Αντιμετωπίστε την ημικρανία με φυσικό τρόπο! Αντιμετωπίστε την ημικρανία με φυσικό τρόπο!

Σχετικά έγγραφα
Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών

Πονοκέφαλος Ημικρανία

Εθισμός σημαίνει απώλεια ελέγχου, σε οποιαδήποτε ουσία και αν αναφέρεται (αλκοόλ, ναρκωτικά, κάπνισμα κτλ).

Ο ρόλος του Κρανιοϊερού Συστήματος

ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας

Οι εμβοές ή βουητό στα αυτιά, είναι η αίσθηση ήχου στα αυτιά ή το κεφάλι, που δεν προκαλείται από εξωτερική πηγή.

Σύνδρομο της Κροταφογναθικής Άρθρωσης

Stress & Πόνος συνδέονται; μέρος 6ο

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ

Δυσλειτουργία του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ)

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου

ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ ΤΡΙΔΥΜΟΥ ΝΕΥΡΟΥ. Νευραλγία τρίδυμου ν.

ΙΑΤΡΕΙΟ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ ΚΑΙ ΗΜΙΚΡΑΝΙΩΝ

Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία)

"LESS IS MORE" Less is more

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές...

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Επιλόχειος κατάθλιψη

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΗΜΙΚΡΑΝΙΕΣ. Ημικρανίες. Ημικρανία Πονοκέφαλος Στατιστικά Οι Ημικρανίες είναι. Ημικρανία-Πονοκέφαλος: Συμπτώματα Ορισμένοι άνθρωποι

Η πολύ σημαντική λειτουργία για τον άνθρωπο

Σύνδρομο Κροταφογναθικής άρθρωσης - Μια διαφορετική προσέγγιση!

ΣΥΧΝΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ. Άσκηση και τρίτη ηλικία Μάθημα Επιλογής Κωδικός: 005 Εαρινό εξάμηνο 2015

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού

ΒΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ

ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ - ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ. Χρόνιος πόνος σχεδιασμός ενός αποτελεσματικού πλάνου θεραπείας!

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια

Εθισμοί και εξαρτήσεις νέων. Δημιουργία Αθηνά Σφέικου

Εφαρμοσμένη Διατροφική Ιατρική

ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ Trigger Points: Mια τεχνική που αφοπλίζει τον πόνο

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

ΛΟΓΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ

Οσφυαλγία-Ισχιαλγία ( Πόνος στη µέση )

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ

Κρανιακή Οστεοπαθητική

2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Κατερίνα Μιχοπούλου Γ 3 Σχ. έτος

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

02/06/15. Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω.

Το πρόσωπο είναι ο καθρέφτης των συναισθημάτων και των σκέψεων μας.

Εγκέφαλος-Αισθητήρια Όργανα και Ορμόνες. Μαγδαληνή Γκέιτς Α Τάξη Γυμνάσιο Αμυγδαλεώνα

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ

Ερευνητική εργασία project. 2ο ΕΠΑΛ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ ΤΜΗΜΑ: Α3 ΣΧ.ΕΤΟΣ «ΤΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ: Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ;» Υποθέμα: ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

ΑΒΟΥΡΗΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΩΝ & ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΩΡΛ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ METROPOLITAN

ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΤΑΣΗΣ. Αιτιολογία

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΠΛΑΧΝΩΝ! Οι συνέπειες του περιορισμού στη κινητικότητα. και στην έμφυτη κινητικότητα των σπλάχνων!

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω;

Κράμπα. Παράγοντες πρόκλησης μυϊκής κράμπας

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια

Πρόλογος Οδηγίες για εφαρμογή Επίλογος Θέματα για έρευνα Θέματα για συζήτηση... 32

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

Εμβόλιο Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη (Td/Tdap)

Αιτιοπαθογένεια της νόσου

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3

Για ένα καλύτερο ύπνο! Για ένα καλύτερο ύπνο!

ΕΘΙΣΜΟΣ. Κατηγορίες: Τσιγάρο Καφές Φαγητό Σεξουαλική επαφή

Στέφανος Πατεράκης. Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσικοθεραπείας

Γράφει: Νίκος Δ. Χαΐνης, Πνευμονολόγος

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ

Θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας και να τον ρωτήσετε εάν θα πρέπει να εξεταστείτε για Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα

Ποιες είναι οι διαταραχές που συνδέονται με την ψυχολογία μας;

Stress - Ένας εσωτερικός εχθρός

Γενικά. Πειράματα έδειξαν ότι εκείνα τα νεογέννητα που είχαν περισσότερα χάδια, αναπτύσσονταν και μάθαιναν γρηγορότερα.

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Cold Lazer LLLT η πράσινη θεραπεία του 21ου αιώνα

ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Η ΥΠΕΡΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΒΛΑΠΤΕΙ!

η λύση στο πρόβληµα της κυτταρίτιδας Συµπλήρωµα διατροφής µε ω3 - ω6, βιταµίνες Β6 & Ε και φυτικά εκχυλίσµατα

ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΠΥΣΤΩΘΗΚΕ ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Άσκηση και Αποκατάσταση Νευρομυϊκών Προβλημάτων

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Νεανική Δερματομυοσίτιδα

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Η ιδανική κατάσταση του ανθρώπινου σώματος αλλάζει, καθώς περνάει από διαφορετικές. φάσεις. Σκεφτείτε πως λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα μια μέρα.

Μυϊκές θλάσεις και αποκατάσταση ΠΗΔΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΦΑΑ ΚΟΜΟΤΙΝΗΣ

Συνδρομο Περιοδικου Πυρετου Με Τραχηλικη Λεμφαδενιτιδα, Φαρυγγοαμυγδαλιτιδα Και Αφθωδη Στοματιτιδα (PFAPA)

Ο πόνος είναι στο μυαλό μας!

Τι είναι οστεοπόρωση;

ΔΑΜΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. Βιολογία A λυκείου. Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαριλένα Ζαρφτζιάν Σχολικό έτος:

Τι είναι το γλαύκωμα;

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΑΛΤΡΕΞΟΝΗ (NALTREXONE) ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ Η Ναλτρεξόνη

Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις

ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Μηχανικές ιδιότητες των οστών

John Noa Worts No1 Υγεία & Ομορφιά

Transcript:

Αντιμετωπίστε την ημικρανία με φυσικό τρόπο! Αντιμετωπίστε την ημικρανία με φυσικό τρόπο! Η Ημικρανία αποτελεί μια ιδιαίτερα δυσάρεστη κατάσταση. Χαρακτηρίζεται από σοβαρούς πονοκεφάλους που καλύπτουν το ένα ημισφαίριο της κεφαλής, αλλά έχει και άλλα συνωδά συμπτώματα. Παλαιότερα η ημικρανία θεωρούνταν ψυχολογική διαταραχή, σήμερα πλέον, είναι αναγνωρισμένη ως νευρολογική κατάσταση που επηρεάζει περίπου το 10% του πληθυσμού, ενώ μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των ασθενών που έχουν γενετική προδιάθεση. Στην πλειοψηφία τους οι ασθενείς είναι γυναίκες, από τις οποίες περίπου οι μισές συσχετίζουν τις ημικρανίες με τον ορμονικό τους κύκλο. Η ακριβής αιτία είναι άγνωστη, εντούτοις οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι κρίσεις έχουν να κάνουν με «χημικές αλλαγές» στον Εγκέφαλο. Σε αυτές τις αλλαγές εμπλέκονται αιμοφόρα αγγεία και συγκεκριμένα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου.

Πολύ συχνά η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί την πρώτη γραμμή αντιμετώπισης των συμπτωμάτων, παρόλο που πιο φυσικές επιλογές φαίνεται να είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, αποτελεσματικές. Πρόσφατη μελέτη χώρισε 91 ενήλικες πάσχοντες από ημικρανία σε τρείς ομάδες για λόγους σύγκρισης. Στη μία ομάδα χορηγήθηκε topiramate (Topamax), εγκεκριμένο φάρμακο για τη πρόληψη και αντιμετώπιση της ημικρανίας στις Η.Π.Α. Στη δεύτερη ομάδα οι συμμετέχοντες εκτελούσαν πρόγραμμα ασκήσεων 40 λεπτών της ώρας, τρείς φορές την εβδομάδα. Οι συμμετέχοντες στη τρίτη ομάδα στη περίοδο της αξιολόγησης συμμετείχαν σε πρόγραμμα χαλάρωσης. Μετά από τρείς μήνες τα αποτελέσματα δεν έδειξαν σημαντικές διαφορές όσο αφορά την αποτελεσματικότητα μεταξύ των τριών ομάδων. Υπήρξε μείωση των συμπτωμάτων και στις τρείς ομάδες. Εντούτοις υπάρχει μια σημαντική παράμετρος που δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας. Η πρόκληση σημαντικών παρενεργειών από την μακροχρόνια χρήση της φαρμακευτικής αγωγής σε αντίθεση με τις άλλες επιλογές. Για παράδειγμα στις παρενέργειες από το φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε στη συγκεκριμένη περιλαμβάνονται ναυτία, διάρροια και κόπωση. μελέτη Τα ερωτήματα που πρέπει να απαντήσουμε στη πραγματικότητα είναι: Θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το σύμπτωμα, ή να επηρεάσουμε την αιτία του προβλήματος;

Υπάρχουν πολλά και καλά φάρμακα για να προλάβουν ή να σταματήσουν τον πονοκέφαλο. Είναι, όμως, αυτός ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης; Προτιμούμε να αντικαταστήσουμε τον φυσικό αμυντικό μηχανισμό του σώματός μας με «ειδικά φάρμακα», ή να τον ενισχύσουμε ώστε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αποτελεσματικά, όπως οποιονδήποτε ειδικό; εκείνος ξέρει καλύτερα από τον Προς αυτή τη κατεύθυνση, δηλαδή της βελτίωσης της λειτουργικότητας του κεντρικού νευρικού συστήματος και ως εκ τούτου της ενίσχυσης με φυσικό τρόπο του αμυντικού μηχανισμού του οργανισμού, δραστηριοποιείται η Κρανιοϊερή Θεραπεία του Dr John Upledger.

Η Κρανιοϊερή Θεραπεία είναι μία ήπια, μη φαρμακευτική, θεραπεία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά για την θεραπευτική αγωγή πολλών παθήσεων σε όλες τις ηλικίες. Είναι εξαιρετικά ήπια, μη επεμβατική και δεν προκαλεί δυσφορία ή ενόχληση στον ασθενή ούτε ενέχει κινδύνους ή αντίθετες παρενέργειες. Συμπληρωματικά, ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθεί ένα πρόγραμμα αεροβικής άσκησης. Δραστηριότητες, δηλαδή, μικρής έντασης, αλλά μεγάλης αξίας. Η άσκηση κάνοντας στατικό ποδήλατο, περπάτημα,κολύμπι κ.α. είναι δραστηριότητες που δεν κουράζουν, αλλά προκαλούν την παραγωγή ενδορφίνης, της χημικής, δηλαδή, ουσίας του σώματος που ελαττώνει τον πόνο και βελτιώνει την διάθεση. ΠΗΓΗ: To Your Health July, 2012 (Vol. 06, Issue 07) Say No to Migraine Medication and Yes to Natural Care

Δυστονία Δυστονία

Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών προκαλώντας ανεξέλεγκτες επαναλαμβανόμενες ή στροφικές κινήσεις του προσβεβλημένου τμήματος του σώματος. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή σοβαρά, επηρεάζοντας την καθημερινότητα του ασθενή. Η δυστονία κατατάσσεται σε κατηγορίες, δηλαδή μπορεί να είναι γενικευμένη, εστιακή, τμηματική και άλλες λιγότερο συχνές κατηγορίες. Η πιο συνηθισμένη είναι η εστιακή, όπου έχει επηρεαστεί ένα μέρος του σώματος. Στη γενικευμένη έχει επηρεαστεί το μεγαλύτερο τμήμα ή όλο το σώμα, ενώ στη τμηματική δυστονία έχουν επηρεαστεί δυο ή περισσότερες γειτονικές περιοχές του σώματος. Ορισμένοι τύποι δυστοκίας έχουν κληρονομική προδιάθεση.

Συμπτώματα δυστονίας Ακούσιες μυϊκές συσπάσεις που προκαλούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή παραμορφωμένη στάση. Συνήθως ξεκινά από το πόδι, το χέρι ή τον λαιμό. Μπορεί να συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας όπως για παράδειγμα στο γράψιμο. Επιδεινώνεται με το άγχος, τη κούραση ή την ταραχή. Γίνεται περισσότερο αισθητή με τη πάροδο του χρόνου. Ο αντίκτυπος της δυστονίας στη ποιότητα της ζωής του ασθενή ποικίλλει ανάλογα με το τμήμα του σώματος που έχει επηρεαστεί, το είδος της δυστονίας και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Οι περιοχές του σώματος που ενδέχεται να επηρεαστούν είναι: Τα βλέφαρα. Ανοιγοκλείνουν απότομα ή προκαλούνται ακούσιες συσπάσεις στα βλέφαρα που κλείνουν τα μάτια (βλεφαρόσπαμος) καθιστώντας τον πάσχοντα λειτουργικά τυφλό. Αυχένας. Στην αυχενική δυστονία, η σύσπαση στρέφει το κεφάλι προς μια κατεύθυνση ή το έλκει προς τα εμπρός ή προς τα πίσω. Συχνά προκαλείται πόνος. Πρόσωπο, κεφάλι και αυχένας. Στη κρανιοπροσωπική δυστονία επηρεάζονται οι μύες του προσώπου, ενώ στην στοματογναθική

δυστονία επηρεάζεται η κίνηση της γνάθου ή της γλώσσας, προκαλώντας προβλήματα στην ομιλία ή δυσκολία στη κατάποση. Φωνητικές χορδές. Επηρεάζονται οι μύες που ελέγχουν τις φωνητικές χορδές (σπασμωδική δυσφωνία), προκαλώντας σφιχτή ή ψιθυριστή φωνή. Χέρι και αντιβράχιο. Ορισμένοι τύποι δυστονίας προκύπτουν μόνο μετά από επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες. Στη δυστονία του μουσικού για παράδειγμα μπορεί να επηρεαστεί η ικανότητα να παίξει συγκεκριμένο μουσικό όργανο. Σε συγγραφέα η ικανότητα να γράψει επηρεάζεται από τον σπασμό των μυών στο χέρι και το αντιβράχιο. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε άλλες περιπτώσεις. Αιτιολογία Δεν γνωρίζουμε ακριβώς την αιτία που προκαλεί την δυστονία, αλλά κάποιους επιβαρυντικούς παράγοντες: Η δυστονία μπορεί να συνδέεται με δυσλειτουργία στην επικοινωνία νευρικών κυττάρων που βρίσκονται στα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου, μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην πρόκληση μυϊκής σύστασης. Η δυστονία μερικές φορές μπορεί να είναι αποτέλεσμα κληρονομικής προδιάθεσης. Οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει γενετικές μεταβολές που συνδέονται με ορισμένες μορφές δυστονίας. Μερικές φορές η δυστονία μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας άλλης διαταραχής ή κατάστασης όπως: Νόσος του Πάρκινσον Νόσος του Huntington Νόσος του Wilson

Τραυματισμός στο κεφάλι Τραυματισμός κατά τη γέννα Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Όγκος στον εγκέφαλο Παρανεοπλασματικά σύνδρομα Στέρηση οξυγόνου Λοιμώξεις όπως φυματίωση ή εγκεφαλίτιδα Παρενέργειες φαρμάκων Βαρέα μέταλλα ή δηλητηρίαση μονοξειδίου του άνθρακα Ανάλογα με τον τύπο της δυστονίας ενδέχεται να παρουσιαστούν επιπλοκές, όπως: Μόνιμες φυσικές παραμορφώσεις Σωματική ανικανότητα δραστηριότητες που επηρεάζει τις καθημερινές Λειτουργική τύφλωση από βλεφαρόσπαμο Αλλαγή στη θέση του κεφαλιού Δυσκολία στη κίνηση της γνάθου, τη κατάποση ή την ομιλία Πόνος και κακουχία λόγω της συνεχούς σύστασης των μυών Φυσικά όλα τα προηγούμενα μπορεί να οδηγήσουν σε αίσθημα απογοήτευσης, κατάθλιψη ή άγχος. Πότε χρειάζεται βοήθεια να αναζητήσετε Τα πρώιμα συμπτώματα της δυστονίας είναι ήπια, διαλείποντα και συνδέονται με συγκεκριμένες δραστηριότητες. Τις περισσότερες φορές δεν δίνεται η απαραίτητη προσοχή. Τι μπορείτε να κάνετε Καταγράψτε οποιαδήποτε συμπτώματα αντιλαμβάνεστε ακόμη και εκείνα που θεωρείται άσχετα.

Καταγράψτε βασικές προσωπικές πληροφορίες, όπως έντονο άγχος ή πρόσφατες ασθένειες. Κάντε λίστα με όλα τα φάρμακα, βιταμίνες ή συμπληρώματα διατροφής που παίρνετε καθώς και τη δοσολογία για καθένα από αυτά. Επισκεφθείτε ειδικευμένο Νευρολόγο ιατρό, ο οποίος μέσα από διάφορες δοκιμασίες θα καταλήξει στη διάγνωση της δυστονίας. Η δυστονία δεν μπορεί να θεραπευτεί, αλλά υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να προσφέρουν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων. Κρανιοϊερή Θεραπεία για τη Δυστονία Η Κρανιοϊερή Θεραπεία είναι μία ήπια θεραπεία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά για την θεραπευτική αντιμετώπιση δυσλειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλος νωτιαίος μυελός) σε όλες τις ηλικίες. Είναι εξαιρετικά ήπια, μη επεμβατική και δεν προκαλεί δυσφορία ή ενόχληση στον ασθενή ούτε ενέχει κινδύνους ή αντίθετες παρενέργειες. Στη περίπτωση που η δυστονία είναι το αποτέλεσμα δυσλειτουργίας στα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου, έχοντας αποκλειστεί το ενδεχόμενο να είναι σύμπτωμα κάποιας από τις ασθένειες που αναφέρθηκαν προηγουμένως, τότε η Κρανιοϊερή Θεραπεία μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τον ασθενή στη βελτίωση των συμπτωμάτων.

Μέσω ποιου μηχανισμού Κρανιοϊερή Θεραπεία δρα η Ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός, οι δυο βασικές συνιστώσες του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, είναι ευαισθητοποιημένοι στις μεταβολές της πίεσης. Αυξημένες πιέσεις σημαίνει χημικές αλλαγές που μπορεί να οδηγήσουν σε αισθητικές, κινητικές, ή νευρολογικές διαταραχές. Για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά απαιτούν ένα απόλυτα ισορροπημένο περιβάλλον. Περιβάλλον που σχηματίζεται από τα οστά του κρανίου, του προσώπου, της σπονδυλικής στήλης, τα οστά της λεκάνης, το ιερό οστούν, το σύστημα των μεμβρανών που καλύπτει εσωτερικά τα οστά, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και ότι έχει σχέση με αυτά. Το περιβάλλον αυτό το ονομάζουμε κρανιοϊερο σύστημα και η λειτουργικότητά του αξιολογείται μέσω τουκρανιοϊερού ρυθμού, που δεν είναι τίποτα άλλο από τον ρυθμό παραγωγής και απορρόφησης του εγκεφαλονωτιάιου υγρού. Οι μεταβολές στα ποιοτικά στοιχεία αυτού του ρυθμού, που μπορούν να αξιολογηθούν από έναν εκπαιδευμένο θεραπευτή, αποτελούν σαφή ένδειξη δυσλειτουργίας του συστήματος. Ο εκπαιδευμένος θεραπευτής, αφού αξιολογήσει τη λειτουργικότητα του συστήματος, με ήπιους χειρισμούς αποκαθιστά την ισορροπία, αποκαθιστώντας την χημεία του εγκεφάλου, διευκολύνοντας τη διαδικασία της αυτο-διόρθωσης, που θα οδηγήσει στην βελτίωση

και έλεγχο των συμπτωμάτων του ασθενή. Άλλες θεραπείες Η Κρανιοϊερή Θεραπεία μπορεί να συνδυαστεί με ήπιες τεχνικές Manual Therapy, με στόχο να βελτιωθεί το εύρος κίνησης των προσβεβλημένων αρθρώσεων, η μυϊκή δύναμη, η ευελιξία και ο καλύτερος έλεγχος των κινήσεων. Προς αυτή τη κατεύθυνση μπορούν να συνεισφέρουν και άλλες τεχνικές όπως είναι η γιόγκα, ο διαλογισμός, pilates κ.α. ΠΗΓΕΣ: Mayo Clinic www.craniosacral.gr Πονοκέφαλος Ημικρανία

Ο πονοκέφαλος ως σύμπτωμα είναι τόσο συνηθισμένο, ώστε αρκετοί άνθρωποι να τον θεωρούν φυσιολογικό επισκέπτη στη ζωή τους, ή, αφού έχουν εξαντλήσει αρκετές θεραπευτικές προσπάθειες χωρίς αποτέλεσμα, να τον έχουν αποδεχθεί. Στις Η.Π.Α. το 18% των γυναικών και το 6% των ανδρών πάσχουν από πονοκέφαλο, αλλά μόνον οι μισοί ακολουθούν κάποια θεραπευτική αγωγή. Επίσης, περίπου το 90% των ανδρών και το 95% των γυναικών έχουν τουλάχιστον μια κρίση πονοκεφάλου ετησίως. Υπάρχουν δυο βασικοί τύποι πονοκέφαλου: α) ο πρωτοπαθής πονοκέφαλος, που αφορά ποσοστό μεγαλύτερο από το 90% των περιπτώσεων, β) ο δευτεροπαθής. Α) ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ Ο πιο κοινός τύπος πρωτοπαθούς πονοκεφάλου είναι ο Πονοκέφαλος Τάσης (75%). Αναπτύσσεται προοδευτικά, ο πόνος καλύπτει συνήθως ολόκληρο το κεφάλι, τον λαιμό και τους ώμους, ενώ παρατηρείται έντονος μυϊκός σπασμός στην περιοχή. Αυτή η μορφή πονοκέφαλου είναι συνήθως αποτέλεσμα stress, ή μιας επιβαρυμένης ημέρας. Επίσης, για την εμφάνιση του έχουν ενοχοποιηθεί ψυχολογικοί παράγοντες. Η Ημικρανία αποτελεί σαφώς μια πιο δυσάρεστη κατάσταση. Ο πόνος γίνεται συνήθως αντιληπτός στην μία πλευρά του κεφαλιού (60%), ο ασθενής έχει διαταραχές στην όραση (θολούρα, οπτικά φαινόμενα όπως σκοτεινά ή φωτεινά σημεία, ραβδώσεις κ.α.), ναυτία, ευαισθησία στο φως και τον θόρυβο. Περίπου οι τρείς στους τέσσερεις που πάσχουν από ημικρανίες είναι γυναίκες.

Άλλος τύπος πονοκεφάλου είναι εκείνος που οφείλεται σε Αυχενικό Σύνδρομο. Προκαλείται συνήθως από επαναλαμβανόμενη κακή στάση κατά την διάρκεια της εργασίας ή της ξεκούρασης, όπως είναι η ολίσθηση της κεφαλής προς τα εμπρός. Ο επικεντρωμένος πονοκέφαλος (Cluster headaches), είναι σπάνιος (αφορά στο 1% του πληθυσμού),.οι άνδρες υποφέρουν σε ποσοστό 85%, ο πόνος είναι πολύ δυνατός, αλλά με διάρκεια όχι μεγαλύτερης της μιας ή δύο ωρών. Το επίκεντρο του πόνου εστιάζεται στο μάτι (ερεθισμένο και υγρό). Επίσης, παρατηρείται ρινική συμφόρεση στην προσβεβλημένη πλευρά, ενώ συνήθως εμφανίζεται στη μέση της νύκτας συνήθως την ίδια ώρα. Τις περισσότερες φορές υπάρχει ιστορικό αλκοολισμού, ενώ ο ασθενής είναι βαρύς καπνιστής. Πονοκέφαλος αναπήδησης (Rebound headache) προκαλείται σε ασθενείς με πονοκέφαλο τάσης ή ημικρανίες. Εμφανίζεται ως αποτέλεσμα κατανάλωσης παυσίπονων φαρμάκων σε καθημερινή ή σχεδον καθημερινή βάση, αντίθετα με τις οδηγίες. Β) ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ Σπάνια ο πονοκέφαλος είναι σύμπτωμα μιας επικίνδυνης για την ζωή του ασθενή πάθησης, όπως το εγκεφαλικό ανεύρυσμα, ο όγκος εγκεφάλου, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα ή υψηλή αρτηριακή πίεση. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Οι μελέτες έχουν δείξει ποικιλία αιτιών που μπορεί να προκαλούν κάποια μορφή πονοκεφάλου. Τέτοιες μπορεί να είναι: το άγχος, η δημιουργία trigger points, οι διατροφικές συνήθειες, το κάπνισμα, το αλκοόλ -ιδιαίτερα το κόκκινο κρασί και η μπύρα- οι ορμονικές διαταραχές, η θεραπεία με οιστρογόνα, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η προσωπικότητα του ανθρώπου (υπέρμετρες φιλοδοξίες), οι αλλαγές στις συνήθειες (ύπνου, ωρών φαγητού κ.α.), η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, τα προσβλητικά λεκτικά ερεθίσματα, η αλλαγή του καιρού, η κατάθλιψη κ.α..

Ένα εύλογο ερώτημα είναι πότε κάποιος που πάσχει από πονοκεφάλους πρέπει να επισκεφθεί έναν ειδικό, αλλά και πώς να του περιγράψει την σοβαρότητα της κατάστασής του. Θα πρέπει να επισκεφθείτε τον ιατρό σας όταν: 1- Έχετε τρείς ή περισσότερες κρίσεις πονοκεφάλου την εβδομάδα. 2- Έχετε ανάγκη παυσίπονου φάρμακου καθημερινά, ή σχεδόν καθημερινά. 3- Μαζί με τον πονοκέφαλο έχετε δύσκαμπτο αυχένα, ή πυρετό. 4- Ο πονοκέφαλος συνοδεύεται από διαταραχή της αναπνοής, πυρετό ή συμπτώματα στα μάτια, τα αυτιά, την μύτη, ή τον λάρυγγα. 5- Ζαλίζεστε, είστε ασταθείς, υπάρχει διαταραχή της ομιλίας, αδυναμία,αισθητικές διαταραχές. 6- Συνυπάρχει σύγχυση. 7- Ο πονοκέφαλος παρουσιάζεται μετά από κτύπημα στο κεφάλι. 8- Ο πονοκέφαλος πυροδοτείται από έντονη προσπάθεια, βήχα, σκύψιμο, ή σεξουαλική δραστηριότητα. 9- Παρατηρείται συνεχής επιδείνωση των συμπτωμάτων. 10- Αλλάζει μορφή. 11- Συνοδεύεται από εμετούς. 12- Πονοκεφάλους μετά την ηλικία των 50 ετών. Πολλές φορές υπάρχει η δυσκολία της περιγραφής των συμπτωμάτων και της αξιολόγησης της σοβαρότητας του προβλήματος. Για τον σκοπό αυτό, μια ομάδα ερευνητών έχει σχεδιάσει ερωτηματολόγιο (συνημμένο pdf στο τέλος), όπου με βάση την βαθμολογία που συγκεντρώνει ο κάθε ασθενής μπορεί να αξιολογηθεί η βαρύτητα της κατάστασής του, αλλά και αποτελεί το μέτρο σύγκρισης για την εξέλιξη του προβλήματός του. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Υπάρχουν πολλά και καλά φάρμακα για να προλάβουν ή να σταματήσουν τον πονοκέφαλο. Είναι, όμως, αυτός ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης;

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης ενός προβλήματος είναι να γνωρίσεις το πρόβλημα. Ο ασθενής πρέπει να ενημερωθεί για το πρόβλημα του και να καταλάβει τον μηχανισμό που το προκαλεί, ώστε να πάρει τον έλεγχο στα χέρια του, αντί να βρίσκει υποκατάστατα, που ενδεχομένως προσωρινά να του προσφέρουν ανακούφιση. Το πρώτο βήμα για να γνωρίσει ο ασθενής το πρόβλημά του είναι το Ημερολόγιο του Πονοκεφάλου. Κάθε φορά που εμφανίζεται πονοκέφαλος θα πρέπει να καταγράφονται πληροφορίες, χρήσιμες τόσο για τον ίδιο τον ασθενή, όσο και για τον θεραπευτή που έχει την ευθύνη της θεραπευτικής προσέγγισης. Οι πληροφορίες που καταγράφονται είναι: * Ημερομηνία και ώρα. * Δραστηριότητες προ της εμφάνισης, όπως τι έφαγε, συναισθηματική φόρτιση, συνθήκες ύπνου και οτιδήποτε άλλο χρήσιμο. * Εντοπισμός του πόνου. * Περιγραφή του πόνου (πιεστικός, καυστικός κ.α.). * Ένταση του πόνου, με τη χρησιμοποίηση της κλίμακας του πόνου 1 έως 10. Αυτό σημαίνει: 1-3 ελαφρός, 4-5 μέτριος, 6-8 έντονος, 9-10 ανυπόφορος. * Διάρκεια. * Συνοδά συμπτώματα, ναυτία, ζάλη κ.α.. * Προσπάθεια αντιμετώπισης, φάρμακα ή άλλα. * Αποτέλεσμα της προσπάθειας αντιμετώπισης παρενέργειες. ή άλλες Άλλο σημαντικό βήμα που πρέπει να κάνει ο ασθενής για την αντιμετώπιση του πονοκεφάλου είναι η ενίσχυση του φυσικού αμυντικού μηχανισμού του σώματος, που αποτελεί ίσως το περισσότερο αξιόπιστο σύμμαχο που διαθέτει. Αυτό επιτυγχάνεται μέσο της Κρανιοϊερής Θεραπείας του Dr John Upledger. Η φιλοσοφία της συγκεκριμένης τεχνικής βασίζεται στην εκτίμηση της λειτουργικότητας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και στην εν συνεχεία αποκατάσταση περιοχών με δυσλειτουργία, ώστε

να διευκολυνθεί η διαδικασία της αυτοδιόρθωσης ή αυτορύθμισης του συστήματος, και η αποκατάσταση της ομοιόστασης. ΠΟΣΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ; Ο αριθμός θεραπειών που είναι απαραίτητες ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο και από περιστατικό σε περιστατικό. Ενδεχομένως να χρειαστούν από μία έως τρεις θεραπείες την εβδομάδα, για μια ή περισσότερες εβδομάδες. Υπάρχουν αντενδείξεις ή επιπλοκές; Αν και πρόκειται για μέθοδο που χρησιμοποιεί ήπιους χειρισμούς, μερικοί ασθενείς μπορεί να νιώσουν κακουχία αμέσως μετά τις πρώτες κυρίως θεραπείες. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα, καθώς μπαίνει στην φάση της απελευθέρωσης, επαναφέρει στην μνήμη του ένα παλιό τραύμα, που μπορεί να είναι μεν θεραπευμένο, όμως είναι καταγεγραμμένο στην μνήμη του νευρικού συστήματος. Έτσι, όταν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, επανέρχεται, δημιουργώντας ένα είδος ευαισθησίας στην συγκεκριμένη ή άλλες γειτονικές περιοχές. Ωστόσο, αυτό το φαινόμενο διαρκεί μόνο για μερικές ημέρες. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την πιθανότητα κακής τεχνικής του θεραπευτή, γι αυτό επιλέγουμε θεραπευτή εκπαιδευμένο κατάλληλα από αξιόπιστα κέντρα του εξωτερικού, όπως είναι το The Upledger Institute. Η εφαρμογή της μεθόδου αντενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου η αλλαγή ή η ελάχιστη αύξηση της ενδοκράνιας πίεσης μπορεί να προκαλέσει βλάβη, αιμορραγία, κ.α. όπως το οξύ ανεύρυσμα, η εγκεφαλική Τέλος ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθεί ένα πρόγραμμα αεροβικής άσκησης, δηλαδή δραστηριότητες μικρής έντασης αλλά μεγάλης αξίας Στατικό ποδήλατο, περπάτημα, κολύμπι, κ.α. είναι δραστηριότητες που δεν κουράζουν, αλλά προκαλούν την παραγωγή ενδορφίνης μιας χημικής ουσίας του σώματος που ελαττώνει τον πόνο και βελτιώνει την διάθεση. Πολλοί ασθενείς πιθανόν να παρουσιάσουν βελτίωση μέσα από εναλλακτικές θεραπείες, όπως είναι ο βελονισμός, η γιόγκα

κ.α.. Εμβοές στα αυτιά Οι εμβοές ή βουητό στα αυτιά, είναι η αίσθηση ήχου στα αυτιά ή το κεφάλι, που δεν προκαλείται από εξωτερική πηγή. Ο ήχος μπορεί να είναι κάθε τόνου ή τύπου, συνεχής ή διακεκομμένος. Περίπου ένας στους πέντε ανθρώπους αναφέρει περιστασιακές εμβοές, ενώ ένας στους διακόσιους έχει τόσο έντονες εμβοές, ώστε να διαταράσσεται η ποιότητα της ζωής. Φυσιολογικά ο ήχος που προκαλείται από εξωτερική πηγή περνάει στο αυτί από το ακουστικό κανάλι, δημιουργεί δονήσεις που μεταφέρονται από το τύμπανο του αυτιού στο κοχλία του αυτιού, που βρίσκεται στο εσωτερικό του. Οι δονήσεις αυτές ενεργοποιούν τριχοειδή αισθητικά κύτταρα στο κοχλία, δημιουργώντας νευρικά ερεθίσματα που ταξιδεύουν μέσω του ακουστικού νεύρου προς τον εγκέφαλο. Η περιοχή του εγκεφάλου που ευθύνεται για την ακοή είναι ο κροταφικός λοβός. Το ακουστικό κέντρο στον κροταφικό λοβό αναγνωρίζει ήχους ενώ προσδιορίζει τον τόνο και την ένταση. Οι εμβοές ή βουητό στα αυτιά, είναι η αίσθηση ήχου στα αυτιά ή το κεφάλι, που δεν προκαλείται από εξωτερική πηγή. Υπάρχουν πολλές αιτίες που μπορούν να τις προκαλέσουν. Η περισσότερο συνηθισμένη αιτία είναι δυσλειτουργία των αισθητικών νευρικών κυττάρων του εσωτερικού των αυτιών που μεταφέρουν τα ερεθίσματα στον εγκέφαλο. Οι εμβοές συνήθως συνοδεύονται από μείωση της ακοής. Για τον λόγο αυτό

συναντάται περισσότερο σε μεγαλύτερες ηλικίες, όπου έχουν μειωμένη ακοή λόγω ηλικίας. Εργαζόμενοι εκτεθειμένοι σε δυνατούς ήχους (π.χ. μουσικοί, εργάτες, κ.α.), είναι επιρρεπείς να εμφανίσουν εμβοές. Άλλες πιθανές αιτίες είναι: > Ωτοσκλήρυνση, μια κατάσταση όπου ένα μικρό οστό στο μέσο αυτί ακινητοποιείται. > Μόλυνση και φλεγμονή στο αυτί. > Κερί μέσα στο αυτί. > Ακουστικό νεύρωμα, καλοήθες όγκος του ακουστικού νεύρου, που μεταφέρει τα ερεθίσματα από το εσωτερικό του αυτιού στον εγκέφαλο. > Υψηλές δόσεις φαρμάκων όπως ασπιρίνη, κινίνο και κάποια αντιβιοτικά. > Αναιμία. > Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. > Υποθυρεοειδισμός. > Καρδιολογικά και αγγειολογικά προβλήματα. > Υπέρταση. > Διαταραχή του αμυντικού μηχανισμού του σώματος. > Σύνδρομο κροταφογανθικής άρθρωσης. > Διαταραχή της Ευσταχιανής σάλπιγγας ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η διάγνωση γίνεται από Ωτορινολαρυγγολόγο γιατρό. Μετά από ειδικά tests, που περιλαμβάνουν δοκιμασία ακοής, ισορροπίας και αιματολογικές εξετάσεις, θα καταλήξει στην αιτία του προβλήματος. Αν το κρίνει απαραίτητο τότε μπορεί να χρειασθεί Μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου για να καταλήξει σε συμπέρασμα. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Αν διαπιστωθεί κάποια συγκεκριμένη παθολογία, τότε η θεραπεία προσαρμόζεται σε αυτή. Τις περισσότερες φορές όμως δεν υπάρχει θεραπεία που να μπορεί να τις εξαλείψει πλήρως. Υπάρχουν τεχνικές που μπορούν να βελτιώσουν το πρόβλημα. Αν υπάρχει μειωμένη ακοή, τότε ειδικές συσκευές ενίσχυσης της

ακοής μπορεί να φανούν χρήσιμες. Η θετική διάθεση προς το πρόβλημα είναι βασική για την αντιμετώπιση του. Κατάθλιψη ή άγχος μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα και να φέρουν τον ασθενή σε ακόμα δυσχερέστερη θέση. Θεραπείες που μπορούν να χαλαρώσουν τον ασθενή και να του δώσουν μια θετική διάθεση συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Τέτοιες θεραπείες είναι η Γιόγκα, Alexander technique, βελονισμός κ.α.. ΚΡΑΝΙΟΪΕΡΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η κρανιοϊερή θεραπεία του Dr. Upledger μπορεί να βοηθήσει. Πρόκειται για μια ολιστική μέθοδο που βασίζεται στην θεωρεία ότι στο σώμα μας εκτός από την αναπνοή και τον σφυγμό της καρδιάς, υπάρχει και ένας τρίτος ρυθμός, ο Κρανιοϊερός (KIP). Από τον ρυθμό αυτόν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η λειτουργικότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, που έχει άμεση σχέση με το πόσο υγιείς είμαστε ή όχι. Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, όλα τα οστά του κρανίου ακολουθούν τις ρυθμικές κινήσεις που συνοδεύουν τον κρανιακό ρυθμό. Αν όμως για οποιοδήποτε λόγο προκληθεί ελάττωση αυτής της κινητικότητας, τότε προκαλούνται ορισμένες δυσλειτουργίες που εκφράζονται με ποικιλία συμπτωμάτων. Ένα τέτοιο σύμπτωμα είναι και οι εμβοές. Πώς μπορεί να αποκατασταθεί αυτή η ανισορροπία; Με ένα απαλό άγγιγμα, ο έμπειρος θεραπευτής μπορεί να παρακολουθήσει τον κρανιακό ρυθμό σε ορισμένα σημεία του σώματος (κυρίως στα οστά του κρανίου, του προσώπου, στην σπονδυλική στήλη και το ιερό οστού) να εντοπίσει την περιοχή που παρουσιάζει δυσλειτουργία, και με ειδικούς ήπιους χειρισμούς να αποκαταστήσει την φυσιολογική λειτουργικότητα, ενισχύοντας τον φυσικό αμυντικό μηχανισμό, βοηθώντας το σώμα να αυτοθεραπευτεί. Η κρανιοϊερή θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό και με άλλες μορφές θεραπείας, ενώ ο αριθμός των συνεδριών που απαιτούνται ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης και τις ιδιαίτερες ανάγκες του ασθενή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ British Tinnitus Association 0800 018 0527 http://www.tinnitus.org.uk ΣΧΕΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΓΩ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2005 Ιδιοπαθής Σκολίωση ΜΙΑ ΔΕΜΕΝΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ

Με τον όρο Σκολίωση περιγράφεται η πλάγια κλίση, πάνω από 10 μοίρες, της σπονδυλικής στήλης, με σχήμα C ή S. Εμφανίζεται στο 2% του πληθυσμού και από αυτούς το 0,5% έχει σοβαρό πρόβλημα. Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Bodywork and Movement Therapies (Lucy Whyte Ferguson, D.C., El Prado/Taos, NM, USA, University of New Mexico School of Medicine: Pain Center, Albuquerque, NM, USA, Project ECHO Chronic Pain and Headache Management, Albuquerque, NM, USA.) Στο άρθρο αυτό περιγράφονται συνηθισμένα πατέντα μυοπεριτοναϊκής ασυμμετρίας, που αφορούν τρείς περιπτώσεις ενηλίκων με ιδιοπαθή σκολίωση όπου παρατηρούνται σημαντικά σκολιωτικά κυρτώματα, που δεν είχαν ωστόσο αντιμετωπισθεί χειρουργικά, ενώ εμφάνιζαν χρόνιο πόνο. Παρόλο που κατά την κλινική αξιολόγηση δεν εντοπιζόντουσαν στους παρασπονδυλικούς μύες μυοπεριτοναϊκά σημεία πυροδότησης πόνου (trigger points TrPs), διαπιστώθηκε ότι εκείνοι οι μύες που ήταν εμφανώς υπεύθυνοι για την εμφάνιση του πόνου στη

θωρακική οσφυϊκή περιοχή, ευρίσκοντο σε απόσταση από τη σπονδυλική στήλη. Επιπλέον οι περιτοναϊκές ασυμμετρίες που παρατηρήθηκαν σε αυτούς τους μύες «έδεναν» τη σπονδυλική στήλη με τέτοιο τρόπο, ώστε να ευνοούνται τα πλάγια κυρτώματα της. Μέσα από την κλινική αξιολόγηση διαπιστώθηκε επίσης ότι όλοι οι συμμετέχοντες στην έρευνα ασθενείς, εμφάνιζαν σημαντική χαλαρότητα στους συνδέσμους, γεγονός που συνεισφέρει στην δημιουργία των σκολιωτικών κυρτωμάτων. Η θεραπεία επικεντρώθηκε στην απελευθέρωση των TrPs που ήταν υπεύθυνα γα τον πόνο, στην απελευθέρωση των περιορισμών της εμπλεκόμενης περιτονίας, και αποκατάσταση της δυσλειτουργίας των εμπλεκομένων αρθρώσεων. Το αποτέλεσμα αυτής της θεραπευτικής προσέγγισης ήταν σημαντική ανακούφιση του μακροχρόνιου πόνου. Ως εκ τούτου τεκμηριώνεται η διαγνωστική υπόθεση ότι οι μυοπεριτοναϊκές και περιτοναϊκές ασυμμετρίες μαζί με τους λειτουργικούς περιορισμούς, σε ένα βαθμό είναι υπεύθυνες για τον πόνο σε ενήλικες με σημαντικά σκολιωτικά κυρτώματα. Η θεραπευτική προσέγγιση βασιζόμενη στην απελευθέρωση των TrPs, την αποκατάσταση των περιορισμών στη περιτονία, παράλληλα με την αποκατάσταση της δυσλειτουργία στις εμπλεκόμενες αρθρώσεις, φαίνεται να είναι μια αποτελεσματική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του χρόνιου, αλλά και του οξύ πόνου σε ενήλικες με σκολίωση που δεν έχει αντιμετωπισθεί χειρουργικά. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Οι διαπιστώσεις της μελέτης αυτής ενισχύουν εν μέρει την υπόθεση που έχει διατυπωθεί από τον Dr John Upledger σχετικά με την αιτιολογία της Ιδιοπαθούς σκολίωσης. Η Ιδιοπαθής σκολίωση θεωρείτε αγνώστου αιτιολογίας. Ο Dr Upledger αποδίδει την αιτία εμφάνισης της σε περιορισμούς μέσα στο Κρανιοϊερό και περιτοναϊκό σύστημα του σώματος. Η προσαρμογή αυτών των συστημάτων σε πρότυπα τάσης, μπορεί να αποτελεί βασικό παράγοντα στη δημιουργία και την διατήρηση της σκολίωσης. Περισσότερες πληροφορίες στο σχετικό άρθρο: ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΚΑΙ ΚΡΑΝΙΟΪΕΡΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΗΓΗ New articles in Journal of Bodywork and Movement Therapies available on ScienceDirect Journal of Bodywork and Movement Therapies New Articles in Press, 12 June-18 June 2013 Available online 14 June 2013 Lucy Whyte Ferguson Εθισμός ΚΡΑΝΙΟΪΕΡΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΘΙΣΜΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΘΙΣΜΟΣ Εθισμός σημαίνει απώλεια ελέγχου, σε οποιαδήποτε ουσία και αν αναφέρεται (αλκοόλ, ναρκωτικά, κάπνισμα κτλ). Δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός ορισμός για τον εθισμό, αλλά σε γενικές γραμμές ο εθισμός είναι η εξάρτηση από μία ουσία ή συμπεριφορά που διαρκεί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, ή

και για πάντα (Asanjo, 2004). Άλλοι περιγράφουν τον εθισμό ως μια ισχυρή ψυχολογική αλλά και όσο αφορά τη φυσιολογία του οργανισμού εξάρτηση (Dorland s Medical Dictionary for Health Consumers, 2007). Ο εθισμός συνεπάγεται συχνά απώλεια ελέγχου, ενώ μερικές φορές συνδέεται με μια βιολογική προδιάθεση προς αυτή την κατεύθυνση (McGraw Hill Concise Dictionary of Modern Medicine, 2002). Η αλήθεια είναι ότι όταν είμαστε εθισμένοι, είμαστε σωματικά και συναισθηματικά εξαρτημένοι σε μια ορισμένη συμπεριφορά ή ουσία. Η απουσία της ουσίας-εξάρτησης μάς κάνει να αισθανόμαστε άρρωστοι, προκαλεί διαταραχές των φυσιολογικών λειτουργιών και δημιουργεί την παρουσία στερητικών συνδρόμων. Ο εθισμός δεν είναι μια κλινική εικόνα με σαφή αιτιολογία. Ο ισχυρισμός ότι ένας συγκεκριμένος τύπος χαρακτήρα, ή μια συγκεκριμένη κατάσταση τον δημιουργεί, δεν είναι αλήθεια. Στην πραγματικότητα, η πιθανότητα της εμφάνισης του εθισμού είναι μεγαλύτερη υπό ορισμένες ιδιαίτερες κοινωνικές και ατομικές περιστάσεις. Ωστόσο, οι εθισμένοι άνθρωποι συχνά δεν ολοκληρώνουν την εκπαίδευσή τους, νιώθουν ανασφαλείς, και έχουν διαρκή ανάγκη για αγάπη και προσοχή. Επιπλέον, η υπερβολική ανησυχία των γονέων, παράλληλα με το αυστηρό εκπαιδευτικό σύστημα φαίνεται να τους επηρεάζει. Τέλος, μεγάλο ποσοστό εθισμένων ατόμων προέρχονται από οικογένειες στις οποίες υπήρχαν εξαρτημένοι γονείς. Εν κατακλείδι, η οξύτητα της επιθυμίας που μπορεί να έχει ο εθισμένος για να λάβει μια ουσία ή για να δράσει με συγκεκριμένο τρόπο, ποικίλλει. Δεν μπορεί να είναι εντάξει μία ημέρα και την άλλη να είναι εθισμένος. Ο εθισμός είναι μια κατάσταση που μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να εκδηλωθεί. Μερικές φορές οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι έχουν κάποιο πρόβλημα και προσπαθούν να το αντιμετωπίσουν άμεσα (Skapimakis και Mixalis, 2004). Βιοχημική εξήγηση του εθισμού Ο εθισμός είναι η εκτός ελέγχου αναζήτηση της ευτυχίας, ή αποφυγής του πόνου. Οι Εγκεφαλίνες και οι Ενδορφίνες είναι

ορμόνες που παράγονται φυσιολογικά στον εγκέφαλο για την καταπολέμηση του πόνου, ενώ προσφέρουν ευεξία στον άνθρωπο. Οι ορμόνες αυτές έχουν παρόμοιες επιδράσεις με τα οπιούχα ναρκωτικά. Μια μελέτη που πραγματοποίησαν οι Dietrich & McDaniel, το 2004, απέδειξε ότι αυτά τα ευχάριστασυναισθήματα, στην πραγματικότητα είναι το αποτέλεσμα της απελευθέρωσης μιας διαφορετικής, φυσιολογικά παραγόμενης από το σώμα χημικής ουσίας, της ενδοκανναβινόλης ανανδαμίδης / endocannabinoid anandamide. Όταν ασθενείς νόμιμα χρησιμοποιούν κάνναβη / μαριχουάνα ως αναλγητικό, το ενεργό στοιχείο της, μιμούμενο την ενδογενή ανανδαμίδη, δεσμεύεται από τους ίδιους υποδοχείς και προκαλεί αναλγησία. Στον εθισμό, σύμφωνα με τον Kosakoski, η προσοχή μας θα πρέπει να επικεντρώνεται στο μεσομεταιχμιακό σύστημα ανταμοιβής, αποκαλούμενο το και μονοπάτι απόλαυσης του εγκεφάλου. Η περιοχή αυτή ενεργοποιείται μέσω ενός νευροδιαβιβαστή, της ντοπαμίνης, που είναι υπεύθυνη για την ευεξία που νιώθουμε μετά από ευχάριστες δραστηριότητες. Είναι πλέον γνωστό πως η ντοπαμίνη έχει σημαντική εμπλοκή στον εθισμό. Τα μεσοσταθμικά επίπεδά της είναι μειωμένα στη διαδικασία της απεξάρτησης, όπως και στο αρχικό στάδιο της αποκατάστασης, μέχρι η χημεία του εγκεφάλου να ομαλοποιηθεί. Ένα άλλο τμήμα του εγκεφάλου που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ο Έλικας του Προσαγωγίου, ο οποίος βρίσκεται στον Φλοιό, στο συνειδητό τμήμα του Εγκεφάλου, και σχετίζεται με τη συνειδητή

λήψη αποφάσεων. Έχει, δηλαδή, σχέση με το δοκιμάζω και βλέπω προκειμένου να πάρω κάποια οριστική απόφαση η οποία συνδέεται με το συναίσθημα της επιβράβευσής ή της τιμωρίας, το αίσθημα ενοχής, την ευαισθησία και τον εθισμό. Η ομογραφία εκπομπής ποζιτρονίου (PET scan), έδειξε χημικές διαφορές μεταξύ εθισμένων ατόμων και μη εθισμένων. Υπάρχουν δραστηριότητες που προκαλούν χημικές αλλαγές στον εγκέφαλο. Πέφτοντας, για παράδειγμα, με αλεξίπτωτο από τα 13 χιλιάδες πόδια ύψος, δημιουργείται χημική αλλαγή στον εγκέφαλο παρόμοια με μια δόση κοκαΐνης. Δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι οι χρήστες αλκοόλ ή ναρκωτικών αλλάζουν τη χημεία του εγκεφάλου μέσω της χρήσης αυτών των ουσιών. Φάρμακα με ιατρική συνταγή κάνουν την ίδια δουλειά. Πότε λέμε ότι κάποιος είναι εθισμένος; Όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν την τάση να χρησιμοποιούν το αλκοόλ, τα τσιγάρα και τα ηρεμιστικά, προκειμένου να αισθανθούν καλύτερα και να ξεχάσουν τα προβλήματα τους. Αλλά πότε αυτή η πράξη σταματά να είναι απλά μια συνήθεια και γίνεται ένα σοβαρό πρόβλημα εθισμού; Συμφώνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, κάποιος είναι εθισμένος όταν πληροί τα περισσότερα από τα ακόλουθα κριτήρια: 1. 2. 3. 4. Ανοχή Ψυχολογική εξάρτηση Σύνδρομο στέρησης Χρήση της συγκεκριμένης ουσίας ή πράξης κατά τέτοιο

5. 6. 7. 8. 9. τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται το σύνδρομο στέρησης. Ανεπιτυχή προσπάθεια να ελέγξει τον εαυτό του, ώστε να μην εξαρτάται από την ουσία ή τη συγκεκριμένη συμπεριφορά. Μακροχρόνια χρήση ουσιών ή υιοθέτηση συγκεκριμένης συμπεριφοράς. Καταστροφικές συνέπειες για τον ίδιο ή το περιβάλλον του (οικογένεια, κοινωνική ζωή, χόμπι, εργασία κλπ), εξαιτίας των καταχρήσεων. Χρήση των ουσιών προοδευτικά σε μεγαλύτερες ποσότητες. Συνεχίζει την εξαρτημένη συμπεριφορά ακόμη και όταν αντιλαμβάνεται πως είναι καταστροφική για τον ίδιο. (Skapimakis και Mixalis,2004) Τα στάδια του εθισμού Υπάρχουν τρία βασικά στάδια για τον εθισμό: 1 ο στάδιο: Το πρώτο αφορά σε αλλαγές που συντελούνται στον εσωτερικό κόσμο του ατόμου. Αλλάζει η προσωπικότητά του ως αποτέλεσμα της μεθυστικής εμπειρίας της χρήσης αλκοόλ ή ναρκωτικών. 2ο στάδιο: Το δεύτερο στάδιο αφορά σε αλλαγές στον τρόπο ζωής. Το περιβάλλον του ατόμου αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι κάτι συμβαίνει, καθώς η συμπεριφορά του εθισμένου αλλάζει. 3 ο στάδιο: Το τελικό στάδιο έρχεται όταν ο εθισμένος χάνει εντελώς τον έλεγχο. Το μόνο που έχει αξία πλέον γι αυτόν είναι να κάνει όλο και πιο συχνά χρήση των συγκεκριμένων ουσιών, η ικανοποίηση έχει εξατμιστεί και η ζωή του γίνεται ένας αγώνας επιβίωσης. Μέσω ποιου μηχανισμού η Κρανιοϊερή Θεραπεία ενισχύσει τη διαδικασία απεξάρτησης; μπορεί να Ο νους είναι περίπλοκος, ενώ ο Εγκέφαλος είναι ένα όργανο

πλήρες, πυροδοτούμενων νευρώνων και υποδοχέων, που ακολουθούν νευρολογικά μονοπάτια. Ο ρόλος αυτών των μονοπατιών σχετίζεται με το αίτιο και την επιρροή του για δράση. Η ενεργοποίηση του νευρώνα από κάποιο ερέθισμα, προκαλεί την πυροδότησή του και τη μεταφορά μηνύματος στους ανάλογους υποδοχείς, οι οποίοι μέσω των νευρολογικών μονοπατιών θα αντιδράσουν για να υπάρξει απάντηση στο ερέθισμα, ώστε κάτι να συμβεί: μια δράση. Σε περίπτωση τραυματισμού, για παράδειγμα, το νευρολογικό μονοπάτι ενεργοποιείται λόγω του πόνου. Οι υποδοχείς απελευθερώνουν τα φυσικά παυσίπονα του σώματος, δηλαδή ορμόνες που μοιάζουν με τα απιοειδή, για αναλγησία. Όταν ένα άτομο κάνει κατάχρηση σε οπιοειδή, διαταράσσει αυτή τη διαδικασία. Αυτό συμβαίνει γιατί στο σώμα βρίσκονται πλέον αυξημένες ποσότητες των συγκεκριμένων ουσιών, οπότε αναστέλλεται η παραγωγή ενδογενών απιοειδών ορμονών. Έτσι, όταν το άτομο σταματήσει την χρήση απιοειδών ή οποιασδήποτε άλλης ουσίας που μεταβάλλει τη διάθεση ή τα συναισθήματα, η χημεία του σώματος γίνεται άνω- κάτω. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βιώσει σημαντικές μεταπτώσεις της συναισθηματικής του κατάστασης, άγχος, φόβο, κατάθλιψη και μάλιστα με ιδιαίτερη ένταση. Όταν βιώσει αυτές τις παρενέργειες της απεξάρτησης, σημαντικό ρόλο παίζει η επίγνωση. Δηλαδή η δυνατότητά του να αντιληφθεί τι συμβαίνει στο σώμα και τη ψυχή του, ώστε να βρει τη δύναμη να επιμείνει στην αποχή από τις ουσίες. Τότε είναι που χρειάζεται να διευκολυνθεί στην αναζήτηση της επίγνωση, από μια θεραπευτική προσέγγιση που θα έχει ως αφετηρία το σώμα του -αφού το σώμα πάσχει-, αλλά θα μπορεί να φέρει στην επιφάνεια και το συναισθηματικό φόντο που υπάρχει πίσω από τη σωματική δυσλειτουργία. Η Κρανιοϊερή Θεραπεία, μπορεί να ανταποκριθεί σ αυτόν τον ρόλο, καθώς είναι μια θεραπευτική προσέγγιση που στόχο έχει να βελτιώσει τη λειτουργικότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και να ενισχύσει τον φυσικό αμυντικό μηχανισμό του σώματος, σε

συνδυασμό με την ψυχοσωματική απελευθέρωση από συναισθηματικά τραύματα, τα οποία είναι καταγεγραμμένα στο νευρικό σύστημα, και πιθανόν να έχουν καταλυτικό ρόλο στην αναζήτηση ευτυχίας ή αποφυγής του πόνου μέσω των ουσιών. Πρόκειται για μια ήπια μέθοδο, με την οποία χρησιμοποιώντας απαλό άγγιγμα βάρους μέχρι 5grμπορούμε να εκτιμήσουμε αλλά και να ενισχύσουμε την λειτουργικότητα του Κρανιοϊερού συστήματος, που αποτελείται από το περιβάλλον μέσα στο οποίο υπάρχει και λειτουργεί ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός. Δηλαδή, οι δυο βασικές συνιστώσες του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Η δυσλειτουργία του Κρανιοϊερού συστήματος προκαλεί αισθητικές, κινητικές ή νευρολογικές διαταραχές, όπως είναι και ο εθισμός. Μέσω της Κρανιοϊερής θεραπείας διευκολύνεται ο φυσικός αμυντικός μηχανισμός τού σώματος ώστε να αντιδράσει και να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός αυτόθεραπείας που διαθέτει ο κάθε οργανισμός. Πολλά από τα τραύματα που βιώνουμε στην διάρκεια της ζωής μας, είτε είναι καθαρά συναισθηματικά, είτε έχουν ένα σημαντικό συναισθηματικό φόντο, είτε προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις. Η Ψυχοσωματική Απελευθέρωση (Somatoemotional Release) είναι η θεραπευτική διαδικασία που διευκολύνει το σώμα και την ψυχή να απαλλαγούν από την δράση των υπολειμματικών επιδράσεων ενός προηγούμενου φυσικού ή συναισθηματικού τραύματος. Λειτουργεί συμπληρωματικά με την Κρανιοϊερή Θεραπεία του Dr J. Upledger, διευρύνοντας και προωθώντας την αποτελεσματικότητά της. Ο εκπαιδευμένος θεραπευτής, κάνοντας λεπτούς χειρισμούς με τα χέρια του πάνω στο σώμα του ασθενή και βοηθούμενος, τις

περισσότερες φορές, από τον Θεραπευτικό Διάλογο, είναι δυνατόν να επιτύχει την απελευθέρωση του προσβεβλημένου ιστού, ταυτόχρονα με την απομάκρυνση του συναισθηματικού φόντου Οι αρχές της Ψυχοσωματικής απελευθέρωσης υποστηρίζουν μια προσέγγιση επικεντρωμένη στον ασθενή, σεβόμενη τη γλώσσα, την κουλτούρα, τα πιστεύω και την ιδιαιτερότητά του. Η επιβίωση από αυτή τη δύσκολη φάση θα τον κάνει πιο δυνατό. Ο στόχος είναι να αποκατασταθεί η χημεία του εγκεφάλου. Βέβαια, κάθε άτομο είναι μοναδικό, με μοναδική ιστορία και διαφορετικές εμπειρίες που επηρεάζουν ανάλογα και τη χημεία του εγκεφάλου. Απαιτείται υπομονή και επιμονή για να αποκατασταθεί η ισορροπία και η αρμονία στη λειτουργικότητα του εγκεφάλου. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ THE EFFECTS OF ADDICTION IN HUMANS LIFE, IS IT POSSIBLE TO UNDERSTAND AND IMPROVE THE EXPERIENCE OF ADDICTS? ELENI TIGINAGA, MSc Ν. Πάρκινσον και Κρανιοϊερή Θεραπεία Ν. Πάρκινσον και Κρανιοϊερή

Θεραπεία Η Ν. Πάρκινσον, είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη εκφυλιστική νόσος του Εγκεφάλου, που επηρεάζει κυρίως τη κίνηση. Υπάρχει μια περιοχή στον Εγκέφαλο, η μέλαινα ουσία, η οποία ελέγχει τις κινήσεις των μυών. Στη νόσο του Πάρκινσον η περιοχή αυτή εκφυλίζεται. Ο εκφυλισμός της εν λόγω περιοχής συνοδεύεται με μείωση της παραγωγής ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι νευροδιαβιβαστής, δηλαδή συμβάλλει στην επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων του νευρικού συστήματος. ΚΡΑΝΙΟΪΕΡΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ & Ν. ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ: Η Ν. Πάρκινσον, είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη εκφυλιστική νόσος του Εγκεφάλου, που επηρεάζει κυρίως τη κίνηση. Υπάρχει μια περιοχή στον Εγκέφαλο, η μέλαινα ουσία, η οποία ελέγχει τις κινήσεις των μυών. Στη νόσο του Πάρκινσον η περιοχή αυτή εκφυλίζεται. Ο εκφυλισμός της εν λόγω περιοχής συνοδεύεται με μείωση της παραγωγής ντοπαμίνης. Η ντοπαμίνη είναι νευροδιαβιβαστής, δηλαδή συμβάλλει στην επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων του νευρικού συστήματος. Η έλλειψη ντοπαμίνης καθιστά δύσκολο τον έλεγχο των μυών και την κίνηση των ασθενών. Συνήθως οι γιατροί, δεν παραπέμπουν ασθενείς με τη Ν. Πάρκινσον, σε θεραπευτές που εφαρμόζουν τεχνικές Manual Therapy ή συμπληρωματικές θεραπείες, παρόλο που αυξάνονται οι

αναφορές στη βιβλιογραφία, τα τελευταία 10 χρόνια, ότι οι θεραπείες με τα χέρια (hands-on therapies), μπορούν να αποτελέσουν έναν οικονομικό τρόπο διαχείρισης των συμπτωμάτων της νόσου. Οι στόχοι αυτής της παρέμβασης μπορούν να οριοθετηθούν ως εξής: 1. Ομαλοποίηση της εμβιομηχανικής (αρθρική λειτουργία) ολόκληρης της λεκάνης, της σπονδυλικής στήλης και συνολικά του μυοσκελετικού συστήματος. 2. Ενδυνάμωση των μυών, βελτίωση της ικανότητας των να επιμηκύνονται και να ανταποκρίνονται κατάλληλα στα σήματα του νευρικού συστήματος. 3. Βελτίωση της παροχέτευσης των υγρών μέσα στη κρανιακή κοιλότητα, κυρίως του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ), και φυσικά την αποτελεσματικότερη απομάκρυνση των τοξινών από το σώμα. 4. Προστασία της ακεραιότητας της περιτονίας. 5. Βελτίωση του αμυντικού μηχανισμού του σώματος, αλλά και της ικανότητας του για αποκατάσταση. 6. Ομαλοποίηση της υγείας συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των νευρολογικών και παθοφυσιολογικών συμπτωμάτων, καθώς και τις χρόνιες φλεγμονές. Ίσως η Συνδυαστική Ιατρική (Integrative Medicine), που περιλαμβάνει και τις συμπληρωματικές θεραπείες, είναι η θεραπευτική προσέγγιση, την οποία χωρίς να το γνωρίζει μνημονεύει ο Dr. Michael Aminoff, Director of the Parkinson s disease Clinic and Research Center at the University of California: «Είναι προσωπική μου πεποίθηση ότι στα επόμενα 10 χρόνια, θα υπάρξει ένας εντελώς νέος τρόπος αντιμετώπισης της νόσου του Πάρκινσον. Αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε μόνο τα συμπτώματα του Πάρκινσον, σαν να δίνουμε ασπιρίνη στο πονοκέφαλο. Υποψιάζομαι ότι μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια θα είμαστε σε θέση να διεγείρουμε τον Εγκέφαλο να αντικαταστήσει τα ανεπαρκή η χαμένα τμήματα του» (Spirit Magazine, 2002). «Οι επιπτώσεις της Ν. Πάρκινσον αφορούν το σύνολο του ατόμου, απαιτείται θεραπευτική προσέγγιση που να κάνει το ίδιο» ΚΡΑΝΙΟΪΕΡΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η Κρανιοϊερή θεραπεία, την οποία εμπνεύστηκε ο Αμερικάνος Οστεοπαθητικός γιατρός Dr. John Upledger, είναι μια μη φαρμακευτική, ήπια, θεραπευτική προσέγγιση με τα χέρια, όπου εκτιμάται και διευκολύνεται η λειτουργικότητα ενός φυσιολογικού συστήματος του σώματος, του επονομαζόμενου κρανιοϊερού συστήματος, που περιλαμβάνει εκτός των άλλων τις μεμβράνες και το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ), που περιβάλλουν και προστατεύουν τον Εγκέφαλο και τον Νωτιαίο Μυελό. Θα εξετάσουμε παρακάτω τις περιπτώσεις στις οποίες η

κρανιοϊερή θεραπεία δρα ευεργετικά για τους ασθενείς με Ν. Πάρκινσον. 1- ΠΕΡΙΤΟΝΙΑ (Fascia) Οι περιορισμοί στη περιτονία μπορεί να είναι η κύρια πηγή στρεβλώσεων στη δομή του σώματος. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να παραμείνει ως το μοτίβο γύρω από το οποίο το σώμα οργανώνεται και λειτουργεί. Έχει γίνει πλέον σαφές ότι η περιτονία δεν είναι απλά ένα υλικό αναφοράς, με ελάχιστη λειτουργικότητα εκτός από τον προφανή υποστηρικτικό ρόλο της, αλλά μάλλον ένας διαδεδομένος, συνεκτικός, συνδετικός ιστός εμπλεκόμενος στενά σχεδόν σ όλες τις θεμελιώδεις διαδικασίες των δομών του σώματος, στη λειτουργικότητα και τον μεταβολισμό. Ως εκ τούτου, είναι ο ιστός μέσω του οποίου γίνονται βιοχημικές ανταλλαγές, ενώ συμμετέχει στην εμβιομηχανική του σώματος. Το σύστημα των μεμβρανών που περιβάλλει τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό είναι τμήμα της περιτονίας. Όποια θεραπεία επικεντρώνεται στα οστά, τους μύες, στις αρθρώσεις, στα νεύρα ή τα σπλάχνα, η περιτονία θα εμπλέκεται. Ενσωμάτωση τεχνικών Κρανιοϊερής Θεραπείας (ΚΙΘ), η οποία αυξάνει τη ελαστικότητα της περιτονίας, έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την διορθωτική ικανότητα μέσα στους ιστούς. Οι τεχνικές αυτές της ΚΙΘ μπορούν να εφαρμοσθούν πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά από άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις. 2 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΩΝ ΥΓΡΩΝ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ: Η ΚΙΘ προωθεί την απρόσκοπτη ανταλλαγή υγρών μεταξύ των πολυάριθμων φυσιολογικών συστημάτων. Στη πραγματικότητα, αν ένας θεραπευτής μπορούσε να επιλέξει μόνο ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα που προκύπτει από μια συνεδρία ΚΙΘ, θα ήταν «κινήστε τα υγρά». Η απρόσκοπτη ανταλλαγή των υγρών, διανέμει τις θρεπτικές ουσίες, τα αντισώματα, ενώ απομακρύνει τα απόβλητα. Λιπαίνει τους ιστούς, συμβάλλοντας στην επιμήκυνση των μυϊκών ινών, την μυϊκή ισχύ ενώ μειώνει τη τάση. Ενισχύει

τη αγγειακή και λεμφική ροή, τη διανομή των ηλεκτρολυτών, τη ρύθμιση της θερμοκρασίας, τη λειτουργικότητα του νευρικού συστήματος και ενισχύεται η κυτταρική ακεραιότητα. Πιο εξειδικευμένα η ΚΙΘ ενισχύει τη κυκλοφορία του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ), το οποίο εκτός των άλλων είναι γνωστό πλέον ότι κυκλοφορεί ανάμεσα στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου και περιέχει μόρια, τα οποία προσκολλούνται στα άτομα των βαρέων μετάλλων που βρίσκονται στον εγκέφαλο (chelation). Έτσι επιταχύνεται και ενισχύεται η απομάκρυνσή τους, προλαμβάνοντας την αποσύνθεση των βασικών γαγγλίων και του φλοιού του εγκεφάλου. Διαδικασία ευεργετική για ασθενείς με Ν. Πάρκινσον. 3-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ:

Οι λειτουργικότητα του Κεντρικού και του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος είναι κομβική σημασίας στην οργάνωση των τρισεκατομμυρίων κυττάρων του σώματος και στην διαδικασία της αρμονίας στη λειτουργικότητα του με έναν τρόπο ολοκληρωμένο, συγκροτημένο και ισορροπημένο. Τα κύτταρα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) και τα προ-γαγγλιακά του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος (ΑΝΣ), βρίσκονται μέσα στο κρανιοϊερό σύστημα. Κατά συνέπεια η υπολειτουργικότητα στο κρανιοϊερό σύστημα μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία του νευρικού συστήματος. Υπάρχουν συγκεκριμένες τεχνικές ΚΙΘ, που χρησιμοποιούνται για να αντιμετωπισθούν περιορισμοί στη λειτουργικότητα, τόσο στη κρανιακή κοιλότητα, όσο και σε στοιχεία της σπονδυλικής στήλης. Οι τεχνικές αυτές μπορούν να προστεθούν σε μια ήδη υπάρχουσα θεραπευτική προσέγγιση, ως συμπλήρωμα, είτε ως βασική μορφή θεραπείας. Δεν θα ήταν μακριά από την αλήθεια να σχολιάζαμε ότι η Ν. Πάρκινσον θα μπορούσε να χαρακτηριστεί περισσότερο ως απώλεια της διαχείρισης παρά μια πάθηση. Τόσο πολύ τοξικό υλικό έχει μαζευτεί στο κέντρο του εγκεφάλου (που οφείλεται στους περιορισμούς γύρω από αυτό), ώστε η απελευθέρωση των χρόνιων περιορισμών γύρω από αυτό, μέσω της ΚΙΘ, θα είχε ευεργετικό αποτέλεσμα.

Ο Dr. Upledger, δηλώνει: nothing is impossible, «τίποτα δεν είναι αδύνατον», συμπληρώνοντας: «το κλινικό αποτέλεσμα σε ένα συγκριμένο ασθενή, είναι η μόνη πραγματική διαδικασία αξιολόγησης». Δεν αμφισβητώ τον Dr Upledger, αλλά θα ήταν εποικοδομητικό αν μπορούσαν να αναφερθούν αποτελέσματα μελετών που σχετίζουν την ΚΙΘ με τη Ν. Πάρκινσον. Η αναζήτηση στην βιβλιογραφία δεν απέδωσε. Στις περισσότερες ομάδες ελέγχου εχορηγείτο και κάποια φαρμακευτική αγωγή. Μια ομάδα υποστήριξης ασθενών Ν. Πάρκινσον στο Portland, Oregon, U.S.A., το 2005 ανέθεσε σε εκπαιδευμένους θεραπευτές της ΚΙΘ να αξιολογήσουν την επίδραση της θεραπείας στα συμπτώματα των μελών της. Τα μέλη της ομάδας ελέγχου επιλέχθηκε να μη λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για τη πάθηση τους, ενώ κανένας δεν είχε προηγούμενη εμπειρία με ΚΙΘ. Συμμετείχαν έντεκα ασθενείς, εκ των οποίων ένας εξαιρέθηκε γιατί οι γιατροί του διαπίστωσαν ότι τα συμπτώματα του οφείλονταν σε άλλη νόσο (Lyme disease). Υποβλήθηκαν σε 6 συνεδρίες διάρκειας 30 με συχνότητα μια θεραπεία κάθε δυο βδομάδες. Για την εκτίμηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκαν οι κλίμακες αξιολόγησης Unified Parkinson s Disease Rating Scale (URDRS) και Parkinson s Disease Questionnaire 39 (PDQ-39).Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ΚΙΘ βοήθησε στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, ενώ βελτιώθηκε η ποιότητα της ζωής των εθελοντών. Το κέντρο υποδεικνύει την περιοχή ελεύθερη συμπτωμάτων. Όσο μεγαλύτερη απόσταση από το κέντρο, τόσο χειρότερα τα συμπτώματα. Το κόκκινο σημείο υποδεικνύει το μέσο όρο των συμπτωμάτων πριν τη θεραπεία, το πράσινο το μέσο όρο των συμπτωμάτων στις 3 συνεδρίες ενώ το μπλε στο τέλος των έξη συνεδριών. Σε όλες τις περιπτώσεις υπήρξε βελτίωση των συμπτωμάτων. Φυσικά πρόκειται για μια μελέτη, απαιτούνται και άλλες για να έχουμε ασφαλή συμπεράσματα.

ΑΛΛΕΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ: Υπάρχει μια ποικιλία συμπληρωματικών εναλλακτικών θεραπειών που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων της Ν. Πάρκινσον. Ο βελονισμός, μια παραδοσιακή Κινέζικη θεραπεία, χρησιμοποιείται για να προάγει τη καλή υγεία, διεγείροντας συγκεκριμένα βελονιστηκά σημεία στο σώμα. Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν υπάρξει ακόμα σημαντικά ευρήματα σχετικά με το βελονισμό και τη νόσο, φαίνεται ότι βοηθά στον έλεγχο ορισμένων συμπτωμάτων, όπως οι ακούσιες κινήσεις, ο τρόμος και η μυϊκή δυσκαμψία. Το ιατρικό περιοδικό Movement Disorders (www.movementdisorders.org) διενήργησε δοκιμές σχετικά με την αποτελεσματικότητα του βελονισμού σε ένα ευρύ φάσμα των συμπτωμάτων της νόσου. Οι ερευνητές δεν βρήκαν καμία βελτίωση εκτός από τη ποιότητα του ύπνου. Η θεραπευτική μάλαξη βοηθάει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της νόσου, όπως μειωμένη μυϊκή ελαστικότητα και η κακουχία. Είναι γνωστό ότι τα συμπτώματα της νόσου επιδεινώνονται με το στρες. Κάθε παρέμβαση που βοηθά στην αντιμετώπιση του στρες θα είναι χρήσιμη. Όπως για παράδειγμα ο διαλογισμός, η γιόγκα, η τεχνική Alexander, Tai Chi κ.α. Συνεισφέρουν στην ισορροπία, τη σωστή στάση και την αποτελεσματική αναπνοή. Τρέχουσες μελέτες εξετάζουν τα πιθανά οφέλη του συνενζύμου Q10 και της κρεατινίνης. Ουσίες σημαντικές για την ενέργεια, τον μεταβολισμό και τη μυϊκή λειτουργία. Λαμβάνονται με φυσικά συμπληρώματα διατροφής, πάντα εν γνώσει του θεράποντος ιατρού. Επίσης η βιταμίνη Β-12 φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία του εγκέφαλου και του νωτιαίου μυελού. Δεδομένου ότι η ζωική πρωτεΐνη είναι η κύρια πηγή της Β-12, οι χορτοφάγοι πρέπει να ενσωματώσουν τροφές πλούσιες σε Β-12, όπως τα εμπλουτισμένα δημητριακά.

Η διατροφή των ασθενών πρέπει να περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά, που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, ψάρια (όπως η ρέγγα, ο σολομός, το σκουμπρί) πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Η ομοιοπαθητική είναι το είδος της εναλλακτικής θεραπείας που περιλαμβάνει τη χρησιμοποίηση ενός μικρού ποσού από ένα συγκεκριμένο συστατικό για τη τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο η αποτελεσματικότητα της σε ασθενείς με Πάρκινσον μένει να αποδειχθεί. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η παραδοσιακή ιατρική και η σχετική φαρμακευτική θεραπεία παραμένει βασική θεραπεία στη Ν. Πάρκινσον. Θα πρέπει όμως να αναγνωριστεί και να κατοχυρωθεί, μέσα από την εμπειρία και την έρευνα, η συμβολή των συμπληρωματικών θεραπειών στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας της ζωής των ασθενών με τη Ν. Πάρκινσον. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ernst E, Pittler M, Wider B, Boddy K (2008) Oxford Handbook of Complementary Medicine Oxford University Press, Oxford Singh S, Ernst E (2008) Trick or treatment? Alternative medicine on trial Bentham, London A pilot study of therapeutic massage for people with Parkinson s disease: the added value of user involvement, Charlotte Patersona, Jeffrey A Allenb, Margaret Browningc, Gillian Barlowd, Paul Ewingsb. Guide 4Living, Independent health information online, Alternative Treatments for Parkinson s disease, www.guide4living.com Craniosacral Therapy relieves symptoms of Parkinson s, About Parkinson s Disease, Natural Health Concepts, www.blogparkinsonsrecovery.com Cranio sacral Therapist & student Newsletter Number 26, Posted August, 2009 in Newsletter Archive, Open Source Cranio, www.open-source-cranio.com Clinical Applications of Craniosacral Therapy, a context for healing body, mind, and spirit, Kailas, LMT, NCTMB, CST,Cert. Ayu, www.regenerate-now.com Η Ν. Πάρκινσον με μια ματιά, ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ κίνηση, www.parkinsonportal.gr Why Incorporate Craniosacral Therapy into an existing Manual Therapy practice? By Tad Wanveer, LMT, CST-D, Massage Today, April 2007, vol 07, Issue 04,www.massagetoday.com The Burnham Review, Parkinson s disease and Complementary Medicine, Issue 7-09, www.theburnhamreview.com Craniosacral Therapy, Touchstone for natural healing. John Upledger, DO, OMM, p. 89, North Atlantic Books, Berkeley, California, 2001

ISBN 1-55643-368-9 Craniosacral Rhythm, Daniel Agustoni, p. 41, Churchill Livingstone Elsevier, 2008, ISBN: 978 0443 067372 Σύνδρομο Κροταφογναθικής άρθρωσης - Μια διαφορετική προσέγγιση! Με τον όρο αυτόν δηλώνεται η δυσλειτουργία της Κροταφογναθικής άρθρωσης. Μπορεί να μην έχετε ακούσει πότε για την ύπαρξη αυτής της άρθρωσης, αλλά καθένας από εμάς την χρησιμοποιεί εκατοντάδες φορές ημερησίως. Πρόκειται για την ένωση της Κάτω Γνάθου με τα Κροταφικά οστά του Κρανίου, ακριβώς μπροστά από τα αυτιά. Κάθε φορά που μασάμε, που καταπίνουμε, και μιλάμε, χρησιμοποιούμε αυτήν την άρθρωση. Μπορείτε να την εντοπίσετε εύκολα τοποθετώντας το δάκτυλο του χεριού σας περίπου ένα εκατοστό διαγώνια μπροστά από τα αυτί σας, ενώ στην συνέχεια ανοίγετε και κλείνετε το στόμα. Η κίνηση που θα αισθανθείτε είναι της κροταφογναθικής άρθρωσης. Όταν μασάμε δεν ασκείται δύναμη μόνον στο αντικείμενο που βρίσκεται ανάμεσα στα δόντια μας, αλλά και στην κροταφογναθική άρθρωση. Η Κάτω Γνάθος είναι ο μοχλός ενώ η άρθρωση το υπομόχλιο. Ως εκ τούτου περισσότερη δύναμη ασκείται στην άρθρωση παρά ανάμεσα στα δόντια.

Για να μπορέσει να ανταποκριθεί σε αυτό το έργο και να αποφευχθούν φθορές στις αρθρικές επιφάνειες, έχει μια πολύπλοκη κατασκευή, που περιλαμβάνει «μηνίσκο» με κινήσεις ολίσθησης και περιστροφής. Έτσι οι δυνάμεις ασκούνται πάνω σε μεγαλύτερη επιφάνεια, μειώνοντας τις πιθανότητες φθοράς. Προβλήματα που συνεισφέρουν στην δυσλειτουργία της κροταφογναθικής άρθρωσης, αλλά και σε δευτερεύοντα συμπτώματα, μπορεί να υπάρχουν στο Νευρικό Σύστημα, στο μυοσκελετικό, στο μυοπεριτοναϊκό (myofascial) και στο μασητικό σύστημα. Στην εμφάνιση αυτού του συνδρόμου μπορεί να παίζουν ρόλο προηγούμενα ή υπάρχοντα φυσικά ή ψυχικά τραύματα, το άγχος ή η αρνητική επίδραση του περιβάλλοντος. Έχουν αναφερθεί ακόμα σαν επιβαρυντικοί παράγοντες οι αλλεργίες και η διατροφή. Στην αναζήτηση των αιτιών αυτού του προβλήματος δεν πρέπει να ξεχνάμε ακόμα τις γενικευμένες αρθρίτιδες, και τις παθήσεις του ανοσοποιητικού συστήματος.

Τι εννοούμε όταν λέμε «μία διαφορετική προσέγγιση»; Το σύνδρομο της κροταφογναθικής άρθρωσης θεωρείτε ότι είναι το αποτέλεσμα μορφολογικών αλλαγών που αφορούν την άνω και κάτω γνάθο, των δοντιών, τραυματισμό στη περιοχή, ακόμα και ως αποτέλεσμα οδοντιατρικών ή γναθοχειρουργικών επεμβάσεων, αρθρίτιδας, stress, αλλά τις περισσότερες φορές δεν μπορεί να καθορισθεί η ακριβής αιτιολογία. Σύμφωνα με τον Dr. John Upledger (τον Αμερικανό Οστεοπαθητικό ιατρό, εμπνευστή της Κρανιοϊερής Θεραπείας) το σύνδρομο της κροταφογναθικής άρθρωσης είναι απλά η «κορυφή του παγόβουνου». Είναι αυτό που φαίνεται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ ο μεγαλύτερος όγκος κρύβεται από κάτω. Είναι το δευτερεύον ή ακόμα και τριτεύον αποτέλεσμα κάποιας άλλης ή άλλων δυσλειτουργιών στο σώμα, ιδιαίτερα στο Κρανιοϊερό σύστημα (αποτελεί το περιβάλλον μέσα στο οποίο υπάρχει και λειτουργεί το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, που μέσο του Εγκέφαλου ελέγχει όλες τις εκούσιες ή ακούσιες δραστηριότητες μας). Δηλαδή μπορεί να υπάρχουν δυσλειτουργίες σε διάφορες περιοχές του σώματος, ακόμα και απομακρυσμένες, οι οποίες να επηρεάζουν τη λειτουργικότητα της άρθρωση. Ο σύνδεσμος αυτών των περιοχών με τη άρθρωση είναι η περιτονία. Η περιτονία είναι ένα στρώμα συνδετικού ιστού, παρόμοιο με τους τένοντες ή τους συνδέσμους, που αρχίζει ακριβώς κάτω από το δέρμα και εκτείνεται σε δύο βαθύτερα στρώματα. Όταν η περιτονία είναι σε φυσιολογικά, υγιή επίπεδα, είναι σαν το

μαλλί από ένα αραιά πλεγμένο πουλόβερ. Όταν κάνει συσπάσεις, είναι πολύ πιο σφικτή και λιγότερο εύκαμπτη, και δημιουργεί τραβήγματα, τεντώματα και πίεση που μπορεί να φτάσει τις 2,000 λίβρες ανά τετραγωνική ίντσα. Η περιτονία αποτελεί ένα συνεχόμενο σύστημα που εκτείνεται από το κάτω μέρος των ποδιών μέχρι το κεφάλι και αποτελείται από τρία τρισδιάστατα στρώματα: > Η επιπολής περιτονία βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα και συγκρατεί λίπος και νερό, περιβάλλεται από νεύρα και επιτρέπει στους μυς να κινούν το δέρμα > Η εν τω βάθει περιτονία, περιβάλλει και συνδέεται με τους μυς, τα κόκαλα, τα νεύρα και τα αιμοφόρα αγγεία σε μοριακό επίπεδο. > Το τρίτο στρώμα, σχηματίζει το σύστημα των μεμβρανών που περιβάλλει τον Εγκέφαλο και τον Νωτιαίο Μυελό, καλύπτοντας ως «φόδρα» την εσωτερική επιφάνεια των οστών του κρανίου, το προσώπου, της σπονδυλικής στήλης, και του ιερού οστού. Οι συσπάσεις- τάσεις μπορεί να παρουσιαστούν σε ένα ή και σε όλα τα στρώματα. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι η κροταφογναθική άρθρωση επηρεάζεται απόλυτα από τα κροταφογναθικά οστά, την άνω και κάτω γνάθο, και το σφηνοειδές οστό, γίνεται εύκολα αντιληπτό, ότι οποιοσδήποτε περιορισμός, οπουδήποτε στο σώμα, που να επηρεάζει την περιτονία, μπορεί να μεταφερθεί μέσω του συστήματος των μεμβρανών, που σχηματίζουν το τρίτο εν τω βάθει στρώμα της, στα οστά του κρανίου, άρα να προκαλέσουν το σύνδρομο της κροταφογναθικής άρθρωσης. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει διαφοροποίηση στη λειτουργικότητα αυτών των οστών είναι το stress. Αυτό συμβαίνει γιατί ενεργοποιείται το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα, ιδιαίτερα προκαλείτε υπερδιέγερση του Συμπαθητικού Νευρικού Συστήματος, με αποτέλεσμα τον αυξημένο μυϊκό τόνο στους μύες που έρχονται σε επαφή μαζί τους, όπως για παράδειγμα στον Μασητήρα μυ.

Το Τρίδυμο Νεύρο ελέγχει την μασητική λειτουργία και ως εκ τούτου την λειτουργικότητα της Κροταφογναθικής άρθρωσης. Αυτό το νεύρο βρίσκεται σε στενή σχέση με το Μεταιχμιακό (Λιμπικό) Σύστημα (reticular alarm system). Η ενεργοποίηση αυτού του συστήματος μεταξύ των άλλων προκαλεί σύσπαση των μυών του προσώπου και φυσικά σφίξιμο των δοντιών. Παράγοντες που ενεργοποιούν αυτό το σύστημα είναι ο φόβος, ο θυμός, η επιθετικότητα, ο αυξανόμενος πόνος, και η υπερβολική ανησυχία. Στο σύνδρομο αυτό υπάρχει ποικιλία συμπτωμάτων, αλλά σπάνια όλα αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται σε έναν μόνο ασθενή. Χαρακτηριστικός ήχος όταν ανοίγει και κλείνει το στόμα. Ήχος τριβής. Πονοκέφαλος ή Ημικρανία. Ζαλάδες. Βούισμα στα αυτιά. Υπερβολική φθορά στα δόντια. Πόνος στην περιοχή της άρθρωσης στην διάρκεια της κίνησης. Πόνος στην περιοχή του Αυχένα. Πόνος στο αυτί. Ευαισθησία στο φως. Όταν το στόμα ανοίγει και κλείνει η κίνηση ακολουθεί μια τροχιά zigzag. Σε σοβαρές περιπτώσεις μειώνεται το εύρος ανοίγματος του στόματος. Αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής, «θολούρα» στην σκέψη. Αλλαγές της προσωπικότητας του ατόμου, ευερέθιστοι, καταθλιπτικοί, έλλειψη αυτοσεβασμού, εγωκεντρικοί και υποχόνδριοι. Περισσότερο αναλυτικά παράγοντες που επηρεάζουν την κροταφογναθική άρθρωση: > Τα οστά του κρανίου που έχουν άμεση συμμετοχή στην κροταφογναθική άρθρωση είναι φυσικά τα Κροταφικά οστά και η Κάτω Γνάθος.

Η συμβολή των αμφίπλευρα τοποθετημένων κροταφικών οστών με την κροταφογναθική άρθρωση βρίσκεται δυο με τέσσερα εκατοστά μπροστά από τον άξονα περιστροφής τους. Έτσι, καθώς οι αρθρικές επιφάνειες των κροταφικών οστών βρίσκονται σε έκκεντρη θέση, όταν υπάρχει διαταραχή της συμμετρίας του ενός σε σχέση με το άλλο, τότε διαταράσσεται η ευθυγράμμιση των αρθρικών επιφανειών της κροταφογναθικής άρθρωσης και στις δυο πλευρές. Αυτή η ασυμμετρία προκαλεί τάση και φθορά πάνω στις αρθρικές επιφάνειες. Ασυμμετρία στα κροταφικά οστά μπορεί να προκληθεί από οποιαδήποτε δυσλειτουργία εντός του Κρανιοϊερού συστήματος, είτε αυτή είναι οστική, είτε οφείλεται στις μεμβράνες του συστήματος. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή η ασυμμετρία μπορεί να προκληθεί από τον σπασμό ή την τάση που αναπτύσσεται στους μύες ή τους συνδέσμους που βρίσκονται σε επαφή με αυτά τα οστά. Η Κάτω Γνάθος είναι ένα οστό με δύο αρθρώσεις σε κάθε άκρο της, έτσι είναι φυσικό όταν επηρεάζεται η μία άρθρωση, αυτό θα έχει αντίκτυπο και την άλλη. > Η Σκληρά Υπερώα βρίσκεται κυριολεκτικά στο έλεος του Σφηνοειδούς οστού, με το οποίο αρθρώνεται στα δυο άκρα και μέσο του ρινικού διαφράγματος στο μέσον. Η διαταραχή της θέσης ή της λειτουργικότητας του Σφηνοειδούς οστού θα διαταράξει την

ευθυγράμμιση της Σκληράς Υπερώας με αποτέλεσμα αρχικά την διαταραχή της ευθυγράμμισης των οδόντων και στην συνέχεια των Κροταφογναθικών αρθρώσεων. Το Σφηνοειδές οστού έχει έναν κυρίαρχο ρόλο στο ΚρανιοΙερό σύστημα, άρα οποιαδήποτε δυσλειτουργία αυτού του συστήματος μπορεί να το επηρεάσει. ΣΦΗΝΟΕΙΔΕΣ ΟΣΤΟ > Το άγχος, ανεξάρτητα του αιτίου που το προκαλεί, απαιτεί ένα βαρύ τίμημα από το σώμα. Απαιτεί ενέργεια για να το αντιμετωπίσει. Είναι ευρέως γνωστό ότι το χρόνιο άγχος μπορεί να προκαλέσει καρδιακές παθήσεις, έλκος στομάχου, σπαστική κολίτιδα κ.α. Αυτό που δεν έχει γίνει ευρέως γνωστό είναι ότι προκαλεί Σύνδρομο της Κροταφογναθικής άρθρωσης. Ο μηχανισμός είναι πράγματι απλός. Το σφίξιμο των δοντιών ή του σαγονιού, είναι μια φυσική αντίδραση στο άγχος. Αυτή η αντίδραση συχνά επαναλαμβανόμενη συμπιέζει την Κροταφογναθική άρθρωση, που με την σειρά της προκαλεί φθορά στις αρθρικές επιφάνειες, τον μηνίσκο και ιδιαίτερα στις ελαστικές κατασκευές που τον περιβάλλουν, με αποτέλεσμα επιπλέον επιπλοκές. Τεχνικές χαλάρωσης βοηθούν σημαντικά στην πρόληψη και αντιμετώπιση αυτού του επιβαρυντικού παράγοντα. > Ο ανθρώπινος οργανισμός σαν σύνολο «συντίθεται» από το σώμα και την ψυχή. Οι ιστοί του σώματος «θυμούνται» τραυματικές

εμπειρίες, τόσο σε ενεργειακό επίπεδο, όσο και σε σωματικό επίπεδο. Δηλαδή ο φόβος ή ο θυμός για παράδειγμα που προκαλείται στην διάρκεια ενός τραυματισμού, και ο τραυματισμός των ιστών του σώματος, πρέπει να αντιμετωπισθούν παράλληλα. Εάν κάποιο από αυτά παραμείνει, τότε βάζει σε συνεχή ενεργοποίηση το Μεταιχμιακό (Λιμπικό) Σύστημα, με αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού stress, άρα το συνεχές σφίξιμό των δοντιών, με επακόλουθο την δυσλειτουργία της Κροταφογναθικής άρθρωσης. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες είναι ικανοί να προκαλέσουν ή να συνεισφέρουν στην δυσλειτουργία ή τον εκφυλισμό της κροταφογναθικής άρθρωσης. Το Σύνδρομο της Κροταφογναθικής άρθρωσης μπορεί να είναι το κυρίως πρόβλημα παγόβουνου. ή μπορεί απλά να είναι η κορυφή του Απαιτείται λοιπόν μια ολιστική θεραπεία για την αντιμετώπιση ενός τόσο σύνθετου προβλήματος. Αυτή η θεραπεία πρέπει να περιλαμβάνει την αντιμετώπιση τόσο των σωματικών, όσο και των συναισθηματικών αναγκών των ασθενών. Η ΚρανιοΙερή Θεραπεία του Dr. John Upledger ανταποκρίνεται σε αυτήν την ανάγκη. Ο ειδικευμένος θεραπευτής μπορεί να αξιολογήσει την λειτουργικότητα του ΚρανιοΙερού συστήματος, να εντοπίσει τις περιοχές που δυσλειτουργούν, και στην συνέχεια με ήπιους χειρισμούς βάρους 5gr να βελτιώσει τη λειτουργικότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (Εγκέφαλος

Νωτιαίος Μυελός), επιτρέποντας στην συνέχεια στον φυσικό αμυντικό μηχανισμό του σώματος να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα (αυτοδιόρθωση), όπως εκείνο ξέρει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον! Άλλες θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν είναι: Τεχνικές χαλάρωσης Myofascial release Βελονισμός Επανεκπαίδευση στην σωστή στάση του σώματος Τεχνικές Manual Therapy Ψυχολογική στήριξη Biofeedback Οδοντιατρική Γναθοχειρουργική εργασία (χρήση νάρθηκα χειρουργική αντιμετώπιση ). Χειροπρακτική Οστεοπαθητική Διατροφή Σπαστικό Ραϊβόκρανο Αυχενική Δυστονία ΣΠΑΣΤΙΚΟ ΡΑΙΒΟΚΡΑΝΟ ή ΑΥΧΕΝΙΚΗ ΔΥΣΤΟΝΙΑ -

Σπαστικό Ραιβόκρανο χαρακτηρίζεται η ακούσια σύσπαση των μυών της περιοχής του αυχένα, η οποία έχει ως αποτέλεσμα σημαντικό περιορισμό στις κινήσεις της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης ενώ το κεφάλι βρίσκεται σε αφύσικη θέση. Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει μυϊκό σπασμό, ο οποίος μπορεί να είναι προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, προς τα εμπρός, προς τα πίσω, στο πλάι. Οι κινήσεις μπορεί να είναι συνεχής (σταθερές) ή με τινάγματα. Αποτέλεσμα αυτών των σπασμωδικών κινήσεων ή του τραυματισμού των νεύρων της περιοχής είναι οξύς πόνος και κακουχία. Ποιες οι βασικές αιτίες; Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το Σπαστικό Ραιβόκρανο προκαλείται από δυσλειτουργία του Βασικού Γαγγλίου, μια κατασκευή που βρίσκεται βαθιά μέσα στον Εγκέφαλο και είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο των κινήσεων. Το Βασικό Γάγγλιο αποτελεί σύνδεσμο επεξεργασίας των κινήσεων μεταξύ του Θαλάμου και του Κινητικού Φλοιού του Εγκεφάλου,

συμμετέχοντας στο ξεκίνημα και τον συντονισμό των κινήσεων. Είναι μέρος του εξωπυραμιδικού συστήματος ρυθμίζοντας τις αυτόματες κινήσεις. Που οφείλεται αυτή η δυσλειτουργία ακόμα είναι άγνωστο. Η ασυμμετρία της «ντοπαμίνης», ενός νευροδιαβιβαστή στο Βασικό Γάγγλιο, μπορεί να υποκρύπτει διαφορετικές μορφές δυστονίας, αλλά απαιτείται επιπλέον έρευνα για να γίνει αντιληπτός ο μηχανισμός που τη προκαλεί. Μπορεί να υπάρχει ιστορικό τραυματισμού στο κεφάλι ή τον αυχένα, αλλά η σχέση μεταξύ του τραυματισμού και της δυστονίας είναι ακόμα ασαφής. Γίνονται έρευνες για να διαπιστωθεί ο ρόλος που διαδραματίζει ο τραυματισμός στη δυστονία, περιλαμβάνοντας και τη περίπτωση εμφάνισης δυστονίας σε αυτούς που έχουν γενετική προδιάθεση. Σε κάθε περίπτωση πάντως δεν υπάρχει σαφής εικόνα. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι μεσολαβεί διάστημα ετών μεταξύ του τραυματισμού και της εμφάνισης της δυστονίας. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις κληρονομικότητας στην εμφάνιση του Σπαστικού Ραιβόκρανου, αλλά σε περιπτώσεις δυστονίας. Σχετίζεται με το DYT1 γονίδιο. Ποια τα συμπτώματα; γενικευμένης

Ο μυϊκός σπασμός όπως αναφέρθηκε μπορεί να είναι προς οποιαδήποτε κατεύθυνση και με ποικιλία συνδυασμών. Προκαλείται λανθασμένη στάση με κλίση του κεφαλιού, ενώ περιοδικοί σπασμοί προκαλούν τινάγματα στο κεφάλι. Συνήθως το Ραιβόκρανο φτάνει σε ένα επίπεδο όπου παραμένει σταθερό. Όταν η δυστονία είναι εστιακή δεν εξαπλώνεται ώστε να γίνει γενική. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι από μέτρια έως πολύ σοβαρά. Προκαλείται περιορισμός στη λειτουργικότητα της περιοχής και λόγω του μυϊκού σπασμού ή του τραυματισμού νεύρων συνυπάρχει οξύς πόνος και κακουχία. Διάγνωση Η διάγνωση στηρίζεται στο ιστορικό και τη κλινική αξιολόγηση του ασθενή που περιλαμβάνει λειτουργική και νευρολογική εκτίμηση. Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο test που να επιβεβαιώνει τη διάγνωση, ενώ ο εργαστηριακός έλεγχος είναι φυσιολογικός.

Προσοχή πρέπει να δίνεται ώστε να μη γίνεται σύγχυση αυτής της κατάστασης με εκφυλιστικά προβλήματα στη περιοχή του αυχένα ή προβλήματα στα μάτια, όπου υπάρχει κλίση της κεφαλής για να βελτιώνεται η όραση. Θεραπεία. Η θεραπευτική προσέγγιση στο Σπαστικό Ραιβόκρανο έχει σκοπό να ανακουφίσει από τον πόνο, να βελτιώσει τη στάση και την λειτουργικότητα της περιοχής. Συνήθως η θεραπεία περιλαμβάνει: 1. Φαρμακευτική αγωγή (δεν αναφέρω λεπτομέρειες γιατί δεν αφορούν την ειδικότητα μου). 2. Botulinum toxin injections. 3. Χειρουργική αντιμετώπιση. 4. Φυσικοθεραπεία. Έχει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του Σπαστικού Ραιβόκρανου με σκοπό να βελτιώσει το εύρος κίνησης, να αυξήσει την ελαστικότητα των μυών, να βελτιώσει τον συναρμονισμό των κινήσεων και να βελτιώσει τη στάση στη καθημερινότητα του ασθενή. Η φυσικοθεραπεία περιλαμβάνει τεχνικές ήπιας κινητοποίησης (Manual Therapy), πάντως με μεγάλη προσοχή γιατί οι λανθασμένοι χειρισμοί μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Η έλξη πρέπει να αποφεύγεται, ενώ οι μαλάξεις βοηθούν προσωρινά. 5. Ψυχολογική υποστήριξη. Υπάρχει μεγάλη συναισθηματική επιβάρυνση των ασθενών με δυστονία και παρότι δεν προκαλεί την πάθηση, επιδεινώνει τα συμπτώματα. Τεχνικές χαλάρωσης μπορούν να συμβάλλουν ευεργετικά σε αυτές τις περιπτώσεις. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΡΑΝΙΟΪΕΡΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Η ΚρανιοΙερή θεραπεία είναι μια ήπια θεραπεία με χειρισμούς βάρους 5gr, που εφαρμόζεται από κατάλληλα εκπαιδευμένο θεραπευτή, σε διάφορα σημεία του σώματος, κυρίως στα οστά του κρανίου, του προσώπου, στην σπονδυλική στήλη και το ιερό οστού, με σκοπό να εκτιμήσει αλλά και να ενισχύσει τη λειτουργικότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, οι βασικές συνιστώσες του οποίου είναι ο Εγκέφαλος και ο Νωτιαίος Μυελός.

Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα www.craniosacral.gr. Αναφέρθηκε ότι αιτία της εμφάνισης του Σπαστικού Ραιβόκρανου είναι η δυσλειτουργία μιας κατασκευής που βρίσκεται βαθιά στον Εγκέφαλο, του Βασικού Γαγγλίου. Η βελτίωση της λειτουργικότητας του Εγκεφάλου σημαίνει βελτίωση στη λειτουργικότητα του Βασικού Γαγγλίου, άρα βελτίωση του ασθενή, όχι αντιμετωπίζοντας τυχαία τα συμπτώματα, αλλά προσπαθώντας να επηρεάσουμε την αιτία που τα προκαλεί. ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΕΝΕΡΓΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ: Για να έχουμε ένα ολοκληρωμένο αποτέλεσμα πρέπει να αξιοποιήσουμε τα αποτελέσματα της κρανιοϊερής θεραπείας βελτιώνοντας το εύρος κίνησης των αρθρώσεων της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, βελτιώνοντας την ελαστικότητα και των συναρμονισμό των μυών, δηλαδή ουσιαστικά αλλάζοντας τον τρόπο κίνησης της σπονδυλικής στήλης. Αυτό επιτυγχάνεται με την άσκηση του ασθενή στο Μηχάνημα Ενεργής Θεραπευτικής Κίνησης. Στη πράξη η προσέγγιση της «ενεργής θεραπευτικής κίνησης» στηρίζεται στη διαπίστωση ότι κρατώντας σταθερές συγκεκριμένες περιοχές του σώματος, π.χ. τον κορμό, με συγκεκριμένο τρόπο που να είναι ανώδυνος για τον ασθενή, αυτός μπορεί να εκτελέσει κινήσεις ελεύθερες πόνου προς τη κατεύθυνση του πόνου ή του περιορισμού, και μάλιστα εναντίον αντίστασης. Αυτές οι κινήσεις εκτελούνται με μηχανική φόρτιση της σπονδυλικής στήλης, από το βάρος του ασθενή, σε αντίθεση με οποιαδήποτε άλλη τεχνική, όπου ο ασθενής είναι ξαπλωμένος σε εξεταστικό κρεβάτι, εκμηδενίζοντας τη δύναμη της βαρύτητας. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνουμε νευρομυϊκή επανεκπαίδευση του σώματος ώστε να λειτουργεί αυτόματα (χωρίς σκέψη) με τον φυσιολογικά αρμονικό, σωστό τρόπο κίνησης.

Ο χρόνιος πόνος πυροδοτείται από το μυαλό! Σε όσους υποφέρουν από χρόνιο πόνο, δεν τους αρέσει να ακούνε ότι ο πόνος στην πραγματικότητα είναι μέσα στο μυαλό τους, αλλά αυτό ακριβώς ισχυρίζεται μια νέα έρευνα του National Institute of Health, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Pain. Σύμφωνα με αυτήν την έρευνα διαφοροποιήσεις στη δομή του εγκεφάλου μπορεί να προλέγουν αν ένα άτομο θα υποφέρει από χρόνια Οσφυαλγία. Όπως είναι φυσικό αυτή η διαπίστωση μπορεί να αλλάξει τον τρόπο της διάγνωσης και θεραπείας των ασθενών. Διαπιστώσαμε ότι ο πόνος πυροδοτείται από αυτές τις ανωμαλίες του εγκεφάλου ισχυρίζεται ο A. Vania Apkarian, επικεφαλής της έρευνας και καθηγητής Φυσιολογίας στο Northwestern University s Feinberg School of Medicine και συνεχίζει δείξαμε ότι οι διαφοροποιήσεις στη δομή των εγκεφαλικών συνάψεων μπορεί να είναι ικανές να οδηγήσουν τον ασθενή να εμφανίσει χρόνιο πόνο μετά από έναν τραυματισμό. Υποβάλλοντας τους ασθενείς με οσφυαλγία, σε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, οι ερευνητές προέβλεψαν, με ποσοστό επιτυχίας 85%, σε ποιους από αυτούς ο πόνος θα ήταν επίμονος. Μας προκάλεσε έκπληξη πόσο ισχυρά είναι τα αποτελέσματα, ενώ είναι καταπληκτικό με πόση ακρίβεια το σκανάρισμα του εγκεφάλου μπορεί να προβλέψει τον επίμονο πόνο στη μέση σχολίασε ο Apkarian. Οι κόκκινες τελείες αντιπροσωπεύουν τις διαφοροποιήσεις στη λευκή ουσία (πράσινο στη φωτογραφία) που μπορούν να προβλέψουν