ΟΜΑΔΑ Α 1. α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με την ένδειξη Σωστό (Σ) ή Λάθος ( Λ) 1. Οι Σκλαβηνίες ήταν νησίδες Σλάβων εποίκων διασκορπισμένες ανάμεσα στο γηγενή πληθυσμό 2. Οι εκστρατείες του Ηράκλειου κατά των Περσών είχαν θρησκευτικό χαρακτήρα 3. Οι πρωτεργάτες του κινήματος της εικονομαχίας ήταν οι αυτοκράτορες Λέων Γ και Κωνσταντίνος Ε 1 / 15
4. Το κίνημα της εικονομαχίας ήταν δημιούργημα μιας πνευματικής αναγέννησης που εξελισσόταν στο βυζαντινό κράτος 5. Η εικονομαχία βελτίωσε τις σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης 6. Ο Καρλομάγνος επεδίωξε να έρθει σε συμβιβασμό με τη βυζαντινή αυτοκρατορία 7. Ο Μεθόδιος μετέφρασε την Αγία Γραφή στα σλαβονικά 8. Το «αλληλέγγυον» ευνόησε ιδιαίτερα τους δυνατούς 2 / 15
9. Ματά το θάνατο του Βασιλείου Β άρχισε η παρακμή για το Βυζάντιο 10. Η σχέση φεουδάρχη - υποτελή συνεπαγόταν αμοιβαίες υποχρεώσεις 11. Η μάχη του Ματζικέρτ αποτέλεσε την αρχή του τέλους της βυζαντινής κυριαρχίας στη Μ. Ασία 12. Η παπική Εκκλησία προσέδωσε στις σταυροφορίες το χαρακτήρα Ιερού Πολέμου 13. Οι καινοτομίες της γεωργικής επανάστασης στη Δ. Ευρώπη ήταν το τροχοφόρο άροτρο και η τετράτροχη άμαξα. (Μονάδες 13) 3 / 15
1. β. Στις παρακάτω προτάσεις να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Οι «κακώσεις» ήταν: α. μέτρα στρατιωτικού χαρακτήρα β. ποινές που επιβάλλονταν για σοβαρά αδικήματα 4 / 15
γ. μέτρα δημοσιονομικού χαρακτήρα δ. ποινές που επιβάλλονταν στους βυζαντινούς στρατιώτες για θέματα πειθαρχίας 2. Το πρώτο ξένο κράτος στη Βαλκανική ιδρύθηκε από: α. τους Αβάρους β. τους Σλάβους γ. τους Βούλγαρους 5 / 15
δ. τους Λογγοβάρδους 3. Το σύστημα της φεουδαρχίας αναπτύχθηκε στην Ευρώπη, όταν: α. ενισχύθηκε η δύναμη της βασιλικής εξουσίας β. σημειώθηκε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη γ. διαλύθηκε το κράτος του Καρλομάγνου 6 / 15
δ. επικρατούσε ανασφάλεια 4. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας που ηττήθηκε στο Ματζικέρτ (1071) ήταν ο: α. Αλέξιος Α Κομνηνός β. Μιχαήλ Α Κομνηνός γ. Ανδρόνικος Α Κομνηνός 7 / 15
Ρωμανός Δ Διογένης 5. Οι Νορμανδοί κατέλαβαν τις βυζαντινές κτήσεις στην Ιταλία το: α. 1067 β. 1071 γ. 1081 δ. 1091 8 / 15
6. Τα Ιεροσόλυμα καταλήφθηκαν κατά την: α. πρώτη σταυροφορία β. δεύτερη σταυροφορία γ. τρίτη σταυροφορία δ. τέταρτη σταυροφορία 9 / 15
7. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους έγινε στις: α. 17 Ιουλίου 1203 β. 17 Μαρτίου 1204 γ. 13 Απριλίου 1204 δ. 29 Μαΐου 1204 10 / 15
8. Πρώτος αυτοκράτορας μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης στέφθηκε ο: α. Ανδρόνικος Α Κομνηνός β. Ιωάννης Βατάτζης γ. Θεόδωρος Λάσκαρης δ. Μιχαήλ Παλαιολόγος (Μονάδες 12) 11 / 15
2. Ποια ήταν η κυριότερη προσφορά του Βυζαντίου στον ευρωπαϊκό πολιτισμό; (Μονάδες 25) ΟΜΑΔΑ Β 1. Ποιοι ήταν οι τρόποι χρήσης του υγρού πυρός στη διάρκεια του 10 ου αι. σύμφωνα με το σχετικό παράθεμα; 12 / 15
Τρόποι χρήσης του υγρού πυρός. Και ο δρόμωνας (τύπος πολεμικού πλοίου) ας έχει σε κάθε περίπτωση μπροστά στην πλώρη σίφωνα (σωλήνα), κατασκευασμένο από χαλκό, με τον οποίο θα εκτοξεύεται το υγρό πυρ κατά των εχθρών. Πολλές δραστηριότητες επινοήθηκαν από τους παλαιούς και τους νεότερους κατά των εχθρικών πλοίων και των πολεμιστών που επιβαίνουν σ' αυτά, όπως, για παράδειγμα η εκτόξευση υγρού πυρός από τα σιφώνια με βροντή και καπνό που σκεπάζει τα σιφώνια. Εμείς συμβουλεύουμε να εκτοξεύονται και χύτρες γεμάτες υγρό πυρ, σύμφωνα με τη μέθοδο συσκευασίας που υποδείχθηκε. Όταν συντριβούν οι χύτρες, τα πλοία των εχθρών θα αρπάξουν εύκολα φωτιά. Πρέπει να χρησιμοποιείται και μια άλλη μέθοδος: η ρίψη με το χέρι των μικρών σιφωνίων, που ονομάζονται χειροσίφωνα και τα κρατούν οι στρατιώτες πίσω από τις σιδερένιες ασπίδες τους. Αυτά επινοήθηκαν και κατασκευάστηκαν πρόσφατα. Μ' αυτά το υγρό πυρ θα εκτοξεύεται καταπρόσωπα στους εχθρούς. Ναυμαχικά Λέοντος Στ, έκδ. Α. Dain, Παρίσι 1943, σσ. 20, 29-30. 13 / 15
(Μονάδες 25) 2. Ο πάπας επικαλείται μια σειρά από λόγους που επιβάλλουν τη συμμετοχή των πιστών στη Σταυροφορία (σχετικό παράθεμα). Να επισημάνετε τους λόγους αυτούς και να τους διακρίνετε σε πνευματικούς - θρησκευτικούς και σε υλικούς. Ο πάπας κηρύσσει τη Σταυροφορία Γενναιότατοι στρατιώτες... Μην αφήνετε να σας κρατήσει στην πατρίδα ούτε η ιδιοκτησία ούτε η οικογενειακή φροντίδα. Γιατί αυτή η χώρα, που περιβάλλεται από όλες τις μεριές από θάλασσα και οροσειρές, είναι υπερπλήρης από σας. Δεν της περισσεύουν τα πλούτη. Μόλις και μεταβίας μπορεί να θρέψει αυτούς που την καλλιεργούν. Γι' αυτό αλληλοτρώγεστε και σπαράζετε μεταξύ σας. Πάψτε πια τις εχθρότητες, ας σταματήσουν οι διαφωνίες κι ας πάρουν τέλος οι πόλεμοι μεταξύ σας αφήστε κάθε μίσος και διχογνωμία να 14 / 15
κοιμηθούν. Πάρτε το δρόμο για τους Αγίους Τόπους, ελευθερώσετε αυτή τη γη από το γένος του Διαβόλου και υποτάξτε τη σε σας. Η βασιλική πόλη (Ιερουσαλήμ)... είναι τώρα αιχμάλωτη από τους εχθρούς της και έχει υποφέρει τόσο...ώστε να έχει καταργηθεί η λατρεία...γι' αυτό το λόγο αναλάβετε αυτό το ταξίδι για την άφεση των αμαρτιών σας και εξασφαλίστε την αθάνατη δόξα του Βασιλείου των Ουρανών". Από το έργο του ιστορικού Γουλιέλμου από την Τύρο Historia rerum in partibus transmarinis gestarum, στο: Select Documents of European History, έκδ. Laffan, Νέα Υόρκη 1929, 55-56. (Μονάδες 25) Μαυραποστόλου Μαρία, καθηγήτρια του Εσπερινού ΓΕΛ Ορεστιάδας 15 / 15