ΕΡΓΟ: «Παροχή Υπηρεσιών Ειδικού Συμβούλου Υποστήριξης του ήμου Βύρωνα για τα έτη 2007-2009» ΥΠΟΕΡΓΟ: «Εκπόνηση Επιχειρησιακού Προγράμματος Βύρωνα» (Πρωτόκολλο Εργασιών Τεχνικού Συμβούλου, Α/Α 1) ήμου ΦΑΣΗ Β : «Ανάλυση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης στην περιοχή του ήμου και στον Οργανισμό του ήμου» ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ ΠΕ4 Έκθεση Ανάλυσης και Αξιολόγησης της Υφιστάμενης Κατάστασης στο ήμο ανά θεματικό τομέα.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το παρόν αποτελεί το αποτέλεσμα πολύμηνης έρευνας και επεξεργασίας των στοιχείων που αφορούν στην αναγνώριση του εξωτερικού και εσωτερικού περιβάλλοντος του ήμου Βύρωνα. Αφορά (το παρόν) στην ΕΚΘΕΣΗ που σύνταξε ο Σύμβουλος για την ΑΝΑΛΥΣΗ της ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ του ΗΜΟΥ στα πλαίσια της διεκπεραίωσης των συμβατικών του υποχρεώσεων για την εκπόνηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου του ήμου Βύρωνα όπως αυτές προσδιορίζονται ειδικότερα στη Φάση Β/ Παραδοτέο ΠΕ4. Για την διατύπωση των δεδομένων που προσδιορίζουν το Status του ήμου, διεξήχθησαν σημαντικές έρευνες σ όλες τις διαθέσιμες γενικές (κρατικές) και ειδικές πηγές πληροφόρησης. Ειδικά ερωτηματολόγια1 διανεμήθηκαν σε υπηρεσιακά και πολιτικά στελέχη του ήμου και συμπληρώθηκαν από αυτά (τα στελέχη). Το υλικό αυτό (απαντήσεις στα ερωτηματολόγια) διεύρυνε σημαντικά το πλήθος και τον όγκο των πληροφοριών που τελικά αξιοποιήθηκαν και κατεγράφησαν από τον Σύμβουλο. Ο Σύμβουλος, μέσω των στελεχών του, προέβη στη διοργάνωση 30 και πλέον συνεντεύξεων με στελέχη του ήμου προκειμένου να τα διευκολύνει στη συμπλήρωση των Ερωτηματολογίων και γενικότερα να αντλήσει από την εμπειρία και τις απόψεις του χρήσιμα συμπεράσματα που προσδιορίζουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια τα δεδομένα της πραγματικής κατάστασης στο ήμο Βύρωνα. Η Έκθεση Ανάλυσης της Υφιστάμενης Κατάστασης αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στη διαδικασία εκπόνησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου στους Ο.Τ.Α. Η ποιότητα και πληρότητα των στοιχείων που αυτή περιέχει αποτελεί και το μέτρο που θα καθορίσει τη Στρατηγική Φυσιογνωμία και τις Αναπτυξιακές Προτεραιότητες του ήμου όπως 1 Τα ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ακολουθούν στο παράρτημα του παρόντος.
αυτά θα προσδιοριστούν στα επόμενα βήματα εκπόνησης του Επιχειρησιακού Σχεδίου. Το παρόν συνιστά το Παραδοτέο ΠΕ4 του Συμβούλου. Αθήνα, 12/06/2008 ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΟ Μανώλης Μπαλτάς Νόμιμος Εκπρόσωπος
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Ι...6 Υφιστάμενη Κατάσταση Εξωτερικού Περιβάλλοντος Δήμου Βύρωνα...6 Εισαγωγή...7 Ι.Α. Γενικά Πληθυσμιακά Χαρακτηριστικά...8 Ι.Α.1. Εξέλιξη συνολικού πληθυσμού...8 Ι.Α.2. Νοικοκυριά κατά αριθμό μελών... 17 Ι.Α.3. Αξιολόγηση Βασικών Πληθυσμιακών Στοιχείων... 20 Ι.Β. Περιβάλλον και Ποιότητα ζωής στο Δήμο Βύρωνα... 22 Ι.Β.1. Υφιστάμενη Κατάσταση Περιβάλλοντος Δήμου Βύρωνα... 22 Ι.Β.1.1. Στοιχεία ανάλυσης φυσικού περιβάλλοντος... 22 Ι.Β.1.1.1. Ορεινή - Δασική Ζώνη... 23 Ι.Β.1.2. Γεωλογικά χαρακτηριστικά - Σεισμικότητα... 28 Ι.Β.1.2.1. Σεισμικότητα... 29 Ι.Β.1.2.2. Υδρογραφικό δίκτυο, υδρογεωλογικά στοιχεία... 31 Ι.Β.1.3. Κλίμα Μετεωρολογικά Δεδομένα... 32 Ι.Β.1.3.1. Θερμοκρασία... 34 Ι.Β.1.3.2. Άνεμοι... 35 Ι.Β.1.3.3. Υγρασία... 36 Ι.Β.1.4. Οικοσυστήματα, χλωρίδα και πανίδα... 37 Ι.Β.1.4.1. Χλωρίδα... 37 Ι.Β.1.4.2. Πανίδα... 40 Ι.Β.1.5. Προστατευόμενες περιοχές... 42 Ι.Β.1.6. Πηγές ρύπανσης και κατάσταση φυσικού περιβάλλοντος... 46 Ι.Β.1.6.1. Έδαφος και Υπέδαφος... 48 Ι.Β.2. Ανθρωπογενές περιβάλλον... 49 Ι.Β.2.1. Ιστορική εξέλιξη της περιοχής μελέτης... 49 Ι.Β.3. Πολεοδομικός Ιστός του Δήμου Βύρωνα... 51 Ι.Β.3.1. Η φυσιογνωμία της Περιφέρειας και του Νομού, η θέση και ρόλος του Δήμου Βύρωνα... 51 Ι.Β.3.2. Αστικό περιβάλλον, Λειτουργική δομή της πόλης του Βύρωνα... 54 Ι.Β.3.3. Θεσμοθετημένες Χρήσεις Γης... 59 Ι.Β.3.4. Χρήσεις γης... 60 Ι.Β.3.5. Ποιότητα ζωής Κατοικία / Νοικοκυριά... 63 Ι.Β.3.5.1 Δωμάτια σε κανονικές κατοικίες... 63 Ι.Β.3.5.2. Κανονικές κατοικίες ανάλογα με τον αριθμό των δωματίων που διαθέτουν... 66 1
Ι.Β.3.5.3. Χρήση και φορέας ιδιοκτησίας κατοικιών... 68 Ι.Β.3.5.4. Ανέσεις κατοικιών... 69 Ι.Β.3.6. Τεχνικές Υποδομές - Δίκτυα... 71 Ι.Β.3.6.1. Μεταφορικές Υποδομές... 71 Ι.Β.3.6.2. Οδικό δίκτυο... 71 Ι.Β.3.6.3. Δίκτυο Συγκοινωνιών Στάθμευση... 72 Ι.Β.3.6.4. Ύδρευση Αποχέτευση... 76 Ι.Β.3.6.5. Διαχείριση Απορριμμάτων - Ανακύκλωση... 77 Ι.Β.3.6.6. Ενεργειακά δίκτυα και ΑΠΕ Τηλεπικοινωνίες... 78 Ι.Β.3.6.7. Αντιπλημμυρικά κι αντιπυρικά δίκτυα... 78 Ι.Β.4. Πιέσεις στο φυσικό κι ανθρωπογενές περιβάλλον... 79 Ι.Β.5. Αξιολόγηση του Χωρικού Περιβάλλοντος και των Υποδομών... 81 Ι.Β.5.1. Η χωρική ταυτότητα του Δήμου και οι νέες προκλήσεις... 81 Ι.Β.5.2. Η αξιολόγηση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, οι χρήσεις γης, οι προβληματικές περιοχές και οι τεχνικές υποδομές... 82 I.Γ. Υφιστάμενη κοινωνική σύνθεση και κοινωνικές υποδομές στη πόλη του Βύρωνα... 86 I.Γ.1. Κοινωνική Σύνθεση και Εκπαιδευτικό Επίπεδο Πληθυσμού... 86 I.Γ.1.1. Οικογενειακή Κατάσταση... 87 Ι.Γ.1.2. Ομοδημότες, ετεροδημότες, αλλοδαποί... 91 Ι.Γ.1.3. Βασικά Στοιχεία Αλλοδαπών... 94 Ι.Γ.2. Εκπαιδευτικό επίπεδο... 99 Ι.Γ.3. Ευπαθείς κοινωνικές ομάδες... 108 Ι.Γ.4. Υφιστάμενες κοινωνικές υποδομές της πόλης... 108 Ι.Γ.5. Αξιολόγηση Κοινωνικής Σύνθεσης και Κοινωνικών Υποδομών... 117 I.Δ. Τοπική Οικονομία και Απασχόληση... 121 Ι.Δ.1. Η εξέλιξη και τα χαρακτηριστικά του Δείκτη Δραστηριότητας του Δήμου Βύρωνα (Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός )... 122 Ι.Δ.2. Η εξέλιξη και τα χαρακτηριστικά της Απασχόλησης στο Δήμο Βύρωνα... 127 Ι.Δ.2.1. Η Εξέλιξη της Απασχόλησης και η δομή της ανά φύλο και ηλικία... 128 Ι.Δ.3. Η διάρθρωση του ΟΕΠ κατά τομέα και κλάδο οικονομικής δραστηριότητας... 130 Ι.Δ.3.1. Η ανάλυση του ΟΕΠ ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας και φύλο... 133 Ι.Δ.3.2. Η εξέλιξη του ΟΕΠ κατά θέση στο επάγγελμα... 136 Ι.Δ.4. Ο Δείκτης Ανεργίας και η εξέλιξη του... 138 Ι.Δ.4.1. Ανεργία και φύλο... 139 Ι.Δ.4.2. Ανεργία και Ηλικία... 141 Ι.Δ.4.3. Νέοι και Παλαιοί άνεργοι... 144 2
Ι.Δ.5. Η Επιχειρηματική Δραστηριότητα στην περιοχή του Δήμου Βύρωνα... 149 Ι.Δ.5.1. Γενικά στοιχεία και διάρθρωση ανά τομέα παραγωγής των επιχειρήσεων... 149 Ι.Δ.5.2. Διάρθρωση ανά κλάδο παραγωγής των επιχειρήσεων... 152 Ι.Δ.5.2.1. Μεταποίηση... 154 Ι.Δ.5.2.2. Ενέργεια... 155 Ι.Δ.5.2.3. Κατασκευές... 155 Ι.Δ.5.2.4. Επιχειρήσεις στους κλάδους του τριτογενή τομέα παραγωγής... 155 Ι.Δ.5.2.4.1. Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο... 157 Ι.Δ.5.2.4.2. Ξενοδοχεία και Εστιατόρια... 158 Ι.Δ.5.2.4.3. Μεταφορές, Αποθήκευση & Επικοινωνίες... 158 Ι.Δ.5.2.4.4. Διαχείριση ακίνητης περιουσίας - Επιχειρηματικές δραστηριότητες... 159 Ι.Δ.5.2.4.5. Ψυχαγωγικές και άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών... 160 Ι.Δ.6. Οικοδομική Δραστηριότητα στο Δήμο Βύρωνα... 161 Ι.Δ.7. Οικονομικές Υποδομές και Δίκτυα στην περιοχή μελέτης... 165 Ι.Δ.7.1. Τεχνικά Δίκτυα και Υποδομές στην περιοχή μελέτης... 165 Ι.Δ.7.2. Αναπτυξιακές παρεμβάσεις, χαρακτηριστικά της τοπικής οικονομίας και το πρότυπο της ανάπτυξης στην περιοχή μελέτης... 166 I.Δ.8. Αξιολόγηση της κατάστασης του τομέα Τοπικής Οικονομίας, Απασχόλησης και Επιχειρηματικότητας στην περιοχή του Δήμου Βύρωνα... 171 Ι.Δ.8.1. Αξιολόγηση Τοπικής Απασχόλησης και Ανεργίας... 171 Ι.Δ.8.1.1 Δραστηριοποίηση Οικονομικά Ενεργού Πληθυσμού.... 171 Ι.Δ.8.1.2 Απασχόληση... 172 Ι.Δ.8.1.3. Η Ανεργία στο Δήμο Βύρωνα... 174 Ι.Δ.8.2. Αξιολόγηση Επιχειρηματικής Δραστηριότητας... 177 ΜΕΡΟΣ II... 181 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ... 181 IΙ. Εσωτερικές Δομές... 182 ΙΙ.Α. Τα αιρετά όργανα του Δήμου... 182 ΙΙ.Α.1. Δημοτικό Συμβούλιο... 183 ΙΙ.Α.2. Δημαρχιακή Επιτροπή... 188 ΙΙ.Α.3. Αντιδήμαρχοι... 188 ΙΙ.Β. Διάρθρωση οργανικών μονάδων... 192 ΙΙ.Β.1 Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας... 192 ΙΙ.Β.1.1. Συνοπτική περιγραφή βασικών οργανικών μονάδων του ΟΤΑ... 199 ΙΙ.Β.2. Περιγραφή Υφιστάμενων Δομών για την Τοπική Οικονομία και Απασχόληση - Δομές για τη στήριξη της απασχόλησης στο Δήμο Βύρωνα... 232 3
ΙΙ.Β.2.1. Τμήμα Αδειών Ίδρυσης και Λειτουργίας Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος... 232 ΙΙ.Β.2.2. Γραφείο Κοινοτικών Προγραμμάτων... 235 ΙΙ.Β.2.3. Γραφείο Έκδοσης Αδειών... 236 ΙΙ.Β.2.4. Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Δήμου Βύρωνα... 236 ΙΙ.Β.3. Κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες του Δήμου Βύρωνα... 241 ΙΙ.Β.3.1. Εκπαίδευση... 241 ΙΙ.Β.3.2. Κοινωνική Πολιτική - Υγεία και Πρόνοια... 246 ΙΙ.Β.3.2.1. Διεύθυνση Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής... 246 ΙΙ.Β.3.2.2.1. Τμήμα Δημοτικών Ιατρείων... 247 ΙΙ.Β.3.2.1.2. Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής... 248 ΙΙ.Β.3.2.1.3. Τμήμα Τρίτης Ηλικίας... 250 ΙΙ.Β.3.2.2. Τμήμα Αλλοδαπών... 251 ΙΙ.Β.3.2.3. Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι»... 251 ΙΙ.Β.3.2.4. Παιδικοί - Βρεφονηπιακοί Σταθμοί... 253 ΙΙ.Β.3.2.5. Κ.Α.Π.Η.... 256 ΙΙ.Β.3.2.6. Κ.Ε.Φ.Ο.... 259 ΙΙ.Β.4. Υφιστάμενες πολιτιστικές υποδομές και δράσεις... 260 ΙΙ.Β.4.1. Πνευματικό Κέντρο... 260 ΙΙ.Β.4.2. Δημοτική Φιλαρμονική... 262 ΙΙ.Β.4.3. Δημοτική Βιβλιοθήκη... 264 ΙΙ.Β.4.4. Κέντρο Μελέτης Χορού Ισιδώρας και Ραϋμόνδου Ντανκαν... 265 ΙΙ.Β.5. Αθλητισμός... 268 ΙΙ.Β.5.1. Δημοτικό Γυμναστήριο Βύρωνα (Δ.Γ.Β.)... 268 ΙΙ.Β.5.2. Αθλητικός Οργανισμός Δήμου Βύρωνα... 275 ΙΙ.Γ. Ανθρώπινοι Πόροι... 278 ΙΙ.Γ.1 Προσωπικό Δήμου Βύρωνα... 278 ΙΙ.Γ.2. Ειδικές Κατηγορίες Προσωπικού... 282 ΙΙ.Γ.3. Επιμόρφωση- Κατάρτιση... 283 ΙΙ.Δ. Συστήματα και Μέθοδοι Διασφάλισης Ποιότητας... 284 ΙΙ.Ε. Τοπική Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση... 287 ΙΙ.ΣΤ. Καταγραφή και αξιολόγηση της υφιστάμενης οικονομικής κατάστασης και της οικονομικής λειτουργίας του Δήμου Βύρωνα.... 289 ΙΙ.ΣΤ.1. Η Υφισταμένη Δομή των Οικονομικών Υπηρεσιών... 291 ΙΙ.ΣΤ.2. Η Οργάνωση και Λειτουργία των Οικονομικών Υπηρεσιών... 295 ΙΙ.ΣΤ.3. Οικονομική Ανάλυση Δήμου Βύρωνα... 311 ΙΙ.ΣΤ.3. Έσοδα... 314 4
ΙΙ.ΣΤ.3.2. Έξοδα - Δαπάνες... 336 ΙΙ.ΣΤ.4. Δανειακές Υποχρεώσεις... 341 ΙΙ.ΣΤ.5. Αριθμοδείκτες... 346 ΙΙ.ΣΤ.6. Δείκτες Εσόδων... 346 ΙΙ.ΣΤ.7. Δείκτες Εξόδων Δαπανών... 349 ΙΙ.ΣΤ.8. Δείκτες Δανειακής Επιβάρυνσης... 350 ΙΙ.ΣΤ.9. Δείκτες Ανθρώπινων Πόρων... 351 ΙΙ.ΣΤ.10. Δείκτες Διαχείρισης - Επίδοσης... 354 ΙΙ.ΣΤ.11. Δείκτες Επενδύσεων... 358 ΙΙ.ΣΤ.12. Ανάλυση Οικονομικών Καταστάσεων... 359 ΙΙ.ΣΤ.13. Συμπεράσματα... 377 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 382 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 385 5
ΜΕΡΟΣ Ι Υφιστάμενη Κατάσταση Εξωτερικού Περιβάλλοντος Δήμου Βύρωνα 6
Εισαγωγή Το παρόν τμήμα της εργασίας αποτελεί την πρώτη ουσιαστική επεξεργασία των στοιχείων, όπως αυτά συλλέχθηκαν από τις επιμέρους πηγές από την Επιστημονική Ομάδα του Συμβούλου, για το Δήμο Βύρωνα, στο πλαίσιο της εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Σκοπός της παρούσας φάσης είναι η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης του εξωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου Βύρωνα. Για την παρουσίαση των συμπερασμάτων χρησιμοποιήθηκαν συγκεκριμένοι δείκτες σε συνδυασμό με τη μέθοδο της συγκριτικής ανάλυσης με παρελθούσες απογραφές. Οι κύριες κατηγορίες στοιχείων στις οποίες δομείται η παρούσα εργασία είναι οι παρακάτω τέσσερις : Α) Γενικά Πληθυσμιακά Χαρακτηριστικά Β) Περιβάλλον- Ποιότητα Ζωής Γ) Κοινωνική Σύνθεση Κοινωνικές Υποδομές Δ) Τοπική Οικονομία και Απασχόληση 7
Ι.Α. Γενικά Πληθυσμιακά Χαρακτηριστικά Στο παρόν τμήμα της εργασίας, επιχειρείται η διερεύνηση της πληθυσμιακής μεταβολής κατά το διάστημα 1991-2001. Με τη χρήση βασικών δεικτών και με την αποτύπωση σε διαγράμματα των βασικών συμπερασμάτων που προκύπτουν από την επεξεργασία των στοιχείων, απεικονίζονται οι σχετικές τάσεις τόσο του πληθυσμού στο σύνολο του όσο και των επιμέρους ηλικιακών ομάδων. Ι.Α.1. Εξέλιξη συνολικού πληθυσμού Ο πραγματικός πληθυσμός του ήµου Βύρωνα, σύμφωνα µε τα στοιχεία της απογραφής της ΕΣΥΕ του 2001, ανέρχεται σε 61.102 άτομα (64.661 άτομα ο μόνιμος πληθυσμός σύμφωνα με ΕΣΥΕ 2001). Κατά το ίδιο έτος ο πληθυσμός του ήµου αποτελεί το 2,29% του πληθυσμού της Νομαρχίας Αθηνών (βλ. Πίνακα Ι.Α.1) ΠΙΝΑΚΑΣ Ι.A.1 Πληθυσμός & Έκταση Δήμων Ν. Αθηνών ΔΗΜΟΙ 2001 %ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΚΤΑΣΗ ΣΕ Τ. ΧΛΜ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΑΝΑ Τ. ΧΛΜ. ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ 30.562 1,15% 2,425 12.602,89 ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 56.836 2,13% 7,967 7.133,93 ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 65.173 2,45% 4,949 13.168,92 ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 32.957 1,24% 3,200 10.299,06 ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ 745.514 27,98% 38,964 19.133,41 ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΑΛΕΩ 74.046 2,78% 6,450 11.480,00 ΔΗΜΟΣ ΑΛΙΜΟΥ 38.047 1,43% 5,909 6.438,82 ΔΗΜΟΣ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ 69.470 2,61% 13,093 5.305,89 ΔΗΜΟΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ 33.158 1,24% 8,228 4.029,90 ΔΗΜΟΣ ΒΡΙΛΗΣΣΙΩΝ 25.582 0,96% 3,856 6.634,34 ΔΗΜΟΣ ΒΥΡΩΝΟΣ 61.102 2,29% 9,204 6.638,64 ΔΗΜΟΣ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ 58.042 2,18% 4,026 14.416,79 ΔΗΜΟΣ ΓΛΥΦΑΔΑΣ 80.409 3,02% 25,366 3.169,95 ΔΗΜΟΣ ΔΑΦΝΗΣ 23.674 0,89% 1,375 17.217,45 ΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ 16.740 0,63% 7,127 2.348,81 ΔΗΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ 76.115 2,86% 8,517 8.936,83 ΔΗΜΟΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ 75.904 2,85% 12,724 5.965,42 ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 45.926 1,72% 4,652 9.872,31 ΔΗΜΟΣ ΙΛΙΟΥ 80.859 3,03% 9,250 8.741,51 ΔΗΜΟΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ 26.419 0,99% 7,841 3.369,34 ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ 109.609 4,11% 4,749 23.080,44 ΔΗΜΟΣ ΚΑΜΑΤΕΡΟΥ 22.234 0,83% 5,950 3.736,81 ΔΗΜΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 43.929 1,65% 25,937 1.693,68 ΔΗΜΟΣ ΛΥΚΟΒΡΥΣΕΩΣ 8.116 0,30% 1,950 4.162,05 ΔΗΜΟΣ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ 19.526 0,73% 3,906 4.998,98 8
ΔΗΜΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ 26.448 0,99% 5,502 4.806,98 ΔΗΜΟΣ ΜΟΣΧΑΤΟΥ 23.153 0,87% 2,325 9.958,28 ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ 15.439 0,58% 4,831 3.195,82 ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ 66.017 2,48% 4,407 14.980,03 ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ 73.986 2,78% 3,524 20.994,89 ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ 24.112 0,90% 2,850 8.460,35 ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ 10.112 0,38% 0,800 12.640,00 ΔΗΜΟΣ ΝΕΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ 10.848 0,41% 1,000 10.848,00 ΔΗΜΟΣ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ 64.759 2,43% 4,574 14.158,07 ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΓΟΥ 13.207 0,50% 3,375 3.913,19 ΔΗΜΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ 137.918 5,18% 10,050 13.723,18 ΔΗΜΟΣ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ 48.327 1,81% 6,800 7.106,91 ΔΗΜΟΣ ΠΕΥΚΗΣ 19.887 0,75% 2,176 9.139,25 ΔΗΜΟΣ ΤΑΥΡΟΥ 14.963 0,56% 2,125 7.041,41 ΔΗΜΟΣ ΥΜΗΤΤΟΥ 11.139 0,42% 0,975 11.424,62 ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 7.310 0,27% 2,301 3.176,88 ΔΗΜΟΣ ΧΑΙΔΑΡΙΟΥ 46.276 1,74% 22,655 2.042,64 ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ 71.684 2,69% 9,629 7.444,59 ΔΗΜΟΣ ΧΟΛΑΡΓΟΥ 32.166 1,21% 3,950 8.143,29 ΔΗΜΟΣ ΨΥΧΙΚΟΥ 10.901 0,41% 2,776 3.926,87 ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΚΑΛΗΣ 5.190 0,19% 4,332 1.198,06 ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΝΕΑΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ 6.156 0,23% 3,230 1.905,88 ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΕΝΤΕΛΗΣ 4.829 0,18% 29,498 163,71 ΣΥΝΟΛΟ Ν. ΑΘΗΝΩΝ 2.664.776 193,268 13.787,98 ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 2001) Το 2001, ο ήµος Βύρωνα κατατάσσεται πληθυσμιακά ως τριακοστός πρώτος στην Νομαρχίας Αθηνών. Ανάλογο πληθυσμιακό μέγεθος με τον Δήμο Βύρωνα έχουν οι Δήμοι του Γαλατσίου με πληθυσμό 58.042 (2,18% επί του συνόλου) και του Παλαιού Φαλήρου με πληθυσμό 64.759 (2,43% επί του συνόλου). Το μεγαλύτερο και το μικρότερο ποσοστό πληθυσμού της Νομαρχίας έχουν αντίστοιχα ο ήµος Αθηναίων µε 745.514 κατοίκους (27,98%) και ο ήµος Φιλοθέης µε 7.310 κατοίκους (0,27%). Ο ήµος Βύρωνα έχει συνολική έκταση 9,204 km² και η πυκνότητα πληθυσμού είναι 6.638,64 κάτοικοι/τετρ. χλµ. Πρόκειται για µέγεθος σαφώς µεγαλύτερο του αντίστοιχου εθνικού µέσου όρου (83,1 κάτοικοι/τετρ. χλµ), αλλά είναι το μισό από το μέσο όρο της Νομαρχίας Αθηνών (13.787,98 κάτοικοι/τετρ. χλµ). Σε σχέση µε τους υπόλοιπους ήµους της Νοµαρχίας Αθηνών, είναι ο εικοστός εκ των σαράντα πέντε σε πυκνότητα πληθυσμού με ανάλογους τους Δήμους Βριλησσίων µε 6.334,34 κατοίκους/τετρ. χλµ. και το ήµο Ταύρου µε 7.041,41 κατοίκους/τετρ. χλµ. 9
Η μεταβολή του πραγματικού πληθυσμού 1 του Βύρωνα σύμφωνα με την τελευταία απογραφή της ΕΣΥΕ το έτος 2001 παρουσίασε αύξηση της τάξης του 4,41% σε σχέση με την αντίστοιχη απογραφή του 1991. Ο συνολικός πραγματικός πληθυσμός το 2001 σε απόλυτες αριθμητικές τιμές ανέρχεται σε 61.102 άτομα αυξημένος κατά 2.579 άτομα από τον πληθυσμό του 1991 (58.523 άτομα). ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι.Α.1 Εξέλιξη πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Βύρωνα 1991-2001 70.000 58.523 61.102 60.000 50.000 40.000 27.536 29.017 30.987 32.085 30.000 20.000 10.000 0 Σύνολο Αρρένες Θήλεις 1991 2001 ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 1991, 2001) Η ποσοστιαία αύξηση του πληθυσμού του Δήμου Βύρωνα υπολείπεται κατά 2,36 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την αύξηση που παρουσίασε ο πραγματικός πληθυσμός της ευρύτερης περιφέρειας Αττικής (6,77%). Η μεταβολή του πραγματικού πληθυσμού, σε απόλυτες τιμές, που παρουσιάζεται στο Δήμο Βύρωνα συγκριτικά με το εθνικό και το περιφερειακό επίπεδο εμφανίζει υστέρηση κατά περίπου 2,4 ποσοστιαίες μονάδες. Η αύξηση του πραγματικού πληθυσμού το 2001 σε επίπεδο χώρας είναι της τάξης του 6,86% σε σχέση με το 1991 ενώ αντίστοιχα αυτή της περιφέρειας παρουσιάζει αύξηση της τάξης του 6,77%. 1 Σύμφωνα με την ΕΣΥΕ η έννοια του Πραγματικού Πληθυσμού υποδηλώνει το σύνολο των ατόμων τα οποία βρίσκονταν στα όρια της επικράτειας την ώρα 0:00 Σαββάτου προς Κυριακή την ημέρα της απογραφής. Ως τόπος απογραφής του πραγματικού πληθυσμού θεωρείται ο τόπος διανυκτέρευσης κατά την παραπάνω ώρα. Διαφέρει από το νόμιμο που ορίζεται στη βάση του Δήμου η της Κοινότητας όπου κάποιος ανήκει καθώς και από το μόνιμο που ορίζεται στη βάση του τόπου μόνιμης η συνήθους διαμονής του απογραφόμενου 10
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι.Α.2 Ποσοστιαία μεταβολή Δήμου Βύρωνα 1991-2001 ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΡΕΝΕΣ ΘΗΛΕΙΣ 4,41% 5,38% 3,54% ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 1991, 2001) Αναφορικά με τα δύο φύλα εμφανίζεται μια σχετικά ανισόρροπη αύξηση, με τον ανδρικό πληθυσμό να παρουσιάζει εντονότερες αυξητικές τάσεις, με ποσοστό αύξησης 5,38%, ενώ τον γυναικείο να αυξάνεται με ηπιότερους ρυθμούς (3,54%). Σε απόλυτες τιμές ο πραγματικός ανδρικός πληθυσμός του Δήμου Βύρωνα το 2001 διαμορφώνεται σε 29.017 άτομα ενώ ο γυναικείος σε 32.085 άτομα. Ο ανδρικός πληθυσμός το 1991 αποτελεί το 47,05% του συνολικού πραγματικού πληθυσμού ενώ το 2001 το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται σε 47,49% παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 0,44%. Για το γυναικείο πληθυσμό αντίστοιχα, παρατηρούμε ισόποση μείωση (0,44%) επί του συνολικού πραγματικού πληθυσμού με αποτέλεσμα το 52,95% το 1991 να διαμορφώνεται το 2001 σε 52,51%. Από τα παρακάτω Διαγράμματα (Ι.Α.2.1 και Ι.Α.2.2) γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η σύνθεση του πραγματικού πληθυσμού του Δήμου Βύρωνα, αναφορικά με το φύλο, παρουσιάζει σχετική σταθερότητα με το γυναικείο φύλο να υπερτερεί του ανδρικού που αποτελεί το 47,49% του συνόλου και το γυναικείο το υπόλοιπο 52,51%. Στην περιφέρεια Αττικής η διαφορά στη σύνθεση του πληθυσμού μεταξύ των δύο φύλων είναι περίπου η ίδια καθώς το γυναικείο φύλο υπερτερεί με 3,76% επί του ανδρικού, καταλαμβάνοντας το 51,83% επί του συνόλου. Σε εθνικό επίπεδο ο γυναικείος πληθυσμός εξακολουθεί να υπερτερεί του ανδρικού με 50,5% επί του συνολικού πληθυσμού ενώ ο ανδρικός διαμορφώνεται στο 49,5% υπολειπόμενος κατά 1 εκατοστιαία μονάδα. Το βασικό συµπέρασµα από τα παραπάνω στοιχεία αφορά στην υψηλότερη συµµετοχή των γυναικών, τόσο στο σύνολο του πληθυσμού όσο και στις επιμέρους ηλικιακές ομάδες άνω των 25 ετών (βλ. επίσης διάγραμμα Ι.Α.4). Συγκεκριμένα, οι τιμές υποδεικνύουν ότι για το σύνολο του πληθυσμού κατά το 2001, στο ήµο Βύρωνα σε κάθε 100 γυναίκες αντιστοιχούν 92 άνδρες, 90 στη Νομαρχία Αθηνών και 98 στο σύνολο της χώρας. 11
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι.Α.2.1. Σύνθεση Πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Βύρωνα ανά Φύλο 1991 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΝΔΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι.Α.2.2. Σύνθεση Πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Βύρωνα ανά Φύλο 2001 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΝΔΡΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ 47,05% 47,49% 52,95% 52,51% ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 1991, 2001) ΠΙΝΑΚΑΣ Ι.Α.3 Ποσοστιαία Σύνθεση Πραγματικού Πληθυσμού 2001 ανά φύλο στα επίπεδα Χώρας, Αττικής και Βύρωνα Άρρενες (%) Θήλεις (%) ΧΩΡΑ 49,50% 50,50% ΑΤΤΙΚΗ 48,17% 51,83% ΒΥΡΩΝΑΣ 47,49% 52,51% ΠΗΓΗ: Ιδία Επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 2001) Ο δείκτης γήρανσης 2 στο Δήμο Βύρωνα παρουσιάζει κατά τις τελευταίες δεκαετίες μια συνεχή αυξητική τάση, γεγονός που καταδεικνύει το ευρύτερο πρόβλημα υπογεννητικότητας και το οποίο απεικονίζεται με το χαρακτηριστικότερο τρόπο στο Διάγραμμα Ι.Α.4 της πληθυσμιακής πυραμίδας για το διάστημα 1991-2001. Ο δείκτης ουσιαστικά παρουσιάζει κατακόρυφη αύξηση κατά το διάστημα της δεκαετίας 1991-2001 και από 78 ηλικιωμένους που αντιστοιχούσαν σε 100 παιδιά το 1991 διαμορφώνεται στους 119 ηλικιωμένους το 2001 εμφανίζοντας αύξηση της τάξης των 41 ηλικιωμένων. Το γεγονός αυτό γίνεται απόλυτα κατανοητό εάν παρατηρήσουμε την πληθυσμιακή μείωση που παρουσιάζεται το συγκεκριμένο διάστημα στις ηλικιακές ομάδες 0-14 ετών και την παράλληλη αύξηση των ηλικιακών ομάδων που ανήκουν στις κατηγορίες άνω των 65 ετών. 2 Ο Δείκτης Γήρανσης εκφράζει την αντιστοιχία των ηλικιωμένων (65 ετών και άνω) σε μια περιοχή στη δεδομένη χρονική περίοδο σε 100 παιδιά (ηλικία 0-14). Υπολογίζεται από τη σχέση ΔΓ= Αριθμός ατόμων 65 και άνω X 100 (ΣΑΚΕΛΛΗΣ 1993: σ. 41). Αριθμός ατόμων (0-14) 12
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι.Α.3 Ποσοστιαία Μεταβολή Πραγματικού Πληθυσμού 1991-2001 ανά Ηλικιακή Ομάδα 50 42,62 40 30 20 10 8,10 23,12 20,85 8,66 2,39 23,79 10,27 19,92 3,40 25,93 0-10 -20 0-4 ετών 5-9 ετών -5,09-9,49-7,15-4,91-18,97 10-14 ετών 15-19 ετών 20-24 ετών 25-29 ετών 30-34 ετών 35-39 ετών 40-44 ετών 45-49 ετών 50-54 ετών 55-59 ετών 60-64 ετών 65-69 ετών 70-74 ετών 75-79 ετών -0,56 80-84 ετών 85 ετών και άνω -30-40 -32,65 ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 1991, 2001) O Δείκτης Γήρανσης του Δήμου Βύρωνα είναι μεγαλύτερος από τον εθνικό μέσο όρο, του οποίου η τιμή διαμορφώνεται στους 110 ηλικιωμένους ανά 100 παιδιά, καθώς και το μέσο όρο της Νομαρχίας Αθηνών ο οποίος αγγίζει τους 111. Την ίδια στιγμή ο δείκτης γήρανσης στην περιφέρεια Αττικής σύμφωνα με τα στοιχεία του 2001 παρουσιάζεται χαμηλότερος από αυτόν του Βύρωνα με 105,9 ηλικιωμένους να αντιστοιχούν σε 100 παιδιά από 68,4 που ήταν το 1991 παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση. Η μείωση που καταγράφεται από την τελευταία απογραφή του 1991 στο Δήμο Βύρωνα στις τρεις πρώτες ηλικιακές ομάδες των 0-4, 5-9 και 10-14 ετών είναι της τάξεως του -5,09% για την πρώτη, -18,97% για τη δεύτερη ενώ στην τρίτη το ποσοστό αγγίζει το -32,65%. Το ανάλογο ποσοστό μεταβολής για τις συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες στην περιφέρεια Αττικής το 2001 παρουσιάζει αντίστοιχη μείωση σε σχέση με εκείνη του Δήμου Βύρωνα της τάξης του -3,3%, του -18,8% και του -26,2% αντίστοιχα. Τα αίτια του συγκεκριμένου φαινομένου συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τις ευρύτερες κοινωνικές συνθήκες και τους τρόπους διαβίωσης: τις δυνατότητες των ζευγαριών να επωμισθούν τα οικονομικά βάρη της ανατροφής των παιδιών, τις 13
αντιλήψεις τους για το ρόλο της οικογένειας, τη συμβολή του κράτους κλπ 3. Αναλογικά με την ελληνική πραγματικότητα και ιδιαίτερα με την κατάσταση που επικρατεί στην ευρύτερη περιφέρεια της Αττικής, η αναλογία του νεανικού προς τον πληθυσμό των ηλικιωμένων στο Δήμο Βύρωνα θεωρείται αρνητική. Σημαντικό επίσης στοιχείο αποτελεί ο δείκτης εξάρτησης 4 μέσω του οποίου εκφράζεται ποσοτικά η αντιστοιχία των θεωρουμένων ως εξαρτημένων μελών του πληθυσμού ως προς τον αριθμό των ατόμων που βρίσκονται στην εργάσιμη ηλικία. Το ποσοστό αυτό για το 2001 είναι της τάξης του 41,25%. Αυτό μεταφράζεται ότι στα 100 άτομα παραγωγικής ηλικίας (15-64 ετών) αντιστοιχούν 41,25 άτομα που χαρακτηρίζονται ως οικονομικά εξαρτώμενα. Για το έτος 1991 ο ίδιος δείκτης στο Βύρωνα διαμορφώνεται στα 45,84 εξαρτημένα άτομα. Στην Περιφέρεια Αττικής, το 2001, στα 100 άτομα εργάσιμης ηλικίας αντιστοιχούν 41,67 οικονομικά εξαρτημένα άτομα ενώ στο επίπεδο της Χώρας 46,81. Από τα παραπάνω στοιχεία μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι ο δείκτης εξάρτησης στο Βύρωνα είναι χαμηλότερος από αυτόν σε εθνικό επίπεδο, ενώ παρουσιάζεται υψηλότερος από τον αντίστοιχο της Περιφέρειας. Άλλο ένα σημαντικό εργαλείο για να διαπιστωθεί κατά πόσο υπάρχει ανανέωση των παραγωγικών ηλικιών αποτελεί ο δείκτης αντικαταστάσεως ο οποίος μας δείχνει την αναλογία των ατόμων τα οποία πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν (ηλικίες 60-64 ετών) σε σχέση με τα άτομα που πρόκειται να ενταχθούν στον παραγωγικό πληθυσμό (ηλικίες 10-14 ετών). Για τον Δήμο Βύρωνα η τιμή του δείκτη το 2001 διαμορφώνεται στις 84,87 μονάδες, παρουσιάζοντας μείωση 34,96 μονάδων σε σχέση με το 1991 (119,83). Δηλαδή για κάθε 100 άτομα που πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν, πρόκειται να εισαχθούν στον παραγωγικό πληθυσμό 84,87 άτομα. Τιμή χαμηλότερη από τον αντίστοιχο δείκτη σε επίπεδο Χώρας και Περιφέρειας για το 2001 καθώς διαμορφώνεται στις 91,44 και 92,7 μονάδες αντίστοιχα. 3 ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ Μ. 2000: σ.77. 4 Δείκτης εξάρτησης εκφράζει την αντιστοιχία των θεωρουμένων ως εξαρτημένων μελών του πληθυσμού (ηλικιακές ομάδες 0-14 και 65 και άνω) ως προς τον αριθμό των ατόμων που βρίσκονται στην εργάσιμη ηλικία (15-64 ετών) Υπολογίζεται από τη σχέση ΔΕ= Αριθμός ατόμων (0-14)+( 65 και άνω) (ΣΑΚΕΛΛΗΣ 1993: σ. 41). Αριθμός ατόμων (15-64) 14
Στην πυραμίδα ηλικιών του πληθυσμού (Διάγραμμα Ι.Α.4) εμφανίζεται ευκρινώς η ηλικιακή και κατά φύλο σύνθεση καθώς και η εξελικτική πορεία γήρανσης του πληθυσμού. Στην περίπτωση που η μορφή της πυραμίδας είναι τριγωνική τότε καταδεικνύει ότι η σύσταση του πληθυσμού είναι νεανική 5. Αντίθετα, μια πυραμίδα όπως στο παρακάτω διάγραμμα που εμφανίζει τη σύνθεση του πληθυσμού του Βύρωνα με λεπτή βάση και σχετικά διογκωμένες τις παραγωγικές ηλικίες αντιστοιχεί σε γηράσκοντα πληθυσμό. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι.Α.4 Ηλικιακή και κατά φύλο Σύνθεση Πραγματικού Πληθυσμού 525 1.063 1.041 1.648 1.199 1.794 1.467 1.845 1.938 1.744 1.890 2.242 1.949 2.258 1.768 2.407 2.325 2.411 2.228 2.685 2.390 2.651 2.226 2.439 2.411 1.817 2.074 1.392 2.024 1.278 1.637 1.239 1.371 418 85 ετών και άνω 320 Θήλεις 2001 253 647 Αρρενες 2001 63180-84 ετών 413 435 Θήλεις 1991 75-79 ετών 762 Αρρενες 1991 724 70-74 ετών 1.203 800 65-69 ετών 1.306 1.118 60-64 ετών 1.507 1.587 55-59 ετών 1.488 1.591 50-54 ετών 1.892 1.800 45-49 ετών 1.616 1.931 40-44 ετών 2.087 2.064 35-39 ετών 2.169 1.987 30-34 ετών 2.687 2.055 25-29 ετών 2.579 2.022 20-24 ετών 2.528 2.184 15-19 ετών 1.891 2.023 10-14 ετών 1.453 2.200 5-9 ετών 1.392 1.658 0-4 ετών 1.409 1.419 ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 1991, 2001) 5 Για να χαρακτηριστεί ένας πληθυσμός νέος ο παιδικός πληθυσμός (0-14 έτη) θα πρέπει να αποτελεί το 40% του συνολικού πληθυσμού (ΣΑΚΕΛΛΗΣ 1993: σ.40) 15
Παρατηρώντας το παρακάτω Διάγραμμα (Ι.Α.5) διαπιστώνουμε ότι η ποσοστιαία μεταβολή του πληθυσμού και των δύο φύλων παρουσιάζει, σε γενικές γραμμές, μια ανομοιόμορφη κίνηση. Με εξαίρεση τις ηλικιακές ομάδες 35-39, 55-59, 60-64 και 85 και άνω οι οποίες παρουσιάζουν κάποια ομοιομορφία, οι υπόλοιπες ομάδες πάσχουν από ανισομερή ποσοστιαία μεταβολή. Οι νέοι και των δύο φύλων, μέχρι 19 ετών παρουσιάζουν έντονη αρνητική μεταβολή, ενώ από 20 έως και 54 θετική. Στην ηλικιακή ομάδα 20-24 ετών οι γυναίκες δεν εμφανίζουν καμία ουσιαστική μεταβολή κατά την περίοδο μελέτης, ενώ στις ηλικιακές ομάδες των 45-49 και 50-54 ετών, η αύξηση του πληθυσμού τους, εμφανίζεται σημαντικά ενισχυμένη από την αντίστοιχη ανδρική. Στις ηλικίες 25-29, 30-34 και 70-74 ετών, η ποσοστιαία μεταβολή των ανδρών, διαφοροποιείται κατά πολύ φτάνοντας τις 8,46, 18,41 και 12,93 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα. Στις ηλικίες 80-84 ετών, οι άνδρες καταγράφουν αρνητική μεταβολή ενώ οι γυναίκες θετική ανεβάζοντας περισσότερο τα ποσοστά ανομοιόμορφης κατανομής. 60 50 40 30 20 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι.Α.5 Ποσοστιαία Μεταβολή Πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Βύρωνα ανά Φύλο και Ηλικιακή Ομάδα (1991-2001) 15,75 10 1,16 0-0,70-10 -6,52-9,63-12,39-20 0-4-16,04 5-9 10-14 15-19 20-24 ετών ετών ετών ετών ετών -21,93-30 -31,23-40 -33,95 27,55 30,75 19,09 19,49 12,34 9,16 8,21 3,53 1,11 27,71 15,03 5,11 22,29 16,82-6,47-4,80-5,04-7,72 50,38 37,45 5,25 2,54 2,11-5,06 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών ετών ΑΡΡΕΝΕΣ ΘΗΛΕΙΣ ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 1991, 2001) 26,48 25,60 85 ετών και άνω 16
Ι.Α.2. Νοικοκυριά κατά αριθμό μελών Εξετάζοντας την αναλογία του πληθυσμού ανά νοικοκυριό, στο ήµο Βύρωνα διαπιστώνουμε ότι το 2001 διαμορφώνεται σε 2,56 άτομα ανά νοικοκυριό. Η εξέλιξη από το 1991 αναδεικνύει µία συνεχή μείωση του συντελεστή µελών ανά νοικοκυριό, καθώς από 2,74 μειώθηκε σε 2,56 το 2001. Ο συντελεστής είναι χαμηλότερος τόσο από τον αντίστοιχο της Νομαρχίας Αθηνών (1991: 2,76, 2001: 2,61), όσο και από τον εθνικό μέσο όρο (1991: 2,97, 2001:2,80). Σχετικά με τη μεταβολή του αριθμού των μελών των νοικοκυριών κατά τη δεκαετία 1991-2001, το Διάγραμμα Ι.Α.6 παρουσιάζει τα νοικοκυριά με 1 μέλος να εμφανίζουν τη μεγαλύτερη αύξηση (36,91%), να ακολουθούν τα νοικοκυριά με 2 μέλη (19,56%), τα νοικοκυριά με 3 μέλη (13,61%). Αντίθετα, μείωση παρουσιάζουν τα νοικοκυριά με 4 μέλη (-6,09%), αυτά με 5 μέλη (-20,88%) και τα νοικοκυριά με 6 και άνω μέλη (- 1,16%) (βλ. επίσης Πίνακες Ι.Δ.4, Ι.Δ.5). ΠΙΝΑΚΑΣ Ι.Α.4 Αριθμός νοικοκυριών με βάση των αριθμό μελών τους (Δήμος Βύρωνα, Απογραφή Πληθυσμού ΕΣΥΕ, 2001) ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ ΚΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟ ΜΕΛΩΝ ΜΕΛΗ 1991 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ 1991 2001 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ 2001 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ METΑΒΟΛΗ 1991-2001 1 4058 19,96% 5556 24,23% 36,91% 2 5369 26,41% 6419 27,99% 19,56% 3 4467 21,97% 5075 22,13% 13,61% 4 4993 24,56% 4689 20,45% -6,09% 5 1188 5,84% 940 4,10% -20,88% 6 258 1,27% 255 1,11% -1,16% ΣΥΝΟΛΟ 20333 100 22934 100 ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 1991, 2001) Η πλειοψηφία των νοικοκυριών του Δήμου Βύρωνα για το 2001 αποτελείται από διμελή (27,99%), ακολουθούμενα από τα μονομελή (24,23%) και τριμελή (22,13%) νοικοκυριά τα οποία αθροιστικά αποτελούν την πλειοψηφία των νοικοκυριών του Δήμου (74,35%). Ακολουθούν τα τετραμελή νοικοκυριά με ποσοστό 20,45% και με πολύ μικρότερα ποσοστά τα πενταμελή (4,10%) καθώς και τα νοικοκυριά με 6 μέλη και άνω 1,11%. Τα νοικοκυριά που αποτελούνται από 4 μέλη και άνω, σημειώνουν μείωση σε σχέση με την απογραφή του 1991 με σημαντικότερη την πτώση της τάξεως του 20,88% που σημείωσαν τα πενταμελή νοικοκυριά (βλ. Διαγράμματα Ι.Α.6.1 & Ι.Α.6.2). 17
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι.Α.6 Νοικοκυριά κατά αριθμό μελών στο Δήμο Βύρωνα (1991, 2001) 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 4058 5556 5369 6419 5075 4993 4689 4467 1188 940 258 255 1 2 3 4 5 6 1991 2001 ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 1991, 2001) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι.Α.6.1 Ποσοστό νοικοκυριών κατά αριθμό μελών (1991) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι.Α.6.2 Ποσοστό νοικοκυριών κατά αριθμό μελών (2001) ΠΕΝΤΑΜΕΛΗ 5,84% ΤΕΤΡΑΜΕΛΗ 24,56% ΕΞΑΜΕΛΗ 1,27% ΜΟΝΟΜΕΛΗ 19,96% ΤΕΤΡΑΜΕΛΗ 20,45% ΠΕΝΤΑΜΕΛΗ 4,10% ΕΞΑΜΕΛΗ 1,11% ΜΟNOΜΕΛΗ 24,23% ΤΡΙΜΕΛΗ 21,97% ΔΙΜΕΛΗ 26,41% ΤΡΙΜΕΛΗ 22,13% ΔΙΜΕΛΗ 27,99% ΠΗΓΗ: Ιδία επεξεργασία στοιχείων Ε.Σ.Υ.Ε (Απογραφή 1991, 2001) Ο πίνακας Ι.Α.5 αποτυπώνει τις μεταβολές που κατεγράφησαν κατά την περίοδο 1991-2001, στα μέλη των νοικοκυριών του Δήμου Βύρωνα. Όσον αφορά στα μονομελή νοικοκυριά, χαρακτηρίζονται από αυξητική τάση ποσοστού 36,91%. Η δεύτερη μεγάλη μεταβολή καταγράφεται στα νοικοκυριά με δύο μέλη (19,56%) και στα τριμελή νοικοκυριά (13,61%), που αναλογούν σε αριθμητική μεταβολή 2.100 και 1.824 ατόμων αντίστοιχα. Στον ίδιο πίνακα αποτυπώνονται ολοφάνερα οι μειώσεις που χαρακτηρίζουν τα τετραμελή και πενταμελή νοικοκυριά του Δήμου. Έτσι, τα τετραμελή νοικοκυριά μειώνονται κατά -6,09% και τα πενταμελή κατά -20,88%. ΠΙΝΑΚΑΣ Ι.Α.5 18