ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΑΓΟΡΩΝ ΥΠΟ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΟΜΙΛΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΤΙΜΗ & ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2007 ΡΗΤΡΑ ΑΠΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΕΛΙ Α ΥΠΟ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ & ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΟΜΙΛΟΥ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΑΓΟΡΩΝ 210-326 2070 marketanalysis@alpha.gr
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΙΜΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, 1861-2006 ΜΗΝΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ 120 100 80 60 40 20 0 1861 1866 1871 1876 1881 1886 1891 1896 1901 1906 1911 1916 1921 1926 1931 1936 1941 1946 1951 1956 1961 1966 1971 1976 1981 1986 1991 1996 2001 2006 ONOMAΣΤΙΚΗ ΤΙΜΗ ΑΠΟΠΛΗΘΩΡΙΣΜΕΝΗ ΤΙΜΗ Πηγή: : BΡB Statistical Review of World Energy 2007 1950-1983, 1983, Arabian Light, 1984-200 2006: : Crude West Texas Intermediate 2
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΙΜΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ, 1950-2007 ΜΗΝΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ 90 80 70 US$/ΒΑΡΕΛΙ Επανάσταση στ ο Ιράν Εισβολή Ιράκ στ ο Κουβέιτ Ένταση στ η Μ. Ανατολή (Ισραήλ- Λίβανος) 60 Πόλεµος Yom Kippur 50 Επέµβαση στ ο Ιράκ 40 30 20 10 0 1/50 1/52 1/54 1/56 1/58 1/60 1/62 1/64 1/66 1/68 1/70 1/72 1/74 1/76 1/78 1/80 1/82 1/84 1/86 1/88 1/90 1/92 1/94 1/96 1/98 1/00 1/02 1/04 1/06 ONOMAΣΤΙΚΗ ΤΙΜΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΠΛΗΘΩΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΡΜΕΝΗ 2007 Πηγή: : Bloomberg, TMHMA ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΑΓΟΡΩΝ 1950-1983, 1983, Arabian Light, 1984-200 2007: : Crude West Texas Intermediate 3
ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΜΕΝΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ 2006 ισ. Βαρέλια MEΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ 742,7 ΕΥΡΩΠΗ & ΑΣΙΑ & ΩΚΕΑΝΙΑ 40,5 ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ 59,9 ΝΟΤΙΑ & ΚΕΝΤ. ΑΜΕΡΙΚΗ 103,5 ΑΦΡΙΚΗ 117,2 ΕΥΡΑΣΙΑ 144,4 Πηγή: ΒΡ Statistical Review of World Energy 2007 4
ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΜΕΝΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ 1986, 1996, 2006 11,6% 4,5% 8,7% 8,5% 3,7% 8,6% 5,0% 3,4% 7,4% 6,6% 61,2% 7,1% 64,1% 9,7% 61,5% 8,8% 7,9% 12,0% 1986: 887,4 δισ. βαρέλια 1996: 1.049,0 δισ. βαρέλια 2006: 1.208,2 δισ. βαρέλια Μέση Ανατολή Νοτ. & Κεντ. Αµερική Ευρώπη & Ευρασία Βόρεια Αµερική Αφρική Ασία & Ωκεανία Πηγή: ΒΡ Statistical Review of World Energy 2007 5
ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΤΟΝΟΙ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ, 2006 ΤΟΝΟΙ ΤΟΝΟΙ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΟΙ 10 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ, 2006* 1. Σαουδική Αραβία 10,86 6. Μεξικό 3,68 2. Ρωσία 9,76 7. Καναδάς 3,14 3. ΗΠΑ 6,87 8. Η.Α.Ε. 2,96 4. Ιράν 4,34 9. Βενεζουέλα 2,82 5. Κίνα 3,68 10. Νορβηγία 2,77 Πηγή: ΒΡ Statistical Review of World Energy 2007 *Εκατ. Βαρέλια ανά ηµέρα 6
ΑΙΤΙΕΣ - ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΙΜΗΣ Η παγκόσµια προσφορά και ζήτηση αποτελεί διαχρονικά τον κυριότερο παράγοντα διαµόρφωσης της τιµής. Παράγοντες Προσδιορισµού Προσφοράς Ζήτησης : Πορεία παραγωγής και αποθεµάτων. Εξέλιξη αναπτυξιακών ρυθµών παγκόσµιας οικονοµίας. Γεωπολιτικά γεγονότα. Προβλήµατα στην οµαλή ροή πετρελαίου. Καιρικές συνθήκες & εποχικότητα. Υποκατάστατα προϊόντα ενέργειας. Θέσεις κερδοσκοπικών κεφαλαίων. Έκτακτα γεγονότα. Συµµετέχοντες Στην Αγορά Πετρελαίου: Οι χώρες µέλη του OPEC καλύπτουν περίπου το 40% της παγκόσµιας παραγωγής. Η ζήτηση ενεργειακών πηγών από χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία αποτελεί τα τελευταία χρόνια καθοριστικό παράγοντα από την πλευρά της ζήτησης. Η Ρωσία και οι υπόλοιπες χώρες της πρώην Σοβιετικής ηµοκρατίας εγείρονται ως νέοι ρυθµιστικοί παράγοντες. Το ενδεχόµενο κορύφωσης των παγκοσµίων αποθεµάτων διατηρείται στο προσκήνιο. 90 85 80 75 70 65 ΑΡΓΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ - ΠΡΟΣΦΟΡΑ & ΖΗΤΗΣΗ (ΕΚ. ΒΑΡΕΛΙΑ/ΗΜΕΡΑ) ΠΡΟΣΦΟΡΑ>ΖΗΤΗΣΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑ<ΖΗΤΗΣΗΣ Πηγή: Bloomberg, Τµήµα Αναλύσεως Αγορών 1/96 4/96 7/96 10/96 1/97 4/97 7/97 10/97 1/98 4/98 7/98 10/98 1/99 4/99 7/99 10/99 1/00 4/00 7/00 10/00 1/01 4/01 7/01 10/01 1/02 4/02 7/02 10/02 1/03 4/03 7/03 10/03 1/04 4/04 7/04 10/04 1/05 4/05 7/05 10/05 1/06 4/06 7/06 10/06 1/07 4/07 7/07 ιαφορά Παγκόσµια Ζήτηση Παγκόσµια Προσφορά 6 4 2 0-2 -4-6 -100000-8 150000 100000 50000 0-50000 WTI - TIMH vs ΚΑΘΑΡΕΣ ΚΕΡ ΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ Πηγή: Bloomberg, Τµήµα Αναλύσεως Αγορών 1/05 2/05 3/05 4/05 5/05 6/05 8/05 9/05 10/05 11/05 12/05 1/06 2/06 4/06 5/06 6/06 7/06 8/06 9/06 10/06 12/06 1/07 2/07 3/07 4/07 5/07 7/07 8/07 Καθαρές Κερδοσκοπικές Θέσεις(Χιλ. Συµβόλαια, LHS) 80 75 70 65 60 55 50 45 40 Τιµή($/βαρέλι) (RHS) 7
ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Η ιεθνής Επιτροπή Ενέργειας (ΙΕΑ) οριοθετεί (8/2007) την παγκόσµια ζήτηση για το 2007 σε 86 εκ. βαρέλια ηµερησίως και 88,2 εκ. βαρέλια το 2008. Ο Οργανισµός Εξαγωγικών Χωρών Πετρελαίου (OPEC) εκτιµά ότι η παγκόσµια ζήτηση για το 2007 θα ανέλθει στα 85,7 εκ. βαρέλια και 87,0 εκ. βαρέλια για το 2008. Η IEA στην πλέον πρόσφατη (8/2007) ανασκόπηση της αγοράς ενέργειας επανέλαβε την προτροπή της για αύξηση της παραγωγής από τον OPEC. Σύµφωνα µε την ΙΕΑ, Η Κίνα και χώρες της Μέσης Ανατολής αναµένεται να συµβάλλουν στην αύξηση της ζήτησης αργού πετρελαίου για το 2008. Σύµφωνα µε το ιεθνή Οργανισµό η πρόσφατη πιστωτική κρίση στις χρηµατοοικονοµικές αγορές θα παρακολουθείται στενά, αν και είναι νωρίς να εξαχθούν συµπεράσµατα αναφορικά µε την µελλοντική επίπτωση στην παγκόσµια ζήτηση πετρελαίου. Πηγή: : IEA, Oil Market Report, 10/08/2007 8
ΣΤΟΙΧΕΙΑ & ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 2006* 2007* 2008* ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΖΗΤΗΣΗ 84,4 85,7 87,1 EIA ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΧΩΡΕΣ ΕΚΤΟΣ OPEC ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΧΩΡΕΣ OPEC 49,2 35,3 49,9 34,9 51,0 36,2 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΖΗΤΗΣΗ 84,5 86,0 88,2 IEA ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΧΩΡΕΣ ΕΚΤΟΣ OPEC ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΧΩΡΕΣ OPEC 50,8 29,7 50,0 31,1 51,0 31,7 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΖΗΤΗΣΗ 84,4 85,7 87,0 OPEC ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΧΩΡΕΣ ΕΚΤΟΣ OPEC ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΧΩΡΕΣ OPEC 49,5 30,8 50,3 31,0 51,4 30,8 EIA: Energy Information Administration, IEA: International Energy Agency, OPEC: Organization of the Petroleum Exporting Countries Πηγές: EIA Short Term Outlook 8/2007, IEA: Oil Market Report - 10/8/2007, OPEC: Monthly Oil Market Report - 8/2007 *εκατ. βαρέλια ανά ηµέρα 9
ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΗΣ ΚΑΜΠΥΛΗΣ ΑΡΓΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ WTI 78 $/βαρέλι WTI - ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΗΣ ΚΑΜΠΥΛΗΣ 76 74 72 70 68 66 64 9/2007 6/2007 3/2007 Πηγή: Bloomberg, ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΑΓΟΡΩΝ 2M 5M 8M 11M 14M 17M 20M 23M 26M 29M 32M 35M 38M 41M 44M 47M 50M 53M 56M 59M 62M Η προθεσµιακή αγορά προεξοφλεί (9/2007) τη διατήρηση των τιµών σε υψηλά ιστορικά επίπεδα. 10
80 $/βαρέλι ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΣΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΤΙΜΗΣ ΑΡΓΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ WTI WTI - ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΣΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΤΙΜΗΣ ΑΝΑ ΕΤΟΣ 70 60 50 40 30 20 10 Πηγή:Bloomberg, TMHMA ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΑΓΟΡΩΝ Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαϊ Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε εκ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Σε υψηλά ιστορικά επίπεδα η διακύµανση των τιµών του πετρελαίου. Για την περίοδο 1 9/2007 η διακύµανση διαµορφώνεται στα $28,9. Η ετήσια διακύµανση της τιµής του πετρελαίου διαµορφώθηκε στα $23,5 το 2006 και $29,5 το 2005. Η µέση ετήσια διακύµανση στην περίοδο 2000-2006 2006 ανήλθε στα $19,6 έναντι $10,8 τη δεκαετία του 1990. Η µέση ηµερήσια διακύµανση της τιµής αργού πετρελαίου WTI το β τρίµηνο του 2007 διαµορφώθηκε στα $1,6 έναντι $1,71, $1,72 και $1,20 το 2006, 2005, και 2004 αντίστοιχα. 11
ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΗ ΤΑΣΗ ΑΡΓΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ WTI Weekly QCLc1 Cndl; QCLc1; Last Trade 9/9/2007; 73,9; 75,25; 73,48; 75,19 WMA; QCLc1; Last Trade(Last); 14; 9/9/2007; 73,31 5/12/2004-28/10/2007 (PAR) 100,0% 78,56 Price USD Bbl 61,8% 67,6 50,0% 64,22 65 38,2% 23,6% 60,84 56,65 60 55 0,0% 49,88 50 45.## RSI; QCLc1; Last Trade(Last); 14; Wilder Smoothing; 9/9/2007; 63,1 Value USD Bbl Πηγή: Reuters, ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΑΓΟΡΩΝ D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O Q1 2005 Q2 2005 Q3 2005 Q4 2005 Q1 2006 Q2 2006 Q3 2006 Q4 2006 Q1 2007 Q2 2007 Q3 2007 [Delayed] 40 20.## Άνοδο κατά 55% παρουσίασε η τιµή του πετρελαίου από το χαµηλό τρέχοντος έτους ($49,90/βαρέλι βαρέλι,, 18/11/07) µέχρι το νέο ιστορικά υψηλό ($78,77/βαρέλι βαρέλι,, 1/8/07). Από την αρχή του έτους έως την 3/9/2007 η τιµή του αργού πετρελαίου WTI παρουσιάζει άνοδο της τάξεως του 21,57%. Σηµαντικό επίπεδο αντίστασης αποτελούν τα $78,77/βαρέλι (ιστορικό υψηλό) και $80/βαρέλι (ψυχολογικό όριο). Επίπεδα στήριξης εµφανίζονται στα $67,7, $64,3, και $61. 12
ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΤΑΣΗ ΑΡΓΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ WTI Monthly QCLc1 Cndl; QCLc1; Last Trade 30/9/2007; 73,9; 75,29; 73,48; 75,29 WMA; QCLc1; Last Trade(Last); 14; 30/9/2007; 68,59 RSI; QCLc1; Last Trade(Last); 14; Wilder Smoothing; 30/9/2007; 61,3 30/9/1999-28/2/2008 (PAR) 100,0% 78,77 Price USD 61,8% 67,77 Bbl 50,0% 64,37 38,2% 60,97 60 23,6% 56,76 55 0,0% 49,96 50 45 40 35 30 25 20.## Value USD Bbl 30 Πηγή: Reuters, ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΑΓΟΡΩΝ Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 [Delayed].## Η προσδοκία ισχυρότερης της αναµενόµενης ζήτησης από την Κίνα και τις αναδυόµενες αγορές σε συνδυασµό µε τις δυσχέρειες σε µονάδες διύλισης και στην πιθανή εκµετάλλευση νέων κοιτασµάτων καθώς και οι ενστάσεις του OPEC για σηµαντική αύξηση της παραγωγής του συµβάλουν στη διατήρηση της µεσοπρόθεσµης ανοδικής τάσης. Η καταγραφή νέου υψηλότερου ιστορικού υψηλού συνηγορεί για διατήρηση της ανοδικής τάσης. Σηµαντική περιοχή αντίστασης αυτή των $85/βαρέλι (αποπληθωρισµένο υψηλό 10/1981). Ενδεχόµενες δυσµενείς επιπτώσεις στην παγκόσµια οικονοµία από την εκτιµώµενη επιβράδυνση των αναπτυξιακών ρυθµών της οικονοµίας των ΗΠΑ αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες περαιτέρω αύξησης της τιµής. 13
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ΑΓΟΡΩΝ 210-326 2070 marketanalysis@alpha alpha.gr Πάνος Ρεµούνδος 210-326 4235 premoundos@alpha alpha.gr Μαρία Κουτουζή 210-326 4238 mkoutouzi@alpha alpha.gr Κώστας Καµαρινόπουλος 210-326 4247 kkamarinopoulos@alpha alpha.gr Στέλλα Κορκοντζέλου 210-326 4228 skorkontzelou@alpha alpha.gr ΡΗΤΡΑ ΑΠΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΕΥΘΥΝΗΣ: Οι απόψεις, τιµές, ποσά ή επιτόκια και κάθε προφορική ή γραπτή ανάλυσή είναι ενδεικτικές, αντανακλούν καλόπιστα γενόµενες παραδοχές και εκτιµήσεις µας όπως και τη διαθέσιµη σε µας πληροφόρηση για τα σχετικά δεδοµένα της αγοράς, έχουν δε απλώς ενηµερωτικό χαρακτήρα και δεν συνιστούν σε καµία περίπτωση προτροπή για πραγµατοποίηση οποιασδήποτε συναλλαγής. Τα δεδοµένα που παρατίθενται έχουν ληφθεί από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες και έχει καταβληθεί κάθε δυνατή επιµέλεια για την ορθή επεξεργασία τους. Ωστόσο τα δεδοµένα δεν έχουν επαληθευθεί από την Τράπεζα και δεν παρέχεται καµία εγγύηση, ρητήήσιωπηρή, για την ακρίβεια, πληρότητα ή εγκυρότητά τους. Ως εκ τούτου, δεν παρέχουµε οποιαδήποτε διαβεβαίωση ότι οι παραδοχές και εκτιµήσεις µας είναι οι µόνες σωστές, ή ότιηδιαθέσιµη σεµας πληροφόρηση είναι πλήρης και ακριβής. Οι απόψεις που διατυπώνονται ισχύουν κατά τη χρονική στιγµή εκδόσεως του εντύπου και υπόκεινται σε αναθεώρηση χωρίς οποιαδήποτε προειδοποίηση. Κάθε επενδυτική απόφαση πρέπει να λαµβάνεται µε ίδια κρίση του επενδυτή και να βασίζεται σε προσωπική ενηµέρωση και αξιολόγηση του αναλαµβανόµενου κινδύνου. Η Alpha Τράπεζα A.E. δεν παρέχει (άµεσα ή έµµεσα) συµβουλευτικές υπηρεσίες, παρά µόνον κατόπιν ρητής έγγραφης συµφωνίας παροχής συµβουλευτικών υπηρεσιών, τόσο δε η Τράπεζα όσο και οι διευθυντές, τα στελέχη και οι εργαζόµενοι σε αυτή δεν φέρουν καµία ευθύνη για οποιαδήποτε άµεση ή έµµεση απώλεια ή ζηµία που µπορεί να προκύψει από τη χρήση του παρόντος εντύπου.