5 ο Γυμνάσιο ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ «Ενσυναίσθηση» Βιωματική Άσκηση Παιχνίδι Ρόλων για το θέμα του Σχολικού Εκφοβισμού Κωνσταντίνα Κοεμτζίδου Υποδιευθύντρια 5 ου Γυμνασίου Ν. Ιωνίας
Τα περιστατικά ενδοσχολικού εκφοβισμού: υπήρχαν πάντοτε αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια άλλαξαν μορφή 2
Πως μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτή την «πορεία προς τη βία» Δεν αδιαφορούμε, ακούμε και είμαστε κοντά στους μαθητές μας Συζητάμε μαθητές και καθηγητές Χτίζουμε γερές σχέσεις Καλλιεργούμε την αλληλεγγύη και αναπτύσσουμε την κοινωνική συνοχή 3
Πως μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτή την «πορεία προς τη βία» Διδάσκουμε στα παιδιά να συναισθάνονται τον μαθητή που δέχεται βία Προτείνουμε τρόπους αντίδρασης και άμυνας σε μια επιθετική συμπεριφορά Αναπτύσσουμε δημιουργικές δράσεις και προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων. Στόχος: η αύξηση της αυτοεκτίμησης των μαθητών μας. 4
Οι μαθητές Σκοπός Βιωματικής Δράσης Να αναγνωρίζουν φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού Να αποκτήσουν θετική στάση στην αντιμετώπιση του σχολ. εκφοβισμού μέσα από την: αφύπνιση τους σε σχέση με την συναισθηματική κατάσταση των εμπλεκόμενων παιδιών στον εκφοβισμό γνώση και εφαρμογή «πρακτικών λύσεων» 5
Στόχοι (Γνωστικοί) Οι μαθητές να είναι σε θέση να... αναγνωρίζουν τις μορφές βίας που ασκούνται. διακρίνουν ένα απλό περιστατικό βίας από ένα περιστατικό ενδοσχολικού εκφοβισμού. αναγνωρίζουν την συναισθηματική κατάσταση όλων των εμπλεκόμενων. περιγράφουν τις σκέψεις των εμπλεκόμενων. υποθέτουν την πιθανή εξέλιξη της ιστορίας που εκτυλίσσεται. 6
Στόχοι (Γνωστικοί) Οι μαθητές να είναι σε θέση να... συγκρίνουν με περιστατικά που βίωσαν στην καθημερινότητά τους. αναγνωρίζουν την σοβαρότητα ανάλογων περιστατικών αναγνωρίζουν τον πιο δυνατό ρόλο ως προς την αντιμετώπιση του περιστατικού. διακρίνουν μεθόδους αντιμετώπισης περιστατικών εκφοβισμού. επιλέγουν να μιλούν για τα περιστατικά εκφοβισμού που έχουν παρατηρήσει. 7
Στόχοι (Συναισθηματικοί - ΣΤΑΣΕΩΝ) Οι μαθητές να είναι σε θέση να... έχουν θετική στάση απέναντι στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. απορρίπτουν επιθετικές και προσβλητικές συμπεριφορές. ενθαρρύνουν το παιδί που εκφοβίζεται. υποστηρίζουν το παιδί που εκφοβίζεται. αποδέχονται την διαφορετικότητα των συμμαθητών. αρνούνται τη συμμετοχή σε περιστατικά εκφοβισμού. 8
Στόχοι (Ψυχοκινητικοί - ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ) Οι μαθητές να είναι σε θέση να... συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους. συνθέτουν τις απόψεις όλων των μελών της ομάδας. οργανώνουν την επιχειρηματολογία τους. διαχειρίζονται την διαφορετικότητα των απόψεών τους. παρουσιάζουν το αποτέλεσμα της εργασίας τους. 9
Γενική Περιγραφή Δράσης Η άσκηση αναπτύχθηκε σε υλικό που σχεδιάστηκε από το Χαμόγελο του Παιδιού στα πλαίσια του προγράμματος European AntiBullying Campaign και της εκστρατείας ΚΑΝΕ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΙΛΑ ΤΩΡΑ! 10
Σχεδιασμός 1. Επιλογή Σεναρίου: Σωματική-Λεκτική Βία ή Ηλεκτρονική Βία 2. Εφαρμογή σε αμιγές τμήμα γενικής παιδείας ή σε ανάμεικτα τμήματα 3. Επιλογή μαθητών σε κάθε ομάδα ανάθεση ρόλου 11
Επιλογή Σεναρίου Κριτήριο για την επιλογή του σεναρίου: Η ηλικία των μαθητών Α & Β τάξη: Σενάριο Σωματικής & Λεκτικής βίας Β & Γ τάξη: Ιστορία Ηλεκτρονικής Βίας 12
Φάσεις Εφαρμογής 1 η Φάση: Προβολή ταινίας μικρού μήκους 2η Φάση: 3η Φάση: 4η Φάση: 5η Φάση: 6η Φάση: Κατανομή παιδιών στις ομάδες Επεξεργασία Φύλλου Εργασίας Ανάγνωση απαντήσεων ομάδων και συζήτηση Προβολή ταινίας από άλλες οπτικές γωνίες Επεξεργασία Φύλλων Εργασίας και εξαγωγή συμπερασμάτων 13
Προβολή ταινίας Προβολή ολιγόλεπτης ταινίας, όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση και αφηγητής είναι το παιδί που δέχεται την βία. Ηλεκτρονική Βία Σωματική Λεκτική Βία 14
Κατανομή παιδιών στις ομάδες 1. Παιδί που δέχεται βία εκφοβισμό 2. Παιδί που ασκεί βία εκφοβισμό 3. Παιδί που παρατηρεί παθητικά 4. Παιδί που παρατηρεί και συμμετέχει στην άσκηση βίας 5. Γονέας 6. Καθηγητής 15
Επεξεργασία Φύλλων Εργασίας Από κάθε ομάδα ζητείται να απαντήσει σε διαφορετικά Φ.Ε.: Παιδί που δέχεται βία εκφοβισμό Παιδί που ασκεί βία εκφοβισμό Παιδί που παρατηρεί παθητικά Παιδί που παρατηρεί και συμμετέχει στην άσκηση βίας Γονέας Καθηγητής 16
Παιδί που δέχεται βία εκφοβισμό Είσαι το παιδί που εκφοβίζεται. Να γράψεις στο ημερολόγιό σου τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου γι αυτό. Tι σκέφτεσαι για τον εαυτό σου και τους άλλους, συμμαθητές ή ενήλικες; Τι φοβάσαι; Γιατί δεν αντιδράς; Τι περιμένεις και από ποιους; 17
Παιδί που ασκεί βία εκφοβισμό Είσαι το παιδί που εκφοβίζει. Να γράψεις στο ημερολόγιό σου τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου γι αυτό. Tι σκέφτεσαι για τον εαυτό σου; Τι εικόνα έχεις για σένα; Γιατί φοβίζεις έναν συμμαθητή σου; Τι νιώθεις όταν το κάνεις αυτό; Δε φοβάσαι μήπως μαθευτεί; Δε φοβάσαι τις συνέπειες; Δε σε νοιάζει που πληγώνεις έναν άνθρωπο; 18
Παιδί που παρατηρεί παθητικά Είσαι ένα παιδί που γνωρίζει τι συμβαίνει, αλλά παραμένει αμέτοχο. Δε συμμετέχεις στην «πλάκα», αλλά ούτε αντιδράς. Να γράψεις στο ημερολόγιό σου τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου γι αυτό. Tι νιώθεις όταν βλέπεις ότι ένα παιδί υποφέρει; Γιατί δεν αντιδράς; Τι θα μπορούσες να κάνεις, για να βοηθήσεις; 19
Παιδί που παρατηρεί και συμμετέχει στην άσκηση βίας Είσαι το παιδί που ξέρει τι συμβαίνει, γελάει μ αυτό, ενθαρρύνοντας έτσι το παιδί που εκφοβίζει. Να γράψεις στο ημερολόγιό σου τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου γι αυτό. Γιατί ενθαρρύνεις το θύτη; Τι αισθάνεσαι όταν ένα άλλο παιδί υποφέρει; Γιατί δεν αντιδράς διαφορετικά; 20
Γονέας Είσαι ο πατέρας ή η μητέρα του παιδιού που εκφοβίζεται. Παρατηρείς μια αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού σου και συζητώντας μαζί του μαθαίνεις ότι το εκφοβίζουν. Γράψε τις σκέψεις και τα συναισθήματα σου γι αυτό, αλλά και τρόπους με τους οποίους σκέφτεσαι να αντιδράσεις. 21
Καθηγητής Είσαι καθηγητής στο σχολείο των παιδιών και πληροφορείσαι από μαθητή παρατηρητή για το συγκεκριμένο περιστατικό εκφοβισμού. Αποφασίζεις να παρέμβεις και να μιλήσεις με το παιδί που εκφοβίζει. Γράψε τι σκοπεύεις να του πεις, ώστε η παρέμβασή σου να έχει αποτέλεσμα. 22
Οι απαντήσεις των ομάδων - συζήτηση Ανάγνωση από εκπρόσωπο κάθε ομάδας. Ορισμός και καταγραφή κυρίαρχων συναισθημάτων. Συζήτηση, η οποία καθοδηγείται από τον καθηγητή μέσω ερωτήσεων. Συμπεράσματα. Εντοπίζονται κακοί χειρισμοί και οι θετικές στάσεις. 23
Συνέχεια προβολής με επιλεγόμενο σενάριο διαφορετικών εκδοχών Όπως την βίωσε το παιδί που εκφοβίζει Όπως την βίωσε παιδί που παρατηρεί Προβάλλονται διάφοροι συνδυασμοί χειρισμών. 24
Επεξεργασία των Φύλλων Εργασίας 6η Φάση: Επεξεργασία Φύλλων Εργασίας και εξαγωγή συμπερασμάτων Διατύπωση συμπερασμάτων: πώς αντιλαμβάνονται οι μαθητές μας τα περιστατικά εκφοβισμού στο σχολείο. πώς τα αντιμετωπίζουν πώς αντιλαμβάνονται την αντίδραση και τις πιθανές επιλογές που έχουν όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα. 7η Φάση: Σύγκριση με προηγούμενες χρονιές 25
Μάρτιος 2013 26
Φεβρουάριος 2014 27
Φεβρουάριος 2014 28
Η δράση αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος της σχολικής πολιτιστικής δραστηριότητας «Εκτός προγράμματος Ψηφιακή εφημερίδα του 5 ου Γυμνασίου Ν. Ιωνίας» το σχολ. έτος 2012-2013 συμμετείχε στο πρόγραμμα η καθηγήτρια κ. Δώρα Χωριανοπούλου - ΠΕ02 Η δραστηριότητα συνεχίζεται και στο τρέχον σχολ. έτος 2013-2014 29
30
31
32
Πηγές http://www.e-abc.eu/gr/ http://www.onevibefilms.com/bullying/greek/ index.html http://www.antibullying.eu/el 33