ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου 2011/0328(NLE) 2.4.2012 *** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της συμφωνίας υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας σχετικά με τη διατήρηση των δεσμεύσεων που περιλαμβάνονται στην ισχύουσα συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας ΕΕ Ρωσίας όσον αφορά τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (16815/2011 C7-0522/2011 2011/0328(NLE)) Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου Εισηγητής: Gianluca Susta PR\895254.doc PE485.846v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_NLE-AP_art90 Υπόμνημα για τα χρησιμοποιούμενα σύμβολα * Διαδικασία διαβούλευσης *** Διαδικασία έγκρισης ***I Συνήθης νομοθετική διαδικασία (πρώτη ανάγνωση) ***II Συνήθης νομοθετική διαδικασία (δεύτερη ανάγνωση) ***III Συνήθης νομοθετική διαδικασία (τρίτη ανάγνωση) (Η ενδεικνυόμενη διαδικασία στηρίζεται στη νομική βάση που προτείνεται στο σχέδιο πράξης) PE485.846v01-00 2/9 PR\895254.doc
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...6 PR\895254.doc 3/9 PE485.846v01-00
PE485.846v01-00 4/9 PR\895254.doc
ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου που αφορά τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της συμφωνίας υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας σχετικά με τη διατήρηση των δεσμεύσεων που περιλαμβάνονται στην ισχύουσα συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας ΕΕ Ρωσίας όσον αφορά τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών. (16815/2011 C7-0522/2011 2011/0328(NLE)) (Έγκριση) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου (16815/2011), έχοντας υπόψη το σχέδιο συμφωνίας υπό μορφή ανταλλαγής επιστολών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας σχετικά με τη διατήρηση των δεσμεύσεων που περιλαμβάνονται στην ισχύουσα συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας ΕΕ Ρωσίας όσον αφορά τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (COM(2011)0724), έχοντας υπόψη την αίτηση έγκρισης που υπέβαλε το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 91, το άρθρο 100, παράγραφος 2, το άρθρο 207, παράγραφος 4 και το άρθρο 218, παράγραφος 6, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο α), της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (C7-0522/2011), έχοντας υπόψη το άρθρο 81 και το άρθρο 90, παράγραφος 7, του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου (A7-0000/2012), 1. εγκρίνει τη σύναψη της συμφωνίας 2. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών και της Ρωσίας. PR\895254.doc 5/9 PE485.846v01-00
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Γενικό πολιτικό πλαίσιο: οι δεσμεύσεις της Ρωσίας στο πλαίσιο της γενικής συμφωνίας για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών και της προσχώρησής της στον ΠΟΕ. Η συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ρωσίας σχετικά με τη διατήρηση των δεσμεύσεων όσον αφορά τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών, που περιέχονται στη Συμφωνία Συνεργασίας και Εταιρικής Σχέσης ΕΈ-Ρωσίας, εντάσσεται στο νέο νομικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε κατόπιν της πρόσφατης προσχώρησης στης Ρωσίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Η Ρωσία, καθιστάμενη μέλος του ΠΟΕ, πρόκειται να καταστεί χώρα ανοικτή σχετικά στις ξένες υπηρεσίες, παρόλον ότι η αγορά υπηρεσιών στην Ρωσία άρχισε να αναπτύσσεται πραγματικά μόλις από την δεκαετία του 90, κατόπιν μιας σειράς οικονομικών μεταρρυθμίσεων, ιδιωτικοποιήσεων και ελευθέρωσης της εθνικής οικονομίας. Είκοσι χρόνια αργότερα, η Ρωσία διατηρεί πολύ μεγάλους περιορισμούς στην εισαγωγή και την εγκατάσταση ξένων υπηρεσιών στην επικράτειά της. Ωστόσο, τα χρονοδιαγράμματα ελευθέρωσης του εμπορίου υπηρεσιών, τα οποία περιέχονται στην πολυμερή δέσμη μέτρων προσχώρησης της Ρωσίας στον ΠΟΕ, 1 πρόκειται να προσφέρουν στους αλλοδαπούς παρόχους υπηρεσιών ουσιαστικά αυξημένες ευκαιρίες πρόσβασης στην αγορά. Η Ρωσία δέχθηκε να περιορίσει τους φραγμούς της στο εμπόριο και τις επενδύσεις καθώς και να επιφυλάσσει ευνοϊκότερη μεταχείριση, σε σχέση με το παρελθόν, στους παρόχους υπηρεσιών σε 11 τομείς (που αντιστοιχούν σε 118 συνολικά επιμέρους τομείς, μεταξύ των οποίων οι υπηρεσίες πληροφορικής, η οικοδομή, οι ταχυδρομικές υπηρεσίες, οι τηλεπικοινωνίες, τα μέσα ενημέρωσης, οι μεταφορές, η διανομή, οι υπηρεσίες τουρισμού και ταξιδιών και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (ασφάλειες, τράπεζες, χρηματοπιστωτικές αγορές). Οι δεσμεύσεις αυτές είναι σημαντικότερες στους τρόπους 1 (διασυνοριακή παροχή) και 2 (κατανάλωση στο εξωτερικό). Είναι περιορισμένες στον τρόπο 3 (εγκατάσταση εμπορικών δραστηριοτήτων αλλοδαπών επιχειρήσεων στην Ρωσία και στον τρόπο 4 (παρουσία φυσικών προσώπων στην Ρωσία) οι οποίοι είναι φυσικά πιο ευαίσθητοι για τη χώρα, καθώς εισάγουν καταστάσεις υποχρεώσεων και εξαιρέσεων από τους κανόνες του ΠΟΕ. Επισήμως, σε πολυάριθμες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών, η Ρωσία δεσμεύεται επίσης να μειώσει τους περιορισμούς πρόσβασης στην αγορά και να καταργήσει σχεδόν εντελώς κάθε εθνική μεταχείριση, προκειμένου να μην υφίστανται δυσμενείς διακρίσεις οι αλλοδαποί επιχειρηματίες. Μεταξύ των πιο αξιοσημείωτων δεσμεύσεων είναι οι παραχωρήσεις στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, αφενός μέσω της σταδιακής εντός τετραετίας κατάργησης του σημερινού ορίου (49%) για τη συμμετοχή αλλοδαπών φορέων στο Συμβούλιο των Ομίλων Τηλεπικοινωνιών και αφετέρου με την απόφαση εφαρμογής των όρων της 1 Έκθεση της Ομάδας Εργασίας για την προσχώρηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Παγκόσμια Οργάνωση Εμπορίου (WT/ACC/RUS/70, WT/MIN(11)/2) και προσθήκη, μέρος 2 Κατάλογος των ειδικών υποχρεώσεων σε σχέση με τις υπηρεσίες Κατάλογος των εξαιρέσεων εκ των υποχρεώσεων που καθορίζονται στο άρθρο ΙΙ (NPF) (WT/ACC/RUS/70/Add.1; WT/MIN(11)/2/Add.1) της 17 Νοεμβρίου 2011. PE485.846v01-00 6/9 PR\895254.doc
συμφωνίας στις βασικές τηλεπικοινωνίες (4ο συμπληρωτικό πρωτόκολλο της GΑΤS). Η Ρωσία οφείλει να διατηρήσει στον τομέα αυτό διαφανή νομοθεσία και να μην εισάγει διακρίσεις, κυρίως για τη χορήγηση αδειών και συχνοτήτων ενώ οι μέχρι τώρα πρακτικές ήταν μάλλον σκοτεινές και ο ανταγωνισμός ανύπαρκτος. Είναι ωστόσο λυπηρό το γεγονός ότι η παροχή υπηρεσιών δορυφορικών τηλεπικοινωνιών από το εξωτερικό (ενότητα 1), παραμένει πολύ περιορισμένη, επισήμως για λόγους εθνικής ασφάλειας. Στον χρηματοπιστωτικό τομέα, η εμπορική παρουσία ξένων ασφαλιστών στην ρωσική αγορά θα επιτραπεί, υπό ορισμένους όρους, εννέα έτη μετά την προσχώρηση στον ΠΟΕ. Οι τράπεζες του εξωτερικού θα έχουν πλέον το δικαίωμα να εγκαθιστούν θυγατρικές και δεν θα υπάρχουν πλέον περιορισμοί στην απόκτηση μετοχών από αλλοδαπούς στα τραπεζικά υποκαταστήματα στην Ρωσία παρόλον ότι η συμμετοχή αλλοδαπών στο σύνολο του ρωσικού τραπεζικού συστήματος παραμένει περιορισμένη σε 50% (με εξαίρεση τα ξένα κεφάλαια που ήταν επενδεδυμένα στις τράπεζες κατά τη στιγμή της ιδιωτικοποίησής τους). Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τον θεμιτό ανταγωνισμό μεταξύ επιχειρηματιών, στο μέτρο που το ρωσικό κράτος διατηρεί για λογαριασμό του ή μέσω της Τράπεζας της Ρωσίας πολυάριθμες μετοχές στο κεφάλαιο εμπορικών τραπεζών και είναι κύριος μέτοχος (58%) στην τράπεζα που κατέχει σήμερα δεσπόζουσα θέση στη ρωσική αγορά και που επωφελείται απεριόριστης εγγύησης από το κράτος για τις καταθέσεις της. Σε ό,τι αφορά τον τουρισμό, οι ξένοι φορείς (πρακτορεία ταξιδίων και τουριστικές επιχειρήσεις) δεν μπορούν, έως ότου ο περιορισμός αυτός καταργηθεί, μετά από μία επταετία, να κατέχουν πέραν του 49% του κεφαλαίου των επιχειρήσεων. Ωστόσο, οι αλλοδαποί ξενοδόχοι και εστιάτορες θα μπορούν να εγκαθίστανται στην Ρωσία υπό τους αυτούς όρους με τους πολίτες της χώρας, χωρίς διάκριση. Οι μεταφορικές υπηρεσίες, ειδικότερα οι θαλάσσιες, οδικές και ποτάμιες μεταφορές, είναι σε μεγάλο βαθμό ανοικτές στους αλλοδαπούς, της μεταφοράς εμπορευμάτων και επιβατών συμπεριλαμβανομένης. Σε ό,τι αφορά τις ποτάμιες μεταφορές, που σήμερα επωφελούνται ενός αρκετά ελεύθερου καθεστώτος, οι δεσμεύσεις της Ρωσίας δεν έχουν εξελιχθεί ιδιαίτερα. Ωστόσο, μετά την προσχώρηση, δεν φαίνεται να έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος όσον αφορά τις εταιρείες αεροπορικών μεταφορών. Ως προς τις υπηρεσίες διανομής, η Ρωσία θα επιτρέψει, αμέσως μετά την προσχώρηση στον ΠΟΕ, σε επιχειρήσεις κατά 100% ξένες να ασκούν δραστηριότητες στους τομείς του χονδρικού και λιανικού εμπορίου και θα τους παρέχει δασμολογικές απαλλαγές. Οι μόνοι ουσιαστικοί περιορισμοί αφορούν τη διανομή φαρμακευτικών προϊόντων, ιατρικών προϊόντων και τη χονδρική πώληση οινοπνευματωδών προϊόντων. Ως προς τις μετακινήσεις ατόμων, πρόκειται να διευκολυνθούν οι ενδοεταιρικές μεταθέσεις προσωπικού καθώς και οι επαγγελματικές επαφές μέσω υπηρεσιακών επισκέψεων με σκοπό την εγκατάσταση στη Ρωσία. PR\895254.doc 7/9 PE485.846v01-00
Στον τομέα των υπηρεσιών πληροφορικής, όπως και στην οικοδομή, η Ρωσία δεσμεύεται να παράσχει πλήρη πρόσβαση στην αγορά και μεταχείριση ίση με αυτή της οποίας τυγχάνουν οι πολίτες της σε όλους τους τρόπους παροχής. Ο εισηγητής σημειώνει την εμβέλεια των υποχρεώσεων αυτών και τα δυνητικά οφέλη για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σήμερα, το εμπόριο υπηρεσιών αντιπροσωπεύει το 20% περίπου των ευρωπαϊκών εξαγωγών προς τη Ρωσία (22.6 δισ. ευρώ το 2010). Οι δεσμεύσεις αυτές της Ρωσίας, πέραν του ότι θα δημιουργήσουν πρόσθετες ευκαιρίες συναλλαγών για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, αναμένεται επίσης να βελτιώσουν τη θέση των ευρωπαίων εξαγωγέων και επενδυτών, οι οποίοι εργάζονται σήμερα στη Ρωσία, μεταξύ άλλων και λόγω της μη επιβολής διακρίσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Επιπλέον, η αύξηση του ανταγωνισμού θα επιφέρει μεγαλύτερη προσφορά υπηρεσιών και ανώτερη ποιότητα σε πολλές δραστηριότητες στη Ρωσία, κάτι που θα μπορέσει να διευκολύνει τις συναλλαγές για όλες τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στη Ρωσία. Ας σημειωθεί ότι η Ρωσία κατέχει την 183η και τελευταία θέση στην κατηγορία «πρόσβαση στον ηλεκτρισμό» της κατάταξης Doing Business 2012 της Παγκόσμιας Τράπεζας. Ο εισηγητής σημειώνει, ωστόσο, ότι η εφαρμογή από τη ρωσική κυβέρνηση πολλών πτυχών των παραχωρήσεων αυτών, συγκεκριμένα των σχετικών με την εγκατάσταση ξένων επιχειρηματιών (τρόπος 3), απαιτεί ριζικές τροποποιήσεις της ρωσικής νομοθεσίας, κυρίως σε επίπεδο εμπορικού δικαίου και δικαίου του ανταγωνισμού καθώς και των δασμολογικών κανονισμών και διατάξεων. Επιπλέον, οι αλλαγές αυτές των νομοθετικών κειμένων, καθώς αφορούν ή επηρεάζουν το εμπόριο υπηρεσιών, δεν θα οδηγήσουν πουθενά εάν δεν υποστηρίζονται από ένα κράτος δικαίου που θα διασφαλίζει την ανεξαρτησία και τη χρηστότητα των διοικήσεων που είναι επιφορτισμένες με την εφαρμογή αυτών των νόμων και κανονισμών, συμπεριλαμβανομένων των αρχών που είναι αρμόδιες για τις ρυθμίσεις ανά τομέα (ιδιαίτερα για τους κανόνες και διαδικασίες χορήγησης των αδειών) και των δικαστηρίων που εκδικάζουν τις διαφορές. Συνεπώς η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ασκεί την δέουσα επίβλεψη στην αγορά υπηρεσιών της Ρωσίας ώστε να διασφαλίζεται ότι το άνοιγμά τους θα ακολουθεί τις πολυμερείς δεσμεύσεις της ρωσικής κυβέρνησης, τόσο στο δίκαιο όσο και στην πραγματικότητα. Από την πλευρά της, η Ρωσία, θα πρέπει να δίδει λόγο στους εταίρους της στον ΠΟΕ σχετικά με την πρόοδο της υλοποίησης των δεσμεύσεων αυτών, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τις ανησυχίες που εκφράζουν τα μέλη του οργανισμού και που αντικατοπτρίζεται στην έκθεση της ομάδας εργασίας για την προσχώρηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Η θέση του εισηγητή σχετικά με την διμερή συμφωνία διατήρησης των δεσμεύσεων όσον αφορά τις υπηρεσίες. Οι δεσμεύσεις αυτές της Ρωσίας για ελευθέρωση του εμπορικού καθεστώτος της σε πολλούς τομείς υπηρεσιών υπερβαίνουν το καθεστώς του οποίου επωφελούντο μέχρι σήμερα οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, βάσει της συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας που υπεγράφη το 1994 και άρχισε να εφαρμόζεται από το 1997. Σε δύο μόνο τομείς υπηρεσιών (το θαλάσσιο εμπόριο και την προσωρινή κυκλοφορία των φυσικών προσώπων για επιχειρηματικούς σκοπούς), η Ρωσία θα αναλάβει, με την επίσημη προσχώρησή της στον ΠΟΕ, ολιγότερο ισχυρές δεσμεύσεις από αυτές που είχε αναλάβει μέσω της ισχύουσας PE485.846v01-00 8/9 PR\895254.doc
Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας Ευρωπαϊκής Ένωσης- Ρωσίας του 1994. Τα δύο μέρη συνήψαν την υπό εξέταση συμφωνία, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να μπορεί να εξακολουθήσει να επωφελείται ευνοϊκότερου καθεστώτος σε σχέση με το πολυμερές. Βάσει αυτής και αφού δοθεί στη Ρωσία κατάλληλη εξαίρεση από την εφαρμογή της ρήτρας του μάλλον ευνοουμένου κράτους, η Ρωσία θα διατηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει συνάψει στο πλαίσιο της GΑΤS συνεχίζοντας να παρέχει αποκλειστικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεγαλύτερες προτιμήσεις στους δύο αυτούς τομείς. Η διμερής αυτή συμφωνία ορίζει ποιες είναι οι αποκλειστικές προτιμησιακές δεσμεύσεις των οποίων επωφελείται η ΕΕ. Ουδεμία νέα δέσμευση συνεπάγεται από την πλευρά της ΕΕ. Ο εισηγητής αναγνωρίζει το σχετικά θετικό αποτέλεσμα της πρόσδεσης της Ρωσίας στον ΠΟΕ (η προσχώρηση αποτέλεσε αντικείμενο ευνοϊκής απόφασης του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1 ), οργάνωση που υποστηρίζει το πολυμερές εμπορικό σύστημα που βασίζεται σε κοινούς κανόνες και δέχεται την ανάγκη για την ΕΕ να συνάψει διμερή συμφωνία με τη Ρωσία προκειμένου να επιτύχει πρόσθετες και συμπληρωματικές παραχωρήσεις σε σχέση με το πολυμερές καθεστώς και να διατηρήσει συνεπώς το σημερινό επίπεδο δεσμεύσεων εκ μέρους της Ρωσίας, όσον αφορά την πρόσβαση στις αγορές για τους ευρωπαίους προμηθευτές στους προαναφερθέντες δύο τομείς υπηρεσιών. Τέλος, στο πλαίσιο των εμπορικών μερών της νέας διμερούς συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας, η οποία ευρίσκεται στο στάδιο των διαπραγματεύσεων, προκειμένου να αντικαταστήσει τη συμφωνία συνεργασίας και εταιρικής σχέσης που συνήφθη το 1994, πρέπει να επικαιροποιηθούν οι όροι των διμερών δεσμεύσεων, δεδομένου ότι έχει παρέλθει 20ετία σχεδόν, κυρίως για να επιτευχθούν συμπληρωματικές δεσμεύσεις εκ μέρους της ρωσικής πλευράς στους τρόπους 3 και 4 του κεφαλαίου «Εμπόριο Υπηρεσιών και Δικαιώματα Εγκατάστασης». Το κεφάλαιο αυτό πρόκειται να εδραιώσει καλύτερα τα δικαιώματα των ευρωπαίων παρόχων υπηρεσιών όταν εγκαθίστανται στην ρωσική επικράτεια. Επομένως, ο εισηγητής υποστηρίζει την έκθεση αυτή και συνιστά στο Κοινοβούλιο να δώσει την έγκρισή του για τη συμφωνία. 1 Απόφαση του Συμβουλίου της 14 Δεκεμβρίου 2011 με την οποία ορίζεται η θέση που πρέπει να λάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση στους κόλπους των αρμόδιων αρχών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου όσον αφορά την προσχώρηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας στον ΠΟΕ (2012/17/UE). PR\895254.doc 9/9 PE485.846v01-00