ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ Δρ. Δ.ΛΑΓΓΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ
Ανοσία άμυνα έναντι λοιμογόνων παραγόντων ιmmunitas: άτρωτος
Διάκριση Μη ειδική ( φαγοκύτταρα, δέρμα, σίελος ) Ειδική: Χυμική (αντισώματα) Κυτταρική (Τ-λεμφοκύτταρα )
Φυσική - Τεχνητή Φυσική: Ενεργητική (μόλυνση και νόσος) Παθητική (αντισώματα μητέρας στο κύημα ή το νεογνό) Τεχνητή: Ενεργητική (εμβόλια) Παθητική (οροί)
Τεχνητή-Ενεργητική Ανοσοποίηση (εμβόλια) 1.Διέγερση της ανοσίας (αρχικός εμβολιασμός) 2.Διατήρηση της ανοσίας (αναμνηστικές δόσεις)
Σύσταση των εμβολίων 1.Ζώντες εξασθενημένοι μικροοργανισμοί π.χ. φυματίωσης 2. Αδρανοποιημένοι-νεκροί μικροοργανισμοί π.χ.γρίππης 3.Τμήματα της κυτταρικής μεμβράνης του μικροοργανισμού π.χ. ακυτταρικό του κοκκύτη 4. Αδρανοποιημένες τοξίνες του μικροοργανισμού π.χ. τετανική τοξίνη 5.Πολυσακχαριδικά αντιγόνα της κάψας του μικροοργανισμού αυτούσια ή συζευγμένα με πρωτεϊνες π.χ. Πνευμονιοκόκκου 6.Γενετικό υλικό του μικροοργανισμού π.χ.ηπατίτιδας Β
Σκευάσματα διαθέσιμων εμβολίων (απλά-μικτά, μονο-πολυδύναμα) 1,Απλά: έναντι μόνο ενός μικροοργανισμού π.χαντιτετανικό 2.Μικτά: έναντι δύο και άνω μικροοργανισμών π.χ ιλαράς ερυθράς παρωτίτιδας. 3.Μονοδύναμα: έναντι ενός οροτύπου του ίδιου μικροοργανισμού π.χ.μηνιγγιτιδοκόκκου τύπου C. 4.Πολυδύναμα: έναντι πολλών οροτύπων του ίδιου μικροοργανισμού π.χ.πολιομυελίτιδας ( τρείς ορότυποι ).
Διαθέσιμα εμβόλια και σύνθεση αυτών Τέτανος: τετανική ατοξίνη Διφθερίτιδα:διφθεριτική ατοξίνη Κοκκύτης:πρωτεϊνες της κυτταρικής μεμβράνης του μικροβίου Φυματίωση:ζώντα εξασθενημένα μυκοβακτηρίδια Ιλαρά:ζώντες εξασθενημένοι ιοί Ερυθρά:ζώντες εξασθενημένοι ιοί Παρωτίτιδα: ζώντες εξασθενημένοι ιοί Πολιομυελίτιδα: ζώντες εξασθενημένοι ιοί, αδρανοποιημένοι ιοί Πνευμονιόκοκκος: πολυσακχαριδικά αντιγόνα της κάψας του μικροβίου αυτούσια ή συζευγμένα με πρωτεϊνες Αιμόφιλος της ινφλουέντσας τύπου b: πολυσακχαριδικά αντιγόνα της κάψας του μικροβίου συζευγμένα με πρωτεϊνες Μηνιγγιτιδόκοκκος ( ορότυποι A,C,Y,W135):πολυσακχαριδικά αντιγόνα της κάψας του μικροβίου αυτούσια ή συζευγμένα με πρωτεϊνες
Ηπατίτιδα Β:ανασυνδυασμένο DNA του ιού Ηπατίτιδα Α: αδρανοποιημένοι ιοί Γρίππη: αδρανοποιημένοι ιοί Κίτρινος Πυρετός: ζώντες εξασθενημένοι ιοί Λύσσα: αδρανοποιημένοι ιοί Ανεμευλογιά: ζώντες εξασθενημένοι ιοί Ανθρακας: πρωτεϊνη της κυτταρικής μεμβράνης του μικροβίου Ιαπωνική εγκεφαλίτιδα: αδρανοποιημένοι ιοί Τύφος:ζώντες εξασθενημένοι ιοί, πολυσακχαριδικά αντιγόνα της κάψας του μικροβίου Πανώλη:νεκροί μικροοργανισμοί Rota-ιοί:ζώντες εξασθενημένοι ιοί Ιός των ανθρώπινων κονδυλωμάτων: πρωτεϊνικό μόρφωμα (τεχνητό παρασκεύασμα) που παρομοιάζει με πρωτεΐνες του περιβλήματος (κάψας) του ιού
ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ Α.Συνιστάται μετά το 2ο μήνα (κίνδυνος εξουδετέρωσης των συστατικών του εμβολίου από μητρικά αντισώματα) Εξαιρέσεις 1.Εμβόλιο έναντι της ηπατίτιδας Β σε νεογνά μητέρων φορέων HbsAg 2.Εμβόλιο έναντι της φυματίωσης σε νεογνά υψηλού κινδύνου B.Εμβόλιο έναντι της ιλαράς: 12ο -15ομήνα Αν σε περίπτωση επιδημίας γίνει πριν το 12ο μήναηδόση αυτή δεν θεωρείται ως 1η δόση. Ο συνιστώμενος εμβολιασμός θα αρχίσει μετά το 15ο μήνα.
Χρονικά διαστήματα μεταξύ των εμβολιασμών 1. Εμβόλια με ζώντες εξασθενημένους ιούς : ελάχιστο μεσοδιάστημα 4 εβδομάδες. Κίνδυνος φαινομένου παρεμβολής 2. Όλαταυπόλοιπα: δεν απαιτείται ελάχιστο μεσοδιάστημα. 3. Η ελάττωση του μεσοδιαστήματος μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων ενώ η αύξηση του δεν έχει αρνητική επίδραση. 4. Εμβολιασμοί που έγιναν μέχρι 4 ημέρες πριν την καθορισμένη ηλικία έναρξης ή το ελάχιστο μεσοδιάστημα θεωρούνται έγκυροι 5. Ταυτόχρονη χορήγηση εμβολίων: δεν μειώνεται η αποτελεσματικότητα τους. Πρέπει να γίνονται σε διαφορετικά σημεία.
Ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων 1.Τοπικές: πόνος, οίδημα και ερυθρότητα στο σημείο του εμβολιασμού. Συνήθεις στα αδρανοποιημένα εμβόλια, εμφανίζονται τις πρώτες 24-48 ώρες μετά τον εμβολιασμό και είναι ήπιες και αυτοπεριοριζόμενες. 2. Συστηματικές: πυρετός, κεφαλαλγία, ανησυχία. Είναι μη ειδικές και δεν σχετίζονται με συγκεκριμένους τύπους εμβολίων. Στα εμβόλια με ζώντες εξασθενημένους ιούς εμφανίζονται 7-12 μέρες μετά τον εμβολιασμό. 3. Αλλεργικές:μπορεί να οφείλονται στη δραστική ουσία, αλλά και στα έκδοχα του εμβολίου. Είναι σπάνιες και ο κίνδυνος εμφάνισης τους μειώνεται με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού.
Ασφάλεια εμβολίων Α. Πριν την κυκλοφορία του εμβολίου 1. Πειραματικές μελέτες σε εργαστήρια, πειραματόζωα, ανθρώπους (τρεις φάσεις) 2. Επισήμανση συχνότερων ανεπιθύμητων ενεργειών 3. Η ασφάλεια του εμβολίου δεν είναι απόλυτα επαρκής ακόμη και αν έχουν προηγηθεί μελέτες σε μεγάλο πληθυσμό ατόμων (>10.000) Β. Μετά την κυκλοφορία του εμβολίου 1. Επαγρύπνηση για σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες 2. Παρακολούθηση της αύξησης των ήδη γνωστών ανεπιθύμητων ενεργειών 3. Επισήμανση παραγόντων κινδύνου για ανεπιθύμητες ενέργειες 4. Επισήμανση σειρών (παρτίδων) εμβολίου με συχνότερες ή ασυνήθεις ανεπιθύμητες ενέργειες.
Συλλογική ανοσία (herd immunity) Τοφαινόμενοκατάτοοποίοταεπίνοσα άτομα ενός πληθυσμού, και ο πληθυσμός ως σύνολο, προστατεύονται εμμέσως από μόλυνση με μικροοργανισμό λόγω της παρουσίας άνοσων ατόμων στον πληθυσμό.
Διασπορά της μόλυνσης: όλοι επίνοσοι t 1 t 2 t 3 t 4 επίνοσοι
Διασπορά της μόλυνσης : 1/3 άνοσοι t 1 t 2 t 3 t 4 άνοσοι επίνοσοι
Διασπορά της μόλυνσης : 1/3 άνοσοι t 1 έμμεση προστασία t 2 t 3 t 4 άνοσοι επίνοσοι
Η αρχή της δράσης των μαζών Ο αριθμός των περιπτώσεων μετάδοσης της μόλυνσης ανά μολυσμένο κρούσμα οι οποίες συμβαίνουν σε ένα πληθυσμό είναι συνάρτιση του αριθμού των επίνοσων ατόμων στον πληθυσμό. C t+1 = S t C t r C: αριθ. κρουσμάτων (cases) S: αριθ. επίνοσων (susceptibles) t: χρονική περίοδος t+1: επόμενη χρονική περίοδος r: παράμετρος μετάδοσης
Ρυθμός βασικής αναπαραγωγής (R 0 ) Ο μέσος αριθμός ατόμων που μολύνεται άμεσα από ένα κρούσμα μεταδοτικού νοσήματος κατά την διάρκεια ολόκληρης της μολυσματικής περιόδου, όταν εισέλθει σε πληθυσμό που είναι πλήρως επίνοσος.
Ρυθμός πραγματικής αναπαραγωγής (R) R = R 0 (S/N) If R > 1: επιδημία If R = 1: ισορροπία If R < 1: εκρίζωση >Παραδοχή: ομοιογενής μίξη του πληθυσμού R: Ρυθμός βασικής αναπαραγωγής R 0 : Ρυθμός πραγματικής αναπαραγωγής S: αριθ. επίνοσων (susceptible) N: Σύνολο πληθυσμού
Μέση ηλικία προσβολής (A) Όσο μεγαλύτερος είναι ο ρυθμός βασικής αναπαραγωγής μιας λοίμωξης (R 0 ) τόσο μικρότερη είναι η μέση ηλικία προσβολής πριν από την καθιέρωση εμβολιασμού (A) Ανεπτυγμένες χώρες: R 0 =L/A Αναπτυσσόμενες χώρες:r 0 =1+L/A A: Μέση ηλικία προσβολής L: Προσδόκιμο επιβίωσης στη γέννηση R 0 : Ρυθμός βασικής αναπαραγωγής
Κρίσιμο ποσοστό εμβολιασμού (Pc) ΠοσοστόεμβολιασμούπάνωαπότοοποίοτοR<1 και κατά συνέπεια θα οδηγηθούμε μακροπρόθεσμα στην εκρίζωση του μικροοργανισμού Αναπτυγμένες χώρες Pc =1-L/A Αναπτυσσόμενες χώρες Pc =1+L/A A: μέση ηλικία προσβολής πριν από την καθιέρωση εμβολιασμού L: Προσδόκιμο επιβίωσης στη γέννηση
Κρίσιμο ποσοστό εμβολιασμού για την εκρίζωση ορισμένων νοσημάτων (P C ) Ελονοσία 80-99% Κοκκύτης 92-94% Ιλαρά 83-94% Πολιομυελίτιδα 80-86% Παρωτίτιδα 75-86% Διφθερίτιδα ~85% Ερυθρά 83-85% Ευλογιά 80-85%
Δυνητικοί κίνδυνοι 1.Αυξηση της μέσης ηλικίας προσβολής 2.Αυξηση του φορτίου νοσηρότητας σε έναν πληθυσμό Αυτό μπορεί να συμβεί όταν: α/ το νόσημα έχει πιο σοβαρές συνέπειες σε ενηλίκους παρά σε παιδιά, και β/ η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού είναι χαμηλότερη από ένα καθορισμένο όριο
Συμπεράσματα Η συλλογική ανοσία είναι ένα ισχυρό φυσικό φαινόμενο Αποτελεί το θεμέλιο της εκρίζωσης λοιμωδών νοημάτων μέσω εμβολιασμού Υπό ορισμένες συνθήκες, καθιστά τον εμβολιασμό παράγοντα που μπορεί να αυξήσει το φορτίο νοσηρότητας Οι συνέπειες της συλλογικής ανοσία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη χάραξη πολιτικών εμβολιασμού
ΕΘΝΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ Βασικές Αρχές Εθνικών Προγράμματων Εμβολιασμών 1.Τα Εθνικά Προγράμματα Εμβολιασμών: 1α.Στηρίζονται σε ανοσολογικά, επιδημιολογικά και κοινωνικά δεδομένα, τα οποία είναι διαφορετικά για κάθε χώρα και για κάθε χρονική περίοδο 1β.Αποτελούν το σημείο αναφοράς για την πρακτική των εμβολιασμών, ενώ για τις ειδικές περιπτώσεις παρέχουν ιατρικά αποδεκτές εναλλακτικές προτάσεις. 1γ.Δεν εξαντλούνται στη σχηματική αποτύπωσή τους σε ένα πίνακα, δεν πρέπει να ερμηνεύονται άκαμπτα και κατά την εφαρμογή τους απαιτείται ευελιξία και επιστημονική σκέψη
2.Ειναι απαραίτητη η ακριβής γνώση των πρακτικών πλευρών της εφαρμογής των εμβολιασμών καθώς και η κατανόηση των βαθύτερων αιτίων που οδηγούν στη μία ή την άλλη επιλογή της εμβολιαστικής τακτικής. 3.Η συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή και διάθεση νέων εμβολίων υπαγορεύει την ένταξή τους στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών μόνο μετά από επιστημονική τεκμηρίωση της αναγκαιότητάς τους και χωρίς την εκτός μέτρου υπερτίμησής τους και την υπονόμευση του εθνικού προγράμματος εμβολιασμών της κάθε χώρας.
Επιδημιολογικά κριτήρια και προϋποθέσεις ένταξης εμβολίων στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ωφέλεια από εμβολιασμό Ανάγκη Στάθμισης Παρενέργειες και κόστος Οικονομικά συμφέροντα? Επίδραση σε αποφάσεις?
Ωφέλεια από εμβολιασμό Συχνότητα νόσου - επίπτωση - επιπολασμός (?) Σοβαρότητα νόσου - επιπλοκές - νοσηλεία - μόνιμες βλάβες - θνητότητα Αποτελεσματικότητα εμβολίου - αντισωματική απάντηση - ελάττωση επίπτωσης νόσου -επίδραση στη φορεία / συλλογική ανοσία
Νέα εποχή νέες ανάγκες Δεν είμαστε πλέον στην εποχή που μπορούμε αυτονόητα να θεωρήσουμε ότι τα εμβόλια έχουν συντριπτικά μεγάλο όφελος Ηωφέλειααπότα«νεότερα» εμβόλια είναι τελείως άλλης τάξης μεγέθους σε σύγκριση με την ωφέλεια από τα «κλασσικά» εμβόλια Υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για συγκεκριμένη και ποσοτική στάθμιση ωφελειών-κινδύνων-αβεβαιοτήτων γιακάθενέοεμβόλιομεβάση(και) ελληνικά επιδημιολογικά δεδομένα
Παρενέργειες και κόστος Παρενέργεις εμβολίου - ήπιες, μέτριες - σοβαρές Παρενέργειες προγράμματος εμβολιασμού - επίδραση σε πρόσληψη άλλων εμβολίων - αύξηση ηλικίας νόσησης - διακοπή αναμνηστικών κρυψιμολύνσεων Κόστος - κόστος - κόστος / όφελος
Κόστος / όφελος Είναι ηθικά δικαιολογημένη η προσέγγιση τύπου κόστος / όφελος? «Αξίζει ο εμβολιασμός, ανεξάρτητα από το κόστος του, εάν πρόκειται να σωθεί έστω και ένα παιδί» Όμως: -συγκριτικό όφελος διαφορετικών παρεμβάσεων - για πρόγραμμα εμβολιασμών με θετικό ισοζύγιο οφέλους / κόστος: επιχείρημα για ευρεία εφαρμογή και εξασφάλιση χρηματοδότησης
Αβεβαιότητες Παρενέργειες εμβολίου - σπάνιες και μακροχρόνιες παρενέργειες Αποτελεσματικότητα εμβολίου και προγράμματος - διάρκεια ανοσίας - συλλογική ανοσία Παρενέργειες προγράμματος εμβολιασμού - επιπτώσεις διακοπής αναμνηστικών κρυψιμολύνσεων - επιλογήάλλουστελέχουςτουμικροργανισμούκαι εξάπλωσή του
ΝέαεμβόλιαστηνΕλλάδα Τρόπος εισαγωγής Εισαγωγή στο εμπόριο Κυκλοφορία και σχετικά ευρεία διάδοση για αρκετά χρόνια Σε δεύτερο χρόνο: ένταξη στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Σοβαρά προβλήματα Όχι εθνική στρατηγική (στόχοι για κάλυψη πληθυσμού, προγράμματα εφαρμογής, ενδιάμεσες γενιές [catch-up]) Παραλογισμός για εμβόλια με θετικό ισοζύγιο οφέλους / κόστους και επίδραση στη συλλογική ανοσία Kοινωνικές ανισότητες
Εμβολιασμός για ανεμοβλογιά στην Ελλάδα Ιστορικό: Κυκλοφορία στην Ελλάδα (στο εμπόριο): 10/2004 Ένταξη στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών: έως 03/2006 (συμμετοχή 25%) Κίνδυνος αύξησης φορτίου νοσηρότητας (εάν κάλυψη <70%) Ζήτημα δεοντολογίας (ποιος θα νοσήσει με/χωρίς εμβολιασμό) Ανάγκη για: Χορήγηση εμβολίου δωρεάν (χωρίς συμμετοχή) Επαρκής προμήθεια δημόσιων εμβολιαστικών κέντρων Οργάνωση εμβολιασμού μειονοτικών ομάδων Ενεργητικό πρόγραμμα εμβολιασμού ενδιάμεσων γενεών Ενεργητικό πρόγραμμα ενημέρωσης/εμβολιασμού ενηλίκων σε υψηλό κίνδυνο (επαγγελματίες υγείας, εκπαιδευτικοί) Καλή επιδημιολογική επιτήρηση έρπητα ζωστήρα
Συμπεράσματα Εφαρμογή εμβολιασμού: όχι αυτονόητα «καλή» Ανάγκη για ποσοτικές εκτιμήσεις ωφελειών κινδύνων αβεβαιοτήτων ένταξης εμβολίων στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ανάγκη για στάθμιση (και) με ελληνικά επιδημιολογικά δεδομένα Ανάγκη για ενεργητικές στρατηγικές εφαρμογής εμβολιασμού (όχι απλώς απαγγελία χρονοδιαγράμματος)
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Εγκύκλιος ΥΥΚΑ, Ιανουάριος 2006 Τα ασφαλιστικά ταμεία θα αποφασίσουν τον τρόπο διάθεσης και χορήγησης δια ποσοστού συμμετοχής
Φορείς Εθνική μελέτη εμβολιασμών: 2006 1.Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας 2.Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων 3.Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού 4.Εργαστήριο Υγιεινής ΑΠΘ 5.Δ/νσηΔημόσιαςΥγιεινήςΥΥΚΑ Συμμετείχαν 3.878 παιδιά σε σύνολο 4.387 (απόκριση 88,4%) από 342 σχολικά τμήματα Το δείγμα προέκυψε από συνολικά 5745 σχολεία με 7562 σχολικά τμήματα από ολόκληρη την Ελλάδα Οι εμβολιασμοί καταγράφηκαν το 2006 από τα Βιβλιάρια Υγείας με τη συνεργασία περίπου 200 επαγγελματιών υγείας από όλη την Ελλάδα
Διάμεση ηλικία 6,7 ετών Φύλο: αγόρια 50,4% κορίτσια 49,6% Ανήκουν σε μειονότητα: Μετανάστες 303 (7,8%) Έλληνες Μουσουλμάνοι 290 (7,5%) Αθίγγανοι (παιδιάπαιδιά που πηγαίνουν σχολείο) ) 52 Αστικές περιοχές 76,8% Αγροτικές περιοχές 23,2%
Αποτελέσματα Συντομογραφίες: ΣΠ: συνολικός πληθυσμός ΑΣΤ: αστικές περιοχές ΑΓΡ: αγροτικές περιοχές ΜΕΟ: μη ειδική ομάδα ΜΕ: μετανάστες ΜΟΥ: έλληνες μουσουλμάνοι ΑΘ: έλληνες αθίγγανοι
Κοκκύτης Δόση εμβολίου (κάλυψη %) ομάδα αδ βδ γδ δδ εδ 3δ-1ε 4δ-2ε 5δ-5ε ΣΠ 99,9 99,5 99,2 98,3 90,1 93,9 80,5 82,8 ΑΣΤ 99,9 99,7 99,4 98,6 91,4 94,3 81,7 84,6 ΑΓΡ 99,4 98,7 98,4 97.2 84,4 91,9 75,6 75,3 ΜΕΟ 99,9 99,7 99,5 99,1 92,1 95,2 83,6 85,4 ΜΕΤ 99,9 99,6 99,0 96,2 76,4 89,4 56,5 65,0 ΜΟΥ 98,3 95,9 96,3 91,9 82,6 86,5 72,9 76,8 ΑΘ 92,2 90,2 79.7 62,5 39,3 28,5 20,7 22,7
Διφθερίτιδα- Τέτανος Δόση εμβολίου (κάλυψη %) ομάδα αδ 4δ-2ετος 5δ-5ετος ΣΠ 99,9 80,6 83,1 ΑΣΤ 100 81,7 84,8 ΑΓΡ 99,6 75,6 75,7 ΜΕΟ 99,9 83,6 85,6 ΜΕΤ 99,9 57,1 65,7 ΜΟΥ 99,7 73,6 78,0 ΑΘ 100 20,7 22,7
Πολιομυελίτιδα Δόση εμβολίου (κάλυψη %) ομάδα αδ 4δ-2ετος 5δ-5ετος ΣΠ 99,9 78,4 80,4 ΑΣΤ 100 79,8 82,4 ΑΓΡ 99,6 72,5 72,2 ΜΕΟ 99,9 81,9 82,6 ΜΕΤ 99,9 59,2 66,0 ΜΟΥ 100 71,8 76,7 ΑΘ 100 17,2 25,7
Ιλαρά-Ερυθρά-Παρωτίτιδα Δόση εμβολίου (κάλυψη %) ομάδα αδ βδ 1δ-2ετος 2δ-5ετος ΣΠ 98,3 76,0 86,9 46,1 ΑΣΤ 98,7 76,3 87,4 46,1 ΑΓΡ 96,7 74,5 84,9 46,1 ΜΕΟ 99,2 78,5 90,2 48,1 ΜΕΤ 92,2 52,5 60,7 23,5 ΜΟΥ 97,8 79,7 83,4 45,8 ΑΘ 81,5 40,1 23,1 13,4
Αιμόφιλος ινφλουέντσας Δόση εμβολίου (κάλυψη %) ομάδα αδ πλήρης Πρωτ.σειρά ΣΠ 94,7 85,4 71,4 ΑΣΤ 95,6 86,1 72,3 ΑΓΡ 91,0 82,4 67,9 ΜΕΟ 97,6 89,0 76,8 ΜΕΤ 72,6 57,4 31,1 ΜΟΥ 81,2 66,9 35,3 ΑΘ 39,1 37,5 4,3
Ηπατίτιδα Β Δόση εμβολίου (κάλυψη %) ομάδα αδ γδ 3δ-1ετος ΣΠ 97,7 95,3 29,8 ΑΣΤ 97,7 95,3 27,7 ΑΓΡ 97,7 95,2 43,3 ΜΕΟ 97,8 96,1 17,6 ΜΕΤ 96,8 91,0 38,6 ΜΟΥ 98,3 95,8 71,9 ΑΘ 88,7 58,6 8,0
Ηπατίτιδα Α-Μηνιγγιτιδόκοκκος C-Γρίππη Δόση εμβολίου (κάλυψη %) ομάδα αδηα βδηα 1δMnc 1δγριπ ΣΠ 42,3 36,9 71,8 14,6 ΑΣΤ 45,1 39,8 73,6 16,2 ΑΓΡ 30,0 24,6 64,0 7,9 ΜΕΟ 45,1 40,0 75,8 16,1 ΜΕΤ 22,6 14,7 40,3 3,2 ΜΟΥ 13,0 10,8 58,7 3,9 ΑΘ 0,00 0,00 11,7 0,00
Συντομογραφίες εμβολίων DTP Διφθερίτιδας-Τετάνου-Κοκκύτη DTwP Διφθερίτιδας-Τετάνου-Κοκκύτη, ολοκυτταρικό DTaP Διφθερίτιδας-Τετάνου-Κοκκύτη, ακυτταρικό DT Διφθερίτιδας-Τετάνου Td Διφθερίτιδας-Τετάνου τύπου ενηλίκου OPV Πολιομυελίτιδας, πόσιμο (ζώντες ιοί) IPV Πολιομυελίτιδας, αδρανοποιημένο-ενισχυμένο (ενέσιμο) MMR Ιλαράς-Ερυθράς-Παρωτίτιδας Hib Αιμόφιλου ινφλουέντσας τύπου b MCVC Μηνιγγιτιδόκοκκου C, συνδεδεμένο MPV2 Μηνιγγιτιδόκοκκου Α-C, πολυσακχαριδικό MPV4 Μηνιγγιτιδόκοκκου Α-C-Υ-W135, πολυσακχαριδικό PCV7 Πνευμονιόκοκκου 7δύναμο, συνδεδεμένο PPV23 Πνευμονιόκοκκου 23δύναμο, πολυσακχαριδικό HepB Ηπατίτιδας Β HepA Ηπατίτιδας Α Var Ανεμευλογιάς Infl Γρίππης BCG Φυματίωσης
Διενέργεια φυματινοαντίδρασης (Mantoux) ομάδα 1 φυματινοαντίδραση (%) ΣΠ 78,3 ΑΣΤ 80,3 ΑΓΡ 69,9 ΜΕΟ 80,1 ΜΕΤ 56,8 ΜΟΥ 96,4 ΑΘ 52,2
Φορείς Εμβολιασμών Φορέας Εμβολιασμού 1 ης δόσης εμβολίου DTP ομάδα ΙΔΙΩΤ ΚΥ ΙΚΑ ΠΙΚΠΑ ΑΛ.ΔΗΜ ΣΠ 70,0 5,6 8,8 4,4 5,7 ΑΣΤ 72,7 4,8 9,2 4,1 4,6 ΑΓΡ 59,1 8,7 5,4 5,4 10,3 ΜΕΟ 76,3 4,6 8,0 3,4 5,5 ΜΕΤ* 48,8 12,4 13,1 9,9 7,0 ΜΟΥ 45,9 9,6 24,0 6,5 8,5 ΑΘ 7,3 25,6 5,4 32,6 12,2
Φορέας Εμβολιασμού 5ης δόσης εμβολίου DTP ομάδα ΙΔΙΩΤ ΚΥ ΙΚΑ ΠΙΚΠΑ ΑΛ.ΔΗΜ ΣΠ 67,7 5,8 10,7 3,5 6,0 ΑΣΤ 70,1 6,7 13,5 2,5 5,6 ΑΓΡ 56,9 13,7 12,6 1,9 12,8 ΜΕΟ 72,2 7,1 11,8 2,0 6,2 ΜΕΤ 23,1 20,0 26,9 6,8 11,1 ΜΟΥ 49,9 9,0 26,2 0,3 12,3 ΑΘ 19,9 8,8 11,2 13,9 4,6
Εναλλακτικά χρονοδιαγράμματα εμβολιασμού μεγάλου ασφαλιστικού φορέα για παιδιά 0-6 ετών 1 o 2 µ 4 µ 6 µ 15-18 µ 4-6 ετ DTaP+IPV DTaP+IPV DTaP DTaP+IPV DTaP+IPV HepB+Hib HepB+Hib HepB+Hib MMR MMR B.C.G. 2 o 2 µ 3 µ 4 µ 6 µ 8 µ 15-18 µ 4-6 ετ DTaP+IPV+Hib DTaP+IPV+ Hib DTaP DTaP+IPV+H ib DTaP+IPV HepB HepB Hib HepB MMR MMR B.C.G.
Πολλαπλά (πεντα-εξαπλά) εμβόλια 1.DTaP+IPV+Hib 2.DTaP+IPV+Hib +HepB
Πλεονεκτήματα: 1.Λιγότερα τρυπήματα στο παιδί 2.Λιγότερες επισκέψεις αλλά όχι μικρότερο κόστος 3.Ευκολότερη εισαγωγή νέων εμβολίων στα προγράμματα 4. Μαζικοί εμβολιασμοί παίδων-ενηλίκων? Μειονέκτημα: Η ταυτόχρονη χορήγηση πολλών αντιγόνων δυνατόν να μειώνει την αντισωματική απάντηση σε κάποια από τα συστατικά του εμβολίου
Ενδείξεις εμβολιασμού για πνευμονιόκοκκο (23δύναμο πολυσακχαριδικό εμβόλιο, άτομα > 2 ετών) 1 Άτομα >65 ετών Άτομαμεχρόνιανοσήματα(χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, καρδιαγγειακού, σακχ. διαβήτης, νεφρική ανεπάρκεια, νεφρωσικό σύνδρομο, αλκοολισμός, κίρρωση ήπατος, διαφυγή ΕΝΥ) Ασπληνία (ανατομική ή λειτουργική) Ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς (λέμφωμα, HIV+, χημειοθεραπεία) Άτομα σε ειδικά πλαίσια αυξημένου κινδύνου
1 Πολυσακχαριδικό εμβόλιο, 23-δύναμο: ~80% στελεχών, ~80% αποτελεσματικότητα
Παιδιά που ανήκουν σε οµάδες αυξηµένου κινδύνου για φυµατική µόλυνση /φυµατίωση Μετανάστες από χώρες µε υψηλόήµέσο δείκτη ενδηµικότητας Καταυλισµοί αθιγγάνων και άλλων πληθυσµιακών οµάδων που ζούν µε συνθήκεςοµαδικής διαβίωσης Παιδιά µε Mantoux(-) στην οικογένεια των οποίων υπάρχει άτοµο µε φυµατίωση (θετικά πτύελα) Νεογνά µητέρων που έχουν µολυνθεί µε τονιόηιv (όχι βρέφη συµπτωµατικά για AIDS) Νεογνά στο άµεσο περιβάλλον των οποίων, υπάρχει άτοµο µε φυµατίωση (εµβολιάζονται κατά τη γέννηση)
Ενδείξεις εμβολιασµού κατά της ηπατίτιδας Α σε χώρες µε χαµηλή και µέση ενδηµικότητα Ταξιδιώτες μακροχρόνιας παραμονής ( > 3 μήνες) σε ενδημικές περιοχές Επαγγελµατίες Υγείας Προσωπικόκαιτρόφιμοιιδρυµάτων που φιλοξενούν άτομα με νοητική υστέρηση Οµοφυλόφιλοι άνδρες Χρήστες ναρκωτικών ουσιών Ατοµα µεχρόνιαλοίµωξη µε τονιότηςηepβ ήχρόνια ηπατική νόσο Άτομα σε επαγγελματικό κίνδυνο έκθεσης ( πχ εργαζόμενοι στην ύδρευση - αποχέτευση) Πολυμεταγγιζόμενα άτομα
Ενδείξεις εµβολιασµού κατά της γρίππης Ασθµα ή άλλες χρόνιες πνευµονοπάθειες Καρδιακή νόσος µε σοβαρές καρδιοδυναµικές διαταραχές Ανοσοκαταστολή ( εξαιτίας νοσήµατος ή θεραπείας) Δρεπανοκυτταρική νόσος (και άλλες αιµοσφαιρινοπάθειες) Παιδιά που παίρνουν ασπριρίνη µακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki) για να ελαττωθεί ο κίνδυνος εµφάνισης σ.reye µετά από γρίππη. Σακχαρώδης διαβήτης ή άλλο χρόνιο µεταβολικό νόσηµα Χρόνια νεφροπάθεια Κλειστοί πληθυσμοί 1
Επαγγελµατίες υγείας Επαγγελµατίες που ασχολούνται µε εκτροφή πουλερικών 2 Ατοµα ηλικίας 60 ετών και άνω 1 Προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων - λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων 2 Ο ιός της γρίππης των πουλερικών κανονικά δεν προκαλεί νόσηση στον άνθρωπο. Είναι δυνατόν όμως, σε περίπτωση συλλοίμωξης με τον ιό της γρίππης των ανθρώπων να προκύψει μεταλλαγμένος ιός που να προσβάλλει και τον άνθρωπο. Για τον λόγο αυτό συvίσταται ο εμβολιασμός ατόμων που ασχολούνται με πουλερικά
Εμβόλια έναντι των Rota ιών Rota ιοί: συχνότερο αίτιο γαστρεντερίτιδας σε παιδιά ηλικίας <5 ετών Υψηλή θνητότητα (κυρίωςστιςαναπτυσσόμενεςχώρες) Υψηλή νοσηρότητα Παλαιότερο εμβόλιο: αποσύρθηκε επειδή προκαλούσε εγκολεασμό Σήμερα: Δύο εμβόλια (ζώντες εξασθενημένοι ιοί) Μονοδύναμο: ανθρώπινο στέλεχος Πενταδύναμο: ορότυποι G1, G2, G3, G4, P (βόεια στελέχη) Οδός χορήγησης: απότοστόμα Χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών Μονοδύναμο: 2 δόσεις μετά το 2ομήναζωήςανά1-2 μήνες Πενταδύναμο: 2ο-4ο-6ο μήναζωής Αποτελεσματικότητα: 85-100% Επιφύλαξη: Στην Ελλάδα δεν γνωρίζουμε ποίοι ορότυποι ευθύνονται για τη νόσο.
Εμβόλια έναντι του ιού των ανθρώπινων κονδυλωμάτων (ΗPV) Human Papilloma Virus (HPV) >100 ορότυποι Καρκίνος τραχήλου της μήτρας : κυρίως οι ορότυποι 16,18 (70% των περιπτώσεων) Σύσταση εμβολίων πρωτεϊνικό μόρφωμα (τεχνητό παρασκεύασμα) που παρομοιάζει με πρωτεΐνες του περιβλήματος (κάψας) του ιού Τετραδύναμο: ορότυποι 16,18, 6,11 Διδύναμο: ορότυποι 16,18 Οδός χορήγησης: ενδομυϊκά Χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών Τετραδύναμο: 0,2,6 μήνες Διδύναμο: 0,1,6 μήνες Αποτελεσματικότητα: 99,7%
Προβληματισμοί Ηλικία έναρξης εμβολιασμών: 9-26 ετών? Διάρκεια ανοσοπροστασίας Εμβολιασμός αρρένων? Επικράτηση άλλων οροτύπων του ιού μετά από ευρεία εφαρμογή των εμβολιασμών Οικονομικό κόστος Αδυναμία κάλυψης ομάδων υψηλού κινδύνου