ΔΡΑΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ Καλωσορίσατε στο δεύτερο ενημερωτικό δελτίο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος PROGRESS «Δράση Ενάντια στις Διακρίσεις: Ανάπτυξη Δεξιοτήτων και Εκστρατεία Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης του Κοινού»! Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε την περίοδο μεταξύ Σεπτεμβρίου 2014 και Οκτωβρίου 2015 από το Ινστιτούτο Εργασίας Κύπρου (ΙΝΕΚ-ΠΕΟ), συντονιστής του Έργου, σε συνεργασία με την Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό (ΚΙΣΑ), το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και την Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης (ΚΑΔΔ). Το δελτίο αυτό σηματοδοτεί τη λήξη του προγράμματος και παραθέτει τις δράσεις που έχουν εφαρμοστεί τους τελευταίους έξι μήνες στα πλαίσια του προγράμματος. Ως μια τελική αποτίμηση, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι όλες οι δράσεις του Έργου έχουν εφαρμοστεί επιτυχώς σύμφωνα με την πρόταση που κατατέθηκε για χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλες οι δράσεις του Έργου έχουν ελκύσει το ενδιαφέρον των επαγγελματιών που εργάζονται σε συναφή με τις διακρίσεις θέματα τόσον στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Είχαμε μια αγαστή συνεργασία σε ένα πλαίσιο αλληλοσεβασμού και ανοικτού διαλόγου. Το πνεύμα αυτό συνεργασίας και η ενεργή τους δράση αποτελούν τα στοιχεία τα οποία συνέβαλαν στην ουσιαστική και επιτυχή κατάληξη των δράσεων του Έργου. Επίσης, η ανταπόκριση των εργαζομένων και του ευρύτερου κοινού ήταν αξιοθαύμαστη, χωρίς τη συμβολή τους η ολοκλήρωση των δράσεων δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Οι αξιολογήσεις που διενεργήθηκαν στα πλαίσια του Έργου έχουν δείξει πολύ ψηλούς δείκτες ικανοποίησης των συμμετεχόντων στις δράσεις που συμμετείχαν, την ποιότητα και τον συντονισμό τους. Την ίδια στιγμή, όμως, έχει εκφραστεί η ανάγκη για περαιτέρω ενίσχυση των προσπαθειών που γίνονται για την αντιμετώπιση των διακρίσεων στον τόπο μας, η ανάγκη για συντονισμένες προσπάθειες ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους που εργάζονται στον τομέα, η εξειδικευμένη κατάρτιση των επαγγελματιών και η περαιτέρω και συνεχής ενημέρωση του κοινού για τις διακρίσεις. Η ομάδα εργασίας και οι φορείς υλοποίησης του Έργου είναι δεσμευμένοι να εργαστούν άοκνα για την καταπολέμηση των διακρίσεων και να συντονίσουν καινούργιες δράσεις που θα επιδράσουν θετικά και θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια πιο δίκαια κοινωνία και κοινωνικά ευαίσθητους ανθρώπους και θεσμούς. ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Σ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΜΗ-ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ: ΤΕΜΚΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΦΕΣΤΙΒΑΛ RAINBOW ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ RADIALERT ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΥΠΟΥ ΔΕΣ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ, ΑΠΟΔΕΞΟΥ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ Οκτώβρης 2015 Τεύχος 2
Ι Ν Σ Τ Ι Τ Ο Υ Τ Ο Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Κ Υ Π Ρ Ο Υ ( Ι Ν Ε Κ- Π Ε Ο ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Τον Ιούνιο του 2015 εφαρμόστηκαν τέσσερα (4) διήμερα βιωματικά εργαστήρια 15 ωρών με θέμα τη διαχείριση της διαφορετικότητας. Τα εργαστήρια έλαβαν χώρα στη Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Πάφο και συμμετείχαν στο σύνολο εξήντα (60) επαγγελματίες από συνδικαλιστικές και άλλες οργανώσεις και οργανισμούς. Εξετάστηκε ένα σύνολο ενοτήτων σχετικές με τη διαχείριση της διαφορετικότητας όπως οι αλλαγές που προέκυψαν στο εργασιακό περιβάλλον στην Κύπρο, οι βασικοί ορισμοί γύρω από τη διαφορετικότητα (π.χ. ρατσισμός, εθνικισμός, διακρίσεις, προκαταλήψεις, στερεότυπα κλπ), το τι συνιστά διάκριση στο χώρο εργασίας και το θεσμικό πλαίσιο για την ίση μεταχείριση. Ωστόσο, στο επίκεντρο των εργαστηρίων ήταν η διαδικασία δημιουργίας χώρων εργασίας χωρίς αποκλεισμούς, τα πλεονεκτήματα τέτοιων χώρων εργασίας και κυρίως ο στρατηγικός σχεδιασμός χώρων εργασίας χωρίς αποκλεισμός βήμα-προς-βήμα. Τα εργαστήρια είχαν διαδραστικό χαρακτήρα. Πέραν, δηλαδή, από τον ανοικτό διάλογο μεταξύ και ανάμεσα εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων, εφαρμόστηκαν πρότυπες δημιουργικές ασκήσεις που είχαν σκοπό να βοηθήσουν τους εκπαιδευόμενους να κατανοήσουν τα αντικείμενα μάθησης μέσα από πρακτική εξάσκηση. Την ίδια στιγμή, έχει παραχθεί ένα αναλυτικό εγχειρίδιο με τις ίδιες θεματικές ενότητες και έχει διανεμηθεί τόσο στους εκπαιδευομένους αλλά και ευρύτερα σε οργανισμούς και άτομα που ασχολούνται με τα θέματα της διαχείρισης της διαφορετικότητας. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΜΗ-ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Στις 23 και 24 Ιουλίου 2015 εφαρμόστηκαν δύο βιωματικά εργαστήρια, στην Λευκωσία και Λεμεσό αντίστοιχα, με θέμα την Ενσωμάτωση της Διάστασης της Μη-Διάκρισης. Ο συνολικός αριθμός συμμετεχόντων και στα δύο εργαστήρια έφτασε τα πενήντα (50) άτομα και συμπεριλάμβανε επαγγελματίες από τις πλείστες σχετικές με το θέμα κρατικές υπηρεσίες από τα Υπουργεία Εσωτερικών, Δικαιοσύνης, Εργασίας και Παιδείας, από ανεξάρτητες αρχές, από συνδικαλιστικές και εργοδοτικές οργανώσεις, από την Αστυνομία Κύπρου και άλλους ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ 23 ΙΟΥΛΙΟΥ 2015 ερευνητικούς και κοινωνικούς οργανισμούς. Ήταν η πρώτη φορά στα δεδομένα της Κύπρου που εφαρμόστηκαν τέτοιου είδους εργαστήρια και οι συμμετέχοντες εξέφρασαν ανεπιφύλακτα την ικανοποίησής για την ευκαιρία που είχαν, το επίπεδο των εργαστήριων και την αμεσότητα και τις γνώσεις των εκπαιδευτών για το θέμα. Παράλληλα, εισηγήθηκαν την επέκταση των εργαστηρίων με προσαρμοσμένες προς τις ανάγκες των υπηρεσιών τους θεματικές ενότητες. Στα εργαστήρια, πέρα από το θεσμικό πλαίσια και τους αναγκαίους ορισμούς γύρω από την Ενσωμάτωση, εξετάστηκαν εξονυχιστικά τα τέσσερα (4) μεθοδολογικά εργαλεία για την Ενσωμάτωση: 1. Έλεγχος Ισότητας, 2. Εκτίμηση Επιπτώσεων Ισότητας, 3. Σχέδια Δράσης για την Ισότητα και 4. Διαβούλευση. Παράλληλα, έγινε η παραγωγή ενός εγχειριδίου σχετικό με την Ενσωμάτωση και διανεμήθηκε στους ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ 24 ΙΟΥΛΙΟΥ συμμετέχοντες στα εργαστήρια αλλά και σε άλλους επαγγελματίες.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ Στα πλαίσια του προγράμματος ολοκληρώθηκε ένα καινοτόμο για τα Κυπριακά δεδομένα ερευνητικό έργο με θέμα τις πολλαπλές διακρίσεις στην Κύπρο και τις συνέπειές τους στις καθημερινές ζωές των θυμάτων. Μεθοδολογικά, το έργο έχει αναπτύξει τις ακόλουθες ποιοτικές μεθόδους παραγωγής δεδομένων: α. μελέτη περιπτώσεων, β. εις βάθους προσωπικές συνεντεύξεις, γ. ομάδες εστίασης και δ. συμπλήρωση ποιοτικού ερωτηματολογίου. Αναλυτικά, το έργο έχει συμπεριλάβει άτομα, άντρες και γυναίκες, από διαφορετικά εθνικά, θρησκευτικά και κοινωνικοοικονομικά υπόβαθρα και έγιναν δέκα (10) εις βάθους προσωπικές συνεντεύξεις με θύματα πολλαπλών διακρίσεων, τέσσερις (4) ομάδες εστίασης με (1) εκπροσώπους συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανισμών, (2) άτομα ΛΟΑΤ, (3) μετανάστες που ζουν και εργάζονται στην Κύπρο και (4) με κρατικούς λειτουργούς, λειτουργούς ανεξάρτητων αρχών και κοινωνικών οργανώσεων και συμπληρώθηκαν πενήντα (50) ποιοτικά ερωτηματολόγια από άτομα που αντιπροσωπεύουν τις πιο πάνω ομάδες του πληθυσμού. Παράλληλα, έγινε η παραγωγή δέκα (10) σύντομων βίντεο που παρουσιάζουν τις εμπειρίες θυμάτων πολλαπλών διακρίσεων των περιπτώσεων που εξετάστηκαν στην έρευνα, συγγραφή τελικής έκθεσης αποτελεσμάτων, παραγωγής μπροσούρας με τα βασικά αποτελέσματα της έρευνας και κατάθεση για δημοσίευση σχετικού άρθρου σε επιστημονικό περιοδικό. ΦΕΣΤΙΒΑΛ RAINBOW ΑΝΟΙΚΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΦΙΛΟΞΕΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Με την στήριξη του Έργου διοργανώθηκε την Κυριακή, 18 Οκτωβρίου 2015, με μεγάλη επιτυχία το Φεστιβάλ Rainbow. Το φετινό Rainbow έχει πραγματοποιηθεί στο Δημοτικό Κήπο Λευκωσίας φέρνοντας μαζί Κύπριους και μη-κύπριους, με την ενεργή και πολύχρωμη συμμετοχή κοινοτήτων, οργανώσεων και ομάδων μεταναστριών/τών, προσφύγων, οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και πολιτιστικών οργανώσεων, σε ένα πλαίσιο αμοιβαίου σεβασμού και υπό ένα κοινό θέμα. Όπως και κάθε χρόνο, το πρόγραμμα του φεστιβάλ περιλάμβανε μουσική, τραγούδια, χορό, εκθέσεις, περίπτερα ενημέρωσης, δράσεις για παιδιά, παζαράκι, φαγητά από όλο τον κόσμο, και πολλά άλλα. Το θέμα του φετινού Φεστιβάλ Rainbow, «Ανοιχτά Σύνορα Φιλόξενες Κοινωνίες», μας έχει φέρει όλους μαζί για να απαιτήσουμε ανοιχτά σύνορα και να ξανασκεφτούμε τα δικά μας σύνορα και όρια, τόσο τα φυσικά όσο και τα κοινωνικά κατασκευασμένα. ΦΕΣΤΙΒΑΛ RAINBOW 18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ RADIALERT Στα πλαίσια του προγράμματος αναβαθμίστηκε ο υφιστάμενος μηχανισμός RADIAlert, μια πρωτοβουλία της Κίνησης για Ισότητα, Στήριξη, Αντιραστισμό (ΚΙΣΑ). Το RADIAlert είναι ένας μηχανισμός καταγραφής περιστατικών διακρίσεων και ρατσισμού που αναπτύχθηκε προκειμένου να καταδείξει το μέγεθος του προβλήματος του ρατσισμού και των διακρίσεων στην Κύπρο, και αποσκοπεί στο να ευαισθητοποιήσει τόσο το κράτος όσο και την κοινωνία, προκειμένου να αναπτυχθούν αποτελεσματικές άμυνες και δράσεις για να αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες ρατσιστικές, ξενοφοβικές πράξεις και η ισλαμοφοβική ρητορική στην Κύπρο. Ο γενικός στόχος του RADIAlert είναι να δοθεί λόγος σε όσους δεν έχουν φωνή με τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού μηχανισμού που να διευκολύνει την υποβολή αναφορών και την καταγραφή περιστατικών διακρίσεων, ρατσισμού, καθώς και ρητορικής μίσους, ενώ επίσης υποστηρίζει τα θύματα στην άσκηση των δικαιωμάτων τους με την παραπομπή τους σε ανεξάρτητες Αρχές και άλλους σχετικούς οργανισμούς, καθώς και με τη βελτίωση της πρόσβασής τους σε αποζημίωση. ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΔΕΣ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ, ΑΠΟΔΕΞΟΥ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ Ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία η εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του Κοινού Δες Πέρα από τις Διακρίσεις, Αποδέξου τη Διαφορετικότητα. Η εκστρατεία είχε σκοπό την ευαισθητοποίηση των εργαζομένων και του κοινού γενικότερα για τα θέματα των διακρίσεων, να βελτιώσει την αντίληψή τους για τα θέματα ισότητας και να επηρεάσει θετικά τις στάσεις, τα πιστεύω και τις συμπεριφορές τους. Για τους σκοπούς της εκστρατείας, έχει παραχθεί μεγάλος αριθμός ενημερωτικού υλικού τόσο στην ελληνική όσο και στην αγγλική γλώσσα: (1) ενημερωτικό φυλλάδιο, (2) αυτοκόλλητα, (3) αφίσα, (4) σελιδοδείκτες και (5) οικολογικές τσάντες. Η εκστρατεία έγινε τόσο σε δημόσιους χώρους με τη διανομή του σχετικού υλικού όσο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε χώρους εργασίας σε όλη την Κύπρο. Υπολογίζεται ότι διανεμήθηκε υλικό σε περισσότερο από 800 χώρους εργασίας. ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ - ΛΕΜΕΣΟΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ
ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΥΠΟΥ Πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 30 Οκτωβρίου, 2015 η Τελική Διάσκεψη Τύπου του προγράμματος. Η Διάσκεψη έγινε στην αίθουσα διασκέψεων της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΕΟ). Ο συντονιστής έχει κάνει μια τελική αποτίμηση των δράσεων που εφαρμόστηκαν καθ όλη τη διάρκεια εφαρμογής του έργου συμπεριλαμβανομένων της Εθνικής Διάσκεψης για την Ενσωμάτωση της Διάστασης της Μη- Διάκρισης και της Διαχείρισης της Διαφορετικότητας, των βιωματικών εργαστηρίων στις ίδιες θεματικές ενότητες της Διάσκεψης, στην καμπάνια ευαισθητοποίησης του κοινού για τις διακρίσεις και στο ερευνητικό έργο για την τεκμηρίωση των πολλαπλών διακρίσεων στην Κύπρο. Παρουσιάστηκαν, επίσης, από τον υπεύθυνο επικοινωνίας της ΚΙΣΑ το οπτικοακουστικό υλικό (video clips) που έχει παραχθεί ως παράγωγο της έρευνας για τις πολλαπλές διακρίσεις. Οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις και να καταθέσουν προτάσεις για την αντιμετώπιση των διακρίσεων και των πολλαπλών διακρίσεων, συγκεκριμένα. Μπορεί να ειπωθεί ότι οι κοινές διαπιστώσεις της ομάδας είναι α) η ανάγκη περαιτέρω δράσης από την ομάδα εργασίας του προγράμματος για την καταπολέμηση των διακρίσεων, β) η εμπλοκή όλων των συντελεστών που ασχολούνται με τα θέματα των διακρίσεων στην όλη προσπάθεια αντιμετώπισης των διακρίσεων, γ) η ανάγκη για άσκηση πίεσης προς τα άτομα που λαμβάνουν αποφάσεις και τις εκάστοτε κυβερνήσεις για μεταρρυθμίσεις, δ) η ανάγκη για εκπόνηση εθνικού σχεδίου δράσης κατά των διακρίσεων και ε) η προώθηση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ και ανάμεσα των κρατικών υπηρεσιών και των κοινωνικών οργανώσεων. Συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση "Αυτή η έκδοση έχει παραχθεί με την οικονομική στήριξη του Προγράμματος PROGRESS της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το περιεχόμενο της δημοσίευσης είναι στην αποκλειστική ευθύνη του Ινστιτούτου Εργασίας (ΙΝΕΚ-ΠΕΟ) και δεν αντικατοπτρίζει κατ ανάγκη τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής."