ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΗ ΜΚ 0501, Διάλεξη 2η Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΑΛΕΝΤΩΝ Φαμίσης Κωνσταντίνος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα
Θέματα Στόχος της Διάλεξης: Να παρουσιαστεί το νέο σύστημα αναζήτησης ταλέντων, Το σχέδιο εκπαίδευσης και τα κριτήρια επιλογής αξιολόγησης των ταλέντων. Περιεχόμενα της διάλεξης Εισαγωγή Τα χαρακτηριστικά του ποδοσφαιριστή του αύριο Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ποδοσφαίρου υψηλού επιπέδου Τακτικές τάσεις Η μακροχρόνια συστηματική προπονητική διαδικασία στις αναπτυξιακές ηλικίες.
Θέματα Βασικοί κανόνες για να γίνει η προπόνηση τεχνικής πιο αποδοτική. Βασικά σημεία κλειδιά για τη σωστότερη προπόνηση φυσικής κατάστασης των νεαρών παικτών. Ανίχνευση ταλέντων Τα χαρακτηριστικά του ταλέντου Η προσωπικότητα του παίκτη Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόοδο των παικτών αρνητικά Ακαδημίες Συμπεράσματα
Ποιος είναι ο παίκτης του αύριο Ο ποδοσφαιριστής του αύριο είναι ο σημερινός αναπτυσσόμενος νεαρός ποδοσφαιριστής
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο ποδόσφαιρο και γενικότερα στον αθλητισμό, για την ολοκλήρωση ενός αθλητή το σημαντικότερο ρόλο παίζει η σωστή εκπαίδευσή του. Πάνω σε αυτόν βήματα βελτίωσης από πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. το τομέα, τα τελευταία χρόνια, έχουνε γίνει μεγάλα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Βήματα τα οποία έχουνε αλλάξει την εικόνα του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Μία εικόνα όμως που επιδέχεται ακόμη περισσότερη βελτίωση, ειδικά στον τομέα των ποδοσφαιρικών ακαδημιών και την εκπαίδευση των ποδοσφαιριστών τους.
Τα χαρακτηριστικά του ποδοσφαιριστή του αύριο!
Τα χαρακτηριστικά του ποδοσφαιριστή του αύριο! Ιδανικό ύψος 170-185 cm (σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία από το παγκόσμιο κύπελλο FIFA 2002) Υψηλή τεχνική και τακτική ποδοσφαιρική κατάρτιση Δύναμη Ταχύτητα Ισχυρή ψυχολογία Αποφασιστικότητα Δημιουργικότητα Εξαιρετική αερόβια ικανότητα (VO 2 max of 60 to 65)
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ποδοσφαίρου υψηλού επιπέδου 1. Συνδυασμός αποτελεσματικότητας και θεαματικότητας 2. Παιχνίδι που προσανατολίζεται σε γρήγορες ενέργειες σε όλη την διάρκεια του και σε όλες τις θέσεις. 3. Υψηλή ικανότητα προσαρμογής στον τακτικό τομέα από τον κάθε παίκτη και όλη την ομάδα. 4. Τέλεια τεχνική σε υψηλό ρυθμό και σε στενό χώρο κάτω από την πίεση του αντιπάλου. 5. Ενεργητική και ευέλικτη άμυνα. «Ενέργεια» και όχι αντίδραση. 6. Σίγουρη οργάνωση παιχνιδιού από το χώρο της άμυνας που να διακρίνεται για την ευελιξία της και τις τεχνικές ικανότητες.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ποδοσφαίρου υψηλού επιπέδου Δύναμη θέλησης ομαδικό πνεύμα και πειθαρχεία στην τακτική ως επιπλέον παράγοντας επιτυχίας. Ενσωμάτωση πολύτιμων ατομιστών σε ομοιογενείς ομάδες. Μεγάλο ποσοστό ευκαιριών για γκολ και γκολ από στάνταρ καταστάσεις: κόρνερ και φάουλ. Πολύπλευρο συναρπαστικό παιχνίδι στη μεσαία γραμμή με γρήγορες πάσες και εναλλαγές παιχνιδιού. Πολύπλευρες επιθέσεις με εναλλαγές μεταξύ σίγουρης οργάνωσης και γρήγορων προωθήσεων, Επιθετική ενεργητική άμυνα μέσα από ευέλικτες αμυντικές διατάξεις Δυνατές μονομαχίες με fair play
ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΤΑΣΕIΣ Η επιτυχία στο σύγχρονο ποδόσφαιρο εξαρτάται από τους παίχτες οι οποίοι μπορούν: Να εκμεταλλευτούν τους αντιπάλους πριν αυτοί μπορέσουν να σχηματίσουν ένα αμυντικό μπλοκ. Να κλέψουν την μπάλα και αμέσως να κινηθούν προς τα μπρος, Να δημιουργήσουν βάθος Να ξεπεράσουν τις τακτικές πίεσης Να δημιουργήσουν και να πετύχουν γκολ μόνοι τους.
ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΤΑΣΕIΣ Η επιτυχία στο μοντέρνο ποδόσφαιρο εξαρτάται από τους παίχτες οι οποίοι μπορούν: Να αποσταθεροποιήσουν τον αντίπαλο χρησιμοποιώντας ένα υπομονετικό κτίσιμο. Να κρατήσουν ή να χρησιμοποιήσουν τη μπάλα, ακόμα και όταν πιέζονται. Να αλλάζουν την προσέγγιση όταν είναι δυνατόν. να τρέξουν σε βάθος με ή χωρίς την μπάλα Να τελειώσουν με ψυχρή ικανότητα. Να μοιράσουν αποφασιστικές πάσες.
Απαιτήσεις του ποδοσφαίρου υψηλού επιπέδου Τεχνική Τελειοποίηση τεχνικής σε όλες τις θέσεις Τεχνική θέσεων με θεμέλιο τις βασικές τεχνικές Τακτική Δημιουργικότητα στις επιθέσεις με πλήρη γνώση των βασικών τακτικών συμπεριφορών. Φυσική κατάσταση Υψηλό επίπεδο φυσικής κατάστασης όλων των παικτών. Υψηλή ταχύτητα Συνέπειες για την προπόνηση των παιδικών και εφηβικών ομάδων Ενίσχυση της δημιουργικότητας με την μπάλα. Συστηματική προπόνηση τεχνικών ανάλογα με την ηλικία. Πλατιά βασική εκπαίδευση τακτικής. Δημιουργία σύγχρονης φιλοσοφίας επίθεσης και άμυνας. Φυσική κατάσταση σύμφωνα με τις εξειδικευμένες απαιτήσεις του ποδοσφαίρου. Ταχύτητα ως βασικός παράγοντας προώθησης ταλέντων.
1.Αποτελεσματική σύνδεση ομαδικού πνεύματος και ατομισμού 2.Ψυχική ποιότητα ως σημαντικός παράγοντας επιτυχίας. 1.Δημιουργία παικτών με προσωπικότητα 2.Ενίσχυση της χαράς για το παιχνίδι και δημιουργικότητα.
Η μακροχρόνια συστηματική προπονητική διαδικασία στις αναπτυξιακές ηλικίες Η μακροχρόνια συστηματική προπονητική διαδικασία στις αναπτυξιακές ηλικίες, χωρίζεται σε φάσεις ή στάδια και κάθε στάδιο έχει συγκεκριμένο προπονητικό περιεχόμενο (προπονητικό στόχο) το οποίο απορρέει από τη βιολογική ανάπτυξη του παιδιού. Απορρέει, δηλαδή, από τις βιολογικές δυνατότητες που έχει κάθε παιδί τη συγκεκριμένη ηλικία (υπενθυμίζεται, ότι η σεξουαλική ωρίμανση εμφανίζεται κατά την έναρξη της εφηβείας. Η πρώιμη, όμως, ηκανονικήήη όψιμη ωρίμανση κάθε ατόμου, υφίσταται από τη σύλληψη του ωαρίου από το σπερματοζωάριο και εκδηλώνεται κατά την εφηβεία). Επειδή στην πράξη δεν είναι εφικτή αυτή η προσέγγιση, γι αυτό οι διάφορες φάσεις ή στάδια διαμορφώνονται ανάλογα με τη χρονολογική ηλικία των παιδιών.
20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Εφηβική ηλικία 2η φάση Εφηβική ηλικία 1η φάση 2η φάση Σχολική ηλικία 1η φάση Προσχολική ηλικία Νηπιακή ηλικία Βρεφική ηλικία Τέλος της ανάπτυξης 2η αναπτυξιακή «κορύφωση» «Χρυσή ηλικία της μάθησης» «κορύφωση» της 1ης ανάπτυξης Χρυσή ηλικία του παιδιού Προπόνηση για υψηλού επιπέδου απόδοση Προπόνηση για απόδοση Προπόνηση οικοδόμησης και σχηματισμού του παίκτη του αύριο Βασική προπόνηση Μύηση - Εισαγωγή Ανακάλυψη
Η διαδικασία μέσω της οποίας οι παίκτες εξελίσσονται και αναπτύσσονται στην προπόνησή τους 3 ο Στάδιο 2 ο Στάδιο 1 ο Στάδιο Πορεύομαι στο δρόμο που οδηγεί στην επιτυχία (ο παίκτης υπηρετεί την ομάδα) Οι ιδιαίτερες ικανότητες που αποκτήθηκαν απο κάθε παίκτη χρησιμοποιούνται προς όφελος της ομάδας. Ο παίκτης γίνεται μέρος του συνόλου της ομάδας (τακτική) Ο παίκτης υπηρετεί το παιχνίδι του ποδοσφαίρου και την ομάδα του. Συνυπολογισμός του παίκτη στην ομάδα (τεχνική και τακτική) Το ποδόσφαιρο και το παιχνίδι υπηρετούν τον παίκτη καθώς αυτός αναπτύσσεται. Ανάπτυξη και ατομική προπόνηση του νεαρού ποδοσφαιριστή.
Βασικοί κανόνες για να γίνει η προπόνηση τεχνικής πιο αποδοτική! Α) Ο χρόνος που αφιερώνεται στην προπόνηση τεχνικής πρέπει να αυξηθεί. Στο αναπτυξιακό στάδιο τουλάχιστον το 50 με 60% πρέπει να εμπεριέχει προπόνηση τεχνικής. Κατά την προθέρμανση και την αποκατάσταση θα πρέπει στο πρόγραμμα να εμπεριέχεται η επαφή με τη μπάλα. Β) Η προπόνηση τεχνικής θα πρέπει να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Τα περιεχόμενα και οι προπονητικές μέθοδοι πρέπει να προσαρμόζονται στην ηλικία και το επίπεδο των παικτών. Οι παίκτες πρέπει να προπονούνται στην τεχνική όσο νωρίτερα γίνεται! Ενώ οι ασκήσεις δεν πρέπει να τοποθετούνται απλά η μία μετά την άλλη, αλλά αντίθετα, θα πρέπει να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο που να σχετίζονται με το παιχνίδι.
Δυστυχώς η εμπειρία μας δείχνει ότι στην εκπαίδευση του νεαρού ποδοσφαιριστή η διδασκαλία της τεχνικής παραμελείται, με την προσοχή να επικεντρώνεται σε προπόνηση ομαδικής τακτικής και φυσικής κατάστασης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να παρατηρούνται μεγάλα κενά στην εκπαίδευση σε ηλικίες (15-16 ετών), όταν οι νεαροί παίκτες βρίσκονται σε παιχνίδι υπό πίεση, όπου εμφανίζεται μειωμένη ικανότητα επιλογής σωστής τεχνικής κίνησης από τους παίκτες και παράλληλα έλλειψη ταχύτητας στις κινήσεις τους. Η βασικότερη αιτία για αυτό το φαινόμενο είναι η έλλειψη κινητικών εμπειριών, τις οποίες οι νεαροί αθλητές παλαιότερα μπορούσαν να κερδίσουν μέσα από τα παιχνίδια στους δρόμους και τις αλάνες.
Βασικά σημεία κλειδιά για τη σωστότερη προπόνηση φυσικής κατάστασης των νεαρών παικτών. Αντοχή Οι νέοι που παίζουν ποδόσφαιρο φυσιολογικά μπορούν να αναπτύξουν τη βασική τους αντοχή εύκολα. Συνεχόμενες ασκήσεις με τη μπάλα η πρακτικά παιχνίδια μπορούν να αναπτύξουν τη βασική αντοχή. Η αερόβια ικανότητα μπορεί να αυξηθεί σταδιακά από την ηλικία των 14-15 ετών (με τη διαλειμματική μέθοδο προπόνησης).μικρά πρακτικά παιχνίδια σε περιορισμένο χώρο(3v3/4v4/5v5) περιλαμβάνονται επίσης για την προπόνηση αερόβιας ικανότητας υψηλής έντασης.
Ταχύτητα Η ταχύτητα βελτιώνεται ανάμεσα στην ηλικία των 9-13 ετών. Μπορεί να γίνει συνδυασμός προπόνησης ταχύτητας,τεχνικής με στόχο τη βελτίωση της ταχύτητας (εκμάθηση κινητικών προγραμμάτων). Η ταχύτητα αντίδρασης και έκρηξης μπορούν να βελτιωθούν με τη χρήση διάφορων παιχνιδών ασκήσεων (συναγωνιστικών η παιχνιδιών). Οι ιδιότητες της ταχυδύναμης και της αντοχής στην ταχύτητα (αναερόβια), μπορούν να δουλευτούν μετά την ηλικία των 16-17 ετών σε χαμηλές εντάσεις παράλληλα με την προπόνηση δύναμης, δουλεύοντας σε καταστάσεις παιχνιδιού. Προσοχή!!! Τα διαλείμματα μεταξύ των ασκήσεων και των επαναλήψεων πρέπει να είναι πλήρη
Δύναμη Στην ηλικία των 12-14 ετών οι συνθήκες είναι ιδανικές για την ανάπτυξη της γενικής δύναμης (ασκήσεις με το βάρος του σώματος). Η πλειομετρική προπόνηση δύναμης μπορεί να εισαχθεί στην ηλικία των 14-15 ετών (προσοχή όμως στη δυναμική της επιβάρυνσης!!!) Συντονισμός Ο συντονισμός είναι βασικό στοιχείο για την εκτέλεση όλων των τεχνικών δεξιοτήτων και η ανάπτυξή του μπορεί να ξεκινήσει από τα 6 με 8 έτη (ηηλικία10-12 ετών θεωρείται η καλύτερη ηλικία κινητικής μάθησης). Μπορεί να βελτιωθεί με τη χρήση δρομικών και συντονιστικών ασκήσεων (π.χ. Skipping), αλλά και με ασκήσεις παιγνιώδους μορφής. Λαμβάνουμε πάντα υπόψη τις αρχές της σύνθετης ανάπτυξης, της πολυπλευρικότητας και της συνέχειας!!!
Κινητικότητα Ο παιδικός σωματότυπος από τη φύση του έχει υψηλό ποσοστό κινητικότητας. Αυτό δε σημαίνει όμως πως η προπόνηση κινητικότητας θα πρέπει να παραμελείται. Ακριβώς το αντίθετο μάλιστα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται σε δραστηριότητες που αναπτύσσουν αυτή την ιδιότητα (π.χ. συναγωνιστικά παιχνίδια) Μέχρι την ηλικία των 10-11 ετών η κινητικότητα βελτιώνεται μέσω της προπόνησης. Σε μεγαλύτερη ηλικία η προπόνηση κινητικότητας θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική (ιδίως στην επιλογή των ασκήσεων).
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Συντονισμός Αερόβια ικανότητα Αναερόβια ικανότητα Ταχύτητα Δύναμη Κινητικότητα
Ανίχνευση ταλέντων Οι παίκτες ταλέντα δε βρίσκονται στις γωνιές των δρόμων. Οι επαγγελματίες ανιχνευτές ταλέντων πολλές φορές αναγκάζονται να εξαντλήσουν κάθε μέθοδο για να ανακαλύψουν τέτοιους παίκτες. Το αληθινό ταλέντο: Είναι 20% ταλέντο και 80% σκληρή δουλειά. Μπορεί να εκπληρώσει κατορθώματα μέσα στο γήπεδο που άλλοι παίκτες δε μπορούν.
«Όταν μιλάμε για πραγματικό αθλητικό ταλέντο, εννοούμε εκείνο το άτομο που έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να πραγματοποιήσει εξαίρετες αθλητικές επιδόσεις» (Rothig, 1983)
Τα χαρακτηριστικά του ταλέντου! Ο παίκτης Σωματική δομή, ανάλογα με την ηλικία του παίκτη ή τη θέση του. Αυτό το κριτήριο είναι πολύ σημαντικό στις μέρες μας. Πράγματι, κάποιοι πιστεύουν πως αυτό είναι το κριτήριο για να διαλέξεις έναν παίκτη. Έλεγχος της μπάλας, φυσική τεχνική ικανότητα Πλούσιο κινησιολόγιο Ταχύτητα εκτέλεσης Τακτικές γνώσεις (ποδοσφαιρική ευφυΐα) Καθαρό και καλό διάβασμα του παιχνιδιού Καλή αίσθηση του χώρου Ικανότητα σωστής επιλογής (απόφασης) κίνησης, κ.λ.π.
Η προσωπικότητα του παίκτη Εσωτερική παρακίνηση (επιθυμία να παίζει και να προπονείται) Ικανότητα μάθησης και βελτίωσης Επιθυμία να αναπτύσσει τις καλύτερές του ικανότητες Ηγετικές και μαχητικές ικανότητες Επιθυμία να αναλαμβάνει υπευθυνότητες Δυναμικός χαρακτήρας Δημιουργικό μυαλό
Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόοδο των παικτών αρνητικά Μειωμένη φυσική κατάσταση Αδύναμος χαρακτήρας Δυσφορία στην παρατεταμένη προσπάθεια Γρήγορη απώλεια κινήτρων Κενά στην εκπαίδευση
Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόοδο των παικτών αρνητικά Είναι λάθος να πιστεύεται πως ένας ταλαντούχος νεαρός παίκτης (13-14 ετών) με την πρώτη πρόοδο που θα παρατηρηθεί στην απόδοση του, αυτόματα θα γίνει και είδωλο. Για να οδηγηθεί στην επιτυχία είναι ένας μακρύς και δύσκολος δρόμος, και για να το περάσεις αυτό στον παίκτη πρέπει να δουλέψεις σκληρά και με επιμονή. Προσοχή! Το αληθινό ταλέντο συχνά είναι κρυμμένο.
«Οι πιο χαρισματικοί νεαροί παίκτες θα πρέπει να τοποθετούνται σε τέτοιες μαθησιακές καταστάσεις που να απαιτούν από αυτούς να δείχνουν θέληση και κουράγιο» (Erwin Hahn, 1987)
ΑΚΑΔΗΜΙΕΣ Σε πολλές χώρες όπου υπάρχει βαριά ποδοσφαιρική παράδοση, η έννοια των ακαδημιών έχει γίνει τρόπος ζωής (π.χ. Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία). Οι ακαδημίες πλέον είναι αναγκαία υποδομή για την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου, ειδικά προωθώντας καλύτερες συνθήκες προπόνησης για παίκτες που στοχεύουν την κορυφή. Σε αυτή τη φιλοσοφία κινείται η εισήγησή μας, με στόχο να δοθούνε τα κατάλληλα ερεθίσματα ώστε και στον ελληνικό χώρο να γίνουνε άλματα πάνω στην εκπαίδευση των νεαρών ποδοσφαιριστών.
Τα απαραίτητα κριτήρια του AFC Ajax όταν επιλέγει νεαρά ταλέντα στις ακαδημίες του: T-Technique I-Intalligence P-Personality S-Speed (Τεχνική) (Ευφυΐα - Αντίληψη) (Προσωπικότητα) (Ταχύτητα) «Το ταλέντο κερδίζει αγώνες, αλλά η ομαδική δουλειά και η ευφυΐα κερδίζει πρωταθλήματα» (Michael Jordan, 1994)
ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ Συνοψίζοντας από τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολος και σημαντικός είναι ο ρόλος του προπονητή στις αναπτυξιακές ηλικίες. Συγκεκριμένα τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει ένας προπονητής είναι: Ακεραιότητα Προσοχή στη λεπτομέρεια Ικανότητα πραγματοποίησης στόχων Ακόρεστη όρεξη για επιτυχία και αποτελεσματικότητα Διαπροσωπικές ικανότητες Γνώσεις Στόχοι φιλοσοφία
Θέματα για συζήτηση Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του νέου ταλαντούχου ποδοσφαιριστή.(τεχνικά ομαδικά πνευματικά ) κ.λ.π. Πότε δημιουργεί ένας νέος ποδοσφαιριστή την επαγγελματική του προσωπικότητα. Ποιοι παράγοντες πιστεύεται επηρεάζουνε αρνητικά την εξέλιξη πρόοδο των μικρών ποδοσφαιριστών. Ποια είναι η θέση του προπονητή σε ένα αδέξιο τεχνικά μικρό ποδοσφαιριστή. Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής για την ανίχνευση ταλέντων.
Συμπεράσματα Επιτυχία στο ποδόσφαιρο στο μέλλον σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο θα έχουνε αυτοί που θα δημιουργήσουν καλύτερες ακαδημίες, προσφέροντας κατάλληλα αναπτυξιακά προγράμματα που θα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του σύγχρονου παιχνιδιού αλλά και της αυριανής κοινωνίας. Αυτό που αξίζει να σχολιάσουμε, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της FIFA, είναι πως μόλις το 1-2% των ποδοσφαιριστών παγκοσμίως είναι επαγγελματίες και η ζωή τους εξαρτάται από το παιχνίδι, με κάποιους από αυτούς να απολαμβάνουν ιδιαίτερες πολυτέλειες. Όλοι οι υπόλοιποι παίζουν το παιχνίδι για την απόλαυση και την υγεία ή και για κοινωνικούς λόγους.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σημαντικό επίσης είναι κάθε παιδί και νεαρός αθλητής ή αθλήτρια να μπορεί να προπονηθεί και να σπουδάσει, ταυτόχρονα, με τη σιγουριά της αξιοπρεπούς μελλοντικής ζωής. Και είναι αυτό ακριβώς το πνεύμα που η FIFA και η UEFA βλέπουν στον εκπαιδευτικό ρόλο του ποδοσφαίρου. «Ο προπονητής μου στην Napoli μουείπεκάποτεπωςανδεν ταπάωκαλάμετασχολικάμουμαθήματα, δε θα είμαι κατάλληλος να παίξω στην πρώτη ομάδα» (Fabio Cannavaro, αρχηγός της εθνικής ομάδας της Ιταλίας 2003)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η νίκη φέρνει τεράστια ικανοποίηση, ακόμη και αν δεν είναι ο πρώτιστος στόχος της ομάδας. Αλλά οι αληθινές νίκες, και αυτοί που τις απολαμβάνουν περισσότερο, είναι οι νεαροί παίκτες όταν επιδοκιμάζονται με μία θέση στην πρώτη ομάδα ή ακόμη περισσότερο όταν καλούνται να παίξουν με το εθνικό συγκρότημα της χώρας τους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Gerhard, H., Jörg, D. (1990). Παιδικό ποδόσφαιρο, (σσ. 13-16), Θεσ/νίκη: Σάλτο. Gattenoy Cedric, Fracois Gil (2006). Ποδόσφαιρο για μικρές ηλικίες, (σσ. 22-25) Εκδόσεις ΣΑΛΤΟ, Θεσ/νίκη. Bolchover D. & Brady C. (2002). O Μάνατζερ των 90 λεπτών, (σσ. 53-96) Εκδόσεις Μ. Γκιούρδας. Αθήνα. 1 η διάλεξη ποδοσφαίρου 2 Δεκεμβρίου 2002. ΤΕΦΑΑ Τρικάλων. Το παιδικό ποδόσφαιρο και ο ρόλος του προπονητή, Η οργάνωση των ακαδημιών ποδοσφαίρου. Dr. Victor Stangulescu.