Μάρτιος 2013
Η έρευνα αυτή πραγματοποιήθηκε από μια επιστημονική ομάδα η οποία επιλέχθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτό από τους φορείς «Αλληλεγγύη Κρήτης» και την «Ο.Ε.Β.Ε.Ν.Η.» υπό την αιγίδα του Δήμου Ηρακλείου. Η πράξη αυτή συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Πρόγραμμα Ε.Σ.Π.Α.) στο πλαίσιο του Προγράμματος Κοινωφελούς Εργασίας (ΚΟΧ/ 2012-2013). ΕΝΤΟΛΕΑΣ: ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ / Ο.Ε.Β.Ε.Ν.Η. ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ: Αντιπροσωπευτικό δείγμα της τάξης του 3% από Μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ανήκουν στην Ο.Ε.Β.Ε.Ν.Η. ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ: 181 Επιχειρήσεις. ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ: 03/12/2012-18/01/2013. ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ: Τυχαία δειγματοληψία βάσει κλάδου και γεωγραφικής κατανομής. ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ: Νομός Ηρακλείου. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ: Hμιδομημένο Ερωτηματολόγιο που περιλαμβάνει ερωτήσεις κλειστού και ανοιχτού τύπου με προσωπικές συνεντεύξεις. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Καργάκης Εμμανουήλ - Ψυχολόγος Μαρκάκη Ειρήνη - Κοινωνιολόγος Πετράκη Χριστίνα - Κοινωνική Ανθρωπολόγος Σαλτσίδης Μιχαήλ - Πολιτικός Επιστήμων 1
ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο 26,53 Μεταποίηση 26,51 Υπηρεσίες 46,96 ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 0-1 άτομα 59,6 2-4 άτομα 26,7 5-9 άτομα 8,8 10 άτομα & άνω 4,9 ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Έως 5 χρόνια 8,2 5-10 χρόνια 14,2 10-15 χρόνια 7,5 15 χρόνια & άνω 70,1 ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 100.000 60,2 100.000-300.000 17,7 Πάνω από 300.000 12,2 Δεν απαντώ 9,9 ΠΕΡΙΟΧΗ Νομός Ηρακλείου 100 2
Το τελευταίο έτος ο αριθμός των εργαζομένων σας έχει: 100 80 60 40 20 0 Αυξηθεί Μειωθεί Παραμείνει σταθερός Αυξηθεί Μειωθεί Παραμείνει σταθερός Εμπόριο 8,33 91,66 Μεταποίηση 2,08 43,75 54,16 Υπηρεσίες 28,23 71,76 Όπως παρατηρείται, κατά το έτος 2012 οι περισσότερες επιχειρήσεις διατήρησαν σταθερό τον αριθμό των εργαζομένων τους. Ο κλάδος της Μεταποίησης σημείωσε τη μεγαλύτερη μείωση προσωπικού, παράλληλα όμως και μια μικρή αύξηση της τάξεως του 2,08%, ενώ στον κλάδο του Εμπορίου και των Υπηρεσιών δεν πραγματοποιήθηκε καμία πρόσληψη. Αριθμός εργαζομένων ανά κλάδο: 0-1 άτομα 2-4 άτομα 5-9 άτομα 10 άτομα & άνω Εμπόριο 62,5% 29,26% 4,16% 4,16% Μεταποίηση 54,16% 25% 14,58% 6,25% Υπηρεσίες 64,7% 24,7% 5,9% 4,7% Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων και των τριών κλάδων είτε είναι αυτοαπασχολούμενοι, είτε έχουν μόνο 1 εργαζόμενο και αυτός είναι ο κυριότερος λόγος που έχει παραμείνει αμετάβλητος ο αριθμός του προσωπικού τους. 3
- Πόσο σημαντικά θεωρείτε τα ακόλουθα κριτήρια επιλογής προσωπικού; Κόστος εργασίας Εξειδίκευση 38,4 59,6 6,2 8,2 6,2 21,9 19,2 5,5 4,1 3,4 7,5 19,9 Εμπειρία/ Προϋπηρεσία 51,4 16,2 18,9 4,7 4,1 4,7 Γνώση χειρισμού Η/Υ 28,6 21,1 15 11,6 5,4 18,4 Γνώση ξένων γλωσσών 26,7 23,3 16,4 16,4 8,2 8,9 Οι περισσότεροι εργοδότες θεωρούν ως σημαντικότερο κριτήριο επιλογής προσωπικού την εξειδίκευση και την εμπειρία/ προϋπηρεσία στο αντικείμενο εργασίας και κατόπιν το μισθολογικό κόστος. Η γνώση χειρισμού Η/Υ ή ξένων γλωσσών αποτελεί σημαντικό κριτήριο για συγκεκριμένους κλάδους επιχειρήσεων. 4
Έχετε λάβει οποιαδήποτε χρηματοδότηση το τελευταίο έτος; ΝΑΙ 7,7% 14,3% 7,1% Αν ΝΑΙ, από πού; 7,1% Τραπεζικά Δάνεια Επιχορήγηση από το Κράτος Επιχορήγηση από την Ε.Ε. (Ε.Σ.Π.Α.) ΟΧΙ 92,3% 71,4% Άλλο Από το σύνολο των επιχειρήσεων του δείγματος, μόλις το 7,7% έλαβε κάποιου είδους χρηματοδότηση μέσα στο 2012, και από το ποσοστό αυτό, οι περισσότεροι (71,4%) επιδοτήθηκαν από προγράμματα του Κράτους, κυρίως του Ο.Α.Ε.Δ. αλλά και του Ε.Τ.Ε.Α.Ν. Από πού ενημερώνεστε για τα προγράμματα χρηματοδότησης; Άλλο (Σωματεία, Ο.Ε.Β.Ε.Ν.Η.) 32,2% Εμπορικό Επιμελητήριο 17% Γραφεία Συμβούλων 12,9% Μ.Μ.Ε. 20,5% Διαδίκτυο 17,5% Το μεγαλύτερο ποσοστό πληροφορείται κυρίως από τους συνδικαλιστικούς του φορείς και σε δεύτερη φάση από τα Μ.Μ.Ε. ενώ το μικρότερο ποσοστό των επιχειρηματιών ενημερώνεται για χρηματοδοτούμενα προγράμματα από Γραφεία Συμβούλων. 5
Από πού ενημερώνεστε για τις διάφορες φορολογικές / ασφαλιστικές αλλαγές; 4,5% 5,6% 7,3% Μ.Μ.Ε Διαδίκτυο Λογιστής 82,6% Άλλο (Σωματεία, Ο.Ε.Β.Ε.Ν.Η. κτλ.) Είναι προφανές ότι οι λογιστές αποτελούν την κυριότερη πηγή ενημέρωσης πάνω σε φορολογικά και ασφαλιστικά ζητήματα. Ακολουθούν το Διαδίκτυο και τα Μ.Μ.Ε. με πολύ μικρότερο ποσοστό. Είστε σε θέση να καλύψετε τις βασικές οικονομικές σας υποχρεώσεις; Αν ΝΑΙ, εμπρόθεσμα ή με καθυστέρηση; 51,1% 48,9% 49,7% 50,3% NAI OXI Εμπρόθεσμα Με καθυστέρηση Από τους επιχειρηματίες που ερωτήθηκαν, σχεδόν το 50% μπορεί να ανταποκριθεί στην κάλυψη των βασικών αναγκών της επιχείρησης. Από αυτό το ποσοστό, εκείνοι που μπορούν να ανταπεξέλθουν εγκαίρως στις οικονομικές τους υποχρεώσεις ξεπερνούν οριακά εκείνους που καλύπτουν τα έξοδα της επιχείρησης με κάποια καθυστέρηση. 6
- Με ποια σειρά προτεραιότητας καλύπτετε τις παρακάτω οικονομικές υποχρεώσεις της επιχείρησης σας; Λειτουργικά έξοδα Μισθοδοσία Δάνεια 6η 1,7 6η 26,9 6η 16,1 5η 3,3 5η 6,2 5η 23,9 4η 6,6 4η 7,6 4η 12,3 3η 11,6 3η 6,2 3η 14,2 2η 23,2 2η 18,6 2η 23,2 1η 53,6 1η 34,5 1η 10,3 Ασφαλιστικές εισφορές Εφορία Αμοιβή λογιστή 6η 5,1 6η 3,9 6η 26,4 5η 11,8 5η 14 5η 28,7 4η 23,6 4η 27,5 4η 18,4 3η 24,7 3η 29,2 3η 14,4 2η 19,7 2η 14,6 2η 7,5 1η 15,2 1η 10,7 1η 4,6 Παρατηρούμε ότι η πλειοψηφία των επιχειρηματιών του δείγματος μεριμνούν πρωτίστως για την εξόφληση των λειτουργικών εξόδων της επιχείρησης και εν συνεχεία για την καταβολή των μισθών των υπαλλήλων. Παρόλα αυτά, πολλοί επιχειρηματίες έχουν ως τελευταία προτεραιότητα την καταβολή της μισθοδοσίας είτε γιατί επωφελούνται από προγράμματα χρηματοδότησης είτε επειδή δεν έχουν πλέον καθόλου προσωπικό. Το ποσοστό των επιχειρηματιών που επιβαρύνονται με κάποιο δάνειο, το έχουν ως άμεση προτεραιότητα. Ακολουθούν η εφορία και οι ασφαλιστικές εισφορές, ενώ η πληρωμή του λογιστή συγκαταλέγεται στις τελευταίες προτεραιότητες τους. 7
- Αξιολογείστε τις παρακάτω δυσκολίες που αντιμετωπίζει η επιχείρησή σας κατά το τελευταίο έτος: Μισθολογικό κόστος 52,2 Ασφαλιστικές εισφορές 53,6 Φορολογία 59,7 24,9 24,9 3,3 14,4 11,7 11,1 7,2 2,2 2,8 2,2 14,4 1,1 1,1 2,2 11 Πάγια έξοδα 45,3 37,8 Ενοίκιο Ασυνέπεια είσπραξης οφειλών 27,8 27,2 1,1 1,7 5,5 18,8 27,6 4,4 4,4 16,1 17,8 19,4 6,7 8,9 9,4 20 8
Έλλειψη ρευστότητας 61 32,6 Δυσκολίες σε συναλλαγές 24,9 13,5 18,5 21,3 4 1,1 1,7 7,3 7,3 6,7 Όπως διασπιστώνεται, η έλλειψη ρευστότητας, και έπειτα η υψηλή φορολογία καθώς και οι ασφαλιστικές εισφορές είναι οι κυριότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες. Ακολουθούν με ποσοστό 45,3% τα πάγια έξοδα, ενώ όσον αφορά την ασυνέπεια είσπραξης οφειλών και τυχόν δυσκολίες σε συναλλαγές με αντιπροσώπους/ προμηθευτές, αυτά είναι προβλήματα που απασχολούν τους επιχειρηματίες είτε σε μικρότερο, είτε σε μεγαλύτερο βαθμό ανάλογα τον κλάδο της επιχείρησης. Τέλος, όσοι επιχειρηματίες δεν επιβαρύνονται ιδιαίτερα με έξοδα ενοικίασης και μισθοδοσίας αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το οίκημα είναι ιδιόκτητο και στο ότι η επιχείρηση έχει παραμείνει χωρίς ή με ελάχιστο προσωπικό. Η οικονομική σας δραστηριότητα έχει επηρεαστεί από την τοποθεσία της επιχείρησής σας; 59,1% 40,9% NAI OXI Σχεδόν 6 στους 10 επιχειρηματίες απάντησαν ότι το σημείο στο οποίο βρίσκεται η επιχείρησή τους δεν έχει επηρεάσει θετικά ή αρνητικά τον κύκλο εργασιών τους. 9
Κατά πόσο έχει επηρεάσει τον κλάδο σας η παράνομη δραστηριότητα/ παραεμπόριο; 70 60 50 40 30 20 10 0 Καθόλου Λίγο Πολύ Πάρα πολύ Εμπόριο 20,83 18,75 14,58 45,83 Μεταποίηση 10,41 16,66 18,75 54,16 Υπηρεσίες 8,23 11,76 16,47 63,52 Η παράνομη δραστηριότητα/ παραεμπόριο αποτελεί μεγάλο πλήγμα και για τους τρεις κλάδους των επιχειρήσεων, με τον κλάδο των Υπηρεσιών να αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα. Θεωρείτε ότι η ύπαρξη μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων έχει επηρεάσει διαχρονικά την αγορά του Ηρακλείου; 4% ΝΑΙ OXI 96% Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις έχουν συμβάλλει στην διαμόρφωση της παρούσας επιχειρηματικής κατάστασης στην αγορά του Ηρακλείου. 10
Το τελευταίο έτος ο κύκλος εργασιών της επιχείρησης σας (τζίρος) έχει: 120 100 80 60 40 20 0 Αυξηθεί Μειωθεί Παραμείνει σταθερός Εμπόριο 6,25 89,58 4,16 Μεταποίηση 2,08 95,83 2,08 Υπηρεσίες 0 89,41 10,59 Οι 9 στις 10 επιχειρήσεις και των τριών κλάδων έχουν καταγράψει σημαντική μείωση του ετήσιου κύκλου εργασιών τους. Ένα μικρό ποσοστό στον κλάδο του Εμπορίου και ένα ακόμη μικρότερο στον κλάδο της Μεταποίησης, σημείωσε αύξηση των εσόδων ενώ στον κλάδο των Υπηρεσιών δεν παρατηρήθηκε καμία αύξηση. Από τις επιχειρήσεις των οποίων ο τζίρος παρέμεινε αμετάβλητος, το μεγαλύτερο ποσοστό σημείωσε ο κλάδος των Υπηρεσιών. 11
Η μείωση της καταναλωτικής κίνησης και του τζίρου στην αγορά οφείλεται σε μεγαλύτερο βαθμό: 65 15,8 14,1 5,1 Στη συρρίκνωση των εισοδημάτων Στην έλλειψη ρευστότητας Στην κακή ψυχολογία και την αβεβαιότητα του αύριο Όλα τα παραπάνω Το 15,8% του δείγματος θεωρεί ότι η μείωση των μισθών αποτελεί το κυριότερο αίτιο για την υπάρχουσα οικονομική κατάσταση στην αγορά, ενώ το 65% εκτιμά ότι συμβάλλουν εξίσου τόσο η έλλειψη ρευστότητας όσο και η άσχημη ψυχολογική διάθεση των καταναλωτών. Η εφαρμογή των νέων μέτρων: 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Θα βελτιώσει την κατάσταση της οικονομίας Θα βαθύνει την ύφεση Θα παραμείνει στάσιμη Δεν γνωρίζω 3,9 86,2 5 4,9 Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (86,2%) απάντησε ότι η εφαρμογή των νέων μέτρων θα βαθύνει την ύφεση, το 5% ότι η οικονομική κατάσταση θα παραμείνει αμετάβλητη, ενώ μόνο το 3,9% αναμένει θετικά αποτελέσματα από την πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση. Το υπόλοιπο 4,9% των επιχειρηματιών δεν μπορεί να προβλέψει πως θα εξελιχθεί η κατάσταση της οικονομίας. 12
Πιστεύετε ότι η επιμόρφωση μέσω των σεμιναρίων από το Κ.Ε.Κ. και το Ι.Μ.Ε. της Γ.Σ.Β.Ε.Ε. θα βοηθούσε στην καλύτερη λειτουργία της επιχείρησής σας; 80 70 60 50 40 30 20 10 0 NAI OXI Εμπόριο 52,08 47,91 Μεταποίηση 72,91 27,08 Υπηρεσίες 77,64 22,35 Η πλειοψηφία των επιχειρηματιών και των τριών κλάδων θεωρούν ότι τα επιμορφωτικά αυτά σεμινάρια θα συνέβαλαν θετικά στην καλύτερη λειτουργία της επιχείρησης. Παρόλα αυτά, όσον αφορά τον κλάδο του Εμπορίου, ένα μεγάλο ποσοστό (47,91%) κρίνει ότι η διεξαγωγή τέτοιου είδους σεμιναρίων δεν θα ήταν ωφέλιμη. 13
- Ποια από τα παρακάτω θεωρείτε ότι είναι σημαντικότερα για την ανάκαμψη των επιχειρήσεων; Μείωση των συντελεστών Φ.Π.Α. Μείωση των συντελεστών φορολογίας επιχειρήσεων Πάρα πολύ Πολύ Αρκετά Λίγο 8,8 5,6 0,6 82,7 Πάρα πολύ Πολύ Αρκετά Λίγο 15,1 7,8 76 Πολύ λίγο Πολύ λίγο 0,6 Καθόλου 2,2 Καθόλου 0,6 Μείωση ασφαλιστικών εισφορών Συμψηφισμός των οφειλών του Δημοσίου (επιστροφή φόρου) Πάρα πολύ 72,5 Πάρα πολύ 43,2 Πολύ 15,2 Πολύ 18,2 Αρκετά 6,7 Αρκετά 14,2 Λίγο 2,8 Λίγο 5,1 Πολύ λίγο 1,7 Πολύ λίγο 4 Καθόλου 1,1 Καθόλου 15,3 Αύξηση κατώτατου μισθού στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα Ρύθμιση των επιχειρηματικών δανείων με θεσμικό πλαίσιο Πάρα πολύ 51,4 Πάρα πολύ 58,2 Πολύ 20,9 Πολύ 24,9 Αρκετά 15,8 Αρκετά 7,9 Λίγο 4 Λίγο 4,5 Πολύ λίγο 4,5 Πολύ λίγο 1,7 Καθόλου 3,4 Καθόλου 2,8 14
Προσαρμογή του Ε.Σ.Π.Α. στα νέα οικονομικά δεδομένα Εκσυγχρονισμός και εισαγωγή νέων τεχνολογικών υποδομών Πάρα πολύ 51,7 Πάρα πολύ 30,5 Πολύ 28,1 Πολύ 20,3 Αρκετά 10,1 Αρκετά 19,8 Λίγο 2,8 Λίγο 10,2 Πολύ λίγο 3,4 Πολύ λίγο 8,5 Καθόλου 3,9 Καθόλου 10,7 Πάταξη γραφειοκρατίας Πάρα πολύ 74,9 Πολύ 15,1 Αρκετά Λίγο Πολύ λίγο Καθόλου 3,4 1,1 3,9 1,7 Σημαντικότερες ενέργειες για την βελτίωση της επιχειρηματικότητας θεωρούνται η μείωση του Φ.Π.Α. και των συντελεστών φορολογίας επιχειρήσεων καθώς και των ασφαλιστικών εισφορών. Ωστόσο και η γραφειοκρατία αποτελεί άλλο ένα αξιοσημείωτο εμπόδιο για την καλύτερη λειτουργία των επιχειρήσεων. Περισσότεροι από το 50% των επιχειρηματιών πιστεύουν ότι η δημιουργία ευνοϊκότερων όρων, τόσο στα επιχειρηματικά δάνεια όσο και στα προγράμματα χρηματοδότησης του Ε.Σ.Π.Α. θα διευκόλυναν σε σημαντικό βαθμό τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Επιπλέον, η αύξηση του κατώτατου μισθού θα συνέβαλλε θετικά στην ανάκαμψη της επιχειρηματικής δραστηριότητας εφόσον, όμως, υπάρξει παράλληλα μία γενικότερη ανάπτυξη της οικονομίας. Τέλος, ο συμψηφισμός και η αποπληρωμή των οφειλών του Δημοσίου προς τις επιχειρήσεις κρίνεται πολύ ωφέλιμη δράση για τους κλάδους που αφορά, ενώ οι εκσυγχρονιστικές τάσεις δεν συγκαταλέγονται στις κυριότερες ενέργειες που θα βοηθούσαν στην επιχειρηματική ανάκαμψη. 15
Σε ποιό βαθμό σας διακατέχει το συναίσθημα του άγχους το τελευταίο έτος; 60 50 40 30 20 10 0 Καθόλου Πολύ λίγο Λίγο Μέτρια Πολύ Πάρα πολύ 2,2 1,1 2,8 14,5 25,7 53,6 Είναι εμφανές ότι σχεδόν 8 στους 10 επιχειρηματίες παρουσιάζουν πολύ υψηλά επίπεδα άγχους το τελευταίο χρονικό διάστημα λόγω της υπάρχουσας οικονομικής κατάστασης. Πόσο αισιόδοξος νιώθετε το τελευταίο έτος; Υψηλή μορφή απαισιοδοξίας 30,2% Συγκρατημένη αισιοδοξία 38,5% Ήπια μορφή απαισιοδοξίας 31,3% Παρά την έντονη αγχώδη διάθεση που επικρατεί, εντούτοις το 38,5% των επιχειρηματιών δεν είναι ιδιαίτερα απαισιόδοξοι ή αποθαρρυμένοι για το μέλλον. Το υπόλοιπο 61,5% χωρίζεται σχεδόν ισάριθμα σε εκείνους που διακατέχονται είτε από ήπια είτε από έντονη μορφή απαισιοδοξίας. 16
Θεωρείτε ότι η επιχείρησή σας στο μέλλον: 11% Θα έχει πρόβλημα βιωσιμότητας 35% Θα παραμείνει σταθερή Θα αναπτυχθεί 54% Μόλις το 11% των επιχειρηματιών αισιοδοξεί για την πορεία της επιχείρησής του, λίγο πιο πάνω από το 1/3 προβλέπει ότι θα παραμείνει στην ίδια οικονομική κατάσταση, ενώ οι περισσότεροι από τους μισούς επιχειρηματίες εκτιμούν ότι μελλοντικά θα δυσκολευτούν να κρατήσουν την επιχείρησή τους ανοικτή. Αξίζει να αναφερθεί ότι στα πλαίσια της τυχαίας δειγματοληψίας της έρευνας καταγράφηκε ένας σημαντικός αριθμός κλειστών επιχειρήσεων στα ακόλουθα Σωματεία: ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (ΛΟΥΚΕΤΑ) Γυναικών Επιχειρηματιών 12 Ηλεκτρολόγων Εγκαταστατών 6 Κουρέων/Κομμωτών 5 Επιπλοξυλουργών 4 Μεσιτών 2 Πωλητών Πετρελαιοειδών 1 Υδραυλικών 1 17
Γνωρίζετε την Ο.Ε.Β.Ε.Ν.Η.; 26,5% NAI 73,5% OXI Αν ΝΑΙ, είστε ικανοποιημένοι με τη δράση της; Πάρα πολύ 19,2 Πολύ 23,1 Αρκετά 33,1 Λίγο 18,5 Καθόλου 6,2 Από το 73,5% των επιχειρηματιών μελών που γνωρίζουν την Ο.Ε.Β.ΕΝ.Η., οι περισσότεροι είναι αρκετά έως και πάρα πολύ ικανοποιημένοι με τη δράση της και θεωρούν ότι καταβάλει αξιόλογες προσπάθειες για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 26,5% δεν γνωρίζει τον δευτεροβάθμιο συνδικαλιστικό του φορέα. 18
Πώς κρίνετε την δημιουργία της τηλεφωνικής γραμμής ψυχολογικής υποστήριξης των επιχειρηματιών και των οικογενειών τους; 87,7 1,8 10,5 Θετικά Αρνητικά Ουδέτερα Υπάρχει ξεκάθαρα μια θετική αντιμετώπιση ως προς την δημιουργία της τηλεφωνικής γραμμής ψυχολογικής υποστήριξης των επιχειρηματιών και των οικογενειών τους, σε ποσοστό που αγγίζει το 88%. Λίγοι είναι εκείνοι που δυσκολεύονται να κάνουν κάποια εκτίμηση σχετικά με την χρησιμότητα της γραμμής, ενώ μονάχα το 1,8% θεωρεί ότι η ενέργεια αυτή δεν θα ωφελούσε. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνει η Ο.Ε.Β.Ε.Ν.Η. για την καλύτερη διεκδίκηση των δικαιωμάτων σας; 50,3 6,9 8,2 17,6 Κινητοποιήσεις διαρκείας Αποκλεισμό δημόσιων οργανισμών Έντονες συζητήσεις και άσκηση πίεσης στους αρμόδιους φορείς Ανανέωση της βάσης των συνδικαλιστικών ιδεών Οι 5 στους 10 επιχειρηματίες θεωρούν περισσότερο αποτελεσματικό τον συνεχή και έντονο διάλογο με τους αρμόδιους φορείς, παρά τις έμπρακτες μορφές κινητοποιήσεων. Το 17,6% των μελών των σωματείων πιστεύει ότι ο συνδικαλιστικός τους φορέας χρειάζεται μια γενικότερη αναμόρφωση της ιδεολογίας του. 19
Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας; 46,9 17,3 18,5 13,6 3,7 Στη μείωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών Στη μείωση του τραπεζικού δανεισμού Είναι ασύμφορη επένδυση λόγω φόρων Στην οικονομική αβεβαιότητα για το μέλλον Όλα τα παραπάνω Από το σύνολο των μελών των οποίων το αντικείμενο σχετίζεται με την οικοδομή, το 18,5% απάντησε ότι η κατακόρυφη πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας οφείλεται στην μείωση των δανειοδοτήσεων από τις τράπεζες, ενώ το 17,3% στην περικοπή των μισθών των εργαζομένων. Επιπλέον, η οικονομική αστάθεια και κατά συνέπεια η αρνητική ψυχολογία του κόσμου, καθώς και οι φορολογικές επιβαρύνσεις σε μικρότερο βαθμό, αποτρέπουν τους ενδιαφερόμενους να προβούν σε τέτοιου είδους ενέργειες. Τέλος, το υψηλότερο ποσοστό των ερωτηθέντων (46,9%), θεωρεί ότι όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό, αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για την ανέγερση οικοδομής. 20