Μνληέια ζρεδηαζκνύ καζεζηαθώλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αμηνπνηνύλ ΣΠΔ: Κξηηηθή επηζθόπεζε.

Μνληέια ζρεδηαζκνύ καζεζηαθώλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αμηνπνηνύλ ΣΠΔ: Κξηηηθή επηζθόπεζε. Γεψξγηνο Φεζάθεο & Αγγειηθή Γεκεηξαθνπνχινπ Δξγαζηήξην Μαζεζηαθήο Σερλνινγίαο & Δθπαηδεπηηθήο Μεραληθήο ΣΔΠΑΔ, Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ, Γεκνθξαηίαο 1, 85100 Ρφδνο gfesakis@rhodes.aegean.gr; adimitr@aegean.gr Πεξίιεςε ηελ παξνχζα εξγαζία γίλεηαη θξηηηθή επηζθφπεζε ησλ γεληθψλ πξνηχπσλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αμηνπνηνχλ ηηο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ). Δμεηάδνληαη δηαδεδνκέλα θαη ελδηαθέξνληα κνληέια, φπσο ηζηνεμεξεπλήζεηο (webquests), κηθξνκαζήκαηα (microlessons TM ), επηθνηλσληαθέο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο, ζρέδηα εξγαζίαο (projects) θ.α. ηα νπνία κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαηά ηελ θαηάξηηζε θαη ηελ ππεξεζία ηνπο, ψζηε λα ζρεδηάδνπλ απνδνηηθέο καζεζηαθέο εκπεηξίεο πνπ λα αμηνπνηνχλ ηα ηερλνινγηθά κέζα θαη ηνπο ςεθηαθνχο πφξνπο, ελψ ηαπηφρξνλα λα ζπλάδνπλ κε ηηο ζχγρξνλεο ζεσξήζεηο κάζεζεο. Δπηπξφζζεηα γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο δηαδηθαζίαο ζρεδηαζκνχ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ λα αμηνπνηνχλ ΣΠΔ γεληθά, παξνπζηάδεηαη ζπλνπηηθά θαη ζρνιηάδεηαη ε κεζνδνινγία πνπ έρεη πξνηαζεί απφ ηελ Australian Universities Teaching Committee. Λέμεηο θιεηδηά: καζεζηαθφο ζρεδηαζκφο, ηζηνεμεξεπλήζεηο, κηθξνκαζήκαηα, καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο, κνληέια καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ΣΠΔ Δηζαγσγή ηελ παξνχζα εξγαζία πξνζεγγίδεηαη ην ζέκα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζρεδηαζκνχ ζε επίπεδν πξνδηαγξαθήο καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αμηνπνηνχλ θαη ελζσκαηψλνπλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Σν δήηεκα απηφ αλαθέξεηαη ζηελ ζχγρξνλε βηβιηνγξαθία σο «καζεζηαθφο ζρεδηαζκφο (learning design)» θαη έρεη αλαδπζεί σο κηα απφ ηηο ζεκαληηθέο εμειίμεηο ζηελ ειεθηξνληθή κάζεζε (e-learning) (Harper & Oliver, 2002; Laurillard, 2002). Οη ππάξρνπζεο κέζνδνη δηδαθηηθνχ ζρεδηαζκνχ (instructional design) πνπ έρνπλ πξνηαζεί ψζηε λα ιακβάλνπλ ππφςε θαη ηηο ΣΠΔ δελ θαηαθέξλνπλ λα επηηχρνπλ ηθαλνπνηεηηθή αμηνπνίεζε ηεο δπλακηθήο θαη ησλ δπλαηνηήησλ ησλ ΣΠΔ επεηδή κεηαμχ άιισλ (Richards, 2005): ε εθαξκνγή ηνπο ηείλεη λα πηνζεηεί παξαδνζηαθέο απφςεηο γηα ηε κάζεζε ζεσξψληαο ηελ σο δηαδηθαζία κεηαθνξάο γλψζεο δε δίλνπλ ηελ απαηηνχκελε ζεκαζία ζηε δηάδξαζε κεηαμχ ησλ καζεηψλ θαη ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαζψο θαη ησλ καζεηψλ κεηαμχ ηνπο ζπρλά απνηπγράλνπλ λα αλαγλσξίζνπλ ηελ αζπλέρεηα κεηαμχ ηεο δξάζεο θαη ηεο ζθέςεο ηνπ καζεηή, θαζψο θαη ηεο απιήο εθαξκνγήο δεμηνηήησλ ΣΠΔ απφ ηελ αμηνπνίεζε ηνπο γηα κάζεζε έρνπλ σο απνηέιεζκα απνζπαζκαηηθή πξνζζήθε ησλ ΣΠΔ (ICT Addition) αληί ηεο νινθιεξσκέλεο ελζσκάησζεο (ICT Integration) πνπ είλαη καζεζηαθά απνηειεζκαηηθφηεξε Σέηνηεο κέζνδνη είλαη π.ρ. ηνπ Kolb (1984) (concrete experience, observation, conceptual abstraction, and testing), ε πξνζαξκνγή ηεο ζεσξίαο ησλ δηδαθηηθψλ γεγνλφησλ ηνπ Gagne (1987) (gaining attention, lesson objectives, recall of prior learning, presentation, guidance, learner performance, reinforcement, retrieval, generalization) θαη ην εμειηθηηθφ κνληέιν ησλ Sandholtz, Ringstaff, θαη Dwyer (2000) (entry, adoption, adaptation, appropriation, and invention).

ηνλ αληίπνδα, ε ζεσξία ηνπ θνηλσληθνχ επνηθνδνκεηηζκνχ κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη εκθαλίδεη πεξηζζφηεξα πιενλεθηήκαηα ζε ζρέζε κε ηελ αμηνπνίεζε θαη ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε. Οη ΣΠΔ ππνζηεξίδνπλ ζπλεξγαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηελ αλάπηπμε θνηλνηήησλ κάζεζεο (Scardamalia & Bereiter's 1994), θαη εκπινπηηζκέλσλ καζεζηαθψλ πεξηβαιιφλησλ (Barab, Kling, & Gray, 2004), θαζψο θαη ηελ αμηνπνίεζε γλσζηηθψλ εξγαιείσλ ζε καζεηνθεληξηθέο απζεληηθέο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο (Jonassen, 2000). Σα ραξαθηεξηζηηθά κηαο επηθνδνκεζηηθήο καζεζηαθήο εκπεηξίαο ζχκθσλα κε ηνλ Jonassen (1998) απαηηνχλ: 1. Δκπινθή ζε κηα απζεληηθή απνζηνιή-εξγαζία πνπ ελζαξξχλεη ηελ θαηαζθεπή γλψζεο 2. Δπθαηξίεο γηα ζπλεξγαζία 3. Δθπαηδεπηηθνχο πνπ ιεηηνπξγνχλ σο θαζνδεγεηέο θαη δηεπθνιπληέο 4. Μηα ζεηξά απφ ππνζηεξηθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ή εξγαιεία γηα ηελ θαζνδήγεζε ηεο κάζεζεο ή ηελ παξνρή βνήζεηαο ζηνπο καζεηέο ψζηε λα απνδψζνπλ ιίγν πεξηζζφηεξν απφ ηα φξηα ηεο ηθαλφηεηάο ηνπο. Οη πξνζεγγίζεηο φκσο απηέο, παξφηη αμηφινγεο, πεξηνξίδνληαη ζην λα εμεηάδνπλ πσο ηα εξγαιεία ΣΠΔ θαη ηα κέζα δηεπθνιχλνπλ ηελ αλάπηπμε θνηλνηήησλ κάζεζεο, ησλ ζπλεξγαηηθψλ αιιειεπηδξάζεσλ θαη ηελ νηθνδφκεζε γλψζεο ζε πςειφ επίπεδν αθαίξεζεο, δίρσο παξάιιεια αληί λα πεξηγξάθνπλ ζπγθεθξηκέλεο θαη κεηαθέξζηκεο ηδέεο πνπ λα κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ απφ ηνλ κέζν εθπαηδεπηηθφ. Η ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ απαηηεί ηελ πιαηζίσζε ησλ παξαπάλσ πξνζεγγίζεσλ ζηηο εηδηθέο ζπλζήθεο πξαθηηθήο, εθαξκνγήο θαη γεληθφηεξα ηεο δξάζεο πνπ ρξεηάδεηαη λα δηαπξαγκαηεπζεί ν εθπαηδεπηηθφο ψζηε λα έρεη θαη επθαηξίεο λα θαηλνηνκήζεη. Δίλαη θαλεξφ φηη απαηηείηαη ε αλάπηπμε λέσλ κεζφδσλ πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηε γελίθεπζε κεηαθέξζηκσλ ζρεδηαζηηθψλ αξρψλ απφ παξαδείγκαηα θαιήο πξαθηηθήο. Οη κέζνδνη ζα πξέπεη λα είλαη εθαξκφζηκεο απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, ψζηε λα θαηαζηνχλ απνηειεζκαηηθνί ζρεδηαζηέο κάζεζεο πνπ λα ελζσκαηψλεη θαη λα αμηνπνηεί εξγαιεία θαη κέζα ΣΠΔ θπζηθά θαη νιηζηηθά. Οη εθπαηδεπηηθνί ρξεηάδνληαη απιά θαη πξαθηηθά ζρεδηαζηηθά κνληέια ηα νπνία λα κπνξνχλ νη ίδηνη λα πξνζαξκφζνπλ ψζηε λα αμηνπνηήζνπλ ηηο ΣΠΔ ζηελ δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε κε δηθή ηνπο πξσηνβνπιία. Σα κνληέια απηά ζα πξέπεη λα δίλνπλ έκθαζε φρη κφλν ζηε δηάδξαζε ησλ καζεηψλ κε ην γλσζηηθφ πεξηερφκελν αιιά θαη ζηα δηαινγηθά ζηνηρεία ηεο κάζεζεο γηα ηελ παξαγσγή ειθπζηηθψλ θαη απνηειεζκαηηθψλ εκπεηξηψλ γηα ηνπο καζεηέο. ηελ θαηεχζπλζε απηή ν εθπαηδεπηηθφο ζρεδηαζκφο έρεη πνιιά λα κάζεη απφ ηα ςεθηαθά παηρλίδηα. Σα επηηπρεκέλα παηρλίδηα αλαδεηθλχνπλ ηελ ζεκαληηθφηεηα ελλνηψλ φπσο ε ειθπζηηθφηεηα (engaging), ε δνκεκέλε ζπκκεηνρή, ε δηάδξαζε γηα ηελ πξνζέιθπζε, ηε δηαηήξεζε θαη ηελ θαζνδήγεζε ηεο πξνζνρήο ησλ καζεηψλ. ηα επφκελα πεξηγξάθνληαη ζχληνκα κεξηθά απφ ηα πην ελδηαθέξνληα κνληέια καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ελζσκαηψλνπλ ΣΠΔ φπσο νη ηζηνεμεξεπλήζεηο, ηα κηθξνκαζήκαηα (microlessons ), κνληέια δξαζηεξηνηήησλ πνπ δίλνπλ έκθαζε ζηελ επηθνηλσλία κέζσ ΣΠΔ, ηα καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο θαη ζηε ζπλέρεηα αλαθέξεηαη ε κεζνδνινγία καζεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ πνπ πξνηείλεηαη απφ ην Australian Universities Teaching Committee (AUTC). Σέινο ζρνιηάδνληαη θξηηηθά ηα πξνηεηλφκελα κνληέια θαη πξνηείλνληαη ηξφπνη αμηνπνίεζεο θαη πεξαηηέξσ κειέηεο ηνπο κε εθπαηδεπηηθή έξεπλα. Μνληέια καζεζηαθώλ δξαζηεξηνηήησλ ηελ ελφηεηα απηή παξνπζηάδνληαη ελδηαθέξνληα κνληέια (ππνδείγκαηα) καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ελζσκαηψλνπλ νιηζηηθά ΣΠΔ θαη κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ απφ ηνπο

εθπαηδεπηηθνχο γηα ηελ παξαγσγή πςειήο πνηφηεηαο καζεζηαθψλ εκπεηξηψλ ζε δηάθνξεο πεξηπηψζεηο θαη πεξηβάιινληα. Η παξνπζίαζε αθνξά ζηηο ηζηνεμεξεπλήζεηο, ηα κηθξνκαζήκαηα, ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ αμηνπνηνχλ ηηο ΣΠΔ σο κέζα επηθνηλσλίαο θαη ηα καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο. Η ζεηξά ηεο παξνπζίαζεο είλαη αλάινγε ηνπ βαζκνχ αθαίξεζεο θαη γεληθφηεηαο ησλ κνληέισλ. Σν κνληέιν ησλ ηζηνεμεξεπλήζεσλ (webquests) Μηα ηζηνεμεξεχλεζε (http://webquest.org) είλαη έλα ζρέδην δηεξεπλεηηθήο καζεζηαθήο δξαζηεξηφηεηαο ζην νπνίν νη πεξηζζφηεξεο ή θαη φιεο νη απαηηνχκελεο πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηνλ παγθφζκην ηζηφ. Οη ηζηνεμεξεπλήζεηο είλαη ζπλήζσο νκαδνζπλεξγαηηθέο. Σν ζπγθεθξηκέλν κνληέιν καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ αλαπηχρζεθε ην 1995 απφ ηνπο Bernie Dodge (Dodge, 1997) θαη Tom March (March, 2005) ζην πνιηηεηαθφ παλεπηζηήκην San Diego ησλ ΗΠΑ. Η δομή ηηρ ιζηοεξεπεύνηζηρ Η δνκή ηεο ηζηνεμεξεχλεζεο αθνινπζεί ην γεληθφ ζρήκα ησλ δηεξεπλεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Δηδηθφηεξα, ζπλήζσο απνηειείηαη απφ ηηο επφκελεο ελφηεηεο (Dodge, 1997): Δηζαγσγή: Η εηζαγσγή ελεκεξψλεη ηνπο καζεηέο γηα ην πεξηερφκελν ηεο ηζηνεμεξεχλεζεο. Πξνζπαζεί λα πξνθαιέζεη ην ελδηαθέξνλ ησλ καζεηψλ π.ρ. κε έλα ζελάξην, ηνπο θαιεί λα αλαιάβνπλ θάπνην ξφιν, λα επηιχζνπλ θάπνην πξφβιεκα θιπ. Τπελζπκίδεη ηηο ζρεηηθέο ππάξρνπζεο γλψζεηο θαη ηηο δπλαηφηεηεο ησλ καζεηψλ. θνπόο Απνζηνιή: ηελ απνζηνιή πεξηγξάθεηαη ην ηειηθφ απνηέιεζκα πνπ ζα πξνζπαζήζνπλ νη καζεηέο λα επηηχρνπλ. Δπίζεο αλαθέξνληαη ηα εξγαιεία πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ. Η απνζηνιή κπνξεί λα έρεη γηα παξάδεηγκα ηε κνξθή πξνβιήκαηνο πνπ πξέπεη λα επηιπζεί, άπνςεο πνπ πξέπεη λα δηαηππσζεί θαη λα ππνζηεξηρζεί µε επηρεηξήκαηα, πξντφληνο πνπ απαηηεί ζρεδηαζκφ, αλάιπζεο γεγνλφηνο, ηδέαο ή έκπλεπζεο πνπ δεηά λα πινπνηεζεί, πεξίιεςεο ή έθζεζεο, νπνηαζδήπνηε δειαδή δεκηνπξγηθήο εξγαζίαο θαηά ηελ νπνία ζα πξέπεη λα γίλεη ζπιινγή, επεμεξγαζία θαη κεηαζρεκαηηζκφο πιεξνθνξηψλ. Γηαδηθαζία: ηελ ελφηεηα απηή πξνζδηνξίδνληαη ηα βήκαηα πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ νη καζεηέο γηα λα πινπνηήζνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ πεξηγξάθεη ε απνζηνιή. Αλαθέξνληαη νη ζηξαηεγηθέο πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ, γίλεηαη ε αλάζεζε ξφισλ, ν ρσξηζκφο ηνπο ζε νκάδεο θαη δίλνληαη ζπκβνπιέο ή πξφζζεην πιηθφ ππνζηήξημεο. ηε Γηαδηθαζία νη ηζηνεμεξεπλήζεηο κπνξνχλ λα πεξηιακβάλνπλ πεγέο ησλ πιεξνθνξηψλ, θνηλέο γηα φινπο ηνπο καζεηέο ή δηαθνξεηηθέο ζε θάζε νκάδα, κε ζθνπφ λα απνηξαπνχλ νη άζθνπεο πεξηεγήζεηο ησλ καζεηψλ ζην Γηαδίθηπν. Γίλνληαη επίζεο νδεγίεο ηερληθψλ πνπ ζα ρξεηαζηνχλ γηα ηελ εθηέιεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ, φπσο ε νξγάλσζε ησλ πιεξνθνξηψλ, ε ρξήζε πηλάθσλ, δηαγξαµµάησλ ξνήο, ελλνηνινγηθψλ ραξηψλ θ.α. Αμηνιόγεζε: Πεξηγξάθεηαη ν ηξφπνο απνηίκεζεο ηεο πξνζπάζεηαο θαη ηνπ απνηειέζκαηνο ησλ καζεηψλ, µε ηε βνήζεηα νδεγηψλ αμηνιφγεζεο θαη θαζνξίδεηαη ν ηξφπνο βαζκνιφγεζεο (αηνκηθή ή θνηλή ζηηο νκαδηθέο εξγαζίεο). Η ηζηνεμεξεχλεζε ζα πξέπεη λα πεξηέρεη ηνπιάρηζηνλ κηα αμηνιφγεζε απφδνζεο κε ηελ κνξθή ζεηξάο απφ ξνπκπξίθεο επίδνζεο. Ο εθπαηδεπηηθφο επηιέγεη πξνζεθηηθά ηφζν ηνπο άμνλεο αμηνιφγεζεο φζν θαη ηηο πεξηγξαθέο ησλ επηπέδσλ απφδνζεο θαη ηηο γλσζηνπνηεί απφ

ηελ αξρή ζηνπο καζεηέο. Η έγθαηξε γλψζε ηνπ ηξφπνπ αμηνιφγεζεο κε ηε κνξθή ξνπκπξίθαο επηπέδσλ απφδνζεο δίλεη πεξηζζφηεξεο πηζαλφηεηεο γηα δηακφξθσζε ηεο ζπκπεξηθνξάο θαη εκπινθή ησλ καζεηψλ ζηελ δξαζηεξηφηεηα ζχκθσλα κε ην πλεχκα ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο. πµπέξαζµα: Τπελζπκίδνληαη ηα θχξηα ζεκεία ηεο εξγαζίαο ησλ καζεηψλ, δίλνληαη παξαηλέζεηο γηα αλάδξαζε θαη πεξαηηέξσ δξαζηεξηφηεηεο. Οη καζεηέο αλαινγίδνληαη ηα νθέιε πνπ πξνέθπςαλ ζε αηνκηθφ θαη ζπιινγηθφ επίπεδν. Τιηθό/ Πεγέο: πγθεληξψλνληαη αλαθνξέο πνπ αθνξνχλ ζηελ δξαζηεξηφηεηα θαζψο θαη επηπιένλ πεγέο. Θα πξέπεη λα ππάξρνπλ νπσζδήπνηε θαη δηθηπαθνί πφξνη δηαθνξεηηθά ε ηζηνεμεξεχλεζε δελ δηαθέξεη απφ έλα απιφ ζρέδην καζήκαηνο. ειίδα ηνπ εθπαηδεπηηθνύ: ε απηή ηελ ελφηεηα ν ζρεδηαζηήο αλαθέξεηαη ζηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη θαηαγξάθεη: καζεζηαθνχο ζηφρνπο, ηελ ελφηεηα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ζηελ νπνία αλαθέξεηαη, ηξφπνπο δηαρείξηζεο ησλ πιεξνθνξηψλ, ηξφπνπο πξνζαξκνγήο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ζε δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο θαη καζεηέο, ηξφπνπο επέθηαζεο ηεο δξαζηεξηφηεηαο, εκπεηξίεο απφ ηελ εθαξκνγή ηεο, θ.α. Καηηγοπίερ ιζηοεξεπεςνήζεων Ο Dodge, (2002) έρεη πξνηείλεη ηνπο επφκελνπο δψδεθα ηχπνπο ηζηνεμεξεπλήζεσλ αλάινγα κε ην είδνο ηνπ έξγνπ: εμηζηφξεζεο (retelling), ζχλζεζεο (compilation), κπζηεξίνπ (mystery), δεκνζηνγξαθηθέο (journalistic), ζρεδηαζκνχ (design), δεκηνπξγηθψλ πξντφλησλ (creative product), δηακφξθσζεο θνηλήο αληίιεςεο (consensus building), πεηζνχο (persuasion), απηνγλσζίαο (self-knowledge), θξίζεο (judgment), αλαιπηηθέο (analytical) θαη επηζηεκνληθέο (scientific). Οη ηζηνεμεξεπλήζεηο δηαθξίλνληαη αθφκε κε βάζε ηε δηάξθεηα ηνπο ζε βξαρείαο θαη καθξάο δηάξθεηαο. Οη ζχληνκεο δηάξθεηαο θέξνληαη θαηαιιειφηεξεο γηα ηελ αλάπηπμε γλψζεο, ελψ νη κεγάιεο δηάξθεηαο γηα ηε βειηίσζε ησλ γλσζηηθψλ ζρεκάησλ θαη ηεο θαηαλφεζεο. Οη ζχληνκεο δηάξθεηαο ηζηνεμεξεπλήζεηο κπνξνχλ επίζεο λα αμηνπνηεζνχλ σο πξψην εηζαγσγηθφ βήκα γηα πην απαηηεηηθέο γλσζηηθά δξαζηεξηφηεηεο. Μηα απζεληηθή ηζηνεμεξεχλεζε: εθηπιίζζεηαη γχξσ απφ κηα επηηεχμηκε, απζεληηθή θαη ελδηαθέξνπζα εξγαζίααπνζηνιή ε νπνία ζηελ ηδαληθή πεξίπησζε απνηειεί κηθξφηεξεο θιίκαθαο έθδνζε αλάινγσλ εξγαζηψλ πνπ θάλνπλ νη ελήιηθεο σο πνιίηεο ή εξγαδφκελνη απαηηεί αλψηεξε ζθέςε θαη φρη απιά δεκηνπξγία ζπλφςεσλ. Απαηηεί δειαδή αλάιπζε, ζχλζεζε, επίιπζε πξνβιήκαηνο, δεκηνπξγηθφηεηα θαη θξίζε ππνδεηθλχεη θαιή ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ. Μηα ηζηνεμεξέπλεζε πνπ δε βαζίδεηαη ζε πξαγκαηηθνχο πφξνπο απφ ηνλ παγθφζκην ηζηφ είλαη πηζαλφηαηα έλα παξαδνζηαθφ κάζεκα κεηακθηεζκέλν. Φπζηθά, ζε κηα απζεληηθή ηζηνεμεξεχλεζε κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ βηβιία θαη άιια κέζα, αιιά ε θαξδηά ηνπ καζήκαηνο ζα πξέπεη λα είλαη ην δηαδίθηπν. δελ είλαη κηα αλαθνξά απνηειεζκάησλ έξεπλαο ή κηα βήκα πξνο βήκα δηαδηθαζία επηζηεκνληθνχ ή καζεκαηηθνχ πεξηερνκέλνπ. Η απιή επίζθεςε ηζηνζειίδσλ θαη ε παξνπζίαζή ηνπο δελ είλαη αξθεηή. δελ πξφθεηηαη απιά γηα κηα ζεηξά εκπεηξηψλ βαζηζκέλσλ ζηνλ παγθφζκην ηζηφ. Σν λα δεηάκε απφ ηνπο καζεηέο λα επηζθεθηνχλ θάπνηα ηζηνζειίδα, θαηφπηλ λα παίμνπλ έλα

ςεθηαθφ παηρλίδη θιπ. δελ απαηηεί απφ κφλν ηνπ δεμηφηεηεο αλψηεξεο ζθέςεο θαη έηζη εμ νξηζκνχ δελ απνηειεί ηζηνεμεξεχλεζε. Ο πόλορ ηος εκπαιδεςηικού Οη ηζηνεμεξεπλήζεηο είλαη ηδαληθέο γηα ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πνπ κφιηο αξρίδνπλ λα αμηνπνηνχλ ην δηαδίθηπν ζηελ εθπαίδεπζε επεηδή παξέρνπλ ζαθή δνκή ελψ ππάξρεη ππνζηήξημε γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ε εθαξκνγή ηνπο. Οη εθπαηδεπηηθνί κπνξνχλ λα θηηάμνπλ ηηο δηθέο ηνπο ηζηνεμεξεπλήζεηο ή λα ρξεζηκνπνηήζνπλ θάπνηεο απφ ηηο πνιιέο δηαζέζηκεο ζε δηάθνξνπο δηθηπαθνχο ηφπνπο. Ιζηνεμεξεπλήζεηο κπνξνχλ λα βξεζνχλ ζε εηδηθέο πχιεο φπσο ε http://zunal.com, ε http://www.questgarden.com/ θαη αιινχ. θνπφο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πνπ ζρεδηάδεη ή πξνζαξκφδεη ηζηνεμεξεπλήζεηο γηα ηνπο καζεηέο ηνπ είλαη λα ηνπο εκπιέμεη ζε ζχλζεηε ζθέςε θαη δεκηνπξγία θαη ζχλζεζε απζεληηθψλ πξντφλησλ πνπ ζα απνηεινχλ ηεθκήξην γηα ηελ αλάπηπμε γλψζεο. Καηά ηελ πινπνίεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ν εθπαηδεπηηθφο αλαιακβάλεη ππνζηεξηθηηθφ θαη θαζνδεγεηηθφ ξφιν ιεηηνπξγψληαο σο πνιχηηκνο καζεζηαθφο πφξνο γηα ηνπο καζεηέο. Ο εθπαηδεπηηθφο εκςπρψλεη, βνεζά ηνπο καζεηέο ζηε δηαρείξηζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο, ελζαξξχλεη ηε ζχγθξηζε απνηειεζκάησλ, ηελ θνηλσληθή δηαπξαγκάηεπζε, ηε ζπλεξγαζία, ηελ παξνπζίαζε δεδνκέλσλ ζηελ ηάμε, ηε δηαηχπσζε εξσηεκάησλ θαη ππνζέζεσλ, ην έιεγρν ζπκπεξαζκάησλ θαη εξκελεηψλ θιπ. Ο εθπαηδεπηηθφο δελ ζα πξέπεη λα είλαη ππεξβνιηθά θαζνδεγεηηθφο επεηδή έηζη δελ αθήλεη πεξηζψξηα δηεξεπλεηηθήο κάζεζεο ζηνπο καζεηέο. Οη καζεηέο πνπ πινπνηνχλ κηα πνιχ θαζνδεγεηηθή ηζηνεμεξεχλεζε κπνξνχλ λα κηκνχληαη απιά ηα βήκαηά ηεο ρσξίο λα θαηαλννχλ ηη θάλνπλ. Ο εθπαηδεπηηθφο νθείιεη λα πξνβιέπεη επθαηξίεο γηα αλαζηνραζκφ πάλσ ζηε δξαζηεξηφηεηα θαη λα δηαζθαιίζεη ηηο ζπλζήθεο γηα ηελ απζεληηθή νινθιήξσζε ηεο κε δηεμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ απφ ηνπο καζεηέο. πλνπηηθά νη εθπαηδεπηηθνί θαηά ηελ πινπνίεζε κηαο ηζηνεμεξεχλεζεο αξρηθά θαζνξίδνπλ καζεζηαθνχο ζηφρνπο, πξνζαλαηνιίδνπλ γλσζηηθά ηνπο καζεηέο θαη ηνπο αλαζέηνπλ θαζήθνληα θαη εξγαζίεο. ηε ζπλέρεηα θαζνδεγνχλ θαη ππνζηεξίδνπλ ηνπο καζεηέο λα νινθιεξψζνπλ ηηο εξγαζίεο πνπ αλέιαβαλ. Παξέρνπλ δηάθνξα κέζα θαη πιηθά. Σέινο, θξνληίδνπλ λα κπνξνχλ νη καζεηέο λα απηναμηνινγεζνχλ, λα δηεμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα, θαλφλεο, θιπ θαη λα παξνπζηάζνπλ ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλάο ηνπο κε δηάθνξα κέζα θαη ηξφπνπο. Σσολιαζμόρ ηων ιζηοεξεπεςνήζεων χκθσλα κε ηνλ Richards (2005), πνιινί εθπαηδεπηηθνί αληηιήθζεθαλ ην δηαδίθηπν σο κηα πεγή πιεξνθνξηψλ θαη πφξσλ αλαθνξάο, ην κνληέιν ησλ ηζηνεμεξεπλήζεσλ φκσο βνήζεζε ζηελ αλάπηπμε θαη πξνψζεζε ηεο ηδέαο ηεο ελζσκάησζεο ησλ δηαδηθηπαθψλ πφξσλ κε φξνπο καζεηνθεληξηθψλ απζεληηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ζρεδηαζκέλσλ απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Τπάξρνπλ φκσο θαη θάπνηνη πεξηνξηζκνί ηνπ κνληέινπ ησλ ηζηνεμεξεπλήζεσλ νη νπνίνη βνεζνχλ λα πξνρσξήζνπκε ζε πην πξνεγκέλα κνληέια ζρεδηαζκνχ. Γηα παξάδεηγκα ν αξρηθφο νξηζκφο ηνπ Dodge κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη θαιχπηεη φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ πιεξνθνξηαθέο πεγέο απφ ην δηαδίθηπν γηα δηδαθηηθνχο θαη καζεζηαθνχο ζθνπνχο. Με άιια ιφγηα πξνθχπηεη ην εξψηεκα αλ πξέπεη φιεο νη καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ δηαδηθηπαθνχο πφξνπο λα αλαθέξνληαη σο ηζηνεμεξεπλήζεηο θαη αλ φρη, ηφηε πνχ εληνπίδεηαη ε δηαρσξηζηηθή γξακκή; Η έλλνηα δειαδή ηεο ηζηνεμεξεχλεζεο είλαη κάιινλ ζηελή γηα λα ζπκπεξηιάβεη φιεο ηηο κνξθέο ησλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ δηαδηθηπαθνχο πφξνπο. Γηα παξάδεηγκα δελ θαιχπηεη κε ζαθήλεηα ηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε έκθαζε δίλεηαη ζηελ επηθνηλσληαθή ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ. Δίλαη ελδεηθηηθφ φηη ν Tom March (2005) πξνρψξεζε

ζηελ αλάπηπμε ελφο πιαηζίνπ γηα καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο βαζηζκέλεο ζηνλ παγθφζκην ηζηφ ην νπνίν πεξηειάκβαλε ηηο ηζηνεμεξεπλήζεηο (καδί κε ηηο topic hotlist, multimedia scrapbook, treasure hunt, θαη subject sampler) σο ηελ θαηεγνξία πνπ θάιππηε ηελ ελζσκάησζε ησλ δηαδηθηπαθψλ πφξσλ. Γηα ηελ θάιπςε φισλ ησλ πεξηπηψζεσλ πξνηείλεηαη ε έλλνηα ησλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε βάζε ηα ζρέδηα εξγαζίαο (project-based learning) ε νπνία θαιχπηεη ηηο ηζηνεμεξεπλήζεηο φισλ ησλ ηχπσλ θαη ησλ κεγεζψλ θαζψο θαη δηάθνξα άιια είδε δξαζηεξηνηήησλ κε ρξήζε ΣΠΔ. Σν κνληέιν ησλ κηθξνκαζεκάησλ (microlessons ) Σν πξφηππν ησλ κηθξνκαζεκάησλ (microlessons ) αλαπηχρζεθε ζην πιαίζην ηνπ νκψλπκνπ εξεπλεηηθνχ πξνγξάκκαηνο ηνπ National Institute of Education ζηε Singapore ζην δηάζηεκα 1998-2000 (http://eduweb.nie.edu.sg/microlessons). χκθσλα κε ηνπο εκπλεπζηέο ηνπο (Dr Philip Wong et.al) ηα κηθξνκαζήκαηα απνηεινχλ επηθνδνκεζηηθέο εθπαηδεπηηθέο ζπληζηψζεο πνπ ελζσκαηψλνπλ ΣΠΔ θαη αλαπηχζζνληαη εζηηαζκέλεο ζε ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο ζην πιαίζην ελφο καζήκαηνο. Σα πεξηζζφηεξα κηθξνκαζεκάηα είλαη καζεηνθεληξηθά θαη ελζσκαηψλνπλ δηάθνξα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ΗΤ (π.ρ. γξαθηθά, ήρν, θηλνχκελα ζρέδηα, δηαδξαζηηθφηεηα) πνπ βειηηψλνπλ ηε δηαδηθαζία δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο. Σα κηθξνκαζήκαηα κπνξνχλ λα απνηεινχληαη απφ εθπαηδεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, πξνζνκνηψζεηο, παηρλίδηα, δξαζηεξηφηεηεο επίιπζεο πξνβιεκάησλ θ.α. ζπζθεπαζκέλα ζε έλα πνιπκεζηθφ καζεζηαθφ παθέην πνπ ζπρλά έρεη ηε κνξθή απιψλ ειεθηξνληθψλ παξνπζηάζεσλ. Οη καζεηέο θαζψο πεξηεγνχληαη ζηελ ειεθηξνληθή παξνπζίαζε ελεκεξψλνληαη γηα ηνλ ζθνπφ ηεο καζεζηαθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη ηελ δηαδηθαζία πνπ ζα αθνινπζήζνπλ ελψ κε ηε βνήζεηα εμσηεξηθψλ ζπλδέζκσλ παξαπέκπνληαη ζε δηάθνξνπο πφξνπο εθηφο ηεο παξνπζίαζεο φπσο: ηζηνζειίδεο, θχιια εξγαζίαο, κηθξφθνζκνπο, πξνζνκνηψζεηο, βίληεν, βάζεηο δεδνκέλσλ, εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο θιπ. Ωο πξνο ηε δηάξθεηα θαη ηελ εκβέιεηα ηα κηθξνκαζήκαηα είλαη ζπλήζσο ζχληνκεο θαη εμεηδηθεπκέλεο κνλάδεο δηδαζθαιίαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην πιαίζην θάπνηνπ καζήκαηνο. Σα κηθξνκαζήκαηα πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί θαηά θαηξνχο θαιχπηνπλ έλα επξχ θάζκα ηνπ πεξηερνκέλνπ πνιιψλ πξνγξάκκαησλ ζπνπδψλ θαη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ ππνζηήξημε πνηθίισλ καζεζηαθψλ απνηειεζκάησλ. ηνλ επίζεκν δηθηπαθφ ηφπν ηνπ ζρεηηθνχ έξγνπ ππάξρνπλ δηαζέζηκα ππνδείγκαηα κηθξνκαζεκάησλ γηα ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηνπο. Οη εκπλεπζηέο ηνπο δηαθξίλνπλ δχν γεληέο κηθξνκαζεκάησλ νη νπνίεο πεξηγξάθνληαη ζηα επφκελα: microlessons 1εο γεληάο ηα κηθξνκαζήκαηα πξψηεο γεληάο ζπλαληάκε θπξίσο καζεηνθεληξηθά ζρέδηα εξγαζίαο (projects) θαη ηελ πηνζέηεζε κηαο άκεζεο δηδαθηηθήο πξνζέγγηζεο. Σα πεξηζζφηεξα απφ ηα κηθξνκαζήκαηα πνπ αλαπηχρζεθαλ θαηά ηε πξψηε γεληά πηνζεηνχλ έλα απφ ηα επφκελα ζπλήζε κνληέια δηδαζθαιίαο: tutorial (δηδαζθαιία θάπνηνπ πεξηερνκέλνπ θαη θαηφπηλ έιεγρνο ηεο θαηαλφεζεο ηνπ απφ ηνλ καζεηή), εμάζθεζε (drill) ή πιεξνθνξηαθά πνιπκέζα. Σα κνληέια απηά ρξεζηκνπνηνχληαη βαζηθά γηα ηελ κεηάδνζε ηεο γλψζεο ζε πεξηνρέο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. Σα ραξαθηεξηζηηθά ησλ πνιπκέζσλ αμηνπνηνχληαη επίζεο ζηα κηθξνκαζήκαηα σο βνεζήκαηα ζηελ βειηίσζε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο κάζεζεο θαη ηεο δηδαζθαιίαο. microlessons 2εο γεληάο ηε δεχηεξε γεληά κηθξνκαζεκάησλ ην καζεζηαθφ ππφδεηγκα κεηαηνπίζηεθε απφ απηφ ηεο κεηάδνζεο πιεξνθνξίαο ηεο πξψηεο γεληάο πξνο έλα πην καζεηνθεληξηθφ πνπ επηηξέπεη ζηνπο καζεηέο λα εμεξεπλνχλ, λα θαηαζθεπάδνπλ θαη λα δεκηνπξγνχλ γλψζε δηα κέζνπ δηαθφξσλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ βαζίδνληαη ζηε ρξήζε

ΗΤ. Γεληθά ηα κηθξνκαζήκαηα απνηεινχληαη απφ δχν κέξε. ην πξψην κέξνο παξνπζηάδεηαη ζηνπο καζεηέο πνιπκεζηθφ εθπαηδεπηηθφ πιηθφ πνπ κπνξεί λα ζηνηρεηνζεηεί έλα ραιαξά νξηζκέλν (ill-defined) πξφβιεκα, κηα κειέηε πεξίπησζεο, έλα ζελάξην, ή κηα θαηάζηαζε. ην δεχηεξν κέξνο, νη καζεηέο κπνξεί λα πξνζπειάδνπλ κεξηθά ζπλδεκέλα έγγξαθα ηα νπνία απαηηνχλ απφ απηνχο λα εκπιαθνχλ ζε θάπνηα κνξθή δξαζηεξηφηεηαο πνπ λα απαηηεί πςεινχ επηπέδνπ ζθέςε φπσο ε δεκηνπξγία πηζαλψλ ιχζεσλ, επίιπζε πνιχπινθσλ πξνβιεκάησλ, πξνζπέιαζε ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ γηα ηε ζπιινγή πιεξνθνξίαο, ηε δηεξεχλεζε κηα πξνζνκνίσζεο, ή ηε ζπλεξγαζία γηα θάπνηα εξγαζία. Σα κηθξνκαζήκαηα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηα ζρνιεία ηνπιάρηζηνλ κέζα ζην πιαίζην ησλ αθφινπζσλ δηδαθηηθψλ πξνζεγγίζεσλ κε βάζε ηηο νπνίεο ηαμηλνκνχληαη απφ ηνπο θαηαζθεπαζηέο ηνπο: Δθπαηδεπηηθώλ πόξσλ (Resource-based): ηελ πξνζέγγηζε απηή ζπγθεληξψλνληαη θαη δηαηίζεληαη ζηνπο καζεηέο δηάθνξνη ζχλδεζκνη πξνο ηνλ παγθφζκην ηζηφ (www). Οη καζεηέο επηζθέπηνληαη ηνπο αληίζηνηρνπο δηθηπαθνχο ηφπνπο γηα λα ζπιιέμνπλ πιεξνθνξίεο, δεδνκέλα, γεγνλφηα, απφςεηο θ.α. ηα νπνία θαηφπηλ ζπλζέηνπλ ή ζπγθξίλνπλ. Δπίιπζεο πξνβιήκαηνο (Problem-based): Σα κηθξνκαζήκαηα ηεο θαηεγνξίαο απηήο παξνπζηάδνπλ εθπαηδεπηηθά πξνβιήκαηα κε πνιπκεζηθφ ηξφπν κε ηε βνήζεηα ησλ νπνίσλ δηακνξθψλεηαη ε δξαζηεξηφηεηα θαη κε ηα νπνία νη καζεηέο κπνξνχλ λα εκπιαθνχλ ζε δηαδηθαζία δηεξεχλεζεο θαη επίιπζεο πξνβιήκαηνο. Γηα παξάδεηγκα, κπνξεί λα παξνπζηάδεηαη έλα απφζπαζκα βίληεν γηα ην πξφβιεκα ηεο ιεηςπδξίαο κηαο πεξηνρήο θαη νη καζεηέο λα πξέπεη λα πεηζηνχλ λα αλαιάβνπλ κηα επηζηεκνληθά έγθπξε δηαδηθαζία δηεξεχλεζεο γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ πηζαλψλ αηηίσλ θαη ιχζεσλ. Μειέηεο πεξίπησζεο (Case-based): Μηα άιιε πην γεληθή πξνζέγγηζε πέξα απφ ηε κεζφδν ηεο επίιπζεο πξνβιήκαηνο, αθνξά ζηελ παξνπζίαζε ζηνπο καζεηέο κηαο ππφζεζεο-πεξίπησζεο ή ζελαξίνπ. Με ηελ πξνζέγγηζε απηή νη καζεηέο θαινχληαη λα κειεηήζνπλ πξνζεθηηθά ηηο καζεζηαθέο θαηαζηάζεηο θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε απηέο. Μεηά ηε δηάθξηζε θαη ηνλ νξηζκφ ησλ πξνβιεκάησλ, νη καζεηέο θαινχληαη λα θαζνξίζνπλ ηηο πηζαλέο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο. Καηά ηε δηαδηθαζία απηή νη καζεηέο ελδερνκέλσο λα πξέπεη λα πξνζπειάζνπλ θαη άιινπο πφξνπο πηζαλφηαηα απφ ηνλ παγθφζκην ηζηφ. πλεξγαηηθά (Collaborative-based): Οη καζεηέο θαινχληαη λα ζπλεξγαζζνχλ φινη ή ζε κηθξφηεξεο νκάδεο ζην πιαίζην θαηάιιειεο εθπαηδεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ παξνπζηάδεηαη ζθφπηκα κε ηε κνξθή κηθξνκαζήκαηνο ψζηε λα κπνξεί λα εθηειεζηεί απφ θνηλνχ. Γηα παξάδεηγκα, κπνξεί λα πξνβιέπεηαη ε αλάζεζε μερσξηζηψλ ηκεκάησλ εξγαζίαο ζε δηαθνξεηηθά άηνκα ζαλ μερσξηζηά θνκκάηηα ηα νπνία ζπλδπάδνληαη θαηφπηλ γηα ηελ απφ θνηλνχ επίιπζε ελφο γξίθνπ (puzzle). Δπεηδή ηα κηθξνκαζήκαηα κπνξνχλ λα ζπλδένληαη κε δηάθνξεο άιιεο εθαξκνγέο ΣΠΔ, νη δπλαηφηεηεο θαη νη κνξθέο ησλ επηκέξνπο εξγαζηψλ είλαη πνηθίιεο. Πξνζνκνίσζεο (Simulation-based): Σα κηθξνκαζήκαηα κπνξνχλ επίζεο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηε δεκηνπξγία πξνζνκνηψζεσλ φπνπ νη καζεηέο κπνξνχλ λα παξαηεξήζνπλ ζπγθεθξηκέλα θαηλφκελα θαη λα κάζνπλ απφ ηηο δηαδηθαζίεο θαη ηηο

κεηαβιεηέο πνπ επεξεάδνπλ ηηο πξνζνκνησκέλεο δξάζεηο. Σα κηθξνκαζήκαηα πξνζνκνηψζεσλ πινπνηνχληαη κε ηε ζχλδεζή ηνπο κε κηθξνεθαξκνγέο δηαζέζηκεο ζην δηαδίθηπν. Σα κηθξνκαζήκαηα έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ επηκφξθσζε εθθνιαπηφκελσλ θαη κάρηκσλ εθπαηδεπηηθψλ ζην ζρεδηαζκφ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζπλάδνπλ κε ηηο ζχγρξνλεο επνηθνδνκεζηηθέο ζεσξήζεηο ηεο κάζεζεο θαη ηαπηφρξνλα αμηνπνηνχλ θαη ελζσκαηψλνπλ ηηο ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή πξάμε κε πξσηνβνπιία ησλ ίδησλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Δηδηθφηεξα, νη Lim & Chan, (2007) ζε έξεπλα πνπ είρε ζθνπφ λα κειεηήζεη θαηά πφζν επεξεάδνληαη νη παηδαγσγηθέο πεπνηζήζεηο εθθνιαπηφκελσλ εθπαηδεπηηθψλ απφ ηελ εκπινθή ηνπο ζε ζρεδηαζκφ κηθξνκαζεκάησλ αλαθέξνπλ φηη, νη παηδαγσγηθέο πεπνηζήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ είλαη αλζεθηηθέο, αιιά ε εκπινθή ζην ζρεδηαζκφ κηθξνκαζεκάησλ βειηίσζε ηελ ηθαλφηεηα ηνπο ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ αλάπηπμε πνιπκεζηθψλ καζεζηαθψλ παθέησλ βαζηζκέλσλ ζε επηθνδνκεζηηθέο αξρέο. Δπηπιένλ, νη εθπαηδεπηηθνί ηεο έξεπλαο θαηαλφεζαλ θαιχηεξα πψο κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ νη ΣΠΔ γηα ηε βειηίσζε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο. Παξφκνηα ν Richard (2005) κειεηψληαο κηθξνκαζήκαηα πνπ ζρεδίαζαλ εθθνιαπηφκελνη εθπαηδεπηηθνί ππνζηεξίδεη φηη ην ζπγθεθξηκέλν κνληέιν απνηειεί ρξήζηκν πεξίγξακκα γηα ηε ελζάξξπλζε πην ελεξγήο κάζεζεο θαη ηνπ ζρεδηαζκνχ επνηθνδνκεζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο αλ θαη ζηελ πξάμε ρξεζηκνπνηείηαη ζπρλά γηα ηελ παξαγσγή δαζθαινθεληξηθψλ ζρεδίσλ. Σσολιαζμόρ ηων μικπομαθημάηων ε ζρέζε κε ηηο ηζηνεμεξεπλήζεηο ηα κηθξνκαζήκαηα παξνπζηάδνπλ κεξηθέο δηαθνξέο αιιά πεξηζζφηεξεο νκνηφηεηεο. Γηα παξάδεηγκα νη ηζηνεμεξεπλήζεηο παξνπζηάδνληαη ζπλήζσο κε ηε κνξθή ηζηνζειίδαο θαη έρνπλ βαζηθφ ζθνπφ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ νη καζεηέο πφξνπο απφ ηνλ παγθφζκην ηζηφ. Οη καζεζηαθνί πφξνη ζηηο ηζηνεμεξεπλήζεηο κπνξεί λα δίλνληαη άκεζα κε ηελ κνξθή URL ή λα πξνθχπηνπλ απφ αλαδήηεζε ησλ ίδησλ ησλ καζεηψλ. Αληίζεηα, ηα κηθξνκαζήκαηα γίλνληαη ζπλήζσο αληηιεπηά σο καζεηνθεληξηθέο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ πεξηγξάθνληαη σο πεξηγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ (powerpoint templates) κε έλαλ/δπν βαζηθνχο καζεζηαθνχο ζηφρνπο θαη ηα νπνία κπνξνχλ λα ζπλδένληαη είηε κε δηαδηθηπαθνχο πφξνπο ή κε θάπνηνπ ηχπνπ θχιια εξγαζίαο (π.ρ. κε ηε κνξθή εγγξάθσλ θεηκέλνπ ή θχιισλ ππνινγηζκψλ). Η πνιπκεζηθή ζπζθεπαζία ησλ κηθξνκαζεκάησλ ηνπο επηηξέπεη λα κπνξνχλ πην εχθνια λα πξνζαξκνζηνχλ ζηηο κηθξέο ειηθίεο φπνπ γηα παξάδεηγκα, ν εγγξακκαηηζκφο είλαη αθφκα δεηνχκελν. Δπίζεο, ελψ νη ηζηνεμεξεπλήζεηο αλαθνηλψλνληαη ζπλήζσο ζην δηαδίθηπν ηα κηθξνκαζήκαηα κπνξνχλ ελαιιαθηηθά λα απνζεθεπζνχλ ζε νπνηνδήπνηε απνζεθεπηηθφ κέζν σο πνιπκεζηθέο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο. ε ζρέζε κε ηε δηάξθεηα, ηα κηθξνκαζήκαηα είλαη ζπλήζσο ζπληνκφηεξα. Πέξα απφ ηηο παξαπάλσ δεπηεξεχνπζαο ζεκαζίαο δηαθνξέο, ηα δχν κνληέια είλαη ζεσξεηηθά ηζνδχλακα θαη ελζαξξχλνπλ ηελ αλεμάξηεηε θαη ζπλεξγαηηθή καζεηνθεληξηθή δηεξεχλεζε θαζψο θαη ηελ ελεξγνπνίεζε ηεο ζθέςεο αλψηεξνπ επηπέδνπ. Πξαθηηθά (Richards, 2005) νη ηζηνεμεξεπλήζεηο θπξίσο πξνσζνχλ ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή κε ηνπο δηαδηθηπαθνχο πφξνπο ελψ ηα κηθξνκαζήκαηα ελζαξξχλνπλ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηα πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ γηα ηελ παξαγσγή πνιπκεζηθψλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ εθηφο απφ ηηο απιέο παξνπζηάζεηο. Μηα βαζηθή δηαθνξά κεηαμχ ησλ κηθξνκαζεκάησλ θαη ησλ ηζηνεμεξεπλήζεσλ είλαη ν αλνηθηφο πξνζαλαηνιηζκφο ησλ ηειεπηαίσλ, πνπ έρεη νδεγήζεη ζηε επξχηεξε εμάπισζε ηνπο θαη ζηελ εκθάληζε πνιπάξηζκσλ παξαδεηγκάησλ δηαζέζηκσλ δσξεάλ ζηελ εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα.

Γξαζηεξηόηεηεο ζπλεξγαζίαο θαη επηθνηλσλίαο κέζσ δηαδηθηύνπ Σα δχν πξνεγνχκελα κνληέια δίλνπλ έκθαζε ζηε ρξήζε πεξηερνκέλνπ απφ ην δηαδίθηπν θαη ζηελ νξγάλσζε ηεο δξάζεο ησλ καζεηψλ. ηελ παξνχζα θαηεγνξία εληάζζνληαη νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ δίλνπλ ζαθψο έκθαζε ζηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ σο επηθνηλσληαθφ κέζν. Ωο επηθνηλσληαθφ εξγαιείν, ην δηαδίθηπν κπνξεί λα επεθηείλεη ηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο κε δηάθνξνπο ηξφπνπο. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο ζθηαγξάθεζεο πεξηγξακκάησλ ππνδεηγκαηηθψλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ έρεη ζπγθξνηεζεί έλα ζχλνιν πνπ είλαη γλσζηφ σο «telecνmputing activity stuctures» (Grabe & Grabe, 1998; Harris, 1998, 1999). ην (Harris, 1998) φπσο θαη ζηνλ ζπλνδεπηηθφ δηθηπαθφ ηφπν (Harris, 2009) πεξηγξάθεηαη πιεηάδα ηέηνησλ δξαζηεξηνηήησλ νξγαλσκέλσλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: Γηαπξνζσπηθψλ αληαιιαγψλ (Interpersonal Exchange), πιινγήο θαη αλάιπζεο πιεξνθνξίαο (Information collection and Analysis), Δπίιπζεο πξνβιήκαηνο (Problem Solving). Οη ηξεηο θαηεγνξίεο αληηζηνηρνχλ ζηηο δπλαηφηεηεο ησλ ΣΠΔ γηα δηάρπζε πιεξνθνξίαο, δηεπθφιπλζε ηεο επηθνηλσλίαο θαη ππνζηήξημε ηεο δηάδξαζεο (κε ην πεξηερφκελν θαη ηνπο ζπκκεηέρνληεο). Δλδεηθηηθά πεξηγξάθνληαη κεξηθέο απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο απηέο: Κπβεξλνθίινη (Keypals): αθνξά ζε δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξνβιέπνπλ ειεθηξνληθή αιιεινγξαθία κεηαμχ καζεηψλ Σειεζπκβνπιεπηηθή (Telementoring): ζηηο δξαζηεξηφηεηεο απηέο νη καζεηέο επηθνηλσλνχλ κε θάπνηνλ εηδηθφ γηα ζπκβνπιέο θαη θαζνδήγεζε. Αληαιιαγή Πιεξνθνξίαο (Information Exchanges): πεξηιακβάλεη δξαζηεξηφηεηεο πνπ πξνβιέπνπλ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κεηαμχ καζεηψλ κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ. Γηα παξάδεηγκα, νη καζεηέο κπνξεί λα αληαιιάζνπλ πεξηβαιινληηθά δεδνκέλα γηα ηηο πεξηνρέο ηνπο. ρέδηα θνηλσληθήο δξάζεο (Social Action Projects): Οη καζεηέο ρξεζηκνπνηνχλ ην δηαδίθηπν γηα λα νξγαλψζνπλ θνηλσληθή δξάζε π.ρ. θακπάληεο ελεκέξσζεο, νξγάλσζε εζεινληηθψλ νκάδσλ θιπ Οη ζπγθεθξηκέλνη ηχπνη δξαζηεξηνηήησλ κπνξνχλ λα πξνζαξκνζηνχλ θαη λα επεθηαζνχλ γηα ζπγθεθξηκέλα πεξηερφκελα ή δηαθνξεηηθά γλσζηηθά αληηθείκελα. ην πιαίζην ησλ δξαζηεξηνηήησλ απηνχ ηνπ ηχπνπ αμηνπνηνχληαη δηαδηθηπαθά εξγαιεία φπσο e-mail, webforum, chat,videoconferecing, ip-telephony, weblogs, social networking services θιπ. Ιδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ζηελ θαηεγνξία απηή παξνπζηάδνπλ επίζεο ηα γεληθά ζελάξηα ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο ππνζηεξηδφκελεο απφ ηερλνινγίεο επηθνηλσλίαο (Dillenbourg, 2002). Πξσηνπφξνη νξγαληζκνί ζεκαληηθήο επηξξνήο φπσο ν Global Schoolnet Foundation απφ πνιχ λσξίο (1984) ρξεζηκνπνηνχλ ηειεπηθνηλσληαθά δίθηπα θαη αξγφηεξα ην δηαδίθηπν γηα ηε δηάρπζε ζρεδίσλ εξγαζίαο, ηε δηαζχλδεζε ζρνιηθψλ ηκεκάησλ απφ φιν ηνλ θφζκν θαη ηελ αλάπηπμε ειεθηξνληθψλ εθπαηδεπηηθψλ θνηλνηήησλ. ην δηθηπαθφ ηφπν ηνπ νξγαληζκνχ κπνξεί θαλείο λα βξεη ιεπηνκεξείο πεξηγξαθέο απφ πιεζψξα ζρεδίσλ εξγαζίαο θαζψο θαη ππνζηήξημε γηα ζπκκεηνρή. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νη δξαζηεξηφηεηεο πνπ αμηνπνηνχλ δηαδηθηπαθή επηθνηλσλία ρξεζηκνπνηνχλ ζπρλά απιέο πξνθάζεηο (pretext) γηα κάζεζε θαη θνηλσληθή δηάδξαζε. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα απνηεινχλ ηα ζρέδηα εξγαζίαο TravelBudies (http://www.globalschoolnet.org/programs/travelbuddies/) θαη MonsterExchange (http://www.monsterexchange.org/). Σν κνληέιν MonsterExchange επηλνήζεθε γηα λεαξνχο καζεηέο αλ θαη ζπρλά πξνθαιεί ζχληνκα ηνλ ελζνπζηαζκφ ησλ καζεηψλ θάζε ειηθίαο. Πξφθεηηαη γηα κηα άζθεζε (αηνκηθή ή νκαδηθή) ζπγγξαθήο θεηκέλνπ απφ θαληαζίαο. Μηα νκάδα πεξηγξάθεη ιεθηηθά έλα θαληαζηηθφ ηέξαο θαη κηα άιιε νκάδα ιακβάλεη κέζσ δηαδηθηχνπ ηελ πεξηγξαθή γηα λα ην ζρεδηάζεη θαη λα ζηείιεη ζηελ αξρηθή νκάδα ην ζρέδην. Οη δξαζηεξηφηεηεο ζηελ θαηεγνξία απηή είλαη νη πιένλ θαηλνηφκεο κε ηελ έλλνηα φηη δελ ζα κπνξνχζαλ εχθνια λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ρσξίο ην δηαδίθηπν. Δπηπιένλ ε έιεπζε ησλ ππεξεζηψλ web 2.0 δεκηνπξγεί λέεο δπλαηφηεηεο (Fessakis, Dimitracopoulou &

Tatsis, 2008). Απηφ πνπ ιείπεη είλαη ε ζπζηεκαηηθή παηδαγσγηθή ηνπο επηθχξσζε θαη ε κειέηε ηνπο κε φξνπο εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο. ρέδηα εξγαζίαο Projects H κάζεζε βάζεη ζρεδίσλ εξγαζίαο (Project Based Learning - PjBL) γεληθά είλαη κηα ζπζηεκαηηθή κέζνδνο ε νπνία εκπιέθεη ηνπο καζεηέο ζε κάζεζε ζεκειηψδνπο γλψζεο θαη δεμηνηήησλ βειηίσζεο ηεο δσήο δηα κέζνπ κηα εθηεηακέλεο, καζεηνθεληξηθήο, δηεξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο δνκεκέλεο γχξσ απφ ζχλζεηα θαη απζεληηθά εξσηήκαηα θαη πξνζεθηηθά ζρεδηαζκέλα πξντφληα θαη εξγαζίεο (Alensub, 2006). χκθσλα κε ηνπο Helm & Katz, (2002) ε εηδνπνηφο δηαθνξά ελφο ζρεδίνπ εξγαζίαο είλαη φηη ε δηεξεπλεηηθή δξάζε νξγαλψλεηαη γηα ηελ απάληεζε εξσηεκάησλ πνπ δηαηππψλνληαη ειεχζεξα απφ ηα παηδηά, ηνλ εθπαηδεπηηθφ ή ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαζψο ζπλεξγάδνληαη κε ηα παηδηά. Η PjBL ζπλάδεη κε ηηο αξρέο ηεο πξνζέγγηζεο Reggio Emilia πνπ απνηειεί κηα νινθιεξσκέλε πξννδεπηηθή επνηθνδνκεζηηθή πξνζέγγηζε ηεο εθπαίδεπζεο (Gandini, 1997). Βαζηθά ζηνηρεία ησλ δξαζηεξηνηήησλ PjBL είλαη: Ένα θεμελιώδερ επώηημα, Σςγκεκπιμένερ μαθηζιακέρ δπαζηηπιόηηηερ και επγαζίερ-αποζηολέρ, Καθοπιζμένο ζημείο ηεπμαηιζμού: πποιόν/αποηέλεζμα, Ενζωμαηωμένη-Σύμθςηη αξιολόγηζη ηηρ πποόδος, Σςνδςαζμόρ ομαδικήρ και αηομικήρ επγαζίαρ, Αναζηοσαζμόρ ζε κανονική βάζη. Η PjBL δηδάζθεη ζχγρξνλεο δεμηφηεηεο φπσο: Επικοινωνίαρ και παποςζίαζηρ, Οπγάνωζηρ και διασείπιζηρ σπόνος, Μελέηηρ και ζςζηημαηικήρ διεπεύνηζηρ, Αςηοαξιολόγηζηρ και αναζηοσαζμού, Σςμμεηοσήρ ζε ομάδερ επγαζίαρ και δεξιόηηηερ ηγεζίαρ. ΤΠΕ και μαθηζιακά ζσέδια επγαζίαρ Οη ΣΠΔ κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ζην πιαίζην PjBL σο εξγαιεία, παξαγσγηθφηεηαο, γλσζηηθά εξγαιεία, εξγαιεία δηαρείξηζεο πιεξνθνξίαο θαη κέζα επηθνηλσλίαο φπσο αθξηβψο ζπκβαίλεη θαη κε ηα ζχγρξνλα απζεληηθά ζρέδηα εξγαζίαο. Γηα ηελ ελζσκάησζε ΣΠΔ ζηα ζρέδηα εξγαζίαο έρεη πξνηαζεί ην κνληέιν ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ εξγαζίαο κε πνιπκέζα. Σν κνληέιν ηεο αλάπηπμεο ππεξκεζηθψλ ζρεδίσλ εξγαζίαο πξνηάζεθε αξρηθά απφ ηνπο Lehrer, Erickson, and Connell (1994) θαη θαηφπηλ αλαπηχρζεθε θαη βειηηψζεθε θαη απφ άιινπο (Mayer, 2001). Παξέρεη έλα πιαίζην γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηε ζχγθιηζε ησλ κνληέισλ καζεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ ησλ κηθξνκαζεκάησλ θαη ησλ ηζηνεμεξεπλήζεσλ θαη ησλ επηθνηλσληαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ πεξηγξάθεθαλ ζηηο πξνεγνχκελεο ελφηεηεο. Tα καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο κε πνιπκέζα (multimedia learning projects) έρνπλ σο δηαδηθαζίεο ηελ κνξθή ζπεηξνεηδνχο ζρεδηαζκνχ κηαο πνιπκεζηθήο εθαξκνγήο γχξσ απφ έλα ζπγθεθξηκέλν ζέκα ή ηδέα. Σα καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο κε πνιπκέζα κνηάδνπλ κε ηα έξγα ηεο αλάπηπμεο εκπνξηθψλ πνιπκεζηθψλ εθαξκνγψλ αιιά είλαη κηθξφηεξεο θιίκαθαο, πην δηαρεηξίζηκα θαη επέιηθηα. Βαζηθή ππφζεζε ζηα έξγα απηά είλαη φηη παξέρνπλ έλα απζεληηθφ πιαίζην γηα ηε καζεζηαθή δηαδηθαζία θαζψο θαη γηα ηελ αλάπηπμε δεμηνηήησλ ζρεδηαζκνχ πνιπκέζσλ θαη ηε δηαρείξηζε έξγσλ. ηα ζρέδηα εξγαζίαο κε πνιπκέζα νη καζεηέο εκπιέθνληαη ζε δηαδνρηθνχο θχθινπο δξάζεο-αλαζηνραζκνχ (activity-reflection). ηελ πνξεία ελφο ηέηνηνπ έξγνπ νη καζεηέο ππνζηεξίδνληαη κε εξγαιεία φπσο ράξηεο ελλνηψληδεψλ (mindmaps-conceptmaps), δηαγξάκκαηα ξνήο ππεξκέζσλ (hypermedia flowcharts) θαη ζελαξηνεηθφλεο (storyboards) θαη κπνξνχλ λα αμηνινγεζνχλ απνηειεζκαηηθά κε ηελ ηερληθή ηνπ θαθέινπ επηηεπγκάησλ (e-portfolio). Σα πξντφληα ζηα καζεζηαθά ζρέδηα πνιπκέζσλ είλαη νξγαλσκέλα ζπζηήκαηα πνιπκεζηθψλ ζηνηρείσλ θαη δηαδξαζηηθψλ επηινγψλ (Mayer, 2001). ε ζρέζε κε ηηο ηζηνεμεξεπλήζεηο, ηα κηθξνκαζήκαηα θαη ηηο επηθνηλσληαθέο δξαζηεξηφηεηεο παξαηεξνχκε φηη ηα ζηνηρεία ηνπο είλαη θαη ζηνηρεία ηνπ PjBL. Όια ηα είδε είλαη δηεξεπλεηηθέο θαη ηερλνινγηθέο δξαζηεξηφηεηεο, εκπιέθνπλ ηνπο καζεηέο ζηελ αλάιεςε

ξφισλ θαη ηελ εθηέιεζε εξγαζηψλ, πξνσζνχλ ηελ ζπλεξγαζία, απαηηνχλ απφ ηνπο καζεηέο λα δεκηνπξγήζνπλ πξντφληα, έρνπλ ελζσκαησκέλεο δξαζηεξηφηεηεο αμηνιφγεζεο θαη αλαζηνραζκνχ, δηδάζθνπλ ζχγρξνλεο δεμηφηεηεο θαη ζηνρεχνπλ ζηελ ελεξγνπνίεζε θαη αλάπηπμε αλψηεξεο ζθέςεο. Oη ηζηνεμεξεπλήζεηο θαη ηα κηθξνκαζήκαηα απνηεινχλ ρξήζηκα πεξηγξάκκαηα γηα λα κπνξέζνπλ νη εθπαηδεπηηθνί θαη νη θνηηεηέο λα ζρεδηάζνπλ καζεζηαθά πεξηβάιινληα κε ΣΠΔ αιιά ηα ζρέδηα εξγαζίαο απνηεινχλ έλα αθφκα πην ρξήζηκν πιαίζην γηα ηε ζχλδεζε ηνπ ζρεδηαζκνχ καζεζηαθψλ πεξηβαιιφλησλ κε ηελ ελζσκάησζε ΣΠΔ (Richards, 2005). Έλα καζεζηαθφ ζρέδην εξγαζίαο θπξίσο ελζαξξχλεη ην πξνζσπηθφ θίλεηξν γηα ηελ επηινγή θαη ηε δηαρείξηζε ηεο καζεζηαθήο δξαζηεξηφηεηαο απφ ηνπο καζεηέο. Η κεηαθνξά ηεο επζχλεο ζρεδηαζηηθψλ απνθάζεσλ ζηνπο καζεηέο είλαη ε εηδνπνηφο δηαθνξά ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ εξγαζίαο ζε ζρέζε κε φια ηα άιια κνληέια (Helm & Katz, 2002) πνπ έρνπκε παξνπζηάζεη κέρξη ηψξα. Γηα ηνλ ίδην ιφγν, ηα καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο θαηαηάζζνληαη ζην αλψηεξν καζεηνθεληξηθφ επίπεδν. Σα επηηπρεκέλα καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο πξνζειθχνπλ ην ελδηαθέξνλ-ελζνπζηαζκφ θαη ηελ απηελέξγεηα ησλ καζεηψλ γηα ηελ εμεξεχλεζε ηεο γλψζεο. Σα καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο απνηεινχλ έλα κνληέιν δξαζηεξηφηεηαο πνπ απνκαθξχλεηαη απφ ηηο ζπλεζηζκέλεο πξαθηηθέο ηεο ηάμεο γηα ζχληνκεο δηάξθεηαο, απνκνλσκέλσλ, δαζθαινθεληξηθψλ καζεκάησλ θαη δίλνπλ έκθαζε ζε δξαζηεξηφηεηεο καθξνπξφζεζκεο, δηαζεκαηηθέο, καζεηνθεληξηθέο θαη ελζσκαησκέλεο ζε ζέκαηα θαη πξαθηηθέο ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ (απζεληηθέο) (Challenge 2000 Multimedia Project, 1999). Μαθηζιακά ζσέδια επγαζίαρ PjBL, Μάθηζη μέζω πποβλημάηων (PBL) και Διαθεμαηικέρ δπαζηηπιόηηηερ πρλά γίλεηαη ζχγρπζε ηεο κάζεζεο βάζε ζρεδίσλ εξγαζίαο κε ηελ ζαθψο κηθξφηεξεο εκβέιεηαο πξνζέγγηζε ηεο κάζεζεο κε επίιπζε πξνβιεκάησλ (Problem Based Learning - PBL) (Carroll, Kelly, & Witherspoon,2003). Η κάζεζε βάζε επίιπζεο πξνβιεκάησλ είλαη κηα ζηξαηεγηθή θαηά ηελ νπνία ζέηνπκε πξνβιήκαηα ηεο θαζεκεξηλήο δσήο, πνπ έρνπλ λφεκα γηα ηα παηδηά πξνθεηκέλνπ λα θαζνδεγήζνπλ ηελ δηεξεχλεζε θαη ηελ κάζεζε ηνπο. χκθσλα κε ηελ PBL ζηξαηεγηθή ν εθπαηδεπηηθφο δελ παξέρεη ζηνπο καζεηέο κφλν δηδαζθαιία αιιά πινχζηνπο πφξνπο, εξσηήζεηο θαη αηνκηθή ή νκαδηθή θαζνδήγεζε θαηά ηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Αληίζεηα ζηελ PjBL ζηξαηεγηθή νη καζεηέο πξνβαίλνπλ απφ δηθφ ηνπο ελδηαθέξνλ ζε βάζνο δηεξεχλεζε ελφο ζέκαηνο γηα ην νπνίν αμίδεη λα κάζεη θαλείο πεξηζζφηεξα θαη ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη δηεπθνιπληηθφο. Οη δηαζεκαηηθέο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο δηαθξίλνληαη απφ ηηο απιέο επεηδή αθνξνχλ ζε πεξηζζφηεξεο απφ κία γλσζηηθέο πεξηνρέο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. Γηα παξάδεηγκα αθνξνχλ ηαπηφρξνλα ζηα Μαζεκαηηθά, ηε Γιψζζα, ηελ Σέρλε, ηηο Φπζηθέο Δπηζηήκεο θιπ. ην πιαίζην κηαο δηαζεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ν εθπαηδεπηηθφο θξνληίδεη λα ελζσκαηψζεη πνιιαπιέο επθαηξίεο γηα ηελ επίηεπμε ζηφρσλ απφ ηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα δηάθνξσλ γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ. Αληρλεχνληαο ηηο ζρέζεηο απηψλ ησλ ελλνηψλ βιέπνπκε νη PBL δξαζηεξηφηεηεο δελ είλαη εμ νξηζκνχ δηαζεκαηηθέο. Σφζν ζηηο δξαζηεξηφηεηεο PBL φζν θαη ζηηο δηαζεκαηηθέο ε ζεηξά ησλ εξγαζηψλ θαη νη απνζηνιέο είλαη πξνζρεδηαζκέλεο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ηα πεξηζψξηα πξσηνβνπιίαο ησλ καζεηψλ ζηα ζέκαηα απηά είλαη πεξηνξηζκέλα. Καη ζηα ηξία ππνδείγκαηα νξγάλσζεο ηεο καζεζηαθήο δξάζεο, νη ΣΠΔ κπνξνχλ λα ελζσκαηψλνληαη επηηπρψο κε πξσηνβνπιία ηνπ ζρεδηαζηή θαη ησλ καζεηψλ.

Γηαδηθαζία παξαγσγήο ζρεδίσλ δξαζηεξηνηήησλ κάζεζεο κε ΣΠΔ Η πξόηαζε ηεο AUTC Έρνληαο παξνπζηάζεη κεξηθά παξαδείγκαηα γεληθεπκέλσλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ελζσκαηψλνπλ θαη αμηνπνηνχλ ΣΠΔ πξνθχπηεη ην δήηεκα ηνπ πψο κπνξεί θαλείο λα ζθηαγξαθήζεη θαη λα νξγαλψζεη ηνλ ζρεδηαζκφ ηνπο. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ παξνπζηάδνπκε ζηελ ελφηεηα απηή ηελ πξνζέγγηζε ησλ «ζρεδίσλ κάζεζεο» φπσο έρνπλ αλαπηπρζεί ζηα πιαίζηα ηνπ έξγνπ ICT based learning designs (http://www.learningdesigns.uow.edu.au/) ηεο Australian Universities Teaching Committee (AUTC). Ο φξνο «καζεζηαθφο ζρεδηαζκφο» (learning design) αλαθέξεηαη ζε κηα πνηθηιία κεζφδσλ γηα ην ζρεδηαζκφ ησλ καζεζηαθψλ εκπεηξηψλ ησλ καζεηψλ, πνπ ζεκαίλεη, αθνινπζίεο απφ δξαζηεξηφηεηεο (activities) θαη αιιειεπηδξάζεηο (interactions). Σν ζπγθεθξηκέλν έξγν ηεο AUTC εζηηάδεη ζηα ζρέδηα κάζεζεο πνπ πινπνηνχληαη κε ηελ ρξήζε ΣΠΔ θαη ζην πψο κπνξνχλ κέζσ απηψλ ησλ ηερλνινγηψλ λα παξαζρεζνχλ επέιηθηεο θαη επηηεχμηκεο καζεζηαθέο επθαηξίεο ζηνπο καζεηέο. Η ζχλζεζε ελφο καζεζηαθνχ ζρεδίνπ, ηδηαίηεξα φηαλ αμηνπνηεί ΣΠΔ, βαζίδεηαη ζηηο εξγαζίεο ησλ Oliver (1999) θαη Oliver & Herrington (2001). ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ έξγνπ έλα καζεζηαθφ ζρέδην πεξηιακβάλεη ηξία βαζηθά ζηνηρεία: ην πεξηερόκελν ή ηνπο πόξνπο κε ηνπο νπνίνπο αιιειεπηδξνχλ νη καζεηέο, ηηο εξγαζίεο ή δξαζηεξηόηεηεο πνπ απαηηείηαη λα εθηειέζνπλ νη καζεηέο θαη ηνπο ππνζηεξηθηηθνύο κεραληζκνύο πνπ παξέρνληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνπο καζεηέο λα εκπιαθνχλ κε ηηο εξγαζίεο θαη ηνπο πφξνπο (Δηθφλα 1). «Τςειήο πνηφηεηαο καζεζηαθέο εκπεηξίεο» ζεκαίλεη εκπεηξίεο πνπ είλαη απνηέιεζκα ελφο πεξηβάιινληνο πνπ ελζαξξχλεη ηνπο καζεηέο λα αλαδεηνχλ ηελ θαηαλφεζε αληί ηεο απνκλεκφλεπζεο φπσο επίζεο θαη ηελ αλάπηπμε δεμηνηήησλ δηα βίνπ κάζεζεο. Ο φξνο «Δπέιηθηε κάζεζε» αλαθέξεηαη ζε κηα εθπαηδεπηηθή πξνζέγγηζε πνπ θαιχπηεη ηηο δηαθνξεηηθέο αλάγθεο ησλ θνηηεηψλ. Δηθόλα 1. Σα βαζηθά ζπζηαηηθά ελφο ζρεδίνπ κάζεζεο (Oliver, 1999)

Βαζηθφ πξντφλ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ έξγνπ είλαη ε έλλνηα ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην πιαίζην ηνπ έξγνπ γηα ηελ πεξηγξαθή κεζφδσλ πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ θαζνδήγεζε ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηελ επηινγή ησλ ηξηψλ απηψλ ζηνηρείσλ γηα ηελ αλάπηπμε κηαο καζεζηαθήο εκπεηξίαο γηα ηνπο καζεηέο θαη ηδηαίηεξα εκπεηξίαο πνπ δηακεζνιαβείηαη θαη αμηνπνηεί ΣΠΔ. Η καηαζκεςή μιαρ ακολοςθίαρ μαθηζιακού ζσεδίος Γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ έρεη αλαπηπρζεί έλα πξσηφθνιιν (γξαθηθή γιψζζα) πνπ παξέρεη ηππνπνηεκέλε κνξθή επηθνηλσλίαο γηα ηελ πεξηγξαθή δηαθνξεηηθψλ εηδψλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ. Βάζε γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε θαηαζθεπή απνηεινχλ νη εξγαζίεο: Oliver (1999, 2001) θαη Oliver & Herrington (2001) πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηα θξίζηκα ζπζηαηηθά ελφο καζεζηαθνχ ζρεδίνπ εηδηθά φηαλ δηακεζνιαβείηαη απφ ΣΠΔ. Όπσο αλαθέξζεθε ήδε ηα ζηνηρεία απηά πεξηιακβάλνπλ ην πεξηερφκελν, δειαδή ηνπο πφξνπο κε ηνπο νπνίνπο αιιειεπηδξνχλ νη καζεηέο, ηηο εξγαζίεο ή δξαζηεξηφηεηεο πνπ απαηηείηαη λα εθηειέζνπλ νη καζεηέο θαη ηνπο ππνζηεξηθηηθνχο κεραληζκνχο πνπ παξέρνληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνπο καζεηέο λα εκπιαθνχλ κε ηνπο πφξνπο θαη ηηο εξγαζίεο (Δηθφλα 1). Η αλαπαξάζηαζε ελόο καζεζηαθνύ ζρεδίνπ σο αθνινπζία: Η αθνινπζία ελφο καζεζηαθνχ ζρεδίνπ πεξηγξάθεη πσο δηαηάζζνληαη ρξνληθά ηα ζηνηρεία πνπ εκθαλίδνληαη ζηελ εηθφλα 1. Η αθνινπζία δείρλεη δειαδή ηηο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηνπο πφξνπο θαη ηηο ππνζηεξίμεηο θαζψο θαη ηα ηερλνπξγήκαηα πνπ παξάγνπλ νη καζεηέο γηα λα θηάζνπλ ζην ηειηθφ ζηνηρείν ηεο αθνινπζίαο πνπ είλαη ηα καζεζηαθά απνηειέζκαηα. Αλαπαξάζηαζε καζεζηαθώλ δξαζηεξηνηήησλ: Οη καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο αλαπαξίζηαληαη σο ζεηξέο νλνκαηηζκέλσλ νξζνγσλίσλ πνπ δηαηάζζνληαη θάζεηα. Οη δξαζηεξηφηεηεο αλαπαξηζηνχλ ην «ηαμίδη-δηαδξνκή» ηνπ καζεηή. Κάζε νξζνγψλην δηαζέηεη πεξηγξαθή ηνπ ηη ρξεηάδεηαη λα θάλνπλ ή λα παξάγνπλ νη θνηηεηέο. Οη δξαζηεξηφηεηεο πνπ αμηνινγνχληαη επηζεκαίλνληαη κε έλαλ αζηεξίζθν (*). Αλαπαξάζηαζε καζεζηαθώλ πόξσλ: Οη καζεζηαθνί πφξνη παξηζηάλνληαη κε ηξίγσλα ζην αξηζηεξφ κέξνο ηεο αθνινπζίαο δξαζηεξηνηήησλ. Έλα βέινο απφ έλα πφξν (ηξίγσλν) πξνο κηα δξαζηεξηφηεηα (νξζνγψλην) δειψλεη φηη νη πφξνη είλαη δηαζέζηκνη ζηνπο θνηηεηέο φηαλ εθηεινχλ ηε δξαζηεξηφηεηα. Έλα βέινο απφ κηα δξαζηεξηφηεηα (νξζνγψλην) πξνο έλα πφξν (ηξίγσλν) δειψλεη φηη ν πφξνο παξάγεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δξαζηεξηφηεηαο θαη γίλεηαη δηαζέζηκνο γηα πηζαλή ρξήζε απφ ηνπο ππφινηπνπο. Αλαπαξάζηαζε ππνζηήξημεο κάζεζεο: Σα ππνζηεξηθηηθά ζηνηρεία ηεο κάζεζεο αλαπαξίζηαληαη κε θχθινπο ζηα δεμηά θάζε αθνινπζίαο. Έλα βέινο απφ έλαλ θχθιν πξνο έλα νξζνγψλην ζεκαίλεη φηη νη αληίζηνηρεο ππνζηεξηθηηθέο ζηξαηεγηθέο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνπο καζεηέο. Αλαπαξάζηαζε δηάθνξσλ ζπλδπαζκώλ δξαζηεξηνηήησλ, πόξσλ θαη ππνζηήξημεο: Πφξνη θαη ππνζηεξίμεηο κπνξνχλ λα είλαη ζπγθεθξηκέλεο γηα κηα δξαζηεξηφηεηα, κπνξνχλ λα εηζάγνληαη πξηλ ηελ έλαξμε κηαο δξαζηεξηφηεηαο ή κε ηελ νινθιήξσζή ηεο, ή θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο καζεζηαθήο εκπεηξίαο. Γηα ηελ γξαθηθή αλαπαξάζηαζε ησλ θαηαζηάζεσλ απηψλ πξνηείλεηαη ε επφκελε ζχκβαζε:

o Αλ νη καζεζηαθνί πφξνη ή νη ππνζηεξίμεηο είλαη πεξηνξηζκέλεο ζε ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηεο ηφηε ε δηαζεζηκφηεηα ηνπο αλαπαξηζηάλεηαη κε έλα νξηδφληην βέινο πξνο ηελ ζπγθεθξηκέλε δξαζηεξηφηεηα γηα ηελ νπνία είλαη δηαζέζηκα. o Αλ έλαο καζεζηαθφο πφξνο ή ππνζηήξημε είλαη δηαζέζηκνο ζε πνιιαπιέο δξαζηεξηφηεηεο ηφηε ην ηξίγσλν ηνπ πφξνπ θαη/ή ν θχθινο ηεο ππνζηήξημεο ζρεδηάδεηαη κία θνξά (εθεί πνπ εηζάγεηαη γηα πξψηε θνξά ζηνπο καζεηέο) θαη έλα θάζεην βέινο δειψλεη ηε ρξνληθή πεξίνδν γηα ηελ νπνία είλαη δηαζέζηκνο ν πφξνο θαη/ή ππνζηήξημε. o Αλ νη θνηηεηέο παξάγνπλ ηερλνπξγήκαηα (artifacts) απφ κηα καζεζηαθή δξαζηεξηφηεηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο πφξνη γηα επφκελεο δξαζηεξηφηεηεο, έλα βέινο ζρεδηάδεηαη απφ ηελ δξαζηεξηφηεηα πξνο ηνλ πφξν. Έλα παξάδεηγκα επίδεημεο κηαο καζεζηαθήο θαηάζηαζεο ζε ρξνληθφ πεδίν εκθαλίδεηαη ζηελ Δηθφλα 2. Δηθόλα 2: ρήκα επίδεημεο ελφο καζεζηαθνχ ζρεδίνπ γηα έλα θαληαζηηθφ αληηθείκελν Δθπαηδεπηηθήο Σερλνινγίαο γηα ηηο κεζφδνπο απνηίκεζεο (πξνζαξκνγή απφ ηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηνπ leaningdesigns.uow.edu.au). Όηαλ νη δξαζηεξηφηεηεο είλαη δηαθνξεηηθέο γηα δηαθνξεηηθνχο καζεηέο ή ζπλεμειηζζφκελεο (concurrent), ε αθνινπζία ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζα παξνπζηάδεηαη κε παξάιιεια ζηνηρεία δξαζηεξηνηήησλ γηα ην ζπγθεθξηκέλν ηκήκα ηεο αθνινπζίαο. ηελ εηθφλα 3 εκθαλίδεηαη έλα παξάδεηγκα.

Δηθόλα 3: Παξάδεηγκα ζπλεμειηζζφκελσλ δξαζηεξηνηήησλ (πξνζαξκνγή απφ ηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηνπ leaningdesigns.uow.edu.au) Γενικεςμένα ππόηςπα-οδηγοί ζσεδίων μάθηζηρ ηελ ελφηεηα πεξηγξάθνληαη πέληε γεληθεπκέλα πξφηππα-νδεγνί πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο πεξηγξάκκαηα γηα ηε δεκηνπξγία ζρεδίσλ κάζεζεο. Οη νδεγνί παξέρνπλ πην άκεζε ππνζηήξημε γηα ηελ πινπνίεζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ είδνπο ζρεδίνπ πξνζαξκνζκέλνπ ζηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο ζπγθεθξηκέλσλ πεξηπηψζεσλ. Κάζε νδεγφο πξνέξρεηαη, ηνπιάρηζηνλ ελ κέξεη, απφ κηα πην πξνζεθηηθή εμέηαζε κηαο ζεηξάο απφ πινπνηήζεηο καζεζηαθψλ ζρεδίσλ απφ ην ζχλνιν ησλ ππνδεηγκάησλ πνπ ππάξρνπλ ζηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηνπ έξγνπ. Γηεξεύλσ, Πεξηγξάθσ, Δθαξκόδσ (Explore, Describe, Apply): ρέδην κάζεζεο κε έκθαζε ζηελ επίιπζε πξφβιεκαηνο Παξαηεξώ, αλαπαξηζηώ, βειηηώλσ (Observe, Represent, Refine): Αλάπηπμε επηζηεκνληθά απνδεθηψλ λνεηηθψλ κνληέισλ γηα κε νξαηά θπζηθά θαηλφκελα Αλαζθνπώ, Πξνζπειάδσ, Δξσηώ, Απνθαζίδσ, Αλαθέξσ, Αλαζηνράδνκαη (Review, Access, Question, Decide, Report, Reflect): Γνκεκέλε επίιπζε πξνβιήκαηνο Αλαζθνπώ, Δξκελεύσ, Καηαζθεπάδσ, Αηηηνινγώ (Review, Interpret, Construct, Justify): ρέδην κάζεζεο πξνζαλαηνιηζκέλν ζε πιαηζηνκέλα πξνβιήκαηα Γειώλσ ζπκκεηνρή, Δξεπλώ, Αληηδξώ, Δπηιύσ, Αλαζηνράδνκαη (enrole, Research, React, Resolve, Reflect): Αλάπηπμε θαη ρξήζε δηθηπαθψλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ παημίκαηνο ξφισλ Η αλίρλεπζε πξνηχπσλ απφ ηα επηηπρεκέλα καζεζηαθά ζρέδηα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα βνεζήζεη ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηελ αμηνπνίεζή ηνπο αιιά θαη ηελ αλαθάιπςε λέσλ θαηλνηφκσλ δπλαηνηήησλ πνπ αλαδχνληαη απφ ηελ ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή πξάμε.

Ένα ολοκληπωμένο παπάδειγμα μαθηζιακού ζσεδίος ηελ εηθφλα 4 εκθαλίδεηαη έλα παξάδεηγκα πνπ πεξηγξάθεη ζπγθεθξηκέλν εκπεξηζηαησκέλν καζεζηαθφ ζρέδην πνπ αθνινπζεί ην πξφηππν POE= «Predict-Observe-Explain». Δηθόλα 4: Οινθιεξσκέλν παξάδεηγκα καζεζηαθνχ ζρεδίνπ (πξνζαξκνγή απφ ηνλ δηθηπαθφ ηφπν ηνπ leaningdesigns.uow.edu.au) Ποιοηική αποηίμηζη ηων ζσεδίων μάθηζηρ Ο γεληθφο ραξαθηήξαο ησλ ζρεδίσλ κάζεζεο θαη ε εθθξαζηηθή ηνπο επειημία δίλεη ηελ δπλαηφηεηα πεξηγξαθήο πιεζψξαο δηαθνξεηηθψλ ζρεδίσλ αιιά δελ εμαζθαιίδεη ηελ πνηφηεηά ηνπο. Δίλαη θξίζηκν ινηπφλ ην δήηεκα ηεο κεζφδεπζεο γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ πςειήο πνηφηεηαο. Οη εκπλεπζηέο ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ πηνζέηεζαλ θαη πξνηείλνπλ ηδέεο θαη αξρέο γηα ηελ πνηφηεηα ηεο κάζεζεο ζηελ αλψηεξε εθπαίδεπζε απφ ην έξγν ησλ Boud θαη Prosser. Οη Boud and Prosser (2001) ππνζηεξίδνπλ φηη έλα ζρέδην κάζεζεο ρξεηάδεηαη λα αθνινπζεί ηηο επφκελεο ηέζζεξηο αξρέο πξνθεηκέλνπ λα πινπνηεζεί ην δπλακηθφ γηα πςειήο πνηφηεηαο κάζεζε: Πξνζειθύεη θαη εκπιέθεη ελεξγά ηνπο καζεηέο (Engage learners): Λακβάλεη ππφςε ηηο πξνυπάξρνπζεο γλψζεηο θαη επηζπκίεο ησλ καζεηψλ θαη νηθνδνκνχλ πάλσ ζηηο πξνζδνθίεο ηνπο Αλαγλσξίδεη θαη ιακβάλεη ππόςε ην καζεζηαθό πιαίζην (Acknowledge the learning context): Λακβάλεη ππφςε πσο ε πινπνίεζε ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδίνπ (είηε είλαη δηάξθεηαο κηαο ζπλεδξίαο, κεξηθψλ εβδνκάδσλ ή ελφο νιφθιεξνπ καζήκαηνο) ηνπνζεηείηαη ζην επξχηεξν πξφγξακκα κειέηεο ηνπ καζεηή.

Απνηειεη πξόθιεζε γηα ηνπο καζεηέο (Challenge learners): Απνδεηά ηελ ελεξγή ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ, ηνπο ελζαξξχλεη λα αζθνχλ απηνθξηηηθή θαη ππνζηεξίδεη ηηο αλαπηπμηαθέο δεμηφηεηεο ησλ καζεηψλ. Παξέρεη πξαθηηθή εθαξκνγή (Provide practice): Δλζαξξχλεη ηνπο καζεηέο λα δηαηππψλνπλ θαη λα επηδεηθλχνπλ ζηνπο εαπηνχο ηνπο θαη ζηνπο ζπκθνηηεηέο ηνπο φηη καζαίλνπλ. Παξφιν πνπ ζε δηαθνξεηηθά καζεζηαθά πεξηβάιινληα θάπνηεο απφ απηέο ηηο αξρέο κπνξεί λα είλαη πην ζεκαληηθέο απφ άιιεο θαη νη ηέζζεξηο ζεσξνχληαη εμίζνπ ζεκαληηθέο ζηελ πεξίπησζε ηνπ πεξηβάιινληνο ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Οη αξρέο είλαη νιηζηηθέο επεηδή ελζσκαηψλνπλ ηφζν καζεζηαθά απνηειέζκαηα φζν θαη καζεζηαθέο δηαδηθαζίεο θαη βαζίδνληαη ζηελ ππφζεζε φηη ε κάζεζε δεκηνπξγείηαη απφ ηελ εκπεηξία πνπ απνθνκίδνπλ νη καζεηέο θαηά ηελ πινπνίεζε ελφο ζρεδίνπ κάζεζεο. Οη ζρεδηαζηέο/εθπαηδεπηηθνί ρξεηάδεηαη λα εμεηάζνπλ ηα ζρέδηα κάζεζήο ηνπο απφ ηελ ζθνπηά ηεο επίδξαζήο ηνπο ζηε κάζεζε, πνπ ζεκαίλεη, λα ηνπνζεηήζνπλ ηνπο εαπηνχο ηνπο ζηε ζέζε ησλ καζεηψλ θαη λα εμεηάζνπλ ηα πξνηεηλφκελα ζρέδηα ηνπο απφ ηελ πξννπηηθή απηήο. Σσολιαζμόρ ηων ζσεδίων μάθηζηρ Σα ζρέδηα κάζεζεο απνηεινχλ κηα αξθεηά γεληθή θαη αθεξεκέλε κέζνδν γηα ην ζρεδηαζκφ θάζε είδνπο καζεζηαθήο εκπεηξίαο. Με ηνλ ηππηθφ ηξφπν πεξηγξαθήο ηνπο ηα καζεζηαθά ζρέδηα πξνδηαγξάθνληαη κε ζαθήλεηα θαη κπνξνχλ λα γίλνπλ αληηθείκελν επηθνηλσλίαο, κειέηεο θαη αλαζηνραζκνχ γηα εξεπλεηέο, εθπαηδεπηηθνχο ηεο πξάμεο θαη καζεηέο. Ο καζεζηαθφο ζρεδηαζκφο κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί απφ εξγαιεία παξαγσγηθφηεηαο θαη λα απηνκαηνπνηεζεί ζε κεγάιν βαζκφ ψζηε λα εθζπγρξνληζζεί. Μηα ελδηαθέξνπζα δηάζηαζε ηεο ηππνπνίεζεο ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ είλαη ε δπλαηφηεηα παξαγσγήο «εθηειέζηκσλ» ζρεδίσλ γηα ηα νπνία κπνξνχλ λα ζπιιέγνληαη πιεξνθνξίεο θαηά ηελ πινπνίεζή ηνπο ζην πιαίζην πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο κάζεζεο φπσο π.ρ. ην LAMS (http://www.lamsinternational.com/). Σα καζεζηαθά ζρέδηα αλνίγνπλ λένπο θαηλνηφκνπο δξφκνπο ζηελ εθπαηδεπηηθή έξεπλα πνπ κπνξνχλ λα δψζνπλ απαληήζεηο ζηα ζχγρξνλα πξνβιήκαηα ηεο εθπαίδεπζεο ζηε ςεθηαθή επνρή. πδήηεζε Η πξνζπάζεηα γηα νπζηαζηηθή ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή πξάμε έρεη δεκηνπξγήζεη ηελ αλάγθε γηα αλαδηνξγάλσζε ησλ κεζφδσλ ζρεδηαζκνχ ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο. Οη παξαδνζηαθέο κέζνδνη εθπαηδεπηηθνχ ζρεδηαζκνχ ζε επίπεδν καζεζηαθήο δξαζηεξηφηεηαο θξίλνληαη γεληθά αλεπαξθείο επεηδή, κεηαμχ άιισλ, αλαπαξάγνπλ δαζθαινθεληξηθέο ζεσξήζεηο θαη δελ θαηαθέξλνπλ λα δψζνπλ ηελ απαξαίηεηε ζεκαζία ζηηο θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο πνπ νδεγνχλ ζηελ θαηαζθεπή ηεο γλψζεο απφ ηνπο καζεηέο. πρλά νη ζρεδηαζηηθέο κέζνδνη πνπ πξνηείλνληαη έρνπλ σο απνηέιεζκα ηελ απιή πξνζζήθε ΣΠΔ ζηηο καζεζηαθέο εκπεηξίεο πνπ δελ κπνξνχλ λα αμηνπνηήζνπλ ην καζεζηαθφ δπλακηθφ ησλ λέσλ κέζσλ ζε ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν. Πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηεί ε θαηάζηαζε απηή θαη λα κπνξέζνπλ νη εθπαηδεπηηθνί λα ζρεδηάζνπλ καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ λα ελζσκαηψλνπλ απνδνηηθά ηηο ΣΠΔ, έρνπλ πξνηαζεί ελδηαθέξνληα γεληθεπκέλα κνληέια καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ φπσο ηα κηθξνκαζήκαηα, νη ηζηνεμεξεπλήζεηο, επηθνηλσληαθέο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηα καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο. Οη ηζηνεμεξεπλήζεηο θαη ηα κηθξνκαζήκαηα δίλνπλ έκθαζε ζην κεηαζρεκαηηζκφ ηεο πιεξνθνξίαο ζην πιαίζην κάζεζεο κέζσ δηεξεχλεζεο θαη επίιπζεο πξνβιήκαηνο, πνπ αληηιακβάλεηαη ην δηαδίθηπν θπξίσο σο

κηα γηγάληηα βάζε δεδνκέλσλ θαη φρη ηφζν σο επηθνηλσληαθφ κέζν. Οη επηθνηλσληαθέο δξαζηεξηφηεηεο ζπκπιεξψλνπλ ηα κνληέια απηά δίλνληαο ζαθψο έκθαζε ζηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ σο επηθνηλσληαθψλ κέζσλ πνπ ππνζηεξίδνπλ καζεζηαθή δηάδξαζε ηφζν κεηαμχ καζεηψλ φζν θαη κεηαμχ καζεηψλ θαη εθπαηδεπηηθψλ. Δπηπιένλ, ηα καζεζηαθά ζρέδηα εξγαζίαο απνηεινχλ ην πιένλ αθεξεκέλν θαη γεληθφ κνληέιν καζεζηαθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ κπνξεί λα αμηνπνηήζεη ΣΠΔ δίλνληαο κεγάια πεξηζψξηα πξσηνβνπιίαο θαη απηελέξγεηαο ζηνπο καζεηέο. ηελ εξγαζία πεξηγξάθνληαη θαη ζρνιηάδνληαη ζχληνκα ηα κνληέια απηά κε ζθνπφ λα αλαδεηρζνχλ ηα βαζηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά θαη λα πξνζδηνξηζζνχλ νη δπλαηφηεηεο θαη νη πεξηνξηζκνί ηνπο. Σα κνληέια απηά αλακέλεηαη λα έρνπλ ζεκαληηθή επίδξαζε ζην κέιινλ θαη λα νδεγήζνπλ ζε πηνζέηεζε εθπαηδεπηηθψλ πξαθηηθψλ πνπ λα παξάγνπλ πνηνηηθέο καζεζηαθέο εκπεηξίεο αμηνπνηψληαο νπζηαζηηθά ηηο ΣΠΔ ζχκθσλα κε ηηο ζχγρξνλεο ζεσξήζεηο ηεο κάζεζεο. Σα κνληέια δξαζηεξηνηήησλ ζπλνςίδνληαη ζηνλ Πίλαθα 1. Μνληέιν Σξόπνο πεξηγξαθήο Γηάξθεηα Γηάδνζε Βαζηθή ρξήζε ΣΠΔ Ρόινο καζεηώλ Παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε Πίλαθαο 1. χλνςε ησλ κνληέισλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε ΣΠΔ Ιζηνεμεξεύλεζε Μηθξνκάζεκα - Δπηθνηλσληαθέο Μαζεζηαθά ζρέδηα Webquests microlessons TM Γξαζηεξηόηεηεο εξγαζίαο πνιπκέζσλ πγθεθξηκέλε Γελ ππάξρεη γεληθή Γελ ππάξρεη Οη πεξηγξαθέο κπνξνχλ δνκή, δνκή αιιά έλα εληαία δνκή. λα αθνινπζήζνπλ ηηο δηαηππσκέλε σο κηθξφ ζχλνιν Λεθηηθέο ηππνπνηήζεηο ησλ ηζηνζειίδα πνπ πεξηγξακκάησλ πεξηγξαθέο θαη πξαγκαηηθψλ ζρεδίσλ απεπζχλεηαη αλάινγα κε ηελ CSCL Scripts. εξγαζίαο. ζηνπο καζεηέο παηδαγσγηθή (ρξνλνδηαγξάκκαηα, χληνκεο & κεγάιεο δηάξθεηαο Δπξεία δηάδνζε, δηθηπαθνί ηφπνη κε κεγάιν αξηζκφ παξαδεηγκάησλ. Αλνηθηφ πξφηππν Υξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ σο πεγήο πιεξνθνξηψλ θαη καζεζηαθψλ πφξσλ. Υξήζε εξγαιείσλ παξαγσγηθφηεηαο. Τινπνηνχλ ηελ δξαζηεξηφηεηα Βαζηθά δηεξεπλεηηθή κάζεζε & επηκέξνπο πξνζεγγίζεηο φπσο: compilation, design, consensus building, θιπ. πξνζέγγηζε. Μηθξήο δηάξθεηαο Μηθξή δηάδνζε ιφγσ ηνπ εκπνξηθνχ ηνπο πξνζαλαηνιηζκνχ Υξήζε γλσζηηθψλ εξγαιείσλ, εξγαιείσλ παξαγσγηθφηεηαο θαη ηνπ δηαδηθηχνπ σο πεγή πιεξνθνξηψλ. Τινπνηνχλ ηελ δξαζηεξηφηεηα Βαζηζκέλε ζηελ επίιπζε πξνβιήκαηνο, ηε κειέηε πεξίπησζεο, ηε ζπλεξγαζία θαη ηελ πξνζνκνίσζε. Μεγάιεο δηάξθεηαο ηαδηαθά απμαλφκελε δηάδνζε ιφγσ ησλ απαηηήζεσλ ζε ηερλνινγία, γιψζζα, δεμηφηεηεο θιπ Υξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ σο επηθνηλσληαθνχ κέζνπ. Τινπνηνχλ ηελ δξαζηεξηφηεηα Κνηλσληθή δηάδξαζε, ζπλεξγαηηθή κάζεζε δηαγξάκκαηα ξνήο θιπ) Μεγάιεο δηάξθεηαο ηαδηαθά απμαλφκελε. Απαηηεί νξγαλσηηθέο κεηαξξπζκίζεηο. Γηνηθεηηθά είλαη επθνιφηεξν λα εθαξκνζηεί ζην Νεπηαγσγείν/Γεκνηηθφ Οινθιεξσκέλε αμηνπνίεζε: γλσζηηθά εξγαιεία, εξγαιεία παξαγσγηθφηεηαο, εμεηδηθεπκέλα εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα, επηθνηλσληαθά εξγαιεία, εξγαιεία δηαρείξηζεο έξγσλ. Οη καζεηέο ζπκκεηέρνπλ ζηνλ ζρεδηαζκφ. PjBL Αξθεηά γεληθή γηα λα ζπκπεξηιάβεη φιεο ηηο ππφινηπεο. Πξνβιέπεη ην πςειφηεξν επίπεδν απηελέξγεηαο ησλ καζεηψλ.

Απηφ πνπ αλακέλεηαη λα απαζρνιήζεη ηελ αθαδεκατθή θνηλφηεηα ηα επφκελα ρξφληα είλαη ε παηδαγσγηθή επηθχξσζε ησλ πξνηεηλφκελσλ κνληέισλ, ε κειέηε ηεο απνδνρήο ηνπο απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη ηνπο καζεηέο, νη ζπλζήθεο ππφ ηηο νπνίεο δηεπθνιχλεηαη ε επηηπρήο εθαξκνγή ηνπο, ε επέθηαζή ηνπο, ε πνηνηηθή ηνπο απνηίκεζε θιπ. Παξάιιεια, είλαη απαξαίηεηε ε ζπλέρηζε ησλ εξεπλψλ γηα ηε δηεξεχλεζε ησλ θαηάιιεισλ ραξαθηεξηζηηθψλ επηκέξνπο θαηεγνξηψλ δξαζηεξηνηήησλ (π.ρ. γηα ζπλεξγαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο: Dillenbourg, 2002), αιιά θαη ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ελεξγνπνηνχλ γλψζεηο ζε εηδηθά γλσζηηθά αληηθείκελα. Δπηπξφζζεηα εθηφο απφ ηηο κειέηεο γηα θάζε θαηεγνξία δξαζηεξηφηεηαο είλαη ζεκαληηθφ λα κειεηεζνχλ απφ ηε κηα κεξηά, νη απαηηήζεηο δηαρείξηζεο ηεο πινπνίεζεο ησλ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο (orchestration) θαη απφ ηελ άιιε, νη θαηάιιειεο ππνζηεξηθηηθέο δνκέο πνπ ζα ηηο θαηαζηήζνπλ επηηπρείο π.ρ. απηνκαηνπνηεκέλα εξγαιεία δηαρείξηζεο θαη αλάιπζεο δηάδξαζεο θαηά ηελ κάζεζε (Dimitracopoulou, 2008). Γηα ηε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ καζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ πεξηγξάθεηαη ζηελ εξγαζία ην κνληέιν ηνπ καζεζηαθνχ ζρεδηαζκνχ ηεο AUTC. Η ηππνπνίεζε ηεο παξαγσγήο καζεζηαθψλ αθνινπζηψλ πνπ απνηεινχληαη απφ εξγαζίεο-απνζηνιέο, πφξνπο θαη ππνζηεξηθηηθέο δξάζεηο επηηξέπεη λα εθθξαζηνχλ κε ηξφπν ζαθή θαη θαηαλνεηφ νπνηεζδήπνηε καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο. ηηο πεξηγξαθέο απηέο γίλεηαη κε ηξφπν εχιεπην ε αλαθνξά ζηνπο ηξφπνπο ελζσκάησζεο ησλ ΣΠΔ. Η παξαηήξεζε ησλ επηηπρεκέλσλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ επηηξέπεη ηελ αλαγλψξηζε πνηνηηθψλ πξνηχπσλ πνπ κπνξνχλ λα πξνζαξκνζηνχλ απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζε ζπγθεθξηκέλεο θαηαζηάζεηο θαη πεξηβάιινληα. Η ηππηθή πεξηγξαθή ησλ καζεζηαθψλ ζρεδίσλ έρεη επηηξέςεη ήδε ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζή ηνπο κε ηε βνήζεηα πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο κάζεζεο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εμέιημεο πινπνίεζήο ηνπο. Η δπλακηθή ησλ ζρεδίσλ κάζεζεο αλνίγεη λένπο δξφκνπο ζηελ εθπαηδεπηηθή έξεπλα ζε ζρέζε κε ηελ παξαγσγή θαη ηελ απνηίκεζε πνηνηηθήο κάζεζεο κε ηελ αμηνπνίεζε ΣΠΔ. Βηβιηνγξαθία Alensub, S. (2006). Project-Based Learning Made Easy, 3rd National ICTs in Basic Education Congress, Teaching the Net Generation: Curriculum, Pedagogy and the Challenge of 21st Century Learning, 10 to 11 September, Cebu City, Philippines Barab, S., & Duffy, T. (2000). From practice fields to communities of practice. In D. Jonassen & S. Land (Eds.), Theoretical foundations of learning environments (pp. 25-56). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. Boud, D., & Prosser, M. (2001, April). Key principles for high quality student learning in Higher Education from a learning perspective. Paper presented at a workshop held on April 27, 2001 for the AUTC funded project: Information and Communication Technologies and Their Role in Flexible Learning, Sydney, Australia. Carroll, J., Kelly, M. & Witherspoon, T., (2003). Multidisciplinary Units for Prekindergarten Through Grade 2, ISTE Publications Dimitracopoulou A. (2008). Computer based Interaction Analysis Supporting Self-regulation: Achievements and Prospects of an Emerging Research Direction, In Kinshuk, M.Spector, D.Sampson, P. Isaias (Guest editors). Technology, Instruction, Cognition and Learning (TICL).

Dillenbourg, P. (2002). Over-scripting CSCL: The risks of blending collaborative learning with instructional design. In P. A. Kirschner (Ed.), Three worlds of CSCL. Can we support CSCL (pp. 61-91). Heerlen: Open Universiteit Nederland. Dodge, B. (1997). Some thoughts about WebQuests. San Diego State University. Retrieved March 29, 2009, from http://webquest.sdsu.edu/about_webquests.html Dodge, B. (2002). WebQuest taskonomy: A taxonomy of tasks. Retrieved March 29, 2009, from http://edweb.sdsu.edu/webquest/taskonomy.html Fessakis G., Dimitracopoulou A., Tatsis K., (2008), Supporting Learning by Design Activities Using Group Blogs, Journal of Educational Technology and Society, 11(4), pp. 199-212 Gagne, R. (1987). Instructional technology foundations. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum. Gandini, L. (1997). Foundations of the Regio Emilia approach. In J. Hendricks (Ed.), First steps toward teaching the Reggio way (pp. 14-25), Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall Grabe, M., & Grabe C. (1998). Learning with Internet tools: A primer. Boston: Houghton Mifflin. Harper, B. & Oliver, R. (2002). Reusable Learning Designs: information and communication; Technologies and their role in flexible learning. Presentation for the AUTC Reusable Harris, J. (1998). Virtual Architecture: Designing and Directing Curriculum-Based Telecomputing, ISTE Publications Harris, J. (1999). Designing Curriculum-Based Telecomputing Using Activity Structures and Action Sequences. In J. Price et al. (Eds.), Proceedings of Society for Information Technology and Teacher Education International Conference 1999 (pp. 1930-1936). Chesapeake, VA: AACE. Harris, J. (2009). Virtual Architecture' s web home, Retrieved March 29, 2009 from http://virtual-architecture.wm.edu/ Helm. J., Katz. L., (2002). Μέζνδνο Poject θαη Πξνζρνιηθή Δθπαίδεπζε, Υξπζαθίδεο Κνπηζνπβάλνπ, Δθδφζεηο Μεηαίρκην Jonassen, D. (1998). Designing constructivist learning environments. In C. M. Reigeluth (Ed.), Instructional theories and models (2nd ed., pp. 215 239). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Jonassen, D. (2000). Revisiting activity theory as a framework for designing student-centred learning environments. In D. Jonassen & S. Lund (Eds.), Theoretical foundations of learning environments (pp.89-122). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. Kolb, D.A. (1984). Experiential learning: Experience as the source of learning and development. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. Laurillard, D. (2002), Rethinking Teaching for the knowledge Society, EDUCAUSE Review, Vol. 37, No. 1, pp. 16 25. Laurillard, D. (2002). Design Tools for E-learning. Keynote presentation for ASCILITE 2002. Retrieved March 30, 2009, from http://www.unitec.co.nz/ascilite/proceedings/papers/key_laurillard.pdf