Ευγένιος Αστέρις Τετράδια Κιθάρας

Ευγένιος Αστέρις Τετράδια Κιθάρας Δωρεάν Μαθήματα κιθάρας 6 Απριλίου 2010 1

Ευγένιος Αστέρις Τετράδια Κιθάρας Δωρεάν Μαθήματα κιθάρας Επικοινωνία : evgeniosasteris@pathfinder.gr ή στην σελίδα του βιβλίου Άδεια χρήσης: Αυτό το βιβλίο διανέμεται δωρεάν για διδακτικούς, μη εμπορικούς σκοπούς. Μπορείς να το εκτυπώσεις, χρησιμοποιήσεις, διανείμεις ελεύθερα αλλά απαγορεύεται να παραλείψεις ή να τροποποιήσεις αυτήν την σελίδα. Βόλος, 6 Απριλίου 2010 Αν και είναι μόνο ένα απλό ψευδώνυμο... 2

Περιεχόμενα Πρόλογος... 4 Η μέθοδος που θα ακολουθήσουμε... 5 Υλικό - Στόχοι Πρώτου Τετραδίου... 6 Η ιστοσελίδα των Τετραδίων Κιθάρας... 7 Ενότητα 1... 8 Ενότητα 2... 11 extra ενότητα: Κούρδισμα της κιθάρας... 16 Ενότητα 3... 18 Ενότητα 4... 20 extra ενότητα: Τρόπος μελέτης... 24 Ενότητα 5... 25 Ενότητα 6... 27 extra ενότητα: Ζέσταμα... 29 extra ενότητα: Μια πρώτη άσκηση για τα δάχτυλα... 30 Ενότητα 7... 31 Ενότητα 8... 32 Ενότητα 9... 35 Ενότητα 10... 36 Ενότητα 11... 38 Ενότητα 12... 39 Ενότητα 13... 43 extra ενότητα: Μετρονόμος... 41 Ενότητα 14... 44 Ενότητα 15... 45 Επίλογος... 47 Ύλη Πρώτου τετραδίου... 48 Ρύθμιση μετρονόμου για τις ενότητες 7-12... 50 3

Πρόλογος Είναι πάντα ωραίο να μαθαίνεις κιθάρα! Είναι άλλωστε ένα από τα πιο δημοφιλή όργανα, για το οποίο έχουν γραφτεί αμέτρητα κομμάτια. Πολλοί λένε πως είναι ένα δύσκολο όργανο. Αυτό είναι εν μέρει μόνο αληθινό. Η κιθάρα είναι ένα απαιτητικό όργανο για να το κατακτήσεις και να φτάσεις σε ένα άριστο επίπεδο. Είναι όμως πάρα πολύ εύκολο να ξεκινήσεις να μαθαίνεις και εύκολο να φτάσεις σε ένα σχετικά ικανοποιητικό επίπεδο. Πάντα βέβαια με εξάσκηση και ακολουθώντας κάποιο πρόγραμμα. Αν είχες ήδη αποφασίσει να ξεκινήσεις μαθήματα κιθάρας σε κάποιο ωδείο ή κάποια μουσική σχολή της περιοχής σου, τότε κάντο. Κανένα βιβλίο δεν μπορεί να σου μάθει καλύτερα και ευκολότερα κιθάρα από έναν καλό δάσκαλο. Αν όμως για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορείς να πας σε κάποιον δάσκαλο, τότε μπορείς να ξεκινήσεις να παρακολουθείς τις ενότητες αυτού του βιβλίου. Για απορίες, ερωτήσεις και οτιδήποτε άλλο χρειαστείς μπορείς να απευθυνθείς στην σελίδα του βιβλίου Προτού προχωρήσεις στις ενότητες, καλό θα είναι να διαβάσεις και στην επόμενη σελίδα λίγα λόγια για την μέθοδο που θα ακολουθήσουμε. Καλή διασκέδαση! Ευγένιος Αστέρις 4

Η μέθοδος που θα ακολουθήσουμε Αυτήν την στιγμή στο ίντερνετ υπάρχουν αμέτρητα αρχεία pdf με κομμάτια και μεθόδους για κιθάρα. Είναι πολύ θετικό το γεγονός πως όλο αυτό υλικό διανέμεται δωρεάν και δεν χρειάζεται να πληρώσεις για να το αποκτήσεις. Τα προβλήματα εμφανίζονται αν είσαι εντελώς αρχάριος. Σε αυτήν την περίπτωση απαιτείται κάποια επεξήγηση για τα κομμάτια καθώς και μια ενδεικτική διαδρομή από κομμάτι σε κομμάτι. Τα Τετράδια Κιθάρας δημιουργήθηκαν γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο. Με εξαίρεση κάποια κομμάτια (που προστέθηκαν επειδή δεν υπήρχαν κάπου αλλού σε κατάλληλη για διδακτικούς σκοπούς μορφή), στις σελίδες τους θα βρεις μόνο τις απαραίτητες επεξηγήσεις για κάθε κομμάτι. Αυτές καλύπτουν: Τεχνικά θέματα Μουσική θεωρία Ασκήσεις για τα δάχτυλα Συμβουλές για καλύτερα αποτελέσματα Κάθε ενότητα θα συνοδεύεται επιπλέον από μουσικά αρχεία midi 1 μέσω των οποίων θα μπορείς να ακούς την μελωδία του κομματιού, ώστε να παίρνεις μια γεύση για το τι θα μάθεις, κάτι πολύ σημαντικό. Βέβαια, θα δεις πως ποιοτικά δεν συγκρίνονται με τον ήχο μιας πραγματικής κιθάρας, είναι όμως ικανοποιητικά για διδακτικούς σκοπούς. Ανάμεσα στις κανονικές ενότητες παρεμβάλλονται και κάποιες extra ενότητες που ασχολούνται με γενικά θέματα για την κιθάρα. Σ αυτές τις ενότητες θα βρίσκεις οδηγίες για διάφορα χρήσιμα θέματα. 1 Η αλήθεια είναι πως τα αρχεία midi είναι ίσως κάπως ψυχρά, αποδίδουν όμως την μελωδία με απόλυτη ακρίβεια, κάτι πολύ σημαντικό για τον αρχάριο. 5

Υλικό - Στόχοι Πρώτου Τετραδίου Μία πολύ καλή σελίδα με δωρεάν κομμάτια είναι η www.eythorsson.com από την οποία άλλωστε θα αντλήσουμε και αρκετό από το υλικό για τα μαθήματα χωρίς όμως να περιοριστούμε αποκλειστικά σε αυτήν. Σε αυτό το Τετράδιο θα ξεκινήσουμε με μια πολύ καλή μέθοδο για αρχάριους και σε κάθε ενότητα θα καλύπτουμε και από κάποιο μέρος της. Στο τέλος αυτού του Τετραδίου θα έχεις μάθει να παίζεις απλά τραγουδάκια, όπως το Happy Birthday. Όταν τελειώσεις με αυτό το Τετράδιο, μπορείς να συνεχίσεις στο Δεύτερο. Γενικά θα ασχοληθούμε μόνο με δωρεάν υλικό. Αυτό γίνεται για δύο λόγους: Προς αποφυγή οποιουδήποτε προβλήματος πνευματικής ιδιοκτησίας. Για να είναι σίγουρο πως όλα τα μέλη θα έχουν πρόσβαση στο ίδιο υλικό. 6

Η ιστοσελίδα των Τετραδίων Κιθάρας Είναι λογικό φαντάζομαι πως ένα βιβλίο δεν μπορεί να τα λέει όλα. Πάντα θα υπάρχουν παραλείψεις, είτε από απροσεξία είτε σκόπιμα. Επίσης, πάντα υπάρχει η πιθανότητα κάποιου λάθους από κάποιο απρόσεκτο πάτημα ενός πλήκτρου. Επιπλέον, είναι λογικό να υπάρχει κάποια λεπτομέρεια ή κάποια έννοια που ίσως να μην εκφράζεται / αναλύεται όπως θα έπρεπε ή όπως θα θέλατε. Γι αυτόν τον λόγο δημιουργήθηκε η ιστοσελίδα των Τετραδίων Κιθάρας όπου θα υπάρχει συγκεντρωμένο όλο το υλικό των Τετραδίων. Η διεύθυνση της ιστοσελίδας αυτήν την στιγμή είναι η Παράλληλα δημιουργήθηκε ένα forum συζητήσεων όπου θα μπορείτε να ρωτάτε ό,τι θέλετε, να συμμετέχετε σε συζητήσεις για την κιθάρα, ακόμη και να στέλνετε τις δικές σας ηχογραφήσεις. Προϋπόθεση για την συμμετοχή στο forum είναι η εγγραφή, η οποία είναι δωρεάν και γρήγορη. Η διεύθυνση του forum αυτήν την στιγμή είναι η http://tetradiakitharas.forumup.gr/. 7

Ενότητα πρώτη Καλώς ήρθες στα Τετράδια Κιθάρας! Εύχομαι να βρεις την κιθάρα γοητευτική και να ασχοληθείς μαζί της! Το βιβλίο που θα χρησιμοποιήσουμε στο σημερινό μάθημα είναι το The first Guitar Milestone του Sveinn Eythorsson και θα το βρεις στην σελίδα http://www.classicalguitarschool.net/en/download.aspx?id=1018 όπου γενικά υπάρχει μια τεράστια συλλογή έργων για κιθάρα. Κάνε δεξί κλικ στο εικονίδιο του Adobe Acrobat Reader (στα αριστερά του τίτλου) και επέλεξε Αποθήκευση προορισμού ως. Αποθήκευσε το αρχείο και στην συνέχεια άνοιξε το. Μην αλλάξεις το όνομά του. Λογικά θα έχει το όνομα 1018. Η εικόνα είναι παρμένη από το βιβλίο 1018 8

Η θέση της κιθάρας Η προηγούμενη σελίδα είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί δείχνει την θέση της κιθάρας. Κάθισε αναπαυτικά σε μια καρέκλα και προσπάθησε να πάρεις την θέση της εικόνας. Να θυμάσαι ότι η πλάτη σου πρέπει να είναι ίσια. Αν δεν έχεις στήριγμα για το αριστερό πόδι (ποδαράκι), χρησιμοποίησε μερικά ογκώδη βιβλία ή ό,τι άλλο σε βολεύει. Σκοπός είναι το αριστερό πόδι να βρίσκεται κάπως πιο ψηλά από το δεξί. Πόσο ψηλά; Τόσο ώστε τα κλειδιά της κιθάρας (βλ. Σχήμα προηγούμενης σελίδας) να είναι περίπου στο επίπεδο των ματιών σου. Μην ανησυχείς ακόμη για την θέση των χεριών, γιατί θα την αναφέρουμε αργότερα. Περισσότερες πληροφορίες για την θέση της κιθάρας θα βρεις στην σελίδα http://www.learnclassicalguitar.com/guitar-hand-position.html και http://www.learnclassicalguitar.com/how-to-hold-a-guitar.html. Τα δάχτυλα Στην κιθάρα χρησιμοποιείται η εξής κωδικοποίηση των δαχτύλων: Δάχτυλο / Χέρι Αριστερό Δεξί Αντίχειρας Δεν χρησιμοποιείται p Δείκτης 1 i Μέσος 2 m Παράμεσος 3 a Μικρό 4 Δεν χρησιμοποιείται Μάθε καλά αυτό το πινακάκι γιατί είναι από τα πιο βασικά στην κιθάρα. Θέση των χεριών Δεξί χέρι Φέρε το χέρι σου έτσι ώστε να ακουμπάς το αρμονικό κουτί πιο κάτω από τον αγκώνα σου και έτσι ώστε ο καρπός σου να σχηματίζει γωνία (να μην είναι δηλαδή σε ευθεία!). Χτύπησε την κάτω χορδή με i και αμέσως μετά με m. Κάνε αυτήν την άσκηση για ένα ή δύο λεπτά. 9

Υπάρχουν δύο τρόποι χτυπήματος των χορδών. Ο πρώτος ονομάζεται appoyando και ο δεύτερος tiranto. Στον πρώτο τρόπο (tiranto), παίζουμε χτυπώντας τις χορδές έτσι ώστε το δάχτυλο να πέφτει στην αμέσως πιο πάνω χορδή από αυτή που χτυπάμε. Στον δεύτερο τρόπο (appoyando), χτυπάμε τις χορδές πιο ελεύθερα και με τα δάχτυλα να πηγαίνουν ελαφρά προς τα πάνω μετά το χτύπημα, στον αέρα όμως και όχι στην επόμενη χορδή. Tiranto παίζουμε συνήθως στα αρπίσματα (θα τα δούμε σε άλλο μάθημα). Μην ξεχνάς πως πάνω απ' όλα πρέπει να νιώθεις άνετα με την κιθάρα σου. Αν δεις ότι κουράζεται το σώμα ή τα χέρια σου, τότε κάτι δεν κάνεις σωστά. Σ' αυτήν την περίπτωση σταμάτησε αμέσως και ξεκίνα αφού ξεκουραστείς και ψάξεις να βρεις μια πιο κατάλληλη θέση. 10

Ενότητα δεύτερη Θέση των χεριών Αριστερό χέρι Τα δάχτυλα του αριστερού χεριού πρέπει να ακουμπάνε κάθετα στις χορδές με το μαλακό μέρος. Στην αρχή θα νιώσεις λίγο πόνο, οπότε καλό θα είναι να μην παίζεις για πολλή ώρα και σίγουρα όχι αφού νιώσεις πόνο. Ο αντίχειρας πρέπει να βρίσκεται στο πίσω μέρος του μπράτσου της κιθάρας και περίπου στην μέση, έτσι ώστε η παλάμη να μην ακουμπάει στο μπράτσο της κιθάρας. Ίσως να έχεις δει κιθαρίστες που παίζουν κυρίως ακουστική ή ηλεκτρική κιθάρα να κολλάνε την παλάμη τους στο μπράτσο. Αυτό είναι λάθος στην κλασική (για τα άλλα είδη κιθάρας δεν γνωρίζω ακριβώς) και θα πρέπει να συνηθίσεις στην θέση που αναφέραμε στην αρχή. Ο λόγος είναι ότι με αυτόν τον τρόπο τα δάχτυλα του αριστερού χεριού θα έχουν την μεγαλύτερη ευκινησία. Νύχια Στο αριστερό χέρι δεν επιτρέπονται τα μακριά νύχια, γιατί δεν θα μπορείς να πατήσεις τις χορδές. Αντίθετα, στο δεξί χέρι, το να έχεις κάπως μεγάλα νύχια θα σε βοηθήσει τόσο στον ήχο όσο και στο να μην προκαλέσεις ζημιά στο μαλακό μέρος των δαχτύλων σου. Τα τάστα Στο μπράτσο της κιθάρας σου θα δεις πως υπάρχουν κάποια μικρά σιδεράκια. Αυτά ονομάζονται τάστα και χρησιμοποιούνται για να χωρίζουν το μπράτσο σε νότες. Το πρώτο τάστο μιας χορδής είναι αυτό ανάμεσα στον ζυγό (βλ. Πρώτο μάθημα, στην εικόνα) και στο πρώτο σιδεράκι. Το δεύτερο ανάμεσα στο πρώτο σιδεράκι και στο δεύτερο, κοκ. Το πάνω μέρος του μπράτσου όπου υπάρχουν τα τάστα ονομάζεται ταστιέρα. Αν σου φαίνονται λίγο ακαταλαβίστικα όλα αυτά, μην αγχώνεσαι! Θα ξεκαθαριστούν στην συνέχεια. Η πρώτη χορδή Νότα Μι Άνοιξε το βιβλίο 1018 (δες πρώτο μάθημα σχετικά) στην τρίτη σελίδα. Αυτή η σελίδα θα είναι ο οδηγός μας για όλα τα υπόλοιπα μαθήματα. Κοίταξε την πρώτη σειρά (με τον αριθμό 1 σε κύκλο). Αναφέρεται στην πιο κάτω χορδή της κιθάρας που θα την ονομάζουμε πρώτη από εδώ και στο εξής. 11

Χτύπησε την χορδή ανοιχτή για να ακούσεις τον ήχο της. Τώρα, πάτησε το πρώτο τάστο και παίξε ξανά. Η νότα αυτή είναι η Φα. Πάτησε το τρίτο τάστο και παίξε. Η νότα αυτή είναι η Σολ. Στην μουσική οι νότες (όπως σίγουρα θα ξέρεις!) είναι οι: Όνομα νότας Ντο Ρε Μι Φα Σολ Λα Σι Κωδικοποίηση C D E F G A B (ή H στο γερμανικό σύστημα, αν και μάλλον δεν χρησιμοποιείται και τόσο σήμερα. Το βιβλίο επιμένει βέβαια σε αυτό, αλλά συνήθως θα την συναντήσεις σαν Β.) Η δεύτερη στήλη αναφέρεται σε μια κωδικοποίηση που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε συγχορδίες. (Εντάξει, αυτό θα το αναφέρουμε πολύ αργότερα!) Καλό είναι να έχεις μια ιδέα γι' αυτήν την κωδικοποίηση. Οι νότες στην μουσική γράφονται στο πεντάγραμμο, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα: 12

Το πεντάγραμμο αποτελείται από πέντε γραμμές και τέσσερα διαστήματα ανάμεσα στις γραμμές. Στην αρχή του πενταγράμμου μπαίνει το περίφημο κλειδί του Σολ: Το πεντάγραμμο χωρίζεται σε μέτρα με κάθετες γραμμές. Κάθε γραμμή και κάθε διάστημα συμβολίζει μια διαφορετική νότα. Οι νότες γράφονται με μικρά κυκλάκια, είτε πάνω σε μια γραμμή, είτε ανάμεσα από δύο γραμμές. Έτσι, στην παραπάνω εικόνα, η νότα Μι γράφεται όπως φαίνεται στο πρώτο μέτρο, η νότα Φα όπως στο δεύτερο και η νότα Σολ όπως στο τρίτο. Ο αριθμός που υπάρχει κάτω από κάθε νότα δείχνει με ποιο δάχτυλο του αριστερού χεριού πρέπει να πατήσουμε την ταστιέρα. Ο αριθμός 0 σημαίνει πως η χορδή πρέπει να παιχτεί ανοιχτή, χωρίς δηλαδή να πατήσουμε κάποιο τάστο. Χρονικές αξίες Είπαμε πως οι νότες συμβολίζονται με μικρά κυκλάκια που γράφονται στο πεντάγραμμο. Ανάλογα με την διάρκεια που θέλουμε να έχουν, προσθέτουμε κάποια επιπλέον χαρακτηριστικά στα κυκλάκια. Τα πιο βασικά είναι το μαύρισμα και η ουρίτσα. Ολόκληρο Κρατάει 4 χρόνους. Μετράμε δηλαδή από μέσα μας : 1, 2, 3, 4 και μετά η νότα παύει να ακούγεται. Το μέτρημα γίνεται πάντα με κανονικό ρυθμό, δηλαδή κάθε χρόνος κρατάει το ίδιο. 13

Μισό Κρατάει 2 χρόνους. Μετράμε δηλαδή από μέσα μας : 1, 2 και μετά η νότα παύει να ακούγεται. Τέταρτο Κρατάει 1 χρόνο. Μετράμε δηλαδή από μέσα μας : 1 και μετά η νότα παύει να ακούγεται. Προσοχή στο μέτρημα! Αρκετοί συνηθίζουν να χτυπάνε το πόδι τους για να μετράνε τον χρόνο. Μην το συνηθίσεις γιατί είναι πολύ εύκολο να μπερδευτείς στην πορεία. Προτίμησε να μετράς από μέσα σου ή αγόρασε έναν μετρονόμο 2. Πρακτική εξάσκηση Δοκίμασε τώρα να παίξεις τα κομμάτια της σελίδας 3: Scale no. 1 Study no. 1 Study no. 2 Study no. 3 Study no. 4 Study no. 5 Study no. 6 Study no. 7 Στα Study no. 1έως no. 7 θα ακολουθήσεις τις υποδείξεις της Scale no. 1 για τα δάχτυλα του αριστερού χεριού. Δηλαδή, θα παίξεις την νότα Μι, ανοιχτή, την Φα με το 1 και την Σολ 2 Η extra ενότητα «Μετρονόμος» αναφέρεται στην χρήση του μετρονόμου. Προς το παρόν όμως καλύτερα να μετράς από μέσα σου κρατώντας ίσους χρόνους. Θα σε βοηθήσει πάρα πολύ στο να καταλάβεις τι σημαίνει ρυθμός και μέτρημα. 14

με το 3. Όπως θα έχεις ίσως παρατηρήσει, τα δάχτυλα ταυτίζονται με τα τάστα που θα πατήσεις. Αυτό όμως δεν είναι κανόνας, απλά ισχύει σ' αυτές τις ασκήσεις. Είναι σημαντικό λοιπόν να κατανοήσεις την σημασία των αριθμών που θα βλέπεις στις νότες. Δείχνουν δάχτυλα και όχι τάστα. Για το δεξί χέρι, να προσέξεις να παίζεις την μια νότα με το i και την δεύτερη με το m. Ποτέ μην παίζεις διαδοχικές νότες με το ίδιο δάχτυλο! Αυτή η ενότητα βγήκε κάπως μεγαλύτερη απ' όσο την περίμενα αρχικά. Προσπάθησε να εξασκηθείς προσεκτικά, ώστε να μην κουράσεις το σώμα σου. Είναι πολύ σημαντικό να κάθεσαι σωστά. Αν δεις ότι κουράζεσαι, σταμάτησε αμέσως. Τα δάχτυλα του αριστερού χεριού θα πονέσουν λίγο από το πάτημα των χορδών. Σ' αυτό το σημείο σταμάτησε και ξεκουράσου. Σιγά σιγά θα σκληρύνουν και δεν θα νιώθεις πόνο. Μη ξεχάσεις να δώσεις ιδιαίτερη προσοχή στο μέτρημα του χρόνου. Πρέπει το μισό να κρατάει όσο δύο τέταρτα και το ολόκληρο όσο τέσσερα. Οι επόμενες ενότητες θα είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσες! 15

extra ενότητα: Κούρδισμα της κιθάρας Είναι καιρός να μάθεις να κουρδίζεις μόνος σου την κιθάρα σου. Οι επιλογές που έχεις είναι οι εξής: Να αγοράσεις ένα ηλεκτρονικό κουρδιστήρι από κάποιο μουσικό κατάστημα. Οι τιμές είναι σχετικά μέτριες, δηλαδή ούτε πολύ φτηνές ούτε πολύ ακριβές. Να προσέξεις πάντως σε αυτήν την περίπτωση, να ζητήσεις κάποιο κουρδιστήρι που να είναι και μετρονόμος γιατί θα τον χρειαστείς στην πορεία. Ένα μηχάνημα κουρδιστήρι-μετρονόμος κοστίζει λιγότερο απ' όσο δύο ξεχωριστά μηχανήματα μαζί. Αυτήν την λύση χρησιμοποιώ και εγώ. Να κουρδίζεις μέσω κάποιου προγράμματος υπολογιστή. Ένα πολύ καλό (και δωρεάν) πρόγραμμα είναι το Guitarpad Free Digital Tuner 1.2 που θα το βρεις στην διεύθυνση http://www.download.com/guitarpad-free-digital-tuner/3000-2133_4-10467758.html?tag=lst-0-6 Για να το χρησιμοποιήσεις θα χρειαστείς μικρόφωνο (είναι πολύ φθηνά). Να μάθεις να κουρδίζεις με το αυτί. Αυτός είναι ο πιο δύσκολος τρόπος και δεν συστήνεται για αρχάριους. Θα τον αναφέρω όμως για την περίπτωση που βρεθείς χωρίς βοήθεια και πρέπει οπωσδήποτε να κουρδίσεις την κιθάρα (π.χ. σε κάποια παραλία). Τα βήματα είναι τα εξής: 3 1. Κουρδίζουμε την νότα ΛΑ (5η χορδή) είτε με το αυτί είτε με κάποιο διαπασών σε ΛΑ. 2. Πατάμε το 5ο τάστο της 6ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΛΑ με την 5η ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 6ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 5ης, γυρίζουμε το κλειδί της 6ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι. 3. Πατάμε το 5ο τάστο της 5ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΡΕ με την 4η χορδή ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 4ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 5ης, γυρίζουμε το κλειδί της 4ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι. 3 Σίγουρα η μέθοδος κουρδίσματος με το αυτί δεν είναι κατάλληλη για τον αρχάριο μουσικό. Την παραθέτω μόνο και μόνο για λόγους πληρότητας, ώστε να την έχεις έτοιμη όταν θα αποκτήσεις την ικανότητα αυτή. 16

4. Πατάμε το 5ο τάστο της 4ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΣΟΛ με την 3η χορδή ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 3ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 4ης, γυρίζουμε το κλειδί της 3ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι. 5. Πατάμε το 4ο τάστο της 3ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΣΙ με την 2η χορδή ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 2ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 3ης, γυρίζουμε το κλειδί της 2ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι. 6. Πατάμε το 5ο τάστο της 2ης χορδής και ταυτόχρονα παίζουμε ΜΙ με την 1η χορδή ανοιχτή. Οι δύο ήχοι πρέπει να είναι ακριβώς ίδιοι. Αν ο ήχος της 1ης χορδής είναι οξύτερος ή βαρύτερος από αυτόν της 2ης, γυρίζουμε το κλειδί της 1ης χορδής μέχρι να είναι ίδιοι. Θυμίζω εδώ ότι η 1η χορδή είναι αυτή που είναι πιο κοντά στο πόδι μας και η 6η αυτή που είναι πιο ψηλά. Όποια μέθοδο και να επιλέξεις, η λογική είναι η ίδια: Γυρίζουμε το κλειδί της χορδής που θέλουμε να κουρδίσουμε μέχρι να κουρδιστεί σωστά. 17

Ενότητα τρίτη Άνοιξε το βιβλίο 1018 στην τρίτη σελίδα με τα σχήματα των νοτών. Κοίταξε την δεύτερη σειρά (με τον αριθμό 2 σε κυκλάκι). Αναφέρεται στην δεύτερη χορδή της κιθάρας. Η χορδή αυτή ανοιχτή αντιστοιχεί στην νότα Σι, που στο πεντάγραμμο την γράφουμε ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Σι με χρονική αξία μισού): Η χορδή αυτή με το πρώτο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Ντο, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής: Επίσης, η χορδή αυτή με το τρίτο τάστο πατημένο θα μας δώσει την νότα Ρε, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής: Εδώ τελειώνει όλη η θεωρία για σήμερα! Δεν θα πούμε περισσότερα γιατί θα έχεις αρκετή δουλειά στο πρακτικό κομμάτι. Θα παίξεις από τις σελίδες 6 και 7 όλα τα κομμάτια και από την 8 θα παίξεις μόνο το Scale no. 4. Τι να προσέξεις Στην σελίδα 6 η μόνη νέα νότα είναι η Ρε. Στην Scale no. 2 θα την παίξεις με το δάχτυλο 3 στο 3ο τάστο. Στο Study no. 8 θέλει προσοχή: το δεύτερο μέτρο τελειώνει με Ρε και το τρίτο ξεκινάει με Σολ. Αν προσπαθήσεις να παίξεις και τις δύο νότες με το δάχτυλο 3 θα δεις ότι θα έχεις πρόβλημα στο να κάνεις τον ήχο να ακούγεται συνεχόμενος, χωρίς διακοπές. Για να αποφύγουμε την διακοπή, θα χρησιμοποιήσουμε το δάχτυλο 3 για την νότα Ρε και το δάχτυλο 4 για την νότα 18

Σολ. Η μετάβαση από το 2ο μέτρο στο 3ο θα γίνει ως εξής: χωρίς να σηκώσεις το δάχτυλο 3 από την νότα Ρε, θα βάλεις το δάχτυλο 4 για να παίξεις την νότα Σολ. Μπορείς να ακολουθήσεις αυτήν την υπόδειξη και για τα άλλα κομμάτια. Πρόσεξε τις διαφορετικές χρονικές αξίες. Μέτρα προσεκτικά. Πρόσεξε την εναλλαγή από την πρώτη χορδή στην δεύτερη και αντίστροφα. Αυτή η ενότητα ίσως να σου πάρει πιο πολύ χρόνο μιας και έχει περισσότερες ασκήσεις. Μην την αφήσεις μέχρι να μπορείς να παίξεις όλες τις ασκήσεις ικανοποιητικά. Αυτό σημαίνει (τουλάχιστον για την μέθοδό μας) ότι μπορείς να παίξεις ένα κομμάτι με τις σωστές νότες στον σωστό χρόνο. Η ταχύτητα εκτέλεσης του κομματιού δεν παίζει ρόλο 4. 4 Αυτό φαντάζομαι θα κουραστώ να το λέω! Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβεις πως δεν μετράει η ταχύτητα εκτέλεσης του κομματιού αλλά η σωστή εκτέλεση. Η ταχύτητα θα αποκτηθεί με τον καιρό. Αν όμως μάθεις κάτι λανθασμένα από βιασύνη, τότε πολύ δύσκολα θα μπορέσεις να το διορθώσεις. Γι αυτό μην βιάζεσαι και μέτρα προσεκτικά τον χρόνο! 19

Ενότητα τέταρτη Συνεχίζουμε στο βιβλίο 1018 στην σελίδα 8. Πρώτα όμως θα πούμε λίγη απαραίτητη θεωρία. Παύσεις Οι παύσεις είναι σημεία κατά τα οποία δεν παίζουμε απολύτως τίποτα στο μουσικό κομμάτι. Ο ήχος σταματάει για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ανάλογα με την παύση. Οι χρονικές αξίες των παύσεων είναι αντίστοιχες με αυτές των νοτών. Έχουμε λοιπόν παύση ολοκλήρου που κρατάει 4 χρόνους, παύση μισού που κρατάει 2 χρόνους και τετάρτου που κρατάει έναν χρόνο. Στην παρούσα ενότητα θα μιλήσουμε μόνο για την παύση τετάρτου που θα την χρειαστούμε άμεσα και η οποία στο πεντάγραμμο συμβολίζεται με: Στο Study no. 11, θα δεις πως υπάρχει αυτή η παύση σε κάθε μέτρο. Ας δούμε πως εκτελείται. Στο πρώτο μέτρο, θα παίξουμε: Ντο, Σι, Ντο, παύση 1, 2, 3, 4 και θα συνεχίσουμε στο δεύτερο μέτρο. Για να πετύχουμε την παύση ακουμπάμε ελαφρά με ένα δάχτυλο του δεξιού χεριού την χορδή της νότας που παίξαμε ώστε να σταματήσουμε τον ήχο της. 20

Το μέτρο σε ένα μουσικό κομμάτι Στο Study no. 12 θα δεις πως στην αρχή, μετά το κλειδί του Σολ, γράφει ενώ στο Study no. 11 έγραφε Αν κοιτάξεις και τα κομμάτια που έχεις μελετήσει μέχρι τώρα αλλά και άλλα κομμάτια που ίσως έχεις συναντήσει, θα δεις πως όλα έχουν κάτι αντίστοιχο στην αρχή τους. Όσον αφορά τα κομμάτια που μελέτησες από το 1018 μέχρι τώρα, όλα έχουν μπροστά. Αυτό λέγεται μέτρο και μας δείχνει την συνολική χρονική αξία κάθε μέτρου στο κομμάτι. 5 5 Πρόσεξε εδώ να μην μπερδέψεις τις δύο διαφορετικές ερμηνείες του «μέτρου». Όταν λέμε «το μέτρο του κομματιού» ή ότι «το κομμάτι είναι γραμμένο σε μέτρο 4/4» εννοούμε πως θα χωρίζουμε το μουσικό κομμάτι σε ομάδες νοτών συνολικής αξίας όση και το μέτρο. Πρόσεξε όμως πως κάθε ομάδα νοτών ονομάζεται επίσης «μέτρο». Αυτό δεν πρέπει να σε μπερδεύει. Νομίζω πως ήδη θα κατάλαβες λίγο πως μιλάμε ουσιαστικά για το ίδιο πράγμα, απλώς δίνουμε κάθε φορά και άλλη ερμηνεία. Εναλλακτικά, το μέτρο ενός κομματιού ονομάζεται «ρυθμός» για να ξεχωρίζει από τις ομάδες νοτών. 21

Για παράδειγμα, το Study no. 11 είναι σε 4 / 4, άρα σε κάθε μέτρο η συνολική χρονική αξία θα αντιστοιχεί σε τέσσερα τέταρτα. Στο πρώτο μέτρο μετράμε: δηλαδή 4 τέταρτα, όπως είπαμε. Μην ξεχνάς βέβαια πως ένα μισό αντιστοιχεί σε δύο τέταρτα, άρα αν έχουμε δύο μισά σε ένα μέτρο, έχουμε πάλι 4 τέταρτα. Ας δούμε τώρα το Study no. 12. Είναι σε 3 / 4, άρα σε κάθε μέτρο η συνολική χρονική αξία κάθε μέτρου θα είναι 3 τέταρτα. Μετράμε: δηλαδή 3 τέταρτα όπως είπαμε και πριν. Ο κανόνας του μέτρου ισχύει για όλα τα μέτρα του κομματιού. Και μια διόρθωση σε μια σκόπιμη παράλειψη του προηγούμενου μαθήματος: Στο Study no. 9 θα είδες ότι στο τέλος του κομματιού έχει το σύμβολο 22

Αυτό λέγεται σημείο επανάληψης και μας δείχνει πως πρέπει να παίξουμε ξανά το κομμάτι από την αρχή ή από το προηγούμενο σημείο επανάληψης. Μιας και εδώ δεν έχουμε άλλα σημεία επανάληψης, θα παίξουμε ξανά από την αρχή το κομμάτι μέχρι το τέλος, οπότε και θα τελειώσει το κομμάτι. Πρακτική εξάσκηση Θα παίξεις λοιπόν τα κομμάτια : Study no. 11 (προσοχή στις παύσεις!) Study no. 12 (προσοχή στις παύσεις και στο μέτρημα!) Study no. 9 (μαζί με το σημείο επανάληψης) Το μάθημα αυτό είναι εύκολο αφού έχει μόνο δύο νέα κομμάτια. Προσπάθησε όμως να κάνεις μια επανάληψη σε όσα έχεις μάθει μέχρι τώρα και διόρθωσε τυχόν ατέλειες, ειδικά στο μέτρημα του χρόνου, γιατί στο επόμενο μάθημα θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο! 23

extra ενότητα: Τρόπος μελέτης Ένα ενδεικτικό πρόγραμμα διαβάσματος θα μπορούσε να είναι το εξής: 1. Ζέσταμα με ασκήσεις για τα δάχτυλα 6 2. Μελέτη των κομματιών της ενότητας Ένας ενδεικτικός τρόπος μελέτης κομματιού : 1. Κοιτάζουμε σε τι μέτρο είναι γραμμένο το κομμάτι. 2. Ξεκινάμε από το πρώτο μέτρο διαβάζοντας μία μία τις νότες, προσέχοντας την αξία τους. 3. Ακούμε το κομμάτι από τα midi, κοιτώντας κάθε φορά την νότα που ακούμε. 4. Παίρνουμε την κιθάρα μας και ξεκινάμε να παίζουμε σιγά σιγά το κομμάτι από την αρχή. 5. Προσέχουμε πολύ την θέση των δαχτύλων και με ποιο δάχτυλο θα παίξουμε κάθε νότα. 6. Προσέχουμε το μέτρημα και τις αξίες των νοτών. 7. Παίζουμε το κομμάτι έτσι ώστε να ακούγονται όλες οι νότες καθαρά, χωρίς τριξίματα και συνεχόμενες, χωρίς παύσεις ανάμεσά τους (εκτός κι αν όντως υπάρχουν παύσεις). 8. Αν συναντήσουμε δύσκολα σημεία, παίζουμε τα αντίστοιχα μέτρα όσες φορές χρειαστεί μέχρι να είμαστε έτοιμοι. Σημαντικό! Να θυμάσαι : Προχωράμε σε επόμενη ενότητα μόνο εφόσον γνωρίζουμε αρκετά καλά την ύλη της ενότητας που μελετήσαμε. 6 Θα συναντήσεις τρόπους για ζέσταμα μετά την έκτη ενότητα. 24

Ενότητα πέμπτη Επιτέλους! Το πρώτο τραγούδι! Looking at the clouds 7 Το κομμάτι του σημερινού μαθήματος είναι ένα τραγούδι, έχει δηλαδή κάποιο συγκεκριμένο νόημα για τον δημιουργό του. Για την σωστή εκτέλεση του θα πρέπει να μπούμε στο νόημά του, έτσι ώστε να μην παίξουμε απλά ξερά νότες αλλά ένα πραγματικό τραγούδι που θα μαγέψει τους ακροατές μας. Το τραγούδι που θα δούμε είναι ντουέτο, δηλαδή ένα κομμάτι για δύο κιθάρες. Όπως βλέπεις, κάθε γραμμή του έχει ενωμένα δύο πεντάγραμμα με το σχήμα Αυτό σημαίνει πως η πρώτη γραμμή θα παιχτεί από τον Student (τον μαθητή, δηλαδή εσένα!) και η δεύτερη από τον Teacher (τον δάσκαλο σου δηλαδή, που στην περίπτωσή μας είναι το αρχείο midi!). Η πρώτη γραμμή είναι η μελωδία του τραγουδιού ενώ η δεύτερη η συνοδεία, που χρησιμοποιείται για να γεμίζει τα κενά που αφήνει η μελωδία αλλά και για να τονίζει και να δίνει πιο πλούσιο άκουσμα στην μελωδία. Πρώτα άκουσε προσεκτικά το midi Lookingattheclouds_full, που έχει την μελωδία μαζί με την συνοδεία. Σκοπός είναι να μπορείς να παίξεις την μελωδία, ακούγοντας παράλληλα την συνοδεία. Μελέτησε και παίξε μόνος σου την μελωδία μέχρι να μπορείς να παίζεις χωρίς να αφήνεις κενά ανάμεσα στις νότες. Βοηθό θα έχεις το αρχείο midi Lookingattheclouds_melodia. Στην 7 «Κοιτώντας τα σύννεφα» 25

συνέχεια άνοιξε το αρχείο midi Lookingattheclouds_sinodeia και παίξε την μελωδία παράλληλα με την συνοδεία. Να προσέχεις τον χρόνο. Αν κάνεις κάπου λάθος, ξεκίνα πάλι από την αρχή. Τα λάθη είναι πάντα μέσα στο πρόγραμμα! 26

Ενότητα έκτη At my grandparents 8 σελίδα 10, βιβλίο 1018 Και σ' αυτό το μάθημα θα έχουμε ένα τραγούδι, ντουέτο και αυτό. Εσύ θα πρέπει να μελετήσεις και να μάθεις να παίζεις σωστά την μελωδία, δηλαδή την πάνω σειρά από κάθε γραμμή. Πρώτα άκουσε προσεκτικά το αρχείο midi Atmygrandparents_full. Σκοπός είναι να μπορείς να παίξεις την μελωδία, ακούγοντας παράλληλα την συνοδεία. Για την μελέτη σου ισχύουν όσα είπαμε και στο προηγούμενο μάθημα. Νέα σημεία θεωρίας Παύση μισού Στο τέταρτο μέτρο της μελωδίας θα δεις το σύμβολο που είναι η παύση μισού. Σταματάς λοιπόν να παίζεις για χρόνο ενός μισού (δύο τετάρτων). Πρόσεξε ότι η συνοδεία συνεχίζει μιας και στο δικό της μέτρο έχει νότες που πρέπει να παιχτούν. Μην σε επηρεάζει αυτό! Εσύ πρέπει να κοιτάς μόνο το δικό σου κομμάτι και να κρατάς τον χρόνο προσεκτικά. 8 «Στους γονείς των γονιών μου» 27

Διφωνία Στο τελευταίο μέτρο θα δεις πως έχει δύο νότες μαζί, τις Ντο και Μι, την μία κάτω από την άλλη. Αυτό ονομάζεται διφωνία. Οι δύο νότες πρέπει να παιχτούν ταυτόχρονα και να κρατήσουν χρονικά για ένα μισό. Για να το καταφέρεις αυτό, θα παίξεις ταυτόχρονα την νότα Μι (ανοιχτή 1η χορδή) με το δάχτυλο m και την νότα Ντο (πρώτο τάστο 2η χορδή) με το δάχτυλο i. Δοκίμασε να παίξεις για λίγο μόνο αυτήν την διφωνία μέχρι να νιώσεις άνετα με αυτό το σημείο. 28

extra ενότητα: Ζέσταμα Πριν πιάσουμε την κιθάρα μας πρέπει να κάνουμε κάποιες εκτάσεις-τεντώματα των χεριών και των δαχτύλων σαν μια μικρή γυμναστική πριν από τον σημαντικό αγώνα. Μην βάζεις πολλή δύναμη. Να είσαι χαλαρός. Πέντε με δέκα λεπτά μάλλον είναι υπεραρκετά. 29

extra ενότητα: Μια πρώτη άσκηση για τα δάχτυλα Σήμερα θα δούμε μια πολύ σημαντική άσκηση για τα δάχτυλα! 1. Βάλε το δάχτυλο 1 στο 9ο τάστο της 1ης χορδής (δηλαδή της χορδής που είναι πιο κοντά στο πόδι σου). Παίξε την νότα με το δεξί χέρι, με το δάχτυλο i και appoyando, όπως έχουμε πει στο πρώτο μάθημα. 2. Στην συνέχεια βάλε το δάχτυλο 2 στο 10ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις το δάχτυλο 1 από την θέση του. Παίξε την νότα με το δάχτυλο m. 3. Βάλε το δάχτυλο 3 στο 11ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις τα δάχτυλα 1 και 2 από την θέση τους. Παίξε την νότα με το δάχτυλο i. 4. Βάλε το δάχτυλο 4 στο 12ο τάστο της 1ης χορδής, χωρίς όμως να σηκώσεις τα δάχτυλα 1, 2 και 3 από την θέση τους. Παίξε την νότα με το δάχτυλο m. 5. Τώρα σήκωσε όλα τα δάχτυλα και επανέλαβε τα βήματα 1 ως 4 για την 2 η χορδή, πάλι από το 9ο τάστο. Βάλε δηλαδή το δάχτυλο 1 στο 9ο τάστο της 2ης χορδής και παίξε με i, μετά χωρίς να σηκώσεις το δάχτυλο 1, βάλε το δάχτυλο 2 στο 10ο τάστο της 2ης χορδής και παίξε με m και ούτω καθεξής. 6. Κάνε αυτήν την διαδικασία για όλες τις χορδές. Όταν τελειώσεις και την 6 η χορδή, κατέβα στην 5η ξανά και κάνε πάλι τα βήματα 1 ως 4 μέχρι να φτάσεις πίσω στην 1η χορδή. Η άσκηση αυτή είναι παραλλαγή μιας πολύ κλασικής όσο και διάσημης άσκησης που ονομάζεται 1-2-3-4 και η οποία θα μας βοηθήσει αρκετά στην απόκτηση ταχύτητας και ακρίβειας. 30

Ενότητα έβδομη Chocolate ice-cream 9 σελίδα 11, βιβλίο 1018 Και σ' αυτό το μάθημα θα έχουμε ένα τραγούδι, ντουέτο και αυτό. Εσύ θα πρέπει να μελετήσεις και να μάθεις να παίζεις σωστά την μελωδία, δηλαδή την πάνω σειρά από κάθε γραμμή. Πρώτα άκουσε προσεκτικά το midi chocolate_full, που έχει την μελωδία μαζί με την συνοδεία. Σκοπός είναι να μπορείς να παίξεις την μελωδία, ακούγοντας παράλληλα την συνοδεία. (Προσοχή: το συγκεκριμένο midi είναι γρήγορο για αρχή! Τα άλλα δύο είναι κανονικά.) Για την μελέτη σου ισχύουν όσα είπαμε και στο πέμπτο μάθημα. Να προσέξεις το 9ο μέτρο! Όπως βλέπεις στο 9ο μέτρο, πρέπει να παίξεις συνεχόμενα τις νότες Φα και Ντο, που βρίσκονται και οι δύο στο πρώτο τάστο των χορδών Μι και Σι αντίστοιχα. Για να το καταφέρεις αυτό, θα παίξεις την νότα Φα με το δάχτυλο 2 και την Ντο με το 1. Όταν τελειώσεις και αυτό το κομμάτι, κάνε μια επανάληψη και στα τρία τραγούδια που έπαιξες στα τρία τελευταία μαθήματα. Κάνοντας τα κομμάτια ομορφότερα! Στο τέλος του κομματιού μπορείς να καθυστερήσεις λίγο την μελωδία και να μην ακολουθήσεις το κανονικό μέτρημα του χρόνου. Αυτή είναι μια πολύ συνηθισμένη πρακτική που ομορφαίνει πολύ τα κομμάτια. Πρόσεξε να παίξεις πιο αργά τις τελευταίες νότες, αλλά όχι πολύ αργά. Πειραματίσου πάνω σ' αυτό το σημείο γιατί είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Κάνε το ίδιο και για τα άλλα δύο κομμάτια που είδαμε στις προηγούμενες ενότητες. 9 «Παγωτό Σοκολάτα» 31

Ενότητα όγδοη Άνοιξε το βιβλίο 1018 στην τρίτη σελίδα με τα σχήματα των νοτών. Κοίταξε την τρίτη σειρά (με τον αριθμό 3 σε κυκλάκι). Αναφέρεται στην τρίτη χορδή της κιθάρας. Η χορδή αυτή ανοιχτή αντιστοιχεί στην νότα Σολ, που στο πεντάγραμμο την γράφουμε ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Σολ με χρονική αξία μισού): Η χορδή αυτή με το δεύτερο τάστο πατημένο (με το δάχτυλο 2 του αριστερού χεριού) θα μας δώσει την νότα Λα, που στο πεντάγραμμο γράφεται ως εξής (το σχήμα δείχνει την νότα Λα με χρονική αξία μισού): Παρεστιγμένες νότες Αν κοιτάξεις το κομμάτι Study no. 13 στην σελίδα 12, στο δεύτερο μέτρο θα δεις το εξής: Είναι η νότα Ντο με αξία μισού και μια τελίτσα δίπλα της. Εφόσον το μέτρο είναι ¾ εξυπακούεται πως σκέτο το μισό δεν επαρκεί. Χρειαζόμαστε άλλο ένα τέταρτο. Αυτό μας το δίνει η τελίτσα, η οποία προσθέτει σε μια νότα το μισό της αξίας της. Η νότα ονομάζεται τότε παρεστγμένη. Το μισό παρεστιγμένο έχει αξία 2/4(κανονική αξία) + 1/4(προστιθέμενη αξία) = 3/4 (μετράμε δηλαδή από μέσα μας: 1, 2, 3). Μισό παρεστιγμένο 32