ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2017 2018 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/2018 ΤΑΞΗ: Α ΧΡΟΝΟΣ: 7:45-9.45 Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τέσσερα (4) μέρη και έξι (6) σελίδες. Να απαντήσετε στις ερωτήσεις πάνω στα φύλλα εξέτασης που σας έχουν δοθεί χρησιμοποιώντας μπλε μελάνι. Να σημειώσετε σε κάθε φύλλο εξέτασης τα στοιχεία σας: ονοματεπώνυμο, τμήμα, αριθμό. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Να απαντήσετε ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ και στις δύο (2) ερωτήσεις. βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. 4 ΜΟΝΑΔΕΣ Κάθε ερώτηση 1. Κάθε στοιχείο της στήλης Α αντιστοιχεί με ένα (1) στοιχείο της στήλης Β. Να γράψετε στα φύλλα εξέτασής σας τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα τον αντίστοιχο ορθό αριθμό της στήλης Β. (4 x 0,5 = 2 μονάδες) Προσοχή: Στη στήλη Β περισσεύει ένα (1) στοιχείο. ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. Κούρος 1. Δημοκρατία β. Κίμωνας 2. Ολιγαρχία γ. Θεά Πότνια 3. Αρχαϊκή τέχνη δ. Περικλής 4. Μυκήνες 5. «και νεκρός ενίκα» 2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή λάθος, γράφοντας στα φύλλα εξέτασής σας το γράμμα κάθε πρότασης και δίπλα τη λέξη «σωστό» ή «λάθος». (4 x 0,5 = 2 μονάδες) α. Στους θολωτούς τάφους της μυκηναϊκής περιόδου τοποθετούνταν και κτερίσματα. β. Τα ταυροκαθάψια ήταν αγώνισμα των Μυκηναίων. γ. Ένα από τα βασικά συστατικά της πόλης κράτους υπήρξε η ακρόπολη. δ. Ο Ονήσιλος, για να επιτύχει η επανάσταση των Κυπρίων, ζήτησε βοήθεια από τους Φοίνικες. 1
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ 6 ΜΟΝΑΔΕΣ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. Προσοχή: Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη των ερωτήσεων που θα επιλέξετε. 1. Να γράψετε σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω, με βάση τα ζητούμενα των παρενθέσεων: (3 x 1 = 3 μονάδες) (α) Μελανόμορφος ρυθμός (τι ήταν, σε ποια εποχή αναπτύχθηκε) (β) Οστρακισμός (ποιος ήταν ο νομοθέτης, τι όριζε η νομοθεσία αυτή) (γ) Είλωτες (ποιοι ήταν, πού έζησαν, να αναφέρετε μια υποχρέωση που είχαν) 2. (α) Να γράψετε δύο (2) διαφορές και μία (1) ομοιότητα ανάμεσα στο μινωικό και το μυκηναϊκό ανάκτορο. (3 x 0,5 = 1,5 μονάδες) (β) Να γράψετε τρεις (3) λόγους στους οποίους οφείλεται, κατά πάσα πιθανότητα, η κατάρρευση του μυκηναϊκού κόσμου. (3 x 0,5 = 1,5 μονάδες) 3. Να αναφέρετε και να εξηγήσετε δύο (2) μέτρα του νομοθέτη Σόλωνα, με τα οποία κατάφερε να περιορίσει την αριστοκρατία στην Αθήνα. (2 x 1,5 = 3 μονάδες) ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ 6 ΜΟΝΑΔΕΣ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. Προσοχή: Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη των ερωτήσεων που θα επιλέξετε. 1. Αφού παρατηρήσετε τις εικόνες που ακολουθούν και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: (α) Τι απεικονίζει η καθεμιά από τις εικόνες αυτές και με ποια εποχή συνδέεται; (4 x 0,25 = 1 μονάδα) (β) Με βάση την εικόνα (i) να αναφέρετε δύο (2) λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι της τότε εποχής ζωγράφιζαν τις συγκεκριμένες αναπαραστάσεις. (γ) Με βάση την εικόνα (ii) να αναφέρετε δύο (2) χαρακτηριστικά των ειδωλίων της συγκεκριμένης τεχνοτροπίας. 2
Εικόνα (i) Εικόνα (ii) 2. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα: (α) Σε ποιο γεγονός των Περσικών πολέμων αναφέρεται η πηγή και ποιοι ήταν οι αρχηγοί των αντίπαλων παρατάξεων; (β) Να αναφέρετε δύο (2) λόγους, για τους οποίους ο Αθηναίος στρατηγός επέμενε ότι η σύγκρουση με τον περσικό στόλο έπρεπε να πραγματοποιηθεί στο συγκεκριμένο σημείο. (γ) Να αναφέρετε με ποια ειρήνη τερματίστηκαν οριστικά οι Περσικοί πόλεμοι και να αναφέρετε δύο (2) όρους της ειρήνης αυτής. Στη ναυμαχία σκοτώθηκαν πολλοί από τους Πέρσες και τους συμμάχους τους και λίγοι από τους Έλληνες [ ] Όταν τα καράβια τους άρχισαν να υποχωρούν, τα πιο πολλά βούλιαξαν [ ] Ο Ξέρξης ήταν πολύ λυπημένος και τα έβαζε με όλους. Καθισμένος στον θρόνο του στο βουνό Αιγάλεω, έβλεπε απέναντί του τη Σαλαμίνα και παρακολουθούσε τη ναυμαχία. Αν κάποιος από τους δικούς του πολεμούσε γενναία, ρωτούσε να μάθει ποιος ήταν.[ ] Οι Αθηναίοι, μέσα στον πανικό, βύθιζαν όσα πλοία μπορούσαν. Όταν κάποια ξέφευγαν από τους Αθηναίους, έπεφταν στους Αιγινήτες. Ηρόδοτος, Ιστορία,Η9,89-92 (διασκευή) 3
3. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα: (α) Σε ποια συμμαχία αναφέρεται η πιο κάτω πηγή και για ποιο λόγο είχε δημιουργηθεί; (β) Τι πρόσφερε η κάθε πόλη που ανήκε στη συμμαχία αυτή; Να αναφερθείτε σε δύο (2) σημεία. (γ) Να αναφέρετε δύο (2) αποφάσεις ενέργειες του Περικλή, με τις οποίες η συγκεκριμένη συμμαχία μετατράπηκε σε ηγεμονία των Αθηναίων. Οι Αθηναίοι ανέλαβαν, έτσι, την αρχηγία με τη θέληση των συμμάχων [ ] Όρισαν ποιοι από τους συμμάχους έπρεπε να συνεισφέρουν χρήματα και ποιοι να προμηθεύσουν καράβια για την αντιμετώπιση των βαρβάρων. Σκοπός, έλεγαν, ήταν να λεηλατήσουν τις κτήσεις του (Πέρση) Βασιλέως, αντίποινα για όσα είχαν πάθει. Για πρώτη φορά, τότε, οι Αθηναίοι διόρισαν Ελληνοταμίες, που πήγαιναν και εισέπρατταν τον φόρο. Έτσι ονομάστηκε, τότε, η εισφορά. Το ύψος του πρώτου φόρου που ορίστηκε ήταν τετρακόσια εξήντα τάλαντα, ταμείο ήταν η Δήλος και οι συνελεύσεις της συμμαχίας γίνονταν στον Ναό. Θουκυδίδης, Α, 96 μετ. Αγγ. Βλάχου (διασκευή) ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ 4 ΜΟΝΑΔΕΣ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. Προσοχή: Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη των ερωτήσεων που θα επιλέξετε. 1. Αφού μελετήσετε την πηγή που ακολουθεί και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα πιο κάτω ερωτήματα: (α) Να αναφέρετε δύο (2) ενέργειες του Ευαγόρα με τις οποίες προσπάθησε να εδραιώσει το ελληνικό πνεύμα στη Σαλαμίνα. (β) Η σύγκρουση του Ευαγόρα με τους Πέρσες τερματίζεται με την υπογραφή της συνθήκης με τον «Μέγα Βασιλέα». Να αναφέρετε δύο (2) όρους της συγκεκριμένης ειρήνης. 4
Έτσι ο Ευαγόρας κατάφερε να πάρει το παλάτι και να γίνει αυτός βασιλιάς στον θρόνο. [...] Έκανε συμμάχους τους Αθηναίους και τους Αιγυπτίους. Με τη βοήθεια των Αθηναίων ο Ευαγόρας μπόρεσε να υποτάξει όσες πόλεις αρνούνταν να δεχτούν την ηγεμονία του και να ενώσει έτσι όλα τα κυπριακά βασίλεια. Οι σχέσεις της Κύπρου με την Ελλάδα και οι συχνές επισκέψεις των Ελλήνων στο νησί βοήθησαν πολύ ν αναπτυχθούν τα γράμματα και η τέχνη. Ο Ευαγόρας προσκάλεσε στη Σαλαμίνα τους ρήτορες Ισοκράτη και Ανδοκίδη και τον σοφιστή Πολυκράτη, για να διδάξουν τους Κυπρίους ρητορική και μουσική. Ο Ευαγόρας έκοψε νομίσματα χρυσά [...] με επιγραφή σ ελληνικό αλφάβητο. [...] Ο Αρταξέρξης, για να αντιμετωπίσει τον Ευαγόρα, ανέθεσε την αρχηγία της επίθεσης εναντίον της Κύπρου στον Ορόντη και τον Τιρίβαζο. [...] Στην πολιορκία της Σαλαμίνας ο Ορόντης πρότεινε στον Ευαγόρα να κλείσουν ειρήνη. Έτσι ο πόλεμος τελείωσε (380 π.χ.). Κάτια Χατζηδημητρίου, Ιστορία της Κύπρου, Λευκωσία 2005, σελ. 55, 57 59 (διασκευή) 2. Αφού μελετήσετε προσεκτικά την πιο κάτω πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα: (α) Να αναφέρετε δύο (2) λόγους για τους οποίους οι Μυκηναίοι αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην Κύπρο. (β) Να αναφέρετε δύο (2) στοιχεία, τα οποία αποδεικνύουν τον εξελληνισμό των κατοίκων της Κύπρου από τους Μυκηναίους. H Kύπρος ήταν ένας χώρος πάντα περισσότερο συνδεδεμένος με την Ανατολή. Οι Μινωίτες δεν είχαν καλλιεργήσει ποτέ ιδιαίτερα τις σχέσεις τους με αυτό το νησί, αλλά και ο σύνδεσμος των Μυκηναίων φαίνεται ότι αφορούσε για ένα μεγάλο διάστημα μόνο το εμπόριο. Μετά το 1400 π.χ., οι σχέσεις με την Κύπρο εντατικοποιήθηκαν, ίσως με την ίδρυση μυκηναϊκών εμπορικών σταθμών στο νησί και τη σταδιακή εγκατάσταση τεχνιτών και χαλκουργών από την ηπειρωτική Ελλάδα. Η μυκηναϊκή παρουσία έγινε πιο έντονη στην πόλη της Έγκωμης και στη συνέχεια παρατηρήθηκε μαζική εισροή μυκηναϊκών πληθυσμών προς διάφορες περιοχές του νησιού. http://www.fhw.gr/chronos/o2/mainland/gr/mg/ecomony (διασκευή) 5
3. (α) Να γράψετε δύο (2) κριτήρια με βάση τα οποία οι άνθρωποι της νεολιθικής εποχής στην Κύπρο επέλεγαν τον χώρο για να κτίσουν τους οικισμούς τους. (β) Αφού μελετήσετε προσεκτικά την πιο κάτω εικόνα και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να γράψετε δύο (2) ταφικά έθιμα της νεολιθικής εποχής στην Κύπρο και να αναφέρετε δύο (2) συμπεράσματα που προκύπτουν για τις αντιλήψεις των ανθρώπων της συγκεκριμένης εποχής. (4 x 0,25 = 1 μονάδα) Η Διευθύντρια Αθηνά Κλεάνθους 6