ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΣΧΙΝΙΑ ΜΑΡΑΘΩΝΑ & ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΩΠΗΛΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΝΩ

ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΣΧΙΝΙΑ ΜΑΡΑΘΩΝΑ & ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΩΠΗΛΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΝΩ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΟΤΟΠΟΥ Υγρότοπος : Μίξη «γλυκού» και «αλµυρού» στοιχείου µε σαφή επικράτηση του τελευταίου σήµερα Παράλιο δάσος : Κουκουναριά και χαλέπιος πεύκη µε µικρή παρουσία σχίνων και θαλασσόκεδρου. Σαφής τάση επικράτησης χαλεπίου και συρρίκνωσης κουκουναριάς. Χερσόνησος Κυνοσούρας : Τυπική µεσογειακή µακία βλάστηση µε µεγάλο βοτανικό πλούτο Μακαρία πηγή: Σύστηµα καρστικών λιµνοπηγών που συγκεντρώνει νερά από εκτεταµένη λεκάνη µαρµάρων µέχρι το Γραµµατικό και την Πεντέλη. Φιλοξενεί ενδηµικό είδος ψαριού ντάσκα. Αµµοθινικά συστήµατα : Ποικιλία αµµοθινών στην παραλιακή περιοχή σε διάφορες φάσεις εξέλιξης µε ενδιαφέρουσα χλωριδική σύνθεση Λιβάδια ποσειδωνίας: Θαλάσσιο ενδιαίτηµα µεγάλης οικολογικής σηµασίας που εκτείνεται σε ρηχές περιοχές, κυρίως µεταξύ των ισοβαθών 3 και 15 µ. 1

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Οικολογικά χαρακτηριστικά 18 τύποι φυσικών ενδιαιτηµάτων Πάνω από 350 είδη χλωρίδας Πάνω από 140 είδη ορνιθοπανίδας Χαρακτηριστικά ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Οικοδοµικοί συνεταιρισµοί Εγκεκριµένοι µε ΦΕΚ κατάτµησης και όρους δόµησης: ικαστών και Εισαγγελέων (λόφος ρακονέρας) ικαστικών Υπαλλήλων (δυτικά του αεροδροµίου) Χωρίς ΦΕΚ κατάτµησης και όρους δόµησης Αστυνοµικών Υπαλλήλων Μιλτιάδης Αριστοτέλης Β κατοικία- έντονες εµπορικές χρήσεις: παραλία Μαραθώνα - Ριζάρι Εντατική γεωργία θερµοκήπια Αναψυχή στο δάσος και την παραλία Αεροδρόµιο Στρατιωτικές εγκαταστάσεις κεραίες Π.Ν. Στρατιωτικές εγκαταστάσεις - τέως βάση ΗΠΑ 2

Περιβαλλοντικές πιέσεις βιοτόπου Οικιστική επέκταση (Αυθαίρετη δόµηση, οικοδοµικοί συνεταιρισµοί) Οχλούσες χρήσεις (αεροδρόµιο, ταβέρνες) Ασύµβατες χρήσεις (στρατιωτικές εγκαταστάσεις) ιάνοιξη δρόµων κατάτµηση υγροτοπικής περιοχής Ανεξέλεγκτη χρήση δάσους για στάθµευση, κατασκήνωση κλπ. Ανοργάνωτη αναψυχή, άναρχη κυκλοφοριακή συµπεριφορά Κακή διαχείριση υδατικών πόρων Εκτεταµένα αποστραγγιστικά έργα στον υγρότοπο Απόρριψη µπάζων, απορριµµάτων Συνεχής επέκταση γεωργικής γης και εντατικοποίηση µορφών παραγωγής Βόσκηση Κυνήγι 3

Συνέπειες πιέσεων στο φυσικό περιβάλλον Απώλεια περιοχών φυσικών ενδιαιτηµάτων Υποβάθµιση ενδιαιτηµάτων Μείωση πληθυσµών πανίδας και ιδιαίτερα της ορνιθοπανίδας Αποξήρανση τµηµάτων υγροτόπου Υφαλµύρινση αλλουβιακού υδροφορέα Μείωση παροχών υπόγειου υδροφορέα Ποιοτική υποβάθµιση εδαφών ιακοπή φυσικής αναγέννησης κουκουναριάς Αλλοίωση υποβάθµιση τοπίου 4

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΙΟΤΟΠΟΥ ΚΑΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Κύριοι στόχοι παρέµβασης Περιβαλλοντική αποκατάσταση και διατήρηση του βιοτόπου Ανακήρυξη Εθνικού Πάρκου Μερική επαναφορά υδρολογικού καθεστώτος στην προ του 1923 κατάσταση Κατάργηση οχλουσών χρήσεων Μείωση µη συµβατών χρήσεων ηµιουργία «φυσικών» ορίων του υγροτόπου δυτικά και βόρεια Πρόταση νέου τρόπου πρόσβασης κυκλοφορίας Κατάργηση διαµπερούς κυκλοφορίας Αποµάκρυνση οχηµάτων από δάσος Χώρος στάθµευσης 4χλµ από Εθνικό Πάρκο και χρήση µαζικών µέσων για µεταφορά επισκεπτών. Μετα-ολυµπιακά πιθανή κατασκευή µέσου σταθερής τροχιάς Συµβολή στην αλλαγή µοντέλου αναψυχής Αποκατάσταση οικολογικών λειτουργιών υγροτόπου εξάπλωση «γλυκού» στοιχείου σε σχέση µε αλµυρό Ενίσχυση αναγέννησης κουκουναριάς και ενίσχυση θαλασσόκεδρου Περίφραξη, αντιπυρική προστασία δάσους ιάνοιξη µικρών λιµνών στον υγρότοπο καταφύγια ορνιθοπανίδας Ενίσχυση περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης εκπαίδευσης Σύσταση Φορέα ιαχείρισης υπεύθυνου για την παρακολούθηση και λειτουργία του Εθνικού Πάρκου ηµιουργία λίµνης κωπηλασίας και κανώ και ένταξή της στο Εθνικό Πάρκο ηµιουργία εγκαταστάσεων Ολυµπιακών προδιαγραφών για τα αθλήµατα της Κωπηλασίας και του Κανό ιάδοση δύο φιλικών προς το περιβάλλον αθληµάτων 5

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΩΠΗΛΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΝΩ Α. Αρχές σχεδιασµού Αντιµετώπιση έργου ως αναπόσπαστου τµήµατος του βιοτόπου ηµιουργία δυτικού «φυσικού» ορίου στον υγρότοπο - Εµπόδιο στις τάσεις αστικοποίησης Κατάληψη περιοχής αεροδροµίου και αποµάκρυνση οχλουσών ασύµβατων δραστηριοτήτων Ανάπτυξη λιµναίου συστήµατος που ευνοεί την παρουσία ειδών χλωρίδας και πανίδας - Χωµάτινη λίµνη µε λιθοριπή στα πρανή αγωνιστικού στίβου - Εξαιρετικά ήπια πρανή (1:6) - Οµαδοποίηση υποστηρικτικών εγκαταστάσεων και αποφυγή διασποράς τους στο χώρο - Συγκέντρωση ανθρώπινης παρουσίας στο νησί και στη δυτική πλευρά του αγωνιστικού στίβου - Τοποθέτηση αγωνιστικού στίβου δυτικά και στίβου προθέρµανσης προς την πλευρά του υγροτόπου - Ενίσχυση ανάπτυξης υγροτοπικής βλάστησης στην ανατολική πλευρά του βοηθητικού στίβου Πλήρωση λίµνης και ανανέωση νερού από Μακαρία πηγή Τροφοδοσία υγροτόπου από νερό λίµνης µέσω υπερχειλιστών και θυροφραγµάτων Αποφυγή δηµιουργίας χώρου στάθµευσης στο βιότοπο Χρήση µέσων µαζικής µεταφοράς για πρόσβαση Σχεδιασµός ποδηλατόδροµων που συνδέουν το έργο µε βιότοπο Ενσωµάτωση κέντρου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ενηµέρωσης στον σχεδιασµό του ολυµπιακού έργου 6

ΤΥΠΟΙ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ Α Θίνες µε δάση από Pinus pinea (2270) Β Γ Μεσογειακά πευκοδάση µε ενδηµικά είδη πεύκων της Μεσογείου (9540) Εκτάσεις µε µικτή βλάστηση από Salicornia sp., Arthrocnemum sp. και Juncus sp. (1420,1310,1410) Μεσογειακά αλίπεδα (1410) Ε Υγροτοπικές εκτάσεις µε καλαµιώνες (3190) και παρουσία συστάδων αρµυρικιών (92D0) ΣΤ Υψηλοί θαµνώνες µε Juniperus phoenica 5212 Ζ Φρύγανα Μεσογείου 5420 Η Θ Ι Ευτροφικές φυσικές λίµνες και µεσογειακά εποχιακά τέλµατα (3150, 3170) Ολιγο-Μεσοτροφικά ύδατα µε βλάστηση χαροειδών (3140) Λοιποί τύποι οικοτόπων Αλλες χρήσεις γης (αεροδρόµιο, δοµηµένες εκτάσεις, γεωργική γη, οδικό δίκτυο, στρατιωτικές εγκαταστάσεις κ.λ.π) 7

Β. Τεχνικά γεωµετρικά χαρακτηριστικά Συνολική έκταση περιοχής έργου: 1230 στρ. Συνολική έκταση λίµνης: 580 στρ. Αγωνιστικός στίβος - Μήκος: 2220µ - Πλάτος: 162µ - Βάθος: 3,5µ Στίβος προθέρµανσης - Μήκος: 1400µ - Πλάτος: 130-154µ - Βάθος: 2µ Νησίδα διαπιστευµένων προσώπων Εκταση νησίδας: 70 στρέµµατα Μόνιµες εγκαταστάσεις: 7.500µ 2 µέγιστου ύψους 8,5µ. Πύργος τερµατισµού: 80µ 2 µέγιστου ύψους 11µ., µετατρεπόµενος σε παρατηρητήριο των επισκεπτών του βιοτόπου. Προσωρινές εγκαταστάσεις: 8.000µ 2 Χωρητικότητα µόνιµων κερκίδων: 1.000 άτοµα Χωρητικότητα προσωρινών κερκίδων: 3.000 άτοµα Σύµπλεγµα προσωρινών εγκαταστάσεων Χωρητικότητα προσωρινών - λυόµενων κερκίδων: 10.000 άτοµα Επιφάνεια προσωρινών εγκαταστάσεων: 5.000µ 2 Εκτιµώµενη ελάχιστη ποσότητα νερού που θα τροφοδοτεί το βιότοπο ανά έτος: 6,5 εκ. µ 3 Χώρος στάθµευσης: 40 στρ. κοντά στη λεωφόρο Μαραθώνος 8

ΟΡΓΑΝΩΣΗ Ο ΙΚΟΥ ΙΚΤΥΟΥ / ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΩΡΩΝ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ Κύρια πρόσβαση. Ο δρόµος που συνδέει την παραλία του Σχινιά µε την Αθήνα, αποτελεί την κύρια πρόσβαση προς το χώρο διεξαγωγής αγώνων κωπηλασίαςκανό-καγιάκ για θεατές, οµάδες, VΙΡ, αθλητικούς παράγοντες, Τύπο κ.λ.π. Ενα δίκτυο βοηθητικών δρόµων προβλέπεται να οργανώσει την κυκλοφορία προς και εντός του νησιού. Υπογραµµίζεται η σηµαντική αλλαγή του µοντέλου πρόσβασης µέσω πλέον των µέσων µαζικής µεταφοράς. Οργάνωση χώρων στάθµευσης. Βασικός σχεδιαστικός στόχος υπήρξε η προσπάθεια αποµάκρυνσης των αυτοκινήτων από το βιότοπο. Στην κατεύθυνση αυτή και κατά την περίοδο διεξαγωγής των Ολυµπιακών Αγώνων ή αθλητικών γεγονότων µείζονος σηµασίας έχουν προβλεφθεί τα εξής: στη νησίδα προβλέπονται θέσεις στάθµευσης µόνο για VVIP. Εκτός νησίδας, στα νότια των στίβων και µόνο κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης αθλητικών γεγονότων µείζονος σηµασίας, αναπτύσσονται περιορισµένοι χώροι στάθµευσης (χώρος στάθµευσης αυτοκινήτων VIP, χώρος στάθµευσης βαν των τηλεοπτικών συνεργείων, καθώς και χώρος στάθµευσης λεωφορείων διαπιστευµένων προσώπων). Στην περιοχή των προσωρινών εγκαταστάσεων, δυτικά των στίβων, προβλέπεται επίσης χώρος στάθµευσης λεωφορείων µεταφοράς κοινού. ηµιουργία χώρου στάθµευσης κοντά στον κόµβο της λεωφόρου Μαραθώνος µε την οδό Μαραθώνος Κάτω Σουλίου, απ όπου θα ξεκινούν λεωφορεία που θα µεταφέρουν τους αθλητές και το κοινό στο χώρο των εγκαταστάσεων. Γενικά, πρέπει να σηµειωθεί ότι το σύνολο σχεδόν των µεταφορών (θεατών, αθλητών, Τύπου κ.λ.π.) καλύπτεται από λεωφορεία. 9

Ιστορικό Μελετών και ράσεων 1) 1990. Ειδική Περιβαλλοντική µελέτη Σχινιά Μαραθώνα: Καταγραφή προστατευτέου αντικειµένου µελέτη βάσης και σχέδιο Π προστασίας. 2) 1997. Προµελέτη και Περιβαλλοντική µελέτη Ολυµπιακού Κέντρου Κωπηλασίας και Κανώ στο Σχινιά: Εκτίµηση επιπτώσεων από αθλητική εγκατάσταση µετά από απαίτηση της ΟΕ. Οδήγησε σε αλλαγή αρχικής θέσης και σχεδιασµού του Ολυµπιακού έργου. 3) 1998. Επικαιροποίηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης Σχινιά Μαραθώνα: Ανάλυση οικολογικών χαρακτηριστικών βιοτόπου σύµφωνα µε δεδοµένα Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, νέο σχέδιο Π προστασίας. 4) 1998. Αξιολόγηση προταθεισών εναλλακτικών λύσεων για τη χωροθέτηση του Ολυµπιακού Κέντρου Κωπηλασίας και Κανώ: Εξετάστηκαν οι προτάσεις της θαλάσσιας περιοχής της Αγίας Μαρίνας, της λίµνης Υλίκης, της λίµνης των Ιωαννίνων και της λίµνης Καϊάφα. 5) 1999. Μελέτη περιβαλλοντικής θεώρησης του Ολυµπιακού κέντρου Κωπηλασίας και Κανώ στο Σχινιά Μαραθώνα: Μελέτη που συνόδευσε την κατάθεση του νόµου για τις Ολυµπιακές εγκαταστάσεις στη Βουλή των Ελλήνων. 6) 1999. Ψήφιση Νόµου Ολυµπιακών εγκαταστάσεων από τη Βουλή 7) 1999. Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του Ολυµπιακού Κέντρου Κωπηλασίας και Κανώ στο Σχινιά Μαραθώνα: Αξιολόγηση επιπτώσεων στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον από το έργο, πρόταση περιβαλλοντικών όρων. 8) 2000. Επεξεργασία σχεδίου Π από Συµβούλιο Επικρατείας, έκδοση Π ανακήρυξης περιοχής Σχινιά Μαραθώνα σε Εθνικό Πάρκο. 9) 2000. Έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την έγκριση Περιβαλλοντικών όρων του Ολυµπιακού Κέντρου Κωπηλασίας και Κανώ στο Σχινιά Μαραθώνα. 10) 2000. ιαχειριστική µελέτη βιοτόπου Σχινιά Μαραθώνα: Εξειδίκευση τεχνικών έργων ανάταξης του βιοτόπου, τρόπου λειτουργίας Εθνικού Πάρκου, τρόπου παρακολούθησης της κατάστασης περιβάλλοντος, καθώς και των διοικητικών και οικονοµικών στοιχείων του Φορέα ιαχείρισης. 11) 2001. Οριστική µελέτη και µελέτη εφαρµογής του Ολυµπιακού Κέντρου και προµελέτη και οριστική µελέτη των έργων και παρεµβάσεων ανάταξης και προστασίας του βιοτόπου Σχινιά Μαραθώνα (σε εξέλιξη). 10

Περιβαλλοντικοί όροι Επανορθωτικά µέτρα που αναφέρονται στη ΜΠΕ και σχετίζονται µε τα οικολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής Μέτρα κατά τη φάση κατασκευής των έργων Οι εργασίες σε όλα τα στάδια κατασκευής θα γίνονται υπό την επίβλεψη οµάδας ειδικών επιστηµόνων περιβάλλοντος. Το εργοτάξιο πρέπει να περιοριστεί στο χώρο που ορίζεται: Β από το δηµόσιο δρόµο, Ν από το δηµόσιο δρόµο, από τον υπάρχοντα χωµατόδροµο δίπλα στο κανάλι και Α από τα όρια του βοηθητικού στίβου κωπηλασίας και κανό. Τα υπόλοιπα τµήµατα του βιοτόπου, όπως το κεντρικό και ανατολικό µέρος του υγροτόπου, το κανάλι, το δάσος, η Κυνοσούρα, δεν πρέπει να θιγούν µε οποιοδήποτε τρόπο. Οι εργασίες για την διάνοιξη των λιµνών του Ολυµπιακού Κέντρου είναι προτιµότερο ν αρχίσουν από το νοτιότερο άκρο και να κινηθούν προοδευτικά προς τα βόρεια. Έτσι θα µειωθεί η όχληση της περιοχής της Μακαρίας πηγής και του υγροτόπου. Τα µεγάλα δέντρα στο Β άκρο του βιοτόπου πρέπει να διατηρηθούν για λόγους προστασίας του τοπίου. Ο βυθός και τα πρανή των δύο στίβων δεν θα επενδυθούν µε συνθετικά υλικά ή σκυρόδεµα, ώστε να διατηρηθεί η φυσικότητα των λιµνών. Η απόληψη του νερού από την περιοχή της Μακαρίας πηγής και η παροχέτευσή του στους στίβους θα γίνουν µε κατάλληλο τρόπο και µε την επίβλεψη της οµάδας ειδικών, ώστε να αποκλειστεί η υποβάθµιση του οικολογικού ενδιαιτήµατος. 11

Μέτρα κατά τη φάση λειτουργίας των έργων Να δηµιουργηθεί µε κανονιστική πράξη προστατευόµενη περιοχή, η οποία θα περιλαµβάνει το νέο κέντρο µε τις εγκαταστάσεις του, την περιοχή της Μακαρίας πηγής, όλο τον υγρότοπο, το πευκοδάσος, την παραλιακή ζώνη, το θαλάσσιο κόλπο και τη χερσόνησο της Κυνοσούρας. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εφαρµογή της απαγόρευσης του κυνηγιού σε ολόκληρο το βιότοπο του Σχινιά. Αυστηρή απαγόρευση απόρριψης σκουπιδιών και λυµάτων, καθαρισµού ψεκαστήρων και οποιονδήποτε αντικειµένων και γενικώς ρύπανσης του βιοτόπου. Απαγόρευση χρήσης χηµικών ουσιών (χλώριο κλπ.) στο νερό των στίβων. Απαγόρευση εισαγωγής εξωτικών ειδών χλωρίδας ή/και πανίδας στο νερό των στίβων και γενικότερα στο βιότοπο. Απαγόρευση χρήσης των στίβων από µηχανοκίνητα σκάφη, µε εξαίρεση εκείνων που απαιτούνται για την κάλυψη των αναγκών του Ολυµπιακού Κέντρου. Απαγόρευση χρήσης των στίβων για άλλες δραστηριότητες πλην κωπηλασίας και κανό-καγιάκ. Στις δραστηριότητες αυτές συµπεριλαµβάνεται και η κολύµβηση, η οποία θα πρέπει να απαγορευθεί για την αποφυγή πρόσθετης όχλησης στην πανίδα. Οι λίµνες του κωπηλατοδροµίου θα είναι επισκέψιµες για το κοινό µόνον από ειδικά σηµεία και από ελεγχόµενο αριθµό επισκεπτών κατά την διάρκεια της ηµέρας. Την εποχή του φωλιάσµατος και της αναπαραγωγής των πουλιών θα ισχύουν πρόσθετες ρυθµίσεις, σύµφωνα µε διαχειριστική µελέτη που θα εκπονηθεί. Οι λίµνες του Ολυµπιακού Κέντρου δεν θα παραχωρούνται για νυχτερινές δραστηριότητες, ώστε να προστατεύονται οι οικολογικές λειτουργίες. Στην διάρκεια της νύχτας οι λίµνες δεν θα φωτίζονται. Προσωρινή εξαίρεση θα γίνει στην διάρκεια των Ολυµπιακών Αγώνων. Προτείνεται να κατασκευαστούν τουλάχιστον τρεις µικρές λίµνες στο κέντρο και στα ανατολικά του υγροτόπου για να λειτουργήσουν ως καταφύγια ορνιθοπανίδας. Πρέπει να κατασκευαστεί µια τάφρος κατά µήκος της βόρειας πλευράς του υγροτόπου, µέχρι τη ρακονέρα. Θα χρησιµεύσει ως φυσικό όριο της προστατευτέας περιοχής. Πρέπει να διασφαλισθεί η επικοινωνία µεταξύ της λίµνης Στόµι και της Θάλασσας. Η διατήρηση του καναλιού από την Μακαρία πηγή προς την Θάλασσα, έστω και µε µειωµένη παροχή, κρίνεται σκόπιµη για την λειτουργία του ως οικολογικό ενδιαίτηµα. Τα εγκαταλελειµµένα στρατιωτικά κτίρια προτείνεται να αποµακρυνθούν. Ο βυθός και οι όχθες των στίβων θα µπορούν να καθαρίζονται από την βλάστηση µε συνεργείο δυτών, χειρωνακτικά ή µε ειδικά µηχανήµατα αναρρόφησης. Να δηµιουργηθεί ένα κέντρο πληροφοριών και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα κτίρια του νέου κέντρου. Ο δρόµος της τηλεόρασης (TV road) να µη χρησιµοποιείται από µηχανοκίνητα οχήµατα παρά µόνον για τις λήψεις κατά την διάρκεια των αθλητικών εκδηλώσεων. 12

ΙΙρόταση διαχείρισης του δάσους Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του νέου έργου, προτείνεται να ενσωµατωθούν στους περιβαλλοντικούς όρους που θα εκδοθούν συγκεκριµένα µέτρα για την προστασία και αναβάθµιση του παραλιακού πευκοδάσους που θα κινούνται στις παρακάτω κατευθύνσεις: Να εγκατασταθεί δίκτυο πυροπροστασίας σε όλη την έκταση του δάσους µετά από µελέτη των αρµόδιων υπηρεσιών. Η περιοχή του δάσους να εποπτεύεται από πυροφυλάκιο που θα πρέπει να έχει πλήρη εξοπλισµό και επάνδρωση τουλάχιστον κατά τη θερινή περίοδο. Να απαγορεύεται η κίνηση κάθε τροχοφόρου στο δάσος. Να απαγορεύεται επίσης η παραµονή τροχόσπιτων, η κατασκήνωση και η διανυκτέρευση µέσα στο δάσος. Η κίνηση των επισκεπτών στο δάσος να γίνεται µόνο από σαφώς διαµορφωµένα µονοπάτια, όπου θα µπορεί να κινηθεί και πυροσβεστικό όχηµα αν παραστεί ανάγκη ή όχηµα υπηρεσίας. Να υπάρχουν εκατέρωθεν των µονοπατιών χαµηλοί ξύλινοι φράχτες ή άλλα εµπόδια µε ογκόλιθους ή βλάστηση, ώστε αυτά να οριοθετούνται και να αποτρέπεται η ελεύθερη και µαζική κυκλοφορία των επισκεπτών στην κυρίως επιφάνεια του δάσους. Να υπάρχουν κατά µήκος των µονοπατιών και στη ζώνη της ακτής ικανός αριθµός πάγκων για ανάπαυση καθώς και δοχεία απορριµµάτων. Να υπάρχει σήµανση και κανονισµός λειτουργίας. 13

Παρακολούθηση της ποιότητας του περιβάλλοντος µετά την κατασκευή του έργου Κατά την περίοδο κατασκευής του έργου, αλλά και κατά τη φάση λειτουργίας απαιτείται τακτική (ανά µήνα και σε αγωνιστικές περιόδους ανά ηµέρα) παρακολούθηση της ποιότητας των νερών της περιοχής στην πηγή, στην διώρυγα προσαγωγής, στους υπερχειλιστές και στην έξοδο της υφιστάµενης διώρυγας της πηγής στο σηµείο κάτω από την υπάρχουσα γέφυρα της παραλιακής οδού. Μετά την κατασκευή του έργου θα πρέπει να συσταθεί, στα πλαίσια της υπηρεσίας διαχείρισης του βιοτόπου, µια µόνιµη επιτροπή παρακολούθησης της ποιότητας του περιβάλλοντος, η οποία θα εκτελεί τακτικές µετρήσεις και παρατηρήσεις (άλλες µε εποχική συχνότητα και άλλες µε ετήσια). Ως δείκτες της οικολογικής ποιότητας του βιοτόπου θα πρέπει να επιλεγούν κάποια είδη πτηνών που φωλιάζουν τακτικά στην περιοχή, καθώς και κάποια υδρόβια σπονδυλόζωα, όπως το ενδηµικό ψάρι ντάσκα και ίσως οι νεροχελώνες. Η χρήση διατοµικών δεικτών και δεικτών ασπονδύλων θεωρείται επίσης σηµαντική. Ως αβιοτικές παράµετροι που αντανακλούν την ποιότητα των νερών του υγροτόπου προτείνονται οι συγκεντρώσεις θρεπτικών αλάτων, BOD, COD και υδρογονανθράκων σε επιλεγµένους σταθµούς, µε µηνιαία συχνότητα. Ανάλογες µετρήσεις προτείνονται στο νερό των πόρων του ιζήµατος σε συνδυασµό µε την µέτρηση οργανικού C, Ν και Ρ. 14