ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 13/07/2012 C(2012) 5054 EΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΩΝ (EETT) Λ. Κηφισίας 60 GR-151 25 Μαρούσι Ελλάδα Υπόψη κ. Λεωνίδα Κανέλλου Προέδρου Φαξ: +30 21 06 151 113 Αξιότιμε κύριε Κανέλλο, ΘΕΜΑ: ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ EL/2012/1343: ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΦΩΝΗΤΙΚΩΝ ΚΛΗΣΕΩΝ ΣΕ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΑ ΚΙΝΗΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Παρατηρήσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 παράγραφος 3 της οδηγίας 2002/21/EK I. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Η κοινοποίηση πραγματοποιήθηκε από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων της Ελλάδας (EETT) 1, παρελήφθη στις 13 Ιουνίου 2012 και άρχισε να παράγει αποτελέσματα από την ημερομηνία αυτή. Αφορά τον τρίτο γύρο ανάλυσης της αγοράς τερματισμού φωνητικών κλήσεων σε μεμονωμένα κινητά δίκτυα στην Ελλάδα 2. 1 2 Σύμφωνα με το άρθρο 7 της οδηγίας 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Μαρτίου 2002, σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία-πλαίσιο), ΕΕ L 108 της 24.4.2002, σ. 33, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2009/140/ΕΚ, ΕΕ L 337 της 18.12.2009, σ. 37, και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 544/2009, ΕΕ L 167 της 29.6.2009, σ. 12. Η οποία αντιστοιχεί στην αγορά 7 της σύστασης 2007/879/EΚ της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 2007, αναφορικά με σχετικές αγορές προϊόντων και υπηρεσιών στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, οι οποίες επιδέχονται εκ των προτέρων κανονιστική ρύθμιση, σύμφωνα με την οδηγία 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (σύσταση για τις σχετικές αγορές), ΕΕ L 344 της 28.12.2007, σ. 65. Commission européenne/europese Commissie, 1049 Bruxelles/Brussel, BELGIQUE/BELGIË - Τηλ. +32 22991111
Η δημόσια διαβούλευση 3 διήρκησε από τις 6 Απριλίου 2012 έως τις 14 Μαΐου 2012. Στις 22 Ιουνίου 2012 απεστάλη στην ΕΕΤΤ αίτημα παροχής πληροφοριών 4 και η απάντησή της παρελήφθη στις 27 Ιουνίου 2012. Στις 2 Ιουλίου 2012 ελήφθησαν συμπληρωματικές πληροφορίες από την ΕΕΤΤ. Κατ εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφος 3 της οδηγίας-πλαισίου, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές (ΕΡΑ), ο Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (BEREC) και η Επιτροπή δύνανται να διατυπώνουν στην οικεία ΕΡΑ τις παρατηρήσεις τους σχετικά με κοινοποιημένα σχέδια μέτρων. II. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΕΤΡΟΥ II.1. Προηγούμενες κοινοποιήσεις Η αγορά τερματισμού φωνητικών κλήσεων χονδρικής σε μεμονωμένα κινητά δίκτυα στην Ελλάδα κοινοποιήθηκε προηγουμένως στην Επιτροπή και αξιολογήθηκε από αυτή στην υπόθεση EL/2008/0786 5. Η ΕΕΤΤ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όλοι οι φορείς εκμετάλλευσης δικτύων κινητών επικοινωνιών στην Ελλάδα, ήτοι η Cosmote, η Vodafone και η Wind, πρέπει να οριστούν ως έχοντες σημαντική ισχύ στις αντίστοιχες σχετικές αγορές τους. Η ΕΕΤΤ πρότεινε να διατηρηθούν οι ειδικές κανονιστικές υποχρεώσεις όσον αφορά: i) την πρόσβαση, ii) τη μη εισαγωγή διακρίσεων, iii) τη διαφάνεια, iv) τον έλεγχο τιμών και v) το λογιστικό διαχωρισμό. Όσον αφορά την υποχρέωση ελέγχου τιμών, η ΕΕΤΤ πρότεινε συμμετρική σταδιακή πορεία μείωσης με στόχο τέλη τερματισμού κλήσεων σε κινητό δίκτυο (ΤΤΚ) 4,95 λεπτών του ευρώ ανά λεπτό από την 1η Ιανουαρίου 2011. Στις παρατηρήσεις της η Επιτροπή επισήμανε ότι διεξάγονταν εργασίες στο πλαίσιο της ομάδας των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τον καθορισμό ενιαίας μεθόδου κοστολόγησης του τερματισμού σε κινητά δίκτυα και κάλεσε την ΕΕΤΤ να επανεξετάσει την ανάλυσή της, μόλις υιοθετηθεί κοινή προσέγγιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. II.2. Ορισμός της αγοράς Η ΕΕΤΤ συμπεραίνει ότι η σχετική αγορά είναι μια αγορά ανά δίκτυο, η οποία περιλαμβάνει τον τερματισμό χονδρικής σε δίκτυα δεύτερης γενιάς και σε δίκτυα τρίτης γενιάς, τον τερματισμό χονδρικής για υπηρεσίες τύπου Homezone καθώς και την ιδιοπαροχή. Οι αγορές από γεωγραφική άποψη είναι εθνικής διάστασης. II.3. Διαπίστωση σημαντικής ισχύος στην αγορά Η ΕΕΤΤ προτείνει να οριστούν όλοι οι φορείς εκμετάλλευσης κινητών δικτύων, ήτοι η Cosmote, η Vodafone και η Wind, ως έχοντες σημαντική ισχύ στην αγορά στα μεμονωμένα δίκτυά τους. Τα κύρια κριτήρια που έλαβε υπόψη η ΕΕΤΤ για να καταλήξει στο συμπέρασμα αυτό είναι: i) το μερίδιο αγοράς 100% κάθε φορέα εκμετάλλευσης στο μεμονωμένο του κινητό δίκτυο, ii) οι φραγμοί εισόδου και ο δυνητικός ανταγωνισμός, iii) η ισχύς επί των τιμών, iv) η ανύπαρκτη ή χαμηλή αντισταθμιστική αγοραστική ισχύς 3 4 5 Σύμφωνα με το άρθρο 6 της οδηγίας-πλαισίου. Σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 2 της οδηγίας-πλαισίου. SG-Greffe (2008) D/204999. Οι προηγούμενες κοινοποιήσεις κοινοποιήθηκαν προηγουμένως και αξιολογήθηκαν από την Επιτροπή στις υποθέσεις EL/2006/0392, EL/2005/0178 και EL/2004/0078. 2
και v) η συμπεριφορά των παρόχων. II.4. Κανονιστικά επανορθωτικά μέτρα Με βάση τα προβλήματα ανταγωνισμού που εντοπίστηκαν η ΕΕΤΤ προτείνει να επιβληθούν οι ακόλουθες υποχρεώσεις στους τρεις παρόχους με σημαντική ισχύ στην αγορά: i) πρόσβαση σε και χρήση ειδικών ευκολιών δικτύου, ii) διαφάνεια, iii) αμεροληψία (μη διακριτική μεταχείριση), iv) έλεγχος της τιμής και v) λογιστικός διαχωρισμός. Όσον αφορά τον έλεγχο τιμών, η EETT αναφέρει ότι το υφιστάμενο κοστολογικό μοντέλο της θα επικαιροποιηθεί με χρήση προσέγγισης από τα κάτω προς τα επάνω με μοντέλο μακροπρόθεσμου οριακού κόστους (BU-LRIC) έως τα τέλη του 2012. Στην απάντηση στο αίτημα παροχής πληροφοριών η ΕΕΤΤ διευκρίνισε ότι, μόλις ολοκληρωθεί το μοντέλο και καθοριστεί η προκύπτουσα τιμή, θα λάβει απόφαση για την επικαιροποίηση των ΤΤΚ στόχων και της πορείας μείωσης. Στο μεταξύ η EETT, προκειμένου να υπάρξει κανονιστική βεβαιότητα, προτείνει να καθοριστεί ΤΤΚ στόχος που θα βασίζεται σε συγκριτική αξιολόγηση σε σχέση με επτά κράτη μέλη (BE, FR, UK, ES, IT, NL, PT), τα οποία ανέπτυξαν ένα μοντέλο αμιγώς BU-LRIC πριν από τον Μάρτιο του 2012. Στην απάντησή της στο αίτημα παροχής πληροφοριών η ΕΕΤΤ διευκρινίζει επίσης ότι επέλεξε τις επτά αυτές χώρες με βάση τις προηγούμενες παρατηρήσεις της Επιτροπής 6. Εξάλλου, η EETT επισημαίνει ότι η προτεινόμενη σταδιακή πορεία μείωσης ορίζεται έως την 1η Απριλίου 2013, παρέχοντας έτσι μια περίοδο ασφάλειας τριών μηνών μεταξύ της προβλεπόμενης ολοκλήρωσης του μοντέλου αμιγώς BU-LRIC (Δεκέμβριος 2012) και της λήξης της σταδιακής πορείας μείωσης. Όσον αφορά τα στοιχεία των ΤΤΚ που θα χρησιμοποιηθούν για τη συγκριτική αξιολόγηση, η EETT διευκρινίζει στην απάντησή της στο αίτημα παροχής πληροφοριών ότι, εφόσον τα τελικά μέτρα εκδίδονται στην επίσημη γλώσσα των αντίστοιχων κρατών μελών, κρίνεται σκόπιμο να χρησιμοποιηθούν τα τέλη τερματισμού κλήσεων που προβλέπονται στις αποφάσεις της Επιτροπής βάσει του άρθρου 7, ως εξής: 6 Η ΕΕΤΤ διευκρινίζει ότι εξέτασε την προσέγγιση της Βουλγαρίας, της Εσθονίας και της Σλοβακίας, που αξιολογήθηκαν αντίστοιχα στις υποθέσεις BG/2012/1318 της 21ης Μαΐου 2012, EE/2012/1305 της 16ης Απριλίου 2012 και SK/2012/1313 της 30ης Απριλίου 2012. Στις τελευταίες περιπτώσεις η Επιτροπή ανέφερε ότι οι ανωτέρω επτά χώρες είναι εκείνες που έχουν μέχρι στιγμής κοινοποιήσει ένα μοντέλο αμιγώς BU-LRIC. 3
Κράτος μέλος Τιμή ΤΤΚ (λεπτά /λεπτό) Αναφορά (αριθμός υπόθεσης ΕΚ) Βέλγιο 1,08 BE/2010/1086 Γαλλία 0,8 FR/2011/1200 Ηνωμένο Βασίλειο 0,81 Τροποποίηση εγκριθέντων μέτρων για τερματισμό κλήσεων κινητών UK/2010/1068 Ισπανία 1,09 ES/2012/1291 Ιταλία 0,98 IT/2011/1219 Κάτω Χώρες 1,2 NL/2012/1285 Πορτογαλία 1,27 PT/2012/1312 Η προσέγγιση της EETT έχει ως στόχο μέσο τέλος 1,03 λεπτά του ευρώ ανά λεπτό, που αντιστοιχεί στο τελευταίο βήμα της σταδιακής πορείας μείωσης με βάση τα ακόλουθα συμμετρικά τέλη: Προτεινόμενη πορεία μείωσης ΤΤΚ - 31/7/2012 1/8/2012-31/11/2012 1/12/2012-31/3/2013 1/4/2013- (λεπτά /λεπτό) 4,95 3,60 2,30 1,03 Κατά τον καθορισμό της σταδιακής πορείας μείωσης η ΕΕΤΤ έλαβε υπόψη: i) την ανάγκη επίτευξης της τιμής στόχου με ικανοποιητικούς ρυθμούς για τη μεγιστοποίηση των οφελών των καταναλωτών, ii) την ανάγκη εξασφάλισης επαρκούς χρόνου για να προσαρμόσουν οι ΠΔΚ τα επιχειρηματικά τους μοντέλα 7, iii) την ανάγκη να ληφθούν υπόψη, κατά τη μετάβαση αυτή, τα χρονικά περιθώρια που θέτει η σύσταση για τα τέλη τερματισμού 8 και iv) την ανάγκη αποφυγής του φαινομένου του «ιζήματος» («waterbed effect»). III. ΣΧΟΛΙΑ Η Επιτροπή εξέτασε την κοινοποίηση και τις συμπληρωματικές πληροφορίες που 7 8 Σε απάντηση στο αίτημα παροχής πληροφοριών η ΕΕΤΤ επιβεβαιώνει ότι κατά τον ορισμό της προτεινόμενης πτωτικής πορείας εξέτασε τις δυνητικές επιπτώσεις της στα έσοδα διασύνδεσης των φορέων εκμετάλλευσης δικτύων κινητών επικοινωνιών για το 2012 και το 2013. Η ΕΕΤΤ υπογραμμίζει ότι, λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, τα έσοδα τερματισμού των φορέων εκμετάλλευσης δικτύων κινητών επικοινωνιών (που αντιπροσωπεύουν μικρό αλλά σημαντικό μερίδιο των συνολικών εσόδων των εν λόγω φορέων) μειώθηκαν σημαντικά το 2011. Τα έσοδα της Cosmote, της Vodafone και της Wind μειώθηκαν κατά [ ]%, [ ]% και [ ]% αντίστοιχα. Σύσταση της Επιτροπής της 7ης Μαΐου 2009 σχετικά με την κανονιστική ρύθμιση των τελών τερματισμού σταθερών και κινητών επικοινωνιών στην ΕΕ, ΕΕ L 124 της 20.5.2009, σ. 67. 4
υπέβαλε η ΕΕΤΤ και διατυπώνει τον ακόλουθο σχολιασμό 9 : Ανάγκη κατάλληλου ελέγχου των τιμών, ώστε να εξασφαλίζεται για τους καταναλωτές το μέγιστο όφελος όσον αφορά αποδοτικά κοστοστρεφή τέλη τερματισμού Η Επιτροπή σημειώνει ότι η ΕΕΤΤ σκοπεύει να αναπτύξει έως τα τέλη του 2012 ένα μοντέλο κόστους αμιγώς BU-LRIC και ότι προτείνει, εν τω μεταξύ, να καθοριστούν τα ΤΤΚ στην Ελλάδα με βάση μια μέθοδο συγκριτικής αξιολόγησης. Επιπλέον, η Επιτροπή σημειώνει ότι η ΕΕΤΤ επιβεβαίωσε ότι μόλις ολοκληρωθεί το μοντέλο και προσδιοριστεί η τιμή που προκύπτει, θα εκδώσει απόφαση για την επικαιροποίηση του μηχανισμού μείωσης και του ΤΤΚ στόχου βάσει του μοντέλου αμιγώς BU-LRIC, που επιδιώκεται να επιτευχθεί έως την 1η Απριλίου 2013. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι ο σκοπός της αιτιολογικής σκέψης 22 και της σύστασης 12 της σύστασης για τα τέλη τερματισμού είναι να επιτραπεί στις ΕΡΑ που διαθέτουν περιορισμένους πόρους να καθορίσουν ένα αποδοτικό τέλος χωρίς να οφείλουν να ολοκληρώσουν εγκαίρως ένα μοντέλο αμιγώς BU-LRIC. Ωστόσο, η Επιτροπή παρατηρεί ότι το ΤΤΚ στόχος που προτείνει η ΕΕΤΤ σύμφωνα με τη συγκριτική αξιολόγηση υπολογίζεται με βάση τα τέλη βάσει του μοντέλου αμιγώς BU-LRIC, τα οποία κοινοποιήθηκαν στην Επιτροπή χωρίς να έχουν ληφθεί υπόψη τα ΤΤΚ βάσει μοντέλου αμιγώς BU-LRIC που εφαρμόζονται σήμερα στα κράτη μέλη. Σχετικά με το θέμα αυτό η Επιτροπή καλεί την ΕΕΤΤ να ελέγξει αν τα προτεινόμενα τέλη αναφοράς αντιστοιχούν πράγματι στα τέλη βάσει του μοντέλου αμιγώς BU-LRIC που καθορίζουν οι ΕΡΑ με τελικές αποφάσεις στα αντίστοιχα κράτη μέλη 10 και, αν διαπιστωθούν αποκλίσεις, να διορθώσει τα τέλη αναφοράς. Προκειμένου να επιταχυνθεί η αποκόμιση οφελών από τα χαμηλότερα ΤΤΚ για τους καταναλωτές, η Επιτροπή καλεί επίσης την ΕΕΤΤ να τροποποιήσει τον μηχανισμό σταδιακής μείωσης κατά τρόπο ώστε να καταλήγει ήδη από την 1η Ιανουαρίου 2013 προθεσμία εφαρμογής που προβλέπεται στη σύσταση για τα τέλη τερματισμού σε ΤΤΚ που αντιστοιχούν σε τέλη βάσει του μοντέλου αμιγώς BU-LRIC. Εν πάση περιπτώσει, η Επιτροπή καλεί την ΕΕΤΤ να οριστικοποιήσει το οικείο μοντέλο αμιγώς BU-LRIC το ταχύτερο δυνατόν εντός του 2012, ώστε να καταστεί δυνατή η εφαρμογή του ήδη από την 1η Ιανουαρίου 2013. Κατ εφαρμογή του άρθρου 7 παράγραφος 7 της οδηγίας-πλαισίου η ΕΕΤΤ λαμβάνει ιδιαιτέρως υπόψη τις παρατηρήσεις άλλων ΕΡΑ, του Φορέα Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (BEREC) και της Επιτροπής και μπορεί να θεσπίζει το προκύπτον σχέδιο μέτρου και, εφόσον το πράξει, το ανακοινώνει στην Επιτροπή. Η θέση της Επιτροπής σχετικά με τη συγκεκριμένη κοινοποίηση δεν προδικάζει οποιαδήποτε θέση μπορεί να λάβει έναντι άλλων κοινοποιημένων σχεδίων μέτρων. 9 10 Σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 3 της οδηγίας-πλαισίου. Βλ. παρατηρήσεις της Επιτροπής στις υποθέσεις IT/2008/0779, SK/2012/1313, BG/2012/1318, CZ/2012/1327, GI/2011/1248 και MT/2012/1330. 5
Κατ εφαρμογή του σημείου 15 της σύστασης 2008/850/EΚ 11 η Επιτροπή θα δημοσιεύσει το έγγραφο στον ιστότοπό της. Η Επιτροπή δεν θεωρεί εμπιστευτικές τις πληροφορίες που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο. Εάν θεωρείτε ότι, σύμφωνα με τους κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες περί επιχειρηματικού απορρήτου, το έγγραφο αυτό περιέχει εμπιστευτικές πληροφορίες που επιθυμείτε να απαλειφθούν πριν από τη δημοσίευση, καλείστε να ενημερώσετε την Επιτροπή 12, εντός τριών εργάσιμων ημερών από την παραλαβή. Κάθε ανάλογο αίτημα πρέπει να είναι αιτιολογημένο. Με εκτίμηση, Για την Επιτροπή, Robert Madelin Γενικός Διευθυντής 11 12 Σύσταση 2008/850/ΕΚ της Επιτροπής της 15ης Οκτωβρίου 2008 για τις κοινοποιήσεις, τις προθεσμίες και τις διαβουλεύσεις που προβλέπονται στο άρθρο 7 της οδηγίας 2002/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με κοινό κανονιστικό πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ΕΕ L 301 της 12.11.2008, σ. 23. Το αίτημά σας πρέπει να αποσταλεί είτε ηλεκτρονικά στη διεύθυνση: CNECT- ARTICLE7@ec.europa.eu είτε με φαξ: +32 2 298 87 82. 6