Εφαρμογές γείωσης & ισοδυναμικών συνδέσεων

Εφαρμογές γείωσης & ισοδυναμικών συνδέσεων Απαγωγή στατικού ηλεκτρισμού από χώρους με κίνδυνο πυρκαγιάς ή έκρηξης

Αποτελεσματική απαγωγή στατικού ηλεκτρισμού μέσω γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων Η παρουσία στατικού ηλεκτρισμού ή η συγκέντρωση ηλεκτροστατικού φορτίου είναι παντού. Στην καθημερινή ζωή, ένας σπινθήρας λόγω στατικού ηλεκτρισμού μας δημιουργεί μία ενόχληση. Σε ένα εύφλεκτο περιβάλλον (πχ εύφλεκτα αέρια, σκόνη ή πτητικά υλικά) μπορεί να αποδειχτεί καταστροφικός, διότι μπορεί να προκαλέσει ανάφλεξη. Πολλές πυρκαγιές σε εργοστάσια, με αποτέλεσμα ανθρώπινες απώλειες, τραυματισμούς και μεγάλες υλικές ζημιές, μπορούν να αποδοθούν στο στατικό ηλεκτρισμό. Για την προστασία από αυτή την πάντα παρούσα απειλή για τους ανθρώπους, τις εγκαταστάσεις και την παραγωγή υπάρχουν διάφορα μέσα προστασίας που μπορούν να εφαρμοστούν στα επικίνδυνα σημεία μιας βιομηχανίας. Κατά την εγκατάσταση μέτρων ασφαλείας σε ένα εν δυνάμει εκρηκτικό περιβάλλον θα πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλές παράμετροι. Η καλύτερη αρχή, τόσο από άποψη σχεδιασμού όσο και από την άποψη των γενικών λειτουργικών διαδικασιών, γίνεται εξαλείφοντας τις πηγές δυναμικού που μπορεί να προκαλέσουν σπινθήρα και άρα ανάφλεξη. Παρ όλα αυτά, σε κάθε εύφλεκτο περιβάλλον μπορεί υπάρχουν κρυμμένοι κίνδυνοι με τη μορφή «απομονωμένων αγωγών». Αυτοί είναι αγώγιμα αντικείμενα τα οποία είναι αγείωτα είτε για λειτουργικούς λόγους είτε λόγω σφάλματος. Τα αντικείμενα αυτά μπορεί να είναι φλάντζες, βαλβίδες ή εξαρτήματα σωληνώσεων, βαρέλια, κοντέινερ, βυτιοφόρα, βαγόνια ακόμα και άνθρωποι Οι απομονωμένοι αγωγοί είναι η πιο πιθανή πηγή συμβάντων ανάφλεξης από στατικό ηλεκτρισμό στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Για να καταλάβουμε την έκταση του κινδύνου και πως αυτός μπορεί να περιοριστεί, θα πρέπει να αναλύσουμε τις βασικές αρχές του στατικού ηλεκτρισμού και το πως αυτός δημιουργείται. Κάθε βιομηχανική διαδικασία η οποία εμπεριέχει κίνηση, ανάμιξη ή διαχωρισμό υλικών, θα δημιουργήσει στατικό ηλεκτρισμό. Στατικός ηλεκτρισμός μπορεί να δημιουργηθεί από τη ροή υγρών μέσα από ένα σωλήνα, από σκόνη η οποία πέφτει από μία ταινία μεταφοράς, από μία διαδικασία ανάμιξης η από ένα άτομο που περπατάει. Το ρεύμα που δημιουργείται από το στατικό φορτίο είναι συνήθως πολύ μικρής έντασης (<0,1mA). Αν το αντικείμενο στο οποίο αναπτύσσεται στατικός ηλεκτρισμός είναι γειωμένο, τότε το φορτίο οδηγείται στη γη μόλις δημιουργηθεί. Αν όμως το αντικείμενο είναι αγείωτο, τότε το φορτίο θα αρχίσει να αυξάνει. Βαφές, επικαλύψεις, φλάντζες, μονωτικοί αρμοί και άλλα μονωτικά υλικά μπορούν να απομονώσουν αντικείμενα από τη γείωση και να αποτρέψουν την ασφαλή απαγωγή του στατικού φορτίου. Στην περίπτωση αυτή το στατικό φορτίο μπορεί να δημιουργήσει σε μικρό χρόνο πολύ υψηλό δυναμικό, μερικές φορές μεγαλύτερο από 30kV. Το δυναμικό αυτό συναρτήσει της χωρητικότητας του αντικειμένου, στο οποίο αναπτύσσεται στατικός ηλεκτρισμός, μπορεί να αποθηκεύσει σημαντική ενέργεια, υψηλότερη της ελάχιστης ενέργειας ανάφλεξης (ΜΙΕ Minimum Ignition Energy) της εύφλεκτης περιβάλλουσας ατμόσφαιρας. Οι τυποποιημένες ελάχιστες ενέργειες ανάφλεξης (ΜΙΕ) εξαρτώνται από τα συστατικά του εύφλεκτου περιβάλλοντος (πτητικά υλικά, σκόνη ή αέρια), αλλά πολλά από τα συνήθως χρησιμοποιούμενα διαλυτικά έχουν ΜΙΕ μικρότερη από 1mJ (Πίνακες Α & Β). Αν ο «απομονωμένος αγωγός» πλησιάσει σε κάποιο άλλο αντικείμενο με χαμηλότερο δυναμικό, αρκετή από τη συσσωρευμένη ενέργεια θα απελευθερωθεί με τη μορφή σπινθήρα. Βεβαίως για να δημιουργηθεί ανάφλεξη θα πρέπει να υπάρχει στον αέρα και παρουσία καυσίμου (πτητικό υλικό, σκόνη ή αέριο) σε κατάλληλη ποσότητα. Αλλά και μόνο το γεγονός ότι το περιβάλλον είναι εύφλεκτο, για τον ασφαλή σχεδιασμό θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι είναι πολύ πιθανό να συμβεί ανάφλεξη. Τα προβλήματα που προκαλούν οι «απομονωμένοι αγωγοί» επιλύονται μέσω ενός σωστά σχεδιασμένου συστήματος γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων. Η «γείωση» μπορεί να οριστεί ως η αγώγιμη σύνδεση, μέσω ενός αγωγού με κατάλληλη μηχανική αντοχή, ενός «απομονωμένου αγωγού» με ένα σημείο γείωσης, ώστε αυτός να αποκτήσει μηδενικό δυναμικό (δυναμικό της γης). Η «ισοδυναμική σύνδεση» μπορεί Πίνακας Α : Ενέργεια που μπορεί να αποθηκευτεί σε αντικείμενα και ανθρώπους «Απομονωμένος αγωγός» Χωρητικότητα (pf) Αποθηκευμένη ενέργεια στα 10 kv (mj) Βυτιοφόρο 5000 250 2250 Άνθρωπος 200 10 90 Μεταλλικός κουβάς 20 1 9 100mm φλάντζα 10 0.5 4.5 Αποθηκευμένη ενέργεια στα 30kV (mj) Πίνακας Β : Ελάχιστες ενέργειες ανάφλεξης (ΜΙΕ) πτητικών υλικών & σκόνης Πτητικό υλικό MIE (mj) Σύννεφο σκόνης MIE (mj) Προπανόλη 0.65 Αλεύρι 50 Αιθυλική Ακετόνη 0.46 Ζάχαρη 30 Μεθάνιο 0.28 Αλουμίνιο 10 Εξάνιο 0.24 Εποξικές ρητίνες 9 Μεθανόλη 0.14 Ζιρκόνιο 5 Θειούχος άνθρακας 0.01 πηγή δεδομένων: UK IChemE Ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα 1 2

να περιγραφεί ως η αγώγιμη σύνδεση γειτνιαζόντων αγώγιμων αντικειμένων με σκοπό την εξίσωση του δυναμικού μεταξύ τους. Σε ένα τουλάχιστον σημείο τα αντικείμενα αυτά συνδέονται επίσης και με τη γείωση, εξασφαλίζοντας ότι τα πάντα βρίσκονται σε μηδενικό δυναμικό (δυναμικό της γης). Στις σταθερές εγκαταστάσεις (σωληνώσεις, δεξαμενές αποθήκευσης κλπ) η γείωση και οι ισοδυναμικές συνδέσεις είναι σχετικά εύκολο να επιτευχθούν. Για κινητά αντικείμενα όμως (δοχεία μεταφοράς, βυτιοφόρα κλπ) υπάρχει μεγαλύτερη δυσκολία. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να χρησιμοποιούνται συσκευές και εξαρτήματα, ειδικά σχεδιασμένα για το λόγο αυτό (γείωση & ισοδυναμικές συνδέσεις) και κατασκευασμένα με αυστηρές προδιαγραφές, ώστε να εξασφαλίζεται ότι θα συνδέουν τα «απομονωμένα αντικείμενα» πριν αρχίσει η παραγωγική διαδικασία και να αποτρέπεται η συσσώρευση στατικού φορτίου. Στην περίπτωση των ανθρώπων μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντιστατικά παπούτσια και γάντια ώστε να εξασφαλίζεται ότι ο άνθρωπος είναι μονίμως «γειωμένος». Επιπλέον διατίθενται συσκευές ελέγχου ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα παπούτσια είναι σύμφωνα με τα σχετικά ισχύοντα πρότυπα (ΕΝ ISO 2034, Cenelec 50404 level, ANSI Z41 SD Type II). Όταν σχεδιάζεται ένας χώρος παραγωγής, είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι το δάπεδο θα έχει ένα κατάλληλο επίπεδο αγωγιμότητας, διότι τα αντιστατικά παπούτσια είναι αναποτελεσματικά σε μονωτικά δάπεδα ή σε δάπεδα με μονωτικό κάλυμμα. Αν το εύφλεκτο περιβάλλον έχει πάρα πολύ χαμηλή ενέργεια ανάφλεξης (ΜΙΕ), μπορεί να απαιτηθεί επιπρόσθετα και αντιστατικός ρουχισμός. Ακόμη και όταν όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας έχουν καθοριστεί, υπάρχουν ορισμένα θέματα για τα οποία θα πρέπει να ενημερωθούν όλοι οι υπεύθυνοι χειρισμών σε εκρηκτικό περιβάλλον. Πριν την εκτέλεση λειτουργικών χειρισμών, η τοποθέτηση ενός σφικτήρα γείωσης στο εμπλεκόμενο αντικείμενο θα πρέπει να είναι μία «μηχανική κίνηση». Ακόμη και αν ο χειριστής έχει εκτελέσει επακριβώς τα καθήκοντα του, όπως περιγράφονται στους κανονισμούς ασφαλείας της εταιρείας, δεν πρέπει να είναι ποτέ σίγουρος ότι ο σφικτήρας έχει επιτύχει χαμηλή αντίσταση επαφής με το αγώγιμο αντικείμενο ώστε να επιτρέπει την απαγωγή του στατικού ηλεκτρισμού στη γείωση. Το θέμα είναι ότι πολλά αγώγιμα αντικείμενα που μπορεί να συσσωρεύσουν υψηλά επίπεδα στατικού φορτίου, φέρουν μονωτικά στρώματα (πχ βαφή, επικάλυψη) στην επιφάνειά τους με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνεται η απαιτούμενη χαμηλή αντίσταση επαφής. Επίσης η απώλεια της αγωγιμότητας μπορεί να οφείλεται και στις συνήθεις συνθήκες εργασίας (πχ όπου μονωτικά υγρά, σκόνη ή άλλα υλικά χρησιμοποιούνται ως μέρος της παραγωγικής διαδικασίας). Πολλοί σφικτήρες γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων εμφανίζουν πολύ υψηλή αντίσταση επαφής όταν συνδέονται σε αγώγιμα αντικείμενα με μονωτική επιφάνεια. Τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα αν, για λόγους μείωσης του κόστους, χρησιμοποιηθούν υλικά που δεν έχουν σχεδιαστεί για την απαγωγή στατικού ηλεκτρισμού (πχ κροκοδειλάκια ελαφρού τύπου). Αυτές οι «συσκευές» έχουν ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά αποτυχίας. Πίνακας Γ : TΓια να λυθεί αυτό το πρόβλημα μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτοελεγχόμενοι σφικτήρες γείωσης. Από την πλευρά του χειριστή οι σφικτήρες αυτοί στη χρήση τους, δε διαφέρουν καθόλου από τους συμβατικούς. Η βασική διαφορά τους με τους κοινούς σφιγκτήρες βρίσκεται στο ότι επιβεβαιώνουν στο χειριστή όχι μόνο ότι έχουν έρθει σε επαφή με το προς σύνδεση αντικείμενο (π.χ. έχουν διαπεράσει πιθανή στρώση από μπογιά ή σκουριά) αλλά και ότι είναι σε θέση να απάγουν το στατικό ηλεκτρισμό που μπορεί να δημιουργηθεί. Αυτοί οι σφικτήρες χρησιμοποιούν ενεργά ηλεκτρονικά κυκλώματα ενδείξεων, τα οποία τροφοδοτούνται από μία χαμηλής ενέργειας εσωτερική μπαταρία. Το κύκλωμα πραγματοποιείται μόνο όταν ο σφικτήρας επιτύχει χαμηλή αντίσταση επαφής με το αντικείμενο που πρόκειται να γειωθεί και ο χειριστής λαμβάνει ένα οπτικό σήμα για αυτό (συνήθως ένα LED που αναβοσβήνει). Επίσης ο αυτοελεγχόμενος σφικτήρας ελέγχει την κατάσταση του καλωδίου έως το σημείο σύνδεσης με τη γείωση και στην περίπτωση αυτό έχει χαλαρώσει ή κοπεί δεν εμφανίζει το οπτικό σήμα. Στην Ευρώπη, για να χρησιμοποιηθεί ένα εξάρτημα σε εκρηκτικό περιβάλλον, θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του ΑΤΕΧ 95 equipment directive (94/9/EC), το οποίο έχει εφαρμογή σε ηλεκτρικές και προσφάτως σε μηχανικές συσκευές. Η κατάλληλη κατηγορία εξαρτήματος και η σήμανσή του εξαρτάται από τη ζώνη επικίνδυνης περιοχής στην οποία προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί. Ζώνη Επικίνδυνης Περιοχής Ζώνη 0 Αέριο ή πτητικό υλικό Ζώνη 20 Σκόνη Ζώνη 1 Αέριο ή πτητικό υλικό Ζώνη 21 Σκόνη Ζώνη 2 Αέριο ή πτητικό υλικό Ζώνη 22 Σκόνη Ομάδα εξαρτήματος II II II Κατηγορία εξαρτήματος Σήμανση σύμφωνα με ΑΤΕΧ 95 G=Αέριο/πτητικό υλικό D=σκόνη Σημείωση : Οι ανωτέρω κατηγορίες αφορούν σε βιομηχανίες στην επιφάνεια του εδάφους (ομάδα ΙΙ). Τα ορυχεία εντάσσονται στην Ομάδα Εξαρτημάτων (Ι). Οι ζώνες επικίνδυνης περιοχής είναι παρόμοιες με τις ανωτέρω Κατηγορίες εξαρτημάτων. Για ακόμη υψηλότερο επίπεδο ασφαλείας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν συστήματα σφικτήρων τα οποία εκτός από την οπτική επιβεβαίωση στο χειριστή διαθέτουν και επαφές εντολής οι οποίες μπορούν να συνδεθούν με αντλίες, βαλβίδες, συναγερμούς ή συστήματα ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγική διαδικασία δε μπορεί να ξεκινήσει έως ότου το αγώγιμο αντικείμενο συνδεθεί με ασφάλεια στη γείωση. Επιπλέον αν κατά τη διάρκεια της λειτουργίας οι συνθήκες αλλάξουν (πχ τυχαία αποσύνδεση του σφικτήρα) το σύστημα αυτόματα διακόπτει τη διαδικασία. Αυτά τα συστήματα συνήθως τροφοδοτούνται από το ηλεκτρικό δίκτυο χαμηλής τάσης (230V/400V) και χρησιμοποιούν εγκεκριμένα συστήματα ασφαλείας για να διατηρούν την ενέργεια που καταναλώνουν σε ασφαλή επίπεδα. Αυτά τα συστήματα χρησιμοποιούνται σε εξαιρετικά ευαίσθητες εγκαταστάσεις όπως : χώρους φόρτωσης / εκφόρτωσης βυτιοφόρων και δεξαμενών καυσίμων, χώρους ανάμιξης, βάσεις ξήρανσης και σε κάθε χώρο που υπάρχει μεγάλη πιθανότητα συγκέντρωσης στατικού φορτίου με πάρα πολύ μικρή ενέργεια ανάφλεξης (ΜΙΕ). 1 2 3 II 1 G (and / or) D II 2 G (and / or) D II 3 G (and / or) D 3

Οι σφικτήρες που διαθέτουν συστήματα οπτικής επιβεβαίωσης και εντολής, τείνουν να δημιουργούν ένα σημαντικό πλεονέκτημα στους χρήστες τους. Καθώς εγκαθιστούν ένα «επιπρόσθετο» έλεγχο στην εγκατάσταση, βοηθούν στην ενδυνάμωση των μέτρων ασφαλείας της εταιρείας, όσον αφορά στο στατικό ηλεκτρισμό. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ο χειριστής είναι αρκετά πιθανό να τηρεί τις σωστές διαδικασίες και να αποκτήσει επίγνωση της ανάγκης ελέγχου σε καθημερινή βάση του στατικού ηλεκτρισμού. Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται, στα μέσα ελέγχου που χρησιμοποιούνται, περιοδικοί τακτικοί έλεγχοι. Θα πρέπει να ελέγχονται ο σφικτήρας, η κατάσταση του καλωδίου και το σημαντικότερο από όλα η σύνδεση με το σημείο γείωσης (ισοδυναμικός ζυγός). Όργανα μέτρησης ισοδυναμικών συνδέσεων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τους ελέγχους αυτούς. Εάν όμως το περιβάλλον είναι εκρηκτικό θα πρέπει να είναι αντιεκρηκτικού τύπου. Η καταγραφή των αποτελεσμάτων των ελέγχων είναι ένα θετικό βήμα να διασφαλιστεί ότι τηρούνται οι απαιτήσεις των προτύπων. Η συχνότητα των ελέγχων εξαρτάται από τη φύση των χειρισμών και τον τύπο των μέτρων ελέγχου αλλά και με την εκάστοτε νομοθεσία. Γενικά συσκευές χωρίς οπτική ένδειξη χρειάζονται έλεγχο σε συχνότερα διαστήματα σε σχέση με τους αυτοελεγχόμενους σφικτήρες ή τον εξοπλισμό που διαθέτει σύστημα. Εκτός από τα ανωτέρω συστήματα απαγωγής του στατικού ηλεκτρισμού θα πρέπει επιπρόσθετα να δοθεί η απαραίτητη προσοχή και σε όλα τα αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στις επικίνδυνες περιοχές. Σήμερα ειδικά «μη μεταλλικά αντιστατικά» υλικά χρησιμοποιούνται ευρέως για την κατασκευή δοχείων, εσωτερικών επενδύσεων, σωλήνων, σε εφαρμογές που τα παραδοσιακά υλικά, όπως ο χάλυβας, δε μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Αυτά τα υλικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια σε εύφλεκτο περιβάλλον, δεδομένου ότι θα έχουν την ίδια μεταχείριση με τα αγώγιμα υλικά και απαραιτήτως θα πρέπει να γειώνονται κατά τη διάρκεια χειρισμών που δημιουργούν στατικό ηλεκτρισμό. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μονωτικά πλαστικά υλικά, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται σε ορισμένες δεξαμενές μεταφοράς υγρών και παχύρρευστων υλικών (IBC) καθώς και σε σάκους μεταφοράς, μπορεί να εμπεριέχουν σοβαρό κίνδυνο ανάφλεξης λόγω στατικού ηλεκτρισμού. Αυτά τα υλικά δε μπορούν να γειωθούν με ασφάλεια και δε συνιστάται να χρησιμοποιούνται όπου το περιβάλλον μπορεί να είναι εύφλεκτο. Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι στατικό φορτίο μπορεί να συσσωρευτεί και στα υπό επεξεργασία υλικά (υγρά, σκόνη, αέρια). Για το λόγο αυτό θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι τα υλικά αυτά έρχονται σε ικανοποιητική επαφή με τις γειωμένες αγώγιμες εγκαταστάσεις που τα εμπεριέχουν, ώστε να τους παρέχεται μία ασφαλής δίοδος εκφόρτισης. Αγώγιμα υλικά σε καλή επαφή με έναν αγωγό γείωσης δε διατηρούν υψηλό επίπεδο φορτίου. Παρόλα αυτά, καθώς πολλά από αυτά τα υλικά παρουσιάζουν υψηλή αντίσταση, μπορεί να είναι απαραίτητη η προσθήκη αντιστατικών πρόσθετων στα υγρά και στις εγκαταστάσεις κατά τις περιόδους διακοπής της παραγωγής. Με τον τρόπο αυτό «αποδυναμώνεται» ο χρόνος φόρτισης (ειδικότερα στην περίπτωση σκόνης). Συμπερασματικά οι κίνδυνοι από στατικό ηλεκτρισμό σε επικίνδυνες περιοχές (εύφλεκτο ή εκρηκτικό περιβάλλον) απαιτούν μία «ολιστική» προσέγγιση που να περιλαμβάνει το κτίριο, την παραγωγική διαδικασία και την ασφάλεια των ανθρώπων, καθώς κάθε μέτρο ελέγχου είναι τόσο καλό όσο ο ασθενέστερος κρίκος στην αλυσίδα. Καθώς η ταχύτητα και η ικανότητα των σύγχρονων τεχνικών παραγωγής αυξάνει και το εύρος των υλικών που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγική διαδικασία μεγαλώνει, αυτή η βασική προσέγγιση όσον αφορά στην ασφάλεια θα είναι ακόμη πιο σημαντική. Περίληψη Μέτρων Ασφαλείας από Στατικό Ηλεκτρισμό 1. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να χρησιμοποιείτε εγκεκριμένους και ειδικά σχεδιασμένους για το σκοπό αυτό σφικτήρες γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων, αγωγούς και συσκευές. 2. Ελέγξτε όλα τα χαρακτηριστικά του συστήματος γείωσης και εξετάστε την εγκατάσταση συστημάτων οπτικής επιβεβαίωσης και, σε χώρους όπου απαιτούνται πρόσθετα μέτρα ασφαλείας. 3. Εξασφαλίστε ότι όλοι οι χειριστές που εργάζονται σε επικίνδυνες περιοχές έχουν καταλάβει τον κίνδυνο ανάφλεξης από στατικό ηλεκτρισμό και ακολουθούν επακριβώς τις διαδικασίες ασφάλειας. 4. Εξασφαλίστε ότι ακολουθείται το κατάλληλο πρόγραμμα επιθεώρησης συντήρησης για τα μέτρα γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων. Περισσότερες πληροφορίες γύρω από αυτό το θέμα μπορείτε να βρείτε στις ακόλουθες δημοσιεύσεις : Cenelec CLC/TR 50404 Electrostatics - Code of practice for the avoidance of hazards due to static electricity. June 2003 (Europe). National Fire Protection Association NFPA77 Recommended practice on static electricity. 2007 edition (United States). British Standard BS5958 Part 2 - Code of practice for control of undesirable static electricity. Last updated 1991 (United Kingdom). Σημείωση : Στον παρών οδηγό θεωρείται ότι εξειδικευμένο προσωπικό έχει πραγματοποιήσει τις απαραίτητες εκτιμήσεις κινδύνου και έχει χωρίσει το χώρο σε ζώνες επικινδυνότητας. Για τις Ευρωπαϊκές εταιρείες το ανωτέρω αποτελεί μέρος της συμμόρφωσής τους με το ATEX 137 Directive (99/92/EC). Επίσης σημειώστε ότι κάθε προσφερόμενη συμβουλή είναι μία συνεισφορά στον πρακτικό έλεγχο του στατικού ηλεκτρισμού και συνάγεται από τις ανωτέρω δημοσιεύσεις και άλλα σχετικά έγγραφα. Παρόλα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθεί σαν μία οριστική λίστα λύσεων σε πρακτικά προβλήματα και είναι πάντα ευθύνη της εταιρείας να ελέγχει την ικανότητα και την αποτελεσματικότητα κάθε μέτρου ελέγχου από στατικό ηλεκτρισμό. 4

Application (CA) σχέδια εφαρμογής Οι επόμενες 18 σελίδες περιέχουν σχέδια εφαρμογής, τα οποία δείχνουν πως να επιτύχετε μία αξιόπιστη σύνδεση με τη γείωση σε έναν αριθμό φορητών αντικειμένων τα οποία χρησιμοποιούνται συνήθως στις χημικές βιομηχανίες, φαρμακευτικές βιομηχανίες και στις βιομηχανίες επεξεργασίας τροφίμων. Οι περισσότερες από αυτές τις εφαρμογές απαιτούν την ύπαρξη τουλάχιστον ενός σημείου ή δικτύου γείωσης. Αυτό συνήθως αποτελείται από αγωγούς μορφής ταινίας οι οποίοι εγκαθίστανται περιμετρικά του χώρου και συνδέονται με το σύστημα γείωσης. Οι συσκευές απαγωγής στατικού ηλεκτρισμού συνδέονται σε αυτό το δίκτυο γείωσης ώστε να παρέχουν διασύνδεση μεταξύ του δικτύου και των φορητών αντικειμένων του εργοστασίου. Είναι πολύ σημαντικό να διασφαλιστεί ότι κατά την εγκατάσταση συσκευών και συστημάτων απαγωγής στατικού ηλεκτρισμού, θα ακολουθηθούν κατά γράμμα οι οδηγίες του κατασκευαστή. Τα σχέδια CA01 έως CA04 παρουσιάζουν σφικτήρες και καλώδια τα οποία δε διαθέτουν ενδείξεις και βασίζονται στο σχεδιασμό και τη μηχανική τους δύναμη για να επιτύχουν χαμηλή αντίσταση σύνδεσης μεταξύ του αντικειμένου και της γείωσης. Ο Ευρωπαϊκός και ο Αμερικάνικος κώδικες πρακτικής κάνουν τις ακόλουθες αναφορές στη χρήση τέτοιων συσκευών : CLC/TR 50404 (Ευρώπη) 11.4.1 - Τα καλώδια για τη γείωση φορητών αντικειμένων θα πρέπει να εφοδιάζονται με ένα σφικτήρα ικανό να διαπεράσει τα στρώματα μπογιάς ή σκουριάς. Οι συσκευές αυτές θα πρέπει να είναι ικανής μηχανικής αντοχής. NFPA77 (ΗΠΑ) 7.4.1.4 - Όπου χρησιμοποιούνται καλωδιωτοί αγωγοί για ισοδυναμική σύνδεση ή γείωση, η ελάχιστη διατομή τους καθορίζεται από τη μηχανική τους αντοχή και όχι από το μέγιστο ηλεκτρικό ρεύμα που μπορούν να μεταφέρουν. Σε αγωγούς ισοδυναμικής σύνδεσης, οι οποίοι συνδέονται και αποσυνδέονται με μεγάλη συχνότητα, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται πολύκλωνα ή συνεστραμένα καλώδια. Τα σχέδια CA05 έως CA08 παρουσιάζουν αυτοελεγχόμενους σφικτήρες και καλώδια τα οποία δίνουν ένδειξη ότι αντίσταση μεταξύ του αντικειμένου και της γείωσης είναι μικρότερη από 10Ω. Τέτοιες συσκευές πρέπει να χρησιμοποιούνται σε διαδικασίες μεγαλύτερης επικινδυνότητας, που απαιτούν περισσότερη ασφάλεια ή όπου η αξιοπιστία της σύνδεσης είναι αμφισβητήσιμη από τη συσσώρευση βρωμιάς ή προϊόντος. Οι κώδικες πρακτικής σημειώνουν ότι όπου το σύστημα γείωσης ισοδυναμικών συνδέσεων και η προς σύνδεση εγκατάσταση είναι όλα μεταλλικά : NFPA77 (ΗΠΑ) 7.4.1.3.1 - Η αντίσταση συνεχόμενων αγώγιμων τμημάτων θα πρέπει να είναι μικρότερη από 10Ω. Μεγαλύτερη τιμή αντίστασης συνήθως υποδεικνύει ότι η μεταλλική όδευση δεν είναι συνεχής, κυρίως λόγω χαλαρών συνδέσεων ή διάβρωσης. NFPA77-2007 (ΗΠΑ) 6.8.4 - Σε εγκαταστάσεις ισοδυναμικών συνδέσεων και γείωσης που οι επιφάνειες είναι επιρρεπείς στη διάβρωση ή είναι μεταφερόμενες, ή έχουν μονωτική επικάλυψη, προτείνεται η χρήση των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων και συστημάτων ώστε να υπάρχει συνεχής έλεγχος της αντίστασης προς γείωση και επιβεβαίωσης των αποδεκτών αποτελεσμάτων. CLC/TR 50404 (Ευρώπη) 11.2.2 - Συνήθως η τιμή της αντίστασης ορίζεται μεταξύ 10Ω και 100Ω (με ένα ανώτερο όριο), για λόγους ευκολίας στην παρακολούθηση και τον έλεγχο. Τα σχέδια CA09 έως CA22 παρουσιάζουν τη χρήση συστημάτων τα οποία διαθέτουν ενδείξεις σύνδεσης με τη γείωση και επαφές εντολής, οι οποίες μπορούν να συνδεθούν με αντλίες, βαλβίδες, αναδευτήρες ή συστήματα ελέγχου. Σε αυτές τις εφαρμογές η παραγωγική διαδικασία δε μπορεί να ξεκινήσει έως ότου το αγώγιμο αντικείμενο συνδεθεί με ασφάλεια στη γείωση. Οι κώδικες πρακτικής υποστηρίζουν τη χρήση τέτοιων συστημάτων σε διαδικασίες πολύ μεγάλης επικινδυνότητας, που απαιτούν τη μέγιστη ασφάλεια. Ειδικότερα στην περίπτωση βυτιοφόρων αναφέρουν : CLC/TR 50404 (Ευρώπη) 5.4.4.1.2 - Συνίσταται να χρησιμοποιούνται συστήματα τα οποία διαθέτουν επαφές εντολής, ώστε να αποτρέπεται η φόρτωση όταν ο αγωγός γείωσης δεν είναι συνδεδεμένος. NFPA77 (ΗΠΑ) υνιστώμενες προφυλάξεις φόρτωσης Όλες οι συσκευές ισοδυναμικής σύνδεσης και γείωσης θα πρέπει να είναι συνδεδεμένες πριν αρχίσει η διαδικασία φόρτωσης. Για να διασφαλιστεί ότι η σύνδεση έχει πραγματοποιηθεί συνήθως χρησιμοποιούνται συστήματα με ένδειξη σύνδεσης με τη γείωση, τα οποία συχνά διαθέτουν και επαφές εντολής. 5

CA01 - Γείωση δοχείων & δεξαμενών VESX45 Μεσαίου τύπου σφικτήρας από ανοξείδωτο χάλυβα & καλώδιο μήκους 3m (10ft) το οποίο μαζεύεται σε ειδική θήκη. Σφικτήρες και καλώδια σχεδιασμένα για την ανωτέρω γείωση. TM Cen-Stat TM Cen-Stat VESX90 Βαρέως τύπου σφικτήρας από ανοξείδωτο χάλυβα & καλώδιο μήκους 5m (16ft) το οποίο μαζεύεται σε ειδική θήκη. Newson Ltd. Τα φορητά αντικείμενα θα πρέπει να συνδέονται με τη γείωση To CLC/TR 50404 αναφέρει : Αυτός είναι εξοπλισμός, όπως μέσω των ανωτέρω σφικτήρων και καλωδίων. Ο σφικτήρας θα δοχεία, χωνιά, καρότσια, τα οποία δε μπορούν να συνδεθούν πρέπει να είναι σχεδιασμένος έτσι ώστε να παρέχει αξιόπιστη μόνιμα με το σύστημα γείωσης Για να πραγματοποιηθεί η σύνδεση και να διαπερνά τα στρώματα μπογιάς ή σκουριάς. Ως προσωρινή σύνδεση με το σύστημα γείωσης, θα πρέπει να μηχανική συσκευή, θα πρέπει να είναι εγκεκριμένος για χρήση χρησιμοποιηθούν κατάλληλες συνδέσεις (11.3.1.2). στην κατάλληλη ζώνη εκρηκτικού περιβάλλοντος. Τα καλώδια και οι συνδέσεις θα πρέπει να είναι ικανής μηχανικής αντοχής, ώστε να αποφευχθεί ζημιά από τις επαναλαμβανόμενες μετακινήσεις καθώς ο σφικτήρας θα συνδέεται και αποσυνδέεται από το προς γείωση αντικείμενο 6

CA02 - Γείωση δοχείων & δεξαμενών με τα ράφια αποθήκευσης Σφικτήρας REB Plier & 5m (16ft) TM Cen-Stat καλώδιο VESX41/G03E VESC41/G30 TM Σφικτήρας C & Cen-Stat καλώδιο Σφικτήρες και καλώδια σχεδιασμένα για την ανωτέρω γείωση. Newson Ltd. Όταν απαιτείται μεταφορά προϊόντων, είναι σημαντικό να Το NFPA77 αναφέρει : Η ισοδυναμική σύνδεση μπορεί να διασφαλιστεί ότι οι δεξαμενές που εμπλέκονται θα βρίσκονται πραγματοποιηθεί με ένα σφικτήρα ο οποίος θα διαθέτει στο δυναμικό της γης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί γειώνοντας σκληρυμένες χαλύβδινες ακίδες, οι οποίες θα διαπερνούν τη τις δεξαμενές με σφικτήρες και καλώδια τα οποία καταλήγουν μπογιά, τη σκουριά και συσσωρευμένα υλικά. Η σύσφιξη θα σε έναν κοινό ισοδυναμικό ζυγό, όπως φαίνεται στο σχήμα πραγματοποιείται είτε μέσω κοχλίωσης είτε μέσω ενός ισχυρού CA02. Μία εναλλακτική μέθοδος παρουσιάζεται στο σχήμα ελατηρίου (7.13.3). CA03. 7

CA03 - Ισοδυναμική σύνδεση & γείωση κινητών δοχείων και μικρών δεξαμενών σφικτήρας μεσαίου τύπου από ανοξείδωτο χάλυβα & καλώδιο μήκους 3m (10ft) το οποίο μαζεύεται σε ειδική θήκη. VESX45/G09 Σφικτήρες και καλώδια σχεδιασμένα για την ανωτέρω γείωση. TM Cen-Stat TM Cen-Stat σφικτήρας βαρέως τύπου από ανοξείδωτο χάλυβα & καλώδιο μήκους 5m (16ft) το οποίο μαζεύεται σε ειδική θήκη. VESX90/G03 Newson Ltd. Δύο δοχεία μπορούν να αποκτήσουν το δυναμικό της γης με Το NFPA77 αναφέρει : Όταν πραγματοποιείται μετάγγιση, οι τον εξής τρόπο : Συνδέουμε το πρώτο στην υποδοχή γείωσης μεταλλικές δεξαμενές και ο σχετιζόμενος εξοπλισμός θα πρέπει και το δεύτερο με το πρώτο, όπως φαίνεται CA03. Η χρήση να συνδεθούν ισοδυναμικά μεταξύ τους και με το σύστημα σφικτήρων από ανοξείδωτο χάλυβα συνιστάται σε γείωσης (7.13.3). φαρμακευτικές εφαρμογές, σε χώρους όπου απαιτείται πολύ μεγάλη καθαριότητα και όπου απαιτείται υψηλή αντίσταση στη διάβρωση. 8

CA04 - Γείωση δεξαμενών μεταφοράς υγρών και παχύρρευστων υλικών (IBC) & κοντέινερ μεσαίου τύπου από ανοξείδωτο χάλυβα με 6.1m (20ft) αυτο- περιελισσόμενο καλώδιο. VESX45/R20 TM Cen-Stat VESX90 σφικτήρας βαρέως τύπου από ανοξείδωτο χάλυβα με 15.2m (50ft) αυτοπεριελισσόμενο καλώδιο. VESX90/R50 Σφικτήρες και καλώδια σχεδιασμένα για την ανωτέρω γείωση. TM Cen-Stat VESX45 σφικτήρας Newson Ltd. Σαν εναλλακτική μέθοδος των καλωδίων μορφής σπιράλ, τα Το BS5958 αναφέρει : Κατά τη διάρκεια μεταγγίσεων, οι αυτο-περιελισσόμενα καλώδια είναι μια δημοφιλής μέθοδος δεξαμενές και όλα τα μεταλλικά μέρη του συστήματος, όπως αξιόπιστης σύνδεσης μεταξύ συστήματος γείωσης και χωνιά και ακροφύσια, θα πρέπει να συνδεθούν ισοδυναμικά και δεξαμενών μεταφοράς υγρών και παχύρρευστων υλικών (IBC) / η να γειωθούν (11.2.1). ή άλλης μορφής δεξαμενών. Η επιλογή μεταξύ καλωδίων σπιράλ ή περιελισσόμενων εξαρτάται από την πρακτικότητα, την άνεση και τις προτιμήσεις του χρήστη, καθώς και τα δύο είναι εξίσου αποτελεσματικά ως συσκευές γείωσης. 9

CA05 - Γείωση δοχείων & δεξαμενών Χρησιμοποιώντας αυτοελεγχόμενους σφικτήρες και καλώδια. Bond-Rite σφικτήρας & 5m (16ft) καλώδιο VESC52 Bond-Rite αντικαθιστώμενος σφικτήρας με εν σειρά ταχυσύνδεσμο VESC50 Newson Ltd. Για πλήρη βεβαιότητα ότι έχει επιτευχθεί η κατάλληλη σύνδεση χαμηλής αντίστασης σε διαδικασίες όπου η ασφάλεια είναι πολύ σημαντική (πχ μεταφορά προϊόντων), συνιστάται η χρήση αυτοελεγχόμενων σφικτήρων με ενσωματωμένους ενδείκτες LED. Οι σφικτήρες τροφοδοτούνται από ενσωματωμένη μπαταρία, και είναι ιδανικοί για όπου χρειάζεται μια απλή συσκευή χωρίς επαφές εντολής. Η επιβεβαίωση της αξιοπιστίας και της κατάστασης των συνδέσεων μέσω των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων, βοηθάει το χρήστη να ακολουθήσει τις απαιτήσεις του CLC/TR 50404 το οποίο αναφέρει : Αυτό που είναι το πιο σημαντικό είναι ότι όλες οι συνδέσεις είναι αξιόπιστες και δε μειώνεται η αποτελεσματικότητά τους (11.2.2). NFPA77-2007 (USA) 6.8.4 - Σε εγκαταστάσεις ισοδυναμικών συνδέσεων καιγείωσης που οι επιφάνειες είναι επιρρεπείς στη διάβρωση ή είναι μεταφερόμενες, ή έχουν μονωτική επικάλυψη, προτείνεται η χρήση των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων και συστημάτων ώστε να υπάρχει συνεχής έλεγχος της αντίστασης προς γείωση και επιβεβαίωσης των αποδεκτών αποτελεσμάτων. 10

CA07 - Γείωση κινητών δοχείων και μικρών δεξαμενών Bond-Rite REMOTE με σφικτήρα από ανοξείδωτο χάλυβα. BRR05/IPX90 - ATEX/FM/CSA Bond-Rite REMOTE με σφικτήρα BRR05/IPX45 - ATEX/FM/CSA Χρησιμοποιώντας αυτοελεγχόμενους σφικτήρες και καλώδια. Newson Ltd. Σε ορισμένες εφαρμογές, όπως αυτές που βρίσκουμε στις ανάδευση, όλα τα μεταλλικά μέρη του εξοπλισμού θα πρέπει να βιομηχανίες χρωμάτων και επικαλύψεων, τα πλεονεκτήματα συνδέονται μεταξύ τους και με το σύστημα γείωσης, έτσι ώστε ενός αυτοελεγχόμενου σφικτήρα είναι σαφή, αφού επιτρέπουν η αντίσταση προς γη σε όλα τα σημεία να είναι μικρότερη από στο χειριστή να βεβαιωθεί ότι ο σφικτήρας έχει διαπεράσει τα 10Ω (10.2.1). συσσωρευμένα στρώματα (μπογιά, σκουριά, προϊόν). Παρόλα αυτά είναι πιθανό το ενδεικτικό LED να καταστεί μη ορατό, από NFPA77-2007 (ΗΠΑ) το προϊόν που επικάθεται στη συσκευή. Η λύση στην 6.8.4 Σε εγκαταστάσεις ισοδυναμικών συνδέσεων καιγείωσης περίπτωση αυτή είναι ένας αυτοελεγχόμενος σφικτήρας με απομακρυσμένο ενδεικτικό LED και μπαταρία, εγκατεστημένα στον τοίχο. Ένα δεύτερο πλεονέκτημα είναι ότι στη συσκευή ένδειξης μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλοι μικρότεροι σφικτήρες, εφόσον οι συνθήκες επιτρέπουν τη χρησιμοποίησή τους. Το BS αναφέρει ότι όταν πραγματοποιείται ανάμιξη ή που οι επιφάνειες είναι επιρρεπείς στη διάβρωση ή είναι μεταφερόμενες, ή έχουν μονωτική επικάλυψη, προτείνεται η χρήση των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων και συστημάτων ώστε να υπάρχει συνεχής έλεγχος της αντίστασης προς γείωση και επιβεβαίωσης των αποδεκτών αποτελεσμάτων. 11

CA08 - Γείωση δοχείων σε αποθήκη ή χώρο παραγωγής Χρησιμοποιώντας αυτοελεγχόμενους σφικτήρες και καλώδια, τροφοδοτούμενα από το δίκτυο (230V/400V). Bond-Rite REMOTE (EP) με Bond-Rite REMOTE (EP) σφικτήρα από ανοξείδωτο χάλυβα. VESM63 - κουτί διακλάδωσης BRR05/IPX90/EP - ATEX/FM πολλαπλών VESC90 - European Spec. VESC91 - North American Spec. Newson Ltd. Οι αυτοελεγχόμενοι σφικτήρες που τροφοδοτούνται από NFPA77 2007 (ΗΠΑ) μπαταρία, είναι κατάλληλοι για εφαρμογές στις οποίες δεν 6.8.4 Σε εγκαταστάσεις ισοδυναμικών συνδέσεων καιγείωσης χρειάζεται να παραμείνουν συνδεδεμένοι για μεγάλο χρονικό που οι επιφάνειες είναι επιρρεπείς στη διάβρωση ή είναι διάστημα. Αν απαιτείται συνεχής έλεγχος και ένδειξη της μεταφερόμενες, ή έχουν μονωτική επικάλυψη, προτείνεται η αντίστασης, πχ σε μία αποθήκη όπου το προϊόν δεν είναι χρήση των αυτοελεγχόμενων σφικτήρων και συστημάτων ώστε σφραγισμένο, συνιστάται η χρήση αυτοελεγχόμενων να υπάρχει συνεχής έλεγχος της αντίστασης προς γείωση και σφικτήρων με απομακρυσμένο ενδεικτικό LED. επιβεβαίωσης των αποδεκτών αποτελεσμάτων. Το CLC/TR50404 αναφέρει : Τα καλώδια που προορίζονται για τη γείωση κινητών αντικειμένων θα πρέπει να εφοδιάζονται με έναν ισχυρό σφικτήρα, ικανό να εισχωρήσει μέσα από στρώματα μπογιάς ή σκουριάς (11.4.1) 10Ω ορίζονται συνήθως, για λόγους ευκολίας στην παρακολούθηση και τον έλεγχο (11.2.2). 12 13

CA09 - Γείωση βυτιοφόρων Χρησιμοποιώντας ένα σύστημα γείωσης βυτιοφόρων με ένδειξη και επαφές εντολής Earth-Rite RTR Tri-Mode με σύστημα αναγνώρισης βυτιοφόρου RTR3B4C1 North American Specification Earth-Rite RTR Tri-Mode με σύστημα αναγνώρισης βυτιοφόρου RTR1A1C1 European Specification Newson Ltd. Λόγω του υψηλού κινδύνου ανάφλεξης, εξαιτίας ενός αγείωτου Το CLC/TR 50404 αναφέρει : Ένα καλώδιο γείωσης θα πρέπει βυτιοφόρου, πολλές εγκαταστάσεις επιλέγουν να ακολουθήσουν να συνδέεται στο βυτιοφόρο πριν από κάθε χειρισμό (πχ τον κώδικα πρακτικής της Cenelec και τις συστάσεις του άνοιγμα βανών, σύνδεση σωλήνων). Συνιστάται να υπάρχουν NFPA77 και να διαθέτουν συστήματα με ένδειξη και επαφές συσκευές με επαφές εντολής, ώστε να αποτρέπεται η εντολής, ώστε να αποτρέψουν τη μεταφορά προϊόντος αν το φόρτωση εάν το καλώδιο γείωσης δεν είναι συνδεδεμένο καλώδιο γείωσης δεν είναι συνδεδεμένο (5.4.4.1.2). Ένα σύστημα που ταυτόχρονα ελέγχει την ποιότητα της σύνδεσης προς γη και αναγνωρίζει ότι ο σφικτήρας γείωσης είναι ορθά συνδεδεμένος στο βυτιοφόρο, θα διασφαλίσει αυτόματα ότι η διαδικασία προχωράει με ασφάλεια και θα αποτρέψει επικίνδυνους λανθασμένους χειρισμούς. Ένα τέτοιο σύστημα θα διασφαλίσει ότι ακολουθείται η ακόλουθη διαδικασία : 13

CA16 - Γείωση βαγονιών Χρησιμοποιώντας το Earth-Rite PLUS ή το Bond-Rite REMOTE Earth-Rite PLUS EMUE91 - European Specification EMUE71 - North American Specification Bond-Rite REMOTE BRR05/IPX90 - ATEX/FM/CSA Newson Ltd. Η φόρτωση σε βαγόνια ή η εκφόρτωση από αυτά υγρών, σκόνης η μη συνεκτικών στερεών υλικών μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα ηλεκτροστατικά φορτία πράγμα που εμπεριέχει ένα σημαντικό ρίσκο σε ένα εκρηκτικό περιβάλλον, παρόλο που οι τροχοί των βαγονιών είναι σε επαφή με τις γειωμένες ράγες, πολλά βαγόνια είναι εφοδιασμένα με μη αγώγιμα μηχανικά εξαρτήματα που μπορεί να τα απομονώνουν από τους τροχούς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μία επικίνδυνη κατάσταση όπου το βαγόνι συσσωρεύει υψηλό στατικό φορτίο. Για να αποφευχθεί η ανωτέρω κατάσταση θα πρέπει να χρησιμοποιούνται συστήματα Ένδειξης / Επιβεβαίωσης της σύνδεσης με γη τα οποία θα πρέπει να διαθέτουν και επαφές εντολής, ώστε να αποτραπεί μεταφορά προϊόντος αν το βαγόνι δεν είναι σωστά γειωμένο. Το σύστημα Earth-Rite PLUS παρέχει ένδειξη καλής σύνδεσης καθώς επίσης και επαφές ελέγχου της διαδικασίας μεταφοράς, ενώ το σύστημα Bond-Rite REMOTE είναι χρήσιμο σε περιπτώσεις οπτικής επιβεβαίωσης και διατίθεται με τροφοδοσία από το δίκτυο ή από μπαταρία, δίνοντάς του το πλεονέκτημα εύκολης εγκατάστασης και χειρισμού σε απομακρυσμένες τοποθεσίες. Το NFPA77 αναφέρει : η σύνδεση της δεξαμενής του οχήματος με τις σωληνώσεις φόρτωσης είναι απαραίτητη για την προστασία από τη μεγάλη αύξηση του στατικού φορτίου. Επίσης εξαιτίας των ρευμάτων διαρροής, οι γραμμές φόρτωσης πρέπει να συνδέονται με τα βαγόνια (8.8.2). 14 15

CA10 - Γείωση IBC Earth-Rite FIBC Intrinsically Safe Monitoring Unit EMUF01 Χρησιμοποιώντας κατάλληλα συστήματα με ένδειξη και επαφές εντολής Earth-Rite PLUS EMUE91 - European Specification EMUE71 - North American Specification Newson Ltd. Κατά τη διάρκεια φόρτωσης ή εκφόρτωσης δεξαμενών Το CLC/TR 50404 αναφέρει : Όλα τα αγώγιμα μέρη της μεταφοράς υγρών και παχύρρευστων υλικών (IBC), μπορούν κατασκευής θα πρέπει να παρουσιάζουν αντίσταση με ένα να χρησιμοποιηθούν συστήματα με ένδειξη καλής σύνδεσης σημείο γείωσης του FIBC μικρότερη των 108Ω Για να και επαφές εντολής, ώστε να αποτραπεί η μεταφορά προϊόντος αποτραπεί η δημιουργία σπινθήρων, τα FIBC τύπου C θα αν το καλώδιο γείωσης δεν είναι στη θέση του. Θα πρέπει πρέπει να είναι κατάλληλα γειωμένα, ανεξάρτητα από τα αν όμως να επιλεγεί ένα σύστημα με εύρος ενδείξεων κατάλληλο είναι γεμάτα ή άδεια (7.2.6.8.3). για τον τύπο της δεξαμενής IBC. To εύρος κυμαίνεται έως 10Ω για IBC ή δοχεία με σκληρό περίβλημα και έως 108Ω (100ΜΩ) για τύπου C FIBC ή με γραμμές εκφόρτισης στατικού ηλεκτρισμού. 15

CA11 - Γείωση ξηραντηρίων και των εξαρτημάτων τους Earth-Rite MULTIPOINT με έως 8 κανάλια Βασισμένο στο EMUM50 Σφικτήρας διπλού κυκλώματος από ανοξείδωτο χάλυβα & καλώδιο μήκους 5m (16ft) το οποίο μαζεύεται σε ειδική θήκη.vesr20 Χρησιμοποιώντας πολυκάναλο σύστημα με ένδειξη και επαφές εντολής Newson Ltd. Υπάρχουν πολλά μηχανήματα σε ένα εργοστάσιο που έχουν διασυνδεδεμένα μεταλλικά εξαρτήματα. Μεγάλης κλίμακας ξηραντήρια που χρησιμοποιούνται κυρίως στις φαρμακοβιομηχανίες ή στις βιομηχανίες επεξεργασίας τροφίμων, διαθέτουν ένα χώρο για το προϊόν, φίλτρα ή σωληνώσεις τα οποία συχνά αποσυνδέονται κατά τον καθημερινό χειρισμό. Αυτά τα μέρη μπορεί να έχουν μονωτικές φλάντζες και μπορεί να απομονωθούν από τη γείωση αν μετά την αποσύνδεση δε συνδεθούν με το σωστό τρόπο (πχ χρησιμοποιώντας τις ταινίες ισοδυναμικής σύνδεσης που διαθέτουν). Καθώς ο έλεγχος αυτών των συνδέσεων μετά από κάθε επανασύνδεση είναι χρονοβόρα διαδικασία, πολλές βιομηχανίες επιλέγουν την ενεργή ένδειξη της κατάστασης σύνδεσης με τη γείωση για αυτά το ξεχωριστά κομμάτια της εγκατάστασης. Το BS5958 αναφέρει : Όλα τα μεταλλικά μέρη θα πρέπει να συνδέονται μεταξύ τους και με το σύστημα γείωσης, έτσι ώστε η αντίσταση προς γη σε όλα τα σημεία να είναι μικρότερη από 10Ω (16.2.1). 16 17

CA12 - Γείωση περιστρεφόμενων δοχείων & σταθερών κοντέινερ Earth-Rite OMEGA module VESF70 4 Earth-Rite OMEGA modules DIN rail mounted Χρησιμοποιώντας στοιχεία με ένδειξη και επαφές εντολής Newson Ltd. Η διασφάλιση ότι ένα περιστρεφόμενο δοχείο ή ένας οδηγός Το NFPA77, αναφορικά με την εκφόρτιση του στατικού είναι σωστά γειωμένος μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς δεν ηλεκτρισμού διαμέσου εξαρτημάτων που συγκρατούν είναι πάντα δυνατό να βασιστούμε στη σύνδεση που μπορεί να περιστρεφόμενα μέρη (στην περίπτωσή μας τα εξαρτήματα προσφέρει με το σώμα του μηχανήματος ο άξονας μετάδοσης των τροχών των βαγονιών) αναφέρει : η αντίσταση προς γη της κίνησης. Μία δημοφιλής μέθοδος εγγυημένης σύνδεσης με μπορεί να μην είναι αρκετά χαμηλή ώστε να αποτρέψει τη το σύστημα γείωσης είναι η χρήση ενός στοιχείου που διαθέτει συγκέντρωση στατικού φορτίου (7.8). ένα ζευγάρι ψήκτρες ή ένα δακτύλιο συνδεδεμένο χαλαρά με τον άξονα μετάδοσης κίνησης. τοια στοιχεία μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο της σύνδεσης με το σύστημα γείωσης, κομβικών εξαρτημάτων ή σταθερών εγκαταστάσεων του εργοστασίου, όπως μεγάλα δοχεία αποθήκευσης για εύφλεκτα υγρά. 17

CA13 - Γείωση διασυνδεδεμένων αντικειμένων & σωληνώσεων Earth-Rite MULTIPOINT με έως 8 κανάλια Βασισμένο στο EMUM50 Stainless Steel Plug & Socket Connector VESF30S - Plug VESF31S - Socket Χρησιμοποιώντας ένα πολυκάναλο σύστημα με ένδειξη και επαφές εντολής Newson Ltd. Η ένδειξη σύνδεσης με το σύστημα γείωσης θα πρέπει να είναι Το NFPA 77 αναφέρει : Η αντίσταση συνεχόμενων αγώγιμων κοινή για κάθε ανεξάρτητο τμήμα του εργοστασίου, καθώς τα τμημάτων θα πρέπει να είναι μικρότερη από 10Ω. Μεγαλύτερη διασυνδεδεμένα αντικείμενα θα πρέπει να είναι στο ίδιο τιμή αντίστασης συνήθως υποδεικνύει ότι η μεταλλική όδευση δυναμικό και να είναι συνδεδεμένα με το σύστημα γείωσης. δεν είναι συνεχής, κυρίως λόγω χαλαρών συνδέσεων ή Σωλήνες μεταφοράς είναι πολύ πιθανό να εμφανίσουν στατικό διάβρωσης (6.4.1.3). ηλεκτρισμό, καθώς συχνά είναι αγείωτοι (πχ δεν επανασυνδέονται με το σύστημα γείωσης μετά από καθαρισμό). Είναι πολύ σημαντικό να διασφαλιστεί ότι ο εξοπλισμός απαγωγής στατικού ηλεκτρισμού που θα επιλεγεί, δε θα επιτρέπει τα διάφορα ρεύματα διαρροής να υπερβούν μία ορισμένη τιμή για λόγους ασφαλείας. 18

CA19 - Ισοδυναμικές συνδέσεις και γείωση οχημάτων εξυπηρέτησης / Οχήματα με αντλίες κενού Bond-Rite REMOTE BRR05/IPX90 - ATEX/FM/CSA Bond-Rite EZ BREZ05/IPX90 - ATEX/FM/CSA Χρησιμοποιώντας ένα κινητό σύστημα σύνδεσης Newson Ltd. Τα ειδικά φορτηγά και οχήματα εξυπηρέτησης που είναι κατάλληλα για εργασίες σε περιοχές με κίνδυνο έκρηξης, τυπικά είναι εφοδιασμένα με απλά συστήματα για την γείωση του οχήματος ή την ισοδυναμική του σύνδεση με τη σταθερή εγκατάσταση που συμμετέχει στη διαδικασία (σωληνώσεις, δεξαμενή κλπ). Παρόλη την πρόβλεψη τέτοιων συστημάτων δεν εξασφαλίζεται ότι αυτά θα χρησιμοποιηθούν σωστά και ότι με την πάροδο του χρόνου εξακολουθούν να βρίσκονται σε λειτουργική κατάσταση. Για το λόγο αυτό πολλές εταιρίες που βρίσκονται αντιμέτωπες με τέτοιες συνθήκες χρησιμοποιούν αυτοελεγχόμενα συστήματα γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων όπως το Bond-Rite ή το Trans-Rite για να προσθέσουν ένα ακόμη μέτρο ασφαλείας στους χειρισμούς τους. Αυτά είναι συστήματα αντιεκρηκτικού τύπου που ελέγχουν τη σύνδεση είτε μεταξύ του οχήματος και του εξοπλισμού του εργοστασίου είτε μεταξύ του οχήματος και ενός σημείου γείωσης. Για γενικές συστάσεις, όσον αφορά στα οχήματα με αντλίες κενού, ανατρέξτε στο ΑΡΙ 2219 Safe Operation of Vacuum Trucks in the Petroleum Industry. Το API 2219 (5.3) αναφέρει «Ακόμα και αν χρησιμοποιείται αγώγιμο ακροφύσιο, οι χειριστές των οχημάτων με αντλίες κενού θα πρέπει να συνδέουν τα οχήματά τους με το σύστημα γείωσης αλλά και να τα συνδέουν ισοδυναμικά με το σταθερό εξοπλισμό, όπου είναι αυτό εφικτό, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα σπινθήρα από στατικό ηλεκτρισμό. 19

CA21 - Μεταφόρτωση από βυτιοφόρο / βαγόνι σε IBC / βαρέλι / δεξαμενή Earth-Rite RTR Tri-Mode με αναγνώριση βυτιοφόρου RTR1A1C1 - European Specification RTR3B4C1 - North American Specification Bond-Rite EZ BREZ05/IPX90 - ATEX/FM/CSA Χρησιμοποιώντας σύστημα με ένδειξη και φορητή συσκευή σύνδεσης Newson Ltd. Μερικές εταιρείες που ειδικεύονται στη μεταφορά χημικών, για λόγους άμεσης παράδοσης και διαφοροποίησης από τον ανταγωνισμό, έχουν αναπτύξει τη μεταφόρτωση υγρών απευθείας από μεγάλα βυτιοφόρα (αυτοκίνητα ή βαγόνια) σε δεξαμενές μικρής χωρητικότητας (IBC, βαρέλια κλπ). Όταν τα μεταφερόμενα υλικά είναι εύφλεκτα ή εκρηκτικά, θα πρέπει να ακολουθούνται πάντοτε οι συστάσεις γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων, ώστε να αποφευχθούν ανεξέλεγκτες ηλεκτροστατικές εκφορτίσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως, που υπάρχουν δύο κινητά στοιχεία, θα πρέπει να υπάρξει διαφορετική προσέγγιση όσον στη γείωση και τις ισοδυναμικές συνδέσεις. Σε μία μόνιμη εγκατάσταση, μία λύση είναι να συνδέονται στο σύστημα γείωσης τόσο το μεγάλο βυτιοφόρο όσο και η δεξαμενή μικρής χωρητικότητας και να συμπληρώνεται ο «βρόχος γείωσης» μεταξύ των βυτίων μέσω γραμμών σύνδεσης ενσωματωμένων στα βυτία ή αγώγιμων ακροφυσίων. Με αυτό τον τρόπο και τα δύο αντικείμενα αποτελούν μέρος ενός ισοδυναμικού και γειωμένου κυκλώματος. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα σύστημα με ένδειξη σύνδεσης προς γη (Earth-Rite PLUS ή RTR) ώστε να συνδέσει το βυτιοφόρο με το σύστημα γείωσης, ενώ μία φορητή συσκευή με σύστημα επιβεβαίωσης καλής σύνδεσης (Bond-Rite EZ) θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη σύνδεση μεταξύ του βυτιοφόρου και της δεξαμενής μικρής χωρητικότητας. Το NFPA77 αναφέρεται στις τεχνικές γείωσης και ισοδυναμικών συνδέσεων σε συστήματα ανάμιξης, οι οποίες όμως έχουν εφαρμογή και στις μεταφορτώσεις εύφλεκτων ή εκρηκτικών υλικών από βυτιοφόρα σε δεξαμενές μικρής χωρητικότητας. NFPA 77.7.4.4.4 : «Ένα αγώγιμο αντικείμενο μπορεί να συνδεθεί απευθείας στο σύστημα γείωσης ή συνδέοντάς το σε ένα άλλο αγώγιμο αντικείμενο το οποίο είναι ήδη συνδεδεμένο με το σύστημα γείωσης.» 20 21