ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΜΒΛΩΣΕΩΝ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα 1. Εισαγωγή 3 2. Ίδρυση Εθνικού Φορέα Υιοθεσίας 4 3. Θεσμικά και οικονομικά μέτρα για τη μείωση των αμβλώσεων 6 4. Μέτρα για τη στήριξη της κυπριακής οικογένειας 7 5. Προγράμματα οικογενειακού προγραμματισμού 8 6. Προώθηση διεπιστημονικής έρευνας 9 7. Δημιουργία αρχείου για τις αμβλώσεις 9 8. Επίλογος 9 2
1. Εισαγωγή Οι αμβλώσεις αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα βιοηθικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες. Το ζήτημα των αμβλώσεων είναι ιδιαίτερα σύνθετο καθώς αφορά τα βαθύτερα πιστεύω των ανθρώπων για την ανθρώπινη ύπαρξη και ζωή και συγκεκριμένα το χαρακτήρα της ύπαρξης του εμβρύου και τα ατομικά δικαιώματα γυναικών και ανδρών. Οι απόψεις που πάντα διατυπώνονται από διάφορες πλευρές είναι ποικίλες και αντιθετικές. Όλοι, όμως, συμφωνούν και αυτή η συμφωνία αντικατοπτρίζει και τη γνώμη της Εθνικής Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου (ΕΕΒΚ) ότι η πραγματικότητα των αμβλώσεων είναι μια αρνητική εξέλιξη για τον πολιτισμό μας και ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε πλήρη συμφωνία με τα δικαιώματα των γυναικών, των ανδρών και των εμβρύων και το συμφέρον της κυπριακής κοινωνίας. Ακόμη και στα πλαίσια αυτής της κοινής παραδοχής, η ΕΕΒΚ έχει πλήρη επίγνωση ότι η μείωση των αμβλώσεων ή των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών συνδέεται με αντιθετικές απόψεις για τα αίτια του προβλήματος και τα μέσα αντιμετώπισής τους, απόψεις που αντιστοιχούν σε διαφορετικές αντιλήψεις για το χαρακτήρα και το σκοπό της ανθρώπινης ζωής και το ενδεδειγμένο όραμα για το παρόν και το μέλλον της κυπριακής κοινωνίας. Την ίδια στιγμή, όμως, η ΕΕΒΚ είναι πεπεισμένη ότι η παρουσίαση αντίθετων στο χαρακτήρα τους απόψεων και προτάσεων είναι προς όφελος όλων καθώς αυτή ενέχει τη δυναμική τόσο του επηρεασμού του ενός από τον άλλο, όσο και της καλύτερης κατανόησης του σύνθετου χαρακτήρα της ανθρώπινης ζωής και κοινωνίας. Η Γνώμη αυτή έρχεται να συμπληρώσει το υπόμνημα της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου του 2009 προς την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών Μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, σε σχέση µε το θέμα των αμβλώσεων και των συνεπειών τους 1. Στο συγκεκριμένο υπόμνημα η ΕΕΒΚ επισημαίνει ότι, «η μείωση του αριθμού των αμβλώσεων δεν μπορεί παρά να αποτελεί πρωτεύοντα στόχο μιας κοινωνίας» και δεύτερον, ότι «ο καλύτερος τρόπος μείωσης του αριθμού των αμβλώσεων είναι η μείωση των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών». Με την παρούσα γνώμη, η ΕΕΒΚ αποσκοπεί, σε ένα πρώτο επίπεδο, να διευρύνει τις δυνατότητες αντιμετώπισης μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης στην κατεύθυνση μείωσης 1 Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου, Υπόµνηµα προς την Κοινοβουλευτική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα ικαιώματα σε σχέση µε το θέμα των εκτρώσεων και των συνεπειών τους, 10 Φεβρουαρίου 2009. 3
του αριθμού των αμβλώσεων και σε ένα δεύτερο επίπεδο, να συμβάλει στη μείωση του αριθμού των ενδεχόμενων ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών. Πιο συγκεκριμένα, κύριος σκοπός της συγκεκριμένης Γνώμης της ΕΕΒΚ είναι να γίνουν συγκεκριμένες εισηγήσεις που, από τη μια, θα επιδεικνύουν σεβασμό στα ηθικά και νομικά δικαιώματα γυναικών, ανδρών και εμβρύων και θα διασφαλίζουν την ψυχική και σωματική τους υγεία μέσα από την ενίσχυση και επέκταση των ελεύθερων και ενημερωμένων επιλογών των ζευγαριών που εμπλέκονται σε μια εγκυμοσύνη και από την άλλη, θα θέτουν τις προϋποθέσεις για ένα ουσιαστικό κοινωνικό αντίκτυπο στην κατεύθυνση μείωσης των ενδεχόμενων ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών. Από τις έξι (6) εισηγήσεις της ΕΕΒΚ που ακολουθούν, η αποδοχή της 1 ης και της 2 ης εισήγησης, που αποσκοπούν στην διεύρυνση των δυνατοτήτων και των επιλογών των ζευγαριών που προτίθενται να προχωρήσουν σε άμβλωση, αναμένεται να έχει απτά αποτελέσματα στο άμεσο μέλλον. Η αποδοχή της 3 ης, 4 ης, 5ης και 6 ης εισήγησης που αποσκοπούν στη μείωση των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών αναμένεται να έχει μόνιμα και αξιόπιστα αποτελέσματα σε βάθος χρόνου καθώς αφορούν την αλλαγή κουλτούρας, μέσα από την ενδυνάμωση κομβικής σημασίας θεσμών για την κυπριακή κοινωνία, την προσφορά εκπαιδευτικών προγραμμάτων και την προώθηση της διεπιστημονικής έρευνας για τα πραγματικά αίτια και τις επιπτώσεις των αμβλώσεων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο ώστε η αντιμετώπιση του προβλήματος να γίνει με συστηματικό, δίκαιο και υπεύθυνο τρόπο. Όλες οι εισηγήσεις της ΕΕΒΚ απαιτούν από τους αρμόδιους φορείς και την κοινωνία των πολιτών να ενσκήψουν στο ζήτημα των αμβλώσεων, αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες ευθύνες και επενδύοντας πόρους με σκοπό την αντιμετώπιση τους, κατά τρόπο που θα καταξιώνει τη σημασία του ανθρώπινου προσώπου και των δικαιωμάτων κάθε ατόμου και θα συμβάλλει στην συνοχή και την πρόοδο της κοινωνίας. 2. Ίδρυση Εθνικού Φορέα Υιοθεσίας Η πρώτη εισήγηση της ΕΕΒΚ σκοπό έχει να αυξήσει τις επιλογές των ζευγαριών στην περίπτωση μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Για το μέσο πολίτη, μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη σημαίνει δύο επιλογές, είτε την άμβλωση που φαντάζει ως η μόνη επιλογή για τα ζευγάρια που θέλουν να απαλλαγούν από τις ευθύνες που συνεπάγεται η γέννηση ενός παιδιού (αλλαγή προγραμμάτων ζωής, οικονομικές δυσκολίες, οικογενειακή ή κοινωνική απόρριψη), είτε την ολοκλήρωση μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης που επίσης φαντάζει ως μια επιλογή με τεράστιο προσωπικό και κοινωνικό κόστος. Τα μέλη της ΕΕΒΚ πιστεύουν ότι οι γυναίκες και οι άνδρες θα πρέπει να έχουν ακόμη μία επιλογή και συγκεκριμένα την ολοκλήρωση μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης σε 4
συνδυασμό με τη δυνατότητα, από τη μια, της υιοθεσίας του παιδιού που θα γεννηθεί και, από την άλλη, της ουσιαστικής οικονομικής, προσωπικής και κοινωνικής στήριξης των ζευγαριών που θα επιλέξουν να ολοκληρώσουν την κύηση του εμβρύου. Η νέα αυτή δυνατότητα που θα προσφερθεί, θα αυξήσει την ελευθερία επιλογών των ζευγαριών, θα ωθήσει την κοινωνία και το κράτος σε πρακτικές που θα στηρίζουν γυναίκες και άνδρες σε μια κρίσιμη περίοδο της ζωής τους και επίσης, θα προσφέρει στα ζευγάρια περισσότερο χρόνο για τη διαμόρφωση του προγράμματος ζωής τους, δεδομένου ότι η επιθυμίες των ανθρώπων αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου και τις νέες εμπειρίες που μπορεί να έχουν. Είναι προφανές ότι τα ζευγάρια θα διατηρούν το δικαίωμα στο παιδί τους στην περίπτωση που με την γέννηση του το «ανεπιθύμητο» παιδί γίνει «επιθυμητό». Με δεδομένη την επιθυμία πολλών άτεκνων ζευγαριών να αποκτήσουν τα δικά τους παιδιά τα ποικίλα βιοηθικά ζητήματα που συνδέονται με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή το συχνό φαινόμενο ιδιώτες να ενθαρρύνουν εγκυμονούσες γυναίκες να μην κάνουν άμβλωση, αλλά να γεννούν τα παιδιά τους και στη συνέχεια να τα δώσουν για υιοθεσία σε συγκεκριμένες οικογένειες την εκπεφρασμένη βούληση φορέων, όπως η Εκκλησία της Κύπρου, να συμμετέχουν στη χρηματοδότηση ενός εθνικού εγχειρήματος ενθάρρυνσης της υιοθεσίας την ανάγκη στήριξη εφήβων και ενηλίκων σε κρίσιμες περιόδους της ζωής, προσφέροντάς τους περισσότερες επιλογές με σκοπό την αποφυγή των αρνητικών συνεπειών μιας άμβλωσης την αναμενόμενη μείωση των αμβλώσεων μέσω του νέου συστήματος δυνατοτήτων και στήριξης των ζευγαριών η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου προτείνει την δημιουργία ενός Εθνικού Φορέα Υιοθεσίας με σκοπό να δημιουργηθεί ένας αξιόπιστος θεσμός στελεχωμένος με επιστημονικά εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό που θα έχει την ικανότητα σε συνεργασία με κλινικές και με επαγγελματίες του χώρου της υγείας, να ανιχνεύει εγκαίρως περιπτώσεις ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών, να προστρέχει άμεσα με εξειδικευμένη και επιστημονική γνώση στη στήριξη των γυναικών και, σεβόμενο τα δικαιώματα τους, να προτείνει τη δυνατότητα της ολοκλήρωσης της κυοφορίας και της υιοθεσίας. Η εμπλοκή της ΕΕΒΚ, μιας ανεξάρτητης αρχής με τεράστια εμπειρία 5
και επιστημοσύνη στην προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και της προσωπικής ζωής γυναικών και ανδρών, αποτελεί εγγύηση για τη συγκρότηση ενός θεσμού που θα σέβεται με απόλυτο και αυστηρό τρόπο κανόνες δεοντολογίας, θα προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα και θα λειτουργεί πάντα και μόνο μέσα στα πλαίσια της ελεύθερης συγκατάθεσης των ενδιαφερομένων, να παρέχει πλήρη οικονομική και συναισθηματική στήριξη κατά, αλλά και μετά τον τοκετό, για εύλογο χρονικό διάστημα, να διευθετεί με κοινωνικά ευαίσθητο τρόπο ζητήματα που μπορεί να προκύψουν, λόγω της εγκυμοσύνης, όπως η προσωρινή διακοπή σχολικής εκπαίδευσης ή η απουσία από την εργασία, να εξασφαλίζει ανωνυμία, προστασία των προσωπικών δεδομένων και της προσωπικής ζωής των εμπλεκομένων, να ενθαρρύνει και να καλλιεργεί στην κυπριακή κοινωνία μια κουλτούρα συλλογικής ευθύνης απέναντι στο ενδεχόμενο κάθε άμβλωσης, αυξάνοντας την πίστη ότι όλα τα παιδιά είναι και δικά μας παιδιά. 3. Θεσμικά και οικονομικά μέτρα για τη μείωση των αμβλώσεων H επιτυχημένη υλοποίηση της εισήγησης για τη δημιουργία ενός Εθνικού Φορέα για την Υιοθεσία προϋποθέτει τη σύνταξη και εφαρμογή ενός μνημονίου μεταξύ των κύριων εμπλεκομένων όπως είναι το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Παιδείας, οι Ιατρικές και Νοσηλευτικές Σχολές, τα τμήματα Ψυχολογίας και Κοινωνικής Εργασίας και οι σχολές ή τα τμήματα Θεολογίας των δημόσιων και των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Κύπρο, ανεξάρτητες Αρχές και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς για το ζήτημα των αμβλώσεων. Το μνημόνιο θα προβλέπει σαφείς δεσμεύσεις, ξεκάθαρες διαδικασίες και προστασία των δικαιωμάτων των εμπλεκομένων. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΕΒΚ, λαμβάνοντας υπόψη τον φόβο των γυναικών ότι δεν θα μπορέσουν, στην περίπτωση γέννησης του παιδιού τους, να ανταπεξέλθουν οικονομικά, να εξασφαλίσουν την κατάλληλη ιατρική περίθαλψη για τις ίδιες και τα παιδιά τους, αλλά και να παρέχουν στα παιδιά τους την απαραίτητη φροντίδα και εκπαίδευση, προτείνει: α) την επέκταση της πλήρως αμειβόμενης άδειας τοκετού σύμφωνα με τα πρότυπα άλλων Ευρωπαϊκών χωρών ώστε να εξασφαλίζεται στήριξη των μητέρων να μεγαλώσουν τα 6
παιδιά τους με αξιοπρεπή τρόπο. Να σημειωθεί ότι η πλήρως αμειβόμενη άδεια τοκετού στην Κύπρο δεν υπερβαίνει τις δεκαοκτώ (18) εβδομάδες (οι δύο (2) εβδομάδες αφορούν την περίοδο πριν τον τοκετό) όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει θηλασμό αναγκαίο για την ομαλή ψυχοσωματική ανάπτυξη και υγεία του παιδιού τις εικοσιτέσσερις εβδομάδες, για έξι (6) μήνες. Προκειμένου ενδεχόμενες αλλαγές να εφαρμοστούν και στον ιδιωτικό τομέα, η ΕΕΒΚ συστήνει την ίδρυση ειδικού ταμείου στο οποίο θα κληθούν να συνεισφέρουν και φορείς που συμμερίζονται την ανάγκη για τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις. β) την εξασφάλιση της απαραίτητης ιατρικής φροντίδας για νέες μητέρες και τα παιδιά τους γ) την δημιουργία υποδομών και δωρεάν παροχής υπηρεσιών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς δ) την παροχή εκπαίδευσης και συμβουλευτικής που θα δημιουργεί σιγουριά για την ασφαλή και απρόσκοπτη εξέλιξη και ανάπτυξη των παιδιών. ε) την παροχή ολοκληρωμένων προγραμμάτων ψυχοσυναισθηματικής και κοινωνικής στήριξης της μητέρας και των παιδιών σε τοπικό επίπεδο. 4. Μέτρα για τη στήριξη της κυπριακής οικογένειας Για την πρόληψη των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών, η ΕΕΒΚ, λαμβάνοντας υπόψη την κρίση του θεσμού της οικογένειας ενός θεσμού κομβικής σημασίας για το παρόν και το μέλλον της κυπριακής κοινωνίας, το συχνά ιδιαίτερα νεαρό της ηλικίας των κοριτσιών και των αγοριών, γυναικών και ανδρών που εμπλέκονται σε μια εγκυμοσύνη και τις στενές σχέσεις των οικογενειών με την τοπική κοινωνία που δημιουργούν προϋποθέσεις κοινωνικής κατακραυγής, προτείνει μέτρα που θα μπορούσαν να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στην κουλτούρα παιδιών και εφήβων, γυναικών και ανδρών και των οικογενειών τους. Συγκεκριμένα, προτείνει να υπάρξει ένα εθνικό σχέδιο για την στήριξη της κυπριακής οικογένειας σε συνεργασία με τους αρμόδιους εκπαιδευτικούς και άλλους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων και ιδιωτικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, με σκοπό τη διασφάλιση της σωστής σωματικής, πνευματικής και ηθικής ανάπτυξης παιδιών και εφήβων. 2 2 Βλέπε σχετικά Αποστολή και Ρόλος της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου http://www.crta.org.cy/default.asp?id=225. 7
την ανάληψη πρωτοβουλιών για την αλλαγή της νοοτροπίας των σύγχρονων οικογενειών προκειμένου να ενισχυθεί η ένταση και το βάθος της επικοινωνίας γονέων και παιδιών με σκοπό την προστασία των παιδιών και των εφήβων από τους ψηφιακούς κινδύνους που συνδέονται με τη σεξουαλικότητα (π.χ. sexting) και έχουν μεταλλάξει το συνήθη τρόπο επικοινωνίας και φιλίας αγοριών και κοριτσιών, παιδιών και εφήβων. 3 την δραστηριοποίηση φορέων ο καθένας στο χώρο δράσης του όπως η θεσμική και συνεχιζόμενη εκπαίδευση και η Εκκλησία, που έχουν μεγάλη εμπειρία και ικανότητα στην καλλιέργεια χαρακτήρων και αρετών που θα καθιστούν τους νέους ανθρώπους ικανούς να εφαρμόζουν μέτρα προστασίας, να ακολουθούν οδηγίες και κανόνες, να βελτιώνουν τον αυτοέλεγχο τους, να αναλαμβάνουν ευθύνες και να εντάσσουν την προσωπική τους ζωή σε ένα ατομικό ή συλλογικό όραμα. την ίδρυση σχολών γονέων ή την ενίσχυση σχετικών πρωτοβουλιών στα όρια θεσμών και οργανισμών που ενδιαφέρονται για την ενίσχυση και στήριξη του θεσμού της οικογένειας στην Κύπρο. 5. Προγράμματα οικογενειακού προγραμματισμού Η διαμόρφωση χαρακτήρων θα αυξήσει τα περιθώρια επίδρασης προγραμμάτων εκπαίδευσης για τη δημιουργία και ανάπτυξη θετικών στάσεων ζωής, για την καλλιέργεια προσωπικών σχέσεων και για την σεξουαλική ζωή. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΕΒΚ πιστεύει ότι θα πρέπει να αναπτυχθούν σύγχρονα προγράμματα ενημέρωσης για την πρόληψη ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών και οικογενειακού προγραμματισμού που να απευθύνονται στις συγκεκριμένες ανάγκες της Κυπριακής κοινωνίας. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν την εφαρμογή προγραμμάτων για την καλλιέργεια διαπροσωπικών σχέσεων και σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης κατάλληλα διαμορφωμένων ώστε να ανταποκρίνονται στα χαρακτηριστικά της πραγματικότητας στην Κύπρο. Στην προσπάθεια αυτή και προκειμένου να υπάρχει ο καλύτερος δυνατός αντίκτυπος, η ΕΕΒΚ προτείνει την ουσιαστική συνεργασία όλων των φορέων που ενδιαφέρονται και δραστηριοποιούνται για την παιδεία και την εκπαίδευση της νέας γενιάς. 3 Συμβούλιο της Ευρώπης, Parenting in the digital age - Parental guidance for the online protection of children from sexual exploitation and sexual abuse (2017). 8
6. Προώθηση διεπιστημονικής έρευνας Η ΕΕΒΚ ενθαρρύνει τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της Κύπρου να εκπονήσουν ερευνητικά προγράμματα που θα μας προσφέρουν όλα τα αναγκαία και αξιόπιστα στοιχεία και δεδομένα για τα πραγματικά αίτια και τις επιπτώσεις σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο των αμβλώσεων, ώστε οι παρεμβάσεις για τη μείωση των αμβλώσεων να είναι στο μέλλον όλο και περισσότερο αποτελεσματικές. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΕΒΚ πιστεύει ότι είναι αναγκαία η παραγωγή τεκμηριωμένης διεπιστημονικής γνώσης με τη συμβολή, αν είναι δυνατόν, όλων των επιστημών που μελετούν τον άνθρωπο, από τις βιοϊατρικές επιστήμες μέχρι τις επιστήμες του ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών επιστημών, της επιστήμης των οικονομικών και της θεολογίας. Στα πλαίσια αυτής της ανάγκης η ΕΕΒΚ προτρέπει το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (Ι.Π.Ε.) να αφιερώσει ένα μέρος του προϋπολογισμού του για προγράμματα πρόληψης και μείωσης των αμβλώσεων στην Κύπρο. Γενικότερα, η ΕΕΒΚ πιστεύει ότι η εισήγησή της για την παραγωγή διεπιστημονικής γνώσης με επίκεντρο το πρόβλημα των αμβλώσεων αποτελεί μια ιδιαίτερα καινοτόμο εισήγηση καθώς θα μπορούσε να θέσει τις προϋποθέσεις για ουσιαστικό, συστηματικό και τεκμηριωμένο διάλογο ιδεών και αντιλήψεων και για άλλα κρίσιμα ζητήματα για το συμφέρον των πολιτών και της κοινωνίας στο σύνολό της. 7. Δημιουργία αρχείου για τις αμβλώσεις Το Υπουργείο Υγείας θα πρέπει να δημιουργήσει Αρχείο, το οποίο να λειτουργεί σύμφωνα με τη Νομοθεσία Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, για την καταχώρηση όλων των αμβλώσεων που διενεργούνται στην Κυπριακή Δημοκρατία. Το Αρχείο θα βοηθήσει στην αξιολόγηση της επιτυχίας που θα έχουν προγράμματα με στόχο να μειωθούν οι αμβλώσεις στη Κύπρο. 8. Επίλογος Η ΕΕΒΚ είναι πεπεισμένη ότι τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με σωφροσύνη και μετριοπάθεια λαμβάνοντας σταθερά υπόψη ότι η ανθρώπινη ζωή και η πορεία της κοινωνίας έχουν σύνθετο χαρακτήρα, συνδέονται με 9
ποικίλες ερμηνείες και ξεπερνούν τις προσωπικές πεποιθήσεις και ιδεολογικές προτιμήσεις ατόμων και ομάδων. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, τα μέλη της ΕΕΒΚ κατέληξαν σε μια σειρά από εισηγήσεις για τη μείωση των αμβλώσεων και των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών. Οι εισηγήσεις αυτές σε καμία περίπτωση δεν καλύπτουν όλες τις διαστάσεις του προβλήματος. Τα μέλη, όμως, της ΕΕΒΚ πιστεύουν ότι η παρούσα γνώμη θα μπορούσε να γίνει η αφετηρία για μια σοβαρή συζήτηση μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων φορέων και θεσμών για το καλό κάθε προσώπου και της κυπριακής κοινωνίας στο σύνολό της. Η παρούσα Γνώμη εγκρίθηκε από όλα τα πιο κάτω αναφερόμενα Μέλη της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου (με αλφαβητική σειρά), τα οποία ήταν παρόντα κατά τη συνεδρίαση της, ημερομηνίας 08 Φεβρουαρίου 2018: Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς Γεώργιος Παπαντωνίου Άντρη Παναγιώτου Γιώργος Ευσταθίου Πρόεδρος Αντιπρόεδρος π. Γεώργιος Ζήνωνος Ιωάννης Μπέκος Κλεόπας Κλεόπα Κυριάκος Φελέκκης Μάριος Καριόλου Παναγιώτης Αλτάνης Χριστίνα Καραολή 10