IP/04/977 Βρυξέλλες, 20 Ιουλίου 2004 Ελλάδα: Η Επιτροπή προβαίνει σε νοµικές ενέργειες σε εννέα περιπτώσεις παράβασης της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Ελλάδας σε εννέα περιπτώσεις που αφορούν την περιβαλλοντική νοµοθεσία της ΕΕ. Σε µία από τις περιπτώσεις, η Επιτροπή θα ζητήσει τη συµµόρφωση της Ελλάδας µε απόφαση του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου. Το ικαστήριο είχε καταδικάσει την Ελλάδα για την µη κατάλληλη διάθεση του ηλεκτρολογικού εξοπλισµού που περιείχε πολυχλωροδιφαινύλια (PCB). Τα PCB είναι βιοµηχανικές χηµικές ουσίες οι οποίες χρησιµοποιούνταν ως επιβραδυντικά της φλογός, πλην όµως είναι καρκινογόνοι. Σε τρεις άλλες περιπτώσεις, η Επιτροπή παραπέµπει την Ελλάδα στο ικαστήριο, αφού η Ελλάδα αγνόησε τις προειδοποιητικές επιστολές της. Οι τρεις αυτές περιπτώσεις αφορούν τον µην ασφαλή χειρισµό ιλύος καθαρισµού (λυµατολάσπης) από µονάδα επεξεργασίας λυµάτων στην περιοχή των Αθηνών, έναν παράνοµο χώρο ταφής (χωµατερή) στην Κρήτη και την έλλειψη προστασίας ενός σπανίου είδους έχιδνας στη Μήλο. Στις υπόλοιπες πέντε περιπτώσεις, η Επιτροπή θα απευθύνει στην Ελλάδα γραπτές προειδοποιητικές επιστολές. Με τις ενέργειες αυτές, η Επιτροπή επιδιώκει την εκ µέρους της Ελλάδας ορθή εφαρµογή της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας της ΕΕ. Στην αντίθετη περίπτωση, οι πολίτες δεν τυγχάνουν της περιβαλλοντικής προστασίας που δικαιούνται. Σχολιάζοντας τις αποφάσεις, η αρµόδια για το Περιβάλλον Επίτροπος Margot Wallström δήλωσε: "Η περιβαλλοντική προστασία δεν είναι ζήτηµα πολυτέλειας στην πολιτική ηµερήσια διάταξη. Πρόκειται για πολύ σηµαντικές ανησυχίες των ευρωπαίων πολιτών. ικαιολογηµένα, απαιτούν καλύτερη προστασία για τα παιδιά τους, την υγεία και το περιβάλλον τους. Για να επιτευχθεί αυτό, τα κράτη µέλη πρέπει να πάρουν στα σοβαρά τις υποχρεώσεις που υπέχουν βάσει του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ. Η Ελλάδα οφείλει να αναβαθµίσει τις πρακτικές της και να καταβάλει εντονότερες προσπάθειες για την ορθή εφαρµογή της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας της ΕΕ.
Η Ελλάδα δεν εξασφαλίζει την αποµάκρυνση των καρκινογόνων χηµικών ουσιών Σε απόφασή του του 2003 1, το Ευρωπαϊκό ικαστήριο δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν εκπληρούσε τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάµει της Οδηγίας για τα PCB 2. Η Οδηγία επιδιώκει να εξασφαλίσει την ελεγχόµενη διάθεση (αποµάκρυνση) των πολυχλωροδιφαινυλίων (PCB), κατά τη διάρκεια της οποίας οι επικίνδυνες αυτές ουσίες πρέπει να εξαλειφθούν. Τα PCB είναι εξόχως ανθεκτικά και συσσωρεύονται στον άνθρωπο, στα ζώα και στο περιβάλλον. Μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο, να διαταράξουν τις ορµονικές λειτουργίες και να προκαλέσουν αναπτυξιακές ανωµαλίες. Μέχρι τη δεκαετία του 80, τα PCB χρησιµοποιούνταν ευρέως στον ηλεκτρολογικό εξοπλισµό, για λόγους αποφυγής της καύσης του εν λόγω εξοπλισµού. Τώρα, η χρήση τους στην ΕΕ υπόκειται σε αυστηρό έλεγχο, πλην όµως παραµένουν ορισµένες εφαρµογές και είδη εξοπλισµού που περιέχουν τις εν λόγω ουσίες. Προκειµένου να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα αυτό, η Οδηγία για τα PCB επιβάλλει στα κράτη µέλη, µεταξύ άλλων, τη διενέργεια απογραφών του εξοπλισµού που περιέχει PCB πέραν ορισµένων ορίων, καθώς και τη θέσπιση σχεδίων για τον ασφαλή καθαρισµό και/ή αποµάκρυνση του εν λόγω εξοπλισµού. Τα εν λόγω µέτρα αποβλέπουν στην εξασφάλιση του ορθού και ασφαλούς χειρισµού των εν λόγω εξαιρετικά επικίνδυνων χηµικών ουσιών. Παρά την απόφαση του ικαστηρίου και σειρά επίσηµων και ανεπίσηµων προειδοποιήσεων εκ µέρους της Επιτροπής, η Ελλάδα µόνο εν µέρει εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της. Μέχρι στιγµής, η Επιτροπή δεν έχει γίνει αποδέκτης απογραφών των συσκευών που περιέχουν PCB, ενώ τα σχέδια «καθαρισµού/αποµάκρυνσης» που προβλέπει η Ελλάδα δεν είναι ικανοποιητικά. Λόγου χάριν, οι ελληνικές αρχές δεν έχουν δηµιουργήσει τόπους τελικής διάθεσης (αποµάκρυνσης), και, ως εκ τούτου, επιτρέπουν την απεριόριστη «προσωρινή αποθήκευση» των ειδών εξοπλισµού που περιέχουν PCB. Με άλλα λόγια: τα ελληνικά µέτρα δεν εξασφαλίζουν την κατάλληλη διάθεση/αποµάκρυνση των PCB και δεν παρέχουν στους πολίτες τα επιδιωκόµενα υψηλά επίπεδα προστασίας. Κατόπιν αυτών, η Επιτροπή απέστειλε στην Ελλάδα µία πρώτη προειδοποιητική επιστολή, ζητώντας από αυτήν να συµµορφωθεί πλήρως µε την απόφαση του ικαστηρίου. Η µεταφορά ιλύος καθαρισµού από την Αθήνα θέτει σε κίνδυνο την υγεία του ανθρώπου και µολύνει το περιβάλλον Η Επιτροπή θα παραπέµψει την Ελλάδα στο ικαστήριο για την µη επεξεργασία και την επικίνδυνη µεταφορά ιλύος καθαρισµού από την µονάδα επεξεργασίας αστικών λυµάτων της Ψυτάλλειας, στα περίχωρα των Αθηνών. Η κατασκευή της µονάδας συγχρηµατοδοτήθηκε από την ΕΕ, µέσω του Ταµείου Συνοχής. Η µονάδα αυτή επεξεργάζεται τα λύµατα των Αθηνών. Κάθε µέρα, παράγει 300 τόννους ιλύος καθαρισµού (λυµατολάσπης). Η ποσότητα αυτή θα αυξηθεί σε 800 τόννους ηµερησίως όταν θα λειτουργήσει πλήρως το νέο σύστηµα επεξεργασίας λυµάτων. Η παραγόµενη λυµατολάσπη δεν τυγχάνει επιτόπιας επεξεργασίας, αλλά µεταφέρεται στο χώρο υγειονοµικής ταφής των Άνω Λιοσίων, ο οποίος απέχει 21 χιλιόµετρα. Η µεταφορά συνεπάγεται συνδυασµένη µεταφορά µε φορτηγά και πλωτά µέσα, διά µέσου πυκνοκατοικηµένων περιοχών. 1 Υπόθεση C-83/02 2 Οδηγία 96/59/ΕΚ του Συµβουλίου της 16 ης Σεπτεµβρίου 1996 για την διάθεση των πολυχλωροδιφαινυλίων (PCB) και των πολυχλωροτριφαινυλίων (PCT) 2
Η πρακτική αυτή θέτει σε κίνδυνο την υγεία του ανθρώπου, δεδοµένου ότι η ανεπεξέργαστη λυµατολάσπη ενδέχεται να περιέχει λοιµώδεις µικροοργανισµούς που µπορούν να καταλήξουν στο καταστρωµάτων δηµοσίων δρόµων λόγω διαρροών από τα φορτηγά. Ένα δεύτερο πρόβληµα συνίσταται στο γεγονός ότι η λυµατολάσπη διατίθεται σε υγρή µορφή, η οποία απαιτεί τριπλάσιο χώρο απ ό,τι η αποξηραµένη λυµατολάσπη. Ως αποτέλεσµα αυτού, ο χώρος υγειονοµικής ταφής των Άνω Λιοσίων έχει κορεσθεί. Η εκεί λυµατολάσπη υφίσταται ζυµώσεις και παράγει ρυπογόνα εκχυλίσµατα και αέρια θερµοκηπίου. Ωστόσο, εάν η λυµατολάσπη αποξηραινόταν, το µεγαλύτερο µέρος της θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί ως υλικό καύσεως. Οι πρακτικές αυτές συνιστούν παράβαση της Οδηγίας της ΕΕ για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων 3, σύµφωνα µε την οποία η ιλύς καθαρισµού που προέρχεται από τις µονάδες επεξεργασίας λυµάτων πρέπει να επαναχρησιµοποιείται, όποτε αυτό κρίνεται σκόπιµο, και οι διαδροµές διάθεσής της πρέπει να ελαχιστοποιούν τις τυχόν επιζήµιες επιδράσεις στο περιβάλλον. Επίσης, οι εν λόγω πρακτικές αντιβαίνουν στην Οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα 4, η οποία επιβάλλει στα κράτη µέλη να εξασφαλίζουν ότι τα απόβλητα ανακτώνται και διατίθενται χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του ανθρώπου και να βλάπτουν το περιβάλλον. Η Επιτροπή έχει ήδη προειδοποιήσει δύο φορές την Ελλάδα για την ανάγκη επίλυσης των προβληµάτων αυτών. Οι ελληνικές αρχές τόνισαν ότι προγραµµατίζουν την κατασκευή µονάδας αποξήρανσης της λυµατολάσπης στην Ψυτάλλεια και ότι ολοκλήρωσαν την επιβεβληµένη εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ωστόσο, η διαδικασία της προκήρυξης δεν έχει δροµολογηθεί, επειδή οι ελληνικές αρχές είχαν υποβάλει αίτηµα περαιτέρω χρηµατοδότησης εκ µέρους της ΕΕ. Εν τω µεταξύ, η µεταφορά λυµατολάσπης από την Ψυτάλλεια στα Άνω Λιόσια εξακολουθεί, όπως εξάλλου εξακολουθεί και η έκθεση των περιοίκων και του περιβάλλοντος σε κίνδυνο. Η αναµενόµενη αύξηση της παραγόµενης λυµατολάσπης θα επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή θα στραφεί πλέον προς το Ευρωπαϊκό ικαστήριο. Έλλειψη προστασίας ενός σπάνιου είδους έχιδνας στη Μήλο: παραποµπή στο ικαστήριο Επίσης, η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέµψει την Ελλάδα στο ικαστήριο για µη προστασία της έχιδνας της Μήλου, Vipera schweizeri. Το εν λόγω είδος έχιδνας είναι σπάνιο και χρήζει αυστηρής προστασίας σύµφωνα µε την Οδηγία της ΕΕ για τα ενδιαιτήµατα. Η Οδηγία για τα ενδιαιτήµατα 5 αποβλέπει στην προστασία σειράς απειλούµενων µε εξαφάνιση και πολύτιµων ζώων και φυτών, καθώς και των ενδιαιτηµάτων τους. Οι ελληνικές αρχές δεν εξασφάλισαν την διατήρηση του είδους και την λήψη µέτρων προστασίας στη Μήλο ώστε να αποτραπεί η σκόπιµη όχληση της έχιδνας. Μετά τις προειδοποιήσεις της Επιτροπής, οι ελληνικές αρχές προέβησαν στην λήψη µερικών ακόµα µέτρων, προς την κατεύθυνση ενός πλήρους νοµικού πλαισίου για την προστασία της έχιδνας. Ωστόσο, τα µέτρα αυτά δεν παρέχουν, ακόµη, ικανοποιητική προστασία για το είδος, και, ως εκ τούτου, η Επιτροπή απεφάσισε να παραπέµψει το ζήτηµα στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο. 3 Οδηγία 91/271/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 21 ης Μαΐου 1991 για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων 4 Οδηγία 75/442/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 15 ης Ιουλίου 1975 περί των στερεών αποβλήτων, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 91/156/ΕΟΚ 5 Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 21 ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτηµάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας 3
Παράνοµη ταφή αποβλήτων σε τόπο του δικτύου Natura 2000 Η τρίτη παραποµπή στο ικαστήριο αφορά έναν παράνοµο χώρο υγειονοµικής ταφής που λειτουργεί στον ενταγµένο στο δίκτυο Natura 2000 χώρο «Πρασσιανό Φαράγγι» στον Μαρουλά της Κρήτης. Ο τόπος αυτός φιλοξενεί σωρεία αγρίων πτηνών, κυρίως δε αρπακτικών, τα οποία τυγχάνουν προστασίας υπό την Οδηγία για τα άγρια πτηνά 6. Όντας παρόµοια µε την σχετική µε τα ενδιαιτήµατα Οδηγία, πλην όµως επικεντρωνόµενη στα πτηνά, η ως άνω οδηγία θεσπίζει ένα συνολικό καθεστώς προστασίας για τα απειλούµενα µε εξαφάνιση και πολύτιµα πτηνά της Ευρώπης, το οποίο περιλαµβάνει τον καθορισµό ειδικών ζωνών προστασίας που εντάσσονται στο δίκτυο Natura 2000. Το «Πρασσιανό Φαράγγι» έχει προταθεί, επίσης, ως σηµαντικό ενδιαίτηµα στο πλαίσιο της Οδηγίας για τα ενδιαιτήµατα. Και οι δύο Οδηγίες απαιτούν την αξιολόγηση δραστηριοτήτων, σχεδίων και έργων που ενδέχεται να θίξουν τις υπό προστασίαν ζώνες. Από τις έρευνες της Επιτροπής προέκυψε ότι ο χώρος υγειονοµικής ταφής λειτουργεί χωρίς άδεια και ότι θέτει σε κίνδυνο την υγεία του ανθρώπου και µολύνει το περιβάλλον. Λόγου χάριν, ο χώρος υγειονοµικής ταφής είναι κορεσµένος και υπάρχουν προβλήµατα συλλογής µολυσµένων υδάτων και βιοαερίου. Ο χώρος παραβιάζει τις Οδηγίες για τα ενδιαιτήµατα και για τα πτηνά καθώς και την Οδηγίαπλαίσιο για τα απόβλητα. Παρά δε τα επιβεβαιωµένα προβλήµατα και τις σηµαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στους περιοίκους, συνεχίζει να λειτουργεί. Οι ελληνικές αρχές δροµολόγησαν εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, προκειµένου να διορθώσουν τις ατέλειες του χώρου υγειονοµικής ταφής και να τον επεκτείνουν. Ωστόσο, η Επιτροπή κατέληξε στο συµπέρασµα ότι η εκτίµηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι επιδερµική, επειδή δεν συνεκτιµά την ύπαρξη ζώνης προστασίας και την παράνοµη λειτουργία του υφιστάµενου χώρου υγειονοµικής ταφής και, ως εκ τούτου, δεν εκτιµά καταλλήλως τις επιπτώσεις του χώρου στην υπό προστασία φυσική περιοχή "Πρασσιανό Φαράγγι". Κατόπιν αυτών, η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέµψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο. Μη εφαρµογή της Οδηγίας για το όζον Η Ελλάδα δεν θέσπισε και δεν γνωστοποίησε την αναγκαία οικεία εθνική νοµοθεσία εφαρµογής της Οδηγίας για το όζον 7. Η µεταφορά της Οδηγίας αυτής έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί στις 9 Σεπτεµβρίου 2003. Η Οδηγία για το όζον επιβάλλει στα κράτη µέλη την ενηµέρωση του πληθυσµού ώστε να παραµείνει στα σπίτια του και να κλείνει τα παράθυρα όταν οι συγκεντρώσεις όζοντος στα χαµηλά ατµοσφαιρικά στρώµατα (αιθαλοµίχλη) φθάνει σε ορισµένα όρια και να εξετάζουν τη λήψη µέτρων για τον περιορισµό των επιπέδων, π.χ. περιορίζοντας την οδική κυκλοφορία. Επίσης, η Οδηγία θεσπίζει µακροπρόθεσµους στόχους για την προστασία της υγείας του ανθρώπου και της βλάστησης, από το όζον των χαµηλών ατµοσφαιρικών στρωµάτων. Σε υψηλότερες συγκεντρώσεις, το όζον των χαµηλών ατµοσφαιρικών στρωµάτων µπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήµατα και να επιδεινώσει το άσθµα, ιδίως στους ηλικιωµένους και στα παιδιά, ενώ µπορεί, επίσης, να περιορίσει την ανάπτυξη των καλλιεργειών και δασών. 6 Οδηγία 79/409/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 2ας Απριλίου 1979 περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών 7 Οδηγία 2002/3/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για το όζον στον ατµοσφαιρικό αέρα 4
Οι συγκεντρώσεις όζοντος στα χαµηλά ατµοσφαιρικά στρώµατα συνήθως αυξάνουν όταν οι θερµοκρασίες είναι υψηλές. Ως εκ τούτου, είναι ιδιαίτερα σηµαντικό να εφαρµόσει η Ελλάδα την Οδηγία. Η Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει τελική προειδοποιητική επιστολή µε αυτό ακριβώς το αίτηµα. Εµπορία εκποµπών, ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος και επεξεργασία των λυµάτων Μαζί µε αρκετά άλλα κράτη µέλη, η Ελλάδα θα λάβει, από την Επιτροπή, γραπτές προειδοποιήσεις που θα της εφιστούν την προσοχή στις ακόλουθες παραλείψεις: (1) για την έκδοση και γνωστοποίηση, µέχρι τις 31 εκεµβρίου 2003, της µεταφοράς της Οδηγίας σχετικά µε τη θέσπιση συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής αερίων θερµοκηπίου στην ΕΕ 8 (τελική γραπτή προειδοποίηση) (2) να υποβάλει, µέχρι τις 31 Μαρτίου 2004, εθνικό σχέδιο διάθεσης που να περιγράφει την ποσότητα των δικαιωµάτων εκποµπής αερίων θερµοκηπίου που η Ελλάδα προτίθεται να χορηγήσει στις βιοµηχανίες της ούτως ώστε να είναι σε θέση να συµµετάσχουν του χρόνου στο σύστηµα εµπορίας εκποµπών της ΕΕ (πρώτη γραπτή προειδοποίηση) (3) να υποβάλει εκθέσεις για τη χρήση του φυτοφαρµάκου µεθυλοβρωµίδιο στα καλλιεργούµενα φυτά που αποτελούν το αντικείµενο εµπορίας. Το µεθυλοβρωµίδιο προσβάλλει την προστατευτική, για την υδρόγειο, στιβάδα του όζοντος και πρέπει να εξαλειφθεί, βάσει του κανονισµού της ΕΕ για το όζον 9 (πρώτη γραπτή προειδοποίηση) (4) να ανταποκριθεί σε προθεσµία ( εκέµβριος 2000) σχετικά µε την εγκατάσταση κατάλληλης µονάδας επεξεργασίας λυµάτων από πόλεις και κωµοπόλεις άνω των 15.000 κατοίκων, στο πλαίσιο της Οδηγίας για την επεξεργασία των αστικών λυµάτων (πρώτη γραπτή προειδοποίηση). Οι τέσσερις αυτές περιπτώσεις αποτελούν το αντικείµενο χωριστών ανακοινωθέντων τύπου (IP/04/861, IP/04/878 και IP/04/870). Νοµική διαδικασία Το άρθρο 226 της συνθήκης εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να προβεί σε νοµικές ενέργειες κατά κράτους µέλους που δεν τηρεί τις οικείες υποχρεώσεις. Σε περίπτωση που η Επιτροπή κρίνει ότι ενδέχεται να έχει σηµειωθεί παράβαση της κοινοτικής νοµοθεσίας που δικαιολογεί την δροµολόγηση διαδικασίας επί παραβάσει, απευθύνει "επίσηµη προειδοποιητική επιστολή" (πρώτη γραπτή προειδοποίηση) στο συγκεκριµένο κράτος µέλος, ζητώντας από αυτό να της διαβιβάσει τα σχόλιά του εντός συγκεκριµένης προθεσµίας, συνήθως δίµηνης. Βάσει της απαντήσεως, ή ελλείψει απαντήσεως, από το συγκεκριµένο κράτος µέλος, η Επιτροπή έχει το δικαίωµα να αποφασίσει να απευθύνει «αιτιολογηµένη γνώµη» (δεύτερη και τελική γραπτή προειδοποίηση) στο συγκεκριµένο κράτος µέλος. Εκεί προσδιορίζονται σαφώς και ρητά οι λόγοι για τους οποίους θεωρεί ότι έχει σηµειωθεί παράβαση της νοµοθεσίας ΕΕ και καλεί το κράτος µέλος να συµµορφωθεί εντός συγκεκριµένης προθεσµίας, συνήθως δίµηνης. 8 Οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 13 ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά µε τη θέσπιση συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής αερίων θερµοκηπίου εντός της Κοινότητας 9 Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 2037/2000 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 29 ης Ιουνίου 2000, για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος. 5
Σε περίπτωση που το κράτος µέλος δεν συµµορφωθεί µε την αιτιολογηµένη γνώµη, η Επιτροπή δύναται να αποφασίσει την παραποµπή της υπόθεσης στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο. Εάν το Ευρωπαϊκό ικαστήριο κρίνει ότι έχει σηµειωθεί παράβαση της Συνθήκης, το υπεύθυνο κράτος µέλος καλείται να προβεί στην λήψη των αναγκαίων µέτρων συµµόρφωσης. Το άρθρο 228 της συνθήκης εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να ενεργήσει κατά κράτους µέλους που δεν συµµορφώνεται µε προηγούµενη απόφαση του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου, απευθύνοντας, εκ νέου, πρώτη γραπτή προειδοποίηση («επίσηµη προειδοποιητική επιστολή») και στη συνέχεια δεύτερη και τελική γραπτή προειδοποίηση («αιτιολογηµένη γνώµη»). Το άρθρο εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να ζητήσει από το ικαστήριο την επιβολή χρηµατικού προστίµου στο συγκεκριµένο κράτος µέλος. Πληροφορίες για τις τρέχουσες στατιστικές σχετικά µε τις παραβάσεις υπάρχουν στον ιστότοπο: http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/sgb/droit_com/index_en.htm#infractions Εις ό,τι αφορά τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου πρβλ.: http://curia.eu.int/en/content/juris/index.htm 6