ιεθνής Σύµβαση CITES STRUTHIONIFORMES (ΣΤΡΟΥΘΟΜΟΡΦΑ/Στρουθοκάµηλοι) και RHEIFORMES (ΡΕΟΜΟΡΦΑ/Ρέες) A. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Η παρούσα καταχώρηση, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, αφορά στις τάξεις των Στρουθόµορφων (Struthioniformes) και Ρεόµορφων (Rheiformes) και δεν αποσκοπεί στην εισαγωγή νέων δεδοµένων στο ισχύον θεσµικό πλαίσιο. Σκοπό έχει την παροχή θεµατικών οδηγιών προς τις υπηρεσίες που εµπλέκονται µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην εφαρµογή της Σύµβασης και στην τήρηση των προβλεπόµενων απ αυτήν διατάξεων ( ιαχειριστικές Αρχές CITES, λοιπές ασικές Υπηρεσίες, Τελωνειακές Αρχές κ.α.) και στοχεύει στην παροχή πληροφόρησης και εργαλείων που θα υποβοηθήσουν το έργο των ως άνω υπηρεσιών στη προσπάθεια άσκησης των καθηκόντων τους για την εφαρµογή των διατάξεων της Σύµβασης CITES. Οι τάξεις των Struthioniformes και Rheiformes έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά και για αυτό το λόγο παλαιότερα είχαν ταξινοµηθεί ως µία ενιαία τάξη, αυτή των Struthioniformes. Όλα τα είδη των οικογενειών και των δύο τάξεων αποτελούν πουλιά µε πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα. Πρόκειται για πουλιά που στερούνται τρόπιδας στο στέρνο τους και δεν µπορούν να πετάξουν. Επίσης όλα τα είδη φωλεοποιούν στο έδαφος και η εκκόλαψη των αυγών γίνεται κυρίως από το αρσενικό. Βασικός εκπρόσωπος των Struthioniformes είναι η Στρουθοκάµηλός ενώ των Rheiformes οι Ρέες. Η Στρουθοκάµηλος (Struthio camelus) είναι το µεγαλύτερο πουλί που ζει σήµερα στον πλανήτη και είναι ενδηµικό είδος της Αφρικής. Τα αρσενικά άτοµα είναι µεγαλύτερα από τα θηλυκά και µπορεί να ζυγίζουν περισσότερο από 135χλγ και να έχουν ύψος µέχρι και 2,75µ. Τα αυγά τους είναι επίσης τα µεγαλύτερα στον κόσµο και ζυγίζουν κατά µέσο όρο1,65χλγ. Το τρέξιµο αποτελεί το βασικό της όπλο απέναντι στους θηρευτές της και ως προσαρµογή στο περιβάλλον, µπορεί να αναπτύξει πολύ µεγάλη ταχύτητα εδάφους, φτάνοντας ακόµα και τα 72 χλµ/ώρα. Η Στρουθοκάµηλος έχει µόνο 2 δάχτυλα, χαρακτηριστικό που την διαχωρίζει και από τα υπόλοιπα είδη των δύο τάξεων. Εξαιτίας του κυνηγιού της για το φτέρωµά της, παρατηρείται µείωση του πληθυσµού της τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στην Αφρική και στην Αραβική Χερσόνησο. Τα φτερά του πουλιού χρησιµοποιούνται για διακοσµητικούς σκοπούς, ενώ το κρέας και τα αυγά της τρώγονται. Σε πολλές περιοχές του κόσµου, µεταξύ των οποίων και η Ελλάδα υπάρχουν και εκτροφεία στρουθοκαµήλων. Οι Ρέες µοιάζουν αρκετά µε τη Στρουθοκάµηλο και απαντώνται στη Νότιο Αµερική. Έχουν αναγνωριστεί δύο είδη Ρέας, η Ρέα η αρβίνιος ( ) και η Ρεά η Αµερικανική (Rhea americana). H δεύτερη είναι µεγαλύτερη και µπορεί να φτάσει τα 1,7µ σε ύψος και τα 40χλγ βάρος. Όπως και η Στρουθοκάµηλος χρησιµοποιεί το τρέξιµο για να αποφύγει τους θηρευτές της. Τα φτερά της είναι µεγαλύτερα από τα άλλα είδη των δύο τάξεων και τα χρησιµοποιεί για να αναπτύξει 1
ταχύτητα και για σταθερότητα στις απότοµες στροφές. Οι Ρέες σε αντίθεση µε τις Στρουθοκαµήλους, έχουν 3 δάχτυλα. B1.1. Η ΤΑΞΗ ΤΩΝ STRUTHIONIFORMES: Η τάξη των Στρουθόµορφων (τάξη:struthioniformes) περιλαµβάνεται στην οµοταξία των πτηνών (Class: AVES), της συνοµοταξίας των χορδωτών (Phylum: CHORDATA) του ζωικού βασιλείου (Kingdom:ANIMALIA) και απαριθµεί, σύµφωνα µε τα στοιχεία του UNEP-WCMC, 6 τάξα (είδη/ species, υποείδη/ subspecies) τα οποία κατανέµονται στα κάτωθι 2 γένη (GENERA), και 2 οικογένειες (FAMILIES). Βασίλειο/Kingdom: ΖΩΑ/ANIMALIA Συνοµοταξία/Phylum:ΧΟΡ ΩΤΑ/CHORDATA Οµοταξία/ Class: ΠΤΗΝΑ/AVES Τάξη/Order: ΣΤΡΟΥΘΟΜΟΡΦΑ/STRUTHIONIFORMES α/α Οικογένεια (Family) Γένος (Genus) Αριθµός ειδών και υποειδών (Taxa) 1. AEPYORNITHIDAE 1. Aepyornis Aepyornis maximus 2. STRUTHIONIDAE 2. Struthio Struthio americanus # Struthio camelus $ Struthio casuarius 1 Struthio cucullatus 2 Struthio molybdophanes $ Σηµείωση: Οι συµβολισµοί που συνοδεύουν την των ειδών δηλώνουν συνωνυµία. 1. To είδος Struthio casuarius είναι συνώνυµο µε το Casuarius casuarius, της οικογένειας Casuariidae, της τάξης των Casuariiformes. 2. To είδος Struthio cucullatus είναι συνώνυµο µε το Raphus cucullatus, της οικογένειας Raphiidae, της τάξης των Columbiformes. B1.2. Η ΤΑΞΗ ΤΩΝ RHEIFORMES: Η τάξη των Ρεόµορφων (τάξη:rheiformes) περιλαµβάνεται στην οµοταξία των πτηνών (Class: AVES), της συνοµοταξίας των χορδωτών (Phylum: CHORDATA) του ζωικού βασιλείου (Kingdom:ANIMALIA) και απαριθµεί, σύµφωνα µε τα στοιχεία του UNEP- WCMC, 7 τάξα (είδη/ species, υποείδη/ subspecies) τα οποία κατανέµονται στα κάτωθι 2 γένη (GENERA), και 1 οικογένεια (FAMILY). Βασίλειο/Kingdom: ΖΩΑ/ANIMALIA Συνοµοταξία/Phylum:ΧΟΡ ΩΤΑ/CHORDATA Οµοταξία/ Class: ΠΤΗΝΑ/AVES Τάξη/Order: ΡΕΟΜΟΡΦΑ/RHEIFORMES 2
α/α Οικογένεια (Family) Γένος (Genus) Αριθµός ειδών και υποειδών (Taxa) 1. RHEIDAE 1. * ssp. garleppi ssp. ssp. tarapacensis 2. Rhea Rhea americana # Rhea americana ssp. albescens Rhea * Σηµείωση: Οι συµβολισµοί που συνοδεύουν την των ειδών δηλώνουν συνωνυµία. Γ. ΟΙ ΤΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΣΤΡΟΥΘΟΜΟΡΦΩΝ KAI ΡΕΟΜΟΡΦΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ CITES: Ορισµένα είδη των τάξεων Struthioniformes και Rheiformes περιλαµβάνονται στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των εφαρµοστικών αυτής Κανονισµών της Ε.Ε. Γ.1 ΤΑ ΣΤΡΟΥΘΟΜΟΡΦΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES : Όπως θα έχετε διαπιστώσει από το Παράρτηµα της Σύµβασης CITES, στα παραρτήµατα της Σύµβασης περιλαµβάνονται τα εξής είδη των Struthioniformes: 1. Από την οικογένεια Struthionidae: Ορισµένοι µόνο πληθυσµοί ενός µόνο είδους του γένους Struthio. Tο είδος αυτό είναι το εξής: Struthio camelus. Από το Παράρτηµα εξάλλου του Κανονισµού (ΕΚ) 338/1997- όπως αυτό αντικαταστάθηκε στο σύνολό του από το παράρτηµα του Κανονισµού (ΕΕ) 709/2010- θα έχετε επίσης διαπιστώσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συµπεριλάβει το ίδιο ως άνω είδος στους Πίνακες του εν λόγω Κανονισµού. Στον Κατάλογο που ακολουθεί παρουσιάζονται ανακεφαλαιωτικά (µε την επιστηµονική τους ) τα είδη των Struthioniformes που αποτελούν αντικείµενο της Σύµβασης CITES, µε τις αντίστοιχες ενδείξεις σε ποιο Παράρτηµα της Σύµβασης και σε ποιο Πίνακα του Κανονισµού της Ε.Ε. υπάγεται το κάθε είδος: 3
ΠΑΝΙ Α-FAUNA (ANIMALS) ΧΟΡ ΩΤΑ/CHORDATA ΠΤΗΝΑ/AVES ΣΤΡΟΥΘΟΜΟΡΦΑ/STRUTHIONIFORMES Ανώτερη ταξινοµική βαθµίδα (παρατίθεται για λόγους ταξινοµικούς µόνο) STRUTHIONIFORMES Struthionidae Επιστη- µονική ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES «για το διεθνές εµπόριο των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν» κυρωθείσης µε το Ν.2055/1992 (ΦΕΚ 105/τ.Α /30-06- 1992) ΠΙΝΑΚΑΣ (Εφαρµοστικού της Σύµβασης CITES) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 338/1997 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης εκεµβρίου 1996 «για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας µε τον έλεγχο του εµπορίου τους» (L 61/03-03-1997), όπως τροποποιήθηκε µε τον ΚΑΝ. (ΕΕ) 709/2010 Κοινή Στρουθοκάµηλος Struthio camelus I (Μόνο οι πληθυσµοί της Αλγερίας, της Μπουρκίνα Φάσο, του Καµερούν, της Κεντροαφρικανικ ής ηµοκρατίας, του Τσαντ, του Μαλί, της Μαυριτανίας, του Μαρόκου, του Νίγηρα, της Νιγηρίας, της Σενεγάλης και του Σουδάν όλοι οι άλλοι πληθυσµοί δεν περιλαµβάνονται στα παραρτήµατα της σύµβασης) A (Μόνο οι πληθυσµοί της Αλγερίας, της Μπουρκίνα Φάσο, του Καµερούν, της Κεντροαφρικανικής ηµοκρατίας, του Τσαντ, του Μαλί, της Μαυριτανίας, του Μαρόκου, του Νίγηρα, της Νιγηρίας, της Σενεγάλης και του Σουδάν όλοι οι άλλοι πληθυσµοί δεν περιλαµβάνονται στα παραρτήµατα του παρόντος κανονισµού) Στρουθοκάµηλος Όπως γνωρίζετε -εφόσον τα ως άνω είδη των Struthioniformes υπάγονται στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών της Ε.Ε.- η διακίνηση οποιουδήποτε δείγµατος είδους εκ των ανωτέρω επιτρέπεται αποκλειστικά και µόνο µε χρήση του ειδικού εντύπου πιστοποιητικών και αδειών που προβλέπει ο Κανονισµός (ΕΚ) 865/2006, που εκδίδονται από τις αρµόδιες ιαχειριστικές Αρχές CITES. 4
Γ.2 ΤΑ ΡΕΟΜΟΡΦΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES : Όπως θα έχετε διαπιστώσει από το Παράρτηµα της Σύµβασης CITES, στα παραρτήµατα της Σύµβασης περιλαµβάνονται τα εξής είδη των Rheiformes: 2. Από την οικογένεια Rheidae: Ένα είδος του γένους. Tο είδος αυτό είναι το εξής:. Ένα είδος του γένους Rhea. Tο είδος αυτό είναι το εξής: Rhea americana. Από το Παράρτηµα εξάλλου του Κανονισµού (ΕΚ) 338/1997- όπως αυτό αντικαταστάθηκε στο σύνολό του από το παράρτηµα του Κανονισµού (ΕΕ) 709/2010- θα έχετε επίσης διαπιστώσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συµπεριλάβει τα ίδια ως άνω είδη στους Πίνακες του εν λόγω Κανονισµού. Όπως γνωρίζετε και έχει αναφερθεί και στο παρελθόν, η χώρα µας εφαρµόζει, σ ότι αφορά τις δεσµεύσεις και υποχρεώσεις που αποδέχθηκε προσχωρώντας στη Σύµβαση CITES, τους σχετικούς -µε τη Σύµβαση- Κανονισµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι επιβάλλουν αυστηρότερα µέτρα προστασίας και διακίνησης των ειδών CITES. Κατά συνέπεια, προκειµένου να διαπιστώσετε πως θα αντιµετωπίσετε µια περίπτωση που έχει να κάνει µε κάποιο συγκεκριµένο είδος της τάξης των Rheiformes, θα πρέπει πρώτιστα να ανατρέξετε στους Πίνακες του Παραρτήµατος του Κανονισµού 338/1997 όπως ισχύει κάθε φορά [στην παρούσα χρονική στιγµή στους πίνακες του Καν. (ΕΕ) 709/2010] για να διαπιστώσετε εάν, και σε ποιόν Πίνακα το είδος αυτό έχει καταλογογραφηθεί. Στον Κατάλογο που ακολουθεί παρουσιάζονται ανακεφαλαιωτικά (µε την επιστηµονική τους ) τα είδη των Rheiformes που αποτελούν αντικείµενο της Σύµβασης CITES, µε τις αντίστοιχες ενδείξεις σε ποιο Παράρτηµα της Σύµβασης και σε ποιο Πίνακα του Κανονισµού της Ε.Ε. υπάγεται το κάθε είδος: ΠΑΝΙ Α-FAUNA (ANIMALS) ΧΟΡ ΩΤΑ/CHORDATA ΠΤΗΝΑ/AVES ΡΕΟΜΟΡΦΑ/RHEIFORMES Ανώτερη ταξινοµική βαθµίδα (παρατίθεται για λόγους ταξινοµικούς µόνο) RHEIFORMES Rheidae Επιστηµονική ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES «για το διεθνές εµπόριο των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν» κυρωθείσης µε το Ν.2055/1992 (ΦΕΚ 105/τ.Α /30-06- 1992) ΠΙΝΑΚΑΣ (Εφαρµοστικού της Σύµβασης CITES) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 338/1997 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης εκεµβρίου 1996 «για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας µε τον έλεγχο του εµπορίου τους» (L 61/03-03-1997), όπως τροποποιήθηκε µε τον ΚΑΝ. (ΕΕ) 709/2010 Κοινή Ρεΐδες 5
Rhea americana I (Εκτός του που περιλαµβάνεται στο Παράρτηµα II) A (Εκτός του που περιλαµβάνεται στον πινακα B) Ρέα η δαρβίνιος ΙΙ Β Ρέα η δαρβίνιος ΙΙ Β Ρέα η αµερικανική Όπως γνωρίζετε -εφόσον τα ως άνω είδη των Rheiformes υπάγονται στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών της Ε.Ε.- η διακίνηση οποιουδήποτε δείγµατος είδους εκ των ανωτέρω επιτρέπεται αποκλειστικά και µόνο µε χρήση του ειδικού εντύπου πιστοποιητικών και αδειών που προβλέπει ο Κανονισµός (ΕΚ) 865/2006, που εκδίδονται από τις αρµόδιες ιαχειριστικές Αρχές CITES. Υπενθυµίζεται ότι η εφαρµογή της Σύµβασης CITES και των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών (ΕΚ), έχει ανατεθεί στα αρµόδια διαχειριστικά όργανα CITES, τις δασικές και τελωνειακές αρχές του Κράτους (βλέπε και άρθρο 4 ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 ΦΕΚ 1570/τ.Β /26-10-2006), που κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους οφείλουν να διασφαλίζουν την απαρέγκλιτη τήρηση των προβλεπόµενων από το ισχύον θεσµικό πλαίσιο διατάξεων, ακολουθώντας τις επιβεβληµένες κατά περίπτωση διαδικασίες. Υπενθυµίζεται επίσης ότι σύµφωνα µε το άρθρο 8 παρ. 1 του Καν. (ΕΚ) 338/97: «Η αγορά, η προσφορά προς αγορά, η απόκτηση για εµπορικούς σκοπούς, η έκθεση για εµπορικούς σκοπούς, η χρησιµοποίηση για κερδοσκοπικό σκοπό και η πώληση, η κατοχή µε σκοπό την πώληση, η προσφορά προς πώληση ή η µεταφορά προς πώληση δειγµάτων ειδών του παραρτήµατος (Πίνακα) Α απαγορεύονται». Ειδικά για τα ζώντα ζώα, ειδών του Παραρτήµατος Ι της Σύµβασης CITES και του Πίνακα Α του Καν. (ΕΚ) 338/97 όπως κάθε φορά ισχύουν-, σύµφωνα µε το άρθρο 9 της ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 ΦΕΚ 1570/τ.Β /26-10-2006): απαγορεύεται η εισαγωγή, εξαγωγή, κατοχή και διατήρησή τους, όταν ο σκοπός των ως άνω ενεργειών είναι είτε το εµπόριο και η διάθεσή τους στην Ελληνική αγορά προκειµένου τα ζώα αυτά να χρησιµοποιηθούν ως προσωπικά ή οικιακά, είτε αυτή καθεαυτή η κατοχή και διατήρησή τους για προσωπικούς ή οικιακούς λόγους. Το ίδιο άρθρο προβλέπει ποινικές και διοικητικές κυρώσεις για τους παραβάτες. 6
Γ.3 ΜΗ CITES ΕΙ Η ΣΤΡΟΥΘΟΜΟΡΦΩΝ ΚΑΙ ΡΕΟΜΟΡΦΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ (ΑΠΛΗ) Α ΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ, ΕΞΑΓΩΓΗΣ Κ.Λ.Π., σύµφωνα µε το άρθρο 8 της ΚΥΑ 99098/5881/16-10-2006 (ΦΕΚ 1570/τ.Β /26-10-2006): Όπως θα έχετε διαπιστώσει και από το παράρτηµα (µε τα προστατευτέα µη CITES είδη χλωρίδας και άγριας πανίδας) που συνοδεύει την αριθµ. 96646/4202/20-07-2006 διευκρινιστική εγκύκλιό µας, στο πεδίο εφαρµογής του άρθρου 8 της ΚΥΑ 331794/12-03-1999 (ΦΕΚ 281/τ.Β /31-03-99), όπως ισχύει σήµερα (βλέπε ΚΥΑ αριθµ. 99098/5881/16-10-2006 (ΦΕΚ 1570/τ.Β /26-10-2006), (για τα οποία απαιτείται απλή άδεια εισαγωγής, εξαγωγής κ.λ.π.) περιλαµβάνονται όλα τα µη CITES είδη της οµοταξίας των πτηνών (Aves spp.) καθώς όλα τα πτηνά (πλην των εξαιρέσεων που αναφέρονται σε παρένθεση στην πρώτη στήλη) περιλαµβάνονται στη Σύµβαση της Βέρνης. Απόσπασµα από τον επισυναφθέντα στο αριθµ. 96646/4202/20-07-2006 έγγραφο Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, κατάλογο µε τα ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΑ ΜΗ CITES ΕΙ Η ΣΤΡΟΥΘΟΜΟΡΦΩΝ ΚΑΙ ΡΕΟΜΟΡΦΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ AVES spp. (όλα τα µη CITES είδη πτηνών, εκτός των ειδών: Larus marinus, Larus fuscus, Larus argentatus, Columba palumbus, Passer domesticus, Sturnus vulgaris, Garrulus glanderius, Pica pica, Corvus monodula, Corvus frugilegus και Corvus corone) ΜΗ CITES ΕΙ Η του Π.. 67/1981 ΜΗ CITES ΕΙ Η του Παραρτήµατος Ι της ΚΥΑ 414985/29-11-1985, όπως τροποποιήθηκε µε την ΚΥΑ 294283/23-12-1997 η οποία κατήργησε και την ΚΥΑ 366599/1996 ΠΤΗΝΑ (AVES) ΜΗ CITES ΕΙ Η του Παραρτήµατος της από 11-12- 1998 ΚΥΑ ΜΗ CITES ΕΙ Η των Παραρτηµάτων της ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΒΕΡΝΗΣ «για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης», κυρωθείσης µε το Ν.1335/1983 (ΦΕΚ 32/τ.Α /14-03- 1983) + Κατά συνέπεια, εφόσον οι τάξεις των Στρουθόµορφων και Ρεόµορφων αποτελούν υποδιαίρεση της οµοταξίας των πτηνών: όλα τα µη CITES είδη της τάξης των Στρουθόµορφων (Struthioniformes spp.) και των Ρεόµορφων (Rheiformes spp.) περιλαµβάνονται στο πεδίο εφαρµογής του άρθρου 8 της ως άνω ΚΥΑ, και για την εισαγωγή, εξαγωγή κ.λ.π. οποιουδήποτε τύπου δείγµατος αυτών απαιτείται απλή άδεια της αρµόδιας διαχειριστικής αρχής CITES. Στην σύγχρονη εποχή της κοινωνίας της πληροφόρησης και του διαδικτύου, είναι πολύ εύκολο, ανατρέχοντας στους κατάλληλους δικτυακούς τόπους (http://www.google.com, http://www.cites.org, http://www.unep-wcmc.org), να συλλέξετε εικόνες και πληροφορίες για οποιοδήποτε είδος. 7