ΤΟ ΝΕΡΟ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ

ΤΟ ΝΕΡΟ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΔΡΟΣΙΣΜΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Η ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΝΕΡΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΕΙ ΣΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΕΝΟΣ ΚΤΙΡΙΟΥ, ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΕΝΑ ΑΙΣΘΗΜΑ ΗΡΕΜΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ. Άρθρο της: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΙΤΟΝΗ, διπλ. αρχιτέκτονος μηχανικού, MSc Η στενή σύνδεση του ανθρώπου με το νερό δεν προκύπτει μόνο από το γεγονός πως αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιβίωση του, αλλά επεκτείνεται και στο ψυχολογικό κομμάτι χάρη στην ικανότητα του να ασκεί μια ηρεμιστική και καταπραϋντική επίδραση στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Οι άνθρωποι έχουν την έμφυτη τάση να κατοικούν κοντά στο νερό και να το ενσωματώνουν στο δομημένο τους περιβάλλον για λειτουργικούς, αισθητικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς. Αν και πρωτοστατεί στο σχεδιασμό τοπίου, κατά τον οποίο η ενσωμάτωση του σε έργα μεγάλης κλίμακας συντελεί στη δημιουργία βιώσιμων αστικών χώρων, χάρη στην ευελιξία του μπορεί να ενσωματωθεί κάλλιστα και σε έργα μικρότερης κλίμακας, αναβαθμίζο - ντας τα αισθητικά και ενεργειακά. Δομικά στοιχεία νερού, όπως διακοσμητικές πισίνες, καταρράκτες, σιντριβάνια και μικρές λίμνες ενσωματώνονται στη σύγχρονη αρχιτεκτονική, προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία στους χρήστες και έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα στα κτίρια. Ιστορική αναδρομή Πέρα από τη χρηστική του λειτουργία και τη συμβολή του στην ανάπτυξη των πόλεων, η χρήση του νερού στον ανθρώπινο πολιτισμό έχει μακρόχρονη ιστορία, άλλες φορές συνδεδεμένη με θρησκευτικές ιεροτελεστίες και άλλες φορές καθαρά με την αισθητική απόλαυση. Ήδη από την αρχαιότητα, στοιχεία νερού, όπως μικρές λίμνες και καταρράκτες διακοσμούσαν τους κήπους της Αιγύπτου, της Μεσοποταμίας και της Κίνας, ενώ στην αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη εντυπωσιακά σιντριβάνια με γλυπτικό διάκοσμο δέσποζαν σε σπουδαίες πλατείες και σε σημαντικά κτίρια. Στο Βυζάντιο το νερό χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα σε δημόσιους χώρους και λουτρά, καθώς ήταν άμεσα συνδεδεμένο με τη θρησκεία και τον πολιτισμό, ενώ αργότερα αποτέλεσε το βασικό στοιχείο διαμόρφωσης των βασιλικών κήπων της Αγγλίας και της Γαλλίας. Ακόμη και κατά την περίοδο της μοντέρνας αρχιτεκτονικής, το νερό www.ktirio.gr 109

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΘΡΑ Η ανθρώπινη ύπαρξη είναι στενά συνδεδεμένη με το νερό τόσο σωματικά, όσο και ψυχολογικά. συνέχισε να δεσπόζει χαρίζοντας εντυπωσιακά έργα, όπως το "Barcelona Pavillion" του Ludwig Mies van der Rohe, που κατασκευάστηκε το 1929, και η κατοικία "Fallingwater" του Frank Lloyd Wright, που κτίστηκε το 1935, χρησιμοποιώντας έναν καταρράκτη ως κεντρικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Το νερό ως στοιχείο δροσισμού Το νερό αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο του βιοκλιματικού σχεδιασμού, καθώς μπορεί να συντελέσει στη βελτίωση της θερμικής άνεσης και στη ρύθμιση του μικροκλίματος. Αν και χρησιμοποιείται σε πολλές εφαρμογές δροσισμού, οι πιο εντυπωσιακές από άποψη αρχιτεκτονικής έκφρασης συνδέονται με το φαινόμενο της εξάτμισης. Χάρη σ αυτή την παθητική μέθοδο, ο αέρας, διερχόμενος επάνω από ένα υδάτινο σώμα, ψύχεται λόγω εξάτμισης και μ αυτό τον τρόπο μειώνεται η θερμοκρασία του περιβάλλοντος χώρου. Ανάλογα με το σημείο τοποθέτησης των υδάτινων στοιχείων, ο δροσερός αέρας μπορεί να εισέλθει απευθείας στο κτίριο ή να μειώσει τη θερμοκρασία του κελύφους, επιτυγχάνοντας άμεσο ή έμμεσο δροσισμό αντίστοιχα. Το αποτέλεσμα είναι η μείωση των αναγκών ψύξης από μηχανικά συστήματα και ακολούθως η εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων. Αν και η συγκεκριμένη στρατηγική δροσισμού μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη σε ένα κτίριο, πρέπει να εφαρμόζεται κυρίως σε περιοχές με ζεστό και ξηρό κλίμα, στις οποίες ο αέρας έχει την ικανότητα να φέρει μεγαλύτερο φορτίο υδρατμών. Αν τα επίπεδα υγρασίας της περιοχής είναι υψηλά, όχι μόνο μειώνεται η αποτελεσματικότητα της μεθόδου, αλλά η περαιτέρω αύξηση της σχετικής υγρασίας μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη θερμική άνεση των χρηστών. Πέρα από την εξισορρόπηση του μικροκλίματος, η χρήση υδάτινων στοιχείων μπορεί να προσδώσει στην ιδιοκτησία και άλλα βιώσιμα χαρακτηριστικά, όπως καλύτερη διαχείριση των όμβριων υδάτων, φιλτράρισμα του θορύβου και μείωση της ηχορύπανσης, ρύθμιση της ηλιακής ακτινοβολίας και βελτίωση του εσωτερικού φωτισμού. Το νερό ως στοιχείο αισθητικής Αν και στην καθαρή μορφή του το νερό είναι άγευστο, άοσμο, διαυγές και σχεδόν άχρωμο, η ένταξη του στο περιβάλλον του προσδίδει ένα σύνολο ιδιοτήτων, που ποικίλλουν ανάλογα με την εφαρμογή. Το νερό έχει την ικανότητα όχι μόνο να αλλάζει μορφή, ανάλογα με το φωτισμό και τις κλιματικές συνθήκες, αλλά και να γίνεται αντιληπτό με διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με τον κάθε παρατηρητή. Αυτή η ευελιξία του σε συνδυασμό με τις ιδιότητες της ανακλαστικότητας, της διαφάνειας και των οπτικοακουστικών ερεθισμάτων της κίνησης του χρησιμοποιείται για να προσδώσει αρχιτεκτονικές αξίες στο χώρο. Η χρήση στοιχείων νερού στα κτίρια διεγείρει τις αισθήσεις, ενισχύει την ανθρώπινη επαφή με τη φύση, μειώνει τα όρια εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, αναβαθμίζει την αισθητική του κτιρίου και σπάει τη μονοτονία των συμπαγών υλικών. Το τελικό αισθητικό και ψυχολογικό αποτέλεσμα που προκύπτει ποικίλλει ανάλογα με τη μορφή, το μέγεθος, τη θέση και το χρώμα των στοιχείων νερού, καθιστώντας το ένα πολύ ισχυρό εργαλείο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Σχεδιασμός στοιχείων νερού Για το σωστό σχεδιασμό ενός υδάτινου στοιχείου απαιτείται σε πρώτο στάδιο να προσδιοριστεί ο σκοπός που θα επιτελέσει, ο οποίος με τη σειρά του θα κατευθύνει την επιλογή του κατάλληλου τύπου, της ιδανικής τοποθεσίας και των διαστάσεων της κατασκευής. Ο σχεδια- 110 ΚΤΙΡΙΟ 8 2018 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Ο σχεδιασμός υδάτινων στοιχείων πρέπει να γίνεται με προσοχή, ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των ίδιων αλλά και των κτιρίων, στα οποία εγκαθίστανται. σμός ολοκληρώνεται με την τοποθέτηση του απαραίτητου εξοπλισμού, που θα εξασφαλίσει τη σωστή λειτουργία του, την ενσωμάτωση του φωτισμού, που θα δημιουργήσει την επιθυμητή ατμόσφαιρά, και την αισθητική διαμόρφωση, που θα καθορίσει τη μορφή, το σχήμα και τα υλικά της κατασκευής. Για την επίτευξη ενός ενιαίου αισθητικού αποτελέσματος καίριο ρόλο παίζει και η ομαλή ένταξη του στο χώρο με τη προσθήκη κατάλληλων φυτεύσεων, διακοσμητικών στοιχείων, επιπλώσεων κτλ. Συνήθη υδάτινα στοιχεία Υπάρχει μια πληθώρα στοιχείων νερού, που μπορούν να προστεθούν σε ένα κτίριο, από κατασκευές με στατικό νερό, που προκαλούν ένα αίσθημα χαλάρωσης, όπως ρηχές διακοσμητικές πισίνες και λίμνες, έως κατασκευές με τρεχούμενο νερό, που προσθέτουν δυναμισμό, όπως εντυπωσιακά σιντριβάνια και καταρράκτες. Χάρη στην ποικιλία σύγχρονων υλικών και μηχανισμών αλλά και καινοτόμων λύσεων που υπάρχουν στο εμπόριο είναι δυνατή η ενσωμάτωση υδάτινων στοιχείων με εξατομικευμένα χαρακτηριστικά, ικανών να καλύψουν κάθε τεχνική και αισθητική απαίτηση. Η ενσωμάτωση στοιχείων νερού στη σύγχρονη αρχιτεκτονική γίνεται για αισθητικούς, λειτουργικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς. Κατοικία "TLP House" των T38 Studio, στο Μεξικό. www.ktirio.gr 111

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΘΡΑ ΤΥΠΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΗΘΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΝΕΡΟΥ Βήματα εγκατάστασης τεχνητής λίμνης Βήμα 1ο Βήμα 2ο Βήμα 3ο Βήμα 4ο Βήμα 5ο Επιλογή τοποθεσίας & διαστάσεων. Σχεδιασμός περιγράμματος. Τοποθέτηση φίλτρων. Εκσκαφή οπής. Ευθυγράμμιση σκάμματος. Βήμα 6ο Βήμα 7ο Βήμα 8ο Βήμα 9ο Βήμα 10ο Τοποθέτηση υποστρώματος & ελαστικού μονωτικού φύλλου. Προσθήκη χαλικιών & βράχων. Πλήρωση με νερό. Ενσωμάτωση στο τοπίο με φυτεύσεις. Ολοκλήρωση κατασκευής. Βήματα εγκατάστασης αυτόνομου καταρράκτη Βήμα 1ο Βήμα 2ο Βήμα 3ο Βήμα 4ο Βήμα 5ο Επιλογή τοποθεσίας & διαστάσεων. Σχεδιασμός περιγράμματος. Εκσκαφή οπής & δημιουργία διαφόρων επιπέδων. Ευθυγράμμιση επιπέδων. Τοποθέτηση υποστρώματος & ελαστικού μονωτικού φύλλου. Βήμα 6ο Βήμα 7ο Βήμα 8ο Βήμα 9ο Προσθήκη χαλικιών & βράχων. Πλήρωση με νερό. Ενσωμάτωση στο τοπίο με φυτεύσεις. Ολοκλήρωση κατασκευής. Βήματα εγκατάστασης σιντριβανιού Βήμα 1ο Βήμα 2ο Βήμα 3ο Βήμα 4ο Βήμα 5ο Προετοιμασία οπής στο έδαφος. Τοποθέτηση δεξαμενής & σιντριβανιού. Σύνδεση αντλίας στο σιντριβάνι. Προσθήκη διακοσμητικών στοιχείων & νερού. Ολοκλήρωση κατασκευής. 112 ΚΤΙΡΙΟ 8 2018 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Ενσωμάτωση στοιχείων νερού σε κατοικία των Aguirre Arquitetura, στη Βραζιλία. Στην ιστορία της αρχιτεκτονικής το νερό εμφανίζεται σε πληθώρα κατασκευών, όπως στην κατοικία "Fallingwater", έργο του Frank Lloyd Wright, Η.Π.Α.,1935. Οι πιο συνηθισμένες αρχιτεκτονικές εφαρμογές είναι οι εξής: Διακοσμητικές πισίνες Πρόκειται για ρηχές πισίνες διαφόρων σχημάτων και μεγεθών, που χρησιμοποιούνται για διακοσμητικούς σκοπούς, εκμεταλλευόμενες το φαινόμενο της αντανάκλασης. Χρησιμοποιούνται για αντανάκλαση του ίδιου του κτιρίου ή άλλων ελκυστικών στοιχείων, όπως δέντρων, φυλλωμάτων, γλυπτών και διακοσμητικών κατασκευών. Συνήθως σχεδιάζονται σε γεωμετρικά σχήματα και λιτές γραμμές, προσθέτοντας ένα αίσθημα γαλήνης και ηρεμίας σε σύγχρονα κτίρια. Τοποθεσία. Το σημείο τοποθέτησης τους εξαρτάται από τα στοιχεία που θα αντανακλώνται στα νερά. Πολύ συχνά τοποθετού - νται πλησίον του κτιριακού όγκου με στόχο να συμβάλουν στον παθητικό δροσισμό των εσωτερικών χώρων και στη ρύθμιση του μικροκλίματος. Αν το κτίριο έχει ικανοποιητική στατική επάρκεια, μπορούν να τοποθετηθούν και στην οροφή, συμβάλλοντας στον έμμεσο δροσισμό του κτιρίου με την απορρόφηση της θερμότητας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Διαστάσεις. Το μέγεθος τους είναι ανάλογο με το αντικείμενο της αντανάκλασης, καθώς η πισίνα επιτελεί ρόλο αντίστοιχο με του κάδρου ενός έργου τέχνης. Όσον αφορά στο βάθος, συνήθως είναι μικρό, ώστε να επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα, χωρίς να απαιτείται συνεχής συντήρηση και κυμαίνεται από μερικά εκατοστά έως λίγα μέτρα, με μεγαλύτερο βάθος στο κέντρο και μικρότερο στις άκρες. Κατασκευή. Οι διακοσμητικές πισίνες αποτελούνται από μια δεξαμενή, που μπορεί να έρθει προκατασκευασμένη ή να χτιστεί επί τόπου με τσιμέντο. Η δεξαμενή τοποθετείται είτε μέσα στο έδαφος είτε στην επιφάνεια του, ενώ αν συνορεύει με το κτίριο, μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στη στεγανοποίηση των δομικών στοιχείων, ώστε να αποφευχθεί η φθορά τους λόγω υγρασίας. Μηχανισμοί. Το νερό παρέχεται στη πισίνα με σωληνώσεις που τοποθετούνται συνήθως επάνω από την επιφάνεια του εδάφους για ευκολότερη συντήρηση. Για να διατηρείται στα επιθυμητά επίπεδα, τοποθετούνται βαλβίδες υπερχείλισης, που διοχετεύουν το περισσευούμενο νερό στο σύστημα αποχέτευσης, και βαλβίδες ελέγχου, που αναπληρώνουν το νερό της πισίνας, όταν η στάθμη μειώνεται λόγω εξάτμισης. Δεν απαιτείται προσθήκη μηχανισμών κίνησης, αλλά σε μεγάλες πισίνες συστήνεται η τοποθέτηση φίλτρων για προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία και για καθαρισμό. Τεχνητές λίμνες Ένα πολύ ενδιαφέρον υδάτινο στοιχείο που μπορεί να προστεθεί στον περιβάλλοντα χώρο ενός κτιρίου είναι οι μικρές, τεχνητές λίμνες, που προσδίδουν μια εξωτική νότα και μια έντονη σύνδεση με το φυσικό τοπίο. Πρόκειται για μικρά οικοσυστήματα, στα οποία διαφορετικά φυσικά στοιχεία, όπως βράχοι, χαλίκια, βακτηρία, υδρόβια φυτά, ακόμη και ψάρια συνεργάζονται, ώστε να επιτευχθεί ένα εξισορροπημένο σύστημα με μικρές απαιτήσεις συντήρησης. Τοποθεσία. Η τοποθέτηση τους γίνεται σε επίπεδη επιφάνεια που δέχεται ηλιακή ακτινοβολία τουλάχιστον τις μισές ώρες της ημέρας. Θα πρέπει να αποφεύγονται περιοχές που είναι μόνιμα υγρές ή σκιερές αλλά και τοποθέτηση κάτω από φυλλοβόλα δέντρα, ώστε να αποφεύγεται η συσσώρευση φύλλων. www.ktirio.gr 113

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΘΡΑ Σωλήνας χαλκού Πλήρωση δοχείου με τσιμέντο μετά την εισαγωγή του σωλήνα Σιντριβάνι Κάλυψη δεξαμενής με πέτρα ή με τούβλο Περιοχή κήπου Δεξαμενή νερού Καλώδιο σύνδεσης ηλ. ρεύματος Ελαστικό μονωτικό φύλλο Εύκαμπτος σωλήνας Σταθερό υπόστρωμα Κατασκευαστική τομή τυπικού σιντριβανιού. Πλήρωση με τσιμέντο Ανοξείδωτος σφιγκτήρας Αντλία Οι διαστάσεις μιας διακοσμητικής πισίνας εξαρτώνται από το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα. Οι καταρράκτες και τα ρυάκια μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα ή σε συνδυασμό με κάποια δεξαμενή, προσθέτοντας κίνηση και ήχο στο τοπίο. Διαστάσεις. Το μέγεθος των δεξαμενών μπορεί να κυμαίνεται από 20-12.000 l, αλλά ένα μέγεθος από 200-2.000 l είναι ιδανικό για ξεκίνημα, μιας και επιτρέπει τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος, χωρίς μεγάλες ανάγκες συντήρησης. To σύνηθες βάθος κυμαίνεται από 0,45 m έως 1,00 m και καθορίζεται από το σημείο τοποθέτησης. Όσο περισσότερο εκτεθειμένη είναι η λίμνη στην ηλιακή ακτινοβολία, τόσο μεγαλύτερο πρέπει να είναι το βάθος, ώστε να αποφεύγεται ενδεχόμενη καταστροφική αύξηση της θερμοκρασίας του νερού. Κατασκευή. Μόλις επιλεχθεί το σημείο και το μέγεθος της κατασκευής, πρέπει να αποφασιστεί αν θα χρησιμοποιηθεί μια προκατασκευασμένη δεξαμενή ή αν θα κατασκευαστεί επί τόπου. Οι προκατασκευασμένες λίμνες έχουν πολλά πλεονεκτήματα, όπως ανθεκτικά υλικά και μελετημένες διαστάσεις, θέτουν όμως περιορισμούς ως προς τα διαθέσιμα σχήματα και μεγέθη. Αν αποφασιστεί η λίμνη να κατασκευαστεί επί τόπου, χρησιμοποιείται μια ελαστική μονωτική μεμβράνη, που τοποθετείται σε σκάμμα επάνω σε κατάλληλο υπόστρωμα ή σε τσιμεντένιο υπόβαθρο και συγκρατεί το νερό εντός της λίμνης. Κατόπιν προστίθενται χαλίκια στον πυθμένα, βράχια και φυτεύσεις στα πλαϊνά τοιχώματα και στην περίμετρο για συγκράτηση υλικών και αρμονική ένταξη στο περιβάλλον, ενώ η κατασκευή ολοκληρώνεται με την προσθήκη υδροχαρών φυτών και ψαριών. Μηχανισμοί. Για τη σωστή λειτουργία του οικοσυστήματος κάθε λίμνης απαιτείται η εγκατάσταση δύο βασικών συστημάτων, ενός συστήματος διήθησης που φιλτράρει το νερό, διατηρώντας το καθαρό και μιας αντλίας που εξασφαλίζει τη συνεχή ροή του νερού και την παραγωγή του απαραίτητου οξυγόνου. Το μέγεθος της αντλίας εξαρτάται από τις απαιτήσεις και τις διαστάσεις της λίμνης, αλλά κατά γενικό κανόνα το νερό θα πρέπει να κυκλοφορεί τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο ώρες, δηλαδή για μια λίμνη 2.000 l, η ελάχιστη ικανότητα κίνησης της αντλίας θα πρέπει να ισούται με 1.000 l/ώρα. Καταρράκτες & ρυάκια Οι καταρράκτες και τα ρυάκια προσομοιάζουν το φυσικό τοπίο, προσθέτοντας επιπλέον τα στοιχεία την κίνησης και του ήχου του νερού. Μπορούν να κατασκευαστούν σε συνδυασμό με μια λίμνη ή πισίνα, αλλά και ως ανεξάρτητα συστήματα, στα οποία το νερό ανακυκλοφορεί, χωρίς να καταλήγει σε κάποια δεξαμενή. Τοποθεσία. Καθώς η λειτουργία τους απαιτεί υψομετρική διαφορά, αν στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει έδαφος σε κλίση, αποτελεί το ιδανικό σημείο τοποθέτησης. Σε περίπτωση που το έδαφος είναι επίπεδο, επιλέγεται η επιθυμητή περιοχή και δημιουργούνται τεχνητά επίπεδα. Διαστάσεις. Οι διαστάσεις ποικίλλουν, ανάλογα με το διαθέσιμο χώρο, και μπορούν να κυμαίνονται από αυτές για μικρούς διακοσμητικούς καταρράκτες έως αυτές για ρυάκια, που καλύπτουν μεγάλες περιοχές. Το βάθος καθορίζεται από την ποσότητα του νερού που θα κινείται, ανάλογα με το μέγεθος και το ύψος της κατασκευής και πρέπει να είναι επαρκές, ώστε να αποφεύγεται η υπερχείλιση. Κατασκευή. Η κατασκευή τους είναι παρόμοια με των λιμνών, με τη διαφορά ότι απαιτείται μεγαλύτερο βάθος. Το σκάμμα καλύπτεται από υπόστρωμα και κατάλληλη ελαστι- 114 ΚΤΙΡΙΟ 8 2018 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

Οι διαστάσεις μιας διακοσμητικής πισίνας εξαρτώνται από το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα, ενώ το βάθος της είναι μικρό για να μειώνονται οι ανάγκες συντήρησης. "Concrete House", Marte Achitects, Αυστρία. κή μεμβράνη, επάνω στην οποίο τοποθετείται χαλίκι. Η βάση θα πρέπει να είναι συμπαγής, για να αποφεύγονται διαρροές νερού, ενώ τυχόν κενά πρέπει να καλύπτονται με άμμο ή χώμα. Μηχανισμοί. Η ανακυκλοφορία του νερού επιτυγχάνεται με μια ή περισσότερες αντλίες που τοποθετούνται στη βάση και κατευθύνουν μέσω εύκαμπτων σωληνώσεων το νερό στην κορυφή του καταρράκτη. Παράλληλα, η εγκατάσταση των κατάλληλων βιολογικών φίλτρων εξασφαλίζει τη διατήρηση της καθαριότητας του νερού, ενώ η προσθήκη μιας βαλβίδας πλήρωσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αναπλήρωση του νερού που εξατμίζεται. Σιντριβάνια Τα σιντριβάνια προσθέτουν ένα σημείο εστίασης στον περιβάλλοντα χώρο, χαρίζοντας μια αίσθηση αναζωογόνησης και ηρεμίας. Υπάρχει τεράστια ποικιλία σιντριβανιών από άποψη μεγέθους, μορφής, υλικών κτλ., από κλασικές γλυπτικές κατασκευές έως συγχρόνους τοίχους νερού. Τοποθεσία. Μπορούν να τοποθετηθούν ως αυτόνομες κατασκευές ή να συνδυαστούν με άλλα υδάτινα στοιχεία. Οι μόνοι περιορισμοί Διαδικασία εξατμιστικού δροσισμού. Η θερμοκρασία του αέρα πέφτει όταν διέρχεται από ένα υδάτινο στοιχείο, συμβάλλοντας στον παθητικό δροσισμό του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου. www.ktirio.gr 115

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΘΡΑ Η τοποθέτηση μιας ρηχής πισίνας πλησίον της κατοικίας μπορεί να συμβάλει στον παθητικό δροσισμό των εσωτερικών χώρων. "Cuadra San Cristóbal", Luis Barragán, Μεξικό. 1. Μεταφορά ενέργειας στο νερό. 2. Εξάτμιση νερού. 3. Πτώση της θερμοκρασίας. 3 2 1 Άνεμος Νερό Διάγραμμα εξατμιστικού δροσισμού. ως προς την τοποθέτηση τους είναι η ευκολία πρόσβασής τους για συντήρηση και η δυνατότητα σύνδεσης τους με ηλεκτρικό ρεύμα. Διαστάσεις. Οι διαστάσεις ποικίλλουν από αυτές σε μικρές αυτοσχέδιες κατασκευές έως αυτές σε σιντριβάνια, που καλύπτουν ολόκληρους τοίχους. Κατασκευή. Η κατασκευή τους είναι σχετικά απλή, καθώς για τη λειτουργία τους αρκεί η ύπαρξη ενός διακοσμητικού στοιχείου, μιας αντλίας και μιας μικρής δεξαμενής. Η δεξαμενή τοποθετείται μέσα στο έδαφος και από εκεί με τη βοήθεια μιας αντλίας το νερό κατευθύνεται μέσω σωλήνα στα διακοσμητικά στοιχεία της κατασκευής, για να επιστρέψει και πάλι στη βάση. Μηχανισμοί. Όπως και τα υπόλοιπα υδάτινα στοιχεία που περιλαμβάνουν κίνηση, έτσι και τα σιντριβάνια απαιτούν την ύπαρξη αντλίας για την ανακυκλοφορία του νερού. Η αντλία μπορεί να τροφοδοτηθεί με ηλεκτρισμό ή εναλλακτικά με ηλιακή ενέργεια. Σ αύτη την περίπτωση προστίθενται ηλιακοί συλλέκτες, το μέγεθος των οποίων εξαρτάται από την ισχύ της αντλίας, ενώ το σύστημα μπορεί να ενισχυθεί και με μπαταρίες, ώστε να λειτουργεί ακόμη και τις ώρες που δεν υπάρχει ηλιοφάνεια. Καθαρισμός & συντήρηση Οι ανάγκες συντήρησης των υδάτινων στοιχείων είναι ανάλογες με το μέγεθος και την πολυπλοκότητα του σχεδιασμού. Μέσα στις συνήθεις απαιτήσεις συντήρησης περιλαμβάνονται η τακτική απομάκρυνση φύλλων και σκουπιδιών από τα συστήματα αποστράγγισης και τους μηχανισμούς, ο καθαρισμός του νερού με κιτρικό οξύ για τη μείωση της συσσώρευσης ανθρακικού ασβεστίου, η συχνή αλλαγή φίλτρων, η κάλυψη με προστατευτικές μεμβράνες σε περίπτωση παγετού, η διατήρηση του ph σε σταθερά επίπεδα αν υπάρχουν υδρόβια φυτά και ψάρια κτλ. Σε κάθε περίπτωση η τακτική συντήρηση μπορεί να εξασφαλίσει τη μακροβιότητα και τη βιωσιμότητα των ίδιων αλλά και των κτιρίων, στα οποία εγκαθίστανται. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Alessandro Comoli, Water as architecture, K.T.H. Stockholm, 2013. Anjaly Meera Abraham, Role of water in landscape, College of Architecture, Trivandrum, 2015. Cesare Sposito, The role of water in sustainable architecture, IUAV Conference, 2009. Laura Daglio, Building with water: innovative approaches for sustainable architecture, ICAUD Conference, 2014. Mohammad Arif Kamal, An overview of passive cooling techniques in buildings: design concepts and architectural interventions, Acta Technica Napocensis, Vol. 55, Issue 1, 2012. Osama Naji, Aquatecture, Technical research paper, Delft University of Technology, 2014. Sourabh Narendra & Srinivas Daketi, Water as element in architecture, BEST, Vol. 4, Issue 1, 2016. http://www.aquascapeinc.com/ ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ ΣΤΟ ''ΚΤΙΡΙΟ'' Αφιέρωμα: Πισίνα. Διαμόρφωση δεξαμενής & περιβάλλοντος χώρου. Τεύχος 189, σελ. 91. ΣΧΕΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ στον "ΟΔΗΓΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ 2018" και στην ιστοσελίδα www.ktirio.gr. 116 ΚΤΙΡΙΟ 8 2018 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ