ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΤΑΣΗΣ. Αιτιολογία

Transcript

1 ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ Ο πονοκέφαλος αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πεδία έρευνας της σύγχρονης Ιατρικής. Πολλές ειδικότητες ασχολούνται. Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί για την αιτιολογία και τη θεραπεία του. Η Διεθνής Ένωση Κεφαλαλγίας διαχωρίζει τους πονοκεφάλους σε κατηγο ρίες με βάση τη συμπτωματολογία τους. Οι 2 κατηγορίες πονοκεφάλων, οι οποίες μπορούν να θεραπευθούν με τη χρήση των μεθόδων της σύγχρονης εναλλακτικής φυσικοθεραπείας είναι: ο πονοκέφαλος τάσεως και ο αυχενογενης πονοκέφαλος (πονοκεφαλος από αυχενικό). ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΤΑΣΗΣ Αιτιολογία Ο πονοκέφαλος τάσης είναι η πιο συχνή μορφή πονοκεφάλου, με συχνότητα εμφάνισης 78% στον ενήλικο πληθυσμό. Ο πονοκέφαλος τάσης παρουσιάζεται συχνότερα στις γυναίκες.το 30% των πασχόντων έχουν επεισόδια πονοκέφαλου τάσης 1 / 6

2 περισσότερες από 14 ημέρες το χρόνο και το 3% κάθε δεύτερη ημέρα. Ο πονοκέφαλος τάσης χ αρακτηρίζεται από ελαφράς ως μετρίας έντασης αμβλύ πόνο, ο οποίος έχει συσφιγκτικό χαρακτήρα ( σαν πίεση από στεφάνι ή στενό σκούφο), ξεκινάει από το πίσω πλάγιο τμήμα του αυχένα, ανεβαίνει στο ινίο (πίσω μέρος του κρανίου) και μπορεί να απλώνεται σε διάφορα μέρη του κεφαλιού είτε στη μία πλευρά (ημικρανία), είτε και στις δύο πλευρές. Διαρκεί σχεδόν όλη την ημέρα, ενώ χειροτερεύει το βράδυ. Πιστεύεται ότι ο πονοκέφαλος τάσης οφείλεται σε "κακή" καθημερινή στάση του αυχένα και των ώμων και επιδεινώνεται με ψυχική υπερένταση, άγχος, κατάθλιψη, υπερκόπωση. Ο πονοκέφαλος τάσης συνοδεύεται από αυξημένη τάση (μυϊκό σπασμό) των αυχενικών και κεφαλικών μυών, η οποία διαπιστώνεται τόσο στις περιόδους κρίσεων, όσο και στις περιόδους ηρεμίας. Από ηλεκτρομυογραφικές μελέτες στους κεφαλικούς και αυχενικούς μυς παρατηρήθηκε ότι άτομα με πονοκέφαλο τάσεως έχουν ελαφρώς αυξημένα επίπεδα ηλεκτρικής δραστηριότητας σε ηρεμία και ελαφρώς μειωμένα σε μέγιστη σύσπαση, συγκρινόμενα με υγιείς. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ανεπαρκή χάλαση των κεφαλικών και αυχενικών μυών σε ηρεμία και εξασθενημένη στρατολόγηση μυϊκών ινών σε μέγιστη προσπάθεια σε ασθενείς με πονοκέφαλο τάσης. Παράλληλα, σε κλινική μελέτη διερευνήθηκαν τα αποτελέσματα 30 λεπτών αδιάκοπου σφίξιμου των δοντιών σε άτομα με πονοκέφαλο τάσης και υγιή (μάρτυρες). Μέσα σε 24 ώρες το 69% των ασθενών και το 17% των μαρτύρων παρουσίασαν πονοκέφαλο. Ενώ, αμέσως μετά το σφίξιμο των δοντιών η τάση των κρανιακών και αυχενικών μυών αυξήθηκε μόνο στα άτομα, τα οποία αργότερα παρουσίασαν πονοκέφαλο. Αυτό υποδηλώνει ότι ο μυϊκός σπασμός αυτών των μυών είναι, πιθανόν, ένας αιτιολογικός παράγοντας για τον πονοκέφαλο τάσεως. Η έκλυση του οποίου, ίσως οφείλεται σε ερεθισμό προσαγωγών νευρώνων από nociceptive ερεθίσματα προερχόμενα από μυοπεριτονιακούς ιστούς. Συνήθως, οι ασθενείς με πονοκέφαλο τάσης καταναλώνουν πολύ μεγάλες ποσότητες αναλγητικών, αντιφλεγμονωδών και μυοχαλαρωτικών φαρμάκων ή υποβάλλονται σε 2 / 6

3 φυσικοθεραπεία με διαθερμίες, μαλάξεις κτλ., αλλά ο πόνος και ο σπασμός των αυχενικών μυών υποχωρεί για λίγο και επανέρχεται πολύ σύντομα. Σύμφωνα με την εμπειρία μου, η λεπτομερής κλινική εξέταση των ασθενών με πονοκέφαλο τάσης αποκαλύπτει διαταραχή στο νευρομυϊκό έλεγχο της στάσης και κίνησης της μίας (ή, σπανιότερα, και των δύο) ωμικών ζωνών και του αυχένος. Αν οι ασθενείς με πονοκέφαλο τάσης κοιταχθούν στον καθρέφτη διαπιστώνουν ότι ο ένας ή (σπανιότερα) και οι δύο ώμοι τους γέρνουν προς τα εμπρός και στρίβουν λίγο προς τα μέσα, ενώ οι μύες, που απλώνονται από τον αυχένα ώς τον ώμο (άνω μοίρα τραπεζοειδούς) φαίνονται φουσκωμένοι. Αυτή η "κακή" στάση οδηγεί σε μυϊκή ανισορροπία με υπεβολική χρήση κάποιων μυών (άνω μοίρας τραπεζοειδών, σκαληνών ή/και ανελκτήρα ωμοπλάτης) και πολύ περιορισμένη χρήση κάποιων άλλων (ρομβοειδών, μέση-κάτω μοίρα τραπεζοειδούς). Οι πρώτοι βρίσκονται συνεχώς σε μυϊκό σπασμό, λόγω υπερκόπωσης, ενώ οι άλλοι περιέρχονται σταδιακά σε αχρησία και ατροφία. Θεραπεία Η οριστική θεραπεία του πονοκεφάλου τάσης επιτυγχάνεται με την αντιμετώπιση του αιτίου του ( αιτιολογική θεραπεία ), δηλαδή της μυϊκής ανισορροπίας στους ώμους και στον αυχένα του ασθενούς. Γι'αυτό το σκοπό έχω εφαρμόσει με απόλυτη επιτυχία επί 18 έτη σε πολύ μεγάλο αριθμό ασθενών μια εξειδικευμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη θεραπευτική διαδικασία, που περιλαμβάνει: 1. ασκήσεις εγκεφαλο-νευρο-μυϊκής επανεκπαίδευσης ( brain-body control ), ώστε ο ασθενής με πονοκέφαλο τάσηςνα εκπαιδευτεί στη σωστή στάση του σώματός του, να τη μάθει και να την καταστήσει σταδιακά καθημερινή του "συνήθεια" και να επαναφέρει προοδευτικά την απόλυτη αρμονία στη συνεργασία όλων των μυών γύρω από τον αυχένα και τους ώμους του. 2. τεχνικές χαλάρωσης (relaxation techniques) για να μειωθεί ο μυϊκός τόνος των μυών, που βρίσκονται σε σπασμό 3. ασκήσεις προοδευτικής ενδυνάμωσης των μυών, που έχουν ατροφήσει 4. εργονομικές προσαρμογές στο χώρο εργασίας των ασθενών (γραφείο, καρέκλα, θέση Η/Υ) ώστε να διορθωθούν τα λάθη στη στάση και κίνηση του αυχένος και των ωμικών ζωνών, τα οποία προκαλούν ή επιδεινώνουν τον πονοκέφαλο τάσεως. 3 / 6

4 Ο συνδυασμός αυτών των 4 παρεμβάσεων έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικός στην οριστική κατάργηση του πονοκεφάλου τάσης σε πολλές δεκάδες ασθενείς. ΑΥΧΕΝΟΓΕΝΗΣ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ (ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΑΠΟ ΑΥΧΕΝΙΚΟ) Αιτιολογία Στον αυχενογενή πονοκέφαλο (πονοκέφαλο από αυχενικό) ο πόνος ξεκινάει από τον αυχέ να ή/και την ινιακή χώρα και μπορεί να εξαπλώνεται προς την κροταφική και τη μετωπιαία χώρα. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος (πονοκέφαλος από αυχενικό) ε ίναι μονόπλευρος ( ημικρανία ) και η έντασή του επηρεάζεται από κινήσεις και παρατεταμένες θέσεις του αυχένα. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος (πονοκέφαλος από αυχενικό) μ πορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα στον αυχένα και στο σύστοιχο άνω άκρο. Από κλινική έρευνα, η οποία διενεργήθηκε σε μεγάλο πληθυσμό, διαπιστώθηκε ότι ο αυχενο γενής πονοκέφαλος (πονοκέφαλος από αυχενικό) : αποτελεί το 16% των πονοκεφάλων, είναι πιο συχνός στις γυναίκες και προκαλεί κατά μέσο όρο 18 επεισόδια το μήνα. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος (πονοκέφαλος από αυχενικό) είναι πόνος, που γίνεται αισθητός στο κεφάλι αν και έχει την πηγή του στον αυχένα (referred pain). Η νευροανατομική βάση του αυχενογενούς πονοκεφάλου, σύμφωνα με το N. Bogduk, είναι η σύγκλιση κεντρομόλων νευρικών ινών από το τρίδυμο νεύρο και τα τρία πρώτα αυχενικά νεύρα στον τρίδυμο-αυχενικό πυρήνα μέσα στο εγκεφαλικό στέλεχος και στον ανώτερο νωτιαίο μυελό. Δηλαδή τα νεύρα, που είναι υπεύθυνα για να ενημερώνουν τον εγκέφαλο για το αίσθημα του πόνου από 2 διαφορετικές περιοχές (τον αυχένα και το 4 / 6

5 κεφάλι), γίνονται ένα καθώς εισέρχονται στον εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα είναι: ερεθίσματα πόνου προερχόμενα από τα άνω επίπεδα του αυχένα να παρερμηνεύονται από τον εγκέφαλο ως προερχόμενα από το τρίδυμο νεύρο και να γίνονται αντιληπτά ως πονοκέφαλος. Οπότε κάθε δομή, που νευρώνεται από τα τρία πρώτα αυχενικά νεύρα, αποτελεί εν δυνάμει πηγή του αυχενογενούς πονοκεφάλου (πονοκέφαλου από αυχενικό). Αυτές οι δομές είναι: οι άνω αυχενικοί μύες, οι άνω αυχενικές αρθρώσεις και οι σύνδεσμοί τους, ο Α2-Α3 μεσοσπονδύλιος δίσκος, η σκληρά μήνιγγα του νωτιαίου μυελού, ο οπίσθιος κρανιακός βόθρος και η σπονδυλική αρτηρία. Θεραπεία Το κλειδί για τη διάγνωση και οριστική θεραπεία του αυχενογενούς πονοκεφάλου (πονοκέ φαλου από αυχενικό) είναι η εξακρίβωση, μέσω της λεπτομερούς εξέτασης των ασθενών, των κινήσεων και παρατεταμένων θέσεων του αυχένα, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την καταπόνηση των πασχόντων ιστών του αυχένα και, επομένως, για την έκλυση του πονοκεφάλου ή την αύξηση της έντασής του. Για τη διάγνωση και θεραπεία του αυχενογενούς πονοκεφάλου (πονοκέφαλου από αυχενικό) εφαρμόζω με απόλυτη επιτυχία επί 18 έτη: 5 / 6

6 1.Τη μεθοδολογία της «Μηχανικής Διάγνωσης και Θεραπείας» (μέθοδος McKenzie), καθώς και θεραπευτικούς χειρισμούς manual therapy για να «αποσυμπιεστούν» οι αυχενικοί ιστοί, που είναι υπεύθυνοι για τον αυχενογενή πονοκέφαλο (πονοκέφαλο από αυχενικό), και οι ασθενείς να ανακουφιστούν άμεσα. 2.Ειδικές Τεχνικές Χαλάρωσης (relaxation techniques) για τους μυς του αυχένα και των ώμων, που βρίσκονται σε σύσπαση. 3. Ασκήσεις εγκεφαλο-νευρο-μυϊκής επανεκπαίδευσης ( brain-body control ), ώστε ο ασθενής με αυχε νογενή πονοκέφαλο (πονοκέφαλο από αυχενικό) να εκπαιδευτεί στη σωστή στάση του σώματός του, να τη μάθει και να την καταστήσει σταδιακά καθημερινή του "συνήθεια" και να επαναφέρει προοδευτικά την απόλυτη αρμονία στη συνεργασία όλων των μυών γύρω από τον αυχένα και τους ώμους του. Με αυτή την εξειδικευμένη μέθοδο φυσικοθεαρπείας, επιτυγχάνουμε την εξάλειψη κάθε αιτίας καταπόνησης των ευαίσθητων αυχενικών ιστών, που ήταν υπεύθυνοι για τον αυχενογ ενή πονοκέφαλο (πονοκέφαλο από αυχενικό), και οι ασθενείς δεν ξαναπαρουσιάζουν πονοκέφαλο ( οριστική θεραπεία και μόνιμη ανακούφιση ). 6 / 6