Ε Υ Δ Α Π ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ

Ε Υ Δ Α Π ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ Ωρωπού 156, 11146 Γαλάτσι, Τηλ. 2144444 Fax: 2144159 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕΛΕΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΣΤΟ ΜΕΝ ΜΕΝΙΔΙΟΥ (ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ) Ηλίας Παναγιώτης Γεωλόγος - Γεωτεχνικός Εκπόνηση Μελέτης Παντούλας Κων/νος Γεωλόγος - Περιβαλλοντολόγος ΑΘΗΝΑ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα i Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ... 1 2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ - ΘΕΣΗ - ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ... 2 3. ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ... 3 3.1 ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ... 3 3.2 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ... 3 3.3 ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ... 4 3.4 ΜΑΚΡΟΣΕΙΣΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΝΙΔΙ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ ΤΗΣ 7 ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1999... 8 4. ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ... 12 4.1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΟΡΥΓΜΑΤΑ... 12 4.1.1 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-1... 12 4.1.2 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-2... 12 4.1.3 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-3... 12 4.1.4 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-4... 13 4.1.5 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-5... 13 4.1.6 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-6... 13 4.1.7 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-7... 13 4.2 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ... 14 4.2.1 Προδιαγραφές εκτέλεσης δοκιμών... 14 4.2.2 Εργαστηριακές δοκιμές σε δείγματα των ερευνητικών ορυγμάτων... 14 4.2.3 Δοκιμές Κατάταξης... 15 4.2.4 Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Εργαστηριακών Δοκιμών... 1 4.3 ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ... 18 4.3.1 Αξιολόγηση εργαστηριακών δοκιμών Τεχνικογεωλογικοί σχηματισμοί... 18

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ii 4.3.2 Ενδεικτικές γεωτεχνικές παράμετροι σχεδιασμού... 19 4.3.3 Σεισμική Επικινδυνότητα... 19 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ... 21 6. ΜΗΤΡΩΑ ΟΡΥΓΜΑΤΩΝ... 23 7. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ... I 8. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ... I

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Σελίδα iii Φ Ω Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Ε Σ Φωτογραφία 1. Άποψη της περιοχής του ΜΕΝ Μενιδίου, όπου θα εγκατασταθεί το Φωτοβολατϊκό Πάρκο, στο οποίο έγιναν ερευνητικά ορύγματα για τη γεωτεχνική διερεύνηση.... i Φωτογραφία 2. Άποψη της εκσκαφής του Νέου Σύνθετου Κτιρίου της στο ΜΕΝ Μενιδίου, που βρίσκεται πλησίον του χώρου εγκατάστασης του Φωτοβολταϊκού Πάρκου.... i Φωτογραφία 3. Λεπτομέρεια του πρανούς εκσκαφής του γειτονικού Νέου Σύνθετου Κτιρίου της, όπου διακρίνεται η γεωτεχνική ενότητα των λατυποκροκαλοπαγών με διαφοροποίηση στο ποσοστό των αδρομερών, στη σύνδεση και τη συνεκτικότητα τους κατά την κατακόρυφο και οριζόντιο.... ii Φωτογραφία 4. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-1.... ii Φωτογραφία 5. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-2.... iii Φωτογραφία 6. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-3.... iii Φωτογραφία 7. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-4.... iv Φωτογραφία 8. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-5.... iv Φωτογραφία 9. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-6.... v Φωτογραφία 10. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-7.... v

Κεφάλαιο 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Σελίδα: 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Η εκπόνηση της παρούσας τεχνικογεωλογικής έρευνας για τη γνώση των εδαφικών συνθηκών του χώρου του οικοπέδου της στο ΜΕΝ Μενιδίου, που πρόκειται να κατασκευασθεί το Φωτοβολταϊκό Πάρκο 2 MW, έχει κύριους στόχους: Την εξακρίβωση κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο της κατάστασης της γεωμορφολογίας και του τεχνικογεωλογικού περιβάλλοντος. Την διερεύνηση των γεωτεχνικών συνθηκών, τον προσδιορισμό των φυσικομηχανικών χαρακτηριστικών αλλά και της γεωμηχανικής συμπεριφοράς των τεχνικογεωλογικών ενοτήτων, στο χώρο θεμελίωσης. Για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων πραγματοποιήθηκαν από τις 7-9-2009 οι ακόλουθες ερευνητικές εργασίες. 1. Ανόρυξη επτά (7) ερευνητικών ορυγμάτων στο χώρο του οικοπέδου. 2. Δειγματοληψία των σχηματισμών από τα ερευνητικά ορύγματα. 3. Διενέργεια των αναγκαίων εργαστηριακών δοκιμών 4. Παρουσίαση αποτελεσμάτων εργαστηριακών δοκιμών 5. Στατιστική ανάλυση της σεισμικότητας της περιοχής. 6. Σύνταξη της τεχνικής έκθεσης με τα αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών και την αξιολόγηση τους. Στην παρούσα τεχνική έκθεση δίδονται τα στοιχεία των ερευνητικών ορυγμάτων, τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών, της αξιολόγησης τους καθώς και τα σχετικά συμπεράσματα.

Κεφάλαιο 2: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ - ΘΕΣΗ - ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ 2 Σελίδα: 2. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ - ΘΕΣΗ - ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Το οικόπεδο της στο ΜΕΝ Μενιδίου, καλύπτει συνολική έκταση 270 στρεμμάτων. Το Φωτοβολταϊκό Πάρκο θα κατασκευασθεί στο βορειοανατολικό τμήμα της παραπάνω έκτασης και θα καλύψει μεγάλο τμήμα του τετραγώνου όπου έχουν κατασκευασθεί τα νέα κτίρια Ελέγχου Ποιότητας Ύδατος (Χημείο). Το ανάγλυφο της περιοχής είναι γενικά ομαλό με μικρές κλίσεις προς τα νότια και ο χώρος αναπτύσσεται σε υψόμετρα 245μ. έως 255μ. Η επιφανειακή απορροή της στενής περιοχής του οικοπέδου γίνεται από τους δύο κύριους κλάδους της άνω λεκάνης του ρέματος Εσχατιάς. Επιπλέον ο χώρος εγκατάστασης του Φωτοβολταϊκού Πάρκου αποστραγγίζεται με τάφρο, βάθους 1,50μ., διεύθυνσης Β-Ν, που διασχίζει στο κέντρο περίπου την περιοχή.

Κεφάλαιο 3: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σελίδα: 3 3. ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 3.1 ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Από πλευράς γεωλογικής σύστασης, το γεωλογικό υπόβαθρο της ευρύτερης περιοχής ανάπτυξης του έργου, ανήκει στην πελαγωνική ζώνη, στους σχηματισμούς της οποίας έχουν αποτεθεί τα νεογενή και τεταρτογενή ιζήματα (Σχ. 1). Η πελαγωνική ζώνη περιλαμβάνει σχηματισμούς του Παλαιοζωικού (αρκόζες, γραουβάκες, αργιλικοί σχιστόλιθοι και φυλλίτες) και του Μεσοζωικού (κυρίως ασβεστόλιθοι, δολομιτικοί ασβεστόλιθοι και δολομίτες και σε μικρότερη έκταση οφιολιθικά πετρώματα). Τα νεογενή ιζήματα αποτελούνται από εναλλασσόμενα στρώματα μαργών, αργίλων, ψαμμιτών με παρεμβολές κροκαλοπαγών. Τα τεταρτογενή ιζήματα, που καλύπτουν επιφανειακά τη στενή περιοχή του οικοπέδου, αντιπροσωπεύονται από ποταμοχερσαίες αποθέσεις με λατυποκροκάλες, χάλικες, ψηφίδες με συνδετικό υλικό ψαμμιτομαργαϊκό, καθώς και αλλουβιακές αποθέσεις με χαλαρά αργιλοαμμώδη υλικά, ασύνδετα με άμμους, χάλικες, λατύπες και κροκάλες και κώνους και πλευρικά κορήματα μικρής συνεκτικότητας. Αναλυτικά στη περιοχή του οικοπέδου απαντούν οι πλειστοκαινικοί κώνοι κορημάτων, πλευρικά κορήματα και αλλουβιακά ριπίδια. Η συμμετοχή των αδρομερών και λεπτομερών υλικών στους σχηματισμούς παρουσιάζει έντονη μεταβολή κατά την οριζόντιο και κατακόρυφο, με αποτέλεσμα τη δημιουργία πλευρικών μεταβάσεων και αποσφηνώσεων των διαφόρων λιθολογικών τύπων, με επικράτηση πάντοτε των α- δρομερών φάσεων. Η λιθολογική διαφοροποίηση σε συνδυασμό με τον τρόπο σύνδεσης έχει σαν αποτέλεσμα έντονη μεταβολή κατά θέσεις της συνεκτικότητας από χαλαρούς, ημισυνεκτικούς έως σπάνια συνεκτικούς σχηματισμούς σε βαθύτερους ορίζοντες. Από άποψης τεκτονικής η περιοχή έρευνας βρίσκεται στα κράσπεδα της πελαγωνικής και στη ζώνη διάρρηξης με γενική διεύθυνση ΒΑ-ΝΔ. Οι παλιές διαρρήξεις δεν φαίνεται να έχουν επηρεάσει τους νεώτερους σχηματισμούς. 3.2 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Αναφορικά με τις υδρογεωλογικές συνθήκες, στη περιγραφή που προηγήθηκε για τη λιθολογική σύσταση των σχηματισμών, που δομούν την περιοχή μελέτης, περιλαμβά-

Κεφάλαιο 3: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σελίδα: 4 νονται και τα γενικά στοιχεία της υδρογεωλογικής τους συμπεριφοράς, που είναι τα ακόλουθα. Οι τεταρτογενείς αποθέσεις με αναμενόμενο πάχος 15-30μ., που αποτελούν και τον κύριο σχηματισμό ενδιαφέροντος στην ευρύτερη περιοχή του έργου παρουσιάζουν κυμαινόμενη υδροπερατότητα, από μέση (της τάξης 10-3 cm/sec στα κροκαλολατυποπαγή) έως χαμηλή (της τάξης 10-4 - 10-5 cm/sec) σε αμμοϊλύες και χαρακτηρίζονται σαν περατός έως ημιπερατός σχηματισμός. Οι νεογενείς αποθέσεις παρουσιάζουν μεγαλύτερη διαφοροποίηση στην υδροπερατότητα από πολύ χαμηλή στις μάργες, έως μέση στους ορίζοντες των άμμων, ψαμμιτών και κροκαλοπαγών. Η παραπάνω υδρογεωλογική συμπεριφορά των επιφανειακών σχηματισμών (βάθος μέχρι τουλάχιστον 100μ.), έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία στο χώρο του οικοπέδου υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα χαμηλής δυναμικότητας, σε βάθος που αναμένεται να είναι μεγαλύτερο των 25-30μ. 3.3 ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Η ευρύτερη περιοχή του έργου, ανήκει σε ζώνη γενικά μικρής σεισμικής επικινδυνότητας, καθώς δεν έχουν στην περιοχή καταγραφεί κατά τον παρόντα αιώνα σεισμοί που να δικαιολογούν αυξημένη σεισμική δραστηριότητα. Εξαίρεση αποτελεί ο πρόσφατος σεισμός της 7 ης Σεπτεμβρίου 1999 της Πάρνηθας, μεγέθους 5.9 της κλίμακας Richter. Για την καλύτερη τεκμηρίωση των ανωτέρω, κρίθηκε σκόπιμο να συγκεντρωθούν οι σεισμοί που έχουν καταγραφεί στην ευρύτερη περιοχή του έργου. Για τη συγκέντρωση αυτή των αναγκαίων στοιχείων για τη σεισμική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή, διερευνήθηκαν τα βιβλιογραφικά δεδομένα, (οι σεισμοί της Ελλάδος Β & Κ. Παπαζάχου, 1989, Κατάλογος σεισμών Κομνηνάκη - Παπαζάχου 1901-1985), και καταγράφηκαν όλοι οι σεισμοί με μέγεθος 4.5 της κλίμακας Richter, από τις αρχές του αιώνα και μέχρι το 1985. Η συγκέντρωση έγινε για σεισμούς που εκδηλώθηκαν σε μια περιοχή με ακτίνα 100 περίπου χλμ. γύρω από το χώρο έρευνας, ήτοι μεταξύ των συντεταγμένων 23 15 έως 24 15 γεωγραφικό μήκος και 37 30 έως 38 30 γεωγραφικό πλάτος. Για τους σεισμούς που δεν υπάρχουν μικροσεισμικά στοιχεία υπολογισμών, το βάθος συμβολίζεται με n, που υποδηλώνει μικρό εστιακό βάθος. Τα σχετικά στοιχεία συνοψίζονται στον Πίνακα 1.

Κεφάλαιο 3: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σελίδα: 5 Πίνακας 1. Κατάλογος σεισμών μεγέθους 4.5 της κλίμακας Richter για την περιοχή με συντεταγμένες 37 30 έως 38 30 γεωγραφικό πλάτος και 23 15 έως 24 15 γεωγραφικό μήκος. ΕΤΟΣ ΜΗΝΑΣ ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΛΕΠΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΒΑΘΟΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΛΑΤΟΣ ΜΗΚΟΣ 1902 APR 11 18 35 30 38.5 23.5 5.5 1912 MAR 22 18 40 24 38.3 23.3 5.1 1914 OCT 17 6 22 32 38.3 23.4 6 1914 OCT 17 10 42 11 38.3 23.4 5.6 1914 OCT 17 13 20 12 38.3 23.4 4.9 1915 JUN 26 4 45 34 38.4 23.7 5 1915 SEP 19 11 0 32 38.3 23.5 5.1 1915 OCT 08 0 30 37 38.3 23.5 5 1916 MAY 10 21 5 59 38.4 23.5 4.9 1916 MAY 20 22 14 11 38.4 23.5 5.3 1917 SEP 23 19 45 21 38.3 23.3 5 1919 OCT 13 13 4 49 38.4 23.9 5.1 1919 NOV 02 5 2 20 38.5 23.7 4.9 1924 OCT 13 8 7 45 38.2 23.3 4.9 1926 AUG 23 17 56 14 38.4 23.8 4.9 1938 JUL 20 0 23 35 38.3 23.8 6 1938 JUL 27 1 29 10 38.3 23.8 5 1939 MAR 27 5 11 8 38.2 24 4.9 1950 JUN 26 21 5 7 38.5 23.5 4.5 1952 SEP 12 14 4 20 38.4 23.4 4.5 1955 FEB 09 1 53 38 38.3 23.9 4.8

Κεφάλαιο 3: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σελίδα: 6 1956 JAN 13 20 34 37.8 24.2 5 1956 JAN 18 3 11 42 37.8 24.2 5 1957 DEC 13 9 59 54 38.2 23.7 4.6 1958 JUN 10 15 53 32 38.5 24 4.6 1961 SEP 05 1 16 52 38.5 23.6 4.5 1962 JAN 04 46 38.5 23.8 4.5 1964 FEB 18 8 35 15 37.8 23.7 52 4.5 1964 JUL 17 2 34 27 38 23.6 155 6 1967 AUG 28 3 39 6 38.3 24.1 46 4.5 1972 MAR 16 3 35 36 37.9 23.4 142 4.5 1973 MAR 21 11 25 52 37.5 23.7 43 4.5 1977 MAR 26 5 48 45 37.8 23.3 47 4.7 1979 MAR 11 5 11 26 37.6 23.4 156 4.5 1980 APR 24 19 33 43 38.2 23.3 39 4.6 1981 FEB 27 1 1 47 38.1 23.3 12 4.5 1981 FEB 28 13 54 38.2 23.3 38 4.5 1981 FEB 28 17 6 24 38.2 23.3 28 4.9 1981 MAR 04 18 21 39 38.2 23.3 37 4.5 1981 MAR 04 21 58 7 38.2 23.3 32 6.4 1981 MAR 04 22 14 30 38.2 23.3 41 4.5 1981 MAR 05 10 29 46 38.2 23.3 3 4.6 1981 MAR 05 21 54 40 38.2 23.3 40 4.6 1981 MAR 07 11 32 44 38.2 23.3 33 5.5 1981 MAR 12 1 49 40 38.2 23.3 27 4.9

Κεφάλαιο 3: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σελίδα: 7 1981 APR 13 8 11 53 38.1 23.5 13 4.5 1981 MAY 09 14 1 0 38.2 23.3 36 4.6 1981 JUN 21 5 10 8 38.2 23.3 21 4.5 1983 OCT 07 4 14 4 38 23.3 136 4.7 Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα αυτού (17 μόνο καταγραφές σεισμικών συμβάντων είχαν μέγεθος μεγαλύτερο ή ίσο με 5 βαθμούς), το μέγιστο μέγεθος σεισμού, που παρατηρήθηκε στην ευρύτερη περιοχή, που εξετάστηκε είναι 6.4 βαθμοί της κλίμακας Richter, σε γεωγραφικό μήκος 23.3 στις Αλκυονίδες νήσους (1981). Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι αυτός ο σεισμός, όπως και όλοι οι άλλοι με μέγεθος πάνω από 5.0R, έχουν εκδηλωθεί σε απόσταση από το έργο, στην περιοχή της ρηξιγενούς ζώνης του Κορινθιακού και στη ρηξιγενή ζώνη της Αταλάντης. Εξάλλου, μελετώντας τους σεισμούς μεγέθους μεγαλύτερου του 5.5 R, που δίνονται στον Πίνακα 2, επιβεβαιώνεται η παρουσία μικρού αριθμού (7) σεισμών πάνω από το μέγεθος αυτό, εκ των οποίων μόνο ένας (1) εμφανίζει μέγεθος πάνω από 6R (=6.4 R). Θα πρέπει και εδώ να τονισθεί ότι αυτός ο σεισμός, όπως και όλοι οι άλλοι, έχουν εκδηλωθεί σε μεγάλη απόσταση από την περιοχή του έργου. Εξαίρεση των παραπάνω αποτελεί ο τελευταίος καταστροφικός σεισμός στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, μεγέθους 5.9 της κλίμακας Richter, που έπληξε το λεκανοπέδιο. Ο σεισμός είχε μικρό εστιακό βάθος με επίκεντρο στις παρυφές της Πάρνηθας στις ο- ποίες βρίσκεται και η περιοχή μελέτης. Το μικρό εστιακό βάθος, το μέγεθος και η θέση του επικέντρου πλησίον στην πόλη των Αθηνών, είχε σαν συνέπεια να έχουμε μερικές δεκάδες νεκρούς και μεγάλες καταστροφές (πλήρεις καταρρεύσεις κτιρίων, σοβαρές αστοχίες στο σκελετό κτιρίων, κ. α.) στις περιοχές Μενιδίου, Λιοσίων, Μεταμόρφωσης, Κάτω Κηφισιάς, Φιλαδέλφειας, Νέας Ερυθραίας και βλάβες σε αρκετές ακόμη περιοχές του λεκανοπεδίου. Στην στενή περιοχή του οικοπέδου είχαμε σοβαρές αστοχίες στα δομικά στοιχεία μερικών κτιρίων της. Πίνακας 2. Κατάλογος σεισμών μεγέθους 5.5 της κλίμακας Richter για την περιοχή με συντεταγμένες 37 30 έως 38 30 γεωγραφικό πλάτος και 23 15 έως 24 15 γεωγραφικό μήκος. ΕΤΟΣ ΜΗΝΑΣ ΗΜΕΡΑ ΩΡΑ ΛΕΠΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΠΛΑΤΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΒΑΘΟΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΜΗΚΟΣ 1902 ΑΠΡ 11 18 35 30 38.5 23,5 n 5.5 1914 ΟΚΤ 17 6 22 32 38.3 23.4 n 6

Κεφάλαιο 3: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σελίδα: 8 1914 ΟΚΤ 17 10 42 11 38.3 23.4 n 5.6 1938 ΙΟΥΛ 20 0 23 35 38.3 23.8 n 6 1964 ΙΟΥΛ 17 2 34 27 38 23.6 155 6 1981 ΜΑΡ 4 21 58 7 38.2 23.3 32 6.4 1981 ΜΑΡ 7 11 32 44 38.2 23.3 33 5.5 Από τα παραπάνω δεδομένα ως και από την αξιολόγηση των σεισμοτεκτονικών στοιχείων του Ελλαδικού χώρου που έχει πραγματοποιηθεί από διάφορους φορείς (Παν. Αθηνών, Παν. Θεσ/κης, ΙΤΣΑΚ), μέχρι το 1982 η περιοχή των Θρακομακεδόνων, ό- που θα κατασκευασθεί το υπό μελέτη κτίριο, κατατασσόταν στην κατηγορία (Ι) ζώνης επικινδυνότητας. Σήμερα όμως, αναφορικά με τις σεισμικές δράσεις σχεδιασμού, ο Νέος Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός (Ε.Α.Κ., 2000) κατατάσσει στην κατηγορία (ΙΙ) την περιοχή των Αθηνών, όπου ανήκει η περιοχή έρευνας (Μενίδι), με σεισμική επιτάχυνση εδάφους Α = α x g, όπου α = 0.16. Η σεισμικότητα της περιοχής επαναξιολογήθηκε και είναι αποδεκτό ότι η περιοχή στα κράσπεδα της Πάρνηθας χαρακτηρίζεται πλέον σαν υψηλής σεισμικότητας. Τα αποτελέσματα της σεισμικότητας της ευρύτερης περιοχής έδειξαν ότι στη θέση του οικοπέδου, που θα κατασκευασθεί το Φωτοβολταϊκό Πάρκο, αναμένονται σχετικά υψηλές τιμές εδαφικών παραμέτρων, ιδιαίτερα εδαφικών επιταχύνσεων, λαμβανομένου υπόψη ότι το έργο θεμελιώνεται πάνω σε παλιούς κώνους και πλευρικά κορήματα που υπέρκεινται συνεκτικών σχηματισμών (κροκαλοπαγών), στα οποία κορήματα έχουμε συνήθως ενίσχυση της σεισμικής επιτάχυνσης. Θεωρούμε λοιπόν ότι για το έργο θα πρέπει να εφαρμοσθεί σεισμική δράση σχεδιασμού μεγαλύτερη από αυτή που προβλέπει ο ΝΕΑΚ 2003 και να ληφθεί σεισμική επιτάχυνση εδάφους Α = α x g, όπου α = 0.30. Παρακάτω δίδεται ο χάρτης με τις τέσσερις κατηγορίες (III, II, I) ζωνών σεισμικής ε- πικινδυνότητας στις οποίες χωρίσθηκε ο Ελληνικός χώρος. 3.4 ΜΑΚΡΟΣΕΙΣΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΝΙΔΙ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ ΤΗΣ 7 ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1999 Στην περιοχή Μενιδίου κατά τη διάρκεια του σεισμού της 7-9-1999 υπήρξε σαφής σύνδεση μεταξύ των ζημιών & καταρρεύσεων κτιρίων και των επικρατούντων τεχνικογεωλογικών συνθηκών της περιοχής (Σχ. 4). Στο τμήμα του Δήμου Μενιδίου, που είναι θεμελιωμένο στους συνεκτικούς και μεγάλου πάχους σχηματισμούς του Νεογενούς (μάργες, ψαμμίτες, μαργαϊκοί ασβεστόλιθοι

Κεφάλαιο 3: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σελίδα: 9 & κροκαλοπαγή), είχαμε λίγες και περιορισμένες ζημιές χωρίς καμία κατάρρευση κτιρίου. Αντίθετα στο τμήμα του Δήμου, που είναι θεμελιωμένο σε κυμαινόμενης συνεκτικότητας Πλειστοκαινικούς σχηματισμούς, όπως και το οικόπεδο της στο ΜΕΝ Μενιδίου, παρατηρήθηκαν εκτεταμένες ζημιές με αρκετές μερικές και ολικές καταρρεύσεις κτιρίων. Οι σεισμικές επιταχύνσεις στις περιοχές αυτές δεν είναι γνωστές, καθώς δεν υπάρχουν καταγραφές από επιταχυνσιογράφους. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι θα πρέπει να ήταν μεγάλες, λόγω αφ ενός μεν της γειτονίας με το επίκεντρο του σεισμού της 7-9-1999 και αφ ετέρου της τοπικής ενίσχυσης του σεισμικού κραδασμού στις πλειστοκαινικούς σχηματισμούς, που υπέρκειται με μικρό πάχος, είτε στα νεογενή ι- ζήματα, είτε στους αλπικούς βραχώδεις σχηματισμούς (ασβεστόλιθοι, νεοπαλαιοζωϊκά πετρώματα). Τα παραπάνω δηλώνουν ότι υπάρχει άμεση επίδραση των εδαφικών συνθηκών με την κατανομή των βλαβών. Στην περιοχή θεμελίωσης του Φωτοβολταϊκού Πάρκου στο οικόπεδο της στο ΜΕΝ Μενιδίου διαμορφώνονται τα παραπάνω χαρακτηριστικά (πλειστοκαινικοί σχηματισμοί μικρού πάχους με κυμαινόμενη συνεκτικότητα κατά την κατακόρυφο και οριζόντιο, που υπέρκειται βραχωδών σχηματισμών). Τα παραπάνω πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στις οποιασδήποτε κατασκευές και να χρησιμοποιείται αυξημένη σεισμική επιτάχυνση εδάφους στους στατικούς υπολογισμούς των διαφόρων κατασκευών.

Κεφάλαιο 3: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σελίδα: 10 Σχήμα 2. Κύριες σεισμοτεκτονικές ιδιότητες του χώρου του Αιγαίου και των γύρω περιοχών (Papazachos et al 1986). Σχήμα 3. Οι τρεις κατηγορίες (III, II, I) ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας στις οποίες χωρίσθηκε ο Ελληνικός χώρος. Η περιοχή έρευνας ανήκει σε ζώνη γενικά αυξημένης σεισμικής επικινδυνότητας.

Κεφάλαιο 3: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Σελίδα: 11 Σχήμα 4. Τεχνικογεωλογικό σκαρίφημα της πόλης Αχαρνών (Μενιδίου). Σημειώνονται οι βλάβες και καταρρεύσεις των κτιρίων από το σεισμό της 7-9-1999.

Κεφάλαιο 4: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Σελίδα: 12 4. ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 4.1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΟΡΥΓΜΑΤΑ Προκειμένου να διερευνηθούν τα γεωτεχνικά χαρακτηριστικά των διαφόρων σχηματισμών στο χώρο του οικοπέδου της στο Μενίδι, ανοίχθηκαν στις 7-9-2009 επτά (7) ερευνητικά ορύγματα. Η θέση τους στο χώρο του οικοπέδου διακρίνεται στο σχήμα 5 και συντάχθηκαν τα σχετικά μητρώα, που επισυνάπτονται στο κεφάλαιο 6. Η διάνοιξη των ερευνητικών ορυγμάτων έγινε με υδραυλική τσάπα και σταματούσαμε κάθε φορά στο βάθος, που δεν μπορούσε να προχωρήσει η τσάπα λόγω αύξησης της συνεκτικότητας του σχηματισμού. Στο χώρο του οικοπέδου ανοίχθηκαν τα ερευνητικά ορύγματα, ΟΜ-1: βάθος 2.60μ. (Φωτ. 4), ΟΜ-2: βάθος 1.20μ. (Φωτ. 5), ΟΜ- 3: βάθος 1.10μ. (Φωτ. 6), ΟΜ-4: βάθος 1.10μ. (Φωτ. 7), ΟΜ-5: βάθος 1.20μ. (Φωτ. 8), ΟΜ-6: βάθος 1.40μ. (Φωτ. 9) και ΟΜ-7: βάθος 1.40μ. (Φωτ. 10). Στα ερευνητικά ορύγματα έγινε περιγραφή των λιθολογικών σχηματισμών και δειγματοληψία για εργαστηριακές δοκιμές. 4.1.1 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-1 Λιθολογική περιγραφή: 0.00-0.45m: Φυτική γη, καστανού χρώματος με αργίλους, αμμοϊλύες, ψηφίδες και χάλικες, καθώς και ρίζες. Χαλαρός σχηματισμός. 0.45-1.15m: Αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό λεπτομερούς υλικού χρώματος ερυθρόλευκου έως λευκότεφρου. Πυκνός σχηματισμός. 1.15m: Ημισυνεκτικό ψηφιδο-κροκαλοπαγές έως λατυποπαγές με ψαμμιτικό και ασβεστοψαμμιτικό συνδετικό υλικό. 4.1.2 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-2 Λιθολογική περιγραφή: 0.00-0.35m: Φυτική γη, καστανού χρώματος με αργίλους, αμμοϊλύες, ψηφίδες και χάλικες, καθώς και ρίζες. Χαλαρός σχηματισμός. 0.35-0.75m: Αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό λεπτομερούς υλικού χρώματος ερυθρόλευκου έως λευκότεφρου. Πυκνός σχηματισμός. 0.75m: Ημισυνεκτικό ψηφιδο-κροκαλοπαγές έως λατυποπαγές με ψαμμιτικό και ασβεστοψαμμιτικό συνδετικό υλικό. 4.1.3 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-3 Λιθολογική περιγραφή: 0.00-0.30m: Φυτική γη, καστανού χρώματος με αργίλους, αμμοϊλύες, ψηφίδες και

Κεφάλαιο 4: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 13 Σελίδα: χάλικες, καθώς και ρίζες. Χαλαρός σχηματισμός. 0.30-0.60m: Αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό λεπτομερούς υλικού χρώματος ερυθρόλευκου έως λευκότεφρου. Πυκνός σχηματισμός. 0.60m: Ημισυνεκτικό ψηφιδο-κροκαλοπαγές έως λατυποπαγές με ψαμμιτικό και ασβεστοψαμμιτικό συνδετικό υλικό. 4.1.4 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-4 Λιθολογική περιγραφή: 0.00-0.25m: Φυτική γη, καστανού χρώματος με αργίλους, αμμοϊλύες, ψηφίδες και χάλικες, καθώς και ρίζες. Χαλαρός σχηματισμός. 0.25-0.95m: Αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό λεπτομερούς υλικού χρώματος ερυθρόλευκου έως λευκότεφρου. Πυκνός σχηματισμός. 0.95m: Ημισυνεκτικό ψηφιδο-κροκαλοπαγές έως λατυποπαγές με ψαμμιτικό και ασβεστοψαμμιτικό συνδετικό υλικό. 4.1.5 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-5 Λιθολογική περιγραφή: 0.00-0.20m: Φυτική γη, καστανού χρώματος με αργίλους, αμμοϊλύες, ψηφίδες και χάλικες, καθώς και ρίζες. Χαλαρός σχηματισμός. 0.20-0.75m: Αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό λεπτομερούς υλικού χρώματος ερυθρόλευκου έως λευκότεφρου. Πυκνός σχηματισμός. 0.75m: Ημισυνεκτικό ψηφιδο-κροκαλοπαγές έως λατυποπαγές με ψαμμιτικό και ασβεστοψαμμιτικό συνδετικό υλικό. 4.1.6 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-6 Λιθολογική περιγραφή: 0.00-0.25m: Φυτική γη, καστανού χρώματος με αργίλους, αμμοϊλύες, ψηφίδες και χάλικες, καθώς και ρίζες. Χαλαρός σχηματισμός. 0.25-0.55m: Αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό λεπτομερούς υλικού χρώματος ερυθρόλευκου έως λευκότεφρου. Πυκνός σχηματισμός. 0.55m: Ημισυνεκτικό ψηφιδο-κροκαλοπαγές έως λατυποπαγές με ψαμμιτικό και ασβεστοψαμμιτικό συνδετικό υλικό. 4.1.7 Ερευνητικό Όρυγμα ΟΜ-7 Λιθολογική περιγραφή: 0.00-0.25m: Φυτική γη, καστανού χρώματος με αργίλους, αμμοϊλύες, ψηφίδες και χάλικες, καθώς και ρίζες. Χαλαρός σχηματισμός.

Κεφάλαιο 4: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 14 Σελίδα: 0.25-0.80m: Αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό λεπτομερούς υλικού χρώματος ερυθρόλευκου έως λευκότεφρου. Πυκνός σχηματισμός. 0.80m: Ημισυνεκτικό ψηφιδο-κροκαλοπαγές έως λατυποπαγές με ψαμμιτικό και ασβεστοψαμμιτικό συνδετικό υλικό. 4.2 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ Mε σκοπό τον προσδιορισμό των φυσικομηχανικών χαρακτηριστικών των οριζόντων που συναντήθηκαν στα ερευνητικά ορύγματα, συλλέχθηκαν αντιπροσωπευτικά δείγματα, με σκοπό την εκτέλεση εργαστηριακών δοκιμών. Το είδος των δοκιμών έχει προσαρμοστεί προς τη φύση του εδάφους, την δειγματοληψία και το σκοπό της έρευνας. 4.2.1 Προδιαγραφές εκτέλεσης δοκιμών Οι εργαστηριακές δοκιμές εκτελέσθηκαν σύμφωνα με τις ισχύουσες Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., Κ.Ε.Δ.Ε.) ως ακολούθως : Ε105-86 Προδιαγραφές Εργαστηριακών Δοκιμών Εδαφομηχανικής Οι προδιαγραφές αυτές γενικώς συμφωνούν με τις αντίστοιχες Αμερικανικές προδιαγραφές της American Association of State Highway Transportation Officials (AASHTO), της American Society for Testing and Materials (ASTM), και των British Standards. Λαμβάνεται επίσης υπόψιν η σχετική εξειδικευμένη βιβλιογραφία : Earth Manual W. LAMBE, R. WHITMAN Soil Mechanics, 1979, J.Wiley & Sons, N.Y. I.S.R.M., Suggested Methods for Rock Characterization, Testing and Monitoring, 1981, Pergamon Press, Oxford. 4.2.2 Εργαστηριακές δοκιμές σε δείγματα των ερευνητικών ορυγμάτων Σε αντιπροσωπευτικά δείγματα από τα ερευνητικά ορύγματα εκτελέσθηκε πρόγραμμα εργαστηριακών δοκιμών εδαφομηχανικής, προσανατολισμένο στις απαιτήσεις του έργου, με σκοπό την κατάταξη των εδαφικών σχηματισμών και την εκτίμηση των φυσικών και μηχανικών χαρακτηριστικών τους.

Κεφάλαιο 4: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 15 Σελίδα: Από τις φυσικές ιδιότητες προσδιορίσθηκαν, η κοκκομετρική σύσταση (με κόσκινα και αραιόμετρο), τα όρια Atterberg, η φυσική υγρασία, το ειδικό βάρος, το υγρό και ξηρό φαινόμενο βάρος. Από πλευράς των μηχανικών χαρακτηριστικών λόγω της φύσης των δειγμάτων δεν κατέστη δυνατόν να γίνουν εργαστηριακές δοκιμές και έγιναν μόνο δοκιμές κατάταξης. Αναλυτικότερα εκτελέσθηκαν οι ακόλουθες δοκιμές: 4.2.3 Δοκιμές Κατάταξης Κοκκομετρική ανάλυση με κόσκινα και αραιόμετρα, σύμφωνα με την Ε105-86 (Κ.Ε.Δ.Ε.) παρ. 7, 8, 9, και AASHTO Τ27 και Τ86-88 (τεμ.6). Όρια Atterberg (όρια υδαρότητας και πλαστικότητας), σύμφωνα με την Ε105-86 (Κ.Ε.Δ.Ε.) παρ. 5, 6, και AASHTO Τ89-90 (τεμ. 6). Φυσική υγρασία (τεμ. 6) και ειδικό βάρος κόκκων (τεμ. 6) σύμφωνα, με την Ε105-86 (Κ.Ε.Δ.Ε.) και ASTM D2216-92. 4.2.4 Παρουσιάση Αποτελεσμάτων Εργαστηριακών Δοκιμών Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών που εκτελέσθηκαν παρουσιάζονται συγκεντρωτικά στον παρακάτω πίνακα 3 και αναλυτικά στο παράρτημα στο κεφάλαιο 8. Ο χαρακτηρισμός της πλαστικότητας των δειγμάτων έγινε βάση του ορίου υδαρότητας (w L ), όπως δίνεται βιβλιογραφικά (Commission of Engineering Geological Mapping, 1981), δηλαδή: Εύρος Ορίου Υδαρότητας (%) ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ w L 35 Χαμηλής πλαστικότητας 35 w L 50 Μέσης πλαστικότητας 50 w L 70 Υψηλής πλαστικότητας 70 w L 90 Πολύ υψηλής πλαστικότητας 90 w L Εξαιρετικά υψηλής πλαστικότητας Το ξηρό φαινόμενο βάρος του σχηματισμού αποτελεί επίσης ένα σημαντικό δείκτη των φυσικών ιδιοτήτων και συσχετίζεται ικανοποιητικά με την ορυκτολογική σύ-

Κεφάλαιο 4: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 16 Σελίδα: σταση, το πορώδες και την αντοχή. Η κατάταξη γίνεται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: ΞΗΡΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΒΑΡΟΣ ΕΔΑΦΟΣ ΒΡΑΧΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ 1.40 1.80 Πολύ χαμηλό 1.40-1.70 1.80-2.20 Χαμηλό 1.70-1.90 2.20-2.55 Μέσο 1.90-2.20 2.55-2.75 Υψηλό 2.20 2.75 Πολύ υψηλό

Κεφάλαιο 4: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Σελίδα: 17 Πίνακας 3. Συγκεντρωτική κατάσταση των φυσικών ιδιοτήτων των σχηματισμών που συναντήθηκαν στα ερευνητικά ορύγματα ΟΜ-1 έως ΟΜ-6. ΒΑΘΟΣ ΕΙΔΟΣ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΡΙΑ ATTERBERG ΦΥΣΙΚΗ ΕΙΔΙΚΟ ΥΓΡΟ ΞΗΡΟ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΡΓΙΛΟΣ + ΙΛΥΣ ΑΜΜΟΣ ΧΑΛΙΚΕΣ LL PL PI ΥΓΡΑΣΙΑ ΒΑΡΟΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΕΔΑΦΩΝ ΑΠΟ ΕΩΣ w ΒΑΡΟΣ ΒΑΡΟΣ ΚΑΤΑ μ. μ. % % % % % % % gr/cm 3 gr/cm 3 AUSCS ΟΡΥΓΜΑ ΟΜ-1 1.00-1.15 διαταραγμένο 16.00 38.00 46.00 25.70 19.00 6.70 4.00 GC-GM ΟΡΥΓΜΑ OΜ-2 0.60-0.75 διαταραγμένο 15.00 37.00 48.00 24.90 18.20 6.70 2.70 GC-GM ΟΡΥΓΜΑ OΜ-3 0.50-0.60 διαταραγμένο 20.00 33.00 47.00 25.10 20.10 5.00 4.60 GC-GM ΟΡΥΓΜΑ OΜ-4 0.80-0.95 διαταραγμένο 28.00 28.00 44.00 25.20 16.00 9.20 4.10 GC ΟΡΥΓΜΑ OΜ-5 0.60-0.75 διαταραγμένο 19.00 36.00 45.00 26.90 18.20 8.70 3.10 GC ΟΡΥΓΜΑ OΜ-6 0.40-0.55 διαταραγμένο 20.00 41.00 39.00 25.60 19.20 6.40 3.40 SC-SM

Κεφάλαιο 4: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 18 Σελίδα: 4.3 ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ 4.3.1 Αξιολόγηση εργαστηριακών δοκιμών Τεχνικογεωλογικοί σχηματισμοί Στα πλαίσια της μελέτης των τεχνικογεωλογικών συνθηκών, που επικρατούν στο οικόπεδο που πρόκειται να κατασκευασθεί το Φωτοβολταϊκό Πάρκο αξιολογήθηκαν τα αποτελέσματα από τα ερευνητικά ορύγματα και τις εργαστηριακές δοκιμές σε συνδυασμό με τα γενικά τεχνικογεωλογικά στοιχεία της περιοχής για να εκτιμηθούν στη φάση αυτή της έρευνας, οι επικρατούσες συνθήκες από γεωτεχνικής πλευράς. Με βάση τα τεχνικογεωλογικά δεδομένα της περιοχής του έργου και τα αποτελέσματα της γεωτεχνικής έρευνας, στο χώρο του οικοπέδου εντοπίζονται οι παλιοί κώνοι και τα πλευρικά κορήματα, που παρουσιάζουν έντονη οριζόντια και κατακόρυφη μεταβολή των λιθολογικών σχηματισμών, καθώς και αντίστοιχη μεταβολή της συνεκτικότητας (χαλαρά αμμοχάλικα έως ημισυνεκτικά ψηφιδοκροκαλοπαγή). Οι ορίζοντες που συμμετέχουν στην τεχνικογεωλογική δομή της περιοχής έρευνας είναι οι ακόλουθοι. 1. Εδαφικός ορίζοντας (βάθος 0,00-0,45μ.) 2. Αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό αργιλοϊλύων(βάθος 0,20-1,15μ.) 3. Ημισυνεκτικό ψηφιδο-κροκαλοπαγές έως λατυποπαγές (βάθος 0,55-1,15μ.) Ο εδαφικός ορίζοντας καλύπτει επιφανειακά την περιοχή που θα κατασκευασθεί το Φωτοβολταϊκό Πάρκο θεμελίωσης και αποτελείται από φυτική γη, καστανού χρώματος με αργίλους, αμμοϊλύες, ψηφίδες και χάλικες, καθώς και ρίζες. Το πάχος του κυμαίνεται από 0,00-0,45μ. και χαρακτηρίζεται σαν χαλαρός σχηματισμός, που θα α- φαιρεθεί κατά τη θεμελίωση. Κάτω από τη φυτική γη σε ολόκληρο το χώρο του οικοπέδου εντοπίζονται τα αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό αργιλοϊλύων, μέχρι βάθος 0.55μ. έως και 1.15μ. (θέση ορύγματος ΟΜ-1), (Φωτ. 4-10), ασβεστολιθικής και δολομιτικής σύστασης. Στην εκσκαφή του Νέου Σύνθετου Κτιρίου (Φωτ. 2 & 3) διακρίνονται τα χαλαρά έως πυκνά αμμοχάλικα με ελαφρά στρώση, που υπέρκεινται των ημισυνεκτικών έως συνεκτικών λατυποκροκαλοπαγών με ψαμμιτική και ασβεστοψαμμιτική συνδετική ύλη. Το πάχος των αμμοχάλικων μεταβάλλεται κατά θέσεις. Σε δείγματα από τα έξι ορύγματα ΟΜ-1 έως ΟΜ-6 έγιναν δοκιμές κατάταξης και σε δείγματα από το δεύτερο ορίζοντα, από τη κοκκομετρική ανάλυση προέκυψε ότι αυτά περιέχουν υψηλό ποσοστό χαλίκων (39-48%), άμμων 28-41%) και μικρότερο ποσο-

Κεφάλαιο 4: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 19 Σελίδα: στό λεπτομερών υλικών, ιλύες & άργιλοι (15-28%). Η φυσική υγρασία του σχηματισμού είναι μικρή (2.70-4.60%) και από δοκιμές Atteberg είναι χαμηλής πλαστικότητας. Με βάση τις εργαστηριακές δοκιμές, ο σχηματισμός ταξινομείται σαν αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό αργιλοϊλύων (GC-GM) έως SC-SM κατά AUSCS. Ο σχηματισμός των αμμοχάλικων με τα ασύνδετα υλικά, είναι χαλαρός έως πυκνός, παρουσιάζει μέτρια μηχανικά χαρακτηριστικά και επισφαλή γεωμηχανική συμπεριφορά. Χαρακτηριστικό είναι ότι γειτονικά κτίρια της, που ήταν θεμελιωμένα στο σχηματισμό των αμμοχάλικων, υπέστησαν μεγάλες βλάβες από τον σεισμό της Πάρνηθας (7-9-1999). Αντίθετα, ο υποκείμενος σχηματισμός των ημισυνεκτικών λατυποκροκαλοπαγών με ψαμμιτική και ασβεστοψαμμιτική συνδετική ύλη παρουσιάζει κατά θέσεις καλή συνεκτικότητα, εκσκάπτεται μόνο με ισχυρή υδραυλική σφύρα, όπως διακρίνεται στις φωτογραφίες 2 & 3 και θεωρείται σχηματισμός με καλή γεωμηχανική συμπεριφορά. Στο χώρο του οικοπέδου του Φωτοβολταϊκού Πάρκου εμφανίζεται σε διάφορα βάθη και θεωρούμε ότι αρχίζει από το βάθος στο οποίο κατά τη διάρκεια της διάνοιξης των ερευνητικών ορυγμάτων, η τσάπα δεν μπορούσε να προχωρήσει βαθύτερα. 4.3.2 Σεισμική Επικινδυνότητα Σήμερα, αναφορικά με τις σεισμικές δράσεις σχεδιασμού, ο Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός (Ε.Α.Κ., 2000) κατατάσσει την περιοχή του Μενιδίου, στο όριο της κατηγορίας (ΙΙ και ΙΙΙ) με σεισμική επιτάχυνση εδάφους Α = α x g, όπου α = 0.24. Τα αποτελέσματα της σεισμικότητας έδειξαν ότι η περιοχή έρευνας επηρεάζεται από μέσους σεισμούς με επικεντρικές αποστάσεις 40-50 χιλιόμετρα. Εξαίρεση αποτελεί ο σεισμός της 7 ης Σεπτεμβρίου 1999, επιφανειακού μεγέθους 5,90 της κλίμακας Richter με επίκεντρο στην ευρύτερη περιοχή έρευνας. Θεωρούμε λοιπόν ότι για το έργο θα πρέπει να εφαρμοσθεί σεισμική δράση σχεδιασμού μεγαλύτερη από αυτή, που προβλέπει ο ΝΕΑΚ 2003 και να ληφθεί σεισμική ε- πιτάχυνση εδάφους Α = α x g, όπου α = 0.30. Το έδαφος θεμελίωσης κατατάσσεται στην Kατηγορία Β με τιμές χαρακτηριστικών περιόδων Τ1=0.15 sec & Τ2=0.60 sec. 4.3.3 Ενδεικτικές γεωτεχνικές παράμετροι σχεδιασμού Από το σύνολο των παραπάνω προκύπτει ότι το έδαφος θεμελίωσης του οικοπέδου παρουσιάζει ιδιόμορφη γεωμηχανική συμπεριφορά με τον επιφανειακό ορίζοντα των ασύνδετων πυκνών αμμοχάλικων σε βάθος μέχρι 0.55μ. έως 1.15μ. και στη συνέχεια

Κεφάλαιο 4: ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 20 Σελίδα: το σχηματισμό των ημισυνεκτικών έως συνεκτικών λατυποκροκαλοπαγών με ψαμμιτική και ασβεστοψαμμιτική συνδετική ύλη. Με βάση τα δεδομένα της παρούσης μελέτης σε συνδυασμό με τα γενικά τεχνικογεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής και τη γεωμηχανική συμπεριφορά των κατασκευών της στενής περιοχής στο σεισμό της 7-9-1999 προτείνονται σε αυτή του έργου οι ακόλουθες ενδεικτικές γεωτεχνικές παράμετροι σχεδιασμού θεμελίωσης των πάνελ του Φωτοβολταϊκού Πάρκου. Τα πάνελ προτείνεται να τοποθετούνται επί πεδιλοδοκού, που θα θεμελιώνεται σε βάθος 0,80 cm. Τύπος θεμελίωσης : πεδιλοδοκός Επιτρεπόμενη τάση : 1,50-1,80 kg/cm 2 ή 150-180 KPa Δείκτης εδάφους : 3 kg/cm 3 ή 30.000 KN/m 3 Μέτρο συμπίεσης : 35.000 KN/m 2 Σεισμική επιτάχυνση : 0,30 g Κατηγορία εδάφους Β με T1 = 0,15 sec & T2 = 0,60 sec. Ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας στο οικόπεδο αναμένεται σε αρκετό βάθος και δεν επηρεάζει τη θεμελίωση. Από πλευράς εκσκαψιμότητας ο σχηματισμός των αμμοχάλικων είναι χαλαρός έως πυκνός και μπορεί να γίνει με υδραυλική τσάπα.

Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Κεφάλαιο 5: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ Σελίδα: 21 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ Από τη λιθολογική σύσταση των σχηματισμών, τα αποτελέσματα των εργαστηριακών δοκιμών, καθώς και την αξιολόγηση στοιχείων της ευρύτερης περιοχής, για το χώρο του οικοπέδου, όπου θα κατασκευασθεί το Φωτοβολταϊκό Πάρκο, προκύπτουν τα α- κόλουθα συμπεράσματα. 1. Η περιοχή του έργου, βρίσκεται εντός του ΜΕΝ Μενιδίου της και αναπτύσσεται σε υψόμετρα 245μ. έως 255μ. και παρουσιάζει ομαλό ανάγλυφο με μικρές κλίσεις προς τα νότια. 2. Από πλευράς γεωλογικής δομής και σύστασης, η ευρύτερη περιοχή του έργου, καλύπτεται από τεταρτογενή ιζήματα, πάχους λίγων δεκάδων μέτρων, που αντιπροσωπεύονται από ποταμοχερσαίες αποθέσεις με λατυποκροκάλες, χάλικες, ψηφίδες με συνδετικό υλικό ψαμμιτομαργαϊκό, καθώς και αλλουβιακές αποθέσεις με χαλαρά αργιλοαμμώδη υλικά, ασύνδετα με άμμους, χάλικες, λατύπες και κροκάλες και κώνους και πλευρικά κορήματα μικρής συνεκτικότητας. Οι παραπάνω αποθέσεις υπέρκειται των νεογενών ιζημάτων, που αποτελούνται από εναλλασσόμενα στρώματα μαργών, αργίλων, ψαμμιτών με παρεμβολές κροκαλοπαγών. 3. Όσο αφορά τις υδρογεωλογικές συνθήκες στο χώρο του οικοπέδου αναμένεται υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας χαμηλής δυναμικότητας, σε βάθος μεγαλύτερο των 25-30μ., που δεν επηρεάζει τις κατασκευές. 4. Σε αυτή τη φάση του έργου στο χώρο του οικοπέδου, ανοίχθηκαν επτά (7) ερευνητικά ορύγματα και στα δείγματα που συλλέχθηκαν έγιναν εργαστηριακές δοκιμές για τον προσδιορισμό των φυσικών χαρακτηριστικών των διαφόρων σχηματισμών. 5. Επιφανειακά σε ολόκληρο το οικόπεδο εντοπίζονται ο εδαφικός ορίζοντας που αποτελείται από φυτική γη, καστανού χρώματος με αργίλους, αμμοϊλύες, ψηφίδες και χάλικες, καθώς και ρίζες. Το πάχος του κυμαίνεται από 0,00-0,45μ. και χαρακτηρίζεται σαν χαλαρός σχηματισμός. Ο εδαφικός ορίζοντας θα αφαιρεθεί κατά τη θεμελίωση. 6. Κάτω από τον εδαφικό ορίζοντα εντοπίζονται τα χαλαρά έως πυκνά αμμοχάλικα με ελαφρά στρώση, που υπέρκεινται των ημισυνεκτικών έως συνεκτικών λατυποκροκαλοπαγών με ψαμμιτική και ασβεστοψαμμιτική συνδετική ύλη. Το πάχος των αμμοχάλικων μεταβάλλεται κατά θέσεις. Σε δείγματα από τα έξι ορύγματα ΟΜ-1 έως ΟΜ-6 έγιναν δοκιμές κατάταξης και από τη κοκκομετρική ανάλυση προέκυψε ότι αυτά περιέχουν υψηλό ποσοστό χαλίκων (39-48%), άμμων 28-41%) και μικρότερο και μικρότερο ποσοστό λεπτομερών υλικών, ιλύες & άργιλοι (15-28%). Η φυσική υγρασία του σχηματισμού είναι μικρή (2.70-4.60%) και από δοκιμές Atteberg είναι χαμηλής πλαστικότητας. Με βάση τις εργαστηριακές δοκιμές, ο

Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Κεφάλαιο 5: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ Σελίδα: 22 σχηματισμός ταξινομείται σαν αμμοχάλικα με σημαντικό ποσοστό αργιλοϊλύων (GC-GM) έως SC-SM κατά AUSCS. 7. Ο υποκείμενος σχηματισμός των αμμοχάλικων συνίσταται από ημισυνεκτικά λατυποκροκαλοπαγή με ψαμμιτική και ασβεστοψαμμιτική συνδετική ύλη, παρουσιάζει κατά θέσεις καλή συνεκτικότητα, εκσκάπτεται μόνο με ισχυρή υδραυλική σφύρα και αναμένεται να είναι γενικά σχηματισμός με καλή γεωμηχανική συμπεριφορά. 8. Με βάση τα δεδομένα της παρούσης μελέτης σε συνδυασμό με τα γενικά τεχνικογεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής και τη γεωμηχανική συμπεριφορά των κατασκευών της στενής περιοχής στο σεισμό της 7-9-1999, προτείνονται οι παρακάτω ενδεικτικές γεωτεχνικές θεμελίωσης των πάνελ του Φωτοβολταϊκού Πάρκου. Τα πάνελ προτείνεται να τοποθετούνται επί πεδιλοδοκού, που θα θεμελιώνεται σε βάθος 0,80 cm. Τύπος θεμελίωσης : πεδιλοδοκός Επιτρεπόμενη τάση : 1,50-1,80 kg/cm 2 ή 150-180 KPa Δείκτης εδάφους : 3 kg/cm 3 ή 30.000 KN/m 3 Μέτρο συμπίεσης : 35.000 KN/m 2 Σεισμική επιτάχυνση : 0,30 g Κατηγορία εδάφους Β με T1 = 0,15 sec & T2 = 0,60 sec. Οι συντάκτες Παναγιώτης Ηλίας Γεωλόγος - Γεωτεχνικός Κώστας Παντούλας Γεωλόγος - Περιβαλλοντολόγος

Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Κεφάλαιο 6: ΜΗΤΡΩΑ ΟΡΥΓΜΑΤΩΝ Σελίδα: 23 6. ΜΗΤΡΩΑ ΟΡΥΓΜΑΤΩΝ

Κεφάλαιο 7: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Σελίδα: i 7. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Κεφάλαιο 7: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Σελίδα: i Φωτογραφία 1. Άποψη της περιοχής του ΜΕΝ Μενιδίου, όπου θα εγκατασταθεί το Φωτοβολταϊκό Πάρκο, στο οποίο έγιναν ερευνητικά ορύγματα για τη γεωτεχνική διερεύνηση. Φωτογραφία 2. Άποψη της εκσκαφής του Νέου Σύνθετου Κτιρίου της στο ΜΕΝ Μενιδίου, που βρίσκεται πλησίον του χώρου εγκατάστασης του Φωτοβολταϊκού Πάρκου.

Κεφάλαιο 7: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Σελίδα: ii Φωτογραφία 3. Λεπτομέρεια του πρανούς εκσκαφής του γειτονικού Νέου Σύνθετου Κτιρίου της, όπου διακρίνεται η γεωτεχνική ενότητα των λατυποκροκαλοπαγών με διαφοροποίηση στο ποσοστό των αδρομερών, στη σύνδεση και τη συνεκτικότητα τους κατά την κατακόρυφο και οριζόντιο. Φωτογραφία 4. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-1.

Κεφάλαιο 7: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Σελίδα: iii Φωτογραφία 5. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-2. Φωτογραφία 6. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-3.

Κεφάλαιο 7: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Σελίδα: iv Φωτογραφία 7. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-4. Φωτογραφία 8. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-5.

Κεφάλαιο 7: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Σελίδα: v Φωτογραφία 9. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-6. Φωτογραφία 10. Ερευνητικό όρυγμα ΟΜ-7.

Κεφάλαιο 8: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ: i Ηλίας Παν. - Παντούλας Κ. Σελίδα: 8. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ