Παρασιτώσεις φθειρίαση-ψώρα Λουίζα Κονταρά Παιδίατρος Μετεκπαιδευθείσα στην Παιδιατρική Δερματολογία
Ανθρώπινες Φθείρες Ανθρώποδα Έντομα Άπτερα Αποπλατυσμένα Mολύνουν τις τρίχες: της κεφαλής του σώματος Του εφηβαίου Δεν πετούν/δεν αναπηδούν ΣΥΡΟΝΤΑΙ
Ανθρώπειος φθείρα (pediculus humanus) Τριχωτού κεφαλής (Pediculus humanus var capi1s) Σώματος (Pediculus humanus var corporis) Εφηβαίου (Pthirus pubis)
Φθειρίαση σώματος (Pediculus humanus var corporis) παρατηρείται σε χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα Η φθείρα του σώματος γεννά τα ωάρια της στα ρούχα του ξενιστή Αντιμετώπιση -Πλύσιμο ρούχων στους 60 0 C για 30 λεπτά -Βελτίωση των συνθηκών υγιεινής -Δεν χρήζει ειδικής αντιφθειρικής αγωγής
Φθειρίαση εφηβαίου (Pthirus pubis) Κυρίως σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα Προσβολή περιοχής εφηβαίου, γενείου, μασχαλών, βλεφαρίδων (60%) Μετάδοση (άμεση επαφή, χρήση κοινών κλινοσκεπασμάτων) Θεραπεία όπως η φθειρίαση τριχωτού κεφαλής. Για τις βλεφαρίδες -προσεκτική μηχανική αφαίρεση -προσεκτική εφαρμογή βαζελίνης /10 ημέρες)
Μετάδοση 1.Άμεση επαφή (ανάμεσα στα παιδιa) 2.Μέσω μολυσμένων αντικειμένων -Καπέλα -Βούρτσες μαλλιών -Χτένες -Ακουστικά -Προσκέφαλα Σπανιότερα Συχνότερα Κλινοσκεπάσματα Πιθανότητα μεταφοράς ζωντανής φθείρας απο το τριχωτό κεφαλής στο μαξιλάρι: 4% Int J Dermatol. 2003;42: 626 9
Φθείρα του Τριχωτού της Κεφαλής Δεν ενοχοποιείται για την μεταφορά ή μετάδοση νόσων όπως: Επιδημικός τύφος (Rickehtsia prowazekii) Υπόστροφος πυρετός (Borrelia recurrenms) Πυρετός των χαρακωμάτων (Bartonella quintana) Λοιμώξεις ουροποιητικού (Acinetobacter baumannii) Εντεροκολίτιδα (Yersinia pesms) Badiaga S, Brouqui P. C lin MicrobioI Infect. 2012;18:332-7.
Φθείρα του Τριχωτού της Κεφαλής Θηλυκό 2-3 mm Xρώμα : γκρίζο-λευκωπό Mήκος 1-3 mm Διαθέτει: κεφαλή, θώρακα, κοιλιά και 3 ζεύγη ποδιών Αρσενικό 1-2 mm
Κύκλος Ζωής Οι θηλυκές φθείρες γεννούν τα ωάρια (κόνιδες) Η επώαση διαρκεί 8-10 ημέρες (νύμφες) Οι νύμφες μετά τη γέννηση απαιτούν άλλες 8 ημέρες για να ωριμάσουν & να γίνουν ικανές για αναπαραγωγή Οι ώριμες φθείρες ζούν 1-3 μήνες και εναποθέτουν 300 ωάρια/κύκλο ζωής
Χαρακτηριστικά φθειρίασης Τρέφονται απομυζώντας αίμα από τον ξενιστή κάθε 3-6 ώρες Συγχρόνως εναποθέτουν σίελο που περιέχει μικρή ποσότητα αντιπηκτικού και αγγειοδιασταλτικού Επιζούν μακριά από τον ξενιστή τους εως 3 μέρες (κόνιδες ως 10 μέρες) Το ωάριο προσκολλάται στην τρίχα κοντά στο δέρμα της κεφαλής (3mm) Ο κνησμός αποτελεί καθυστερημένη αντίδραση υπερεθαισθησίας -Πρώτη έκθεση (κνησμός σε 4-6 εβδομάδες) -Δεύτερη έκθεση (κνησμός σε 1-2 ημέρες) Frankowski BL et al. Pediatrics 2010 ;126:392-403
Kνησμός Κλινική Εικόνα (συχνά παρατηρούνται βλατίδες- διαβρώσεις- εφελκίδες) Διόγκωση οπισθοωτιαίων και υπινιακών λεμφαδένων Αναπτύσσονται δευτερογενείς λοιμώξεις/πυοδερματίτιδες Εμφάνιση πυρετού/αναιμίας (σπανιότερα)
Ενδείξης θεραπείας φθειρίασης τριχωτού κεφαλής Απομόνωση ζωντανής φθείρας Θεραπεία ατόμων που μοιράζονται το ίδιο κρεβάτι με τον πάσχοντα Ανεύρεση κόνιδας σε απόσταση <1 εκ απο το τριχωτό της κεφαλής ατόμου Ανεύρεση ζωντανής φθείρας μετα την ολοκλήρωση της αγωγής Frankowski BL et al. and C ommittee on Infectious Diseases Pediatrics. 2010;126:392-403
Θεραπεία 1. Τοπικά φθειροκτόνα σκευάσματα 2. Αποκόλληση των κονίδων με ειδικές πυκνόδοντες χτένες 3. Per os αγωγή σε ιδιαίτερες μόνο περιπτώσεις Ιvermecmn (αποτελεσματικότητα 73%) non FDA approved /δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα Τριμεθοπρίμη /σουλφαμεθοξαζόλη (off-label use) Lebwohl M et al. Pediatrics.2007;119:965-74
Συνήθη τοπικά αντιφθειρικά σκευάσματα (νευροτοξικότητα φθείρας) Πυρεθροειδή σκευάσματα Περμεθρίνη : Nix Τετραμεθρίνη +πιπερονυλική βουτοξίδη: Rund emulsion Φαινοθρίνη: Ivaliten, Sitem Μαλαθείο : Sicaril, Zitotox Περμεθρίνη+ Μαλαθείο+ πιπερονυλική βουτοξίδη : Para-plus
Φαρμακευτικά προϊόντα με Πυρεθρίνες Χορήγηση: Δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 3 εβδομάδες Κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών Δεν εφαρμόζονται προληπτικά Φθειροκτόνα όχι 100% ωοκτόνα Αντιφθειρικά (νευροτοξικά φθείρας) Εφαρμόζονται στα μαλλιά για 5-10 λεπτά ή τα σκευάσματα που έχουν λοσιόν π.χ. το μαλαθείον για μερικές ώρες Επανάληψη:σε 7-10 ημέρες. Φθείρες ανθεκτικές στα πυρεθροειδη 80%, μαλαθείο 30% (Αυστραλία 2003) (Canyon D, Speare R. Intern J of Dermatol 2007; 46, 422 426) Lebwohl M et al. Pediatrics.2007;119:965-74
Τοπικά αντιφθειρικά σκευάσματα (ασφυξία φθείρας) Επάλειψη του τριχωτού κεφαλής με βαζελίνη/gel για τα μαλλιά/ μαγιονέζα Επανάληψη μια φορά την εβδομάδα για 1 μήνα Λούσιμο το επόμενο πρωί Δεν είναι ωοκτόνα Είναι λιπαρά προιόντα που αφαιρούνται δύσκολα με το λούσιμο Schachner LA. Treatment resistant head lice: Alternamve therapeumc approaches Pediatr Dermatol 1997; 14: 409-410
Νέα παραφαρμακευτικά προϊόντα (ασφυξία φθείρας) Χημικά π.χ. Dimethicone (Συνθετικό έλαιο σιλικόνης/polydimethylsiloxane) Φυσικές ουσίες εκχύλισμα Grapefruit αιθέρια έλαια γλυκάνισου, καρύδας συνδυασμός αιθέριων ελαίων Tea tree, Geranium, Lavender, Neem oil Διεισδύουν στο αναπνευστικό σύστημα της φθείρας(ασφυξία) Paranix: έλαια γλυκάνισου και καρύδας Lice atack: έλαιο καρύδας Lice free set: έλαιο λεβάντας, tee tree oil Triamed lice: κίτρο
Χτένισμα σε «βρεγμένα» μαλλιά- Wet Combing Διαδικασία παρόμοια με τη «διαδικασία σάρωσης με την πυκνόδοντη χτένα» Γίνεται σε βρεγμένα μαλλιά που έχει εφαρμοσθεί μαλακτική κρέμα Διαρκεί 15-30 λεπτά (σάρωση 2 φορές) Απαιτείται: Επανάληψη κάθε 3-4 μέρες για αρκετές βδομάδες Αν βρεθεί ώριμη φθείρα τότε εφαρμογή για 2 βδομάδες ακόμα Αποτελεσματικότητα 35-60% J Pediatr Nurs. 2004;19: 393 398
Ειδική θεραπεία Κοτριμοξαζόλη : 10mg/kg po για 3μέρες /μετά από 10 μέρες επανάληψη Sim S et al Korean Journal Parasitology 2003; 41: 57-61 Ιβερμεκτίνη : 400 μg/kg/ημερησίως per os (ημέρες 1 και 10/Ίαση 95,2% ασθενών) Chosidow Ο et al N Enl J Med 2010; 362:896-905.
Χρήσιμες οδηγίες Σύσταση για καλή πλύση με ζεστό νερό (>60C) και απορρυπαντικό σε χτένες, πετσέτες, καπέλα, κλινοσκεπάσματα Αντικείμενα που δεν πλένοντα τοποθετούνται σε πλαστικές σακούλες για 2 εβδομάδες Σύσταση για εξέταση και των υπολοίπων μελών της οικογένειας (Μείωση της πιθανότητας επαναμόλυνσης) Όχι τοποθέτηση ρούχων-αξεσουάρ σε κοινές κρεμάστρες Η απουσία απο το σχολείο δεν δικαιολογείται Όχι στέγνωμα των μαλλιών με στεγνωτήρα (σεσουάρ) γιατί ορισμένα προϊόντα είναι εύφλεκτα Ξέπλυμα του αντιφθειρικού με χλιαρό νερό χωρίς να βρέχεται το υπόλοιπο σώμα Τα απωθητικά φθειρών(αιθέρια έλαια) έχουν αποτελεσματικότητα 33-65%
ψώρα Εξαιρετικά κνησμώδης/πολύ μεταδοτική παρασίτωση του δέρματος Προκαλείται απο το άκαρι sarcoptes scabies της ποικιλίας Ηominis (sarx/coptein), (scabere) Μεταδίδεται μετά απο στενή και παρατεταμένη επαφή με το πάσχον άτομο Επιζεί 2-3 ημέρες μακριά απο τον ξενιστή (σπάνια μεταδίδεται με έμμεσο τρόπο (κλινοσκεπάσματα, κοινά ρούχα)
Κύκλος ζωής ακάρεως
Κλινική εικόνα/διάγνωση Αντίδραση υπερευαισθησίας επιβραδυνόμενου τύπου IV (στα παράσιτα,αυγά, σκύβαλα) προκαλεί έντονο κνησμό 4-6 εβδομάδες μετά την πρωτομόλυνση Σε περίπτωση επαναμόλυνσης ο κνησμός αρχίζει εντός 1-3 ημερών βλατίδες/δρυφάδες/οζίδια/επιμολύνσεις μικροβιακές στις βλάβες και πέριξ αυτών Διαφορετική κλινική εικόνα σε παιδιά και ενήλικες Άμεση μικροσκόπηση (άκαρι/ωάρια/σκύβαλα) του ξέσματος σήραγγας δέρματος θέτει τη διάγνωση (εκπαιδευμένο προσωπικό)
Κλινική εικόνα Στα βρέφη:παλάμες/πέλματα/πρόσωπο/τριχωτό
Στα νήπια/παιδιά : μασχαλιαίες περιοχές/καρποί/γλουτοί
Στους εφήβους/ενήλικες : κάτω απο το επίπεδο του τραχήλου/καμπτικές επιφάνειες βραχιόνων/ αντιβραχίων/μεσοδακτύλια διαστήματα/θηλές/ομφαλός/γεννητική περιοχοί/ γλουτοί
Νορβηγική ψώρα: υπερκερατωσικές πλάκες σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς
θεραπεία
Μήνυμα για το σπίτι Αν επιμένουν τα συμπτώματα μετά απο 1 μήνα Επαναμόλυνση Μη σωστή συμμόρφωση στην αγωγή Δερματίτιδα εξ επαφής (φαρμακευτική) Ψυχογενής κνησμός H ψώρα δεν αφήνει μόνιμα ανοσία
Lice free, scabies free school walks