ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ 1 ο κεφάλαιο: «ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ» ΘΕΜΑ 1 Ο 1. Ένα σώµα εκτελεί απλή αρµονική ταλάντωση. Στο διπλανό σχήµα φαίνεται η γραφική παράσταση της ταχύτητας του σώµατος µε το χρόνο. Η αρχική φάση της ταλάντωσης του σώµατος είναι : α. φ ο = 0 γ. φ ο = π β. φ ο = π/ δ. φ ο = 3π/ υ t. Ένα ηλεκτρικό κύκλωµα L-C ξεκινά αµείωτη ταλάντωση µε τον πυκνωτή αρχικά φορτισµένο. Κατά την διάρκεια των ταλαντώσεων µειώνουµε τη χωρητικότητα του πυκνωτή 4 φορές. Τότε : α. το µέγιστο φορτίο του πυκνωτή υποτετραπλασιάζεται. β. η µέγιστη ένταση του ηλεκτρικού ρεύµατος τετραπλασιάζεται. γ. η περίοδος της ταλάντωσης του κυκλώµατος διπλασιάζεται. δ. η ενέργεια ταλάντωσης του κυκλώµατος τετραπλασιάζεται. 3. Ένα σώµα εκτελεί εξαναγκασµένη ταλάντωση. Την χρονική στιγµή t 1 η µάζα του σώµατος αρχίζει να µειώνεται και παρατηρούµε αύξηση του πλάτους της ταλάντωσης. Αν f 0 είναι η ιδιοσυχνότητα ταλάντωσης του συστήµατος (θεωρούµε ότι δεν εξαρτάται από την σταθερά απόσβεσης b), τότε η σχέση της συχνότητας του διεγέρτη και της ιδιοσυχνότητας του συστήµατος πριν από τη χρονική στιγµή t 1 είναι : α. f δ < f 0 β. f δ > f 0 γ. f δ = f 0 δ. f δ > f 0 ή f δ < f 0 ανάλογα µε την σταθερά απόσβεσης b του συστήµατος. 4. Ένα σώµα εκτελεί ταυτόχρονα δύο απλές αρµονικές ταλαντώσεις µε εξισώσεις χ 1 = 0,6 ηµωt και χ = 0,4 ηµ(ωt+φ) στο S.I. Την χρονική στιγµή t 1 αν το σώµα εκτελούσε µόνο την ταλάντωση µε εξίσωση χ 1 = 6 ηµωt θα είχε αποµάκρυνση από τη θέση ισορροπίας του χ 1 = 0, m, ενώ αν εκτελούσε µόνο την ταλάντωση µε εξίσωση
χ = 0,4 ηµ(ωt+φ) την ίδια χρονική στιγµή θα είχε αποµάκρυνση χ = -0,3 m. Στη σύνθετη ταλάντωση που εκτελεί, την χρονική στιγµή t 1 έχει αποµάκρυνση : α. 0, m γ. -0,3 m β. -0,1 m δ. 0,5 m 5. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστή (Σ) ή λάθος (Λ). α. Σε µια εξαναγκασµένη ταλάντωση, κατά τον συντονισµό, η συχνότητα ταλάντωσης του συστήµατος είναι µέγιστη. β. Σε µια φθίνουσα µηχανική ταλάντωση το πλάτος ταλάντωσης µειώνεται αρµονικά µε το χρόνο. γ. Ένα σώµα κάνει απλή αρµονική ταλάντωση. Εάν αυξηθεί η µάζα του σώµατος τότε η σταθερά επαναφοράς D αυξάνεται. δ. Όταν, σ ένα κύκλωµα L-C που ταλαντώνεται, ο πυκνωτής εκφορτίζεται η ένταση του µαγνητικού πεδίου στο πηνίο αυξάνεται. ε. Ένα σώµα εκτελεί απλή αρµονική ταλάντωση. Η κινητική ενέργεια του σώµατος γίνεται τετραπλάσια της δυναµικής του 4 φορές, στη διάρκεια µιας περιόδου. ΘΕΜΑ Ο 1. Ένα σώµα εκτελεί φθίνουσα ταλάντωση. Την στιγµή t = 0 η ενέργεια ταλάντωσης του σώµατος είναι Ε 0. Εάν την χρονική στιγµή t 1 χάθηκαν τα 3/4 της αρχικής του ε- νέργειας, µετά από χρόνο t 1 η ενέργεια του σώµατος είναι: α. Ε 0 / 4 β. Ε 0 / 8 γ. Ε 0 / 16 µονάδες.ένα σώµα εκτελεί ταυτόχρονα δύο απλές αρµονικές ταλαντώσεις µε εξισώσεις x 1 = 10ηµ104πt και x = 10ηµ1196πt (S.I). Στο χρονικό διάστηµα που το σώµα εκτελεί 300 πλήρεις ταλαντώσεις, το πλάτος ταλάντωσης γίνεται µέγιστο : α. 4 φορές β. 3 φορές γ. φορές µονάδες 3. Σ ένα κύκλωµα L-C που ταλαντώνεται τη χρονική στιγµή t 1 το φορτίο του πυκνωτή είναι + 1 και η ενέργεια του ηλεκτρικού του πεδίου είναι U E1, ενώ την χρονική στιγ-
ιαγώνισµα στο 1 ο κεφάλαιο µή t είναι + και U E. Εάν U E = 0,5U E1 τότε η σχέση των τιµών του ηλεκτρικού φορτίου 1 και είναι : α. 1 = β. 1 = γ. 4 1 = µονάδες 4. Ένα σώµα m = 0,08 Kg είναι δεµένο στο ά- κρο ενός οριζόντιου ελατηρίου και ισορροπεί F εξ (Ν) 80 στη θέση Ο. Για να θέσουµε σε ταλάντωση το σύστηµα ασκούµε εξωτερική δύναµη στο σώµα τέτοια ώστε να είναι συνεχώς αντίθετη της δύναµης επαναφοράς, και το αποµακρύνουµε 0,4 x (m) από τη θέση Ο κατά την απόσταση x = 0,4 m, όπου και ισορροπεί. Το διπλανό σχήµα δείχνει την εξωτερική δύναµη σε συνάρτηση µε την αποµάκρυνση του σώµατος χ. Όταν καταργηθεί η εξωτερική δύναµη τότε το σώµα θα κάνει απλή αρµονική ταλάντωση. Να αποδείξετε ότι η γωνιακή συχνότητα της ταλάντωσης του είναι ω = 50 rad/sec. Να υπολογίσετε την ενέργεια που προσφέρθηκε στο ταλαντούµενο σύστηµα. µονάδες 7 ΘΕΜΑ 3 Ο Για τα στοιχεία των δύο κυκλωµάτων δίνονται: Ε = 40 V, r = Ω, R 1 = 13Ω, R = 5Ω, C = 0µF, L = mh. Α. Αρχικά ο πυκνωτής συνδέεται παράλληλα προς την αντίσταση R (σχήµα 1) και φορτίζεται. Να βρεθεί: 1. Η ένταση Ι 1 του ηλεκτρικού ρεύµατος που διαρρέει το κύκλωµα.. Η τάση στα άκρα του πυκνωτή καθώς και η ενέργεια του ηλεκτρικού πεδίου του πυκνωτή. 3
Β. Ο φορτισµένος πυκνωτής αποσυνδέεται από το αρχικό κύκλωµα και συνδέεται µε έ- να ιδανικό πηνίο, µέσω διακόπτη δ (σχήµα ). τη χρονική στιγµή t 0 = 0 κλείνουµε το διακόπτη και το κύκλωµα L C εκτελεί αµείωτες ηλεκτρικές ταλαντώσεις. 1. Να γραφτούν οι εξισώσεις του στιγµιαίου ηλεκτρικού φορτίου και της στιγµιαίας έντασης i του ηλεκτρικού ρεύµατος, σε συνάρτηση µε το χρόνο t.. Ποιες χρονικές στιγµές µηδενίζεται η ενέργεια του ηλεκτρικού πεδίου του πυκνωτή και ποιες η ενέργεια του µαγνητικού πεδίου του πηνίου, κατά τη διάρκεια της 1ης περιόδου; 3. Τη στιγµή όπου η ενέργεια του ηλεκτρικού πεδίου του πυκνωτή είναι 3πλάσια της ενέργειας του µαγνητικού πεδίου του πηνίου, να βρεθούν οι τιµές: του φορτίου του πυκνωτή, της τάσης στα άκρα του πυκνωτή και της έντασης του ηλεκτρικού ρεύµατος. 5x5 = 5 µονάδες ΘΕΜΑ 4 Ο Σώµα µάζας m = 4 kg αρχικά ισορροπεί δεµένο στο πάνω άκρο ελατηρίου σταθεράς k ενώ το πάνω άκρο του είναι ακλόνητα στερεωµένο σε οριζόντιο δάπεδο. Αποµακρύνουµε το σώµα από τη θέση ισορροπίας του, κατακόρυφα προς τα πάνω, µέχρι το φυσικό µήκος του ε- λατηρίου και τη στιγµή t 0 = 0 το αφήνουµε ελεύθερο να εκτελέσει κατακόρυφη Γ.Α.Τ. (δίνεται ότι D = k). Τη στιγµή t = π/10 sec διέρχεται για πρώτη φορά από τη θέση ισορροπίας του. α) Να βρείτε τη σταθερά k του ιδανικού ελατηρίου και να υπολογίσετε την αλγεβρική τιµή της ταχύτητας ταλάντωσης όταν διέρχεται από τη θέση ισορροπίας για πρώτη φορά. 7 µονάδες β) Ποια χρονική στιγµή, στη διάρκεια της πρώτης περιόδου, το σώµα διέρχεται από την κατώτερη θέση της τροχιάς του; 4 µονάδες γ) Να γράψετε τις εξισώσεις της αποµάκρυνσης, ταχύτητας, επιτάχυνσης, δυναµικής ενέργειας και κινητικής ενέργειας σε συνάρτηση µε το χρόνο t. 5 µονάδες δ) Σε ποιες θέσεις η ταχύτητα ταλάντωσης γίνεται ίση µε υ = ± υ max /; 5 µονάδες ε) Να υπολογίσετε το µέτρο του ρυθµού µεταβολής της ορµής του σώµατος, στην κατώτερη θέση της τροχιάς. 4 µονάδες 4
ιαγώνισµα στο 1 ο κεφάλαιο ίνονται: η θετική φορά είναι προς τα πάνω, g = 10m/s, ηµπ/ = 1, συνπ/3 = 1/. Σύνολο: 5 µονάδες 5