Outlook Οι προοπτικές του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα το Φεβρουάριος Δρ. Άρης Ίκκος, ISHC.

Outlook 2019 Οι προοπτικές του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα το 2019 Φεβρουάριος 2019 Δρ. Άρης Ίκκος, ISHC Επιστημονικός Διευθυντής Σεραφείμ Κουτσός Αναλυτής ΙΝΣΕΤΕ Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την προϋπόθεση της αναφοράς στην πηγή

Εισαγωγή Οι ροές εισερχόμενου τουρισμού στην χώρα, ειδικά σε περιόδους απουσίας επενδύσεων που αλλάζουν ουσιωδώς την μορφή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος ώστε να προσελκύει νέες αγορές, εξαρτώνται α) από γεωπολιτικές εξελίξεις που καθιστούν κάποιον ή κάποιους ανταγωνιστικούς προορισμούς λιγότερο ή περισσότερο ελκυστικούς για λόγους ασφαλείας, β) από τις οικονομικές εξελίξεις στις διεθνείς αγορές στο βαθμό που αυτές επηρεάζουν την πρόθεση και δυνατότητα των κατοίκων τους να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, και γ) από τις προσβάσεις που έχουμε στις αγορές αυτές που, για την Ελλάδα, είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό αεροπορικές. Η παρούσα μελέτη εστιάζει στις οικονομικές εξελίξεις των διεθνών αγορών και στις προσβάσεις που έχουμε σε αυτές, καταγράφοντας α) τα βασικά μακροοικονομικά δεδομένα (ΑΕΠ, ισοτιμίες, Δείκτες Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης ή Οικονομικού Κλίματος) για τις οικονομίες των σημαντικότερων αγορών μας και β) την ζήτηση που υπάρχει για αεροπορικές θέσεις προς ελληνικούς προορισμούς, όπως αυτή αποτυπώνεται από τον προγραμματισμό των αεροπορικών εταιρειών για πτήσεις προς τα Περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας (δηλαδή όλα πλην Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών). Η καταγραφή γίνεται για τις 18 μεγαλύτερες αγορές του Ελληνικού τουρισμού, βάσει εισπράξεων, που αντιπροσωπεύουν το 79% του συνόλου των εισπράξεων του εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα για το 2017. Παράλληλα, για κάθε χώρα, δίνονται στοιχεία για τον εξερχόμενο τουρισμό από την χώρα αυτή και την συγκριτική θέση της Ελλάδας μεταξύ των διαφόρων προορισμών, αλλά και για την σημασία της χώρας στον εισερχόμενο τουρισμό της Ελλάδας και τους κυριότερους προορισμούς που επισκέπτονται. Για κάθε αγορά, τα στοιχεία αποτυπώνονται σε μια σελίδα ώστε ο αναγνώστης να αποκτήσει μια εποπτική εικόνα για την αγορά αυτή. Στην επόμενη σελίδα παρουσιάζεται ο τρόπος ανάγνωσής τους. 2

Προγραμματισμένος αριθμός θέσεων ανά αεροδρόμιο για τη θερινή σεζόν 2019 Μεταβολή αριθμού θέσεων σε σχέση με την θερινή σεζόν 2018 Ποσοστιαία μεταβολή σε σχέση με 2018 Πώς διαβάζονται τα στοιχεία, τα διαγράμματα και οι πίνακες Mε 2 λόγια, ποιa είναι η προοπτική της ζήτησης από την εκάστοτε χώρα για την θερινή Σημαία σεζόν 2019 με βάση τους οικονομικούς της δείκτες, και τον προγραμματισμό αεροπορικών θέσεων από την χώρα αυτή προς τα περιφερειακά αεροδρόμια της Ελλάδας. Στοιχεία για την οικονομία της εκάστοτε χώρας που επηρεάζουν την πρόθεση για διακοπές. - Για τις χώρες της Ευρωζώνης αποτυπώνεται η εξέλιξη του ΑΕΠ και οι σχετικές προβλέψεις για την περίοδο 2014 2020 σύμφωνα με τις προ έτους (Φεβρουάριος 2018) και τις τωρινές (Φεβρουάριος 2019) προβλέψεις της ΕΕ. - Για τις χώρες εκτός Ευρωζώνης αποτυπώνεται η εξέλιξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας τους με το Ευρώ. - Για όλες τις χώρες αποτυπώνεται ο Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης ή Οικονομικού Κλίματος. Εξερχόμενος τουρισμός: ο συνολικός αριθμός των εξερχόμενων ταξιδίων σε εκατ. βάσει των τελευταίων διαθέσιμων στοιχείων του UNWTO (2017). Top-5 προορισμοί: οι 5 δημοφιλέστεροι προορισμοί κατά φθίνουσα σειρά Η θέση της Ελλάδας στην εκάστοτε αγορά Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: οι δημοφιλέστεροι προορισμοί στην Μεσόγειο κατά φθίνουσα σειρά Εισερχόμενος Τουρισμός στην Ελλάδα βάσει στοιχείων της ΤτΕ, 2017: Αφίξεις σε χιλ.: ο συνολικός αριθμός αφίξεων Διαν/σεις σε χιλ.: ο συνολικός αριθμός διανυκτερεύσεων Εισπράξεις σε εκατ. : ο συνολικός αριθμός εισπράξεων Μέση κατά Κεφαλή Δαπάνη σε Ημερήσια Δαπάνη σε Μέση Διάρκεια Παραμονής σε ημέρες Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα 3

Περίληψη και Συμπεράσματα - 1 Οι προοπτικές της τουριστικής κίνησης στα Περιφερειακά αεροδρόμια της Ελλάδας βάσει του προγραμματισμού των θέσεων των αεροπορικών εταιρειών στις 31/01/19 για την θερινή περίοδο του 2019 δείχνουν τάσεις σταθεροποίησης με ενδεχόμενη ελαφρά καθοδική τάση. Συγκεκριμένα, μετά την ιδιαιτέρως υψηλή αύξηση +21% στον προγραμματισμό θέσεων για την περυσινή σεζόν, σε συνέχεια αυξήσεων και τις προηγούμενες χρονιές, φέτος παρατηρείται μείωση -7% (-1,3 εκ. θέσεις) σε σχέση με τα αντίστοιχα περσινά στοιχεία για την θερινή περίοδο του 2018. Η μείωση αυτή μπορεί εν μέρει να θεωρηθεί και ως διόρθωση, αφού η πραγματοποιθείσα αύξηση αφίξεων το 2018 ανήλθε σε +11%, δηλαδή περίπου 10% χαμηλότερη από την αύξηση στον προγραμματισμό θέσεων. Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουμε ότι αφενός ο προγραμματισμός αλλάζει διαρκώς καθώς εξελίσσεται η σεζόν, και αφετέρου οι αφίξεις υπολείπονται του αριθμού θέσεων, αναλόγως της πληρότητας των αεροπλάνων. Συνεπώς η τελική μεταβολή αεροπορικών αφίξεων θα διαφέρει από αυτήν του προγραμματισμού. Σημαντικό ρόλο για τη μειωμένη ζήτηση αεροπορικών θέσεων την θερινή περίοδο του 2019 παίζουν: - η επιβράδυνση της οικονομίας στην Ευρωζώνη: οι οικονομίες της Ευρωζώνης προβλέπεται το 2019 να αναπτυχθούν με μικρότερους ρυθμούς ανάπτυξης σε σχέση με το 2018 αλλά και σε σύγκριση με προηγούμενες προβλέψεις, - η μη ολοκλήρωση της συμφωνίας της ΕΕ με το Ην. Βασίλειο για τους όρους του BREXIT και η ανασφάλεια που δημιουργεί η προοπτική ενός no-deal BREXIT, - η δυναμική επάνοδος της Τουρκίας ως τουριστικού προορισμού (με πολύ ανταγωνιστικές τιμές), - η χρεωκοπία της Germania, η οποία είχε προγραμματίσει ~ 381 χιλ. θέσεις. Είναι πιθανή η απορρόφηση (μέρους) των χαμένων θέσεων από άλλες αεροπορικές εταιρείες που θα αποτυπωθεί στον επόμενο προγραμματισμό, - τέλος, το ζεστό περυσινό καλοκαίρι στην Ευρώπη που επηρέασε την ταξιδιωτική συμπεριφορά στις χώρες αυτές είτε οδηγώντας σε staycations είτε σε αναβολή της λήψης της απόφασης για διακοπές στο εξωτερικό.

Περίληψη και Συμπεράσματα - 2 Εξετάζοντας τις επιμέρους αγορές, - μειώσεις καταγράφονται στον προγραμματισμό θέσεων προς τα Περιφερειακά αεροδρόμια από τις αγορές της Γερμανίας (-16% ή -624 χιλ.), του Ην. Βασιλείου (-6% ή -259 χιλ.), της Ρωσίας (-14% ή -165 χιλ.), της Σουηδίας (-21% ή -155 χιλ.) και της Ελβετίας (-27% ή -147 χιλ.) - αυξήσεις καταγράφονται από τις αγορές της Γαλλίας (+15% ή +146 χιλ.), της Πολωνίας (+4% ή +52 χιλ.), της Τουρκίας (+51% ή +48 χιλ.), της Ιταλίας (+3% ή +37 χιλ.) και της Ρουμανίας (+23% ή +32 χιλ.). - στις αγορές της Γερμανίας και του Ην. Βασιλείου οφείλεται το 68% (-884 χιλ. θέσεις) της απώλειας θέσεων που καταγράφεται για το 2019 σε σύγκριση με το 2018. - η ζήτηση θέσεων από Ρουμανία, Πολωνία και Τουρκία είναι αυξημένη παρά το ότι η συναλλαγματική ισοτιμία των νομισμάτων τους σε σχέση με το ευρώ έχει επιδεινωθεί σε σύγκριση με το καλοκαίρι του 2018. Αναφορικά με την θέση της Ελλάδας στον εξερχόμενο τουρισμό των εξεταζόμενων αγορών το 2017, παρατηρούμε ότι σε όλες βρίσκεται στο top-10 των κυριότερων τουριστικών προορισμών με εξαίρεση τις αγορές της Ρωσίας (11 η ) και των ΗΠΑ (22 η ). Ειδικότερα, κατέχει την 1 η θέση στις γειτονικές αγορές της Βουλγαρίας, της Τουρκίας και της Κύπρου, την 2 η θέση στην αγορά της Ρουμανίας ενώ στην γειτονική Ιταλία κατατάσσεται στην 5 η θέση. Αξιοσημείωτη είναι η θέση της Ελλάδας στις αγορές του Ην. Βασιλείου (6 η ), της Γερμανίας (6 η ), της Γαλλίας (8 η ) και της Ολλανδίας (8 η ). Η εικόνα διαφοροποιείται σημαντικά όσον αφορά τους Μεσογειακούς προορισμούς*, με την Ελλάδα να βρίσκεται σε όλες τις αγορές στο top-5 των κυριότερων προορισμών. * Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Τουρκία, Κροατία, Αίγυπτος, Τυνησία, Μαρόκο, Μάλτα, Κύπρος,

Περίληψη και Συμπεράσματα - 3 Επίσης, το 2017, σε σχέση με το 2016, - η Ελλάδα ανέβηκε: - μια θέση ως προορισμός στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από Ολλανδία, Πολωνία, Ελβετία και Δανία, - δύο θέσεις στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από Γερμανία, - τρεις θέσεις στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από ΗΠΑ, - ενώ υποχώρησε μια θέση στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών από Γαλλία. Συμπερασματικά, με βάση τον προγραμματισμό των θέσεων των αεροπορικών εταιρειών για το 2019, και την εξέλιξη των οικονομιών των αγορών μας, ως γενική εικόνα για την θερινή σεζόν φέτος καταγράφεται επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης των οικονομιών των αγορών μας και μείωση στον προγραμματισμό εισερχόμενων αεροπορικών θέσεων από τις αγορές αυτές. 6

Προγραμματισμός Διεθνών Αεροπορικών Θέσεων Θερινής Περιόδου στα Περιφερειακά Αεροδρόμια, 2018-2019 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΘΕΡΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ, 2018-2019 Αριθμός επιβατών 2018 2019 Δ Δ% Ηράκλειο 4.359.317 4.321.349-37.968-1% Ρόδος 3.315.329 3.167.358-147.971-4% Θεσσαλονίκη 2.340.516 1.960.326-380.190-16% Κέρκυρα 2.082.084 1.916.290-165.794-8% Κως 1.723.693 1.626.595-97.098-6% Χανιά 1.530.933 1.295.007-235.926-15% Ζάκυνθος 1.074.444 956.898-117.546-11% Μύκονος 664.778 732.723 67.945 10% Σαντορίνη 714.460 690.906-23.554-3% Κεφαλονιά 438.278 458.455 20.177 5% Άκτιο 457.203 385.987-71.216-16% Καλαμάτα 210.199 223.478 13.279 6% Σκιάθος 259.116 210.193-48.923-19% Άραξος 120.097 169.796 49.699 41% Σάμος 213.328 158.783-54.545-26% Καβάλα 186.332 153.249-33.083-18% Κάρπαθος 140.184 138.905-1.279-1% Μυτιλήνη 102.607 87.885-14.722-14% Βόλος 39.298 35.580-3.718-9% Σητεία 36.333 21.195-15.138-42% Λήμνος 18.374 11.314-7.060-38% Κύθηρα 6.166 6.020-146 -2% Χίος 1.080 1.080 0 0% Πάρος 0 900 900 Σύνολο 20.034.149 18.730.272-1.303.877-7% Πηγή: ΕΑΣΠ - Επεξεργασία INSETE Intelligence Ο προγραμματισμός θέσεων στις 31/01/19 στις εισερχόμενες πτήσεις στα Περιφερειακά αεροδρόμια για την θερινή σεζόν 2019 είναι μειωμένος κατά -7% ή -1,3 εκατ. θέσεις σε σύγκριση με τον αντίστοιχο της θερινής σεζόν 2018 στις 31/01/2018. Τις μεγαλύτερες μειώσεις σε απόλυτους αριθμούς καταγράφουν τα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης (-380 χιλ. θέσεις ή -16%), των Χανίων (-236 χιλ. θέσεις ή -15%), της Κέρκυρας (-166 χιλ. θέσεις ή -8%), της Ρόδου (-148 χιλ. θέσεις ή -4%) και της Ζακύνθου (-118 χιλ. θέσεις ή -11%). Τέλος, αύξηση καταγράφουν τα αεροδρόμια της Μυκόνου (+68 χιλ. θέσεις ή +10%), του Άραξου (+50 χιλ. θέσεις ή +41%), της Κεφαλονιάς (+20 χιλ. θέσεις ή +5%) και της Καλαμάτας (+13 χιλ. θέσεις ή +6%). Επίσης 1 νέα σύνδεση καταγράφεται για την Πάρο. 7

Προγραμματισμός Διεθνών Αεροπορικών Θέσεων Θερινής Περιόδου ανά Εξεταζόμενη Αγορά στα Περιφερειακά Αεροδρόμια 2018-2019 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΘΕΡΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΑΝΑ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΗ ΑΓΟΡΑ, 2018-2019 Αριθμός επιβατώ ν 2018 2019 Δ Δ% Ην. Βασίλειο 4.008.464 3.749.378-259.086-6% Γερμανία 4.012.208 3.387.722-624.486-16% Ιταλία 1.316.476 1.353.077 36.601 3% Πολω νία 1.295.756 1.347.557 51.801 4% Γαλλία 945.148 1.090.722 145.574 15% Ολλανδία 1.070.175 989.925-80.250-7% Ρω σία 1.139.809 974.960-164.849-14% Σουηδία 738.558 583.692-154.866-21% Τσεχία 575.078 547.877-27.201-5% Αυστρία 582.508 519.600-62.908-11% Δανία 546.894 453.843-93.051-17% Βέλγιο 468.516 418.876-49.640-11% Ελβετία 537.194 390.194-147.000-27% Κύπρος 297.679 217.742-79.937-27% Ρουμανία 139.432 171.253 31.821 23% Τουρκία 94.727 142.936 48.209 51% Βουλγαρία 5.724 15.998 10.274 179% Λοιπές 2.259.803 2.374.920 115.117 5% Σύνολο 20.034.149 18.730.272-1.303.877-7% Πηγή: ΕΑΣΠ - Επεξεργασία INSETE Intelligence Τις μεγαλύτερες μειώσεις σε απόλυτους αριθμούς καταγράφουν οι αγορές της Γερμανίας (-624 χιλ. θέσεις ή -16%), του Ην. Βασιλείου (-259 χιλ. θέσεις ή -6%), της Ρωσίας (-165 χιλ. θέσεις ή -14%), της Σουηδίας (-155 χιλ. θέσεις ή -21%) και της Ελβετίας (-147 χιλ. θέσεις ή -27%). Αύξηση καταγράφουν οι αγορές της Γαλλίας (+146 χιλ. θέσεις ή +15%), της Πολωνίας (+52 χιλ. θέσεις ή +4%), της Τουρκίας (+48 χιλ. θέσεις ή +51%), της Ιταλίας (+37 χιλ. θέσεις ή +3%), της Ρουμανίας (+32 χιλ. θέσεις ή +23%) και της Βουλγαρίας (+10 χιλ. θέσεις ή +179%). 8

Αγορές που εξετάζονται* Γερμανία 10 Ηνωμένο Βασίλειο 11 Γαλλία 12 ΗΠΑ 13 Ιταλία 14 Ολλανδία 15 Ρωσία 16 Ρουμανία 17 Βέλγιο 18 Ελβετία 19 Κύπρος 20 Τουρκία 21 Βουλγαρία 22 Σουηδία 23 Αυστρία 24 Πολωνία 25 Δανία 26 Τσεχία 27 * κατά φθίνουσα σειρά συνολικής δαπάνης στην Ελλάδα 9

Μικτή η εικόνα για την γερμανική αγορά, με αύξηση του ΑΕΠ (αν και αναθεωρημένο προς τα κάτω σε σύγκριση με το 2018) και μείωση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης και της ζήτησης για αεροπορικές θέσεις (-16%). Όλα τα Περιφερειακά αεροδρόμια εμφανίζουν μείωση με εξαίρεση τον Άραξο και την Κεφαλονιά. Οι μεγαλύτερες μειώσεις σε απόλυτους αριθμούς καταγράφονται στα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου, της Κω και της Κέρκυρας. Γερμανία: 92 εκατ. Top-5 προορισμοί: Αυστρία, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Ολλανδία Η Ελλάδα είναι στην 6 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Τουρκία, Κροατία, Αφίξεις: 3.706 χιλ. (14% - 1 η θέση) Διαν/σεις: 37.637 χιλ. (18% - 1 η θέση) Εισπράξεις: 2.553 εκατ. (18% - 1 η θέση) ΜΚΔ: 689 Ημ. Δαπ.: 68 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 10,2 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Κρήτη, Νότιο Αιγαίο και Κεντρική Μακεδονία ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΘΕΣΕΩΝ ΘΕΡΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΣΤΑ Ηράκλειο 991.293-113.533-10% Θεσσαλονίκη 560.422-158.724-22% Ρόδος 553.071-63.348-10% Κως 442.636-96.397-18% Κέρκυρα 325.105-40.578-11% Χανιά 96.598-18.833-16% Καβάλα 70.352-18.118-20% Σαντορίνη 54.708-20.790-28% Μύκονος 47.128-28.877-38% Άραξος 45.927 13.797 43% Κεφαλονιά 45.091 21.799 94% Άκτιο 40.818-13.047-24% Καλαμάτα 39.518-10.454-21% Ζάκυνθος 30.948-13.364-30% Σάμος 22.691-22.635-50% Σκιάθος 14.608-8.584-37% Βόλος 4.680-1.368-23% Μυτιλήνη 2.128-5.812-73% Κάρπαθος 0-13.200-100% Σητεία 0-12.420-100% Σύνολο 3.387.722-624.486-16% 10

Η μη επίτευξη συμφωνίας συμφωνίας των όρων για το Brexit δημιουργεί μεγάλη ανασφάλεια για τις εξελίξεις στην βρετανική αγορά, Αν και η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα έχει εξασθενίσει, όπως και η Λίρα. Παράλληλα μειωμένη (-6%) είναι και η ζήτηση για αεροπορικές θέσεις. Οι μεγαλύτερες μειώσεις σε απόλυτους αριθμούς παρατηρούνται στην Ζάκυνθο, την Κεφαλονιά, το Άκτιο και το Ηράκλειο. Αύξηση παρουσιάζουν μόνο τα αεροδρόμια Καλαμάτας και Μυνκόνου, ενώ έχει προγραμματιστεί νέα σύνδεση με τον Άραξο. Ην. Βασίλειο: 73 εκατ. Top-5 προορισμοί: Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Ιρλανδία, ΗΠΑ Η Ελλάδα είναι στην 6 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος Αφίξεις: 3.002 χιλ. (11% - 2 η θέση) Διαν/σεις: 26.552 χιλ. (13% - 2 η θέση) Εισπράξεις: 2.065 εκατ. (15% - 2 η θέση) ΜΚΔ: 688 Ημ. Δαπ.: 78 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 8,8 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Ιόνια Νησιά, Νότιο Αιγαίο, Αττική Κέρκυρα 670.801-13.005-2% Ρόδος 560.492-13.512-2% Ηράκλειο 510.469-36.278-7% Ζάκυνθος 403.856-51.271-11% Κως 304.920-1.277 0% Κεφαλονιά 246.902-44.877-15% Θεσσαλονίκη 225.926-6.063-3% Χανιά 195.164-21.886-10% Σαντορίνη 154.769-431 0% Άκτιο 129.220-44.686-26% Μύκονος 125.975 8.260 7% Σκιάθος 76.582-34.667-31% Καλαμάτα 67.152 6.340 10% Καβάλα 21.380-4.251-17% Μυτιλήνη 14.960 0 0% Βόλος 11.394-2.701-19% Άραξος 11.340 11.340 Λήμνος 11.314-1.076-9% Σάμος 6.762-9.045-57% Σύνολο 3.749.378-259.086-6% 11

Μικτή εικόνα για την γαλλική αγορά: αφενός υπάρχει μεγάλη πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και αφετέρου αυξημένος προγραμματισμός (+15%) για αεροπορικές θέσεις και αυξανόμενο ΑΕΠ, αν και αναθεωρημένο προς τα κάτω σε σύγκριση με το 2018. Όμως, η αυξημένη ζήτηση δεν κατανέμεται ισομερώς στην χώρα, αφού υπάρχει μείωση στη ζήτηση θέσεων στην Κέρκυρα, τη Θεσσαλονίκη, την Καλαμάτα και την Σητεία και αύξηση στο Ηράκλειο, την Ρόδο, τις Κυκλάδες, την Κω, τα Χανιά, τον Βόλο και τον Άραξο. Παράλληλα προστέθηκε και νέα σύνδεση με το αεροδρόμιο της Ζακύνθου που δεν υπήρχε το 2018. Γαλλία: 29 εκατ. Top-5 προορισμοί: Ισπανία, Ιταλία, Ην. Βασίλειο, Πορτογαλία, Γερμανία Η Ελλάδα είναι στην 8 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ισπανία, Ιταλία, Μαρόκο, Ελλάδα, Τουρκία Αφίξεις: 1.420 χιλ. (5% - 5 η θέση) Διαν/σεις: 12.268 χιλ. (6% - 3 η θέση) Εισπράξεις: 994 εκατ. (7% - 3 η θέση) Ηράκλειο 514.010 72.650 16% Ρόδος 152.037 16.263 12% Σαντορίνη 111.256 26.653 32% Μύκονος 91.740 38.161 71% Κέρκυρα 81.698-20.051-20% Θεσσαλονίκη 41.724-5.781-12% Κως 32.256 14.782 85% Χανιά 23.990 4.613 24% Καλαμάτα 23.311-823 - 3% Βόλος 9.450 2.835 43% Ζάκυνθος 4.930 4.930 Άραξος 4.320 1.926 80% Σητεία 0-10.584-100% Σύνολο 1.090.722 145.574 15% ΜΚΔ: 700 Ημ. Δαπ.: 81 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 8,6 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Κρήτη, Νότιο Αιγαίο, Αττική 12

Η αμερικανική αγορά παρουσιάζει θετική εικόνα αφού η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε ανάπτυξη και η καταναλωτική εμπιστοσύνη σε υψηλά επίπεδα ενώ και το Δολάριο έχει ανατιμηθεί έναντι του Ευρώ. Από την άλλη πλευρά ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα και το ενδεχόμενο μιας νέας αναστολής λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης στην χώρα μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την οικονομία των ΗΠΑ. Δεν υπάρχει προγραμματισμός πτήσεων προς τα Περιφερειακά αεροδρόμια. ΗΠΑ: 88 εκατ. Top-5 προορισμοί: Μεξικό, Καναδάς, Γαλλία, Ην. Βασίλειο, Ιταλία Η Ελλάδα είναι στην 22 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Κροατία, Τουρκία Αφίξεις: 865 χιλ. (3% - 9 η θέση) Διαν/σεις: 9.549 χιλ. (5% - 5 η θέση) Εισπράξεις: 814 εκατ. (6% - 4 η θέση) ΜΚΔ: 941 Ημ. Δαπ.: 85 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 11,0 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Αττική, Νότιο Αιγαίο, Πελοπόννησος 13

Θετικές οι προοπτικές για την ιταλική αγορά, λόγω αναμενόμενης αύξησης του ΑΕΠ, αν και αναθεωρημένο προς τα κάτω σε σύγκριση με το 2018, σταθερής καταναλωτικής εμπιστοσύνης και αυξημένης (+3%) ζήτησης για αεροπορικές θέσεις, που όμως δεν κατανέμεται ισομερώς στην χώρα (μείωση στις θέσεις για Σαντορίνη, Κέρκυρα, Θεσσαλονίκη, Σκιάθο, Κάρπαθο, Χανιά και Σάμο και αύξηση για Μύκονο, Ηράκλειο, Ρόδο, Κω, Ζάκυνθο, Κεφαλονιά, Άκτιο, Άραξο και Καλαμάτα). Από την άλλη πλευρά η διαμάχη της Ιταλικής κυβέρνησης με την ΕΕ και τις αγορές ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την ιταλική οικονομία. Ιταλία: 32 εκατ. Top-5 προορισμοί: Γαλλία, Ισπανία, Ην. Βασίλειο, Γερμανία, Ελλάδα Η Ελλάδα είναι στην 5 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ισπανία, Ελλάδα, Κροατία, Μάλτα, Μαρόκο Αφίξεις: 1.441 χιλ. (5% - 4 η θέση) Διαν/σεις: 12.042 χιλ. (6% - 4 η θέση) Εισπράξεις: 753 εκατ. (5% - 5 η θέση) ΜΚΔ: 523 Ημ. Δαπ.: 63 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 8,4 Μύκονος 235.117 8.663 4% Ηράκλειο 188.927 65.051 53% Ρόδος 179.657 15.438 9% Σαντορίνη 174.500-8.162-4% Κέρκυρα 97.505-48.932-33% Θεσσαλονίκη 85.478-11.027-11% Κως 82.289 8.964 12% Ζάκυνθος 74.843 13.730 22% Κεφαλονιά 62.799 18.228 41% Σκιάθος 42.688-737 - 2% Κάρπαθος 37.449-7.346-16% Άκτιο 27.736 2.027 8% Χανιά 21.497-38.794-64% Άραξος 20.138 15.224 310% Καλαμάτα 12.288 9.568 352% Σάμος 10.166-5.294-34% Σύνολο 1.353.077 36.601 3% Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Νότιο Αιγαίο, Ιόνια Νησιά, Αττική 14

Μικτή εικόνα για την ολλανδική αγορά, αφενός λόγω θετικής οικονομικής συγκυρίας (αυξανόμενο ΑΕΠ, αν και αναθεωρημένο προς τα κάτω σε σύγκριση με το 2018 και υψηλή καταναλωτική εμπιστοσύνη) και αφετέρου λόγω μείωσης της ζήτησης (-7%) για αεροπορικές θέσεις. Όλα τα Περιφερειακά Αεροδρόμια σημειώνουν μείωση, με εξαίρεση το Ηράκλειο, την Ζάκυνθο, την Κάρπαθο, την Κεφαλονιά και την Καλαμάτα. Οι μεγαλύτερες μειώσεις σε απόλυτες διαφορές σημειώνονται στην Ρόδο και στα Χανιά. Ολλανδία: - εκατ. Top-5 προορισμοί: Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Ην. Βασίλειο, Ιταλία Η Ελλάδα είναι στην 8 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία, Κροατία Αφίξεις: 947 χιλ. (4% - 8 η θέση) Διαν/σεις: 8.517 χιλ. (4% - 6 η θέση) Εισπράξεις: 640 εκατ. (5% - 6 η θέση) ΜΚΔ: 676 Ημ. Δαπ.: 75 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 9,0 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Κρήτη, Νότιο Αιγαίο, Ιόνια Νησιά Ηράκλειο 255.845 3.922 2% Κως 163.797-1.899-1% Ρόδος 106.121-27.619-21% Ζάκυνθος 95.800 5.477 6% Κέρκυρα 69.357-7.434-10% Θεσσαλονίκη 57.153-13.994-20% Σάμος 37.030-722 - 2% Άκτιο 34.051-2.702-7% Μυτιλήνη 31.506-17.262-35% Χανιά 29.820-25.935-47% Κάρπαθος 23.697 5.463 30% Σαντορίνη 20.601-1.559-7% Κεφαλονιά 20.079 762 4% Μύκονος 14.229-160 - 1% Καλαμάτα 13.878 6.710 94% Σκιάθος 5.468-2.710-33% Βόλος 4.536 0 0% Κύθηρα 3.576 0 0% Καβάλα 3.381-588 - 15% Σύνολο 989.925-80.250-7% 15

Μείωση της ζήτησης (-14%) για αεροπορικές θέσεις στην ρωσική αγορά, και ελαφριά υποτίμηση του Ρουβλίου σε σχέση με πέρυσι. Επίσης, παρατηρείται και επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης σε σύγκριση με το 2017. Σε όλα τα Περιφερειακά αεροδρόμια αναμένεται πτώση με εξαίρεση το αεροδρόμιο του Άραξου ενώ έχει προγραμματιστεί και καινούργια σύνδεση με το αεροδρόμιο της Σαντορίνης για το 2019. Δεν υπάρχει εκτίμηση δείκτη για μετά τον Αύγουστο του 2018 Ρωσία: 40 εκατ. Top-5 προορισμοί: Τουρκία, Κίνα, Καζακστάν, Ουκρανία, Ταϊλάνδη Η Ελλάδα είναι στην 11 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Τουρκία, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Ελλάδα Αφίξεις: 589 χιλ. (2% - 12 η θέση) Διαν/σεις: 5.885 χιλ. (3% - 10 η θέση) Εισπράξεις: 418 εκατ. (3% - 7 η θέση) ΜΚΔ: 710 Ημ. Δαπ.: 71 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 10,0 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Νότιο Αιγαίο, Κεντρική Μακεδονία, Ιόνια Νησιά Ηράκλειο 479.012-30.392-6% Θεσσαλονίκη 192.728-73.992-28% Ρόδος 161.198-17.492-10% Κέρκυρα 59.558-33.688-36% Άραξος 30.068 14.588 94% Κως 25.893-11.296-30% Καλαμάτα 8.352-3.228-28% Ζάκυνθος 6.802-1.258-16% Σαντορίνη 5.688 5.688 Καβάλα 5.661-1.539-21% Χανιά 0-12.240-100% Σύνολο 974.960-164.849-14% 16

Στην ρουμάνικη αγορά παρατηρείται αυξημένη ζήτηση (+23%) για αεροπορικές θέσεις, παρά την επιδείνωση της συναλαγματικής ισοτιμίας του Λέου και του οικονομικού κλίματος (ήπια πτώση), που όμως παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Όμως, η αυξημένη ζήτηση δεν κατανέμεται ισομερώς στην χώρα, αφού υπάρχει μείωση στη ζήτηση θέσεων για Θεσσαλονίκη, Ζάκυνθο, Σαντορίνη, Σάμο και Κω και αύξηση στους υπόλοιπους προορισμούς. Επίσης, έχει προγραμματιστεί 1 νέα σύνδεση με την Μυτιλήνη σε σύγκριση με το 2018. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχει και σημαντικός αριθμός τουριστών από Ρουμανία που έρχεται οδικώς και έχει χαρακτηριστικά last minute. Ρουμανία: 20 εκατ. Top-5 προορισμοί: Ουγγαρία, Ελλάδα, Ιταλία, Ην. Βασίλειο, Ουκρανία, Η Ελλάδα είναι στην 2 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία, Κροατία Αφίξεις: 1.149 χιλ. (4% - 6 η θέση) Διαν/σεις: 7.571 χιλ. (4% - 7 η θέση) Εισπράξεις: 374 εκατ. (3% - 8 η θέση) ΜΚΔ: 326 Ημ. Δαπ.: 49 Ηράκλειο 48.851 17.019 53% Χανιά 24.718 10.632 75% Θεσσαλονίκη 21.244-9.296-30% Κέρκυρα 20.088 10.414 108% Ζάκυνθος 18.704-586 - 3% Ρόδος 17.606 2.842 19% Σκιάθος 4.896 936 24% Σαντορίνη 4.420-294 - 6% Άκτιο 4.303 1.073 33% Καλαμάτα 2.144 0 0% Σάμος 1.530-270 - 15% Μυτιλήνη 1.440 1.440 Μύκονος 1.120 0 0% Κως 189-2.089-92% Σύνολο 171.253 31.821 23% Μέση Διάρκεια Παραμονής: 6,6 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Κεντρική Μακεδονία, Αν. Μακεδονία & Θράκη και Δυτική Μακεδονία 17

Μάλλον αρνητική είναι η εικόνα για την βελγική αγορά, παρά την πρόβλεψη για αύξηση του ΑΕΠ (αν και αναθεωρημένο προς τα κάτω σε σύγκριση με το 2018) και αφετέρου λόγω της επιδείνωσης της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και της μείωσης της ζήτησης (-11%) για αεροπορικές θέσεις. Οι μεγαλύτερες μειώσεις σε απόλυτες διαφορές καταγράφονται στην Ρόδο και την Κω. Από την άλλη πλευρά αύξηση παρουσιάζεται σε Ηράκλειο, Κέρκυρα, Σαντορίνη, Άραξο και Σάμο. Επίσης, έχει προγραμματιστεί 1 νέα σύνδεση με Καβάλα για το 2019. Βέλγιο: 12 εκατ. Top-5 προορισμοί: Γαλλία, Ισπανία, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία Η Ελλάδα είναι στην 8 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία, Μαρόκο Αφίξεις: 527 χιλ. (2% - 13 η θέση) Διαν/σεις: 4.306 χιλ. (2% - 12 η θέση) Εισπράξεις: 341 εκατ. (2% - 9 η θέση) ΜΚΔ: 648 Ημ. Δαπ.: 73 Ηράκλειο 114.744 4.012 4% Ρόδος 80.656-17.232-18% Κως 49.165-12.519-20% Θεσσαλονίκη 41.933-8.768-17% Κέρκυρα 40.234 1.199 3% Χανιά 38.786-6.388-14% Σαντορίνη 12.465 4.299 53% Ζάκυνθος 11.591-7.702-40% Άραξος 8.505 5.176 155% Μύκονος 8.316-5.850-41% Σάμος 5.635 1.477 36% Καβάλα 3.462 3.462 Καλαμάτα 3.384-936 - 22% Βόλος 0-6.204-100% Μυτιλήνη 0-3.666-100% Σύνολο 418.876-49.640-11% Μέση Διάρκεια Παραμονής: 8,9 Ο Top προορισμός στην Ελλάδα: Βέλγιο 18

Μάλλον αρνητική είναι η εικόνα για την ελβετική αγορά, παρά την μικρή ανατίμηση του Φράγκου έναντι του Ευρώ και τα υψηλά επίπεδα καταναλωτικής εμπιστοσύνης, αφού καταγράφεται μείωση των προγραμματισμένων θέσεων κατά -27%. Όλα τα Περιφερειακά Αεροδρόμια καταγράφουν μείωση, με εξαίρεση τα Χανιά, την Καλαμάτα, το Άκτιο και την Κεφαλονιά. Οι μεγαλύτερες μειώσεις σε απόλυτες διαφορές καταγράφονται στην Κω, το Ηράκλειο και την Ζάκυνθο. Δεν υπάρχει εκτίμηση δείκτη για τον Δεκέμβριο 2018 Ελβετία: 15 εκατ. Top-5 προορισμοί: Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Αυστρία Η Ελλάδα είναι στην 7 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Κροατία, Τουρκία Αφίξεις: 449 χιλ. (2% - 15 η θέση) Διαν/σεις: 3.961 χιλ. (2% - 14 η θέση) Εισπράξεις: 341 εκατ. (2% - 10 η θέση) ΜΚΔ: 760 Ημ. Δαπ.: 86 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 8,8 Ο Top προορισμός στην Ελλάδα: Κρήτη Ηράκλειο 139.528-24.586-15% Ρόδος 50.229-13.350-21% Θεσσαλονίκη 39.587-14.476-27% Μύκονος 37.521-17.378-32% Κως 36.282-27.012-43% Σαντορίνη 26.340-14.292-35% Κέρκυρα 25.490-10.150-28% Ζάκυνθος 10.589-23.753-69% Χανιά 8.100 3.240 67% Καλαμάτα 6.535 4.940 310% Σάμος 3.825-5.003-57% Άκτιο 3.672 552 18% Κεφαλονιά 1.596 228 17% Άραξος 900-5.960-87% Σύνολο 390.194-147.000-27% 19

Μικτή εικόνα για την κυπριακή αγορά, αφενός λόγω θετικής οικονομικής συγκυρίας (αναθεώρηση προς τα πάνω των θετικών προβλέψεων για το ΑΕΠ και υψηλού δείκτη οικονομικού κλίματος) και, αφετέρου, σημαντικά μειωμένης ζήτησης (-27%) για αεροπορικές θέσεις. Όλα τα Περιφερειακά Αεροδρόμια καταγράφουν μείωση, με εξαίρεση την Μύκονο, την Σκιάθο και την Κεφαλονιά. Οι μεγαλύτερες απώλειες σε απόλυτες διαφορές καταγράφονται στην Θεσσαλονίκη. Κύπρο: 1 εκατ. Top-5 προορισμοί: Ελλάδα, Ην. Βασίλειο, Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία, Η Ελλάδα είναι στην 1 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία, Μάλτα Αφίξεις: 632 χιλ. (2% - 11 η θέση) Διαν/σεις: 6.682 χιλ. (3% - 9 η θέση) Εισπράξεις: 334 εκατ. (2% - 11 η θέση) ΜΚΔ: 528 Ημ. Δαπ.: 50 Θεσσαλονίκη 129.880-73.615-36% Μύκονος 26.202 15.582 147% Χανιά 24.168-8.196-25% Ηράκλειο 15.902-5.758-27% Σκιάθος 6.256 1.899 44% Ρόδος 5.454-4.782-47% Άκτιο 3.192-756 - 19% Σάμος 1.496-205 - 12% Κεφαλονιά 1.440 140 11% Κως 1.360 0 0% Καβάλα 1.288-413 - 24% Σαντορίνη 1.104-1.127-51% Καλαμάτα 0-1.554-100% Ζάκυνθος 0-1.152-100% Σύνολο 217.742-79.937-27% Μέση Διάρκεια Παραμονής: 10,6 Οι Top-2 προορισμοί στην Ελλάδα: Αττική, Κεντρική Μακεδονία 20

Παρά την αρνητική οικονομική συγκυρία για την τουρκική οικονομία, με υποτίμηση της τουρκικής Λίρας και επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, υπάρχει μεγάλη αύξηση στον προγραμματισμό για αεροπορικές θέσεις (+51%) και έχουν προγραμματιστεί 3 νέες συνδέσεις με Χανιά, Ρόδο και Μυτιλήνη για το 2019. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πολύ μεγάλο μέρος του τουρισμού από Τουρκία έρχεται οδικά ή δια θαλάσσης και έχει χαρακτηριστικά last minute. Τουρκία: 9 εκατ. Top-5 προορισμοί: Ελλάδα, Σαουδική Αραβία, Ιράν, Γεωργία, Γερμανία Η Ελλάδα είναι στην 1 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Μαρόκο, Κροατία Θεσσαλονίκη 59.640-11.970-17% Χανιά 25.670 25.670 Μύκονος 21.149 5.964 39% Ρόδος 16.254 16.254 Ηράκλειο 12.096 4.347 56% Μυτιλήνη 8.127 8.127 Κέρκυρα 0-183 -100% Σύνολο 142.936 48.209 51% Αφίξεις: 972 χιλ. (4% - 7 η θέση) Διαν/σεις: 3.253 χιλ. (2% - 16 η θέση) Εισπράξεις: 321 εκατ. (2% - 12 η θέση) ΜΚΔ: 330 Ημ. Δαπ.: 99 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 3,3 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Αν. Μακεδονία & Θράκη, Αττική, Βόρειο Αιγαίο 21

Η θετική συγκυρία στην βουλγαρική αγορά, με τον δείκτη οικονομικού κλίματος σε πολύ υψηλά επίπεδα (αν και πτωτικός), την ισοτιμία του Λεβ κλειδωμένη με το Ευρώ και την ζήτηση για αεροπορικές θέσεις να σημειώνει αύξηση (+179%) προοιωνίζεται θετικές προοπτικές για τον εισερχόμενο τουρισμό από τη Βουλγαρία. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το μεγαλύτερο μέρος του τουρισμού από Βουλγαρία έρχεται οδικώς και έχει χαρακτηριστικά last minute. Τέλος, έχουν προγραμματιστεί 3 νέες συνδέσεις με Χανιά, Καλαμάτα και Άκτιο για το 2019. Βουλγαρία: 6 εκατ. Top-5 προορισμοί: Ελλάδα, Τουρκία, Ιταλία, Ουγγαρία, Ην. Βασίλειο, Η Ελλάδα είναι στην 1 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ελλάδα, Τουρκία, Ιταλία, Ισπανία, Κροατία Χανιά 5.950 5.950 Κέρκυρα 4.140 2.952 248% Καλαμάτα 3.402 3.402 Άκτιο 736 736 Ηράκλειο 648-1.620-71% Ζάκυνθος 582-174 -23% Σαντορίνη 540-972 -64% Σύνολο 15.998 10.274 179% Αφίξεις: 2.546 χιλ. (9% - 3 η θέση) Διαν/σεις: 7.095 χιλ. (3% - 8 η θέση) Εισπράξεις: 284 εκατ. (2% - 13 η θέση) ΜΚΔ: 111 Ημ. Δαπ.: 40 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 2,8 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Κεντρική Μακεδονία, Αν. Μακεδονία & Θράκη, Δυτική Μακεδονία 22

Αρνητικές προοπτικές για την σουηδική αγορά, με υποτίμηση της σουηδικής Κορώνας έναντι του Ευρώ, επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και μείωση της ζήτησης (-21%) για αεροπορικές θέσεις. Σε όλα τα Περιφερειακά αεροδρόμια με εξαίρεση την Κω, την Κέρκυρα, την Σαντορίνη, την Κάρπαθο και την Μύκονο καταγράφεται μείωση, με τα αεροδρόμια των Χανίων και της Ρόδου να καταγράφουν τις υψηλότερες απώλειες σε απόλυτες διαφορές. Σουηδία: 21 εκ Top-5 προορισμοί: Ισπανία, Δανία, Γερμανία, Ην. Βασίλειο, Νορβηγία Η Ελλάδα είναι στην 9 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Κροατία, Τουρκία Αφίξεις: 493 χιλ. (2% - 14 η θέση) Διαν/σεις: 4.340 χιλ. (2% - 13 η θέση) Εισπράξεις: 272 εκατ. (2% - 14 η θέση) ΜΚΔ: 551 Ημ. Δαπ.: 63 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 8,8 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Ρόδος 187.761-20.476-10% Χανιά 152.773-93.200-38% Κως 36.615 266 1% Ηράκλειο 35.902-5.725-14% Θεσσαλονίκη 31.584-9.432-23% Κέρκυρα 21.164 2.168 11% Σάμος 19.299-8.104-30% Άκτιο 18.784-3.996-18% Ζάκυνθος 18.721-7.584-29% Σαντορίνη 13.422 87 1% Κάρπαθος 12.305 677 6% Σκιάθος 12.057-1.023-8% Κεφαλονιά 7.258-2.125-23% Καβάλα 5.187-2.433-32% Σητεία 3.780 0 0% Μύκονος 3.600 780 28% Καλαμάτα 3.480-4.746-58% Σύνολο 583.692-154.866-21% 23

Μικτή εικόνα για την αυστριακή αγορά,: αφενός η οικονομική συγκυρία είναι θετική με αυξανόμενο ΑΕΠ, αν και αναθεωρημένο προς τα κάτω σε σύγκριση με το 2018, και βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και, αφετέρου, υπάρχει σημαντική μείωση (-11%) του προγραμματισμού για αεροπορικές θέσεις οι μεγαλύτερες απώλειες σε απόλυτες διαφορές παρατηρούνται στην Ρόδο και την Κω, ενώ αύξηση παρουσιάζεται μόνο στα αεροδρόμια Ηρακλείου, Θεσσαλονίκης, Μυκόνου, Κεφαλονιάς, Μυτιλήνης και Βόλου. Επίσης, έχει προγραμματιστεί 1 νέα σύνδεση με το αεροδρόμιο της Πάρου για το 2019. Αυστρία: 11 εκατ. Top-5 προορισμοί: Ιταλία, Γερμανία, Κροατία, Ουγγαρία, Ισπανία Η Ελλάδα είναι στην 7 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ιταλία, Κροατία, Ισπανία, Ελλάδα, Τουρκία, Αφίξεις: 396 χιλ. (1% - 16 η θέση) Διαν/σεις: 3.506 χιλ. (2% - 15 η θέση) Εισπράξεις: 257 εκατ. (2% - 15 η θέση) ΜΚΔ: 649 Ημ. Δαπ.: 73 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 8,9 Ο Top προορισμός στην Ελλάδα: Ιόνια Νησιά Ηράκλειο 114.651 10.288 10% Ρόδος 87.920-49.461-36% Θεσσαλονίκη 57.077 16.113 39% Κως 48.464-25.270-34% Κέρκυρα 37.940-9.872-21% Χανιά 32.859-1.243-4% Σαντορίνη 27.306-2.770-9% Μύκονος 18.146 7.184 66% Ζάκυνθος 14.909-5.915-28% Άκτιο 14.576-98 - 1% Καλαμάτα 12.472-3.660-23% Κεφαλονιά 10.908 5.210 91% Κάρπαθος 9.834-4.236-30% Καβάλα 7.650-90 - 1% Σάμος 7.344-1.656-18% Μυτιλήνη 7.020 3.960 129% Σκιάθος 5.268-2.412-31% Άραξος 2.436 0 0% Βόλος 1.920 120 7% Πάρος 900 900 Σύνολο 519.600-62.908-11% 24

Θετικές προοπτικές για την πολωνική αγορά λόγω θετικής οικονομικής συγκυρίας (μικρή υποτίμηση του Ζλότυ και βελτίωση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης) και αυξημένης ζήτησης (+4%) για αεροπορικές θέσεις. Μείωση καταγράφουν τα Περιφερειακά Αεροδρόμια της Κέρκυρας, της Ζακύνθου, του Άραξου, της Σαντορίνης, του Ακτίου, της Καβάλας, της Σκιάθου και της Σάμου ενώ οι μεγαλύτερες αυξήσεις σε απόλυτους αριθμούς καταγράφονται στα αεροδρόμια της Κω, της Κεφαλονιάς, της Ρόδου και των Χανίων. Επίσης, έχουν προγραμματιστεί και 2 νέες συνδέσεις με το αεροδρόμιο της Σητείας και του Βόλου για το 2019. Πολωνία: 12 εκατ. Top-5 προορισμοί: Ην. Βασίλειο, Ιταλία, Ουκρανία, Ισπανία, Γερμανία Η Ελλάδα είναι στην 7 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ιταλία, Ισπανία, Κροατία, Ελλάδα, Τουρκία Αφίξεις: 747 χιλ. (3% - 10 η θέση) Διαν/σεις: 5.031 χιλ. (2% - 11 η θέση) Εισπράξεις: 244 εκατ. (2% - 16 η θέση) ΜΚΔ: 327 Ημ. Δαπ.: 49 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 6,7 Top-2 προορισμοί στην Ελλάδα: Ρόδος 271.236 15.343 6% Ηράκλειο 222.754 3.029 1% Κως 196.325 52.585 37% Κέρκυρα 164.202-45.224-22% Χανιά 142.648 16.244 13% Ζάκυνθος 134.523-4.337-3% Θεσσαλονίκη 93.215 8.954 11% Κεφαλονιά 38.394 24.435 175% Άραξος 22.545-8.513-27% Μυτιλήνη 9.579 4.119 75% Σαντορίνη 9.540-9.207-49% Άκτιο 9.355-5.036-35% Καβάλα 8.694-5.032-37% Καλαμάτα 7.092 3.132 79% Σητεία 6.804 6.804 Σκιάθος 5.184-4.536-47% Κάρπαθος 3.213 3.213 Σάμος 2.254-4.172-65% Σύνολο 1.347.557 51.801 4% Νότιο Αιγαίο, Ιόνια Νησιά 25

Αρνητική εικόνα για την δανέζικη αγορά, με μεγάλη μείωση (-17%) στις προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις. Σε όλα τα Περιφερειακά αεροδρόμια καταγράφεται μείωση, με εξαίρεση της Κέρκυρας, της Καρπάθου, της Σητείας, της Σαντορίνης και της Καλαμάτας, με τα αεροδρόμια των Χανίων και της Ρόδου να καταγράφουν τις υψηλότερες απώλειες σε απόλυτες διαφορές. Δανία: 8 εκατ. Top-5 προορισμοί: Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Ην. Βασίλειο, Γαλλία Η Ελλάδα είναι στην 10 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία, Κροατία, Αφίξεις: 279 χιλ. (1% - 18 η θέση) Διαν/σεις: 2.559 χιλ. (1% - 18 η θέση) Εισπράξεις: 147 εκατ. (1% - 17 η θέση) ΜΚΔ: 525 Ημ. Δαπ.: 57 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 9,2 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Χανιά 154.427-54.449-26% Ρόδος 105.015-13.953-12% Ηράκλειο 33.740-7.172-18% Κέρκυρα 27.958 8.014 40% Άκτιο 27.384-6.588-19% Κως 27.195-1.563-5% Ζάκυνθος 16.274-6.718-29% Θεσσαλονίκη 13.026-6.920-35% Κάρπαθος 10.636 6.856 181% Σάμος 9.849-3.083-24% Σητεία 8.316 36 0% Σαντορίνη 6.522 378 6% Σκιάθος 5.570-1.688-23% Μυτιλήνη 4.576-4.164-48% Καλαμάτα 1.740 1.740 Καβάλα 1.615-177 - 10% Κεφαλονιά 0-3.600-100% Σύνολο 453.843-93.051-17% 26

Μικτή εικόνα για την τσεχική αγορά, εξαιτίας αφενός μεν της θετικής οικονομικής συγκυρίας (ανατίμηση της τσέχικης Κορώνας έναντι του Ευρώ και βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης) και αφετέρου της μειωμένης ζήτησης (-5%) για αεροπορικές θέσεις. Όλα τα Περιφερειακά Αεροδρόμια καταγράφουν μείωση με εξαίρεση το Ηράκλειο, την Ρόδο, την Κέρκυρα, την Κεφαλονιά και την Σάμο. Οι μεγαλύτερες απώλειες σε απόλυτες διαφορές σημειώθηκαν στην Κω, το Άκτιο και την Σαντορίνη. Τσεχία: 7 εκατ. Top-5 προορισμοί: Ιταλία, Ουγγαρία, Αυστρία, Κροατία, Σλοβακία Η Ελλάδα είναι στην 8 η θέση Top-5 προορισμοί στην Μεσόγειο: Ιταλία, Κροατία, Ελλάδα, Ισπανία, Τουρκία Αφίξεις: 339 χιλ. (1% - 17 η θέση) Διαν/σεις: 2.791 χιλ. (1% - 17 η θέση) Εισπράξεις: 132 εκατ. (1% - 18 η θέση) ΜΚΔ: 390 Ημ. Δαπ.: 47 Μέση Διάρκεια Παραμονής: 8,2 Top-3 προορισμοί στην Ελλάδα: Ηράκλειο 142.554 10.443 8% Ρόδος 112.752 12.334 12% Κέρκυρα 64.827 297 0% Κως 52.932-16.449-24% Ζάκυνθος 48.280-6.341-12% Άκτιο 19.481-7.402-28% Καβάλα 17.370-2.457-12% Θεσσαλονίκη 15.939-378 - 2% Χανιά 14.280-6.762-32% Κεφαλονιά 13.419 4.477 50% Σκιάθος 10.570-2.660-20% Σάμος 8.855 2.240 34% Καλαμάτα 7.930-1.275-14% Κάρπαθος 6.615-2.646-29% Άραξος 3.604 0 0% Μυτιλήνη 3.213 0 0% Σαντορίνη 2.812-7.092-72% Κύθηρα 2.444-146 - 6% Λήμνος 0-3.384-100% Σύνολο 547.877-27.201-5% 27

Πηγές UNWTO 2017. Έρευνα Συνόρων της Τράπεζα της Ελλάδας, 2017. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, European Performance and Forecasts (χειμώνας 2018-2019). OECD, Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης, 2014-2018. Eurostat, Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 2018-2019. Ναυτεμπορική, βασικές ισοτιμίες νομισμάτων. Εθνική Αρχή Συντονισμού Πτήσεων (ΕΑΣΠ). 28

www.insete.gr intelligence@insete.gr 210-3244368 29