Τουρισμός για παρατήρηση πουλιών στην Κεφαλονιά: Ένας δυναμικός τομέας εναλλακτικών μορφών τουρισμού Δρ. Μιχαήλ Ξανθάκης Συντονιστής Φορέα Διαχείρισης Ε.Δ. Αίνου Αργοστόλι, 15 Νοεμβρίου 2014
Οικοτουρισμός & Προστατευόμενες Περιοχές
Τι είναι η Παρατήρηση Πουλιών; Η επίσκεψη σε ένα τόπο με στόχο την παρατήρηση και αναγνώριση πουλιών (birdwatching) στο φυσικό τους περιβάλλον
Μελέτη της Ορνιθοπανίδας στην Κεφαλονιά Αρκετοί επιστήμονες έχουν καταγράψει την ορνιθοπανίδα στο Ιόνιο και ιδιαίτερα στην Κεφαλονιά. Η πιο πρόσφατη έρευνα είναι η μελέτη που έχει εκπονήσει ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου, σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (Φορέας Διαχείρισης Ε.Δ. Αίνου, 2009). ο Άγγλος Alan Vittery, ερχόταν για μια ολόκληρη δεκαετία για καταγραφή (1992-2002). Η ομάδα του Ζωολογικού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου του Μονάχου με επικεφαλής τον Δρ. Albert Klarenberg σε συνεργασία με το Αρχιπέλαγος (1990-95). Ο Βιολόγος Μελετητής Γ. Κατσαδωράκης, το 1985, κατέγραψε αρκετά είδη ορνιθοπανίδας στην Περιοχή του Εθνικού Δρυμού Αίνου.
Μελέτη της Ορνιθοπανίδας στην Κεφαλονιά Εκτιμήσεις για 245 είδη πουλιών σε όλα τα οικοσυστήματα περισσότερα από τα μισά είδη που έχουν παρατηρηθεί στην Ελλάδα 449 είδη περίπου (ΕΟΕ, 2014) Δείκτες της κατάστασης του περιβάλλοντος
Σημαντικές Περιοχές για την Ορνιθοπανίδα στη Κεφαλονιά ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΑΙΝΟΥ
Σημαντικές Περιοχές για την Ορνιθοπανίδα στη Κεφαλονιά Υγρότοπος Λιβαδίου Ληξούρι
Σημαντικές Περιοχές για την Ορνιθοπανίδα στη Κεφαλονιά Λιμνοθάλασσα Κουτάβου και κόλπος Αργοστολίου
Σημαντικές Περιοχές για την Ορνιθοπανίδα στη Κεφαλονιά Ζ.Ε.Π. GR2220006 Εθνικός Δρυμός Αίνου Αγία Δυνατή Καλόν Όρος
Σημαντικές Περιοχές για την Ορνιθοπανίδα στη Κεφαλονιά Αμμουδιές & Παράκτιες Βραχώδεις Ακτές
Μετανάστευση Η Κεφαλονιά βρίσκεται σε μεταναστευτικό διάδρομο
Σημαντικά είδη της Κεφαλονιάς Αετοβαρβακίνα Σφηκιάρης Καλαμόκιρκος Πορφυροτσικνιάς Σταχτοκεφαλάς Χαλκόκοτα Χρυσογέρακο Πετροπέρδικα Γελογλάρονο Αργυροτσικνιάς Κρυπτοτσικνιάς Ψαραετός
Ορνιθοπαρατήρη στην Κεφαλονιά Λόγω τις ποικιλίας των ειδών και των βιοτόπων τους προς παρατήρηση, αυτή πραγματοποιείται ποικιλοτρόπως, όπως παρουσιάζεται παρακάτω: Ομάδα πτηνών Είδη Μέθοδος Υψομετρικό εύρος Αρπακτικά Παρυδάτια είδη Στρουθιόμορφα Ορνιθόμορφα Θαλασσοπούλια Νυχτόβια Χρυσογέρακο, Σφηκιάρης, Όρνιο, Φιδαετός, Πετρίτης, Διπλοσάϊνο Λευκοτσικνιάς, Αργυροτσικνιάς, Κρυπτοτσικνιάς κ.α. Γαϊδουροκεφαλάς, φρυγανοτσίχλονο Πέρδικες, Τσίχλες, Τρυγόνια, Φάσες Γλάροι, Γλαρόνια Κουκουβάγιες, Γιδοβίζια Από θέση θέας στον Εθνικό Δρυμό, Καλόν όρος κ.λπ. Από θέση θέας σε Λιβάδι & Κούταβο Από περιπατητικές διαδρομές στην Κεφαλονιά Από διαδρομές με ειδικό όχημα στον Εθνικό Δρυμό και την Παλική (Σεπτέμβριο-Οκτώβριο) Σε ειδικές θαλάσσιες διαδρομές, Βραχώδεις ακτές και Αμμουδιές Ειδικές νυχτερινές διαδρομές με αυτοκίνητο 0-1600 m 0-100 m 500-1600 m 500-1600 m 0-100 m 0-1600 m
Συμβολή του Φορέα Διαχείρισης στην ανάδειξη της Ορνιθοπανίδας της Κεφαλονιάς Συμμετοχή σε Προγράμματα Καταγραφής (π.χ. Μεσοχειμωνιάτικες) Συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Γιορτή Πουλιών Διοργάνωση ημερών Ορνιθοπαρατήρησης Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Χρηματοδότηση μελέτης από το ΕΠΠΕΡΑΑ για την αξιολόγηση διατήρησης ειδών Ορνιθοπανίδας στον Εθνικό Δρυμό Αίνου και στην Κεφαλονιά Δημοσιεύσεις ορνιθολογικών παρατηρήσεων σε Συνέδρια & Ημερίδες
Τουρισμός & Ορνιθοπαρατήρηση Πλεονεκτήματα Ευαισθητοποίηση σε θέματα προστασίας Έσοδα από επισκέπτες Έσοδα για προστασία και διαχείριση Ανάπτυξη του Τοπικού Πληθυσμού Μειονεκτήματα Υποβάθμιση βιοτόπων Όχληση από την παρουσία Τουριστών Ανταγωνισμός τουριστικών υποδομών Εξάντληση φυσικών πόρων Διαταραχή της τοπικής πανίδας
Προστατευόμενες Περιοχές & Τοπική Ανάπτυξη Οι προστατευόμενες περιοχές στηρίζουν την τοπική ανάπτυξη σε αναπτυσσόμενες περιοχές μέσω του Οικοτουρισμού και της Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης/Ευαισθητοποίησης Παράδειγμα: Πάρκο Abruzzo Ιταλία Έκταση όσο τα Ζαγοροχώρια. Συγκεκριμένες ζώνες δραστηριοτήτων. Περίπου 20.000 κάτοικοι σε 21 χωριά. 2.000.000 επισκέπτες ετησίως, ολοχρονικά. 150 εκ. ευρώ έσοδα από επισκέπτες ετησίως. Διασπορά εσόδων στην τοπική κοινωνία.
Προστασία πτηνών κατά τη μετανάστευση Σεμινάριο: Οικοτουρισμός & Προστασία της Βιοποικιλότητας Προστατευόμενες Περιοχές & Προστασία Βιοποικιλότητας Παράδειγμα: Λίμνη Gallocanta Ισπανία Υγρότοπος Ramsar Ζώνη Ειδικής Προστασίας για Ορνιθοπανίδα Περίπου 3.000 γερανοί επισκέπτονται το πάρκο
Προστατευόμενες Περιοχές & Τοπική Ανάπτυξη Ο Οικοτουρισμός είναι μία από τις σημαντικότερες αναπτυξιακές δυνατότητες για τις περιοχές του δικτύου Natura 2000. To ίδιο ισχύει και για τις πιο παραδοσιακές δραστηριότητες όπως η γεωργία και η εκτατική κτηνοτροφία. Φτάνει να ασκούνται με τρόπο που στηρίζει την τοπική κοινωνία και συγχρόνως ωφελεί το φυσικό περιβάλλον.
Υποδομές Τουρισμού Παρατήρησης Πουλιών Κέντρα Παρατήρησης Εθνικό Πάρκο Δαδιάς
Υποδομές Τουρισμού Παρατήρησης Πουλιών Κέντρα Παρατήρησης/Ενημέρωσης Anglian Water Birdwatching Centre, UK
Υποδομές Τουρισμού Παρατήρησης Πουλιών Κέντρα Παρατήρησης/Ενημέρωσης Anglian Water Birdwatching Centre, UK
Υποδομές Τουρισμού Παρατήρησης Πουλιών Πινακίδες ενημέρωσης
Υποδομές Τουρισμού Παρατήρησης Πουλιών Καταστήματα πώλησης ειδών ορνιθοπαρατήρησης αναμνηστικών ειδών & τοπικών προϊόντων
Υποδομές Τουρισμού Παρατήρησης Πουλιών Υποδομές στέγασης, σίτισης κ.λπ.
Υποδομές Τουρισμού Παρατήρησης Πουλιών Κοινωνική ευαισθησία
Η διεθνής εμπειρία - Βρετανία Στη Μεγάλη Βρετανία, σύμφωνα με έρευνα της RSBP (Έχει >1.000.000 εθελοντές μέλη και διαχειρίζεται >200 Προστατευόμενες Περιοχές), ο Μ.Ο. δαπάνης ανά επισκέπτη σε Π.Π. ανέρχεται σε 11,2, ενώ η μέγιστη δαπάνη κυμαίνεται από 70 έως 186 Τις Προστατευόμενες Περιοχές επισκέπτονται όλες οι ηλικίες Σημαντικό το ποσοστό των παιδιών και των ηλικιωμένων Οι συνταξιούχοι αποτελούν συχνά τους καλύτερους πελάτες Αποτελούν επίσης τους πλέον επίμονους εθελοντές
Η διεθνής εμπειρία Η.Π.Α. Π.χ.: Το 1996 δαπανήθηκαν 31 δις $ για παρατήρηση άγριας ζωής
Υπάρχει οικοτουριστική αγορά; Περίπου 65 τουριστικά γραφεία στην Μ. Βρετανία 12.000 εκδρομές ετησίως Η Ελλάδα πέμπτος κατά σειρά προορισμός
Υπάρχει οικοτουριστική αγορά;
Τι μπορούμε να κάνουμε; Ας κοιτάξουμε δίπλα μας!
Λέσβος Ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς στην Ευρώπη 4 5 εκ. ευρώ κάθε χρόνο από birdwatchers. 3.000 4.000 παρατηρητές πουλιών από διάφορες εθνικότητες κάθε Απρίλιο & Μάιο. Emberiza cineracea - Σμυρνοτσίχλονο
Λέσβος Ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς Ορνιθοπαρατήρησης στην Ευρώπη
Κεφαλονιά Ένας μελλοντικός προορισμός Παρατήρησης Πουλιών
Κεφαλονιά Ένας μελλοντικός προορισμός Παρατήρησης Πουλιών 21 23 Αυγούστου 2015 Rutland, UK
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η προώθηση του τουρισμού παρατήρηση πουλιών απαιτεί κεντρικό σχεδιασμό για κάθε προορισμό Ο Εθνικός Δρυμός Αίνου έχει α) Σχέδιο διαχείρισης επισκεπτών, β) Επίλεκτο προσωπικό ξενάγησης και γ) Σχεδιάζει υλικό προβολής που θα αναδεικνύει όσα μπορεί να βιώσει ο επισκέπτης Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση του Φορέα Διαχείρισης συμβάλει στη δημιουργία του «καλού τουρίστα» που συμπεριφέρεται σωστά στη φύση και συμμορφώνεται με περιορισμούς Τα καλύτερα παραδείγματα ανάπτυξης μέσω «τουρισμού φύσης» (Δαδιά, Πρέσπα, Κερκίνη, Λέσβος, Αλόννησος κ.ο.κ.) αφορούν περιοχές όπου υπάρχουν άγρια ζώα, κυρίως πουλιά και προστατεύονται! Αν θέλουμε πραγματικό εναλλακτικό τουρισμό, πρέπει να διαφυλάξουμε το μύθο της ελληνικής φύσης επενδύοντας πρώτα στη διατήρηση και την αύξηση των πληθυσμών άγριων ειδών και μετά σε «υποδομές», μονοπάτια και παρατηρητήρια πουλιών κ.λπ.
Σας ευχαριστούμε πολύ!