Πρότυπο Κέντρο Καρδιάς και Αγγείων Athens Heart Center Διευθυντής: Καθηγητής Χριστόδουλος. Στεφανάδης Συνέδριο: Εξελίξεις στην Καρδιαγγειακή Ιατρική 2015 Καρδιολογική Κλινική Ι. Γιαλάφος Δ/ντης Κ. Αθανασόπουλος Δ/ντης Α. Ελευθερίου Δ/ντρια Σ. Λάμπρου Δ/ντης Β. Παναγόπουλος Δ/ντης Ι. Βογιατζής Ν. Ζαμάνης Αιμοδυναμικό Εργαστήριο Π. Αλτσιτζόγλου Δ/ντης Γ. Παπαϊωάννου Δ/ντης Β. Σπανός Δ/ντης Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας &Βηματοδότησης Ι. Γιαλάφος Δ/ντης Δ. Τσιαχρής Δ/ντης Σ. Σταμπόλα Καρδιολόγος Γ. Γιαννόπουλος Καρδιολόγος Μονάδα Μυοκαρδιοπαθειών Α. Αναστασάκης Δ/ντης Μονάδα Υπέρτασης Π. Πιέτρη Δ/ντρια Το Συνέδριο «Εξελίξεις στην Καρδιαγγειακή Ιατρική» θα διεξαχθεί στο Συνεδριακό κέντρο του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών, στις 15 και 16 Μαΐου (οδός Φιλαδελφέως και Κεφαλαρίου 1, Πλατεία Κεφαλαρίου) και διοργανώνεται από το Πρότυπο Κέντρο Καρδιάς και Αγγείων-Athens Heart Center του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Η επιστημονική αυτή εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Ερευνητικού Ινστιτούτου για τη Μακροζωία και την Πρόληψη των Ασθενειών του Γήρατος. Στο Συνέδριο συμμετέχουν κορυφαίοι επιστήμονες του χώρου οι οποίοι θα αναπτύξουν τις τελευταίες εξελίξεις σε όλους τους τομείς της Καρδιαγγειακής Ιατρικής. Μονάδα Στεφανιαίας Νόσου Γ. Γιαννόπουλος Δ/ντης Μονάδα Παχυσαρκίας και Παθολογικών Νοσημάτων Θ. Ψαλτοπούλου, Δ/ντρια Εργαστήριο Ηχοκαρδιολογίας Σ. Καραγιάννης Δ/ντης Γ. Βαμβάκου Καρδιολόγος Α. Καστανάς Καρδιολόγος Εργαστήριο Κόπωσης ελέγχου Αρρυθμιών και Πίεσης Α. Αναστασάκης Δ/ντης Ε. Βολτυράκης Δ/ντης Π. Πιέτρη Δ/ντρια Σ. Σταμπόλα Καρδιολόγος Δ. Τσιαχρής Δ/ντης
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ Η αρτηριακή υπέρταση μαζί με τον σακχαρώδη διαβήτη, την υπερλιπιδιαμία και το κάπνισμα αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο. Το ποσοστό των ενηλίκων που πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση υπερβαίνει το 30% ενώ αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Μολονότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα στη φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης, 5-10% των υπερτασικών ασθενών παρουσιάζουν ανθεκτική υπέρταση, δηλ. αδυναμία ρύθμισης αρτηριακής υπέρτασης παρά τη χορήγηση 3 ή και περισσοτέρων αντιυπερτασικών σκευασμάτων στις μέγιστες δόσεις. Η μη καλή συμμόρφωση των ασθενών στη φαρμακευτική θεραπεία, η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης και το άγχος αποτελούν αίτια ανεπαρκούς ρύθμισης της αρτηριακής υπέρτασης (Π. Πιέτρη, Καρδιολόγος, Υπεύθυνη Μονάδας Υπέρτασης). Νεότερες τεχνικές επεμβατικής αντιμετώπισης της υπέρτασης, όπως είναι η κατάλυση των συμπαθητικών νεύρων του νεφρού ( ablation), μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε επιλεγμένους ασθενείς με ανθεκτική υπέρταση. Υπάρχει συνεχιζόμενη έρευνα και προσπάθεια εξέλιξης της τεχνολογίας του ablation με νέους καθετήρες και νέες τεχνικές κατάλυσης, έτσι ώστε η μέθοδος να γίνει περισσότερο αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της ανθεκτικής υπέρτασης. Η ελληνική συμβολή στον τομέα αυτό είναι σημαντική με την ανάπτυξη νέας μεθόδου στην κατάλυση (χημική κατάλυση). (Χ. Στεφανάδης, Καθηγητής Καρδιολογίας, Διευθυντής Πρότυπου Κέντρου Καρδιάς και Αγγείων). Επίσης θα συζητηθούν οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα. ΝΕΩΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑΣ Σημαντικές είναι οι εξελίξεις στη φαρμακευτική θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας. Ένας νέος παράγοντας, το μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι της πρωτεΐνης PCSK9, έχει δείξει αποτελεσματική μείωση στα επίπεδα της LDL χοληστερόλης μέχρι και 60% σε υψηλού κινδύνου ασθενείς που ενώ λαμβάνουν στατίνες στις μέγιστες ανεκτές δόσεις δεν καταφέρνουν να μειώσουν την LDL χοληστερόλη στα επιθυμητά επίπεδα. Τα πρώτα δεδομένα υποστηρίζουν την ευεργετική επίδραση αυτών των ουσιών στη μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων (θάνατος από στεφανιαία νόσο, έμφραγμα μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο) μετά από 11 μήνες χορήγησης. Προς το παρόν, τα φάρμακα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε επιλεγμένους ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου που δεν καταφέρνουν να μειώσουν την LDL χοληστερόλη παρά
τη λήψη στατινών σε μέγιστες δόσεις ή που δεν ανέχονται τις στατίνες λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών (Π. Πιέτρη, Διευθύντρια Μονάδας Υπέρτασης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών). Η επιδημιολογική μελέτη για τη μακροζωία στο νησί της Ικαρίας που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2009 και έχει τύχει αναγνώρισης με μεγάλη σειρά δημοσιεύσεων σε διεθνή έγκριτα περιοδικά. Νεότερα δεδομένα από τη μελέτη αυτή δείχνουν άμεση σχέση της ελαστικότητας των αρτηριών με τη μακροζωία. Το σημαντικό αυτό εύρημα μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την επιβράδυνση του γήρατος (Π. Πιέτρη, Διευθύντρια Μονάδας Υπέρτασης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών) ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑ: ΜΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΑΛΒΙΔΩΝ Η διαδερμική (μη χειρουργική) αντικατάσταση των βαλβίδων αποτελεί μία από τις νεότερες εξελίξεις της επεμβατικής καρδιολογίας. Παλαιότερη μελέτη είχε δείξει ότι οι ασθενείς με σοβαρή στένωση αορτικής βαλβίδας και υψηλό χειρουργικό κίνδυνο ωφελούνται περισσότερο από τη διαδερμική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας παρά από τη χειρουργική επέμβαση. Πριν από λίγους μήνες, δημοσιεύτηκαν στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό The Lancet τα αποτελέσματα της 5ετούς παρακολούθησης ηλικιωμένων ασθενών (μέση ηλικία 83 έτη) με σοβαρή στένωση αορτικής βαλβίδας που, λόγω του υψηλού κινδύνου για χειρουργική επέμβαση, υπεβλήθησαν σε διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας. Μετά από 5 χρόνια παρακολούθησης, η θνητότητα ήταν σημαντικά μικρότερη στους ασθενείς που υπεβλήθησαν σε διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας συγκριτικά με τους ασθενείς που αντιμετωπίστηκαν με συντηρητική μέθοδο (71.8% στην ομάδα της διαδερμικής αντικατάστασης, 93.6 % στην ομάδα της συντηρητικής αντιμετώπισης). Επίσης, στον υπερηχοκαρδιογραφικό έλεγχο μετά από 5 χρόνια δεν διαπιστώθηκαν στοιχεία εκφύλισης ή δυσλειτουργίας των βιοπροσθετικών βαλβίδων, εύρημα που συνηγορεί υπέρ της μακρόχρονης, καλής λειτουργίας αυτών των βαλβίδων. Στο Πρότυπο Κέντρο Καρδιάς και Αγγείων στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, λειτουργεί Μονάδα Διαδερμικής Επεμβατικής αντιμετώπισης βαλβιδοπαθειών με εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό και την πλέον σύγχρονη τεχνολογική υποστήριξη. (Β. Σπανός, Διευθυντής Αιμοδυναμικού Εργαστηρίου, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών). ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ-STENTS Σήμερα έχουμε στη διάθεση μας τα νεότερης τεχνολογίας βιοαπορροφήσιμα stents, δηλ. stents που δεν παραμένουν μέσα στο αγγείο αλλά μετά από κάποιο χρονικό διάστημα
απορροφούνται από τον οργανισμό. Η μελλοντική ευρεία εφαρμογή αυτών των stents φαίνεται ότι θα μειώσει τον κίνδυνο θρόμβωσης εντός του stent αλλά και την ανάγκη για μακροχρόνια διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή (Χ. Στεφανάδης, Καθηγητής Καρδιολογίας, Διευθυντής Πρότυπου Κέντρου Καρδιάς και Αγγείων, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών). ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΤΟ ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ Ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη που έχει προσφέρει η αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αρτηριών είναι στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Στο Πρότυπο Κέντρο Καρδιάς και Αγγείων του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου αντιμετωπίζεται πλέον με πρωτογενή αγγειοπλαστική (άμεση διάνοιξη του αποφραγμένου αγγείου με μπαλόνι και τοποθέτηση stent) με καλύτερα αποτελέσματα και λιγότερες επιπλοκές συγκριτικά με την φαρμακευτική θεραπεία της θρομβόλυσης που εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα σε νοσοκομεία που δεν διαθέτουν αιμοδυναμικό εργαστήριο. Η πρωτογενής αγγειοπλαστική σώζει ζωές αλλά και μυοκάρδιο και όσο γρηγορότερα γίνει μετά την έναρξη του πόνου τόσο καλύτερα τα αποτελέσματα για τον ασθενή. (Β. Σπανός, Διευθυντής Αιμοδυναμικού Εργαστηρίου, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών). ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ: ΘΕΡΑΠΕΙΑ KΟΛΠΙΚΗΣ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗΣ Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή αρρυθμία και μια από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στον ελληνικό πληθυσμό αλλά και διεθνώς. Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα περισσότεροι από 200.000 ασθενείς πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή. Η σύγχρονη αντιμετώπιση της αρρυθμίας αυτής στηρίζεται στην κατάλυση (ablation) με τη χρήση νεότερων τεχνικών, όπως η κρυοπηξία, που επιτυγχάνουν σαφώς βελτιωμένα ποσοστά επιτυχίας σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια υπερβαίνοντας ειδικά σε νεότερους ασθενείς το 80%. Στην Ελλάδα την τρέχουσα περίοδο, περιορισμένο ποσοστό των ασθενών σε σχέση με αυτούς που έχουν την ιατρική ένδειξη υποβάλλονται σε κατάλυση κυρίως λόγω των λίγων κέντρων που έχουν την αντίστοιχη εξειδίκευση και των διαρκώς μειούμενων δαπανών για τη υγεία. Στο Athens Heart Center οι προηγμένες αυτές επεμβατικές θεραπευτικές τεχνικές διενεργούνται σε βάση ρουτίνας. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Πριν από λίγες μέρες εγκρίθηκε από το FDA η χρήση της τελευταίας γενιάς μικροσκοπικών βηματοδοτών χωρίς καλώδια οι οποίοι εμφυτεύονται απευθείας στην καρδιά. Οι συσκευές
αυτές αποτελούν την τελευταία εξέλιξη της νανοτεχνολογίας και το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών θα είναι το πρώτο κέντρο στο λεκανοπέδιο Αττικής, το οποίο θα έχει τη δυνατότητα τους επόμενους μήνες για την διενέργεια των πρωτοποριακών αυτών επεμβάσεων. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΕΜΦΥΤΕΣΙΜΟΥΣ ΑΠΙΝΙΔΩΤΕΣ Τους τελευταίους μήνες είναι διαθέσιμες 2 κατηγορίες πλέον σύγχρονης τεχνολογίας απινιδωτών. Η πρώτη κατηγορία αναφέρεται στους πλήρως υποδόρια εμφυτεύσιμους απινιδωτές οι οποίοι ενδείκνυνται ειδικά σε ειδικές ομάδες νέων ασθενών, παρουσιάζοντας πλεονεκτήματα σχετικά με την αγγειακές επιπλοκές. Η δεύτερη κατηγορία αφορά στη συμβατότητα των ενδοκαρδιακά εμφυτεύσιμων απινιδωτών με διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας, οι ενδείξεις της οποίας διευρύνονται συνεχώς. ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ: ΑΘΛΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος σε ασθενείς με κληρονομικά νοσήματα απειλεί νέους κατά βάση ασθενείς. Η γενετική διερεύνηση του πληθυσμού αυτού μπορεί να συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου. Στο Athens Heart Center λειτουργεί η πρότυπη Μονάδα Κληρονομικών Νοσημάτων, η οποία παρέχει τη δυνατότητα, μέσω διεθνούς συνεργασίας, για πλήρη γενετικό έλεγχο και χειρισμό των ασθενών αυτών και των μελών της οικογένειά τους.