ΤΟ «ΠΑΛΙΟ», ΤΟ «ΝΕΟ» ΚΑΙ ΤΟ...«ΠΡΟΧΕΙΡΟ»

ΤΟ «ΠΑΛΙΟ», ΤΟ «ΝΕΟ» ΚΑΙ ΤΟ...«ΠΡΟΧΕΙΡΟ» Πόσες φορές δεν ακούσαμε την πολιτική ηγεσία του τόπου μας να ευαγγελίζεται τη ριζική αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος; Η αλήθεια είναι πάρα πολλές, μόνο που κάθε φορά, δεν ξέρω με ποιον μαγικό τρόπο, καταλήγαμε σε πρόχειρες λύσεις, που απλώς εξυπηρετούσαν πολιτικές σκοπιμότητες, έτσι ώστε να φορέσουμε στο «παλιό» καινούργια ρούχα και να το δηλώσουμε ως την «καινοτόμο εκπαιδευτική μεταρρύθμιση» που κατάφερε να εφαρμόσει ο εκάστοτε Υπουργός Παιδείας και το επιτελείο του. Ως τρανή απόδειξη της ανευθυνότητας με την οποία αντιμετωπίστηκε η παιδεία, διαχρονικά στην χώρα μας, παραθέτουμε τα αποτελέσματα του διαγωνισμού PISA (2009) του ΟΟΣΑ τα οποία αντιγράφουμε από το κείμενο του Υπουργείου Παιδείας με τίτλο «Νέο Λύκειο: Μετά το Νέο Σχολείο και πριν το Νέο ΑΕΙ». Σε σύνολο 34 χωρών, οι µαθητές µας κατατάσσονται στην 26η θέση στην Γλώσσα, στην 31η θέση στα Μαθηµατικά, και στην 32η θέση στις Φυσικές Επιστήµες. Στις πρώτες σελίδες αυτού του κειμένου παρατίθενται και άλλα στατιστικά στοιχεία όπως: για το διδακτικό προσωπικό (ότι είναι πολύ υψηλής επιστημονικής εξειδίκευσης, καθώς και πως έχει την καλύτερη αναλογία μαθητών/διδάσκοντα), για τον αριθμό σχολικών μονάδων (μεγάλος σε σχέση με άλλες χώρες), για το επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής (υψηλό) κ.α. Κάποιοι μπορεί να διαφωνούν με ορισμένα από αυτά τα στατιστικά στοιχεία, κανείς όμως πλέον δεν αμφιβάλλει για την αναγκαιότητα της αναμόρφωσης του εκπαιδευτικού συστήματος. Αυτό βέβαια που προβληματίζει ιδιαίτερα, περισσότερο από όλους, εμάς τους γονείς είναι ο τρόπος με τον οποίο θα επιτύχει η πολιτεία σ αυτή την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, μιας και δεν ξεχνάμε ότι ο κύριος αποδέκτης όλων των, έως τώρα άτυχων, μεταρρυθμίσεων ήταν ο μαθητής-πειραματόζωο, ο οποίος εισβάλλοντας με την ημιμάθειά του στον κοινωνικό ιστό, συντέλεσε σε μεγάλο βαθμό ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την σταδιακή και πλήρη αποσάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας. Μεγάλο ζητούμενο της όποιας αλλαγής επιχειρείται θα έπρεπε να είναι η ευρεία συναίνεση τόσο σε πολιτικό επίπεδο, όσο και μεταξύ των υπολοίπων εμπλεκόμενων φορέων (υπουργείο, πανεπιστημιακοί, καθηγητές, γονείς), έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε ότι θα αποφύγουμε τα λάθη-προχειρότητες που χαρακτηρίζουν το παρελθόν καθώς επίσης και ότι, πρωτίστως, θα κινηθούμε με γνώμονα το συμφέρον του τόπου και όχι κάποιων ομάδων ή συντεχνιών. Για όλους τους παραπάνω λόγους λοιπόν, αν και όχι ειδικοί σε θέματα παιδείας, οφείλουμε να ενημερωθούμε και να διερευνήσουμε καταρχήν καλοπροαίρετα, αλλά πάντα με κριτική διάθεση, τις αποφάσεις του υπουργείου που αφορούν τα παιδιά μας. Το «Νέο Σχολείο» Από πέρυσι το Υπουργείο Παιδείας εξήγγειλε το σχέδιο δράσης για την υλοποίηση των προγραµµατικών δεσµεύσεων στο χώρο της παιδείας, και ειδικότερα στον τοµέα της πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, με την δημιουργία του «Νέου Σχολείου» 1. Θα είχε ενδιαφέρον σ αυτό το σημείο να επιχειρήσουμε μια γρήγορη ανάλυση αυτής της εξαγγελίας, πριν προχωρήσουμε στην εξέταση των φετινών προτάσεων για το Λύκειο. 1. http://www.minedu.gov.gr/apo-to-simera-sto-neo-sxoleio-me-prota-ton-mathiti.html ( Ολες οι σελίδες) 1

Στον δικτυακό τόπο του υπουργείου υπάρχει ξεχωριστή σελίδα υπό αυτόν τον τίτλο, όπου στο Α μέρος βρίσκουμε διάφορα ενδιαφέροντα γενικόλογα, όπως: Πρώτα ο µαθητής, Το Νέο Σχολείο απαιτεί ανασχεδιασµό σε βάθος, Νέο σχολείο: Ενα σχολείο χωρίς τοίχους!, Το Νέο Σχολείο κτίζεται µε θεµέλια στο νηπιαγωγείο και το Δηµοτικό, Πράσινο σχολείο, Σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία, ή τέλος Δηµόσια, δωρεάν και υψηλής ποιότητας παιδεία για όλους. Σκέψεις που σίγουρα λίγο-πολύ μας εκφράζουν όλους, απλά σκέψεις, όμως, οι οποίες δεν τεκμηριώνονται με κάποιον τρόπο ως προς τη δυνατότητα της υλοποίησής τους. Το πρώτο μέρος συνεχίζει με την παράθεση της σκληρής πραγµατικότητας του «Παλαιού» και όχι του «Νέου σχολείου», όπως μας λέει ο υπότιτλος Α1, και κλείνει με την αναφορά των Στόχων µας, προφανώς γι αυτό το «Νέο», με μια μετάφραση πρόχειρη και μάλλον άστοχη των στόχων που οι περισσότεροι προέρχονται από το Learner Profile 2 του International Baccalaureate. Δυστυχώς όμως και εδώ οι στόχοι αυτοί απλώς αναφέρεται ότι θα επιτευχθούν, δίχως κανείς να μπαίνει στον κόπο να μας εξηγήσει τον μαγικό τρόπο με τον οποίο θα γίνει πραγματικότητα κάτι τέτοιο. Το δεύτερο μέρος ονομάζεται Άµεσες Οριζόντιες Δράσεις (Β1: Ψηφιακό Σχολείο Επτά Άξονες Λειτουργίας, και Β2: Ο Μαχόµενος Εκπαιδευτικός είναι ο Πρωταγωνιστής Της Αναβάθµισης). Στο Β1 κυρίως μας απασχολούν οι νέες τεχνολογίες και πώς αυτές αποτελούν το βασικό εργαλείο στην εξυπηρέτηση των στόχων του Νέου Σχολείου. Επτά άξονες καθορίζουν τη στρατηγική για την ψηφιακή λειτουργία του «Νέου Σχολείου» και όλοι τους έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, μόνο που όταν ορισμένους τους διαβάσαμε προσεκτικότερα μείναμε με την εντύπωση ότι είναι ιδιαίτερα φιλόδοξοι. Δηλαδή ενώ δεν είμαστε σε θέση να προσφέρουμε στα παιδιά ένα στοιχειωδώς καθαρό σχολείο, θα τους παρέχουμε τη Δυνατότητα πρόσβασης στο ψηφιοποιηµένο εκπαιδευτικό υλικό από το σχολείο και από το σπίτι ώστε οι µαθητές, να µελετούν, να εκπονούν και να παραδίδουν τις εργασίες τους ηλεκτρονικά; Δεν λέμε πως είναι κακό, αλλά μήπως μπερδεύουν το θέμα με την ηλεκτρονική υποβολή των φορολογικών μας δηλώσεων; Ή μήπως ακριβώς επειδή δεν μπορούμε να προσφέρουμε ένα καθαρό και αξιοπρεπές σχολείο ας μην έχουμε καθόλου σχολείο, ας κάθονται τελικά και οι μαθητές και οι καθηγητές στο τακτοποιημένο τους σπιτάκι, ανταλλάσσοντας ψηφιοποιημένες εργασίες; Αλλού αναφέρεται ο Μετασχηµατισµός του υπάρχοντος Προγράµµατος Σπουδών, ώστε να αξιοποιούνται νέες διδακτικές και µαθησιακές πρακτικές, ακόμα η Συνεργασία µε την Ψηφιακή Τηλεόραση για αναµετάδοση ολοκληρωµένων εκπαιδευτικών µαθηµάτων από τη διδασκαλία µέχρι το πείραµα, και άλλα πολλά, όλα ψηφιακά, με μια διάθεση όμως υπερτίμησης του ρόλου της τεχνολογίας που σαφώς προέρχεται από ομάδα τεχνοκρατών συντακτών. Αναμφίβολα βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα, αυτήν της ταχύτατης εξέλιξης της τεχνολογίας σε παγκόσμιο επίπεδο, το γεγονός αυτό όμως από μόνο του δεν φτάνει ώστε να καθορίζει την πορεία της εκπαιδευτικής αλλαγής, εκτός και αν έχουν κάτι άλλο κατά νου (βλ. Δ1 μέρος). Τέλος από τον τρίτο στόχο που λέγεται Ενίσχυση στον εκπαιδευτικό, σημειώστε την υπόσχεση που έχει ήδη διαψευσθεί: Ολοκλήρωση της Επιµόρφωσης του συνόλου των εκπαιδευτικών µε αρχή τον Σεπτέµβριο του 2010. Στην επόμενη υποενότητα που αφορά στους εκπαιδευτικούς, παρουσιάζονται οκτώ βασικές επιλογές με στόχο τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης του εκπαιδευτικού με την εκπαίδευση. Χωρίς, το ξαναλέμε, να είμαστε ειδικοί οι επτά πρώτες προτάσεις σε γενικές γραμμές μας βρίσκουν σύμφωνους, πόσο μάλλον όταν από καιρό επιθυμούμε την καθιέρωση της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Και φτάνουμε στην όγδοη πρόταση που αφορά Τη θέσπιση της Αυτο αξιολόγησης / Αξιολόγησης της σχολικής µονάδας. Αυτόν τον πολύ σημαντικό 2. http://www.ibo.org/programmes/profile/ 2

θεσμό που εφαρμόζεται στα περισσότερα εκπαιδευτικά προγράμματα διεθνώς, οι συντάκτες των συγκεκριμένων προτάσεων τον ερμηνεύουν μονομερώς ως δικαίωμα του κάθε σχολείου να τροποποιεί ή να εµπλουτίζει: τους Πόρους της Σχολικής Μονάδας, τη Διοίκηση της Σχολικής Μονάδας και την υλοποίηση του προγράµµατος και όλ αυτά σε πρώτη φάση. Είμαστε σίγουροι ότι μιλάμε για το Δωρεάν Δημόσιο Σχολείο και άραγε ποια θα είναι η δεύτερη φάση; Μήπως θα είναι δικαίωμα του κάθε σχολείου να ανεξαρτοποιείται διοικητικά-οικονομικά, παρέχοντας τη δυνατότητα στον διευθυντή του να συνεταιρίζεται με το γειτονικό μπακάλικο; Και τότε ποια θα είναι η κατεύθυνση σπουδών, μήπως θα είναι μια επιλογή μεταξύ «Λαχανακίου Βρυξελλών» και «Ραδικιού Ιταλίας»; Αγαπητό μας υπουργείο η Παιδεία έχει ανάγκη από ξεκάθαρες λύσεις τις οποίες δεν βλέπουμε. Στο Γ μέρος με τίτλο Από το «Σχολείο Αγγαρεία»..στο Νέο Σχολείο Δηµιουργικής Μάθησης, (έτσι γραμμένο με πέντε τελείες) και με υπότιτλο Συγκεκριµένα Μέτρα και Πολιτικές, ψάχνουμε απεγνωσμένα ακόμα και σήμερα να βρούμε κάτι το συγκεκριμένο. Η πρώτη πρωτοβουλία ονομάζεται: Αλλαγή στα Προγράµµατα Σπουδών και αφού τάχιστα συνοψίζει το τι ισχύει σήμερα, προχωρά στο τι προτείνεται όπου με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι, αντί για συγκεκριμένες προτάσεις, αναφέρονται, και μάλιστα σχεδόν επιγραμματικά, ορισμένες νέες αρχές οργάνωσης και εφαρµογής, οι οποίες οφείλουν να υιοθετηθούν, ώστε να διαμορφωθεί το νέο πρόγραμμα σπουδών. Και επειδή σίγουρα δεν καταλάβατε, το νέο πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να είναι Ανοικτό και ευέλικτο ως προς τον εκπαιδευτικό ο οποίος θα έχει δυνατότητα παρέµβασης, θα είναι επίσης Στοχοκεντρικό, Ενιαίο και συνεκτικό, Συνοπτικό, Διαθεµατικό και βέβαια τέλος θα είναι Παιδαγωγικά διαφοροποιούµενο για να λαµβάνει υπόψη τους διαφο-ρετικούς ρυθµούς µάθησης των µαθητών ακριβώς έτσι είναι γραμμένο στη σελίδα του διαδικτύου και μην μας πείτε τώρα πια ότι δεν καταλάβατε. Όχι; Εντάξει, ακούστε λοιπόν: Τα Προγράµµατα Σπουδών για το νηπιαγωγείο, δηµοτικό και γυµνάσιο θα αναπτυχθούν µέχρι τον Ιούνιο 2011. Στη συνέχεια θα εφαρµοστούν πειραµατικά τη σχολική χρονιά 2011-12 σε αριθµό νηπιαγωγείων, δηµοτικών και γυµνασίων. Παράλληλα δε (και πάντοτε με βάση αυτές τις αλλαγές που ήδη αναλύσαμε πιο πάνω και τις οποίες... καταλάβατε;) οργανώνεται το πρόγραμμα σπουδών του λυκείου, καθώς και ο τρόπος πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αντίστοιχα, χαοτικά γενικόλογη ανάπτυξη έχουν και το Γ2: Αναβάθµιση στις Διδακτικές Μεθόδους, όπου στο κομμάτι Τι αλλάζει μας βεβαιώνουν ότι θα βάλουν Τέλος στην αποστήθιση, καθώς και το Γ3: Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών στα Νέα Προγράµµατα Σπουδών, όπου μας γίνεται σαφές πως Η επιµόρφωση θα ξεκινήσει τουλάχιστον έξι µήνες πριν την πιλοτική εφαρµογή των νέων προγραµµάτων σπουδών. Επειδή όμως η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών απ όσο γνωρίζουμε δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, μήπως θα έπρεπε να αναβληθεί η προγραμματισμένη για το 2011-12 εφαρμογή των νέων προγραμμάτων σπουδών; Οι τελευ - ταίες τρεις υποενότητες του Γ μέρους παρουσιάζουν την ίδια δομή ως προς τα θέματά τους, μνημο - νεύοντας πρώτα αυτό που ισχύει σήμερα και στη συνέχεια διατυπώνοντας προτάσεις. Παρότι δεν έχουμε σοβαρές διαφωνίες με όσα διατυπώνονται τόσο για το Τεχνολογικό Σχολείο, όσο για την πιστοποίηση της ξενόγλωσσης εκπαίδευσης και την αντιμετώπιση των ανισοτήτων, οι προτάσεις δεν τεκμηριώνονται επιστημονικά και η συνολική τους εικόνα δεν υποστηρίζει τη δυνατότητα της υλοποίησής τους. Ερχόμαστε λοιπόν στο «δια ταύτα». Δ1. ΕΣΠΑ Εργαλείο Υλοποίησης του Προγράµµατος. Εδώ θα μας επιτρέψετε να παραθέσουμε αυτούσια την εισαγωγή του μέρους αυτού, έτσι ακριβώς όπως εμφανίζεται στην ιστοσελίδα του υπουργείου: Με δεδοµένο ότι στόχος µας είναι η υλοποίηση του κυβερνητικού προγράµµατος για το Νέο Σχολείο, µε δεδοµένη επίσης την συγκεκριµένη δηµοσιονοµική συγκυρία, προχωρήσαµε στην πλήρη αναµόρφωση του προγράµµατος ΕΣΠΑ, ώστε να υπηρετεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο την πολιτική µας. Κάθε µέτρο να εξυπηρετεί σαφή πολιτικό στόχο. 3

Δηλαδή τώρα επιτέλους κατάλαβατε; Μεταρρυθμίζουν την Παιδεία με τα ΕΣΠΑ αφού έχουμε ΕΣΠΑ έχουμε και Παιδεία, όταν θα ολοκληρωθούν τα προγράμματα τότε πιθανά να μην έχουμε πλέον Δωρεάν Δημόσια Παιδεία, αλλά μόνο παιδιά στους δρόμους!!! Ακολουθεί ένα άσχετο Δ2 κείμενο για το ολοήμερο σχολείο, μάλλον για ξεκάρφωμα, και ολοκληρώνεται το σχέδιο δράσης για την υλοποίηση των προγραµµατικών µας δεσµεύσεων στο χώρο της παιδείας με έναν απαράδετο επίλογο, όπου εκείνο που ξεχωρίζει είναι το εξής: Η Παιδεία µας είναι αναβαθµίσιµη. Χρειάζονται όµως «αναβαθµιστές». Ένα συλλογικό, αποφασισµένο, πολύπλευρο και πολυεπίπεδο Κίνηµα Παιδείας που θα πάρει στους ώµους του την αποτελεσµατική υλοποίηση του ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ για να διαµορφώσει την ελληνική εκπαιδευτική πραγµατικότητα του 21ου αιώνα. Ένα Κίνηµα Παιδείας που θα αξιοποιήσει εµπειρίες, γνώσεις, δη- µιουργικές ιδέες και µεγάλα αποθέµατα τόλµης. Πού να σταθούμε πρώτα, στο «αναβαθμίσιμο» της Παιδείας μας ή στο «Κίνημα» για την Παιδεία; Νομίζουμε ότι πρέπει να αφήσουμε το παράθεμα άνευ σχολίων και να προχωρήσουμε στις φετινές προτάσεις του υπουργείου για το Λύκειο. Το «Νέο Λύκειο» Φτάνουμε λοιπόν στο «Νέο Λύκειο»: Μετά από το «Νέο Σχολείο» και πριν το «Νέο ΑΕΙ». Αυτός είναι ο τίτλος του κειμένου παρουσίασης 3 του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο συναγωνίζεται σε προχειρότητα το προηγούμενο για το «Νέο Σχολείο» και δυστυχώς το κερδίζει κατά κράτος. Οι αναφορές μας εδώ θα γίνουν με τη μέθοδο της φωτογραφικής αποτύπωσης κυρίως επειδή σε ορισμένα σημεία δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Τα σχόλια στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι περιττά. Παρουσιάζουμε σήμερα τις προτάσεις του Υπουργείου Παιδείας για το «Νέο Λύκειο». Στη διαμόρφωση τους έχουν ληφθεί υπόψη : Οι μελέτες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Το πόρισμα του Εθνικού Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας υπό τον κ. Μπαμπινιώτη. Το σύνολο των προτάσεων που έχουν κατατεθεί στο ΕΣΥΠ. Τα πορίσματα συνεδρίων της ΟΛΜΕ. Τα συμπεράσματα της μελέτης PISA του O.Ο.Σ.Α. Τα προγράμματα σπουδών πολλών ευρωπαϊκών χωρών Οι σύγχρονες εκπαιδευτικές ανάγκες και η σημερινή πραγματικότητα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα συνολικά και στο Λύκειο ειδικότερα. Ο λυκειακος χάρτης της χώρας και το ανθρώπινο δυναμικό που υπηρετεί σήμερα στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Για την πρόταση αυτή - που αύριο καταθέτουμε στο Εθνικό Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, υπό τον κ. Καζάζη δούλεψαν μάχιμοι εκπαιδευτικοί, με εμπειρία στο Ελληνικό Λύκειο, στο ΙΒ αλλά και σε άλλες χώρες, καθώς και ακαδημαϊκοί με ειδική γνώση στο θέμα. Το κείμενο αρχίζει «παρουσιάζοντας τις προτάσεις» οι οποίες μετά από λίγο γίνονται «πρόταση». Γι αυτό μάλλον θα δούλεψαν σκληρά οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί και οι ακαδημαϊκοί. Ακολουθούν ορισμένες παρατηρήσεις ώστε να μας πείσουν ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα πάσχει και έπονται τα στατιστικά στοιχεία ορισμένα εκ των οποίων εξετάσαμε στην εισαγωγή μας. Έπειτα, σε ένα εξαιρετικά αστείο κομ- 3. http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2011/to_neo_lykeio_110330.doc 4

μάτι, μας εξηγούν τί ΘΑ πρέπει να κάνει το «Νέο Λύκειο», αλλά όχι και πώς θα το επιτύχουν αυτό. Το «Νέο Λύκειο» πρέπει να αποκαταστήσει όχι μόνο την σωστή και πλήρη λειτουργία του. Πρέπει να αποκαταστήσει την ισορροπία στη ζωή των εφήβων. Πρέπει να κάνει «φυσιολογική» τη ζωή τους και τη ζωή των γονιών τους. Ο έφηβος έχει δικαίωμα στη Γνώση, αλλά έχει δικαίωμα και στη ζωή!!! Και μετά το χάος. Τί να πρωτοσκεφτούμε για τον «Νέο» σχεδιασμό που μας προωθούν; Το «Νέο Λύκειο» που προωθούμε : 1. Δεν αποτελεί μια ακόμη επιμέρους ρύθμιση,αλλά εντάσσεται στο συνολικό σχεδιασμό αναμόρφωσης του εκπαιδευτικού μας συστήματος. a. Με νέα προγράμματα σπουδών από το Δημοτικό, b. Χωρίς περιττές επαναλήψεις και επικαλύψεις στην διδακτέα ύλη c. Με την εισαγωγή ξένης γλώσσας και πληροφορικής από την πρώτη Δημοτικού και πτυχίο Δη μοσίου στην Γʼ Γυμνασίου. d. Με μαθήματα φιλαναγνωσίας, εικαστικών, θεάτρου, μουσικής κλπ. e. Με την οριζόντια παρέμβαση του ψηφιακού σχολείου, που αξιοποιεί σύγχρονες δυνατότητες, από την βιβλιοθήκη όλων των βιβλίων Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου, μέχρι την υποδειγ ματική διδασκαλία και το ψηφιακό φροντιστήριο. Ξεκινούν με 1. και όποιος βρει το 2. σε όλο το υπόλοιπο κείμενο, κερδίζει Δωρεάν Δημόσια Παιδεία Δια Βίου μην ψάχνετε, απλά δεν υπάρχει. Το Ένα αυτό αναλύεται ελληνικότατα σε a., b., c....etc, και βέβαια εισάγουν με το καλημέρα μια νέα «προσοδοφόρο» έννοια, αυτή του ψηφιακού φροντιστηρίου. Πού να δείτε τι γίνεται και οκτώ αράδες παρακάτω: Ο Μαθητής γίνεται συνειδητός Έλληνας Πολίτης του κόσμου. Με γνώση και υπερηφάνεια για την ιστορία και τον πολιτισμό μας, μαθαίνει να ζει και προοδεύει μέσα στο σύγχρονο και ανταγωνιστικό περιβάλλον, μέσα και έξω από την χώρα. Αφού λοιπόν ο μαθητής κατακτήσει το a b c μέσω ψηφιακής πλατφόρμας, θα είναι έτοιμος ώστε να μετατραπεί σε συνειδητό Έλληνα Πολίτη του κόσμου (;;;) και προφανώς θα συνεχίζει την εκπαίδευσή του, τόσο μέσα όσο και έξω από τη χώρα, άραγε θα ταξιδεύουν πρώτη θέση; Και το χάος ολοκληρώνεται εκεί όπου «αναλύεται» (μόλις σε πέντε αράδες) η εισαγωγή της ερευνητικής εργασίας. Εισάγεται η ερευνητική εργασία (συνθετική εργασία ή project) ως διακριτή ενότητα του προγράμματος σπουδών. Είναι υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές. Αξιολογείται αυτόνομα και ο βαθμός του προσμετράτε ισότιμα με τους βαθμούς των υπολοίπων μαθημάτων. Η αξιολόγηση συνεκτιμά τόσο τη διαδικασία όσο και το αποτέλεσμα της Οι «σοφοί» ακαδημαϊκοί οι οποίοι έχουν αναλάβει να σηκώσουν στην πλάτη τους το βάρος της εκπαιδευτικής μας μεταρρύθμισης μήπως το μόνο που προσμετράνε είναι η τσέπη τους; Έλεος, φτάνει πια η κοροϊδία, αν δεν μπορείτε να συντάξετε με σωστά ελληνικά ένα κείμενο αφήστε το σε κανέναν άλλο. Θεωρούμε δε ότι έπειτα από όλα αυτά δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να ασχοληθούμε με το υπόλοιπο, μιας και όπως καταλαβαίνετε η μονομερής καλοπροαίρετη διάθεση καταντά ανοησία. Οι Προτάσεις Για άλλη μια φορά επαναλαμβάνουμε ότι δεν είμαστε ειδικοί σε θέματα Παιδείας. Επισημαίνουμε επίσης ότι οι όποιες αλλαγές προκριθούν ως λύσεις θα έχουν τεράστιο αντίκτυπο στα παιδιά και 5

κατ επέκταση στις οικογένειές μας. Δηλαδή ή θα μας διευκολύνουν τη ζωή ή θα μας την απαξιώσουν μέση οδός δεν υπάρχει γιατί δε βοηθά και η γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας μας. Εφόσον η πολιτεία λέει και είναι διατεθειμένη σοβαρά να προχωρήσει στην όποια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, οφείλει να επιδιώξει το μέγιστο της συναίνεσης, οφείλει να παραιτηθεί από τον πρόχειρο σχεδιασμό που παρατηρούμε και να προχωρήσει με ανοιχτό μυαλό σε διαβουλεύσεις με όλους εκείνους τους φορείς που έμπρακτα δείχνουν το ενδιαφέρον τους. Για παράδειγμα μια ενδιαφέρουσα πρόταση προς συζήτηση 4 έκανε την εμφάνισή της τις τελευταίες ημέρες (04/05/2011) από την ΟΙΕΛΕ έπειτα από έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ/ΟΙΕΛΕ. Μια πρόταση που τεκμηριώνεται επαρκώς νομίζουμε από την επιστημονική έρευνα των εκπαιδευτικών και η οποία συνοψίζεται στα εξής: Παρόλη την αρχική διαφωνία μας με το τέταρτο σημείο, αν διαβάσουμε από την 126 σελίδα, στο ένατο και δέκατο σχόλιο αποσαφηνίζονται ορισμένα από τα ζητήματα που μας απασχολούν και τελικά θεωρούμε πως η πρόταση αυτή θα μπορούσε να γίνει η αφετηρία για το ξεκίνημα ενός ουσιαστικού διαλόγου. Σίγουρα όμως διαφωνούμε με την ευκολία με την οποία, στο όγδοο σχόλιο της ίδιας σελίδας, η Ομοσπονδία των Ιδιωτικών Λειτουργών αποδέχεται την άρνηση του υπουργείου για την συγγραφή νέων βιβλίων. Το κέιμενο της ΟΙΛΕΛΕ αναπτύσσεται σε ένα σύνολο 150 περίπου σελίδων και τελειώνει με τα παρακάτω λόγια: Κλείνοντας, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ΟΙΕΛΕ ουδέποτε διεκδίκησε την αποκλειστικότητα, ή τη μοναδικότητα των προτάσεών της. Προσ βλέπουμε στη συμπληρωματικότητα, στην από κοινού διαμόρφωση ποιοτικότερων προτάσεων μέσα από τη γόνιμη ανταλλαγή ιδεών με ολόκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα για το καίριο ζήτημα της αναβάθμισης του μορφωτικού και κοινωνικού ρόλου του Γενικού Λυκείου, εκτιμώντας ότι η συγκεκριμένη ερευνητική μας πρωτοβουλία μπορεί να γεννήσει ιδέες και προτάσεις στον κοινό στόχο για ένα ανθρώπινο και δημοκρατικό σχολείο. 4. http://www.oiele.gr/enhmerwsh/ereyna-toy-ine-gseeoiele-kai-ths-oiele-gia-to-neo-lykeio-kai-thn-prosbash-sthntritobathmia-ekpaideysh.html (Στο κάτω μέρος της σελίδας κατεβάστε την έρευνα σε pdf.) 6

Εκ διαμέτρου αντίθετη με τη θεώρηση του υπουργείου είναι και η προσέγγιση που παρουσιάζει η ΟΛΜΕ (20/05/2011) στις Θέσεις και Προτάσεις της ΟΛΜΕ για το «Νέο Σχολείο» - «Νέο Λύκειο» 5. Ξεχωρίζουμε την επισήμανση ότι στο προτεινόµενο σχέδιο για το Λύκειο δεν συνεξετάζονται καν µε έναν ενιαίο, συνολικό τρόπο το Γενικό και το Τεχνολογικό Λύκειο, καθώς και ότι στα κείµενα που έχουν δοθεί ως σήµερα στη δηµοσιότητα δεν περιλαµβάνεται το σύστηµα πρόσβασης στην Τριτοβάθµια εκπαίδευση, ενώ ταυτόχρονα το Λύκειο µετασχηµατίζεται ακόµη πιο δραστικά σε ένα ανταγωνιστικό και βαθµοθηρικό σχολείο. Η κριτική στάση απέναντι στις εξαγγελίες του υπουργείου συγκεντρώνεται σε έναν πίνακα, όπου διαπιστώνεται ότι: Συνολικά, οι συνέπειες αυτής της εκπαιδευτικής πολιτικής είναι καταλυτικές: Υποβάθμιση της γενικής/ανθρωπιστικής παιδείας και ενίσχυση της στροφής προς την εκμάθηση δεξιοτήτων. Καθιέρωση ως κυρίαρχων των κοινωνικών αξιών και των προτύπων της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας. Ένταση των κοινωνικών ανισοτήτων και διακρίσεων και περιορισμός της κοινωνικής κινητικότητας μέσω της εκπαίδευσης. Παροχή απλής κατάρτισης και πιστοποιημένων δεξιοτήτων σε ένα χαώδες σύμπαν αποσπασματικών πληροφοριών, που αδυνατούν να συγκροτηθούν σε συμπαγές και κριτικό εργαλείο κατανόησης του εαυτού, της κοινωνίας και του κόσμου. Μετατροπή της εκπαίδευσης από δημόσιο κοινωνικό αγαθό και υποχρέωση του κράτους σε εμπόρευμα. Προώθηση της ιδιωτικοποίησης σε όλο το εκπαιδευτικό φάσμα και η δραστική μείωση των δημόσιων επενδύσεων. Στενότερη σύνδεση της εκπαίδευσης, της επιστήμης, της έρευνας και της τεχνικής με τις επιδιώξεις των αγορών και την ανάγκη ανταγωνισμού των επιχειρήσεων. Στην συνέχεια οι συντάκτες του κειμένου αντικρούουν πειστικά ορισμένα από εκείνα τα ανακριβή στοιχεία που χρησιμοποιεί το υπουργείο ώστε να εξωραΐσει τα στατιστικά του συμπεράσματα και ακολουθεί η εναλλακτική εκπαιδευτική πρόταση παραπέμποντας στις αναλυτικές προτάσεις που έχει επεξεργαστεί η ΟΛΜΕ για μια συνολική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Το κείμενο καταλήγει παραθέτοντας τις βασικές κατευθύνσεις της εκπαιδευτικής µας πρότασης καθώς και ορισμένες εξειδικευμένες θέσεις για το Λύκειο και την Τεχνολογική Επαγγελματική Εκπαίδευση. Μπορεί εδώ να μην εμφανίζεται ακόμα μία ολοκληρωμένη πρόταση όπως στην περίπτωση των ιδιωτικών εκπαιδευτικών. Δεν παραβλέπουμε όμως το γεγονός ότι αυτές οι θέσεις της ΟΛΜΕ διακατέχονται καταρχήν από αυτοκριτική διάθεση, αφήνουν ανοικτό το περιθώριο για διάλογο και σίγουρα συμφωνούν σε αρκετά σημεία με τους συναδέλφους του ιδιωτικού τομέα, ως προς τις δομικές αδυναμίες του σχεδίου του υπουργείου (βλέπε απόσπασμα από την τοποθέτηση του κυρίου Μιχάλη Κουρουτού στην παρουσίαση της έρευνας -πρότασης της ΟΙΕΛΕ 6 ). Επειδή στη σκέψη των γονιών είναι πάντα «Πρώτα ο Μαθητής», περιμένουμε με αγωνία τον ευρύτερο διάλογο και ελπίζουμε σε ενιαίες προτάσεις. Ολοκληρώνοντας θα θέλαμε να τονίσουμε ότι, στον όποιο διάλογο, ο πρώτος στόχος θα πρέπει να είναι καταρχήν η διασφάλιση και βελτίωση της παρεχόμενης Δωρεάν Δημόσιας Παιδείας και κατ 5. http://www.alfavita.gr/artro.php?id=33281 6. http://www.diorismos.gr/dpages/news/viewnews.php?nid=10112 7

επέκταση η γενικότερη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος όμως πρέπει πριν απ όλα να εξασφαλίσει το Υπουργείο Παιδείας τον εσαεί, και όχι τον περιστασιακό, τρόπο χρηματοδότησης της πολύπαθης παιδείας μας. Μπορεί οι οικονομικές δυνατότητες του κράτους να είναι πλέον περιορισμένες, τουλάχιστον όμως οφείλει να προκρίνει ξεκάθαρες λύσεις για τα προβλήματα που απασχολούν την νεολαία μας. Όσο για εμάς τους γονείς, το κράτος θα έπρεπε να γνωρίζει ότι δεν θα ήταν δύσκολο να μας πείσει για τις προτάσεις του, αρκεί αυτές να βασίζονταν σε τεκμηριωμένες επιστημονικά θέσεις και όχι σε κούφια λόγια εντυπωσιασμού και σε προχειροφτιαγμένα κείμενα. Τέλος, για να συμβάλουμε και εμείς από την μεριά μας στην ανταλλαγή απόψεων, ορισμένα σημαντικά ζητούμενα για το Νέο Λύκειο είναι τα εξής: Οφείλουμε να στοχεύσουμε σε ένα Γενικό Λύκειο, το οποίο θα παρέχει ισότιμο απολυτήριο στους αποφοίτους του, θα απεξαρτητοποιείται από τις εισαγωγικές εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και ως κύριο μέλημά του θα έχει τη Γενική Παιδεία. Οφείλουμε να στοχεύσουμε, παράλληλα, στην αναβάθμιση του Τεχνικού Λυκείου (και εδώ θα δεχτούμε, υπό προϋποθέσεις, την εν μέρει εξάρτησή του από την τοπική κοινωνία), έτσι ώστε οι απόφοιτοι του Γυμνασίου να δυσκολεύονται στην τελική επιλογή μεταξύ των δύο Λυκείων. Οφείλουμε να επιδιώξουμε την παρουσίαση συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος όπου θα προηγείται, τουλάχιστον κατά ένα ακαδημαϊκό έτος, η εξειδικευμένη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η επίτευξη των στόχων των νέων αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών, και τα οποία βέβαια με τη σειρά τους θα έχουν ήδη ανακοινωθεί επίσημα. Τα προγράμματα σπουδών θα πρέπει να είναι ενιαία για όλη την επικράτεια, τουλάχιστον όσο αφορά το Γενικό Λύκειο και να υποστηρίζονται από τα αντίστοιχα βιβλία. Χωρίς να είμαστε εναντίον της αναβάθμισης της υλικοτεχνικής υποδομής των σχολείων, δεν πιστεύουμε πως πρέπει να καταργηθούν τα σχολικά βιβλία τα οποία, εξάλλου, δεν νομίζουμε ότι έχουν καταργηθεί σε καμία άλλη χώρα. Χωρίς, επίσης, να είμαστε αντίθετοι στη χρήση της τεχνολογίας, οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί στον τρόπο της εισαγωγής της στην τάξη. Υποστηρίζουμε την υπό όρους χρήση της και πάντα κάτω από την καθοδήγηση του ήδη επιμορφωμένου εκπαιδευτικού. Επίλογος Όσο και αν αυτό που κυρίως μας απασχολεί σε τούτη την παρέμβαση είναι η Δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ειδικότερα το Λύκειο, δεν μπορούμε να την αποκόψουμε από τις δύο υπόλοιπες (Πρωτοβάθμια, Τριτοβάθμια). Δεν μπορούμε δηλαδή να κρύψουμε τον προβληματισμό μας όταν παρατηρούμε, με την πιλοτική εφαρμογή των νέων μέτρων στην Πρωτοβάθμια, τα μικρότερα των παιδιών μας να βιώνουν υπέρμετρα την εντατικοποίηση στις σπουδές τους ήδη από την Α Δημοτικού. Ο προβληματισμός αυτός αυξάνει κατακόρυφα δε όταν ακούμε την ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ κυρία Τζίνα Πολίτη να λέει κατά την βράβευσή της από την Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων 7 : Τα τελευταία 20 χρόνια, επιτελούνται, ιδιαίτερα στις αγγλοσαξονικές χώρες, βαθύτατες αλλαγές στην τριτοβάθµια εκπαί- 7. http://www.avgi.gr/articleactionshow.action?articleid=614861 8

δευση, µε στόχο την κατάλυση του δηµόσιου χαρακτήρα της και την άµεση πρόσδεση της γνώσης στα συµφέροντα της αγοράς. Παρά τις έντονες διαµαρτυρίες και κινητοποιήσεις της πανεπιστηµιακής κοινότητας, οι αλλαγές αυτές, που µετέτρεπαν τα πανεπιστήµια σε επιχειρήσεις, επικράτησαν. [...] Ο λόγος για τον οποίο θέλησα να µιλήσω σήµερα είναι γιατί επίκειται η ψήφιση νοµοσχεδίου για την ανώτατη εκπαίδευση, το οποίο είναι φωτοκόπια των όσων έχουν ήδη εφαρµοστεί στα αγγλοσαξονικά πανεπιστήµια και αλλού. Μήπως τελικά η συνολική αντιμετώπιση των επί μέρους ζητημάτων της παιδείας, τα οποία μάλλον δεν μας τα παρουσιάζουν τυχαία έτσι αποσπασματικά, είναι ιδωμένη από λάθος σκοπιά; Κάνουμε έκκληση σε όλους τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων να αρνηθούν να εφαρμόσουν οτιδήποτε «Νέο» που συνδέεται μονομερώς με την εξυπηρέτηση της αγοράς, να ξεκινήσουν άμεσα διάλογο και να καταλήξουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα σε μια από κοινού αποδεκτή πρόταση, η οποία βεβαίως θα ενσωματώνει τα πιθανώς θετικά στοιχεία του «Νέου Σχολείου», αλλά ταυτόχρονα θα προωθεί, τεκμηριωμένα και ανθρωποκεντρικά, σαφείς λύσεις για τα προβλήματα που ταλανίζουν την παιδεία μας. Εμείς οι γονείς θα σταθούμε στο πλευρό σας για όσο διάστημα επιδείξετε αρετή και τόλμη. Την οικονομία μας φαίνεται ότι την χάσαμε, ας μη χάσουμε και την παιδεία μας! 26 Μαΐου 2011 Εισήγηση του Π. Γκόνη μέλους του Δ.Σ. του 2ου Γυμνασίου Αγίας Παρασκευής στην σύσκεψη-συζήτηση της Ένωσης Συλλόγων Γονέων & Κηδεμόνων Αγίας Παρασκευής 9