Πργωγικότητ τριών πολυετών τεχνητών λειμώνων στο οροπέδιο των Ιωννίνων Πργωγικότητ τριών πολυετών τεχνητών λειμώνων στο οροπέδιο των Ιωννίνων Ρ. Θνόπουλος Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κι Τροφίμων, Ειδική Γρμμτεί Γ Κ.Π.Σ., Ε.Π.Α.Α., Λεωφ. Αθηνών 58, 14 41 Αθήν Περίληψη Μελετήθηκε η επίδρση των πρκάτω επεμάσεων στην πργωγικότητ τριών τεχνητών λειμώνων: ) τρί είδη τεχνητού λειμών: έρπον τριφύλλι (Trifolium repens) + πολυετής ήρ (Lolium perenne), λειμώνιο τριφύλλι (T. pratense) + πολυετής ήρ κι πολυετής ήρ, ) κοπή κι όσκηση με πρότ κι γ) Ν-ούχος λίπνση με, 4 κι 8 χλγ. N/στρ. Επί πλέον γι την επέμση της πολυετούς ήρς/κοπής εφρμόστηκν 16 κι 32 χλγ. N/στρ.). Η εγκτάστση του πειρμτικού έγινε στ Ιωάννιν κι η διάρκει των πρτηρήσεων ήτν τρί χρόνι. Το χρόνο εγκτάστσης, η συνολική πργωγή (δύο συγκομιδές) ξηρής ύλης κυμάνθηκε πό 38-7 γρ./τ.μ. Τον πρώτο πργωγικό χρόνο, η συνολική πργωγή ξηρής ύλης κυμάνθηκε πό 2.7-3.6 κι 1.27-1.7 γρ./τ.μ. γι τις επεμάσεις της όσκησης (7 συγκομιδές) κι της κοπής (4 συγκομιδές) ντίστοιχ. Η πργωγή που πρέμεινε στον γρό ήτν γι το έρπον τριφύλλι πό 5-74% της συνολικής πργωγής του, γι το λειμώνιο πό 32-46%, γι την πολυετή ήρ 21-52% κι την υτοφυή λάστηση 27-66%. Τον δεύτερο πργωγικό χρόνο, η πργωγή ξηρής ύλης που συγκομίστηκε κυμάνθηκε πό 8-1.5 κι 5-85 γρ./τ.μ. γι τις επεμάσεις της όσκησης κι της κοπής ντίστοιχ (5 συγκομιδές γι κάθε μι πό τις δύο επεμάσεις). Λέξεις κλειδιά: Τεχνητοί λειμώνες, τριφύλλι, ήρ, πργωγή. Εισγωγή Οι τεχνητοί λειμώνες μπορούν ν κλύψουν μέρος των διτροφικών νγκών των γροτικών ζώων κι ν συμάλουν στη κλύτερη διχείριση των λιδιών. Οι εργσίες γι τεχνητούς λειμώνες στην Ελλάδ είνι λίγες (Κουτσοτόλης 1985, 1991, 1999). Σκοπός υτής της εργσίς ήτν ν μελετήσει την πργωγικότητ πολυετών λειμώνων. Υλικά κι μέθοδοι Το πείρμ έγινε στο Στθμό Γεωργικής Έρευνς Ιωννίνων, σε υψόμετρο 4 μ. (ετήσι ροχόπτωση 1.1 χλσ.) κι σε έδφος ργιλώδες με οργνική ουσί 3% κι ph (1:1) 6. Τον Απρίλη του έτους 1994 έγινε σε ποολίδο η εγκτάστση των πρκάτω επεμάσεων: ) τρί είδη τεχνητού λειμών: έρπον τριφύλλι (Trifolium repens) + πολυετής ήρ (Lolium perenne), λειμώνιο τριφύλλι (T. pratense) + πολυετής ήρ κι πολυετής ήρ, ) κοπή κι όσκηση με πρότ) κι γ) Ν-ούχος λίπνση με, 4 κι 8 χλγ. N/στρ. Επί πλέον γι την επέμση της πολυετούς ήρς/κοπής εφρμόστηκν 16 κι 32 χλγ. N/στρ. Το πειρμτικό σχέδιο ήτν υπο-υποδιιρεμέν τεμάχι με τρεις επνλήψεις γι την επέμση της κοπής κι δύο γι τη όσκηση. Δεν έγινε άρδευση, εμολισμός με ριζόι κι ζιζνιοκτονί. Η διάρκει των πρτηρήσεων ήτν τρί χρόνι κι μετρήθηκε η πργωγή (ποξήρνση των φυτών γι 48 ώρες στους 8 C) κι η οτνική σύνθεση. Τ ύψη κοπής κι όσκησης γι Λιάδι των πεδινών κι ημιορεινών περιοχών: Μοχλός νάπτυξης της υπίθρου 83
Ρ. Θνόπουλος την επέμση με λειμώνιο τριφύλλι + πολυετής ήρ ήτν τ 6 εκ. κι γι τις άλλες δύο επεμάσεις τ 4 εκ. Οι διχωρισμός των μέσων όρων έγινν με τo κριτήριο του Tukey. Αποτελέσμτ κι συζήτηση Το χρόνο εγκτάστσης (1994) έγινν μόνο κοπές κι η πργωγή τους κυμάνθηκε πό 38-7 γρ. /τ.μ. (Εικόν 1). Η πρώτη κοπή διέφερε σημντικά της δεύτερης. Στην πρώτη κοπή η ποσοστιί συμμετοχή των υτοφυών φυτών στην πργωγή κυμάνθηκε πό 62-9%, ενώ στη δεύτερη κοπή μειώθηκε (πό 2-3%). Αυτή η διφοροποίηση ποδίδετι κτά κύριο λόγο στην πομάκρυνση των ετησίων υτοφυών γρωστωδών. 1 9 8 7 6 5 4 3 2 2η κοπή 1η κοπή 1 2+2 4+4 2+2 4+4 2+2 4+4 8+8 16+16 + + Πολυετής ήρ πολυετής ήρ πολυετής ήρ Είδος τεχνητού λειμών - Ν-λίπνση Εικόν 1. Συνολική πργωγή ξηρής ύλης των τριών τεχνητών λειμώνων στην επέμση της κοπής με Ν-ούχο λίπνση το 1994. Κάτω πό κάθε στήλη νγράφετι η N-ούχος λίπνση. Με κεφλί γράμμτ είνι οι συγκρίσεις στην επέμση τεχνητός λειμώνς κι με μικρά εντός κάθε λειμών μετξύ λιπάνσεων. Ίδι γράμμτ δείχνουν μη σημντική διφορά (P<,5). Στον πρώτο πργωγικό χρόνο, στην επέμση της κοπής έγινν τέσσερις συγκομιδές. Η συνολική πργωγή κυμάνθηκε μετξύ 1.27-1.7 γρ. /τ.μ. (Εικόν 2). Μετά τις κοπές, η υπέργει πργωγή που πρέμεινε στον γρό κτά είδος ήτν: μεγλύτερη στο έρπον τριφύλλι κι κολουθούσε η υτοφυής λάστηση, η πολυετής ήρ κι τέλος το λειμώνιο τριφύλλι (Πίνκς 1). Στην επέμση της όσκησης έγινν επτά οσκήσεις. Η συνολική πργωγή ξηρής ύλης κυμάνθηκε πό 2.7-3.6 γρ. /τ.μ. (Εικόν 3). Η πργωγή ξηρής ύλης που έμεινε στον γρό μετά τη όσκηση κτά είδος ήτν: μεγλύτερη στο έρπον τριφύλλι κι μικρότερη στο λειμώνιο τριφύλλι. Ανάμεσ στ δύο ήτν η πολυετής ήρ κι η υτοφυής λάστηση (Πίνκς 2). H μεγλύτερη υπέργει πργωγή του έρποντος τριφυλλιού, που πρέμεινε στον γρό, ποδίδετι στην πλάγι νάπτυξή του. Στον δεύτερο πργωγικό χρόνο, στις επεμάσεις της κοπής κι της όσκησης έγινν πέντε συγκομιδές γι κάθε μι π υτές. Στην επέμση της κοπής, η συνολική πργωγή των μετχειρίσεων κοπής κυμάνθηκε πό 5-85 γρ./τ.μ. (Εικόν 4) κι στη επέμση της όσκησης κυμάνθηκε πό 8 1.5 γρ./τ.μ. (Εικόν 5). Το λειμώνιο τριφύλλι προυσίσε 84 Ελληνική Λιδοπονική Ετιρεί
Πργωγικότητ τριών πολυετών τεχνητών λειμώνων στο οροπέδιο των Ιωννίνων 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 + πολυετής ήρ 4 8 4 8 4 8 16 32 + πολυετής ήρ Πολυετής ήρ Είδος τεχνητού λειμών κι Ν-λίπνση Πολυετής ήρ Εικόν 2. Συνολική πργωγή ξηρής ύλης των τριών τεχνητών λειμώνων στην επέμση της κοπής με Ν-ούχο λίπνση το 1995. Kάτω πό κάθε στήλη νγράφετι η N-ούχος λίπνση. Με κεφλί γράμμτ είνι οι συγκρίσεις στην επέμση τεχνητός λειμώνς κι με μικρά εντός κάθε λειμών μετξύ λιπάνσεων. Ίδι γράμμτ δείχνουν μη σημντική διφορά (P<,5). Πίνκς 1. Μέσοι όροι της ποσοστιίς κτνομής της πργωγής ξηρής ύλης κτά είδος, που πρέμεινε στους τεχνητούς λειμώνες μετά την συγκομιδή στην επέμση της κοπής με διφορετικά επίπεδ Ν-ούχου λίπνσης γι το 1995. Είδος τεχνητού λειμών Ν-λίπνση (χλγ./στρ.) Ποσοστό επί της συνολικής πργωγής ξηρής ύλης κάθε είδους κάτω πό το σημείο κοπής Τριφύλλι Πολυετής ήρ 63,4 27, 38,7 + πολυετής ήρ 4 59, 25,8 44,3 8 49,7 28,4 34,6 19,3* 4,6* 13,2* 43,5 35,8 37,5 + πολυετής ήρ 4 46, 35,2 38, 8 32, 28,5 37,2 18,8* 12,* 3,* Πολυετής ήρ - 24,2 34,8 4-24,4 32,4 8-23,6 27,8 16-21,4 29,9 32-31,1 27,2-1,3* 12,8* * Ελάχιστη σημντική διφορά στο επίπεδο 5%. κάμψη στην πόδοση γιτί η πργωγική κμή του διρκεί συνήθως δύο χρόνι. Η ζωτούχος λίπνση δεν άσκησε σημντική επίδρση στην πργωγή γιτί σε όλη την Λιάδι των πεδινών κι ημιορεινών περιοχών: Μοχλός νάπτυξης της υπίθρου 85
Ρ. Θνόπουλος 4 35 3 25 2 15 1 5 4 8 4 8 4 8 + + Πολυετής ήρ πολυετής ήρ πολυετής ήρ Είδος τεχνητού λειμών κι Ν-λίπνση Πολυετής ήρ Εικόν 3. Συνολική πργωγή ξηρής ύλης των τριών τεχνητών λειμώνων στην επέμση της όσκησης με Ν-ούχο λίπνση το 1995. Κάτω πό κάθε στήλη νγράφετι η N-ούχος λίπνση. Με κεφλί γράμμτ είνι οι συγκρίσεις στην επέμση τεχνητός λειμώνς κι με μικρά εντός κάθε λειμών μετξύ λιπάνσεων. Ίδι γράμμτ δείχνουν μη σημντική διφορά (P<,5). Πίνκς 2. Μέσοι όροι της ποσοστιίς κτνομής της πργωγής ξηρής ύλης κτά είδος, που πρέμεινε στους τεχνητούς λειμώνες μετά την συγκομιδή στην επέμση της όσκησης με διφορετικά επίπεδ Ν-ούχου λίπνσης γι το 1995. Είδος τεχνητού λειμών Ν-λίπνση (χλγ./στρ.) Ποσοστό επί της συνολικής πργωγής ξηρής ύλης κάθε είδους κάτω πό το σημείο όσκησης Τριφύλλι Πολυετής ήρ 69,1 44,9 55,8 + πολυετής ήρ 4 74,4 51,6 53, 8 65,9 45,7 53,5 7,6* 14,9* 26,8* 42, 46,3 49,6 + πολυετής ήρ 4 42,4 42,1 47,3 8 45,5 45,5 52,2 23,6* 16,* 13,7* Πολυετής ήρ - 49, 65,8 4-51,3 6,8 8-49, 64, - 1,5* 22,3* *Ελάχιστη σημντική διφορά στο επίπεδο 5%. διάρκει του πειράμτος υπήρχν υψηλά επίπεδ εδφικού ζώτου. Αυτά προέρχοντν πό την υψηλή περιεκτικότητ σε εδφικό άζωτο των ποολίδων της περιοχής (Τζιάλλ 1999), 86 Ελληνική Λιδοπονική Ετιρεί
Πργωγικότητ τριών πολυετών τεχνητών λειμώνων στο οροπέδιο των Ιωννίνων 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Α Α Α 4 8 4 8 4 8 16 32 + + Πολυετής ήρ πολυετής ήρ πολυετής ήρ Είδος τεχνητού λειμών κι Ν-λίπνση Πολυετής ήρ Εικόν 4. Συνολική πργωγή ξηρής ύλης των τριών τεχνητών λειμώνων στην επέμση της κοπής με Ν-ούχο λίπνση το 1996. Κάτω πό κάθε στήλη νγράφετι η N-ούχος λίπνση. Με κεφλί γράμμτ είνι οι συγκρίσεις στην επέμση τεχνητός λειμώνς κι με μικρά εντός κάθε λειμών μετξύ λιπάνσεων. Ίδι γράμμτ δείχνουν μη σημντική διφορά (P<,5). 12 1 8 6 4 2 4 8 4 8 4 8 + Πολυετής ήρ +πολυετής ήρ πολυετής ήρ Είδος τεχνητού λειμών κι Ν-λίπνση Πολυετής ήρ Εικόν 5. Συνολική πργωγή ξηρής ύλης των τριών τεχνητών λειμώνων στην επέμση της όσκησης με Ν-ούχο λίπνση το 1996. Κάτω πό κάθε στήλη νγράφετι η N-ούχος λίπνση. Με κεφλί γράμμτ είνι οι συγκρίσεις στην επέμση τεχνητός λειμώνς κι με μικρά εντός κάθε λειμών μετξύ λιπάνσεων. Ίδι γράμμτ δείχνουν μη σημντική διφορά (P<,5). την ιολογική δέσμευση του ζώτου κι την ενσωμάτωση της φυτομάζς του ποολίδου κτά την κτεργσί. Τ ποτελέσμτ υποδεικνύουν ότι οι πολυετείς τεχνητοί λειμώνες μπορούν ν κλύψουν μέρος των διτροφικών νγκών των ζώων με χορτονομή υψηλής θρεπτικής ξίς, ότν η πργωγή των ποολίδων δεν επρκεί. Λιάδι των πεδινών κι ημιορεινών περιοχών: Μοχλός νάπτυξης της υπίθρου 87
Ρ. Θνόπουλος Ανγνώριση οήθεις Θερμές ευχριστίες εκφράζοντι στον κ. Α. Μάντζιο, Προϊστάμενο του ΣΓΕ Ιωννίνων του ΕΘΙΑΓΕ κι στο προσωπικό του Στθμού γι την πολύπλευρη στήριξη, στο ΕΘΙΑΓΕ κι στο Γεωπονικό Πνεπιστήμιο Αθηνών γι την οικονομική υποστήριξη. Βιλιογρφί Κουτσοτόλης, Κ.Η. 1985. Σύγκριση ποδόσεων σε ξερό χόρτο δι-φυτικών μειγμάτων λειμωνίων φυτών κι μηδικής. Γεωργική Έρευν, 9: 383-393. Κουτσοτόλης, Κ.Η. 1991. Σύγκριση ποδόσεων σε ξηρό χόρτο διφυτικών μειγμάτων τεχνητών λειμώνων, ρδευομένων ή ξηρικών στη χμηλή ζώνη της ελίς (Β.Δ. Ελλάδ). Γεωργική Έρευν, 15: 573-582. Κουτσοτόλης, Κ.Η. 1999. Mίγμτ ειδών ρδευομένων τεχνητών οσκών γι όσκηση προάτων. Γεωτεχνικά Επιστημονικά Θέμτ, 1, σειρά ΙΙ: 27-38. Τζιάλλ, Χ. 1999. Επίδρση της λίπνσης κι της όσκησης στη σύνθεση κι πργωγή των λιδιών με χμηλό ph εδάφους του λεκνοπεδίου των Ιωννίνων. Διδκτορική διτριή. Εργστήριο Γεωργίς, Τμήμτος Γεωπονίς Α.Π.Θ. Θεσσλονίκη. Productivity of three perennial leys in NW Greece (Ioannina) R. Thanopoulos Ministry of Rural Development and Food, Special Secretariat, EP, 58 thens v., 14 41 thens, Greece Summary The aim of this study was to investigate the impact of three treatments on agronomic characteristics of three leys: a. Ley type (Trifolium repens + Lolium perenne, T. pratense + L. perenne, L. perenne), b. Utilisation (cutting and grazing) and c. Nitrogen fertilization (, 4 and 8 kg N ha -1. lso for the L. perenne/cutting treatment 16 and 36 kg N ha -1 ). The experimental trials were established at Ioannina plateau during spring 1994. Neither herbicide nor Rhizobium inoculation nor irrigation were applied. The duration of measurements was three years. The dry matter production at the establishment year (two harvests) ranged from 38-7 g m -2. In the first productive year, the total dry matter production ranged from 27-36 and 127-17 g m -2 for the grazing (7 harvests) and cutting (4 harvests) treatments respectively. In the second productive year, the total dry matter production harvested, ranged from 8-15 and 5-85 g m -2 for the grazing (5 harvests) and cutting (5 harvests) treatments respectively. Key words: Ley, white, red clover, perennial ryegrass, productivity. 88 Ελληνική Λιδοπονική Ετιρεί