5.13 Συνθήκες κοπής κατά το φρεζάρισμα.

mικών ακμών και συνεπώς τη φθορά τους. Χρησιμοποιούνται τα γαλακτώματα και διαλύματα από ειδικά λάδια κοπής, όπως αναφέραμε και στην περίmωση της τορνεύσεως, τα οποία προμηθεύουν οι εταιρείες πετρελαιοε ιδών. Οι κοπτήρες από ταχυχάλυβα απαιτούν οπωσδήποτε τη χρησιμοπο ίηση ψυκτικού υγρού. Στους κοπτήρες με δόντια από σκληρομέταλλο, επειδή η κοπή είναι δ ιακεκο μμένη, δημιουργούνται κατά το ξεχόνδρισμα α υ ξομειώσεις της θερμοκρασίας που καταπον ο ύν θερμ ικά την επιφάνεια κοπής με κίνδυ νο να γίνουν ρωγμές στην κόψη. Για το λόγο αυτό η χρή ση του ψυκτικού υγρού πρέπει να αποφεύγεται, δηλαδή πρέπει να γίνεται ξηρά κοπή. Ξηρά κοπή γίνετ αι επίσης κατά κανόνα στο χυτοσίδηρ ο, στον ορείχαλκο, τα τεχνιτά υλικά και τα κράματα μαγνησίο υ. Στα κράματα μαγνησίου, λόγω των ιδιοτήτων τους, η ψύξη με νερό είναι πολύ επικίνδυνη και πρέπει να αποφεύγεται. Στο σχήμα 5.17 φαίνεται ποια είναι η σωστή κατεύθυνση τ ο υ ψυκτικού υγρού στις τρεις κυ ρ ιότερες περιmώσεις κοπής. Ε πίσης, γίνετα ι φανερό από το σχήμα ότι στο ο μόρροπο φ ρεζάρισμα η ψύξη επιτυγχάνεται καλύτερα. γιατί το υγρό κοπής έρχεται άμεσα σε επαφή με τ ο δόντι και την κόψη που κόβει. και εκφράζεται σε πρώτα λεmά της ώρας, π.χ. Τ60, Τ120, Τ240. Σε κάθε κοπτήρα, θεωρητικά, οι κόψεις όλων των δοντιών καταλήγουν σε μια και την αυτή κυλινδρική επιφάνεια και μετωπικά σε ένα επίπεδο κάθετο στο νοητό άξονα περιστροφής. Στην πράξη όμως σχεδόν ποτέ δε συμβαίνει αυτό. Κάποια δόντια θα εξέχουν έστω και ελάχιστα, με συνέπεια να πάθουν στόμωση νωρίτερα από τα άλλα. Η πείρα έδειξε ότι όταν η φθορά φθάσει τα 0,2 έως 0,3 mm, είναι επικίνδυνο να αφήσομε το εργαλείο να συνεχίσει να κόβει. Τη μεγαλύτερη επίδραση στο μέγεθος της διάρκειας ζωής Τ έχει η ταχύτητα κοπής υ. Υπέρβαση αυτής κατά 20% από την επιτρεπόμενη ελαττώνει τη διάρκεια ζωής κατά 13 (33%). Επίσης μεγάλη επίδραση έχει η πρόωση ανά δόντι Sz. Ελάπωση του Sz κατά 30% αυξάνει το Τ κατά 50%. Συμπέρασμα: Επιβάλλεται τακτικά ακόνισμα του κοπτήρα και μη υπέρβαση των κανονικών τιμών των υ και Sz. 5.13 Συνθήκες κοπής κατά το φρεζάρισμα. Οι παράμετροι κοπής κατά το φρεζάρισμα είναι: 5.12 Διάρκεια ζωής εργαλείου. @ Κάθε κοmικό εργαλείο, από τη στιγμή που θα αρχίσε ι να εργάζεται φρεσκοακονισμένο, μπορεί να κ όβει αποδοτικά επί ένα ορισμένο διάστημα. Κατόπιν οι κόψεις του αρχίζουν βαθμιαία να καταστρέφονται και πρέπει σε κάποια στιγμή να σταματήσει να εργάζεται, γιατί θα έχει στομώσει και υπάρχει άμεσος κίνδυνος όχι μόνο να καταστραφεί, αλλά να προκαλέσει ζημιά και στην εργαλειομηχανή. Το εργαλείο τότε πρέπει να αφαιρεθεί και να ακονισθεί, δηλαδή να τροχισθούν κανονικά οι κό ψ εις του. Σχετικά σημειώνεται ότι το ακόνισμα ενός πολύ στομωμένου κοπτήρα κοστίζει πολύ περισσότερο από όσο κοστίζει το ακόνισμά του μετά από μια ομαλή και κανονική στόμωση. Ονομάζομε διάρκεια ζωής του εργαλείου το συνολι κό καθαρό χρόνο κοπής από τη στιγμή πο υ άρχισε να κόβει φρεσκοακονισμένο μέχρι τη στ ιγμή που θα πρέπει να σταματήσει να κόβει για να ακονισθεί. Η διάρκεια ζωής συμβολίζεται με Τ Σχήμα 5. 17 Η σωστή κατεύθυνση ροής του ψυκτικού υγρού. α) Σε ομόρροπο φρεζάρισμα. β) Σε αντίρροπο φρεζάρισμα. y) Σε μετωπικό φρεζάρισμα. 1:.> 3

Η ταχύτητα κοπής υ. Η πρόωση ανά δόντι 5z. Τ ο βάθος κοπής α. Οι παραπάνω παράμετροι έχουν μεγάλη σημασία για όλες τις εργαλειομηχανές, γιατί από αυτές εξαρτώνται ο χρόνος παραγωγής, η διάρκεια ζωής του εργαλείου Τ, η σωστή εκμετάλλευση της εργαλειομηχανής και, σε τελευταία ανάλυση, το κόστος παραγωγής. α) Η ταχύτητα κοπής υ, που εξαρτάται από τη διάμετρο D του κοπτήρα και τις στροφές είναι : π D n υ = 1000 (mmiπ) όπου D σε mm και π=στρ. mίπ β) Η πρόωση ανά δόντι Sz σε mmδόντι που, όπως αναφέραμε, είναι: s 5z=- Ζ Π όπου: S η ταχύτητα προώσεως του τραπεζιού σε mmmiπ z ο αριθμός δοντιών του κοπτήρα π οι στροφέςmίπ S η πρόωση ανά στροφή. π Για εργασίες ξεχονδρίσματος διαλέγαμε σχετικά μεγαλύτερες προώσεις ανά δόντι 5z, ενώ για τελική κατεργασία διαλέγαμε μικρότερες για να αποδοθεί λεία επιφάνεια. Παράδειγμα. Ας υποθέσομε ότι δύο φρέζες έχουν την ίδια διάμετρο, κόβουν το ίδιο υλικό με την ίδια ταχύτητα κοπής (ίδιες στροφές) και έχουν την ίδια πρόωση ανά λεmό. Η μια όμως φρέζα έχει 8 δόντια, ενώ η άλλη 14. Η πρόωση του κομματιού και στις δύο φρέζες αντιστοιχεί σε 2 mm ανά στροφή. Με τα δεδομένα αυτά η καταπόνηση της φρέζας με τα 8 δόντια είναι μεγαλύτερη από της φρέζας με τα 14 δόντια. Έτσι το 51 της φρέζας με τα 8 δόντια θα είναι: 5 = 2 mm πρόωση ανά στροφή 0, 25 mmδόντι 1 8 δόντια Ενώ το 51 της φρέζας με τα 14 δόντια θα είναι: 5 = 2 mm πρόωση ανά στροφή = 0 143 δό 1 14 δόντια ' mm νrι Η εκλογή του S και 51 εξαρτάται από τους παρακάτω παράγοντες: Τ ο υλικό και το είδος (μορφή) του κοmικού εργαλείου, π.χ. ταχυχάλυβας, σκληρομέrαλλο, φρέζα κυλινδρική, κόνδυλοι, φρέζα χομπ κλπ. Το υλικό του κομματιού, π.χ. χάλυβας σκλη- ΠΙΝΑΚΑΣ 5.2 Ενδεικτικές τιμές για ταχύτητες κοπής υ(mmin) και προώσεις ανά δόντι Sz(mm) (φρεζάρισμα με κυλινδρικούς κοπτήρες και κονδύλια) υ1 Sz εξαρτώμενο από είδος κοπτήρα Υλικό ταχυχάλυβας (HSS) σκληρομέταλλο (ΗΜ) κυλινδρικοί και κοπτήρες. κονδύλια κοπτήρες με μετωπικοί δίσκοι οπισθοτόρνευση κοτπfpες (Αντοχή σε kpmm2) v vv v vv (10 φ 40 Φ) Χάλυβας μέχρι 60.......... 16... 20... 25 100... 120... 150 0,1.. 0,2 0,06... 0,08 0,016... 0,08 0,04... 0,06 Χάλυβας μέχρι 80......... 10... 12... 18 50... 63... 100 0,08... 0,16 0,05... 0,06 0,012... 0,06 0,03... 0,05 Χυτοχάλυβα ς μέχρι 11 Ο....... 8... 10... 16 40... 50... 63 0,05... 0,1 0,04... 0,05 0,01... 0,04 0,02... 0,04 Χυτοσίδηρος μέχρι 180 ΗΒ..... 16... 20... 25 50... 80... 100 0,16... 0,25 0,07... 0,1 0,02... 0,1 0,05... 0,08 Χυτοσίδηρος πάνω από 180 ΗΒ... 8... 12... 18 30... 50... 80 0,1... 0,2 0,04... 0,06 0,012... 0,06 0,03... 0,05 Χαλκός.......... 40... 50... 63 63... 90... 150 0,2... 0,25 0,08... 0,1 0,018... 0,08 0,05... 0,08 Ορείχαλκος, Μπρούτζος, 40... 50... 63 100... 120... 160 0,2... 0,3 0,07... 0,09 0,016... 0,07 0,04... 0,08 Ψαθυρά υλικά........ Συνεκτικά υλικά.......... 32... 40... 50 80... 100... 120 0,16... 0,2 0,05... 0,06 0,012... 0,06 0,03... 0,06 Αλουμ ίνιο μαλακό........... 120... 180... 250 300... 400... 500 0,16... 0,2 0,06... 0,08 0,018... 0,09 0,04... 0,07 Αλουμίνιο σκληρό............ 80... 120... 160 160... 200... 300 0,1... 0,16 0,05... 0,06 0,016... 0,08 0,03... 0,06 Κράματα ψευδαργύρου...... 60... 80... 120 100... 160... 200 0,2... 0,3 0,06... 0,08 0,016... 0,08 0,04... 0,08 1 = Για κοπrfιρες απο σκληρομέταλλο να προτιμούντα ι οι χαμηλώτερες τψές του Sz 124

ρός, χάλυβας μαλακός, αλουμίνιο κλπ. Τη μορφή, το μέγεθος και τον τρόπο συγκρατήσεως του κομματιού. Ο πίνακας 5.2 δίνει ενδεικτικά τιμές των ταχυτήτων κοπής και προώσεων για φρεζάρισμα με κυλινδρικούς κοπτήρες, δίσκους και κονδύλια από ταχυχάλυβα ή σκληρομέταλλο και ο πίνακας 5.3 δίνει τα ίδια στοιχεία για μετωπικό φρεζάρισμα με μαχαιροφόρες κεφαλές. Το σχήμα 5.18 είναι ένα πριονωτό διάγραμμα που μας διευκολύνει στην εύρεση του ενός από τα στοιχεία υ, D και π, όταν γνωρίζομε τα δύο άλλα. Στα δύο διαγράμματα σημειώνονται και ~ετικά παραδείγματα. (!} Το {3άθος κοπής είναι μεγαλύτερο κατά p ;ρ.ς. _ ργοσίες ξεχονδρίσματg_ς και μικρότεpο J< Ο.Ιά την τελική κατεργα~ Εξαwότοι κιιρίως από τη σκληρότητα του υλικού και την κατά Οταση της επιφάνειάς :ra.u. Ακόμη, το βάθος ~πής κατά σημαντικό ποσοστό εξαρτάται από την ισχύ και τη στιβαρότητα της φρεζομηχονής. Γενικά, το βάθος κοπής για ξεχόνδρισμα με κοπτήρες από ταχυχάλυβα λαμβάνεται: Για κυλινδρικές φρέζες α = 2 έως 6 mm. Για δισκοειδείς φρέζες μονόκοπες και τρίκοπες α μεγ. = περίπου όσο το πλάτος των δοντιών. Για κονδύλια α μεγ. = όση η διάμετρος του. κονδυλιού. 5.14 Χρόνος κατεργασίας. Κατά το φρεζάρισμα η διαδρομή που εκτελεί το τραπέζι είναι πάντα μεγαλύτερη από το μήκος του κομματιού. Διακρίνομε δύο περιmώσεις: ΠΙΝΑΚΑΣ 5.3 Ενδεικτικές τιμές για ταχύτητα κοπής υ(mmin) και προώσεις ανά δόντι Sz (mm) (φρεζάρισμα με μαχαιροφόρες κεφαλές) Υλικό Ταχuχάλυβας (HSS-Co) (Αντοχή σε lφmm 2 ) υ Sz v vv vv v Χάλυβας μέχρι 60... 20... 25... 32 0,1... 0,16... 0,25 Χυτοχάλυβας μέχρι 80... 16... 20... 25 0,08... 0,12... 0,2 Χυτοχάλυβας μέχρι 11 Ο..... 12... 16... 20 0,05... 0,1... 0,16 Χυτοσίδηρος μέχρι 180 ΗΒ.. 20... 25... 28 0,12... 0,25... 0,4 Χυτοσίδηρος πάνω από 180 ΗΒ 14... 18... 22 0,1... Ο, 16... 0,3 Χαλκός και κράματα χαλκού.. 50... 63... 80 0,1... 0,2... 0,3 Αλουμίνιο μαλακό....... 300... 400... 500 0,1... 0,18... 0,25 Αλουμίνιο σκληρό......... 150... 250... 300 0,1... 0,2... 0,3 Κράμστα ψευδαργύρου..... 50... 63... 80 0,1... 0,2... 0,3 Μαχαιροφόρα κεφαλή με δόντια από Είδος σκληρομέταλλο σκληρομετάλλου υ v vv vv v 90... 120... 160 0,1... 0,16... 0,28 Ρ 20Ρ 30 (S 23) 80... 100... 140 0,1... 0,16... 0,25 desgl. 70... 90... 120 0,1... 0,16.. 0,2 desgl. 50... 63... 80 0,16... 0,2... 0,36 Κ20 (G 1) 40... 50... 63 0,1... 0,16... 0,25 Κ 10 (Η 1) 100... 180... 250 0,1... 0,16... 0,2 Κ10Κ20 500... 630... 800 0,08... 0,16... 0,2 Κ20 300... 360... 400 0,1... 0,2... 0,25 Κ10Κ20 80... 120... 160 0,1... 0,12... 0,16 Κ10 Sz Σ-ιροψέ: ς χυρ. ατράκτου (στροφjmίn) ------- οο~ο ΙΙΊ Ν ο ~ ο ;ι. 5Ο 1!'!ο;;;;:ι! ~ ~ ~ ~!! - 40 5Ο 76 100 Διάμετροζ κοτπήρa @ d(mm) 150 ο "' 200 200 c ],15 s.> U\ ο ' :Ι 11 2 ~. ~ 100 tj,_, F -' -~50 ~ Στρο~ές κυρ. aτράκ tο\! {στροψ. mirι) ----- 1 ο 1120 900 110 560 s 352 v V1 ιιn vn Υ) ν 17 [} [Υ 1 v v v b 1.# l.d' ~ ~ - ~ n r;, v ι,...- w ~ Λi ι,. n ι,... 1 1 v 1 1 v v v ι..-v v v ~ ~ rv ty ί1--tj v [J ι..- [J v v [[ ι--... 1-- Ρ ι-- ι- ι-- b~ ~ ~ ~ r ι:::- ι..- t2 Γ:: ε: ι:: ι--[1.. 1-- ι- 1---- -- 1---- ι:: 1----1---- 1---- ~ ~ ~!Ξ::: >=':::: ι:::- ~ ~ 1~ Διaμετρ σς κο πτήρα d (mm) v... _... ι.-- ]7 _...v... v ι--+-- 11 2 μ..-1-- ι- 90 μ -ι- Σχήμα 5.18 Πριονωτό διάγραμμα ταχυτήτων. α) Για κοπτήρες από ταχυχάλυβα. β) Για κοπτήρες από σκληρομέταλλο. 200 280 224 180 140 71 56 45 35 125

-- - ι - L=!+{α+(β ~ ι @ d τ { d 2 L=!+d Σχήμα 5.19 Αναγκαία διαδρομή φρεζών yια κοπή. α) Με κυλινδρική φρέζα. β) Με μαχαιροφόρα κεφαλή. 1) Όταν γίνεται φρεζάρισμα με την παράπλευρη (κυλινδρική) επιφόνεια της φρέζας [σχ. 5.19 (α)] τότε ανάλογα με το βάθος κοπής α, για να ccμπει» η φρέζα στο κομμάτι χρειάζεται πρώτα μια διαδρομή και α και είναι: la η οποία εξαρτάται από τα d la =-. d α- α 2 Για να ccβγει» η φρέζα από το κομμάτι χρειάζεται διαδρομή τόση όσο είναι το μήκος Ι του κομματιού. 'Αρα η αναγκαία διαδρομή του τραπεζιού είναι: ι = la + β + = + -. d α - α 2 + β Τ ο β καθορίζεται ανάλογα με την περίmωση κοπής και το είδος της φρέζας και είναι 1... 3 mm. 2) Όταν γίνεται μετωπικό φρεζάρισμα με μαχαιροφόρα κεφαλή [σχ. 5.19 (β)] φαίνεται ότι η ωφέλιμη διαδρομή για να <<βγει» το πάσο θα είναι:. i d d 2 2 ι=+-+-+3=+d+3 Αν S είναι η ταχύτητα προώσεως του τραπεζιού της φρεζομηχανής, τότε χρόνος κατεργασίας θα είναι: t= Διάqτημα ι ταχυτητα S Αυτός είναι ο καθαρός χρόνος κοπής. Δεν έχει υπολογισθεί κανένας από τους άλλους απαραίτητους βοηθητικούς και πρόσθετους χρόνους. Από το σχήμα 5.19 φαίνεται ότι όταν η διάμετρος της φρέζας d, είναι πολύ μεγαλύτερη από την κανονική, εκτός από τα άλλα μειονεκτήματα που παρουσιάζει απαιτείται και μεγαλύτερη διαδρομή κατεργασίας, και συνεπώς μεγαλύτερος χρόνος. Παραδείγματα: Για τον καθορισμό συνθηκών κοπής και καθαρού χρόνου κατεργασίας. 126

Παράδειγμα 1. Περιφερειακό φρεζάρισμα (ξεχόνδρισμα). Υλικό για κοπή: Χυτοσίδηρος μαλακός 170ΗΒ. Μήκος = 550 mm. Βάθος κοπής 6 mm. Κοmήρες: Κυλινδρικός Φ80. Αριθμός δοvrιών z = 8. Ταχυχάλυβας. Με βάση τον πίνακα 5.2 εκλέγω: - Ταχύτητα κοπής υ= 25 mmiπ. - Πρόωση Sz = 0,16 mmδόνη. Αναγκαίες στροφές από τη σχέση: π. d. π ' υ= 1000 εχω π= 1000 υ π= 1000 25 = 99,47 στρmίπ π d π 80 Αν η φρεζομηχανή έχει την κλίμακα ταχυτήτων (στροφών) του σχήματος 5.18 (α), τότε για d = 80 και υ=25 από το πριονωτό διάγραμμα προκύmουν παραπλήσιοι αριθμοί στροφών που θα γίνει η κατεργασία Π1 = 90 και Π2 = 112. Αvrίστοιχες ταχύτητες κοπής: π 80 90 υ1 = 1.ΟΟΟ = 22,6 mmin π. 80. 112 υ2 =.ΟΟΟ 1 = 28,14 m;min Εκλέγω τη π = 90 στρ.mίπ. Πρόωση ανά λεmό S = Sz. z. π= 0,16. 8. 90 = 115,2 mmmiπ. Διαδρομή κοπής [σχ. 5.19 (α)]. ι=le+l+la ι = 2+550+21 = 573 mm Καθαρός χρόνος κοπής Παράδειγμα 2. ι 573. t = S = 115, 2 = 4,97 "" 5 mιπ Μετωπικό φρεζάρισμα (ξεχόνδρισμα). Υλικό για κοπή: Χάλυβας 70 kpmm 2. Μήκος 640 mm. Πλάτος 150 mm. Κοmήρας (μαχαιροφόρα κεφαλή): Δόvrια με σκληρομέταλλο. Διάμετρος d = 160 mm. Αριθμός δοvrιών z = 10. Από τον πίνακα 5.3 εκλέγω: - Ταχύτητα κοπής υ = 80 mmiπ. - Πρόωση ανά δόvrι Sz = 0,12 mm. Από το πριονωτό διάγραμμα [σχ. 5.18 (β)] για υ = 80 και d = 160 προκύmει: Π1 140 ή Π2.. 180 Εκλέγω Π1 = 140 γιατί Π2 δίδει μεγαλύτερη ταχύτητα κοπής από 80 mmiπ που κρίθηκε αναγκαία. Πραγματική ταχύτητα κοπής: π. d. π π. 160. 140 υ= 1000 = 1000 = 70,37 mmin Πρόωση ανά λεmό: S = Sz. z. π= 0,12. 10. 140 = 168 mmmiπ. Διαδρομή κοπής [σχ. 5.19 (β)]. ι= Ι+ d = 640 + 160 = 800 mίπ. Καθαρός χρόνος κοπής ι 800. t= S = 168 =4,76mιπ 5.15 Γενικές παρατηρήσεις για το φρεζάρισμα. Κατά το φρεζάρισμα παράγοvrαι προϊόvrα με βαθμιαία αφαίρεση υλικού (κοπή) σε αυστηρά καθορισμένες διαστάσεις, με μικρή δαπάνη ενέργειας και με οικονομικό χρόνο και κόστος. Έτσι, σε μια οργανωμένη παραγωγή μεγάλης σειράς παράγοvrαι εξαρτήματα, π.χ., για αυτοκίνητα για ένα μεγάλο πλήθος μηχανών και συσκευών που, χωρίς άλλη πρόσθετη επεξεργασία, είναι εναλλάξιμα και έτοιμα για συναρμολόγηση. Για ένα σωστό και οικονομικό φρεζάρισμα απαιτούνται: 1) Κατάλληλες μηχανές με εύχρηση περιοχή στροφών και προώσεων, επαρκείς διαστάσεις τραπεζιού, αναγκαία στιβαρότητα και ισχύ κινήσεως, επαρκή ψύξη και εύκολη απαγωγή των αποβλήτων. 2) Κοmικά εργαλεία με μεγάλη απόδοση και κατάλληλη μορφή και διαστάσεις (διάμετρος, πλάτος, αριθμός δοvrιών, βήμα κλπ.), ασφαλή τρόπο συγκροτήσεώς τους στη φρεζομηχανή 127

και υλικό κοmικών δοντιών που να αντέχει σε φθορά και σε υψηλές θερμοκρασίες. 3) Κατάλληλη διαμόρφωση των κομματιών που πρόκειται να κατεργασθούν, δηλαδή: υλικό, δυνατότητα στερεάς συγκρατήσεως, όχι μεγάλα πάχη και περιθώρια κατεργασίας και ποιότητα επιφάνειας σε ικανοποιητικά όρια. 4) Σωστές συνθήκες κατεργασίας (ταχύτητα κοπής, πρόωση, βάθος κοπής) και ευνο"ίκή και ομαλή αρχή επαφής του κοπτήρα στο υλικό. Επίσης σωστή επιλογή του είδους φρεζαρίσματος ως προς την κατεύθυνση κινήσεως, δηλαδή ομόρροπο ή αντίρροπο. 5) Λοιπά αναγκαία μέτρα και ευκολίες εργασίας, δηλαδή σωστή επιλογή των τεχνιτών (φρεζαδόρων), επαρκής τεχνική μόρφωση και πείρα, ιδίως όταν γίνεται συχνή αλλαγή είδους εργαmών, κατανοητά και καθαρά σχέδια, τακτική και επιμελημένη συντήρηση των φρεζομηχανών. Για να αποφευχθούν δυσκολίες και αποτυχίες, πρέπει να δοθεί προσοχή στα εξής σημεία: 1) Εκλογή της ενδεδειγμένης φρεζομηχανής α πό πλευράς είδους και μεγέθους, ώστε να είναι η καταλληλότερη τόσο για το είδος του φρεζαρίσματος που θα γίνει όσο και για τη μορφή και το μέγεθος του κομματιού (φρεζομηχανή οριζόντια ή κάθετη, απλή ή γενικής χρήσεως, φρέζα αντιγραφής κλπ.). Ταυτόχρονα πρέπει να εξετάζεται η καταλληλότητα της μηχανής για ασφαλή συγκράτηση του κομματιού επάνω στο τραπέζι σε συνδυασμό με τις θέσεις των επιφανειών που θα φρεζαρισθούν. Ακόμα, για την επιλογή του τύπου της φρεζομηχανής πρέπει να εξετασθεί ο κατά περίmωση αναγκαίος βαθμός αυτοματισμού στην κατεργασία από τους εντελώς απλούς χειρισμούς και μετρήσεις με ευθύνη του τεχνίτη (φρεζαδόρου) μέχρι την τελείως αυτόματη λειτουργία με πρόγραμμα και ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου. 2) Υπολογισμός της ισχύος κοπής και έλεγχος επάρκειας της φρεζομηχανής, ιδίως για βαριές εργασίες με μετωπικό φρεζάρισμα. 3) Οι αναγκαίες και κατάλληλες στροφές και προώσεις, που εξαρτώνται από το είδος του εργαλείου και το είδος του υλικού του κομματιού. 4) Επιμελημένος εξοπλισμός της εργαλειομηχανής. Μέγεθος και είδος του άξονα- φορέα του κοπτήρα και του ίδιου του κοπτήρα. Περιορισμός της χάρης (τζόγοι) στις γ λισιέρες για τις οριζόντιες και κατακόρυφες κινήσεις. 5) Σωστή και ασφαλής συγκράτηση του κομματιού πάνω στο τραπέζι 6) Κατάλληλο και επαρκές ψυκτικό υλικό. 5.16 Το φρεζάρισμα σε σχέση με την τόρνευση. Τ ο φρεζάρισμα, ως κατεργασία κοπής, έχει πολύ περισσότερες ιδιομορφίες και απαιτήσεις σε σύγκριση με την τόρνευση. Οι κυριότερες από αυτές είναι περιληmικά οι εξής: 1) Μεγάλη ποικιλία φρεζομηχανών, ιδίως ως προς τη γενική τους διαμόρφωση. 2) Πιο πολυσύνθετες και ακριβότερες εργαλειομηχανές. 3) Περισσότερες κινήσεις στη φρεζομηχανή και περισσότεροι σοβαροί βοηθητικοί μηχανισμοί. 4) Πολύ μεγάλη ποικιλία κοmικών εργαλείων, ακριβά εργαλεία καθώς και σοβαρή και δαπανηρή εργασία για το τρόχισμά (ακόνισμά) τους. 5) Πολυμορφία των εργασιών που εκτελούνται 6) Πολυμορφία των κομματιών που μπορούν να κατεργασθούν με φρεζάρισμα. 7) Ανάγκη πιο υπεύθυνης επιλογής και εκπαιδεύσεως του τεχνίτη (φρεζαδόρου) καιμεγαλύτερη διάρκεια εκπαιδεύσεως. Τα παραπάνω, χωρίς να υπάρχει πρόθεση υ ποτιμήσεως της τορνεύσεως, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το φρεζάρισμα μπορεί σε πολλές περιmώσεις να θεωρηθεί ως εργασία ανωτέρας κλάσεως από την τόρνευση. 128