THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ CHRISTOS SPIRTZIS MINISTER OF INFRASTRUCTURE AND TRANSPORT, GREECE 22 nd ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE A compass for Europe A Fair wind for Greece ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 15 IOYNIOY 2018 Καλησπέρα σας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκληση και να πω πόσο σημαντική είναι για τη χώρα και τη ζητούμενη εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία η συνεχής παρουσία ενός εντύπου, ενός μέσου, ενός οργανισμού, του Economist, με παγκόσμια απήχηση, αναγνώριση και δημιουργική συμμετοχή στο οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Δεδομένου του περιορισμένου χρόνου, θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω μια σύντομη ανάλυση στο θέμα της ενότητας που έχουμε, του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων στη χώρα. Διαβάζοντας τον τίτλο, που ίσως υπονοεί, ή αναδεικνύει, κάποια παραδοξότητα αναφορικά με την προώθηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων τα προηγούμενα χρόνια, θα ήθελα να βάλω κάποια εισαγωγικά ερωτήματα, κάποιους τίτλους, που θα πρέπει να τους δούμε κοιτώντας το μέλλον. Υπάρχει πολιτικό πρόσημο σε ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων; 1
Θα είναι εμπροσθοβαρές το τίμημα μιας ιδιωτικοποίησης, ή θα έχουμε σημαντικές επενδύσεις και μεγαλύτερη διάρκεια παραχώρησης του δικαιώματος; Θα εξετάσουμε τη βιωσιμότητα με όρους οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς, ή θα δούμε μόνο τα βραχυπρόθεσμα οφέλη; Ποιος θα είναι ο ρόλος του δημοσίου; Φυσικά και πρέπει να υπάρχει πολιτικό πρόσημο σε ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και ίσως αυτή η παραδοχή απαντά επί της αρχής και στα υπόλοιπα ερωτήματα. Θέλω να επισημάνω ότι αυτή η κυβέρνηση κατάφερε με σημαντικές παρεμβάσεις στη δομή εν εξελίξει διαγωνισμών είτε να ενσωματώσει το κοινωνικό και ανταποδοτικό αποτύπωμα, όπως παραδείγματος χάριν στο project του Ελληνικού, όπου οι υποστηρικτικές επενδύσεις ενσωματώθηκαν εμπροσθοβαρώς στο επενδυτικό πρόγραμμα του επενδυτή, είτε με ουσιαστική συνεργασία, όπως στην περίπτωση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, εγγυήθηκε τις επενδύσεις στα συστήματα διαλειτουργικότητας και ψηφιοποίησης, είτε με στρατηγικές αύξησης του τιμήματος, που οδήγησε σε διπλασιασμό των εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις το 2018 έναντι του στόχου που είχε τεθεί, και θα δούμε και ποια είναι η εξέλιξη είναι ο κ. Δημητρίου εδώ- στο διεθνές αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος. Σε ένα παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο, που το τραπεζικό σύστημα και οι αγορές χρήματος απέδειξαν πόσο ευαίσθητες είναι σε τοξικές μεθόδους ανάπτυξης, το δημόσιο και κυρίως οι πολίτες εμμέσως παρενέβησαν καθοριστικά για τη διάσωσή τους. Οφείλουμε να αναπτύξουμε μια πιο ορθολογική και βιώσιμη προσέγγιση αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, ενώ παράλληλα βρισκόμαστε σε ένα κομβικό μονοπάτι αναβάθμισης γηρασμένων κρίσιμων υποδομών και επομένως ενός νέου επενδυτικού κύκλου, τον οποίο είναι σίγουρο ότι δεν μπορούν να σηκώσουν μόνα τους τα κράτη-μέλη. Πρέπει να έχουμε στενή συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των έργων και να κινητοποιεί ιδιωτικά κεφάλαια, να συνδέεται με μοντέλα ιδιωτικοποιήσεων, να συνδέεται με την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, με παραγωγικές στρατηγικές υποδομές, και βέβαια και με συμμετοχή 2
του δημοσίου, όπου χρειάζεται για να εγγυηθεί και το κοινωνικό και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των επενδύσεων. Μπορεί το δημόσιο και το κράτος να παίξει αυτόν τον ρόλο; Μπορεί, και κατά τη γνώμη μου το έκανε τα τελευταία χρόνια, και το κάνει και θα το κάνει πολύ επιτυχημένα. Ενδεικτικό παράδειγμα μιας τέτοιας προσέγγισης, που συνδυάζει τη διάσταση της παραγωγικής ανασυγκρότησης αλλά και τις προϋποθέσεις που ισχυρού επενδυτικού ενδιαφέροντος, είναι το αεροδρόμιο στο Καστέλι, όπου έχουμε πολύ μεγάλα κοινωνικά και ανταποδοτικά οφέλη, έχουμε ένα πολύ μεγάλο και βιώσιμο έργο και σε λίγους μήνες θα φτάσει στη Βουλή, γιατί έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός. Το ίδιο ισχύει με τον διαγωνισμό στο Θριάσιο, που πέρασε από το Ελεγκτικό Συνέδριο και τις επόμενες μέρες θα πάρει το δρόμο προς το Κοινοβούλιο. Αλλά τα μεγάλα στοιχήματα που έχουμε είναι τα νέα έργα, οι νέες υποδομές όπου πρέπει να συμμετάσχει ο ιδιωτικός τομέας. Τέτοια έργα είναι η σύνδεση των λιμανιών της Βορείου Ελλάδας με τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, τέτοια έργα είναι νέα αεροδρόμια στο ίδιο μοντέλο με το Καστέλι, που πρέπει να αναπτυχθούν, τέτοια έργα είναι τα logistics, τα εμπορευματικά κέντρα, η επέκταση του οδικού δικτύου και η ολοκλήρωση των υποδομών του οδικού δικτύου. Παρόμοια όμως έργα που συμβάλλουν στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, που δίνουν υπεραξία στη χώρα, είναι το να συνδέσουμε τις δημόσιες προμήθειες, τις κρατικές προμήθειες, με την παραγωγική δομή. Γνωρίζετε ότι η χώρα είχε την Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων για χρόνια, η οποία είναι σε εκκαθάριση. Δεν θα γνωρίζετε ίσως ότι οι ανάγκες της χώρας για τα επόμενα επτά οκτώ χρόνια ανέρχονται σε πάνω από 3.500 λεωφορεία νέας τεχνολογίας και ηλεκτρικά λεωφορεία. Είναι προφανές ότι δεν πρέπει να είμαστε μια κοινωνία κατανάλωσης, μια κοινωνία που θα δανείζεται, έστω και με χαμηλό επιτόκιο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αλλά θα πρέπει να συνδέσουμε, σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, παραγωγικές δομές. Γι' αυτό και προκρίνουμε τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε πάρα πολλές τέτοιου είδους επενδύσεις και υποδομές. 3
Πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να γίνει προμήθεια λεωφορείων, πρέπει να γίνει συμπαραγωγή λεωφορείων για την ανανέωση του στόλου και φαντάζομαι ότι και η ΤΡΑΙΝΟΣΕ σήμερα περιμένουμε και το ΤΑΙΠΕΔ για να μας πει για την ΕΕΣΣΤΥ να προχωρήσει σε μια τέτοια λογική και όχι μόνο στη συντήρηση και την κατανάλωση εξοπλισμού Μέσων σταθερής τροχιάς, όπως και λεωφορείων. Επιπλέον, πιστεύω ότι η αύξηση του παραγωγικού προϊόντος και των υποδομών στη χώρα μας πρέπει να ενταχθεί σε ένα συνολικότερο στρατηγικό σχέδιο, ώστε να λάβουν και οι υποδομές αλλά και η χώρα μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και άρα να προσελκύσουμε και μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον. Είναι η πρώτη φορά που έχουμε ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο εθνικό χάρτη που θα κρίνει αυτές τις υποδομές για τη βιωσιμότητά τους, για τα επόμενα 25 χρόνια. Είναι ένα σχέδιο για τις συνδυασμένες μεταφορές. Αυτή είναι η τεκμηρίωση που θα δώσουμε στον ιδιωτικό τομέα για τη βιωσιμότητα και την κερδοφορία αυτών των υποδομών, πιστεύω ότι δεν θα έρθει κανείς αν δεν του δείξουμε ότι αυτές οι υποδομές βγαίνουν και σε αυτό το πλαίσιο είναι οι σιδηροδρομικές υποδομές, είναι τα λιμάνια, είναι τα εμπορευματικά κέντρα, είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων και των υποδομών των συνδυασμένων μεταφορών στις οποίες μπορεί η Ελλάδα να παίξει κρίσιμο ρόλο. Θα μου επιτρέψετε, επειδή είναι της επικαιρότητας το θέμα της συμφωνίας με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, αν δεν προχωρήσουμε σε τέτοιου είδους συμφωνίες, που θα σέβεται ο ένας λαός τον άλλο, δεν θα μπορέσουμε και στη γειτονιά μας, στα Βαλκάνια, να αποκτήσουμε χαρακτηριστικά που έχουν οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε τις υποδομές που μας συνδέουν με τις μεγάλες αγορές και να μπορέσει η Ελλάδα που μπορεί να το κάνει, έχει και τη θέση τη γεωπολιτική, έχει το έμψυχο δυναμικό, έχει τις οικονομικές δυνάμεις και έχει και την τεχνογνωσία να γίνει ένα παραγωγικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Με αυτές τις σκέψεις θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δόθηκε να δούμε μαζί τη στρατηγική στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας αλλά και τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στις νέες 4
υποδομές της χώρας, να επανακτήσουμε αυτό που μας έφυγε, το ανθρώπινο κεφάλαιο, που είναι σε όλο τον πλανήτη. Κυρίως όμως να δούμε το σχέδιο, την προοπτική εξόδου και να θεραπεύσουμε όσα μας πλήγωσαν τα προηγούμενα χρόνια. Σας ευχαριστώ πολύ. 5