ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ (ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ (ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 Μάθημα:Ιστορία Τάξη:Β Ημερομηνία:8 Ιουνίου 2015 Διάρκεια: 2 ώρες Ονοματεπώνυμο: Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από έξι(6) σελίδες και είναι χωρισμένο σε τέσσερα(4) μέρη. Γενικές Οδηγίες: Να χρησιμοποιήσεις μπλε στυλό μόνο. Να γράψεις τις απαντήσεις σου στις ξεχωριστές κόλλες που θα σου δοθούν. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού. ΜΕΡΟΣ Α: (4 μονάδες) Να απαντήσεις υποχρεωτικάκαι στις ΔΥΟ ερωτήσεις. 1. Να γράψεις στα φύλλα απαντήσεών σου τον κάθε αριθμό της στήλης Α και δίπλα το αντίστοιχο ορθό γράμμα της στήλης Β. Προσοχή: στη στήλη Β περισσεύει ένα σημείο. (μον. 2) Στήλη Α Στήλη Β 1. Κωνσταντίνος Α Α.στάση του Νίκα 2. Ιουστινιανός Α Β. μετοικεσία Κυπρίων 3. Ηράκλειος Γ. πιστός ἐνχριστῷ βασιλεύς 4. Ιουστινιανός Β Δ. ανεξιθρησκία Ε.μάχη στο Πουατιέ 2. Να προσδιορίσεις αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι «ΣΩΣΤΟ» ή «ΛΑΘΟΣ» γράφοντας στα φύλλα εξέτασής σου τη λέξη «ΣΩΣΤΟ» ή «ΛΑΘΟΣ» δίπλα από το γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση: (μον. 2) (α) Οι μάχες μεταξύ Βυζαντινών - Σελτζούκων στο Ματζικέρτ και στο Μυριοκέφαλο είχαν θετικό αποτέλεσμα για τους Βυζαντινούς. (β) Οι εκστρατείες του Ηράκλειου προσέλαβαν έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα. (γ) Οι έμποροι του Ισλάμ επινόησαν την εμπορική επιταγή. (δ) Τα Ασκληπιεία ήταν εμπορικά κέντρα των πόλεων. σελ. 1από 6

2 ΜΕΡΟΣ Β: (6 μονάδες) Να απαντήσεις σε ΔΥΟ (2) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. 1. (α) Ποια προνόμια παραχωρήθηκαν με το Χρυσόβουλο του 1082 (τρία σημεία), από ποιον και για ποιο λόγο; (μον. 2) (β) Ποιες ήταν οι συνέπειες των προνομίων του Χρυσόβουλου του 1082 (δύο σημεία); (μον. 1) 2. Να γράψειςκατατοπιστικά σημειώματα για τους πιο κάτω όρους: α) Θεματικός στρατός β) Εγίρα (μον. 1) (μον. 1) γ) Σχίσμα Εκκλησιών(αιτία-συνέπεια για το Βυζάντιο) (μον. 1) 3. α) Να γράψειςκαι να εξηγήσεις τρία (3) νομοθετικά έργα του Ιουστινιανού. (μον. 1,5) β) Ποιες ενέργειες έκανε ο Ιουστινιανός στη θρησκευτική πολιτική; Να αναφέρεις τουλάχιστον τρεις (3). (μον.1,5) ΜΕΡΟΣ Γ: (6 μονάδες) Να απαντήσεις σε ΔΥΟ (2) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. Αφού μελετήσεις τα πιο κάτω παραθέματα και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις να απαντήσεις στα εξής: 1. «[ ] Η Κωνσταντινούπολη, η «δεύτερη Ρώμη» έπεσε. Ο σουλτάνος Μωάμεθ Β, ο πρόδρομος του Αντιχρίστου και ο δεύτερος Σενναχερίβμπήκε στην πόλη. Στη θέση της χριστιανικής ανατολικής αυτοκρατορίας εγκαθιδρύθηκε η στρατιωτική αυτοκρατορία των Οθωμανών Τούρκων. Αυτή η νίκη του Ισλάμεπί του χριστιανισμού είχε απρόβλεπτο αντίκτυπο στη μακρινή Ρωσία, όπου η Μόσχα και ο Ρώσος «Μέγας πρίγκιψ» κληρονόμησαν, κατά τη φαντασία πολλών Ρώσων, την πολιτιστική κληρονομιά του Βυζαντίου και το δικαίωμα και το καθήκον να υπερασπίζονται την ελληνική ορθόδοξο πίστη κατά του Ισλάμ.» (N. Baynes-H. Moss, Βυζάντιο, Εισαγωγή στο βυζαντινό πολιτισμό, σελ ) σελ. 2από 6

3 (Σενναχερίβ= Βασιλιάς των Ασσυρίων [ π.χ.], γνωστός για τη σκληρότητά του) (α) Πότε έγινε η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους και ποιος ήταν ο τελευταίος βυζαντινός αυτοκράτορας; (μον. 0,5) (β) Να εξηγήσεις ποια ιδεολογία αναπτύχθηκε στο Μοσχοβίτικο κράτος μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (για την απάντησή σου να στηριχτείς τόσο στο παράθεμα όσο και στις ιστορικές σου γνώσεις). (μον. 1) (γ) Να γράψεις τρεις (3) συνέπειες που είχε η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους. (μον. 1,5) 2. Πρώτο παράθεμα: «[...] Το πρόβλημα της λατρείας των εικόνων δεν ήταν καινούριο. Όπως ξέρουμε, οι πρώτοι χριστιανοί δεν είχαν εικόνες. Όταν αργότερα με την εξάπλωση του χριστιανισμού χρησιμοποιήθηκαν εικόνες και άρχισε η προσκύνησή τους, δημιουργήθηκε μια διαφορά απόψεων πάνω στο θέμα: είναι σωστό να προσκυνούν οι χριστιανοί ή όχι; Στις αρχές του 8 ου αιώνα οι θαυματουργές εικόνες, τα διάφορα κειμήλια της εκκλησίας και τα λείψανα των Αγίων που οι μοναχοί περιέφεραν από τόπο σε τόπο λατρεύονταν με τρόπο που δεν είχε καμιά σχέση με το περιεχόμενο και το νόημα της χριστιανικής πίστης. Η υπερβολή αυτή έκανε τους Άραβες να διακηρύττουν, πως οι χριστιανοί είναι ειδωλολάτρες και πολυθεϊστές. Ήταν μια επικίνδυνη για το Βυζάντιο προπαγάνδα [...]». Δεύτερο παράθεμα: Λ. Τσακίρα, Ζ. Ορφανουδάκη, Μ. Θεοχάρη, Ιστορία Ρωμαϊκή και Βυζαντινή, σελ.173 «Ο στρατηγός Θρακησίων Μιχαήλ Λαχανοδράκων [...] πούλησε όλα τα μοναστήρια ανδρικά και γυναικεία, και όλα τα ιερά σκεύη και τα βιβλία και τα ζώα και όλα ταυποστατικά τουςκαι όσα εισέπραξε τα πήγε στο βασιλιά. Όσα βιβλία μοναχικά και πατερικά βρήκε τα καψε στη φωτιά. Κι αν κάπου ανακάλυπτε να έχει κάποιος στη φύλαξη του λείψανο Αγίου, κι αυτό το ριχνε στη φωτιά και τον κάτοχο τον τιμωρούσε ως ασεβή. Και πολλούς από τους μοναχούς σκότωσε με μαστίγωμα ή ξίφος και τύφλωσε αναρίθμητους [...] Τελικά δεν άφησε σε όλο το θέμα του ούτε έναν άνθρωπο με το σχήμα του μοναχού». Θεοφάνης, Χρονογραφία (α) Πού στηρίχτηκε η διαμάχη για τις εικόνες, σύμφωνα με το πρώτο παράθεμα; (μον.0,5) (β) Ποια αιτία της Εικονομαχίας αναφέρεται στο πρώτο παράθεμα; Να γράψεις ακόμη δύο (2) αιτίες με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις. (μον.1,5) (γ) Να γράψεις δύο (2) συνέπειες της Εικονομαχίας που παρουσιάζονται στο δεύτερο παράθεμα (μον. 1). σελ. 3από 6

4 3. «Γενναιότατοι στρατιώτες...μην αφήνετε να σας κρατήσει στην πατρίδα ούτε η ιδιοκτησία ούτε η οικογενειακή φροντίδα. Γιατί αυτή η χώρα, που περιβάλλεται από όλες τις μεριές από θάλασσα και οροσειρές, είναι υπερπλήρης από εσάς. Δεν της περισσεύουν τα πλούτη. Μόλις και μετά βίας μπορεί να θρέψει αυτούς που την καλλιεργούν. Γι αυτό αλληλοτρώγεστε και σπαράζεστε μεταξύ σας [...]πάρτε το δρόμο για τους Αγίους Τόπους, ελευθερώστε τη γη από το γένος του Διαβόλου και υποτάξτε την σε εσάς». Από το έργο του ιστορικού Γουλιέρμου από την Τύρο, στο Select Documents of European History, εκδ. R. Laffan, Νέα Υόρκη 1929, «Κάποιος Κέλτης Πέτρος που είχε το παρατσούκλι Κουκούπετρος ξεκίνησε για να προσκυνήσει τον Άγιο Tάφο. Εκεί που πήγε τράβηξε πολλά από τους Τούρκους και τους Σαρακηνούς [...] χωρίς να πετύχει τον σκοπό του, δηλαδή να προσκυνήσει. Έκανε λοιπόν μια συνετή σκέψη [...] να διακηρύξει σε όλες τις χώρες των Λατίνων πως ο Θεός με προστάζει να διακηρύξω σ όλους τους κόμητες της Φραγκιάς να πάρουν τους δικούς τους και να ξεκινήσουν να προσκυνήσουν τον Άγιο Τάφο. Και με όλη τη δύναμη και με όλο το ψυχικό θάρρος να πάνε να λυτρώσουν τα Ιεροσόλυμα απ τα χέρια των Σαρακηνών [ ]Και πραγματικά τα κατάφερε και τους ξεσήκωσε». Αλεξιάς Χ, 5 II (ελεύθερη μετάφραση και διασκευή) «Κι έτσι ο Γκοντοφρέ (Γοδεφρείδος του Μπουγιόν) δεν άργησε να κάνει το θέλημα του αυτοκράτορα Αλέξιου Α Κομνηνού. Αφού παρουσιάστηκελοιπόνμπροστά του, ορκίστηκε τον όρκο που του ζήτησε: όσες πόλεις και εδάφη ή φρούρια ανήκαν προηγουμένως στην αυτοκρατορία των Ρωμαίων και κατορθώσεινα τα κυριεύσει, (ο Γοδεφρείδος) να τα παραδίδει στον αρχηγό που θα έστελνε ο αυτοκράτορας γι αυτό τον όρκο και πήρε αρκετά χρήματα, ο αυτοκράτορας τον κράτησε στο παλάτι, έφαγαν μαζί στο ίδιο τραπέζι και διασκέδασαν πλούσια, ύστερα ο Γκοντοφρέ πέρασε απέναντι στον Πελεκάνο και καταυλίστηκε εκεί.» Άννα Κομνηνή, Αλεξιάς ΙΧ, 11, εκδ. B. Leib, τομ. ΙΙΙ Παρίσι, 1945, 226, (διασκευή) (α) Να γράψεις τρεις (3) λόγους που οδήγησαν στις Σταυροφορίες, έτσι όπως φαίνονται στα πιο πάνω παραθέματα (να απαντήσεις με δικά σου λόγια). (μον.1,5) (β) Τι χαρακτήρα είχε η Α Σταυροφορία και πώς διαφοροποιήθηκε στη Δ Σταυροφορία; Ποιο ιστορικό γεγονός το αποδεικνύει; (μον. 1) (γ) Πώς συνδέεται η Γ Σταυροφορία με την Κύπρο; (μον.0,5) σελ. 4από 6

5 ΜΕΡΟΣ Δ: (4 μονάδες) Να απαντήσεις σε ΔΥΟ (2) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. 1. «Η ειρηνική ζωή που έζησε η Κύπρος τους πρώτους αιώνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, διακόπηκε τον 7ο αι. μ.χ. με τις αραβικές επιδρομές. Με την εξόρμηση των Αράβων από τη χώρα τους και την κατάληψη των ανατολικών επαρχιών του Βυζαντίου, Συρίας, Παλαιστίνης, Αιγύπτου, η Κύπρος απέκτησε πολύ μεγάλη σημασία και για τους Βυζαντινούς και για τους Άραβες. Μόλις οι Άραβες έκαναν ναυτικό και βγήκαν στη Μεσόγειο η Κύπρος έγινε ο πρώτος τους στόχος...». Κ. Χατζηδημητρίου, Ιστορία της Κύπρου «Οι κάτοικοι της Κύπρου είναι όλοι χριστιανοί και δεν υπάρχει ανάμεσά τους ούτε ένας μουσουλμάνος. Μοιάζει (η Κύπρος) στο μέγεθος και στον πληθυσμό με το νησί της Κρήτης. Είναι πολύ εύφορη. Ο Μuawiya την κατέκτησε και υπέγραψε με τους κατοίκους της μια συνθήκη και βρίσκεται σε ειρήνη με τους Μουσουλμάνους. Οι κάτοικοί της είναι χριστιανοί Βυζαντινοί. Το πλάτος της θάλασσας από τα παράλια της Συρίας έως την Κύπρο, όταν ο καιρός είναι ευνοϊκός, είναι δύο ημερών ταξίδι και από την Κύπρο στην άλλη άκρητου νησιού είναι σχεδόν η ίδια απόσταση. Al lstakhri, Kitabmasalik, 51 Masnsouri M. Tahar, Chypre dans les Sources ArabesMedievales, Centre de RechercheScientifique, Nicosie 2001, 28 (απόδοσηστηνελληνική) (α) Για ποια κράτη η Κύπρος θεωρούνταν πολύ σημαντική σύμφωνα με το πρώτο παράθεμα; (μον.0,5) (β) Για ποιους τρεις (3) λόγους ήθελαν να την έχουν υπό τον έλεγχό τους, με βάση και τα δύο παραθέματα; (μον. 0,75) (γ) Να εξηγήσεις σε ποια συμφωνία κατέληξαν τελικά και ποιοι ήταν οι όροι της. (μον. 0,75) 2. «Ένας πολίτης [από την Αμμόχωστο] αρραβώνιασε την κόρη του, οι πολύτιμοι λίθοι του περιδέραιου της εξετιμήθηκαν από τους Γάλλους ιππότας που ήσαν παρόντες ως πολυτιμότεροι όλων των κοσμημάτων της βασιλίσσης της Γαλλίας. Ένας άλλος έμποροςεπώλησεν, εις τον Σουλτάνονχρυσούν βασιλικόν σκήπτρον με τέσσαραςπολυτίμους λίθους επ αυτού, αντί του ποσού των 60 χιλιάδων φλωρινίων, αργότερα δε ο ίδιος έμπορος προσέφερε ποσόν 100 χιλιάδων δια να το αγοράσει εκ νέου [ ]. Δεν τολμώ να ομιλήσω δια τους πολύτιμους λίθους και τα χρυσοΰφαντα φορέματα και τον άλλον πλούτον, διότι πρόκειται περί ανηκούστων και απιστεύτων πραγμάτων [ ] Εις την Κύπρον οι πρίγκιπες οι ευγενείς, οι βαρώνοι και οι ιππότες είναι οι πλουσιότεροι του κόσμου». Κυριάκος Χατζηιωάννου, Η πόλις της Αμμόχωστου, ιστορία και θρύλος (α) Σε ποια περίοδο της κυπριακής ιστορίας αναφέρεται το πιο πάνω παράθεμα; (μον. 0,25) (β) Σε ποια κοινωνική τάξη ανήκαν οι ευγενείς και σε ποια οι έμποροι κατά την περίοδο αυτή; Να γράψεις πού στήριζε η καθεμία τάξη τη δύναμή της. (μον. 1) σελ. 5από 6

6 (γ) Ποια κοινωνική τάξη αποτελούσε τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού την περίοδο αυτή; Nα περιγράψεις σύντομα τις συνθήκες ζωής τους. (μον. 0,75) 3. (α) Ποια ήταν η χρήση των θεάτρων στην Κύπρο κατά τα ρωμαϊκά χρόνια ; Να αναφέρεις δύο (2) θέατρα αυτής της περιόδου. (μον. 1) β) Να περιγράψεις μια ιδιωτική κατοικία στην Κύπρο κατά τα ρωμαϊκά χρόνια και να αναφέρεις μια (1) από αυτές. (μον. 1) Η Διευθύντρια Ρένα Βαρνάβα σελ. 6από 6