ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 24-10-2006 ΕΠΙΣΤΟΛΗ Γ.Σ.Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Σας κοινοποιούµε την επιστολή που έστειλε η Γ.Σ.Ε.Ε. στην Ένωση ικαστών και Εισαγγελέων και στον ικηγορικό Σύλλογο Αθηνών σχετικά µε την παρέµβαση του Προέδρου του Αρείου Πάγου κ. Ρωµύλου Κεδίκογλου στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Αξιότιµοι Κύριοι, Όπως ήδη έχετε ενηµερωθεί σχετικά, µε το υπ αριθµ. 356/26-9-2006 έγγραφό του προς τους Προϊσταµένους όλων των Πρωτοδικείων της χώρας, κοινοποιούµενο προς όλους τους Προέδρους Πρωτοδικών και Πρωτοδίκες, ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και πολιτικός προϊστάµενος όλων των προαναφερθέντων στους οποίους απευθύνεται το σχετικό έγγραφο, Ρωµύλος Κεδίκογλου, βάλει κατά της προσωρινής δικαστικής προστασίας και της ανεξαρτησίας της ικαιοσύνης, υποδεικνύοντας στους δικαστικούς λειτουργούς την απόρριψη αιτηµάτων παροχής προσωρινής προστασίας για τρεις κατηγορίες υποθέσεων (συγκεκριµένα: (α) των αιτηµάτων που στοχεύουν στην προστασία δανειστών έναντι εφοπλιστών, (β) των αιτηµάτων που στοχεύουν στην προστασία αποκλεισθέντων παρανόµως από δηµόσιο µειοδοτικό διαγωνισµό για δηµόσια έργα (έναντι του κράτους και των εργολάβων στους οποίους ανατέθηκαν τα έργα) και (γ) των αιτηµάτων που στοχεύουν στην προστασία απολυµένων εργαζοµένων έναντι των εργοδοτών) και δείχνοντας τη σαφή προτίµησή του υπέρ των οικονοµικά ισχυρών και του οργανωµένου κράτους. Είναι προφανές ότι η ενέργεια αυτή όχι µόνο προσβάλλει κατά τρόπο προκλητικό όλους τους ικαστές που κρίνοντας κατά περίπτωση και 1
λαµβάνοντας ασφαλώς υπόψη τη σχετική νοµοθεσία έχουν παράσχει και παρέχουν προσωρινή δικαστική προστασία, θίγοντας έτσι συνολικά το σύστηµα της ικαιοσύνης, αλλά προσβάλλει ακόµη τη συνταγµατικά κατοχυρωµένη ανεξαρτησία όλων των ικαστών και υπονοµεύει το κατοχυρωµένο τόσο στο Σύνταγµά µας όσο και στην Ευρωπαϊκή Σύµβαση των ικαιωµάτων του Ανθρώπου δικαίωµα των πολιτών για αποτελεσµατική δικαστική προστασία (που σε αρκετές περιπτώσεις επιτυγχάνεται µόνο µε την προσωρινή δικαστική προστασία). Προσβάλλει δε επιπρόσθετα και υποτιµά τον ίδιο το θεσµικό ρόλο του Προέδρου των Πολιτικών ικαστηρίων, παρεµβαίνοντας ωµά στην παροχή δικαιοσύνης και στην ανεξαρτησία των ικαστών, προς την κατεύθυνση της προστασίας των ισχυρών. Ειδικά δε όσον αφορά την προσωρινή προστασία «συµβασιούχων» έναντι των απολύσεων, η οποία θίγεται µε το προαναφερθέν έγγραφο του Προέδρου του Αρείου Πάγου, επισηµαίνουµε ότι µε πολύ πρόσφατη απόφασή της (υπ αριθµ. 18/22-6-2006) η πλήρης Ολοµέλεια του Αρείου Πάγου, της οποίας προήδρευε ο ίδιος, έδωσε οριστικά τέλος στις όποιες διαφωνίες και αµφισβητήσεις υπήρχαν σχετικά µε τη νοµική αντιµετώπιση του θέµατος της κατάχρησης των συµβάσεων ή σχέσεων εργασίας ορισµένου χρόνου στο ηµόσιο και τον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα και της αντιµετώπισής τους ως συµβάσεων εργασίας αορίστου χρόνου. Ειδικότερα, στην απόφαση αυτή γίνεται δεκτό ότι το άρθρο 8 παρ. 3 Ν. 2112/1920 συνιστά «ισοδύναµο [προς τη ρήτρα 5 Οδηγίας 1999/70/ΕΚ] νοµοθετικό µέτρο» προϋπάρχον αυτής και των Π.. που εκδόθηκαν σε συµµόρφωση προς την Οδηγία, το οποίο πρέπει, µετά τη θέση σε ισχύ της Οδηγίας, να εφαρµόζεται τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δηµόσιο τοµέα. Περαιτέρω, στην απόφαση αυτή γίνεται δεκτό ότι το άρθρο 103 του Συντάγµατος δεν αποκλείει την εφαρµογή του άρθρου 8 παρ. 1, 3 Ν. 2112/1920, κατά τα ανωτέρω, και τον ορθό νοµικό χαρακτηρισµό από το ικαστή των συµβάσεων ή σχέσεων εργασίας ορισµένου χρόνου ως συµβάσεων εργασίας αορίστου χρόνου, εφόσον καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες του εργοδότη, καθώς το άρθρο 103 παρ. 8 Σ απαγορεύει µόνο την εκ του νόµου µετατροπή των «γνήσιων» συµβάσεων ορισµένου χρόνου ή έργου (δηλαδή αυτών που πράγµατι καλύπτουν πρόσκαιρες, απρόβλεπτες ή επείγουσες ανάγκες του εργοδότη, κατά το άρθρο 103 παρ. 2 Σ) σε συµβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου και όχι την αναγνώριση από το ικαστή ότι οι συµβάσεις που ψευδεπίγραφα χαρακτηρίζονται ως ορισµένου χρόνου ενώ καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες του εργοδότη συνιστούν 2
συµβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου. Περαιτέρω, λίγες µόλις ηµέρες µετά τη δηµοσίευση της απόφασης αυτής, στις 4-7-2006, δηµοσιεύθηκε η απόφαση του ικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ( ΕΚ) στην υπόθεση C-212/04 (Αδενέλερ κ.λπ. κατά ΕΛ.Ο.Γ.), η οποία ερµηνεύει την Οδηγία 1999/70/ΕΚ για την εργασία ορισµένου χρόνου. Με την απόφαση αυτή, η οποία έχει καθοριστική σηµασία για κάθε ικαστήριο και Αρχή σε όλα τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιβεβαιώθηκε ουσιαστικά και σε επίπεδο ΕΚ η υπ αριθµ. 18/2006 απόφαση της πλήρους Ολοµέλειας του Αρείου Πάγου. Συγκεκριµένα, µε την απόφαση αυτή του ΕΚ αναγνωρίζεται ότι «[ ] το ευεργέτηµα της σταθερότητας της απασχόλησης θεωρείται µείζον στοιχείο της προστασίας των εργαζοµένων, ενώ µόνο σε ορισµένες περιστάσεις µπορούν οι συµβάσεις εργασίας ορισµένου χρόνου να ανταποκριθούν στις ανάγκες τόσο των εργοδοτών όσο και των εργαζοµένων» και διευκρινίζεται ότι η Οδηγία 1999/70/ΕΚ προβλέπει ορισµένες διατάξεις ελάχιστης προστασίας προς αποφυγή της προσωρινότητας της καταστάσεων των εργαζοµένων (σκ. 62-63) και ότι η υποχρέωση εισαγωγής στην έννοµη τάξη των κρατών µελών ενός ή περισσότερων µέτρων από αυτά που απαριθµούνται στη ρήτρα 5 τελεί υπό τον όρο της µη ύπαρξης ήδη στο οικείο κράτος µέλος ισοδύναµων νοµοθετικών µέτρων για την αποτελεσµατική πρόληψη της καταχρηστικής χρησιµοποιήσεως συµβάσεων εργασίας ορισµένου χρόνου (σκ. 65). Περαιτέρω, αντιµετωπίζεται οριστικά το ζήτηµα της εφαρµογής της Οδηγίας και στο δηµόσιο τοµέα. ιευκρινίζεται δε ότι το εκ του νόµου επιβεβληµένο ή προβλεπόµενο της σύναψης συµβάσεων ή σχέσεων εργασίας ορισµένου χρόνου δεν συνιστά αφ εαυτού αντικειµενικό λόγο σύναψης τέτοιων συµβάσεων (σκ. 58 επ.), όπως στο παρελθόν γινόταν δεκτό κατά την κρατούσα στην ελληνική νοµολογία άποψη. ιαπιστώνεται µάλιστα ότι «[ ] στην πράξη υπάρχει κίνδυνος να καταστρατηγηθεί ο σκοπός του άρθρου 21 του νόµου 2190/1994 [όπως και άλλων διατάξεων για τη σύναψη συµβάσεων ή σχέσεων εργασίας ορισµένου χρόνου στο δηµόσιο τοµέα] καθόσον, αντί να χρησιµοποιηθεί το άρθρο αυτό απλώς ως βάση για τη σύναψη συµβάσεων ορισµένου χρόνου προοριζοµένων να καλύψουν προσωρινές µόνον ανάγκες, φαίνεται ότι χρησιµοποιείται για τη σύναψη τέτοιων συµβάσεων που αποσκοπούν στην πραγµατικότητα να καλύψουν «πάγιες και διαρκείς ανάγκες»» καθώς και ο «[ ] καταχρηστικό[ς] χαρακτήρα[ς], κατά την έννοια της συµφωνίας πλαισίου, της χρησιµοποιήσεως [ ] του εν λόγω άρθρου 21 ως βάσεως για τη σύναψη συµβάσεων εργασίας ορισµένου χρόνου που 3
αποσκοπούν, στην πραγµατικότητα, να καλύψουν «πάγιες και διαρκείς ανάγκες» (σκ. 99). Ορίζεται, επίσης, ότι «η εν λόγω συµφωνία πλαίσιο εµποδίζει την εφαρµογή εθνικής νοµοθεσίας η οποία απαγορεύει απολύτως, στον δηµόσιο τοµέα και µόνον, τη µετατροπή σε σύµβαση εργασίας αορίστου χρόνου µιας σειράς διαδοχικών συµβάσεων ορισµένου χρόνου οι οποίες, στην πραγµατικότητα, αποσκοπούσαν στην κάλυψη «παγίων και διαρκών αναγκών» του εργοδότη και πρέπει να θεωρηθούν καταχρηστικές» (σκ. 105). Τέλος, εξαίρει το ΕΚ την υποχρέωση των εθνικών δικαστηρίων (όταν ορισµένη Οδηγία δεν παράγει άµεσο αποτέλεσµα) να ερµηνεύουν το εθνικό δίκαιο κατά το µέτρο του δυνατού υπό το φως του κειµένου και του σκοπού της επίµαχης Οδηγίας και τονίζει ότι η υποχρέωση αυτή αφορά στο σύνολο των διατάξεων του εθνικού δικαίου, τόσο των προγενέστερων όσο και των µεταγενέστερων της Οδηγίας περί της οποίας πρόκειται. ιευκρινίζεται δε ότι πρέπει συναφώς να προκρίνεται η ερµηνεία των εθνικών κανόνων που είναι πλέον σύµφωνη προς το σκοπό της Οδηγίας (σκ. 106 επ.), δηλαδή αυτή που διασφαλίζει την κατά το δυνατόν αποτελεσµατικότερη προστασία των εργαζοµένων. Είναι προφανές ότι µετά τις πολύ σηµαντικές αποφάσεις αυτές, δεδοµένου ότι ξεκαθάρισαν οριστικά το σχετικό νοµικό ζήτηµα, διευκολύνθηκε η πιθανολόγηση του βασίµου των αιτηµάτων συµβασιούχων εργαζοµένων, ενώ αναµφίβολος βέβαια είναι ο επικείµενος κίνδυνος σε περίπτωση ανεργίας. Συνακόλουθα, τα αιτήµατα των εργαζοµένων για παροχή σε αυτούς προσωρινής δικαστικής προστασίας µε την προσωρινή αποδοχή της εργασίας τους εκ µέρους του εργοδότη τους, γινόταν, µετά την έκδοση των αποφάσεων αυτών συχνότερα δεκτά, πράγµα που προφανώς προκάλεσε τη δυσαρέσκεια, όχι µόνο του ηµοσίου ως εργοδότη αλλά και του Προέδρου του Αρείου Πάγου, Ρωµύλου Κεδίκογλου, που απέστειλε προς όλους τους ικαστές των Πρωτοδικείων της χώρας την προαναφερθείσα επιστολή. Ενόψει αυτών και δεδοµένου ότι, παρά τη σχετική αναφοράδιαµαρτυρία µας το προαναφερθέν έγγραφο του Προέδρου του Αρείου Πάγου, Ρωµύλου Κεδίκογλου, δεν ανακλήθηκε, σας καλούµε σε συνάντηση που θα οριστεί από κοινού, προκειµένου να συζητήσουµε το µείζον αυτό ζήτηµα, που όχι µόνο προσβάλλει κατάφωρα την ανεξαρτησία και το κύρος της ικαιοσύνης, αλλά αποτελεί ταυτόχρονα και σαφή παραβίαση από την πλευρά του Προέδρου του Αρείου Πάγου της απαγόρευσης του άρθρου 19 παρ. 3 Ν. 1756/1988, όπως αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 6 παρ. 2 Ν. 4
1868/1989, κατά την οποία «[ο]ποιαδήποτε οδηγία, σύσταση ή υπόδειξη σε δικαστικό λειτουργό για ουσιαστικό ή δικονοµικό θέµα σε συγκεκριµένη υπόθεση ή κατηγορία υποθέσεων είναι ανεπίτρεπτη και συνιστά πειθαρχικό αδίκηµα». Ο Πρόεδρος Ο Αν.Γενικός Γραµµατέας Γιάννης Παναγόπουλος Μανώλης Κοντοπάνος ΣΥΝΗΜΜΕΝΑ: 1. Υπ αριθµ. 356/26-9-2006 έγγραφο του Προέδρου του Αρείου Πάγου, Ρωµύλου Κεδίκογλου, προς τους Προϊσταµένους όλων των Πρωτοδικείων της χώρας, κοινοποιούµενο προς όλους τους Προέδρους Πρωτοδικών και Πρωτοδίκες. 2. Υπ αριθµ. 1824/11-10-2006 Αναφορά- ιαµαρτυρία Γ.Σ.Ε.Ε. 3. Από 12/10/2006 έγγραφο Ένωσης Ελλήνων Εργατολόγων. 4. Από 19/10/2006 ελτίο Τύπου Ψήφισµα ικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης. 5. Άρθρο 19 Ν. 1756/1988. 6. Υπ αριθµ. 18/2006 απόφαση πλήρους Ολοµέλειας Αρείου Πάγου. 7. Απόφαση ικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ( ΕΚ) στην υπόθεση C-212/04 (Αδενέλερ κ.λπ. κατά ΕΛ.Ο.Γ.). 5