ΗΥΓΙΕΙΝΗΤΩΝΧΕΡΙΩΝ Δρ. Μαίρη Ελευθεριάδου
ΓΙΑΤΙ ΤΟΣΗ ΦΑΣΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ; ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ
Υγιεινή των χεριών Η πρώτη και πιο σημαντική ασπίδα προστασίας κατά των λοιμώξεων και των τροφικών δηλητηριάσεων
Που πρέπει να εφαρμόζεται υγιεινή των χεριών Στον τομέα της Yγείας χαμηλά ποσοστά συμμόρφωσης (<40%) Ανάμεσα στους χειριστές τροφίμων χαμηλά ποσοστά συμμόρφωσης Ανάμεσα στο γενικό πληθυσμό χαμηλά ποσοστά συμμόρφωσης
Συμμόρφωση στον τομέα της Υγείας - Νοσοκομείο της Γενεύης (1999) 100 90 % 80 70 60 50 40 30 20 10 0 52 45 Nurse Nurse aide & student 66 48 30 21 Midwife Doctors Others Total Pittet D, et al. Ann Intern Med 1999
Έρευνα Αμερικάνικου συνδέσμου Μικροβιολόγων (2007) Σε ερώτηση αν πλένουν τα χέρια μετά τη τουαλέτα σε δημόσιους χώρους το 92% απάντησε ΝΑΙ. Στην πραγματικότητα μόνο το 66% τωνανδρώνκαιτο88% των γυναικών παρατηρήθηκαν να το κάνουν
Έχει αποτέλεσμα η υγιεινή των χεριών; Επιστημονικές οι αποδείξεις ότι προσφέρει προστασία από τις λοιμώξεις και τροφικές δηλητηριάσεις: CDC: 50% μείωση των τροφικών δηλητηριάσεων 45% μείωση λοιμώξεων αναπνευστικού Έρευνα στο στρατό Am J Prev Med 21(2):79 83. (2001) 31% μείωση στις γαστρεντερίτιδες και 21% στις λοιμώξεις αναπνευστικού Έρευνα σε χώρους συνωστισμού (σχολεία) AJPH 98(8):1372-1381.(2008)
Όταν αναφερόμαστε στην υγιεινή των χεριών εννοούμε μόνο το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό?
Ορισμός Υγιεινή των χεριών: Γενικός όρος που αναφέρεται σε οποιαδήποτε πράξη καθαριότητας των χεριών: Πλύσιμο με σαπούνι και νερό Πλύσιμο με αντιμικροβιακό σαπούνι και νερό Ξηρό Πλύσιμο με αλκοολούχο διάλυμα Χειρουργικό πλύσιμο
Πλύσιμο των χεριών μόνο με νερό δεν θεωρείται ικανοποιητικό. Αν και σε πρόσφατη έρευνα το 55% των ερωτηθέντων παραδέχτηκαν ότι το έχουν κάνει
Ignaz Semmelweis, 1815-1865 Ο πατέρας της Υγιεινής των χεριών
Υγιεινή των χεριών: Η πρώτη παρέμβαση Maternal Mortality due to Postpartum Infection General Hospital, Vienna, Austria, 1841-1850 Maternal Mortality (%) 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Semmelweis Hand Hygiene Intervention 1841 1842 1843 1844 1845 1946 1847 1848 1849 1850 Ιατροί Μαίες ~ Hand antisepsis reduces the frequency of patient infections ~ Adapted from: Hosp Epidemiol Infect Control, 2 nd Edition, 1999.
Συνθήματα εκστρατειών Στον τομέα της Υγείας : Clean HANDS - SAVE LIVES Στον τομέα των τροφίμων: Safe Hands Safe Food
Εκστρατεία ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ στον τομέα της Υγείας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 5η Μαίου 2009
Που εστιάζεται το πρόβλημα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΟ ΝΑ ΛΕΜΕ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΝΑ ΠΛΕΝΕΙ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΗΓΟΥΜΕ: ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ - ΤΕΧΝΙΚΗ (ΠΩΣ) - ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΧΡΟΝΟ (min 15-20 sec) - ΤΑ ΣΩΣΤΑ ΜΕΣΑ - ΠΟΤΕ
Είναι τα εμφανώς καθαρά χέρια απαλλαγμένα από παθογόνα μικρόβια;
Σωστή τεχνική πλυσίματος
Σωστή τεχνική πλυσίματος Παλάμη με Παλάμη. Ανάμεσα στα δάκτυλα με την αριστερή παλάμη πάνω στη ράχη του δεξιού χεριού και αντίστροφα
Παλάμη με παλάμη ανάμεσα στα δάκτυλα Τις ράχες των δακτύλων
Τους αντίχειρες Τις άκριες των δακτύλων
Σωστή τεχνική πλυσίματος
Μικροβιακή Χλωρίδα των Χεριών Μόνιμη χλωρίδα (resident) coagulase negative staphylococci, Staphylococcus aureus, Corynebacterium spp., Propionibacterium spp., Acinetobacter spp., Enterobacteriaceae Παροδική (transient)
Παροδική Χλωρίδα Ευθύνεται για την πλειοψηφία των λοιμώξεων και των τροφικών δηλητηριάσεων π.χ Ε.coli,, Salmonella spp., Shigella spp. Clostridium perfringens, Giardia lamblia,, Norwalk virus, Hepatitis A Virus - Μετά την τουαλέττα ( #1 για τους χειριστές τροφίμων) - Αλλαγή πανιών, καθάρισμα/περιποίηση κατοικίδιων - Επαφή με ωμές τροφές - Επαφή με μολυσμένες πληγές ή ακμή, μολυσμένο νύχι - Φτάρνισμα στα χέρια κλπ.
Ποια μέθοδος υγιεινής των χεριών είναι πιο αποτελεσματική για την καταστροφή μικροβίων; 1. Απλό πλύσιμο -Κανονικό σαπούνι και νερό 2. Αντισηπτικό πλύσιμο Αντιμικροβιακό (αντισηπτικό) σαπούνι και νερό 3. Ξηρό πλύσιμο - Αλκοολούχο διάλυμα
Ποια μέθοδος υγιεινής των χεριών είναι πιο αποτελεσματική για την καταστροφή μικροβίων; 1. Απλό πλύσιμο -Κανονικό σαπούνι και νερό 2. Αντισηπτικό πλύσιμο Αντιμικροβιακό (αντισηπτικό) σαπούνι και νερό 3. Ξηρό πλύσιμο - Αλκοολούχο διάλυμα
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ ΚΑΛΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ Απλό σαπούνι Αντιμικροβιακό σαπούνι Διάλυμα αλκοόλης
Αποτέλεσμα Υγιεινής των χεριών Απλό πλύσιμο με κοινό σαπούνι και νερό (Μηχανική απομάκρυνση των ρύπων, οργανικών ουσιών και της παροδικής χλωρίδας) Ικανοποιητικό για το γενικό πληθυσμό και τους χειριστές τροφίμων Λίγες οι ενδείξεις σε νοσοκομειακό περιβάλλον: - Εμφανώς λερωμένα χέρια - Μετά την τουαλέτα - Πριν το φαγητό - Όταν υπάρχει υποψία ύπαρξης σπόριων βακτηρίων
Ξηρό Πλύσιμο με αλκοολούχο σκεύασμα (μια ή περισσότερες αλκοόλες (min 60%) και μαλακτικές ουσίες) - Καταστροφή της παροδικής χλωρίδας - Πρώτη επιλογή στον τομέα της υγείας έχει αυξήσει τη συμμόρφωση, ταχύτερη μέθοδος, φιλική στα χέρια Δε συστήνεται στους χειριστές τροφίμων. (Αδρανοποίηση της αλκοόλης από οργανικές ουσίες Μπορεί να εφαρμοστεί μετά το πλύσιμο με σαπούνι και νερό)
Πλύσιμο με αντιμικροβιακό σαπούνι και νερό Aπομάκρυνση των ρύπων και απομάκρυνση ή και καταστροφή της παροδικής χλωρίδας - Χλωρεξιδίνη - Xλωροξυλενόλη - Τriclosan - Iωδιούχος ποβιδόνη
Χειρουργικό πλύσιμο Aπομάκρυνσηήκαταστροφήτης παροδικής και μείωση της μόνιμης χλωρίδας
Νοσοκομεία vs Επιχειρήσεις Τροφίμων Είδη Παθογόνων Τρόποι μετάδοσης Νοσοκομεία Νοσοκομειακά (MRSA, VRE) Λιπόφιλοι ιοί Person to person Επιχ. Τροφίμων Εντερικά παθογόνα και εντερικοί μη λιπόφιλοι ιοί (Νorovirus) Faecal-Oral route Κοπρανοστοματική οδός (σε ψηλούς αριθμούς)
Μεταφορά μικροβίων από τον ασθενή στα χέρια του επαγγελματία υγείας
Πολλαπλασιασμός μικροβίων στα χέρια
Χειριστές τροφίμων
Χρήση γαντιών
Χρήση γαντιών Δεν αντικαθιστά την επιτακτική ανάγκη υγιεινής των χεριών Τα χέρια πάντα πλένονται πριν την εφαρμογή και μετά την αφαίρεση γαντιών Ερευνες ανάμεσα σε χειριστές τροφίμων έδειξαν ότι αυτοί πιστεύουν ότι δε χρειάζεται να πλένουν τα χέρια τους εαν χρησιμοποιούν γάντια
Κατάχρηση γαντιών Το περιβάλλον των χεριών κάτω από τα γάντια είναι ιδανικό για την ανάπτυξη των μικροβίων (ειδικά αν φορέθηκαν γάντια σε άπλυτα χέρια) Τα γάντια που χρησιμοποιούνται στον τομέα των τροφίμων είναι τέτοιας ποιότητας που μπορεί να επιτρέπει στα μικρόβια να διαπερνούν τα γάντια
Η επιτυχία της υγιεινής των χεριών Η κατανόηση της σημασίας της υγιεινής στην αναχαίτιση της μικροβιακής διασποράς Η παροχή από τον εργοδότη των κατάλληλων μέσων Η επαρκής γνώση των «στιγμών» υγιεινής Η εφαρμογή ΟΡΘΗΣ Τεχνικής υγιεινής
Υγιεινή των χεριών στη βιομηχανία τροφίμων Αν παραμείνει τυχαία και ασαφής Συνεχιζόμενος Κίνδυνος ( Risky Business) Η Υγιεινή των χεριών ΕΙΝΑΙ παρέμβαση στην διασφάλιση της ασφάλεια των τροφίμων από τη «Φάρμα στο πιάτο»
Δεν υπάρχουν πρότυπα για το τί εννοούμε «καθαρά χέρια» ή Ready- to- serve hands ούτε εργαλεία για να μετρούμε Σε κάθε επιχείρηση τροφίμων πρέπει να καθορισθούν τα καθαρά χέρια
Καθορισμός προδιαγραφών σαπουνιού Καθορισμός απαιτήσεων βούρτσας νυχιών Καθορισμός συχνότητας πλυσίματος για κάθε βάρδια Καθορισμός χρήσης αντισηπτικών διαλυμάτων και γαντιών Εκπαίδευση και παρακολούθηση
Κανονισμός ΕΕ 852/04 Περί Υγιεινής των Τροφίμων «Πρέπει να υπάρχει επαρκής αριθμός νιπτήρων, εγκατεστημένων στα κατάλληλα σημεία και προοριζόμενων ειδικά για το πλύσιμο των χεριών. Οι νιπτήρες πρέπει να είναι εφοδιασμένοι με ζεστό και κρύο τρεχούμενο νερό και με υλικά για τον καθαρισμό των χεριών και το υγιεινό τους στέγνωμα. Όταν είναι αναγκαίο, οι χώροι για το πλύσιμο των τροφίμων πρέπει να είναι χωριστοί από τις εγκαταστάσεις πλυσίματος των χεριών».
«Απαγορεύεται ο χειρισμός των τροφίμων και η με οποιαδήποτε ιδιότητα είσοδος σε χώρους εργασίας με τρόφιμα οποιουδήποτε προσώπου πάσχει από νόσημα ή είναι φορέας νοσήματος που μεταδίδεται διά των τροφών ή προσώπου με μολυσμένα τραύματα ή πάσχει από δερματική μόλυνση, έλκη ή διάρροια, εάν υφίσταται κίνδυνος άμεσης ή έμμεσης μόλυνσης. Κάθε πρόσωπο απασχολούμενο σε επιχείρηση τροφίμων το οποίο έχει προσβληθεί και ενδέχεται να έλθει σε επαφή με τρόφιμα, πρέπει να αναφέρει αμέσως την ασθένεια ή τα συμπτώματα, και ει δυνατόν τα αίτιά τους, στον υπεύθυνο της επιχείρησης τροφίμων».
ΠΑΘΟΓΟΝΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ (Κόπρανα ή αναπνευστικό) πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων της ασθένειας ή και μετά που ένας χειριστής θα γίνει καλά ( φορέας)
Αν τα χέρια φαίνονται καθαρά είναι καθαρά; Tracer lotion visible under Uv Light Επιβεβαίωση της κακής πρακτικής
Ευχαριστώ για την προσοχή σας