ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΥΠΟΓΡΑΦΗ. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.ΤΜΗΜΑ:.ΑΡ...

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/06/2018 ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΒΑΘΜΟΣ ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ.. ΥΠΟΓΡΑΦΗ. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.ΤΜΗΜΑ:.ΑΡ... Το γραπτό αποτελείται από τέσσερα (4) μέρη Να γράψετε στο εξεταστικό δοκίμιο τα στοιχεία σας (ονοματεπώνυμο, τμήμα, αριθμό καταλόγου τάξης). Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υγρού ή ταινίας. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από επτά (7) σελίδες. ΜΕΡΟΣ Α (ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ) (ΜΟΝΑΔΕΣ 4) Α1. Να γράψετε στο φύλλο εξέτασης τα δεδομένα της στήλης Α και δίπλα από το καθένα, τον αντίστοιχο αριθμό της στήλης Β. ΠΡΟΣΟΧΗ : Στη στήλη Β περισσεύει ένα στοιχείο. (μον. 4 x 0,5=2) ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος 1.Βασιλιάς της Κύπρου επί Φραγκοκρατίας β. Ηράκλειος 2. Αγία Σοφία β γ. Ανθέμιος - Ισίδωρος 3. Τελευταίος Βυζαντινός αυτοκράτορας γ δ. Γκυ Ντε Λουζινιάν 4. Γ Σταυροφορία δ 5. «πιστός ἐν Χριστῷ βασιλεύς» α β. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι ορθό ή λάθος, γράφοντας «ορθό» ή «λάθος» στη γραμμή δίπλα από κάθε πρόταση: (μον. 4 x 0,5=2) 1. Οι παρεκκλίσεις από τη χριστιανική διδασκαλία, όπως αυτή διατυπώθηκε από τις Οικουμενικές Συνόδους, ονομάστηκαν αιρέσεις. 2. Στη μάχη του Ματζικέρτ (1071μ.Χ.) οι Βυζαντινοί νίκησαν τους Σελτζούκους Τούρκους. 3. O Αλέξιος Α με το Χρυσόβουλο παραχώρησε προνόμια στους ευγενείς. 4. Στην Κύπρο επιβλήθηκε καθεστώς συγκυριαρχίας μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων. 1

2 ΜΕΡΟΣ Β (ΜΟΝΑΔΕΣ 6) Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. Β1.Να γράψετε σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω: α. Μάχη στο Μυριοκέφαλο. (αντίπαλοι, αποτέλεσμα, συνέπεια) β. Σταυροφορίες (προέλευση κινήματος-σκοπός) γ. Εικονομαχία (ορισμός, παρατάξεις) Β2.α. Να αναφέρετε και να εξηγήσετε τρεις (3) λόγους για τους οποίους ο Μέγας Κωνσταντίνος ίδρυσε την Κωνσταντινούπολη στην Ανατολή και την έκανε πρωτεύουσα του ρωμαϊκού κράτους. (μον.1,5) β. Με ποιους δύο (2) τρόπους βοήθησε ο Μέγας Κωνσταντίνος στην ενίσχυση και στη διάδοση του Χριστιανισμού; (μον.1,5) Β3.α. Να αναφέρετε τέσσερα (4) προβλήματα που υπήρχαν στο βυζαντινό κράτος, όταν ανέλαβε ο Ηράκλειος τη διακυβέρνησή του. (μον.2) 2

3 β. Ποιο χαρακτήρα πήραν οι εκστρατείες του Ηράκλειου εναντίον των Περσών; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΕΡΟΣ Γ (ΜΟΝΑΔΕΣ 6) Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες Γ1. Αφού μελετήσετε τα πιο κάτω παραθέματα ( ΠΗΓΗ 1 και 2) και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα ΠΗΓΗ 1 «Έβγαλε διαταγή (ο Βασίλειος Β ): οι εισφορές των φτωχών που είχαν καταστραφεί να πληρώνονται από τους Δυνατούς.Ονομάστηκε δε η τέτοιου είδους είσπραξη «αλληλέγγυον». Όταν δε ο Πατριάρχης και πολλοί από τους αρχιερείς και από τους ασκητές, όχι λίγοι, τον παρακάλεσαν να σταματήσει το παράλογο βάρος, ο βασιλιάς δεν υπάκουσε.» Ιωάννης Σκυλιτζής, Σύνοψις ιστοριών, Λάμπρου Τσακτσίρα- Ζαχαρία Ορφανουδάκη- Μαρίας Θεοχάρη, Ιστορία Ρωμαϊκή και Βυζαντινή,ΟΕΔΒ, Αθήνα 2002 ΠΗΓΗ 2 «Όλες οι αγοραπωλησίες που έγιναν ανάμεσα σε πένητες και Δυνατούς δεν ισχύουν και είναι παράνομες. Γι αυτό αποφασίζουμε την επιστροφή των κτημάτων στους πένητες, χωρίς την απόδοση των χρημάτων της αγοράς, ούτε των φόρων και των δαπανών καλλιέργειάς τους. Είναι αυτονόητο ότι η διάταξη αυτή ισχύει και για το μέλλον.» Βασίλειος Β, Νεαραί Γλέντης Σ., Μαραγκουδάκης Ελ., Νικολόπουλος Ν. και Νικολόπουλου Μ., Ιστορία Ε δημοτικού, Στα Βυζαντινά χρόνια, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2006 α. Ποιο ήταν το χαρακτηριστικό γνώρισμα της τάξης των Δυνατών; (μον.0,5) β. Ποια ήταν η κυριότερη επιδίωξή τους; (μον.0,5) 3

4 γ. Αφού αναφέρετε δύο (2) μέτρα των Μακεδόνων αυτοκρατόρων εναντίον των Δυνατών, να κρίνετε τη σημασία τους για την προστασία των ελεύθερων αγροτών. (μον.2) Γ2.Αφού διαβάσετε το πιο κάτω παράθεμα ( ΠΗΓΗ 3) και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν: ΠΗΓΗ 3 «Έπειτα από αυτό έγινε, αλίμονο, η Άλωση της ίδιας της Κωνσταντινούπολης από τους άθεους Αγαρηνούς και μπόρεσε να κυριευτεί αυτή που παλιότερα ήταν η βασίλισσα των πόλεων. Αυτός (ο αυτοκράτορας) σκοτώθηκε από εκείνους και φόρεσε το στεφάνι του μαρτυρίου μη θέλοντας να παραδώσει το βασίλειο σε αυτούς που δεν είχαν νόμιμα δικαιώματα πάνω του, και χωρίς να θέλει να διαφύγει, μολονότι μπορούσε. Αλίμονο, αλίμονο, χάθηκε μαζί και η πατρίδα και κατεδαφίστηκε συθέμελα και οι κάτοικοί της διασκορπίστηκαν σε διάφορες πόλεις και κράτη. Αυτή η συμφορά έγινε με τη βοήθεια μερικών κατοίκων αυτής της πόλης. Τέτοιες διαστάσεις έλαβε ο σκοτωμός και η καταστροφή των χριστιανών κατοίκων της, που μοιάζει με αυτό που έπαθε τα παλιά χρόνια η πόλη των Ιεροσολύμων από το Ναβουχοδονόσορα.» Χρονικό στο Peter Schreiner. Die Byzantinischen Kleinchroniken. α. Πότε έγινε η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους; (μον.0,5) β. Να αναφέρετε δύο (2) λόγους που συνέβαλαν στη νίκη των Τούρκων επί των Βυζαντινών. (μον. 1) γ. Να γράψετε τρεις (3) συνέπειες της πτώσης του Βυζαντινού κράτους. (μον.1,5) 4

5 Γ3. Αφού διαβάσετε το πιο κάτω παράθεμα (ΠΗΓΗ 4) και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν: ΠΗΓΗ 4 «Με το θεσμό των θεμάτων δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για τη συγκρότηση ενός ισχυρού εντόπιου στρατού, πράγμα που απάλλαξε την αυτοκρατορία από τη δαπανηρή στρατολόγηση αλλοδαπών μισθοφόρων, που δεν ήταν πάντοτε ούτε αφοσιωμένοι ούτε επαρκείς. Εκτός από τους στρατιώτες των ακριτικών περιοχών και από τα βυζαντινά επίλεκτα σώματα, που απαρτίζονταν κυρίως από τα πολεμικά φύλα της Μ. Ασίας και του Καυκάσου, ένας σημαντικός ακόμη αριθμός βυζαντινών γεωργών έλαβε στρατιωτικά κτήματα με τη δέσμευση να προσφέρει στρατιωτική υπηρεσία. Με τον τρόπο αυτό αυξήθηκαν οι βυζαντινές στρατιωτικές δυνάμεις στα πλαίσια ενός νέου υγιέστερου στρατιωτικού και διοικητικού συστήματος, που ήταν απαλλαγμένο από τις αδυναμίες και τα προβλήματα ασφαλείας, αυτά που συνόδευαν το παλαιό σύστημα της στρατολογήσεως μισθοφόρων. Εξ άλλου η δημιουργία των στρατιωτικών κτημάτων ενίσχυσε τον θεσμό της μικρής αγροτικής ιδιοκτησίας». George Ostrogorsky, Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους, Τόμος Α α. Τι ήταν τα θέματα και τι ο θεματικός στρατός; β. Να αναφέρετε δύο (2) χαρακτηριστικά του θεσμού των θεμάτων. γ. Να κρίνετε την προσφορά του θεσμού, όσον αφορά την άμυνα του κράτους. 5

6 ΜΕΡΟΣ Δ (ΜΟΝΑΔΕΣ 4) Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε μόνο στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες Δ1. Αφού διαβάσετε τo πιο κάτω παράθεμα ( ΠΗΓΗ 5) και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν: ΠΗΓΗ 5 «Το 690 μ.χ. ο Ιουστινιανός Β βλέποντας ότι νέα προσβολή κατά της Κύπρου ήταν πιθανότατη συμβούλευσε τον Αρχιεπίσκοπο Ιωάννη να μεταναστεύσει με το ποίμνιό του σε χώρα ασφαλέστερη μέχρις ότου περάσουν οι κρίσιμοι χρόνοι. Εγκαταστάθηκαν τότε στον Πόντο και έχτισαν κοντά στην Κύζικο τη Νέα Ιουστιανιανή, όπου έμειναν για οχτώ χρόνια. Πολλοί χάθηκαν στο ταξίδι, άλλοι δε αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν στη Μ. Ασία και τη Συρία. Ο επαναπατρισμός όσων απέμειναν έγινε το 698 μ.χ με πρωτοβουλία του νέου αυτοκράτορα του Βυζαντίου Τιβέριου Γ. Αυτή η μετακίνηση ήταν έργο παραφροσύνης που είχε σαν αποτέλεσμα ο πληθυσμός του νησιού να μειωθεί αισθητά. Γνωρίζουμε ήδη ότι ο Ιωάννης διατήρησε και τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστιανιανής που είχε κατοχυρωθεί με τον 39 ο Κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου.» Ιστορία της Κύπρου, Κλεάνθη Γεωργιάδη α. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β μετέφερε τους Κυπρίους στον Ελλήσποντο. Γιατί προέβη σ αυτή την ενέργεια και πώς ονομάζεται αυτή η μεταφορά; β. Ποιοι κίνδυνοι προκλήθηκαν για τους Κυπρίους και ποια η βασικότερη συνέπεια από αυτή την ενέργεια; 6

7 Δ2. α. Ποια πλευρά της Κύπρου ενίσχυσαν αμυντικά οι Κομνηνοί και για ποιο λόγο; (μον.0,5) β. Είχε αποτέλεσμα αυτή η επιλογή των Κομνηνών για την ασφάλεια του νησιού; Δικαιολογήστε. (μον.0,5) γ. Να δώσετε τις ονομασίες τεσσάρων (4) κάστρων που έκτισαν οι Κομνηνοί στην Κύπρο. Δ3. Να γράψετε τρία (3) προνόμια που παραχώρησε ο αυτοκράτορας Ζήνωνας στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου. Ποια υπήρξε η σημασία τους για την Εκκλησία της Κύπρου; (μον.2) Ο / Η διδάσκων/ουσα Η Συντονίστρια Η Διευθύντρια Αθηναΐς Χριστοφή Ιωάννα Μεταξά Β.Δ. Βαρβάρα Κάσσαρη..... Ανδρέας Καΐλης.. 7