,6 2025,0 Σύγκριση παροχών ιστορικής χρονοσειράς µε παροχές σεναρίων HadCM2050 και ΡΙΚ για περιόδους επαναφοράς 10, 20, 100 και 1000 ετών. 37
ΑΛΛΑΓΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΤΙΣ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ Αυξηµένο ενδιαφέρον για επιπτώσεις αλλαγής χρήσεων γης. υνατότητα αναλυτικής προσοµοίωσης υδρολογικού κύκλου µε µοντέλα και GIS. υνατότητα ποσοτικοποίησης αποτελεσµάτων σεναρίων αλλαγής χρήσεως γης όπως αστικοποίηση ή αποδάσωση. Μελέτη τέτοιων επιπτώσεων στη Θεσσαλία. υσµενή αποτελέσµατα αύξησης πληµµυρών κυρίως από τα σενάρια αποδάσωσης. υνατότητα εφαρµογής σε αρκετές περιοχές του ελλαδικού χώρου, για πρόβλεψη πληµµυρών. 38
Υφιστάµενες χρήσεις γης Μετά την επέκταση των καλλιεργειών Μετά την αποδάσωση Μετά την αστικοποίηση Ψηφιακοί χάρτες χρήσεων γης για την αρχική κατάσταση και τα τρία σενάρια αλλαγών. 39
5 % Μεταβολή στις Πληµµύρες 4 3 2 1 0 10 20 100 1000 Περίοδος Επαναφοράς Ποσοστό µεταβολής της πληµµύρας για περίοδο επαναφοράς 10, 20, 100 και 1000 ετών, σύµφωνα µε το σενάριο της αποδάσωσης. 40
ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ιαρκώς αυξανόµενη ανάγκη σε επίπεδο Ε.Ε. για πρόγνωση πληµµυρών και έγκαιρη προειδοποίηση ηµιουργία ευρωπαϊκού δικτύου θεµατικών κέντρων για την προστασία από τις πληµµύρες ΣΤΟΧΟΙ 1. Καταγραφή-σύγκριση δικτύων µέτρησης και εντοπισµού πληµµυρικών γεγονότων σε όλη την Ευρώπη 2. Ανταλλαγή τεχνογνωσίας των συµµετεχόντων κρατών και οµογενοποίηση συστηµάτων και τεχνικών µετάδοσης, συλλογής, επεξεργασίας και ανάλυσης της υδροµετεωρολογικής πληροφορίας 3. ιασφάλιση της συνοχής των εργαλείων πρόγνωσης ακραίων γεγονότων 4. Σύγκριση και βελτίωση των επιχειρησιακών µοντέλων πρόγνωσης 5. Ανάπτυξη εθνικών και διεθνών οργανισµών πρόγνωσης πληµµυρών 6. Βέλτιστη διαχείριση και διασπορά της πληροφορίας για κίνδυνο πληµµύρας, µε δραστικές και γρήγορες παρεµβάσεις όπου χρειάζεται 41
ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η Ελλάδα είναι εξαιρετικά πληµµυροπαθής χώρα - πληµµύρες υπήρχαν πάντα και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν. Αίτια πληµµυρών: Φυσικά και ανθρωπογενή. Μελλοντικά αναµενόµενη αύξηση πληµµυρών στην Ελλάδα σύµφωνα µε σενάρια κλιµατικής αλλαγής. Έωςτώρααποσπασµατικά και ανεπαρκή µέτρα αντιµετώπισης και θεραπείας των αποτελεσµάτων. Ανάγκη ολοκληρωµένης αντιµετώπισης του προβλήµατος µε µια ολοκληρωµένηεθνικήστρατηγική διαχείρισης που θα περιλαµβάνει κατασκευαστικά και µη µέτρα Ζωνοποίηση πληµµυρικού κινδύνου. Ασφάλιση έναντι πληµµυρικών καταστροφών. Η Εθνική Τράπεζα Υδρολογικής και Μετεωρολογικής Πληροφορίας προσφέρει την απαραίτητη υποδοµή για την ολοκληρωµένη και ορθή αντιµετώπιση των πληµµυρών στην Ελλάδα. 42