Δημητριάδος 176 Τ.Κ. 38221 Βόλος Τηλ: 24210 23766, 24210 23271 Fax: 2421031211 E-mail: info@eaem.gr URL: www.c-magnesia.gr Καταγραφή προβλημάτων των επιχειρήσεων στη Μαγνησία Βόλος Αύγουστος 2012
Περιεχόμενα Σελίδα Α. Η «ταυτότητα» της έρευνας 3 Α.1. Φορέας ανάθεσης 3 Α.2. Χρόνος εκπόνησης 3 Α.3. Μεθοδολογία 4 Α.4. Το δείγμα 5 Α.4. Προσωπικό της έρευνας 7 Β. Τα αποτελέσματα της έρευνας 8 Β1. Γενική κατάσταση των Επιχειρήσεων 8 Β2. Τζίρος 9 Β3. Ζήτηση για τα προϊόντα / υπηρεσίες 12 Β4. Ρευστότητα 13 Β5. Τράπεζες 17 Β6. Παραγγελίες προς τους προμηθευτές 24 Β7. Επενδυτική δραστηριότητα 26 Β8. Σχέση με εργαζόμενους 28 Β9. Άμεσα προβλήματα της επιχείρησης 36 Β10. Πολιτική κατάσταση 42 Β11. Εγκληματικότητα 44 Β12. Τι πρέπει να γίνει 45 Β13 Επιθυμία συμμετοχής σε μελλοντικές έρευνες της ΕΑΕΜ 47 Γ. Συμπεράσματα 48 Δ. Παράρτημα 53 Δ1. Οι πίνακες της έρευνας 53-2 -
Α. Η «ταυτότητα» της έρευνας Α.1. Φορέας ανάθεσης Το ΔΣ της ΕΑΕΜ, σε συνεδρίασή του στις 01/08/2012, αποφάσισε ομόφωνα την εκπόνηση έρευνας, προκειμένου να καταγραφούν με επιστημονική μεθοδολογία, οι ακριβείς διαστάσεις των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στη Μαγνησία, ώστε να προωθηθεί άμεσα και τεκμηριωμένα η επίλυσή τους. Αξίζει να τονισθεί ότι για πρώτη φορά αναπτύσσεται μια τέτοιου είδους πρωτοβουλία, η οποία θα πρέπει να αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα και να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα (ανά εξάμηνο), ώστε να πιστοποιείται η διαχρονική εξέλιξη των αποτελεσμάτων της έρευνας. Α.2. Χρόνος εκπόνησης Χρονοδιάγραμμα 02 05/08/2012 06 21/08/2012 22 27/08/2012 Σχεδιασμός μεθοδολογίας Συλλογή δεδομένων Καταχώρηση & επεξεργασία δεδομένων Στην περίοδο από 02 έως 05/08/2012, σχεδιάσθηκε η μεθοδολογία της έρευνας και κατασκευάσθηκε το ερωτηματολόγιό της, ενώ από τις 06 έως τις 21/08/2012 ολοκληρώθηκε η συλλογή των δεδομένων με τηλεφωνικές συνεντεύξεις και από τις 22/08/2012 έως τις 27/08/2012 ολοκληρώθηκε η καταχώρηση των δεδομένων στον Η/Υ (Πρόγραμμα SPSS), η ανάλυσή τους και η καταγραφή των συμπερασμάτων της έρευνας. - 3 -
Α.3. Μεθοδολογία Οι επιχειρήσεις συμμετείχαν ανώνυμα στην έρευνα και επελέγησαν με βάση συγκεκριμένη στατιστική μεθοδολογία τυχαίας δειγματοληψίας, προκειμένου να εκπροσωπηθούν στην έρευνα αναλογικά, επιχειρήσεις απ όλους τους κλάδους ΚΑΔ, τα Τμήματα του Επιμελητηρίου Μαγνησίας και τις γεωγραφικές περιοχές της Μαγνησίας. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν αυτή της τυχαίας κατά στρώματα δειγματοληψίας με τη χρήση ποσοστώσεων βάσει των Κλάδων NACE 1 κατά Κ.Α.Δ. (Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας), των Τμημάτων του Επιμελητηρίου Μαγνησίας στα οποία ανήκουν οι επιχειρήσεις, καθώς και της γεωγραφικής τους κατανομής. Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας επαληθεύονται και μπορούν να συγκριθούν με τα αντίστοιχα αποτελέσματα των τακτικών εξαμηνιαίων ερευνών που διενεργούν: Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδας (ΣΒΘΚΕ). Το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ) Επίσης, οι εκτιμήσεις της έρευνας, επαληθεύονται και από τα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. 1 Κανονισμός 1398/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου - 4 -
Α.4. Το δείγμα Το δείγμα της έρευνας (Πίνακες 1, 2 και 3) ήταν 311 επιχειρήσεις από το σύνολο των 16.916 επιχειρήσεων που είναι καταχωρημένες στο Μητρώο του Επιμελητηρίου Μαγνησίας και των 250 Ξενοδοχείων που είναι καταχωρημένα στο Μητρώο της Ένωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας, ποσοστό περίπου 2% που κρίνεται ικανοποιητικό, εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι ανάλογες έρευνες σε πανελλαδικό επίπεδο γίνονται σε δείγμα 1.200 επιχειρήσεων. Κατανομή δείγματος % ανά Τμήμα του Επιμελητηρίου Μαγνησίας 3,22 18,01 53,38 25,4 Εμπορικό Μεταποιητικό Υπηρεσιών Ξενοδοχεία Αναλυτικότερα, συμμετείχαν 56 επιχειρήσεις από το Εμπορικό Τμήμα του Επιμελητηρίου Μαγνησίας (18,01%), 79 επιχειρήσεις από το Μεταποιητικό (25,40%), 166 επιχειρήσεις από το Τμήμα Υπηρεσιών (53,38%) και 10 ξενοδοχειακές επιχειρήσεις του μητρώου της Ένωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας (3,22%). - 5 -
Κατανομή δείγματος ανά περιοχή της Μαγνησίας 8,04 13,18 13,5 62,06 Πήλιο Β. Σποράδες Π.Σ. Βόλου Αλμυρός - Βελεστίνο Ως προς τη γεωγραφική τους κατανομή, 41 επιχειρήσεις βρίσκονται στο Πήλιο (13,18%), 42 επιχειρήσεις στις Β. Σποράδες (13,50%), 193 επιχειρήσεις στο Βόλο (62,06%) και 25 επιχειρήσεις στην περιοχή Αλμυρού Βελεστίνου (8,04%) Έτη λειτουργίας % 14,5 46 12,5 27 έως πέντε χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Τέλος, ως προς την «ηλικία» των επιχειρήσεων (Πίνακας 4) που συμμετείχαν στην έρευνα, το μεγαλύτερο ποσοστό (46%) είναι παλιές επιχειρήσεις που λειτουργούν πάνω από 15 χρόνια, ενώ σημαντικό είναι και το ποσοστό των νέων επιχειρήσεων (14,5%) που λειτουργούν από 0 έως 5 χρόνια. Το 12,5% λειτουργεί από 5 έως 10 χρόνια και το 27% από 10 έως 15 χρόνια. - 6 -
Α.4. Προσωπικό της έρευνας Στελέχη της ΕΑΕΜ επικοινώνησαν τηλεφωνικά με τους επιχειρηματίες, ζητώντας τους να απαντήσουν συνολικά σε 57 ερωτήσεις που αφορούν 15 θέματα, ενώ η συνέντευξη με τον καθένα επιχειρηματία διήρκεσε περίπου 15 λεπτά. Για την έρευνα, εργάσθηκαν συνολικά 6 συνεργάτες της ΕΑΕΜ: Ντακούμης Βασίλειος: Δρ Κοινωνιολόγος, επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας. Χαλύφα Εύη: Πτυχιούχος Διεθνών & Ευρωπαϊκών Οικονομικών και Πολιτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στη Χωροταξία, Πολεοδομία & Περιφερειακή Ανάπτυξη με κατεύθυνση Χωρική Ανάλυση & Πολιτική στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Βαΐου Γεράσιμος: Πτυχιούχος Πληροφορικής Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Φατσή Ελένη: Πτυχιούχος Διοίκησης Επιχειρήσεων του Α.ΤΕ.Ι. Λάρισας. Αποστολοπούλου Ξανθή: Πτυχιούχος Πληροφορικής και Τεχνολογίας Η/Υ του Α.ΤΕ.Ι. Λαμίας. Μπουρούνη Λίλα: Πτυχιούχος Δημοσιογραφίας, Δημοσιότητας και Δημοσίων Σχέσεων του Κέντρου Ελευθέρων Σπουδών «ΟΜΗΡΟΣ». - 7 -
Β. Τα αποτελέσματα της έρευνας Β1. Γενική κατάσταση των Επιχειρήσεων Εικόνα βελτίωσης/επιδείνωσης κατά το τελευταίο εξάμηνο 83,3 4,2 12,5 Βελτιώθηκε Επιδεινώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητη Εικόνα βελτίωσης/επιδείνωσης κατά το επόμενο εξάμηνο 74,3 22,8 2,6 0,3 Θα βελτιωθεί Θα επιδεινωθεί Θα παραμείνει αμετάβλητη Δ.Α. Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στην έρευνα (83,3%) αναφέρει ότι η κατάσταση της επιχείρησής τους κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012 επιδεινώθηκε, ενώ το επίσης πολύ μεγάλο ποσοστό (74,3%) των επιχειρηματιών, ανέφερε ότι η επιδείνωση αυτή θα συνεχισθεί και κατά το επόμενο εξάμηνο. Μόλις το 4,2% ανέφερε ότι η κατάσταση βελτιώθηκε, ενώ αναμένει να βελτιωθεί το 2,6% (Πίνακες 5 και 6). - 8 -
Β2. Τζίρος Ετήσιος τζίρος 60,8 21,9 6,1 1,9 0,3 9 Κάτω από 100 χιλιάδες 100-300 χιλιάδες 300-500 χιλιάδες 500 χιλιάδες -1 εκατομμύριο Πάνω από 1 εκατομμύριο Δ.Α. Ο τζίρος των επιχειρήσεων κινείται σε πολύ χαμηλά ποσά, δεδομένου ότι το 60,8% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι ο ετήσιος τζίρος των επιχειρήσεών τους είναι κάτω από 100.000 (!!!). Ωστόσο, το 37,6% ανέφερε τζίρο πάνω από 100.000 (Πίνακας 7). Όπως θα δούμε μάλιστα στη συνέχεια, ο τζίρος των επιχειρήσεων επηρεάζει καθοριστικά τη σχέση τους με τις Τράπεζες. Σύγκριση τζίρου ετών 2011 / 2009 80,4 6,8 3,5 9,3 Αυξήθηκε Μειώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητος Δ.Α. Συγκρίνοντας τον ετήσιο τζίρο που έκαναν το 2011 με αυτόν του έτους 2009 (έτος έναρξης της όξυνσης της οικονομικής κρίσης), το 80,4% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι ο τζίρος τους μειώθηκε Μόλις το 6,8 των επιχειρηματιών ανέφερε αύξηση τζίρου (Πίνακας 8α). - 9 -
Μείωση τζίρου ετών 2011 / 2009 40,8 28,4 33,6 18,8 10 2,8 6,4 2% - 20% 20% - 40% 40% - 60% 60% - 80% 80% - 100% Δ.Α. Μ.Ο. (Πίνακας 8β). Κατά μέσο όρο, η μείωση τζίρου που αναφέρθηκε ήταν κατά 40,76% Σύγκριση τζίρου 1ου εξαμήνου 2012 με 1ο εξάμηνο 2011 80,7 3,9 11,3 4,2 Αυξήθηκε Μειώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητος Δ.Α. Συγκρίνοντας τον τζίρο του 1 ου εξαμήνου του 2012 με αυτόν του αντίστοιχου 1 ου εξαμήνου του 2011, μείωση ανέφερε το 80,7%, ενώ αύξηση ανέφερε μόλις το 3,9% (Πίνακας 9α). - 10 -
Μείωση τζίρου του 1ου εξαμήνου 2012 συγκριτικά με το 1ο εξάμηνο 2011 53 24,8 13,2 16,7 11,9 3,2 2 1,5% - 20% 20% - 40% 40% - 60% 60% - 80% 80% - 100% Δ.Α. Μ.Ο. Κατά μέσο όρο σε ένα έτος (1 ο εξάμηνο 2011 1 ο εξάμηνο 2012), η μείωση τζίρου που αναφέρθηκε ήταν κατά 24,8% (Πίνακας 9β). Πρόβλεψη αυξομείωσης τζίρου το 2ο εξάμηνο του 2012 66,2 27,3 2,3 4,2 Θα αυξηθεί Θα μειωθεί Θα παραμείνει σταθερός Δ.Α. Δυσοίωνες είναι και οι προβλέψεις των επιχειρηματιών για την εξέλιξη του τζίρου των επιχειρήσεών τους κατά το 2 ο εξάμηνο του 2012, δεδομένου ότι 2 στους 3 (66,2%) ανέφεραν ότι ο τζίρος τους θα μειωθεί. Υπάρχει ωστόσο και ένα σχετικά σημαντικό ποσοστό (27,3%) που αναμένει να παραμείνει σταθερός ο τζίρος τους, γεγονός που αναδεικνύει την ύπαρξη, μικρής μεν αλλά σημαντικής, επιχειρηματικής ελπίδας (Πίνακας 10). - 11 -
Β3. Ζήτηση για τα προϊόντα / υπηρεσίες Αυξομείωση ζήτησης προϊόντων / υπηρεσιών το 1ο εξάμηνο του 2012 26,4 62,7 10,9 Αυξήθηκε Μειώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητη Πρόβλεψη για αυξομείωση ζήτησης προϊόντων / υπηρεσιών το 2ο εξάμηνο του 2012 32,2 63,3 4,5 Θα αυξηθεί Θα μειωθεί Θα παραμείνει σταθερή Όπως είναι αναμενόμενο, η ύφεση έχει άμεσες συνέπειες και στη μείωση της αγοραστικής δυνατότητας των καταναλωτών. Έτσι, 2 στους 3 επιχειρηματίες (62,7%) ανέφεραν ότι κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012 μειώθηκε η ζήτηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους, ενώ σχεδόν το ίδιο ποσοστό (63,3%) προβλέπει ότι η μείωση της ζήτησης των προϊόντων ή των υπηρεσιών, θα συνεχισθεί και κατά το 2 ο εξάμηνο του 2012 (Πίνακες 11 και 12). - 12 -
Β4. Ρευστότητα Αυξομείωση χρόνου είσπραξης οφειλών από τους πελάτες. 43,1 8 47,6 1,3 Έχει αυξηθεί Έχει μειωθεί Δεν έχει μεταβληθεί Δ.Α. Οι περισσότεροι επιχειρηματίες (47,6%) ανέφεραν ότι ο μέσος χρόνος είσπραξης των οφειλών από τους πελάτες τους (ένας από τους σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν της ρευστότητα), έχει παραμείνει σταθερός. Ωστόσο, ένα εξίσου μεγάλο ποσοστό (43,1%) επισήμανε ότι ο χρόνος αυτός αυξήθηκε, με άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στη ρευστότητα των επιχειρήσεων (Πίνακας 13). - 13 -
Αυξομείωση της ρευστότητας το 1ο εξάμηνο του 2012 2,3 75,6 22,2 Αυξήθηκε Μειώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητη Πρόβλεψη για αυξομείωση της ρευστότητας το 2ο εξάμηνο του 2012 2,9 66,9 29,9 0,3 Θα αυξηθεί Θα μειωθεί Θα παραμείνει σταθερή Δ.Α. Πράγματι, το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρηματιών (75,6%), ανέφερε ότι, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2012, η ρευστότητα των επιχειρήσεών τους μειώθηκε, ενώ ένα επίσης πολύ μεγάλο ποσοστό (66,9%) προβλέπει περαιτέρω μείωση και κατά το 2 ο εξάμηνο του 2012 (Πίνακες 14 και 15). - 14 -
Λόγοι έλλειψης ρευστότητας 11,5 85,5 0 3 Το δημόσιο Η ύφεση Δεν έκανε καλή διαχείριση Άλλο Όπως ήταν αναμενόμενο, το μεγαλύτερο ποσοστό (85,5%) των επιχειρηματιών αποδίδει την έλλειψη ρευστότητας που αντιμετωπίζει, στη γενικότερη ύφεση που επικρατεί. Επισημαίνουμε στο σημείο αυτό, ότι κανείς επιχειρηματίας δεν απέδωσε την έλλειψη ρευστότητας που αντιμετωπίζει, στη μη καλή διαχείριση των οικονομικών της επιχείρησής του (Πίνακας 16). - 15 -
Οφειλή από το Δημόσιο 37,9 62,1 Ναι Όχι Χρόνος οφειλής από το Δημόσιο 5,1 16,9 32,2 45,8 Για ένα εξάμηνο Για ένα έτος Πάνω από ένα έτος Δ.Α. Η ύφεση περιλαμβάνει ως παράγοντες που συντελούν στη μείωση της ρευστότητας, όπως ήδη αναφέραμε, τη μείωση της αγοραστικής δυνατότητας των καταναλωτών και την αύξηση του χρόνου είσπραξης των οφειλών από τους πελάτες. Ένας ακόμη παράγοντας που επιβαρύνει την κατάσταση, είναι και ο χρόνος καταβολής των οφειλών του Δημοσίου προς τις επιχειρήσεις. Πιο συγκεκριμένα, το 37,9% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι του οφείλει το Δημόσιο και μάλιστα στο 49,1% από αυτούς, οι οφειλές του Δημοσίου καθυστερούν από ένα έτος και πάνω (Πίνακες 17α και 17β). - 16 -
Β5. Τράπεζες Σύναψη επιχειρηματικού δανείου με Τράπεζα 59,5 38,9 1,6 Ναι Όχι Δ.Α. Συσχέτιση τζίρου με σύναψη επιχειρηματικού δανείου από Τράπεζα 95,8 96,6 4,2 0 3,4 0 Κάτω από 100 χιλιάδες Σύνολο από 100.000 και πάνω Ναι Όχι Δ.Α. Η πλειοψηφία των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στην έρευνα (59,5%) αποφεύγει τη σύναψη επιχειρηματικού δανείου με κάποια Τράπεζα (Πίνακες 18α). Ωστόσο, συσχετίζοντας τη σύναψη επιχειρηματικών δανείων με τον τζίρο των επιχειρήσεων (Πίνακας 18β), παρατηρούμε ότι αποφεύγουν τη δανειοδότηση σχεδόν αποκλειστικά αυτοί που έχουν τζίρο κάτω από 100.000 ευρώ, αφού μόλις το 4,2% έχει δανειοδοτηθεί από κάποια Τράπεζα. Αντίθετα, όπως παρατηρούμε στον ίδιο Πίνακα, το 96,6% όσων έχουν τζίρο πάνω από 100.000 ευρώ, έχουν συνάψει κάποιο επιχειρηματικό δάνειο. Είναι προφανής η δυσκολία των μικρών επιχειρήσεων να συνάψουν κάποιο δάνειο, καθώς και η απροθυμία τους να εμπλακούν στις απαιτήσεις του τραπεζικού συστήματος. - 17 -
Μέγεθος της Τράπεζας 83,5 9,1 7,4 Μεγάλο Μεσαίο Μεγάλο και μεσαίο Συσχέτιση τζίρου με μέγεθος Τράπεζας απ την οποία ελήφθησαν τα δάνεια 87,6 62,5 25 12,5 5,3 7,1 Κάτω από 100 χιλιάδες Σύνολο από 100.000 και πάνω Μεγάλο Μεσαίο Μεγάλο και μεσαίο Η μεγάλη πλειοψηφία (83,5%) αυτών που έχουν συνάψει επιχειρηματικό δάνειο προτιμά τις «μεγάλες» Τράπεζες (Πίνακας 19α). Ωστόσο, όπως παρατηρούμε στον Πίνακα 19β, τις μεγάλες τράπεζες προτιμούν κυρίως (87,6%) οι επιχειρηματίες με τζίρο πάνω από 100.000 ευρώ, ενώ όσοι έχουν τζίρο κάτω από 100.000 ευρώ, προτιμούν κυρίως τις «μεσαίες» Τράπεζες (62,5%) - 18 -
Προβλήματα εξυπηρέτησης από τις Τράπεζες 96,7 3,3 0 Ναι Όχι Δ.Α. Συσχέτιση τζίρου με την ύπαρξη ή μη προβλημάτων εξυπηρέτησης από τις Τράπεζες 100 96,5 0 3,5 Κάτω από 100 χιλιάδες Σύνολο από 100.000 και πάνω Ναι Όχι Οι συναλλαγές με τις Τράπεζες, αποτελούν ένα μεγάλο «πονοκέφαλο» για τον επιχειρηματικό κόσμο της Μαγνησίας, αφού σχεδόν το σύνολο (96,7%) όσων επιχειρηματιών έχουν επισυνάψει κάποιο επιχειρηματικό δάνειο, αναφέρει ότι αντιμετωπίζει προβλήματα εξυπηρέτησης από τις Τράπεζες (Πίνακας 20α). Όπως παρατηρούμε στον Πίνακα 20β, το 100,0% όσων έχουν τζίρο κάτω από 100.000 ευρώ και έχουν συνάψει δάνειο με τις Τράπεζες αντιμετωπίζει προβλήματα εξυπηρέτησης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για όσους έχουν τζίρο πάνω από 100.000 ευρώ είναι 96,5% - 19 -
Είδη προβλημάτων εξυπηρέτησης από τις Τράπεζες 24,8 22,2 26,5 20,5 6 πιέζουν για εξασφαλίσεις πιέζουν για αποπληρωμή δανείων πιέζουν για αύξηση επιτοκίων πιέζουν για τριτεγγυήσεις Άλλο Συσχέτιση τζίρου με είδη προβλημάτων εξυπηρέτησης από τις Τράπεζες 37,5 25 25 25,7 21,1 26,6 20,2 12,5 6,4 0 Κάτω από 100 χιλιάδες Σύνολο από 100.000 και πάνω Πίεση για εξασφαλίσεις Πίεση για αποπληρωμή δανείων Πίεση για αύξηση επιτοκίων Πίεση για τριτεγγυήσεις Άλλο Ως προς τα είδη προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες με τις Τράπεζες, αφορούν κυρίως τις πιέσεις για εξασφαλίσεις (24,8%), για αποπληρωμή δανείων (22,2%), για αύξηση επιτοκίων (26,5%) και για τριτεγγυήσεις (20,5%), ενώ ως άλλα είδη προβλημάτων (7%) αναφέρθηκαν: Οι ρυθμίσεις με υποθήκες, η μη ύπαρξη ταμείων προτεραιότητας αποκλειστικά για επιχειρήσεις, η παύση χρηματοδότησης, οι συναλλαγές γενικά, οι καθυστερήσεις στα μπλοκ επιταγών, η μείωση των δανειοδοτήσεων και οι απεργίες (Πίνακας 21α). Οι επιχειρηματίες με τζίρο κάτω από 100.000 ευρώ αντιμετωπίζουν κυρίως (37,5%) προβλήματα πιέσεων για αποπληρωμή των δανείων τους, ενώ όσοι έχουν τζίρο πάνω από 100.000 ευρώ αντιμετωπίζουν κυρίως (26,6%) προβλήματα πιέσεων για αύξηση των επιτοκίων (Πίνακας 21β). - 20 -
Ευκολία λήψης εγγυητικών επιστολών από τις Τράπεζες 75,2 24,8 0 Ναι Όχι Δ.Α. Συσχέτιση τζίρου με ευκολία λήψης εγγυητικών επιστολών από τις Τράπεζες 87,5 74,3 12,5 25,7 Κάτω από 100 χιλιάδες Σύνολο από 100.000 και πάνω Ναι Όχι Η λήψη εγγυητικών επιστολών από τις Τράπεζες, είναι ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες στην καθημερινότητά τους, αφού το 75,2% ανέφερε ότι αντιμετωπίζει το πρόβλημα αυτό (Πίνακας 22α). Σύμφωνα με το Πίνακα 22β, μεγαλύτερο πρόβλημα με τη λήψη εγγυητικών επιστολών αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες με τζίρο κάτω από 100.000 ευρώ (87,5%) ενώ αυτό το πρόβλημα αντιμετωπίζει μικρότερο μεν, αλλά (επίσης) πολύ σημαντικό ποσοστό (74,3%) όσων έχουν τζίρο πάνω από 100.000 ευρώ - 21 -
Πρόβλημα με «Τειρεσία» 93,2 6,8 0 Ναι Όχι Δ.Α. Συσχέτιση τζίρου με προβλήματα λόγω «Τειρεσία» 87,5 93,6 12,5 6,4 Κάτω από 100 χιλιάδες Σύνολο από 100.000 και πάνω Ναι Όχι Οι διαστάσεις του προβλήματος με τον «Τειρεσία», είναι εκρηκτικές σχεδόν για το σύνολο των επιχειρηματιών (93,2%). Μόλις το 6,8% ανέφερε ότι δεν αντιμετωπίζει κάποιο σχετικό πρόβλημα (Πίνακας 23α). Πολύ υψηλά ποσοστά προβλημάτων με τον «Τειρεσία», εμφανίζονται τόσο στους επιχειρηματίες με τζίρο κάτω από 100.000 ευρώ (87,5%) όσο και στους επιχειρηματίες με τζίρο πάνω από 100.000 ευρώ (93,6%) (Πίνακας 23β). - 22 -
Έτη αντιμετώπισης προβλημάτων με «Τειρεσία» 8,3 47,7 44 0-2 Έτη 2-4 Έτη 4-6 Έτη Ως προς το χρονικό διάστημα για το οποίο οι επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν προβλήματα τον «Τειρεσία», το 47,7% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι αντιμετωπίζει προβλήματα από 0 έως 2 χρόνια, το 44,0% από 2 έως 4 χρόνια και το 8,3% από 4 έως 6 χρόνια (Πίνακας 23γ). - 23 -
Β6. Παραγγελίες προς τους προμηθευτές Αυξομείωση παραγγελιών από προμηθευτές το 1ο εξάμηνο του 2012 59,5 34,1 3,5 2,9 Αυξήθηκαν Μειώθηκαν Παρέμειναν αμετάβλητες Δ.Α. Πρόβλεψη για αυξομείωση παραγγελιών από προμηθευτές το 2ο εξάμηνο του 2012 48,9 45,3 1,6 4,2 Θα αυξηθούν Θα μειωθούν Θα παραμείνουν σταθερές ΔΑ Ως αποτέλεσμα της γενικότερα μειωμένης οικονομικής δραστηριότητας, το 59,5% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012 μειώθηκαν οι παραγγελίες τους από τους προμηθευτές τους, ενώ το 48,9% προβλέπει ότι η μείωση αυτή θα συνεχισθεί και στο 2 ο εξάμηνο του 2012 (Πίνακες 24 και 25). - 24 -
Μέσος χρόνος εξόφλησης υποχρεώσεων προς τους προμηθευτές 49,2 34,1 13,2 3,5 Έχει αυξηθεί Έχει μειωθεί Δεν έχει μεταβληθεί ΔΑ Λόγω της μείωσης των παραγγελιών προς τους προμηθευτές, ένα σημαντικό ποσοστό των επιχειρηματιών (34,1%) ανέφερε ότι μειώθηκε ο μέσος χρόνος εξόφλησης των υποχρεώσεών τους προς τους προμηθευτές τους, ενώ οι περισσότεροι, ανέφεραν ότι ο χρόνος αυτός παρέμεινε σταθερός (Πίνακας 26). - 25 -
Β7. Επενδυτική δραστηριότητα Αυξομείωση επενδυτικής δραστηριότητας το 1ο εξάμηνο του 2012 49,8 33,1 14,1 2,9 Αυξήθηκε Μειώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητη ΔΑ Πρόβλεψη για αυξομείωση επενδυτικής δραστηριότητας το 2ο εξάμηνο του 2012 54 35,7 6,4 3,9 Θα αυξηθεί Θα μειωθεί Θα παραμείνει σταθερή ΔΑ Οι απαντήσεις των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στην έρευνα στον τομέα των επενδυτικών τους δραστηριοτήτων, αναδεικνύουν μια συγκρατημένη αισιοδοξία. Πιο συγκεκριμένα, οι περισσότεροι (49,8%) ανέφεραν ότι κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012 η επενδυτική τους δραστηριότητα παρέμεινε σταθερή, αν και ένα σημαντικό ποσοστό (33,1%) ανέφερε ότι μειώθηκε, ενώ για το 2 ο εξάμηνο του 2012 το 54,0% ανέφερε ότι η επενδυτική δραστηριότητα θα παραμείνει αμετάβλητη, αν και επίσης ένα σημαντικό ποσοστό (35,7%) ανέφερε ότι θα μειωθεί (Πίνακες 27 και 28). - 26 -
Επιθυμία συμμετοχής σε κάποιο Πρόγραμμα, χρηματοδοτούμενο απ το ΕΣΠΑ 26,7 3,2 70,1 Ναι Όχι ΔΑ Το ΕΣΠΑ φαίνεται ότι αποτελεί ελπίδα ανάκαμψης για τους επιχειρηματίες, αφού το 70,1% από αυτούς ανέφερε ότι επιθυμεί να συμμετέχει σε κάποιο Πρόγραμμα, χρηματοδοτούμενο απ το ΕΣΠΑ (Πίνακας 29). Αξιοποιούμενο ποσοστό παραγωγικής δυναμικότητας 51,3 33,4 20,3 22,5 23,8 10% - 30% 40% - 60% 70% - 100% Δεν απάντησαν Μέσος όρος Αξίζει να σημειωθεί ότι η «συγκρατημένη αισιοδοξία» που αναφέραμε δικαιολογείται σ ένα βαθμό απ το ότι οι επιχειρηματίες μάλλον δεν θεωρούν ως αναγκαίες τις νέες επενδύσεις, αφού ένα μεγάλο μέρος της παραγωγικής τους δυναμικότητας παραμένει αναξιοποίητο. Όπως παρατηρούμε σον Πίνακα 30, μόλις το 22,5% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι αξιοποιεί πλήρως (70% - 100%) το παραγωγικό του δυναμικό, ενώ ένας στους 3 (33,4%) ανέφερε ότι αξιοποιεί σχεδόν το μισό παραγωγικό του δυναμικό (40% - 60%). Ο μέσος όρος αξιοποίησης του παραγωγικού δυναμικού των επιχειρήσεων, ήταν κατά 51,3%. - 27 -
Β8. Σχέση με εργαζόμενους Αριθμός των εργαζομένων συμπεριλαμβανομένου και του ιδιοκτήτη 45,1 54 Στην επιχείρηση απασχολούνται μόνο οι επιχειρηματίες και μέλη της οικογένειάς τους Στην επιχείρηση απασχολούνται και άλλοι εργαζόμενοι Το 54% των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στην έρευνα, είναι αυτοαπασχολούμενοι, δεδομένου ότι στην επιχείρησή τους εργάζονται μόνο αυτοί και κάποιο/α μέλος/η της οικογένειάς τους. Το υπόλοιπο 45,1% ανέφερε ότι απασχολεί και άλλους εργαζόμενους (Πίνακας 31α). - 28 -
Αριθμός εργαζομένων στην επιχείρηση 11,9 9,7 37,1 41,3 1 άτομο 2-4 άτομα 5 9 άτομα 10 άτομα και πάνω Στελεχιακό δυναμικό των επιχειρήσεων (Ιδιοκτήτες, μέλη της οικογένειάς τους και εργαζόμενοι) 13,8 6,4 25,1 54,7 1 άτομο 2-4 άτομα 5 9 άτομα 10 άτομα και πάνω Το 41,3% των επιχειρηματιών που απασχολούν εργαζόμενους, απασχολεί 2-4 άτομα (Πίνακας 31β), ενώ το 54,7% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι το στελεχιακό δυναμικό συνολικά των επιχειρήσεων (ιδιοκτήτες, μέλη της οικογένειάς τους και εργαζόμενοι), είναι επίσης 2-4 άτομα (Πίνακας 31γ). Όπως είναι προφανές ότι η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα, είναι μικρού μεγέθους, γεγονός που αντανακλά, πιστεύουμε, την πραγματική και ευαίσθητη «εικόνα» της αγοράς. - 29 -
Αυξομείωση προσωπικού της επιχείρησης το 1ο εξάμηνο του 2012 54,7 38 6,1 1,2 Αυξήθηκε Μειώθηκε Παρέμεινε σταθερό ΔΑ Αριθμός απολυθέντος προσωπικού 40,3 12,9 9,8 4,8 3,2 4,8 1 2 άτομα 3-4 άτομα 5-6 άτομα 7 8 άτομα 9-10 άτομα Πάνω από 10 άτομα Από αυτούς που ανέφεραν ότι απασχολούν εργαζόμενους στην επιχείρησή τους, το 54,7% ανέφερε ότι το προσωπικό αυτό κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012 παρέμεινε σταθερό, ενώ ότι μειώθηκε, ανέφερε το 38% (Πίνακας 32α). Από αυτούς μάλιστα που μείωσαν το προσωπικό τους, το 40,3% ανέφερε ότι απέλυσε 1-2 άτομα (Πίνακας 32β). - 30 -
Πρόβλεψη για αυξομείωση του προσωπικού το 2ο εξάμηνο του 2012 51,7 37,8 4,2 6,3 Θα αυξηθεί Θα μειωθεί Θα παραμείνει σταθερό ΔΑ Ως προς την πρόβλεψή τους για το 2 ο εξάμηνο του 2012, το 51,7% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι ο αριθμός του προσωπικού θα παραμείνει σταθερός, ενώ ότι θα μειωθεί ανέφερε το 37,8% (Πίνακας 33). Αναδεικνύεται έτσι η αύξηση της ανεργίας, ως ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα για την τοπική κοινωνία, αφού σχεδόν 4 στους 10 επιχειρηματίες ανέφεραν είτε ότι ήδη έχει μειωθεί το προσωπικό τους στο 1 ο εξάμηνο του 2012, είτε ότι θα μειωθεί ακόμη περισσότερο στο 2 ο εξάμηνο. Διατήρηση του προσωπικού εάν υπήρχε επιδότηση του μισθολογικού ή του μη μισθολογικού τους κόστους 5,6 20,4 Ναι Όχι ΔΑ 74,1 Επισημαίνεται ότι το 74,1% όσων επιχειρηματιών ανέφεραν ότι αναμένουν μείωση του προσωπικού, θα μπορούσε να το διατηρήσει, εάν υπήρχε επιδότηση του μισθολογικού ή του μη μισθολογικού τους κόστους. Ωστόσο παραμένει ισχυρό ένα ποσοστό (20,4%) που επιμένει ότι θα προχωρήσει σε απολύσεις ακόμη και με τις πιο πάνω επιδοτήσεις (Πίνακας 34). - 31 -
Δυσκολίες για έγκαιρη καταβολή των μισθών των εργαζομένων το 1ο εξάμηνο του 2012 40,6 45,5 9,1 4,9 Ναι σοβαρές Ναι κάποιες φορές Όχι ιδιαίτερα ΔΑ Αν και το 45,5% των επιχειρηματιών που απασχολούν εργαζόμενους ανέφερε ότι δεν αντιμετώπισε ιδιαίτερες δυσκολίες στην έγκαιρη καταβολή των μισθών των εργαζομένων το 1ο εξάμηνο του 2012, ωστόσο το 40,6% ανέφερε ότι αντιμετώπισε αυτό το πρόβλημα κάποιες φορές, ενώ το 9,1% ανέφερε ότι αντιμετώπισε σοβαρές δυσκολίες με την καταβολή μισθών στο ως άνω χρονικό διάστημα (Πίνακας 35). - 32 -
Μείωση ωρών ή ημερών εργασίας σε κάποιους υπαλλήλους 11,2 45,5 43,4 Ναι Όχι ΔΑ Μείωση αποδοχών σε κάποιους υπαλλήλους 14 24,5 44,8 16,8 Ναι ορισμένων Ναι σε όλους Όχι ΔΑ Ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα που αναδεικνύεται, είναι και αυτό της μείωσης των ωρών ή ημερών εργασίας, καθώς και των αποδοχών των εργαζομένων. Έτσι, το 45,5% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι αναγκάστηκε να μειώσει ώρες ή και ημέρες εργασίας στους εργαζόμενους που απασχολεί (Πίνακας 36), ενώ το 41,3% ανέφερε ότι αναγκάσθηκε να προχωρήσει σε μείωση των αποδοχών, ορισμένων ή και όλων των εργαζόμενων που απασχολεί (Πίνακας 37). - 33 -
Πιθανότητα μείωση μισθών ή ωρών εργασίας των εργαζομένων το 2ο εξάμηνο του 2012 15,4 26,6 16 42 Αρκετά πιθανό (σχεδόν βέβαιο) Λίγο πιθανό Καθόλου πιθανό ΔΑ Η κατάσταση αναμένεται να χειροτερέψει πολύ κατά το 2 ο εξάμηνο του 2012, δεδομένου ότι το 68,6% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι είναι από λίγο έως και αρκετά πιθανή η μείωση μισθών ή ωρών εργασίας των εργαζομένων που απασχολεί (Πίνακας 38). - 34 -
Εφαρμογή εργόσημου 10,5 38,5 51 Ναι Όχι ΔΑ Μόλις το 10,5% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι εφαρμόζει το εργόσημο, ενώ το 51% ανέφερε ότι δεν το εφαρμόζει και το 38,5% δεν απάντησε στο ερώτημα (Πίνακας 39). Από την επικοινωνία που είχαμε, διαπιστώσαμε ότι αρκετοί επιχειρηματίες δεν γνώριζαν καν τι είναι το εργόσημο (Πίνακας 40). Βοήθεια από Επιθεώρηση Εργασίας (Βάσει του νέου Νόμου που ψηφίσθηκε τον Ιούλιο του 2011) 12,6 51 36,4 Ναι Όχι ΔΑ Μόλις το 12,6% από τους επιχειρηματίες που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ότι τους βοηθάει η Επιθεώρηση Εργασίας βάσει του νέου Νόμου που ψηφίσθηκε τον Ιούλιο του 2011. Το 36,4% ανέφερε ότι δεν υπάρχει τέτοια βοήθεια, ενώ οι περισσότεροι (51%), δεν απάντησαν στο ερώτημα. Επίσης, από την επικοινωνία που είχαμε, διαπιστώσαμε ότι αρκετοί επιχειρηματίες δεν γνώριζαν καν τι είναι το Νόμο αυτό (Πίνακας 41). - 35 -
Β9. Άμεσα προβλήματα της επιχείρησης Ύπαρξη καθυστερημένων οφειλών κατά το 1ο εξάμηνο του 2012 1,3 38,3 60,4 Είχαν καθυστερημένες οφειλές Δεν είχαν καθυστερημένες οφειλές ΔΑ Μορφές καθυστερημένων οφειλών κατά το 1ο εξάμηνο του 2012 34,7 18,5 16,2 10,2 9,6 8,3 2,5 Στην εφορία (ΦΠΑ, ΦΜΥ) Σε ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΥΔΡΕΥΣΗ) Στον ΟΑΕΕ (στο ασφαλιστικό σας ταμείο) Σε προμηθευτές Σε δόσεις για δάνεια Ενοικίου Στο ΙΚΑ (ασφαλιστικές εισφορές) Το 60,5% των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στην έρευνα, ανέφερε ότι έχει καθυστερημένες οφειλές κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012. Οι κυριότερες μορφές καθυστερημένων οφειλών που αναφέρθηκαν, ήταν: Στην εφορία (ΦΠΑ, ΦΜΥ) (34,7%), σε ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΥΔΡΕΥΣΗ) (18,5%), στον ΟΑΕΕ (στο ασφαλιστικό σας ταμείο) (16,2%) και σε προμηθευτές (10,2%). Αναφέρθηκαν επίσης οι δόσεις για δάνεια (9,6%), το ενοίκιο (8,3%) και το ΙΚΑ (ασφαλιστικές εισφορές) (2,5%) (Πίνακες 42α και 42β). - 36 -
Το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επιχείρηση 10,3 2,6 2,9 28,3 55,9 Μισθολογικό κόστος Υπέρμετρη φορολογία Λοιπά έξοδα Μη μισθολογικό κόστος ΔΑ Οι περισσότεροι επιχειρηματίες (55,9%) ανέφεραν ότι το κυριότερο εμπόδιο για την επιχείρησή τους σήμερα είναι η υπέρμετρη φορολογία, ενώ το 28,3% ανέφερε τα διάφορα λειτουργικά έξοδα (Ενοίκια, ΔΕΗ, ΟΤΕ, Πετρέλαιο, δημοτικά τέλη, κλπ). Μόλις το 2,9% ανέφερε το μισθολογικό κόστος (Πίνακας 43). - 37 -
Ύπαρξη οφειλών προς τον ΟΑΕΕ 1,3 34,1 64,6 Ναι Όχι ΔΑ Συμφωνία για άτοκη ρύθμιση των οφειλών προς τον ΟΑΕΕ 4,7 95,3 Ναι Όχι Ειδικότερα ως προς τον ΟΑΕΕ, η πλειοψηφία των επιχειρηματιών (64,6%) ανέφερε ότι δεν έχει οφειλές, ενώ από όσους ανέφεραν ότι έχουν οφειλές προς τον ΟΑΕΕ, η μεγάλη πλειοψηφία (95,3%) συμφώνησε με την πρόταση για άτοκη ρύθμιση αυτών των οφειλών (Πίνακες 44 και 45). - 38 -
Χρήση προσωπικών κεφαλαίων για την επιχείρηση 18,3 7,4 74,3 Ναι Όχι ΔΑ Όπως έχουμε αναφέρει, οι περισσότεροι επιχειρηματίες που συμμετείχαν στην έρευνα, δεν έχουν συνάψει επιχειρηματικά δάνεια με τις Τράπεζες. Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρηματιών (74,3%) χρησιμοποιεί προσωπικά κεφάλαια προκειμένου να καλύψει ανάγκες της επιχείρησής του (Πίνακας 46). Το γεγονός αυτό πρέπει να επισημανθεί, διότι μια αρνητική εξέλιξη για την επιχείρηση (π.χ. «λουκέτο») έχει άμεσα καταστροφικές συνέπειες και στον ίδιο τον επιχειρηματία. - 39 -
Πιθανότητα λουκέτου 22,8 2,6 6,1 31,8 36,7 Πολύ πιθανό Αρκετά πιθανό Ελάχιστα πιθανό Καθόλου πιθανό ΔΑ Πότε είναι πιθανό να κλείσει η επιχείρηση 11,9 49,2 39 Άμεσα στο επόμενο τρίμηνο Στο εξάμηνο Αργότερα Η πληθώρα και η σοβαρότητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους οι επιχειρηματίες, οδηγεί ένα μεγάλο τμήμα από αυτούς, να αντιμετωπίζει το «λουκέτο» ως άμεση πιθανότητα. Πιο συγκεκριμένα οι περισσότεροι (59,5%), θεωρούν μεν το «λουκέτο» ως καθόλου ή ελάχιστα πιθανό, ωστόσο, ως πολύ ή αρκετά πιθανό το θεωρεί το 37,9%. Επίσης, 1 στους 2 από αυτούς που θεωρούν πιθανό το κλείσιμο της επιχείρησής τους, προβλέπουν ότι αυτό θα συμβεί άμεσα, στο επόμενο 3μηνο ή εξάμηνο (Πίνακες 47 και 48). Θα θέλαμε στο σημείο αυτό να επισημάνουμε πως το ότι 4 στους 10 επιχειρηματίες θεωρούν το λουκέτο ως πιθανότητα, αποτελεί μεγάλο ποσοστό και θα πρέπει να αναδειχθεί η σημαντικότητά, δεδομένου ότι αναφερόμαστε σε ενεργείς επιχειρήσεις που αγωνίζονται να επιβιώσουν σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον. - 40 -
Άλλα προβλήματα που ανέφεραν οι επιχειρηματίες ότι αντιμετωπίζει η επιχείρησή τους είναι (Πίνακας 49): Η μη ουσιαστική στήριξη από το Επιμελητήριο και οι υποχρεωτικές συνδρομές Το δημόσιο συνολικά (κατάχρηση του δημοσίου χρήματος, γραφειοκρατία, αδιαφορία για τον ιδιωτικό τομέα) Τα πολλά μέτρα σε βάρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων Ο αθέμιτος ανταγωνισμός λόγω του παραεμπορίου Υψηλό ενοίκιο για δήμο, βρώμικοι κάδοι και ελλιπής φωτισμός Η ανυπαρξία τουριστικής πολιτικής, η μη εκμετάλλευση της τοποθεσίας μας και η έλλειψη υποδομών Η αύξηση των τιμών των καυσίμων Η δύσκολη προσβασιμότητα λόγω δημοσίων έργων Η μη ολοκλήρωση των δημοσίων έργων Οι Λαρισαίοι Τα Κινέζικα, και ο αθέμιτος ανταγωνισμός τους (φόροι, αποδείξεις, ωράριο) Το λαθρεμπόριο αλκοόλης Η αλλαγή της πολιτικής σκέψης για τα ακίνητα από το 2004 Τα ακριβά ακτοπλοϊκά εισιτήρια - 41 -
Β10. Πολιτική κατάσταση Εκτίμηση για το εάν οι μέχρι τώρα πολιτικές των κυβερνήσεων, διευκόλυναν τις επιχειρήσεις 95,8 2,6 1,6 Ναι Όχι ΔΑ Η «εικόνα» των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στην έρευνα για τις μέχρι τώρα πολιτικές των κυβερνήσεων απέναντι στις επιχειρήσεις, αλλά και για τις μελλοντικές εξελίξεις, είναι ιδιαίτερα αρνητική. Έτσι, η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρηματιών (95,8%) εκτιμά ότι οι μέχρι τώρα πολιτικές των κυβερνήσεων, δεν διευκόλυναν τις επιχειρήσεις (Πίνακας 50). Αισιοδοξία/απαισιοδοξία για την πορεία της οικονομίας της χώρας μετά τις πρόσφατες εκλογές 69,5 23,5 5,5 1,6 Πιο αισιόδοξος Πιο απαισιόδοξος Το ίδιο με πριν ΔΑ Διάχυτη είναι επίσης η απαισιοδοξία για την πορεία της οικονομίας της χώρας μετά τις πρόσφατες εκλογές, αφού το 69,5% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι είναι πιο απαισιόδοξο, ενώ το 23,5% ανέφερε ότι η πορεία της οικονομίας θα είναι η ίδια με αυτήν που ήταν πριν (δηλαδή αρνητική) (Πίνακας 51). - 42 -
Εκτίμηση για το εάν η παρούσα κυβέρνηση θα εφαρμόσει πολιτικές που θα διευκολύνουν τις επιχειρήσεις 3,5 13,2 83,3 Ναι Όχι ΔΑ Η απαισιόδοξη στάση των επιχειρηματιών αφορά και την παρούσα κυβέρνηση, αφού το 83,3% ανέφερε ότι η κυβέρνηση δεν θα εφαρμόσει πολιτικές που θα διευκολύνουν τις επιχειρήσεις (Πίνακας 52). - 43 -
Β11. Εγκληματικότητα Επίδραση της αύξησης της εγκληματικότητας στην επαγγελματική δραστηριότητα 0,3 37 62,7 Ναι Όχι ΔΑ Αν και το πρόβλημα της εγκληματικότητας είναι ιδιαίτερα οξυμένο στις μέρες μας, το 62,7% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι η αύξηση της εγκληματικότητας δεν έχει επίδραση στην επαγγελματική του δραστηριότητα. Υπάρχει ωστόσο ένα σημαντικό ποσοστό επιχειρηματιών (37%) που έχει αντίθετη άποψη (Πίνακας 53). Η συγκεκριμένη επιχείρηση ως θύμα κάποιας εγκληματικής ενέργειας 0,6 16,7 82,6 Ναι Όχι ΔΑ Επισημαίνουμε επίσης, ότι αν και μικρό, ένα σημαντικό ποσοστό επιχειρηματιών (16,7%), έχει πέσει θύμα κλοπής, ληστείας ή άλλης εγκληματικής ενέργειας, ενώ οι περισσότεροι (82,6%) ανέφεραν ότι δεν έχουν υποστεί κάποια εγκληματική ενέργεια (Πίνακας 54). - 44 -
Β12. Τι πρέπει να γίνει Το σημαντικότερο μέτρο για ανάκαμψη της οικονομίας 32,8 29,9 20,6 10,9 5,8 Μείωση συντελεστών ΦΠΑ Αύξηση μισθών Άλλο Μείωση συντελεστών φορολογίας επιχειρήσεων Αύξηση δημοσίων επενδύσεων Το 32,8% των επιχειρηματιών θεωρεί ότι το σημαντικότερο μέτρο την ανάκαμψη της οικονομίας, είναι η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, το 29,9% ότι είναι η μείωση των συντελεστών φορολογίας των επιχειρήσεων, το 20,6% ανέφερε την αύξηση των μισθών και το 10,9% ανέφερε την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων. Ως άλλα μέτρα αναφέρθηκαν: Η φορολόγηση των αλλοδαπών, η στοχευμένη έρευνα, η ύπαρξη σοβαρών αναπτυξιακών κινήτρων, η αλλαγή της πολιτικής κατάστασης, η μείωση της πίεσης από τις τράπεζες, η καλύτερη οργάνωση του δημόσιου τομέα, η μείωση του δημόσιου τομέα και του κόστους του, η αντιμετώπιση της διαφθοράς, η ενίσχυση της εσωτερικής κατανάλωσης, η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων, η αναδιάρθρωση της οικονομίας και η κρατικοποίηση των τραπεζών (Πίνακας 55). - 45 -
Συμφωνία με ένα προαιρετικό σύστημα φορολόγησης, όπου ένας φόρος επί του τζίρου θα αντικαθιστούσε το ΦΠΑ και το φόρο εισοδήματος 25,1 9 65,9 Ναι Όχι ΔΑ Συνοπτικά λοιπόν, θα μπορούσαμε να πούμε οι περισσότεροι επιχειρηματίες εκτιμούν ότι η βελτίωση της οικονομίας θα έλθει μέσα από την βελτίωση της φορολογίας, δεδομένου μάλιστα ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (65,9%), σχεδόν 2 στους 3, επιθυμεί ένα προαιρετικό σύστημα φορολόγησης, όπου ένας φόρος επί του τζίρου θα αντικαθιστούσε το ΦΠΑ και το φόρο εισοδήματος (Πίνακας 56). - 46 -
Β13 Επιθυμία συμμετοχής σε μελλοντικές έρευνες της ΕΑΕΜ Επιθυμία συμμετοχής σε μελλοντικές έρευνες που θα εκπονήσει η ΕΑΕΜ 12,9 87,1 Ναι Όχι Η μεγάλη ανάγκη που νιώθουν οι επιχειρηματίες ώστε το Επιμελητήριο να έχει επαφή και να βρίσκεται κοντά τους, αναδείχθηκε και από τις απαντήσεις τους στο εάν θα επιθυμούσαν να συμμετάσχουν σε μελλοντικές έρευνες που θα εκπονήσει η ΕΑΕΜ. Παρόλο που η περίοδος συλλογής των δεδομένων με τηλεφωνική επαφή ήταν δύσκολη, λόγω δεκαπενταύγουστου, παρόλο που το ερωτηματολόγιο περιείχε αρκετές ερωτήσεις και παρά τις όποιες δυσκολίες επικοινωνίας (αρκετοί διέκοπταν την εργασία τους προκειμένου να απαντήσουν), η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρηματιών (87,1%) ανέφερε ότι επιθυμεί να συμμετέχει σε μελλοντικές έρευνες της ΕΑΕΜ (Πίνακας 57). Το γεγονός αυτό, εκτιμούμε ότι συμβάλλει σημαντικά στο να ληφθεί απόφαση για επανάληψη αυτών των ερευνών. - 47 -
Γ. Συμπεράσματα Η κατανόηση της πραγματικότητας στον τομέα των επιχειρήσεων, αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη χάραξη οποιασδήποτε πολιτικής, είτε τοπικά, είτε περιφερειακά, είτε σε εθνικό επίπεδο. Για να συμβεί όμως αυτό, απαιτούνται δεδομένα. Απαιτούνται δηλαδή όλα εκείνα τα στοιχεία που τεκμηριώνουν και αναδεικνύουν αυτήν την πραγματικότητα. Διαφορετικά, είναι σα να μιλά κανείς για τις επιχειρήσεις, χωρίς όμως το δικό τους «λόγο», ή, στην καλύτερη περίπτωση, μόνο μέσα από την προσωπική του εμπειρία από την επαφή με ορισμένες από αυτές. Επειδή όμως η οικονομική πραγματικότητα είναι δυναμική, δηλαδή όχι στάσιμη αλλά διαρκώς εξελισσόμενη, είναι πλήρως αναγκαία η διαρκής καταγραφή, σε τακτά χρονικά διαστήματα, αυτής της επιχειρηματικής πραγματικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα κοινωνική έρευνα και οι επαναλήψεις της, είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία. Ελπίζουμε η παρούσα εργασία να ανταποκρίνεται σ αυτήν την αναγκαιότητα και να θέτει τις βάσεις για μελλοντικές επαναλήψεις. Γενική κατάσταση των Επιχειρήσεων Ένα πρώτο βασικό συμπέρασμα της έρευνας, είναι ότι η πλειοψηφία των επιχειρήσεων στη Μαγνησία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες και ευμετάβλητες στις μεταβολές του οικονομικού περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό άλλωστε έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την κρίση, ενώ οι μελλοντικές προοπτικές εμφανίζονται πολύ δυσοίωνες. Σχεδόν 8 στους 10 επιχειρηματίες επισημαίνουν ότι επιδεινώθηκε η κατάσταση της επιχείρησής τους κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012 και ότι η επιδείνωση αυτή θα συνεχισθεί και στο 2 ο εξάμηνο. Τζίρος Ένα κρίσιμο σημείο για την έρευνα και την κατάσταση των επιχειρήσεων, είναι ο τζίρος τους, ο οποίος πέφτει κατακόρυφα από το έτος 2009, το οποίο θεωρείται ως έτος έναρξης της κορύφωσης της κρίσης. - 48 -
Ο τζίρος των επιχειρήσεων κινείται σε πολύ χαμηλά ποσά, δεδομένου ότι το 60,8% των επιχειρηματιών ανέφερε ότι ο ετήσιος τζίρος των επιχειρήσεών τους είναι κάτω από 100.000 (!!!). Ωστόσο, το 37,6% ανέφερε τζίρο πάνω από 100.000. Όπως θα δούμε μάλιστα στη συνέχεια, ο τζίρος των επιχειρήσεων επηρεάζει καθοριστικά τη σχέση τους με τις Τράπεζες. Ζήτηση για τα προϊόντα / υπηρεσίες 2 στους 3 επιχειρηματίες ανέφεραν ότι κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012 μειώθηκε η ζήτηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους, ενώ σχεδόν το ίδιο ποσοστό προβλέπει ότι η μείωση της ζήτησης των προϊόντων ή των υπηρεσιών, θα συνεχισθεί και κατά το 2 ο εξάμηνο του 2012 Ρευστότητα Η χαμηλή ρευστότητα είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των επιχειρήσεων. Πάνω από 4 στους 10 επιχειρηματίες επισημαίνουν ότι ο μέσος χρόνος είσπραξης των οφειλών από τους πελάτες τους έχει αυξηθεί. Είναι προφανές ότι τα «τεφτέρια» ξαναπαίζουν σημαντικό ρόλο στη «λειτουργία» της αγοράς. Όπως ήταν αναμενόμενο, το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρηματιών, 8 στους 10, αποδίδει την έλλειψη ρευστότητας που αντιμετωπίζει, στη γενικότερη ύφεση που επικρατεί. Ωστόσο, ένας ακόμη παράγοντας που επιβαρύνει την κατάσταση, είναι και ο χρόνος καταβολής των οφειλών του Δημοσίου προς τις επιχειρήσεις. 4 στους 10 επιχειρηματίες αναφέρουν ότι τους οφείλει το Δημόσιο, με καθυστέρηση μάλιστα πάνω από ένα έτος. Τράπεζες Με τον τζίρο τη ζήτηση προϊόντων και τη ρευστότητα να πέφτουν κατακόρυφα, ενώ οι οφειλές του Δημοσίου να αυξάνουν, η στήριξη της επιχειρηματικότητας από τις Τράπεζες αποτελεί πλέον όρο επιβίωσης. Ωστόσο, οι «μικροί επιχειρηματίες» αποφεύγουν τη σύναψη επιχειρηματικών δανείων, τροφοδοτώντας τις επιχειρήσεις τους με προσωπικά τους κεφάλαια, γεγονός που οδηγεί όχι μόνο στην καταστροφή των επιχειρήσεων αλλά και των ίδιων των επιχειρηματιών και των οικογενειών τους. Στις Τράπεζες καταφεύγουν για επιχειρηματικά δάνεια κυρίως οι επιχειρήσεις με μεσαίο και μεγαλύτερο μέγεθος. Ωστόσο, αντί για υποστήριξη, όπως αναφέρουν, αντιμετωπίζουν ακόμη περισσότερα προβλήματα. 9 στους 10 (!!!) επιχειρηματίες αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα εξυπηρέτησης - 49 -
από τις Τράπεζες: πιέσεις για εξασφαλίσεις, για αποπληρωμή δανείων, για αύξηση επιτοκίων και για τριτεγγυήσεις, αποτελούν «μενού» της καθημερινής συναλλαγής των επιχειρηματιών με τις Τράπεζες. Επίσης, η λήψη εγγυητικών επιστολών από τις Τράπεζες, είναι ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες, ενώ οι διαστάσεις του προβλήματος με τον «Τειρεσία», είναι εκρηκτικές σχεδόν για το σύνολο των επιχειρηματιών (93,2%). Μόλις το 6,8% ανέφερε ότι δεν αντιμετωπίζει κάποιο σχετικό πρόβλημα. Παραγγελίες προς τους προμηθευτές Η γενικότερα μειωμένη οικονομική δραστηριότητα, έχει ως συνέπεια και τη μείωση των παραγγελιών των επιχειρηματιών από τους προμηθευτές. 6 στους 10 επιχειρηματίες ανέφεραν ότι αναγκάσθηκαν να μειώσουν τις προμήθειές τους. Επενδυτική δραστηριότητα Η επενδυτική δραστηριότητα παραμένει στάσιμη για το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρηματιών (1 στους 2), αν και 1 στους 3 ανέφερε ότι μειώθηκε. Η στασιμότητα αυτή δικαιολογείται σ ένα βαθμό και από το ότι οι επιχειρηματίες μάλλον δεν θεωρούν ως αναγκαίες τις νέες επενδύσεις, αφού ένα μεγάλο μέρος της παραγωγικής τους δυναμικότητας παραμένει αναξιοποίητο, ενώ το ΕΣΠΑ φαίνεται ότι αποτελεί ελπίδα ανάκαμψης και για νέες επενδύσεις για 7 στους 10 επιχειρηματίες. Σχέση με εργαζόμενους Το 54% των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στην έρευνα, είναι αυτοαπασχολούμενοι, δεδομένου ότι στην επιχείρησή τους εργάζονται μόνο αυτοί και κάποιο/α μέλος/η της οικογένειάς τους, γεγονός που αντανακλά, πιστεύουμε, την πραγματική και ευαίσθητη «εικόνα» της αγοράς. Ωστόσο, από τις απαντήσεις αυτών που ανέφεραν ότι απασχολούν εργαζόμενους στην επιχείρησή τους, αναδεικνύεται η αύξηση της ανεργίας, ως ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα για την τοπική κοινωνία, αφού σχεδόν 4 στους 10 επιχειρηματίες ανέφεραν είτε ότι ήδη έχει μειωθεί το προσωπικό τους στο 1 ο εξάμηνο του 2012, είτε ότι θα μειωθεί ακόμη περισσότερο στο 2 ο εξάμηνο. - 50 -
Ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα που αναδεικνύεται, είναι και αυτό της μείωσης των ωρών ή ημερών εργασίας, καθώς και των αποδοχών των εργαζομένων, ενώ η κατάσταση αναμένεται να χειροτερέψει πολύ κατά το 2 ο εξάμηνο του 2012, δεδομένου ότι 7 στους 10 επιχειρηματίες ανέφεραν ότι είναι από λίγο έως και αρκετά πιθανή η μείωση μισθών ή ωρών εργασίας των εργαζομένων που απασχολεί. Άμεσα προβλήματα της επιχείρησης Οι καθυστερημένες οφειλές, οι δόσεις για δάνεια, το ενοίκιο και το ΙΚΑ, αποτελούν άμεσα προβλήματα των επιχειρήσεων, ενώ 6 στους 10 επιχειρηματίες ανέφεραν ότι το κυριότερο εμπόδιο για την επιχείρησή τους σήμερα είναι η υπέρμετρη φορολογία. «Λουκέτα» Αν και 6 στους 10 επιχειρηματίες δε φαίνεται να αντιμετωπίζουν το «λουκέτο» ως άμεση πιθανότητα, ωστόσο οι υπόλοιποι 4 στους 10, το θεωρούν πολύ ή αρκετά πιθανό, ενώ 1 στους 2 από αυτούς, προβλέπουν ότι αυτό θα συμβεί άμεσα, στο επόμενο 3μηνο ή εξάμηνο. Τα ποσοστά αυτό δεν θα πρέπει να θεωρηθούν μικρά. Αντίθετα θα πρέπει να αναδειχθεί η μεγάλη τους σημαντικότητα, δεδομένου ότι αναφερόμαστε σε ενεργείς επιχειρήσεις που αγωνίζονται να επιβιώσουν σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον. Πολιτική κατάσταση Η «εικόνα» των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στην έρευνα για τις μέχρι τώρα πολιτικές των κυβερνήσεων απέναντι στις επιχειρήσεις, αλλά και για τις μελλοντικές εξελίξεις, είναι ιδιαίτερα αρνητική: 9 στους 10 επιχειρηματίες εκτιμούν ότι οι μέχρι τώρα πολιτικές των κυβερνήσεων, δεν διευκόλυναν τις επιχειρήσεις, 7 στους 10 επιχειρηματίες ανέφεραν ότι είναι πιο απαισιόδοξοι μετά τις πρόσφατες εκλογές. 7 στους 10 επιχειρηματίες ανέφεραν ότι η κυβέρνηση δεν θα εφαρμόσει πολιτικές που θα διευκολύνουν τις επιχειρήσεις Εγκληματικότητα Αν και το πρόβλημα της εγκληματικότητας είναι ιδιαίτερα οξυμένο στις μέρες μας, 6 στους 10 επιχειρηματίες ανέφεραν ότι η αύξηση της - 51 -
εγκληματικότητας δεν έχει επίδραση στην επαγγελματική του δραστηριότητα. Επισημαίνουμε ωστόσο, ότι αν και μικρό, ένα σημαντικό ποσοστό επιχειρηματιών (16,7%), έχει πέσει θύμα κλοπής, ληστείας ή άλλης εγκληματικής ενέργειας. Τι πρέπει να γίνει Η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ και των συντελεστών φορολογίας των επιχειρήσεων, η αύξηση των μισθών και η αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, αποτελούν βασικά μέτρα για την ανάκαμψη της οικονομίας και την γενικότερη ανάπτυξη. Συνοπτικά, θα μπορούσαμε να πούμε οι περισσότεροι επιχειρηματίες εκτιμούν ότι η βελτίωση της οικονομίας θα έλθει μέσα από την βελτίωση της φορολογίας, δεδομένου μάλιστα ότι σχεδόν 2 στους 3, επιθυμούν ένα προαιρετικό σύστημα φορολόγησης, όπου ένας φόρος επί του τζίρου θα αντικαθιστούσε το ΦΠΑ και το φόρο εισοδήματος. - 52 -
Δ. Παράρτημα Δ1. ΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Πίνακας 1. Κατανομή δείγματος ανά κλάδο ΤΟΜΕΙΣ Δείγμα Ποσοστό ΚΛΑΔΟΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Επιχειρήσεων % % NACE Α ΓΕΩΡΓΙΑ, ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΛΙΕΙΑ 131 0,76 2 0,64 Β ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΕΙΑ 101 0,59 1 0,32 Γ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ 1489 8,67 38 12,22 ΠΑΡΟΧΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ, Δ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ, ΑΤΜΟΥ ΚΑΙ 117 0,68 2 0,64 ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΧΗ ΝΕΡΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Ε ΛΥΜΑΤΩΝ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ 24 0,14 1 0,32 ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ΣΤ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 1240 7,22 32 10,29 ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΚΑΙ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Ζ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΩΝ 5590 32,56 103 33,12 ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΟΤΟΣΙΚΛΕΤΩΝ Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 355 2,07 5 1,61 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Θ ΠΑΡΟΧΗΣ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ 3574 20,82 49 15,76 ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΣΤΙΑΣΗΣ Ι ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 165 0,96 2 0,64 ΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 259 1,51 5 1,61 ΙΒ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ 114 0,66 2 0,64 ΙΓ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 598 3,48 11 3,54 ΙΔ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 392 2,28 7 2,25 ΙΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ 13 0,08 1 0,32 ΙΣΤ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 339 1,97 7 2,25 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΖ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ 102 0,59 2 0,64 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ ΙΗ ΤΕΧΝΕΣ, ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ 191 1,11 3 0,96 ΙΘ ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 579 3,37 10 3,22 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΩΣ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ ΜΗ Κ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, 27 0,16 1 0,32 ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ -ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ- ΓΙΑ ΙΔΙΑ ΧΡΗΣΗ ΚΒ ΕΛΛΕΙΨΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 1516 8,83 17 5,47 --- ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ 250 1,46 10 3,22 Σύνολο 17.166 100,00 311 100,00 Πίνακας 2. Κατανομή δείγματος ανά Τμήμα του Επιμελητηρίου Μαγνησίας ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ % ΔΕΙΓΜΑ ΠΟΣΟΣΤΟ % ΕΜΠΟΡΙΚΟ 3.403 19,82 56 18,01 ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΟ 3.973 23,14 79 25,40 ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 9.540 55,57 166 53,38 ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ 250 1,46 10 3,22 ΣΥΝΟΛΟ 17.166 100,00 311 100,00-53 -
Πίνακας 3. Κατανομή δείγματος ανά περιοχή της Μαγνησίας ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ % ΔΕΙΓΜΑ ΠΟΣΟΣΤΟ % ΠΗΛΙΟ 2.450 14,27 41 13,18 ΝΗΣΙΑ 2.507 14,60 42 13,50 ΒΟΛΟΣ 10.780 62,80 193 62,06 ΑΛΜΥΡΟΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΟ 1.179 6,87 25 8,04 ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ 250 1,46 10 3,22 ΣΥΝΟΛΟ 17.166 311 100,00 Πίνακας 4. Έτη λειτουργίας έως πέντε χρόνια 45 14,5 5-10 χρόνια 39 12,5 10-15 χρόνια 84 27,0 15 χρόνια και άνω 143 46,0 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 5. Εικόνα βελτίωσης/επιδείνωσης κατά το τελευταίο εξάμηνο: Βελτιώθηκε 13 4,2 Επιδεινώθηκε 259 83,3 Παρέμεινε αμετάβλητη 39 12,5 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 6. Εικόνα βελτίωσης/επιδείνωσης κατά το επόμενο εξάμηνο: Θα βελτιωθεί 8 2,6 Θα επιδεινωθεί 231 74,3 Θα παραμείνει αμετάβλητη 71 22,8 Δ.Α. 1 0,3 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 7. Ετήσιος τζίρος Κάτω από 100 χιλιάδες 189 60,8 100-300 χιλιάδες 68 21,9 300-500 χιλιάδες 19 6,1 500 χιλιάδες - 1 εκατομμύριο 20 6,4 Πάνω από 1 εκατομμύριο 10 3,2 Σύνολο πάνω από 100.000 117 37,6 Δ.Α. 5 1,6 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 8α. Σύγκριση τζίρου ετών 2011 / 2009 Αυξήθηκε 21 6,8 Μειώθηκε 250 80,4 Παρέμεινε αμετάβλητος 11 3,5 Δ.Α. 29 9,3 Σύνολο 311 100,00 Πίνακας 8β. Μείωση τζίρου ετών 2011 / 2009 2% - 20% 47 18,8 20% - 40% 71 28,4 40% - 60% 84 33,6 60% - 80% 25 10,0 80% - 100% 7 2,8 Δ.Α. 16 6,4 Σύνολο 250 100,0 Μ.Ο. 40,76% - 54 -
Πίνακας 9α. Σύγκριση τζίρου 1ου εξαμήνου 2012 με 1ο εξάμηνο 2011 Αυξήθηκε 12 3,9 Μειώθηκε 251 80,7 Παρέμεινε αμετάβλητος 35 11,3 Δ.Α. 13 4,2 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 9β. Μείωση τζίρου του 1ου εξαμήνου 2012 συγκριτικά με το 1ο εξάμηνο 2011 1,5% - 20% 133 53,0 20% - 40% 33 13,2 40% - 60% 42 16,7 60% - 80% 8 3,2 80% - 100% 5 2,0 Δ.Α. 30 11,9 Σύνολο 251 100,00 Μ.Ο. 24,8 Πίνακας 10. Πρόβλεψη αυξομείωσης τζίρου το 2ο εξάμηνο του 2012 Θα αυξηθεί 7 2,3 Θα μειωθεί 206 66,2 Θα παραμείνει σταθερός 85 27,3 Δ.Α. 13 4,2 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 11. Αυξομείωση ζήτησης προϊόντων / υπηρεσιών το 1ο εξάμηνο του 2012 Αυξήθηκε 34 10,9 Μειώθηκε 195 62,7 Παρέμεινε αμετάβλητη 82 26,4 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 12. Πρόβλεψη για αυξομείωση ζήτησης προϊόντων / υπηρεσιών το 2ο εξάμηνο του 2012 Θα αυξηθεί 14 4,5 Θα μειωθεί 197 63,3 Θα παραμείνει σταθερή 100 32,2 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 13. Αυξομείωση χρόνου είσπραξης οφειλών από τους πελάτες. Έχει αυξηθεί 134 43,1 Έχει μειωθεί 25 8,0 Δεν έχει μεταβληθεί 148 47,6 Δ.Α. 4 1,3 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 14. Αυξομείωση της ρευστότητας το 1ο εξάμηνο του 2012 Αυξήθηκε 7 2,3 Μειώθηκε 235 75,6 Παρέμεινε αμετάβλητη 69 22,2 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 15. Πρόβλεψη για αυξομείωση της ρευστότητας το 2ο εξάμηνο του 2012 Θα αυξηθεί 9 2,9 Θα μειωθεί 208 66,9 Θα παραμείνει σταθερή 93 29,9 Δ.Α. 1 0,3 Σύνολο 311 100,0-55 -
Πίνακας 16. Λόγοι έλλειψης ρευστότητας Το δημόσιο 27 11,5 Η ύφεση 201 85,5 Δεν έκανε καλή διαχείριση 0 0,0 Άλλο* 7 3,0 Σύνολο 235 100,0 * Ως άλλοι λόγοι αναφέρθηκαν: Τα χρήματα πάνε στις οφειλές κι όχι στις προμήθειες, η πολιτική κατάσταση, η μειωμένη ζήτηση, τα δάνεια και τα αυξημένα ακτοπλοϊκά εισιτήρια Πίνακας 17α. Οφειλή από το Δημόσιο Ναι 118 37,9 Όχι 193 62,1 Σύνολο 311 100,0 Πίνακας 17β. Χρόνος οφειλής από το Δημόσιο Για ένα εξάμηνο 6 5,1 Για ένα έτος 20 16,9 Πάνω από ένα έτος 38 32,2 Σύνολο 58 49,1 Δ.Α. 54 45,8 Σύνολο 118 100,0 Πίνακας 18α. Σύναψη επιχειρηματικού δανείου με Τράπεζα Ναι 121 38,9 Όχι 185 59,5 Δ.Α. 5 1,6 Σύνολο 311 100,00 Πίνακας 18β. Συσχέτιση τζίρου με σύναψη επιχειρηματικού δανείου από Τράπεζα Ναι Όχι Δ.Α. Σύνολο Κάτω από 100 χιλιάδες 8 4,2 181 95,8 0 0,0 189 100,0 100-300 χιλιάδες 65 95,6 3 4,4 0 0,0 68 100,0 300-500 χιλιάδες 18 94,7 1 5,3 0 0,0 19 100,0 500 χιλιάδες - 1 εκατομμύριο Πάνω από 1 εκατομμύριο Σύνολο από 100.000 και πάνω 20 100,00 0 0,0 0 0,0 20 100,0 10 100,00 0 0,0 0 0,0 10 100,0 113 96,6 4 3,4 0 0,0 117 100,0 Δ.Α. 0 0,00 0 0,0 5 0,0 5 100,0 Σύνολο 121 38,9 185 59,5 5 1,6 311 100,0 Πίνακας 19α. Μέγεθος της Τράπεζας Μεγάλο 101 83,5 Μεσαίο 11 9,1 Μεγάλο και μεσαίο 9 7,4 Σύνολο 121 100,00-56 -
Πίνακας 19β. Συσχέτιση τζίρου με μέγεθος Τράπεζας απ την οποία ελήφθησαν τα δάνεια Μεγάλο και Μεγάλο Μεσαίο μεσαίο Μεγάλο Κάτω από 100 χιλιάδες 2 25,0 5 62,5 1 12,5 8 100,0 100-300 χιλιάδες 54 83,1 4 6,2 7 10,8 65 100,0 300-500 χιλιάδες 17 94,4 1 5,6 0 0,0 18 100,0 500 χιλιάδες - 1 εκατομμύριο Πάνω από 1 εκατομμύριο Σύνολο από 100.000 και πάνω 18 90,0 1 5,0 1 5,0 20 100,0 10 100,0 0 0,0 0 0,0 10 100,0 99 87,6 6 5,3 8 7,1 113 100,0 Σύνολο 101 83,5 11 9,1 9 7,4 121 100,0 Πίνακας 20α. Προβλήματα εξυπηρέτησης από τις Τράπεζες Ναι 117 96,7 Όχι 4 3,3 Σύνολο 121 100,0 Πίνακας 20β. Συσχέτιση τζίρου με την ύπαρξη ή μη προβλημάτων εξυπηρέτησης από τις Τράπεζες Ναι Όχι Σύνολο Κάτω από 100 χιλιάδες 8 100,0 0 0,0 8 100,0 100-300 χιλιάδες 63 96,9 2 3,1 65 100,0 300-500 χιλιάδες 17 94,4 1 5,6 18 100,0 500 χιλιάδες - 1 εκατομμύριο Πάνω από 1 εκατομμύριο Σύνολο από 100.000 και πάνω 19 95,0 1 5,0 20 100,0 10 100,0 0 0,0 10 100,0 109 96,5 4 3,5 113 100,0 Σύνολο 117 96,7 4 3,3 121 100,0 Πίνακας 21α. Είδη προβλημάτων εξυπηρέτησης από τις Τράπεζες Πίεση για εξασφαλίσεις 29 24,8 Πίεση για αποπληρωμή δανείων 26 22,2 Πίεση για αύξηση επιτοκίων 31 26,5 Πίεση για τριτεγγυήσεις 24 20,5 Άλλο* 7 6,0 Σύνολο 117 100,0 * Ως άλλα είδη αναφέρθηκαν: Οι ρυθμίσεις με υποθήκες, η μη ύπαρξη ταμείων προτεραιότητας αποκλειστικά για επιχειρήσεις, η παύση χρηματοδότησης, οι συναλλαγές γενικά, οι καθυστερήσεις στα μπλοκ επιταγών, η μείωση των δανειοδοτήσεων και οι απεργίες - 57 -
Πίνακας 21β. Συσχέτιση τζίρου με είδη προβλημάτων εξυπηρέτησης από τις Τράπεζες Πίεση για Πίεση για Πίεση για Πίεση για αποπληρωμή αύξηση Άλλο εξασφαλίσεις τριτεγγυήσεις δανείων επιτοκίων Κάτω από 100 χιλιάδες 100-300 χιλιάδες 300-500 χιλιάδες 500 χιλιάδες - 1 εκατομμύριο Πάνω από 1 εκατομμύριο Σύνολο από 100.000 και πάνω Σύνολο Αρ. Ποσοστ. Αρ. Ποσοστ. Αρ. Ποσοστ. Αρ. Ποσοστ. Αρ. Ποσοστ. Αρ. Ποσοστ. 1 12,5 3 37,5 2 25,0 2 25,0 0 0,0 8 100,0 21 33,3 16 25,4 5 7,9 18 28,6 3 4,8 63 100,0 3 17,6 2 11,8 8 47,1 2 11,8 2 11,8 17 100,0 3 15,8 3 15,8 10 52,6 2 10,5 1 5,3 19 100,0 1 10,0 2 20,0 6 60,0 0 0,0 1 10,0 10 100,0 28 25,7 23 21,1 29 26,6 22 20,2 7 6,4 109 100,0 Σύνολο 29 24,8 26 22,2 31 26,5 24 20,5 7 6,0 117 100,0 Πίνακας 22α. Ευκολία λήψης εγγυητικών επιστολών από τις Τράπεζες Ναι 29 24,8 Όχι 88 75,2 Σύνολο 117 100,0 Πίνακας 22β. Συσχέτιση τζίρου με ευκολία λήψης εγγυητικών επιστολών από τις Τράπεζες Ναι Όχι Σύνολο Κάτω από 100 χιλιάδες 1 12,5 7 87,5 8 100,0 100-300 χιλιάδες 20 31,7 43 68,3 63 100,0 300-500 χιλιάδες 3 17,6 14 82,4 17 100,0 500 χιλιάδες - 1 εκατομμύριο 3 15,8 16 84,2 19 100,0 Πάνω από 1 εκατομμύριο 2 20,0 8 80,0 10 100,0 Σύνολο από 100.000 και πάνω 28 25,7 81 74,3 109 100,0 Σύνολο 29 24,8 88 75,2 117 100,0 Πίνακας 23α. Πρόβλημα με «Τειρεσία» Ναι 109 93,2 Όχι 8 6,8 Σύνολο 117 100,0 Πίνακας 23β. Συσχέτιση τζίρου με προβλήματα λόγω «Τειρεσία» Ναι Όχι Σύνολο Κάτω από 100 χιλιάδες 7 87,5 1 12,5 8 100,0 100-300 χιλιάδες 60 95,2 3 4,8 63 100,0 300-500 χιλιάδες 16 94,1 1 5,9 17 100,0 500 χιλιάδες - 1 εκατομμύριο 17 89,5 2 10,5 19 100,0 Πάνω από 1 εκατομμύριο 9 90,0 1 10,0 10 100,0 Σύνολο από 100.000 και πάνω 102 93,6 7 6,4 109 100,0 Σύνολο 109 93,2 8 6,8 117 100,0-58 -