Μηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοση του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών Τεύχος 32 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010 Γιάννης Τσαρούχης 100 χρόνια από την γεννησή του
Σελίδα 2 O ζωγράφος και σκηνογράφος Γιάννης Τσαρούχης γεννήθηκε στον Πειραιά στις 13 Ιανουαρίου του 1910 και πέθανε στην Αθήνα στις 20 Ιουλίου του 1989. Ο Γιάννης Τσαρούχης διαμορφώνει μια προσωπική εκδοχή της έννοιας της ελληνικότητας, την οποία προσεγγίζει μέσα από τη λαϊκή παράδοση, τον Καραγκιόζη και τον Θεόφιλο, τη βυζαντινή τέχνη και τα διδάγματα του Κόντογλου, αλλά και την αισθητική και τις αρχές της αρχαίας ελληνικής ζωγραφικής, των τοιχογραφιών της Πομπηίας, των πορτρέτων του Φαγιούμ. Ο ίδιος πίστευε άλλωστε ότι "η παράδοση πρέπει να περάσει από πολλά στάδια για να γίνει πραγματική δύναμη". Το έργο του συνδυάζει τις επιρροές της μεσογειακής τέχνης με ευρωπαϊκά στοιχεία των μεγάλων δασκάλων της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, αλλά και των κινημάτων της σύγχρονης τέχνης και κυρίως του Φοβισμού. Συμβιβάζει Ανατολή και Δύση και καταλήγει σε ένα μοντέρνο Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ Μηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοση του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών Τζωρτζ 6 Αθήνα 106 77 Τεύχος 32 Φεβρουάριος 2010 Εξώφυλλο: Γιάννη Τσαρουχη Φλεβάρης ΕΚΔΟΤΗΣ Πάνος Β. Καπετανίδης 210 46 16 664 e-mail: panoskap@mycosmos.gr www.karagkiozis.com Γιάννης Τσαρούχης 100 χρόνια αϖό την γεννησή του ελληνικό αποτέλεσμα. "Χωρίς να μείνει στη γραφικότητα ή να μεταβληθεί σε ανθολόγιο εθνικών απηχήσεων, ο Τσαρούχης, υπακούοντας ίσως ασυνείδητά του σε μια λειτουργία ανθρωπισμού που υπάρχει μέσα στο ελληνικό φως, αγκάλιασε το ανθρώπινο σώμα και μαζί μ' αυτό προχώρησε να βρει την οριστική έκφρασή του." Η περίοδος της μαθητείας του δε κοντά στον Κόντογλου, όπου η υστεροβυζαντινή περίοδος με τα νεοελληνικά στοιχεία της, τα συναξάρια και τα παραμύθια της Ανατολής κεντρίζουν τη φαντασία του. Υπήρξε μάλιστα και βοηθός του για κάποιο διάστημα. «Το Βυζάντιο είναι ο αρχαίος κόσμος όπως διεσώθη με τα τραύματα της μοίρας» θα γράψει στην «Εϖιθεώρηση Τέχνης» το 1964. Ιδιαίτερη αίσθηση έκαναν στον Τσαρούχη οι φιγούρες του θεάτρου σκιών του Καραγκιόζη, κυρίως μέσα από το ιδίωμα του Σϖαθάρη και τις αφίσες του Δεδούσαρου, ενώ μελετούσε και την αρχαία ελληνική τέχνη, με βαθιά πίστη στην ενότητα που διαπνέει το ελληνικό πνεύμα και στις ρίζες όλης της νεότερης δυτικής τέχνης σ αυτό. Στους τύπους του θεάτρου σκιών, με τις δυσδιάστατες αεικίνητες φιγούρες,, όπως και στις εικόνες της αγιογραφίας, έβλεπε ότι μπορούσε «μέσα από ατέλειωτες θυσίες μορφών, να επιζήσει ο ελληνικός έρως και η ιερή πίστη, στον άνθρωπο των ανατολιτών», όπως είχε πει το 1964. Ο πολυμήχανος Καραγκιόζης με ότι τον συνιστά, ενσαρκώνει για το ζωγράφο τα ιδιοσυγκρασιακά γνωρίσματα του αστικοποιημένου Έλληνα ενώ ταυτόχρονα τα παρωδεί, όντας την ίδια στιγμή θύτης και θύμα των καταστάσεων από τις οποίες επιβιώνει παρά τις αντίξοες συνθήκες που τον πολιορκούν. Δε μιμείται το πρότυπό του αλλά το «θαυμάζει αδίστακτα» καθώς μπορεί να διακρίνει μέσα σ αυτό το πνεύμα του δυτικού μπαρόκ γοητευτικά μπολιασμένο με Μολιερικά γκροτέσκα στοιχεία, την ατμόσφαιρα του νεορομαντισμού ανάμεικτη με τόνους του ιταλικού μελοδράματος, βενετσιάνικα χαρακτηριστικά διασταυρωμένα με παραφράσεις των παραμυθιών της Χαλιμάς.
Όλος ο Τσαρούχης στο μουσείο Μπενάκη Διαρκεί έως τις 14 Μαρτίου και πρόκειται αναμφίβολα για το εικαστικό γεγονός της χρονιάς. Σελίδα 3 Έχουμε την εντύπωση ότι γνωρίζουμε το έργο του Γιάννη Τσαρούχη; Σφάλλουμε. Η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς 138 το αποδεικνύει περίτρανα. Η ζωγραφική του, ναι, μας είναι οικεία, μέσα από πολλές δημοσιεύσεις, αλλά και χάρη στην αχλύ που ακόμη προκαλεί ο μύθος του ίδιου του Τσαρούχη. «Θυσία Ιφιγένειας με σημερινά κοστούμια» και «Καφενείον "Ο Παρθενών"», δύο έργα του ζωγράφου τα οποία βλέπουμε πρώτη φορά. Είναι όμως τυχαίο το γεγονός ότι 20 χρόνια μετά τον θάνατό του, τούτη είναι η πρώτη αναδρομική έκθεση έργων του; Μάλλον όχι. Ο ίδιος την οραματιζόταν πολύ πριν πεθάνει. Όμως δεν ζητούσε ποτέ τίποτα. Πίστευε ότι η πολιτεία θα ενδιαφερόταν από μόνη της. Φευ. Ευτυχώς, πρόλαβε να φτιάξει το ίδρυμα που φέρει το όνομά του. Χάρη στην οικογένειά του, αλλά και λιγοστούς φίλους που το έχουν στηρίξει έμπρακτα, επιτελέστηκε έργο ουσιαστικό, χωρίς τυμπανοκρουσίες και κυρίως χωρίς την παραμικρή ποτέ επίσημη οικονομική βοήθεια. Οι άνθρωποι του ιδρύματος αξιοποίησαν αποτελεσματικά τα ευρωπαϊκά κονδύλια της «Κοινωνίας της Πληροφορίας» και κατέγραψαν, φωτογράφησαν, ψηφιακοποίησαν και τεκμηρίωσαν όχι μόνο τα έργα του Γιάννη Τσαρούχη που ανήκουν στη συλλογή τους, αλλά κι εκείνα που βρίσκονται σε μουσεία ή σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σαν τον Σέρλοκ Χολμς, η Νίκη Γρυπάρη, πρόεδρος του ιδρύματος και ανιψιά του Τσαρούχη, εντόπισε τα έργα που παρουσιάζονται τώρα υπό την επιμέλειά της στο Μουσείο Μπενάκη. Τα περισσότερα τα βλέπουμε για πρώτη φορά. Τους πήρε χρόνια να συγκεντρώσουν το υλικό. Κι αν δεν υπήρχε η συμπαράσταση του Δ.Σ. του Μουσείου Μπενάκη αλλά και του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τραπέζης Κύπρου, η έκθεση που εντάσσεται στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από τη γέννηση του Γιάννη Τσαρούχη (1910-1989) δεν θα γινόταν ποτέ. Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες δεν μας εξέπληξε η ανακοίνωση της Νίκης Γρυπάρη για την ενσωμάτωση του Ιδρύματος Γιάννη Τσαρούχη στο Μουσείο Μπενάκη. «Διατηρώντας την αυτονομία του», όπως τονίστηκε, το ίδρυμα και η «κληρονομιά» του ανήκουν πια στο Μουσείο Μπενάκη. Φυσικά, θα παραμείνει ο χώρος στο Μαρούσι και θα λειτουργεί καθημερινά. «Επειδή όλοι είμαστε θνητοί, έπρεπε να φροντίσουμε για το μέλλον», κατέληξε η Νίκη Γρυπάρη. Το Μπενάκη, που μετατρέπεται σε αληθινό θησαυροφυλάκιο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, δέχθηκε πρόσφατα άλλη μία μεγάλη δωρεά. Το μεγάλο ψηφιδωτό του Γ. Τσαρούχη, το οποίο φιλοτέχνησε το 1959-60 ύστερα από παραγγελία του Κωνσταντίνου Δοξιάδη, δωρήθηκε από τα παιδιά του στο μουσείο. Ήταν τοποθετημένο στο αίθριο του κτιρίου της Σχολής Δοξιάδη. Τώρα εντοιχίστηκε μόνιμα πια στη στοά της εισόδου του κτιρίου της οδού Πειραιώς. Και είναι αληθινό κόσμημα...
Σελίδα 4 Η αποκαλυπτική έκθεση με τα 680 έργα αναπτύσσεται χρονολογικά: ξεκινά από το 1917, όταν ο Τσαρούχης, εφτά χρονώ παιδί, ζωγράφιζε «Καράβια στο ηλιοβασίλεμα» και καταλήγει στο 1989, λίγο πριν από τον θάνατό του, με το έργο «Έρως εσταυρωμένος και Στέλλα Βιολάντη» που δημιούργησε για το θεατρικό του Ξενόπουλου. Το βλέπει κανείς στον πρώτο όροφο του Μουσείου Μπενάκη μαζί με τα υπόλοιπα έργα του για το θέατρο. Ο θεατής, έργο με το έργο, ανακαλύπτει τους πειραματισμούς και τις αναζητήσεις του, τη θεματολογία, τα θαρραλέα άλματα αλλά και τις «επιστροφές», τις χρωματικές κλίμακες και την ωριμότητά του. Συνειδητοποιεί τη σκέψη και την πνευματικότητα πίσω από τα έργα, τη βαθιά, ουσιαστική, πλούσια και παραγωγική του πορεία. Το ίδρυμα έχει τα περισσότερα από τα έργα της δεκαετίας του '30. Οχι όμως και των επόμενων δύο. Γι' αυτό και τα έργα του '40 και του '50 εντυπωσιάζουν. Εντοπίστηκαν τα περισσότερα τυχαία, καθώς «άλλαζαν» χέρια συλλεκτών. Ακόμη και οι Σόθμπις βοήθησαν στον εντοπισμό. Για παράδειγμα, τα χρόνια από το 1953 έως και το 1957 ο Γιάννης Τσαρούχης υπέγραψε αποκλειστική συμφωνία με την γκαλερί του Αλέξανδρου Ιόλα στη Νέα Υόρκη. Ακόμη και ένας τοίχος από το παλιό σπίτι της οικογένειας Βουρλούμη μαζί με μία από τις πόρτες του εκτίθενται. Ο Ανδρέας Βουρλούμης, πατέρας του Παναγή, ήταν στενός του φίλος. Μια μέρα που είχε γενέθλια, ο Τσαρούχης αποφάσισε να του κάνει δώρο-έκπληξη, ζωγραφίζοντας στον ασβεστωμένο τοίχο της πλινθόκτιστης κουζίνας έναν ναύτη. Χρησιμοποίησε και υλικά της κουζίνας: αβγά, καφέ, ζάχαρη και χώμα... Ο Παναγιώτης Βουρλούμης, πρόεδρος σήμερα του ΟΤΕ, έσωσε το έργο όταν το σπίτι στον Χολαργό γκρεμίστηκε... Τις πόρτες που ζωγραφίστηκαν αργότερα έσωσε ο αδελφός του Τσαρούχη, Μάριος. Στημένη έξοχα από τη Λίλη Πεζανού, η έκθεση διακόπτεται στη μέση για να τοποθετηθούν οι προβολές τεσσάρων κινηματογραφικών αφιερωμάτων: «Γ. Τσαρούχης. Σπουδή για πορτρέτο» του Δημήτρη Βερνίκου, «Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα» του Λάκη Παπαστάθη, «Γιάννης Τσαρούχης» από το Μονόγραμμα του Γ. Σγουράκη (σε σκηνοθεσία Ν. Τριανταφυλλίδη) και «Ο Πειραιάς του Γ. Τσαρούχη» του Φώτου Λαμπρινού. Συνοδεύεται από αναλυτικό κατάλογο (400 σελίδων) με κείμενα των Αγγελου Δεληβορριά, Νίκης Γρυπάρη, Ευγένιου Δ. Ματθιόπουλου, Αλέκου Λεβίδη, Παναγή Βουρλούμη, Ελγκας Καββαδία και Χλόης Ομπολένσκι. Πλαισιώνεται από εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές όλων των τάξεων.
«ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΙΩΝ ΣΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΟΛΥΘΕΑΜΑΤΑ» του Θωμά Αθ. Αγραφιώτη Εκπαιδευτικού Σελίδα 5 Η παιδαγωγική αξιοποίηση της τέχνης του νεοελληνικού Θεάτρου Σκιών ως «πολιτιστικό πρόγραμμα» στην εκπαίδευση (για παράδειγμα με την περίπτωση της Αποθέωσης) έχουμε αναφέρει και ξανά ότι πάντοτε είναι σωστό να συνοδεύεται από μια σειρά ποικίλων ακόμα εκδηλώσεων όπως: τακτική παρακολούθηση παραστάσεων Καραγκιόζη, συνεντεύξεις από τους καραγκιοζοπαίχτες, επισκέψεις στα μουσεία Θεάτρου Σκιών, κατασκευή φιγούρας/σκηνικών και κυρίως διεξαγωγή ερευνών, εκθέσεων και θεατρικών παραστάσεων από τους μαθητές και τις μαθήτριες. Στις παραπάνω δραστηριότητες εντάσσεται και το Πολυθέαμα, «μια σύνθετη πολιτιστική εκδήλωση, που αποτελεί συνδυασμό πολλών διαφορετικών καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων γύρω από ένα κοινό θεματολογικό άξονα. Έτσι η αφήγηση, το θέατρο (αυτοσχεδιασμός, δρώμενο, παράσταση), ο χορός, η μουσική, το τραγούδι, η εικαστική δημιουργία, η έκθεση φωτογραφίας και η προβολή (βίντεο και κινηματογράφος) εναλλάσσονται στο πολυθέαμα ορίζοντας ένα νέο σημειακό πολυ-χώρο. Ο στόχος όλων των μορφών τέχνης είναι κοινός, αφού όλες οι δραστηριότητες του πολυθεάματος εστιάζουν στο θέμα και στο περιεχόμενο της γιορτής-εκδήλωσης» (Μουγιακάκος Π.- Μώρου Αντ., Σχολικές & Πολιτιστικές Εκδηλώσεις Α -Στ Δημοτικού: Βιβλίο Δασκάλου, σ. 211). Η σχέση της τέχνης του Θεάτρου Σκιών με τα Πολυθεάματα έχει γίνει όλο και πιο έντονη κατά τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα, έχει ήδη επισημανθεί από σύγχρονο καθηγητή Θεατρολογίας ότι «το Θέατρο Σκιών, με την καθαρά μορφολογική του σημασία, μπορεί να μετεξελιχθεί σε τρόπο θεατρικής έκφρασης με αυτόνομη ή συνοδευτική χρησιμότητα και ως τέτοιο να ενταχθεί μέσα στο πλαίσιο των γενικότερων δραστηριοτήτων του Σχολείου (αξιοποίηση των τεχνικών του για την παρουσίαση ενός θεάματος). Κατά συνέπεια, οι μαθητές του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού μπορούν να παρακολουθήσουν θεάματα Θεάτρου Σκιών και να δημιουργήσουν ουσιαστικά επεισόδια από την ιστορία του είδους, μέσα στα πλαίσια μιας μουσειακής προσέγγισης, που λόγω ηλικίας ενδείκνυται για τα άτομα αυτής της κατηγορίας. Περισσότερο όμως από αυτόν το στόχο της απλής ψυχαγωγίας, το Θέατρο Σκιών μπορεί να αξιοποιηθεί σε όλο το φάσμα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ως μορφή Θεάτρου απαλλαγμένη από τα παραδοσιακά της στοιχεία (ήρωες, μουσική, θέματα) και ενσωματωμένη σε σύγχρονες προσεγγίσεις και σκηνικές αποδόσεις θεατρικών παραστάσεων, που υπερβαίνει τα στενά όρια του γηγενούς και διαχέεται στα πλαίσια των σύγχρονων μορφών πολυθεάματος (θεατρική παράσταση με στοιχεία χορού, με μουσική, με προβολή video, με Θέατρο Σκιών, με παντομίμα κ.τ.λ.)» (Γραμματάς Θόδωρος, Διδακτική του Θεάτρου, σ. 59-60). Διαχωρίζοντας τη θέση μας σχετικά με κάποιες από τις παραπάνω επισημάνσεις,
Οι Αργοναύτες στο θέατρο Προσκήνιο Μια περιπέτεια με ζωντανή μουσική, σκιές, κούκλες και ηθοποιούς από το Θίασο Ηλία Καρελλά Κάθε Κυριακή 11:30 π.μ οφείλουμε να τονίσουμε ότι η παρουσίαση των έργων του παραδοσιακού Καραγκιόζη δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να ενταχθεί (ούτε καν ως απλός υπαινιγμός) στα στενά δεδομένα «μιας μουσειακής προσέγγισης», ενώ δεν μπορεί σε καμία επίσης περίπτωση να περιοριστεί στα πλαίσια ενός στόχου «απλής ψυχαγωγίας». Οι περιορισμοί αυτής της μορφής αδικούν, υποβαθμίζουν και τελικώς αφήνουν αναξιοποίητη την αποδεδειγμένα υψηλή αισθητική και ψυχοπαιδαγωγική αξία του Θεάτρου Σκιών. Επιπροσθέτως όμως, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι «το βασικό σημείο αναφοράς της τέχνης αυτής είναι ακριβώς η σκιά, ενώ οι φιγούρες και τα σκηνικά αποτελούν τα βοηθητικά δομικά υλικά της. Με άλλα λόγια, αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι το Θέατρο Σκιών μπορεί να λειτουργήσει άνετα και χωρίς φιγούρες παρά μόνο με τις σκιές του σώματος ή άλλων αντικειμένων». Συνεπώς, η τέχνη του Θεάτρου Σκιών πράγματι δεν είναι δυνατό να περιοριστεί αποκλειστικά και μόνο στα δεδομένα του νεοελληνικού Καραγκιόζη, ο οποίος εξάλλου αποτελεί ένα μόνο από τα πολλά υποσύνολα του παγκοσμίου Θεάτρου Σκιών. Οι Έλληνες καραγκιοζοπαίχτες πάντως, κατά τα παλιότερα κυρίως χρόνια, οργάνωναν σύντομα έργα κουκλοθεάτρου, ταχυδακτυλουργικά κόλπα κ.τ.λ., τα οποία προηγούνταν συνήθως της κυρίως παράστασης του Καραγκιόζη διαμορφώνοντας έτσι μία Σελίδα 6 ιδιαίτερη μορφή Πολυθεάματος. Στη σημερινή εποχή από την άλλη, η «διάχυση» των (παραδοσιακών και μη) στοιχείων του Θεάτρου Σκιών σε διάφορες μορφές Πολυθεάματος είναι μια πολύ αξιόλογη και αποτελεσματική εκπαιδευτική πρακτική, η οποία αξιοποιείται πλέον με επιτυχία στις σχολικές εκδηλώσεις αλλά και σε πολλές ακόμα ιδιαίτερα πετυχημένες θεατρικές απόπειρες σύγχρονων καραγκιοζοπαιχτών (όπως π.χ. του Ηλία Καρελλά). Για την περίπτωση όμως όλων αυτών των σύγχρονων Πολυθεαμάτων, όπου τα επιμέρους καλλιτεχνικά δρώμενα συνυπάρχουν σε έναν ισότιμο διάλογο, αποτελεί σημαντική πρόκληση το να μπορέσει το Θέατρο Σκιών να «κυριαρχήσει» έναντι των άλλων μορφών τέχνης (όπως π.χ. ο χορός στην περίπτωση της Αποθέωσης, η προβολή video κ.τ.λ.), με κύριο σκοπό ο «Καραγκιόζης» να τεθεί σε θέση μεγαλύτερης ισχύος, έχοντας υπό τον καλλιτεχνικό του έλεγχο όλες αυτές τις υπόλοιπες μορφές τέχνης σε κάθε Πολυθέαμα. ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Αγραφιώτης Θωμάς, Το νεοελληνικό Θέατρο Σκιών ως μέσο αγωγής των μαθητών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης- χριστιανοπαιδαγωγική θεώρηση, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2008, σ. 27. Γραμματάς Θόδωρος, Διδακτική του Θεάτρου, εκδ. Τυπωθήτω- Γιώργος Δάρδανος, Αθήνα 2001. Μουγιακάκος Π.- Μώρου Αντ., Σχολικές & Πολιτιστικές Εκδηλώσεις Α -Στ Δημοτικού: Βιβλίο Δασκάλου, εκδ. Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα 2007.
Σελίδα 7 H τρομοκρατία της γρίϖης Kαταστροφικές οι συνέϖειες στα (ϖαιδικά κυρίως) θεάματα Έρευνα για την κήρυξη ϖανδημίας Η1Ν1 ζητούν μέλη του Συμβουλίου της Ευρώϖης Α.Π.Ε. Οι φαρμακευτικές εταιρείες κατηγορούνται ότι «υϖοκίνησαν την κατασϖατάληση ϖόρων» Στρασβούργο Μέλη του Συμβουλίου της Ευρώϖης ζητούν τη σύσταση εϖιτροϖής ϖου θα εξετάσει «την αϖειλή για την υγεία αϖό τις ψευδείς ϖανδημίες», έϖειτα αϖό καταγγελίες ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκανε λάθος να κυρήξει συναγερμό για τη νέα γρίϖη Η1Ν1. Το θέμα θα συζητηθεί στα τέλη Ιανουαρίου στο Στρασβούργο, δήλωσε την Πέμϖτη ο Βόλφγκανγκ Βόνταργκ, μέλος του Συμβουλίου της Ευρώϖης και εϖιδημιολόγος. Ο Βόνταργκ είχε δεχθεί σφοδρές εϖικρίσεις όταν υϖοστήριξε ότι ο Π.Ο.Υ. κήρυξε λανθασμένα ϖανδημία «υϖό την ϖίεση των εργαστηρίων». Ο Γερμανός σοσιαλιστής θέλει το Συμβούλιο της Ευρώϖης να ζητήσει αϖό τα μέλη του να διενεργηθούν «έρευνες για τις εϖιϖτώσεις της κατάστασης ϖανδημίας και του κόστους της σε εθνικό και ευρωϖαϊκό εϖίϖεδο». Σε κείμενο ϖου υϖογράφεται αϖό βουλευτές δέκα χωρών, ο Βόνταργκ αναφέρει ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες «υϖοκίνησαν την κατασϖατάληση ϖόρων ϖου ϖροοριζόταν για την υγεία, ϖρος όφελος αναϖοτελεσματικών στρατηγικών εμβολιασμού» και «εξέθεσαν χωρίς λόγο εκατομμύρια υγιείς ανθρώϖους στους κινδύνους των άγνωστων ϖαρενεργειών των εμβολίων, ϖου δεν ήταν εϖαρκώς δοκιμασμένα». Η διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Μάργκαρετ Τσαν, ϖαραδέχθηκε ότι δεν έχει ακόμα εμβολιαστεί ενάντια στον ιό Η1Ν1. «Έχω ζητήσει αϖό την ιατρική υϖηρεσία μου να με ενημερώσει ϖου μϖορώ να εμβολιαστώ», (!!!) αϖάντησε η Μάργκαρετ Τσαν, ερωτηθείσα αϖό δημοσιογράφους εάν έχει εμβολιαστεί, ϖροσθέτοντας ότι βεβαίως θα κάνει το εμβόλιο. Το καλύτερο εμβόλιο για όλες τις ασθένειες είναι το γέλιο! Ο Ιπποκράτης πίστευε στην θεραπευτική αξία του γέλιου. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, ο άνθρωπος είναι το μόνο γελαστικόν ζώον. Το γέλιο έχει άμεση επίδραση στο αμυντικό σύστημα του ανθρώπου. Με το γέλιο βαθαίνει η αναπνοή μας. «Παιδιά που αναρρώνουν σε νοσοκομεία και υποβάλλονται σε χημειοθεραπείες ανταποκρίνονται καλύτερα στην αγωγή και καταναλώνουν λιγότερα αναλγητικά όταν καθημερινά ψυχαγωγούνται» (από το βιβλίο του γιατρού ολιστικής θεραπευτικής Αλέξανδρου Λουπασάκη: «Γέλιο η καλύτερη θεραπεία»).
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΙΩΝ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΤΡΙΝΟΣ ΣΤΟ 1ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΈΝΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Σελίδα 8 Το Ελληνικό Παραδοσιακό Θέατρο Σκιών Χρήστος Πατρινός συμμετείχε στο 1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο της Πανελλήνιας Ένωσης Εκπαιδευτικών Πολιτιστικών Θεμάτων (Π.Ε.Ε.ΠΟ.ΘΕ.), που πραγματοποιήθηκε από τις 8 μέχρι τις 10 Ιανουαρίου 2010 στις Σχολές Μωραΐτη στο Ψυχικό. Το θέμα του Συμποσίου έφερε τον τίτλο «Όταν οι τέχνες συνομιλούν στο σχολείο». Η εργασία με τίτλο «Γνωρίζω το Λαϊκό Θέατρο Σκιών» απέσπασε πολλά εποικοδομητικά σχόλια και τη θετική κριτική των συνέδρων, αναγνωρίζοντας παράλληλα την προσπάθεια για τη διατήρηση και διάσωση της Λαϊκής μας Τέχνης. Το εκπαιδευτικό-πολιτιστικό πρόγραμμα «Γνωρίζω το Λαϊκό Θέατρο Σκιών» υλοποιήθηκε κατά τα έτη 2008-2009 και 2009-2010 από κοινού με το Τμήμα Πολιτιστικών Θεμάτων της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Αιτωλοακαρνανίας και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αιτωλοακαρνανίας. Το Ελληνικό Παραδοσιακό Θέατρο Σκιών «Χρήστος Πατρινός» πραγματοποίησε επισκέψεις σε 40 Δημοτικά Σχολεία, Νηπειαγωγεία και Ειδικά Σχολεία του Νομού και παρουσίασε παραδοσιακά έργα Καραγκιόζη ενώ η προσπάθεια πρόκειται να συνεχιστεί με νέο καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Οι παραστάσεις αποτελούσαν εξ ολοκλήρου θέαμα Καραγκιόζη κατά το κλασσικό πρότυπο και πλαισιώνονταν από σχετικές διαλέξεις και συζητήσεις. Ιδιαίτερη μέριμνα δόθηκε στη γνησιότητα της παραδοσιακής μορφής των έργων και στην πιστότητα των κειμένων. Επιπλέον καταβλήθηκε προσπάθεια για την αξιοποίηση του Θεάτρου Σκιών ως εποπτικό μέσο στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία και εφαρμόστηκε ειδικό πρόγραμμα διδασκαλίας με χρήση της μεθόδου project και θέμα «Το Θέατρο Σκιών». Στόχος του Θεάτρου Σκιών του «Χρήστου Πατρινού» είναι να εμφυσήσει στους μαθητές το πνεύμα της άμιλλας προς τα πρότυπα του παρελθόντος, να τους καλλιεργήσει ηθικά, πνευματικά και πολιτιστικά και να ενισχύσει το πνεύμα της συλλογικότητας και της συνεργασίας. Η λαϊκή παράδοση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού μας και οφείλουμε να τη διατηρήσουμε ζωντανή και αναλλοίωτη, διότι όπως έγραφε ο Πλούταρχος «Καλόν πασι τά οικεια κοσμειν καί σώζειν» (= Είναι ωραίο για όλους να τιμούν και να διασώζουν καθετί δικό τους). Διαγωνισμός φιγούρας για νέους έως 30 ετών Οι καλύτερες φιγούρες θα μπουν σε ημερολόγιο. Συμμετοχές μέχρι τέλος Μάη σε καλή ψηφιακή φωτογραφία στον Καλλιτεχνικό Διευθυντή Κων/νο Κουτσουμπλή Τα καλύτερα άρθρα, συνεντεύξεις έρευνες για το θέατρο σκιών για την εφημερίδα θα περιληφθούν σε πανηγυρικό τεύχος των εκδόσεων Φαρφουλάς! (συμμετέχουν όλες οι ηλικίες) Στείλτε μέχρι τέλος Μάη
Το Θέατρο Σκιών του Πάνου Καπετανίδη Σελίδα 9 στην Γερμανία 20 χρόνια μετά την προηγούμενη επίσκεψή του στην Γερμανία, (1990) ο Πάνος Καπετανίδης με τον Καραγκιόζη του επισκέφθηκε αυτή τη φορά το Φρέχεν της Κολωνίας, στις 24 Γενάρη, προσκαλεσμένος από τον Σύλλογο Γονέων του Σχολείου της περιοχής. Η ιδέα ήταν της δασκάλας των Ελληνικών του Γερμανικού αυτού σχολείου Μαρίνας Ψωμιάδου, και η επιτυχία όπως ήταν αναμενόμενο ήταν μεγάλη. Η Δημοτική θεατρική αίθουσα ήταν κατάμεστη, (πάνω από 500 άτομα), ενώ ο Σύλλογος, με την αμέριστη συμπαράσταση των γονέων της Ελληνικής κοινότητας, είχε φροντίσει να φιλέψει τους παρευρισκόμενους με παραδοσιακά γλυκά της πατρίδας, που οι ίδιοι έφτιαξαν, καφέ, αναψυκτικά, αλλά και φρεσκοψημένα σουβλάκια, ώστε να ταιριάζει απόλυτα η ρήση του Καραγκιόζη «Θα φάμε, θα πιούμε και νηστικοί θα κοιμηθούμε». Τόσο η υποδοχή όσο και φιλοξενία του Πάνου και της Κικής στο Φρέχεν ήταν αξέχαστη ενώ το θερμό αγκάλιασμα του Ελληνογερμανικού κοινού, ζέστανε την παγωμένη ατμόσφαιρα της χιονισμένης πόλης. Δεν άργησαν και οι προτάσεις για επανάληψη του γεγονότος τόσο από τον διοργανωτή Σύλλογο όσο και από τον Σύλλογο γειτονικού σχολείου κα ενός Γερμανικού φορέα διοργάνωσης εκδηλώσεων. Τα παιδιά αγόρασαν και φιγούρες του Πάνου και την άλλη μέρα στο σχολείο άρχισαν να παίζουν στα διαλείμματα μεταξύ τους, λέγοντας όσες «ατάκες» θυμόντουσαν από την παράσταση. Η εγκάρδια φιλοξενία συμπληρώθηκε με ξενάγηση στην Κολωνία (ένα τέταρτο δρόμος από το Φρέχεν), από τον Πρόεδρο του Συλλόγου Κώστα Χαραλαμπίδη, που αν δεν υπήρχε βιντεοσκόπηση, δεν θα μπορούσαμε να συγκρατήσουμε τις πάμπολλες πληροφορίες που μας έδινε. Η πανέμορφη παλιά πόλη της Κολωνίας, ή ότι επιβίωσε (βλέπε αναστηλώθηκε ) από αυτήν, μετά τους βομβαρδισμούς του Β Παγκοσμίου Πολέμου, που καταστρέψανε σχεδόν όλη
Σελίδα 10 την πόλη, εκτείνεται γύρω από τον Καθεδρικό, στα νότια προς τη δυτική όχθη του Ρήνου, ενδείκνυται για ατελείωτες βόλτες στα στενά, λιθόκτιστα σοκάκια της, με τις μικρές, χαριτωμένες πλατείες, τα εντυπωσιακά, πολύχρωμα κτίρια του 19ου αιώνα και τα ολοζώντανα μπαρ και εστιατόρια που σερβίρουν ολόφρεσκη, τοπική μπύρα Kölsch - από το όνομα της τοπικής, ιδιότυπης διαλέκτου. Στα δρομάκια γυρόφερναν ακόμα αρκετά «πτώματα» - όπως ονόμαζε ο Πρόεδρος τους ξεχασμένους μασκαράδες από το καρναβάλι που ξεκίνησε την προηγούμενη μέρα. Σε όλη τη βόλτα, ψηλά - ψηλά ξεχώριζε ο Καθεδρικός ναός «Ντομ», που όσο πλησιάζαμε γινόταν πιο επιβλητικός. Όταν το βλέμμα που ξεκινά από το έδαφος και ανεβαίνει αργά προς τον ουρανό τοσο αργά, σχεδόν φοβισμένα, δεν πρέπει να υπάρχει στιγμή που η λέξη δέος να μπορεί να περιγράψει καλύτερα από αυτήν. Σε όσες φωτογραφίες κι αν τον έχεις δει, όσο υποψιασμένος κι αν ξεκινήσεις, την πρώτη φορά που τον αντικρίζεις σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια, με τα 157 μέτρα των πύργων του, που κάποτε του χάρισαν τον τίτλο του ψηλότερου κτιρίου του κόσμου, να υψώνονται πάνω σου αγγίζοντας τον ουρανό, σχεδόν τρομάζεις. Κτισμένος (για την ακρίβεια, ολοκληρωμένος) μόλις το 1880, ο Καθεδρικός της Κολωνίας δεν είναι απλά σύμβολο της πόλης. Είναι πιο διάσημος από την ίδια την πόλη που τον φιλοξενεί. Είναι, επίσης, ο ναός των ρεκόρ: Η μεγαλύτερη γοτθική εκκλησία της Ευρώπης, με τους δεύτερους ψηλότερους πύργους στον κόσμο, και τη μεγαλύτερη αναλογία ύψους - πλάτους από κάθε άλλη μεσαιωνική εκκλησία, που επιβίωσε δεκατέσσερις βομβαρδισμούς κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ η πόλη γκρεμιζόταν. Λέγεται ότι εδώ φυλάσσονται και τα οστά των Τριών Μάγων - ναι, εκείνων με τα δώρα. Αυτό για το οποίο (θα έπρεπε να) είναι διάσημη η πόλη, όμως, είναι η αγάπη της για τις τέχνες, που εκφράζεται στα αμέτρητα, άκρως ενδιαφέροντα μουσεία και τις γκαλερί της, το Μουσείο μοντέρνας τέχνης Ludwig, ακριβώς δίπλα (δυστυχώς πολύ δίπλα) στον Καθεδρικό, που φιλοξενεί μια από τις μεγαλύτερες συλλογές pop art στην Ευρώπη αλλά και το πρωτότυπο Μουσείο Farina, που αποτίει το δέοντα φόρο τιμής στον τόπο όπου γεννήθηκε η κολόνια. Το Eau de Cologne σημαίνει στα γαλλικά «νερό της Κολωνίας» και το κτίριο είναι το παλιό εργοστάσιο 4711 του αρωματοποιού που το δημιούργησε, στις αρχές του 18ου αιώνα. Σήμερα, το μουσείο που φέρει το όνομά του είναι, φυσικά, μουσείο αρωματοποιίας και σε πρωτοτυπία το συναγωνίζεται μόνο το Μουσείο Σοκολάτας στις όχθες του Ρήνου, που δυστυχώς λόγω Κυριακής ήταν κλειστό. Φεύγοντας την άλλη μέρα για το διεθνές αεροδρόμιο του Ντίσελντορφ, στο μυαλό μας κουβαλήσαμε τις ωραίες αναμνήσεις από την παράσταση και το ωραίο, ζεστό κοινό των παιδιών και της Ελληνικής κοινότητάς αλλά και της καταπληκτικής ξενάγηση στην Κολωνία. Μοναδική παραφωνία ήταν το κόστος του υπέρβαρου. Παρά του ότι είχαμε πάρει τα απολύτως απαραίτητα, για τα 23 κιλά του υπέρβαρου πληρώσαμε στην αεροπορική εταιρία μόνο για την μετάβαση 366 (!!!)
Η Βασιλόπιττα του Καραγκιόζη Σελίδα 11 Τριάντα κομμάτια πίττα κόπηκαν στην Πίττα του Καραγκιόζη που κόπηκε στο Σωματείο μας την Τρίτη 12 Γενάρη στα γραφεία του Σωματείου μας. Τιμή για μας ήταν η παρουσία του Προεδρείου του αδελφού Συλλόγου Νεάπολης - Εξαρχείων «Γειτονιά», με επικεφαλής τον Πρόεδρο Νίκο Καλτσούνη την θρυλική Γραμματέα Κάτια Σαββίδου και την Ταμία Βίκη Τσιάρα που ήταν η «συντυχερή» της βραδιάς, αφού το μαχαίρι του Προέδρου Πάνου Καπετανίδη που έκοβε την βασιλόπιττα, έκοψε στη μέση το χρυσό φλουρί ανάμεσα στο κομμάτι της και εκείνο του Μιχάλη Ταυλάτου. Στην εκδήλωσή της κοπής της πίτας, εκτός τους πολλούς νέους παραβρέθηκε από τους Βετεράνους Καραγκιοζοπαίκτες, ο επίτιμος μας Μίμης Αθανασίου - Μάνος