ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΚΩΣΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ: ΠΑΡΑΘΥΡΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ Α.Ε.Μ. 4438 Α.Ε.Μ. 4306 Κ Α Β Α Λ Α Ν Ο Ε Μ Β Ρ ΙΟ Σ 2009

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η όλο και μεγαλύτερη ανάγκη για μείωση των ατυχημάτων, η οποία προκαλείται από την αυξανόμενη πυκνότητα της κυκλοφορίας και τους υψηλούς αριθμούς νεκρών και τραυματιών, οδήγησε τα τελευταία χρόνια την αυτοκινητοβιομηχανία σε εντατικές προσπάθειες να βελτιώσει την ενεργητική και την παθητική ασφάλεια. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, έγινε προσπάθεια να δοθούν όσο το δυνατόν πιο πρακτικά βασικές τεχνικές γνώσεις για τη δομή λειτουργία και συντήρηση των λειτουργικών συστημάτων ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας των αυτοκινήτων. Ο λόγος που επιλέξαμε σαν θέμα της πτυχιακής εργασίας την ενεργητική και την παθητική ασφάλεια είναι η σπουδαιότητα των συστημάτων αυτών, και η συμβολή τους ώστε μελλοντικά να μειωθούν τα τροχαία ατυχήματα και ταυτόχρονα να μη χάνονται ανθρώπινες ζώες. 1

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕΛΙΔΑ Ε.1 Κίνδυνοι κατά την οδήγηση...13 Ε.1.1 Εμπόδιο στο οδόστρωμα... 13 Ε.1.2 Πίεση των ελαστικών...13 Ε.1.3 Ολισθηρό οδόστρωμα...14 Ε.1.4 Ελλιπής σήμανση και κακός φωτισμός του οδοστρώματος... 14 Ε.2 Ασφάλεια οδηγού και συνεπιβατών...14 Ε.2.1 Ενεργητική και παθητική ασφάλεια...15 Ε.2.3 Παρεμβάσεις ενεργητικής ασφάλειας:... 16 Ε.2.3.1 Παρεμβάσεις Παθητικής ασφάλειας... 17 Ε. 2.3.2. Παρεμβάσεις Πρώτων Βοηθειών... 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1... 18 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ...18 1.1 Αντιμπλοκαριστικό σύστημα πέδησης (ABS)...18 1.1.1 Γενικά...18 1.1.2 Ταξινόμηση των δυνάμεων που επιδρούν στο αυτοκίνητο... 18 2

1.1.3 Άλλες δυνάμεις που επηρεάζουν τη δύναμη του αυτοκινήτου...21 1.1.4 Περιγραφή του ABS...22 1.1.5 Λειτουργία του συστήματος A.B.S... 23 1.1.6 Τμήματα συστήματος Α Β β... 26 1.1.6.1 Αισθητήρες στροφών... 27 1.1.6.2 Ηλεκτρονική μονάδα έλεγχου... 29 1.1.6.3 Ηλεκτροϋδραυλική μονάδα... 31 1.1.6.3.1 Ηλεκτροκινητήρας και αντλία... 32 1.1.6.3.2 Συσσωρευτής της πίεσης του κυκλώματος...33 1.1.6.3.3 Ηλεκτρομαγνητικές βαλβίδες ρύθμισης της πίεσης του κυκλώματος... 34 1.1.6.3.4 Αποσβεστήρας παλμών... 34 1.1.7 Καταστάσεις λειτουργίας ηλεκτροϋδραυλικής μονάδας...34 1.1.8 Παραλλαγές συστήματος ABS... 38 1.1.9 Συντήρηση βλάβες -έλεγχος του συστήματος...41 1.2 ESP (Electronic Stability Control Program)... 43 1.2.1 Γενικά... 43 1.2.2 Αισθητήρες του συστήματος ESP... 46 1.2.2.1 Αισθητήρας γωνίας περιστροφής του τιμονιού...46 1.2.2.2 Αισθητήρας πλευρικής επιτάχυνσης... 49 1.2.2.3 Αισθητήρας γραμμικής επιτάχυνσης... 50 1.2.2.4 Αισθητήρας ροπής εκτροπής... 51 1.2.2.5 Αισθητήρες πίεσης πέδησης...53 1.2.3 Διακόπτης ανίχνευσης φρεναρίσματος... 54 1.2.4 Διακόπτης ESP...55 1.2.5 Διακόπτης χειρόφρενου... 56 1.2.6 Αισθητήρας στροφών...57 1.2.7 Διακόπτης φώτων STOP... 58 1.2.8 Ηλεκτροϋδραυλικές βαλβίδες...59 1.2.9 Υδραυλική αντλία... 59 3

1.2.10 Ηλεκτρομαγνητικό πηνίο πέδησης...60 1.2.11 Προειδοποιητικές λυχνίες... 61 1.2.12 Σήμα CAN-BAS...62 1.3. TCS... 64 1.4 Ηλεκτρονικός κατανεμητής πίεσης φρένων EBD...65 1.5 Ελαστικά... 66 1.5.1 Κύρια μέρη ελαστικών...66 1.5.2 Τύποι ελαστικών...67 1.5.2.1 Ανάλογα με τον τρόπο συγκράτησης του αέρα...67 1. Ελαστικά χωρίς αεροθάλαμο (Tube-less)...68 2. Ελαστικά με αεροθάλαμο (σαμπρέλα)...68 1.5.2.2 Τα ελαστικά ανάλογα με τον τρόπο κατασκευής των λινών τους... 68 1. Διαγώνια ή σταυρωτά...69 2. Ακτινικά...69 1.5.3 Τύποι πελμάτων...71 1.5.4 Βασικοί έλεγχοι ελαστικών... 73 1.6 Φωτισμός αυτοκινήτου... 75 1.6.1 Συνθήκες φωτισμού... 76 1.6.2 Φωτισμός "μακρινός" (προβολείς, μεγάλα φώτα)... 76 1.6.3 "Μεσαία φώτα" ή φώτα διασταύρωσης...76 1.6.4 Οπίσθιος φωτισμός...77 1.6.5 Λαμπτήρες...77 1.6.6 Σύστημα στοπ, φλας και αλάρμ ("οπτικό σινιάλο")... 80 4

1.6.6.1 Κύκλωμα φώτων stop... 80 1.6.6.2 To κύκλωμα αλλαγής κατεύθυνσης (φλας)...81 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2... 83 ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ...83 2.1 Αερόσακοι και ζώνες ασφαλεία... 83 2.1.1.1 Μηχανικά ενεργοποιούμενος αερόσακος... 84 2.1.1.2 Ηλεκτρονικά ενεργοποιούμενος αερόσακος... 86 2.1.2 Λειτουργία του συστήματος...90 2.1.3 Μέτρα ασφάλειας κατά τις εργασίες χειρισμού των αερόσακων...92 2.1.4 Πλευρικοί αερόσακοι...93 2.1.5 Συμπληρωματικά συστήματα συγκράτησης (SRS)... 93 2.1.5.1 Εξαρτήματα S.R.S... 94 2.1.5.2 Λειτουργία Ηλεκτρονικής Μονάδας με SRS...94 2.1.5.3 Αισθητήρες SRS... 95 2.1.5.4 Προειδοποιητική Λυχνία SRS... 96 2.1.5.5 Λειτουργία Συστήματος SRS... 96 2.1.5.6 Ανατροπή... 97 2.2 Ζώνες ασφαλείας...97 2.2.2.1 Μηχανικά ενεργοποιούμενος προεντατήρας...99 2 2 2 2 Ηλεκτρονικά ενεργοποιούμενος προεντατήρας... 100 2.2.2.3 Ζώνες ασφάλειας που ασφαλίζουν αυτόματα, με μηχανισμό ασφάλισης ευαίσθητο στην αδράνεια...101 5

2.3 Πλαίσιο αυτοκινήτου 102 2.3.1 Κατηγόριες Οχημάτων... 102 2.3.2 Είδη Αμαξωμάτων...103 2.3.2.1 Αμάξωμα ανεξάρτητο από το πλαίσιο (Μη αυτοφερόμενο)...104 2.3.2.2 Αυτοφερόμενο Αμάξωμα...104 2.3.2.2.1 Δυνάμεις που καταπονούν το αυτοφερόμενο αμάξωμα...106 2.3.2.2.2 Η κατασκευή ενός αυτοφερόμενου αμαξώματος...107 2.3.2.2.3 Έλεγχοι Αυτοφερόμενου Αμαξώματος... 107 α) Έλεγχος με "προσεγγιστική σύγκριση ή μέθοδος X...108 β) Έλεγχος με απόλυτη σύγκριση...109 γ) Διαστασιακός έλεγχος...110 1ος Με χρήση ειδικών Βαθμονομημένων και ρυθμιζόμενων ράβδων μέτρησης...110 2ος Με οπτικό - ηλεκτρονικές ακτίνες και ειδικούς Βαθμονομημένους κανόνες μέτρησης... 111 2.3.2.2.4 Ευθυγράμμιση Αυτοφερόμενου Αμαξώματος...113 2.3.2.2.5 Συνδυασμός αυτοφερόμενου αμαξώματος με πλαστικά υλικά...114 2.3.2.2.6 Μειονεκτήματα - Πλεονεκτήματα αυτοφερόμενου αμαξώματος, σε σχέση με μη αυτοφερόμενο αμάξωμα... 115 2.3.2.3 Ημιαυτοφερόμενο Αμάξωμα... 116 2.3.3 Πλαίσιο (σασί)...117 2.3.3.1 Ιδιότητες του πλαισίου...118 2.3.3.2 Δυνάμεις που καταπονούν το πλαίσιο... 118 2.3.3.3 Είδη Πλαισίου...120 2.3.3.3.1 Κλασσικό πλαίσιο...120 2.3.3.3.2 Σωληνωτό Πλαίσιο...121 2.3.4 Έλεγχοι και Ευθυγράμμιση Αυτοφερόμενου Αμαξώματος... 123 2.3.4.1 Σύγκρουση (τρακάρισμα) εμπρός και πίσω...125 2.3.4.2 Σύγκρουση (τρακάρισμα) πλευρικό... 125 2.3.4.3 Περιστροφή (ντελαπάρισμα) του οχήματος... 126 6

2.3.4.4 Ζώνες Απορρόφησης της ενέργειας κατά την σύγκρουση...127 ΕΠΙΛΟΓΟΣ... 129 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 130 7

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΣΕΛΙΔΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Εικόνα 1.1 Δυνάμεις που επενεργούν στον τροχό του αυτοκινήτου... 19 Εικόνα 1.2 Κύκλος ισορροπίας δυνάμεων ή κύκλος kamm... 20 Εικόνα 1.3 Δυνάμεις που επενεργούν σε όλο το αυτοκίνητο... 21 Εικόνα 1.4 Διαφορά φρεναρίσματος σε στροφή χωρίς σύστημα ABS και με σύστημα ABS...22 Εικόνα 1.5 Διάγραμμα δυνάμεων τριβής και πλάγιας ευστάθειας του αυτοκινήτου σε συναρτήση με το συντελεστή ολισθησής του... 24 Εικόνα 1.6 Διάγραμμα λειτουργίας του συστήματος A.B.S... 25 Εικόνα 1.7 Διάταξη εξαρτημάτων συστημάτων ΑBS... 26 Εικόνα 1.8 Τυπικό διάγραμμα συνδεσμολογίας εξαρτημάτων συστήματος ABS...27 Εικόνα 1.9 Αισθητήρας στροφών... 28 Εικόνα 1.10 Ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου...29 Εικόνα 1.11 Τυπικό διάγραμμα λειτουργίας ηλεκτρονικής μονάδας ελέγχου. 30 Εικόνα 1.12 Ηλεκτροϋδραυλική μονάδα A B S...31 Εικόνα 1.13 Ηλεκτροϋδραυλική μονάδα συστήματος ABS... 32 Εικόνα 1.14 Κατάσταση απευθείας σύνδεσης της κεντρικής αντλίας φρένων. 35 Εικόνα 1.15 Κατάσταση μείωσης της πίεσης... 36 Εικόνα 1.16 Κατάσταση σταθεροποίησης(κράτημα) της πίεσης...37 Εικόνα 1.17 Κατάσταση αύξηση της πίεσης... 38 Εικόνα 1.18 1η παραλλαγή συστήματος ABS 4 αισθητήρες -4 κανάλια... 39 Εικόνα 1.19 1η παραλλαγή συστήματος ABS 4 αισθητήρες -4 κανάλια... 39 8

Εικόνα 1.20 3η παραλλαγή συστήματος ABS 3 αισθητήρες -3 κανάλια... 39 Εικόνα 1.21 4η παραλλαγή συστήματος ABS 3 αισθητήρες -2 κανάλια... 40 Εικόνα 1.22 5η παραλλαγή συστήματος ABS 2 αισθητήρες -2 κανάλια (δικάναλο)...40 Εικόνα 1.23 6η παραλλαγή συστήματος ABS 2 αισθητήρες -2 κανάλια (δικάναλο)...41 Εικόνα 1.24 Λειτουργία του συστήματος σε κατάσταση υποστροφής του αυτοκινήτου...43 Εικόνα 1.25 Λειτουργία του συστήματος σε κατάσταση υπερστροφής του αυτοκινήτου...44 Εικόνα 1.26 Διάγραμμα λειτουργίας ESP... 45 Εικόνα 1.27 Λειτουργία ESP...45 Εικόνα 1.28 Αισθητήρας γωνίας περιστροφής τιμονιού...46 Εικόνα 1.29 Λειτουργία αισθητήρα γωνίας περιστροφής του τιμονιού... 47 Εικόνα 1.30 Αισθητήρας πλευρικής επιτάχυνσης...49 Εικόνα 1.31 Λειτουργία αισθητήρα πλευρικής επιτάχυνσης...49 Εικόνα 1.32 Αισθητήρας ροπής εκτροπής... 51 Εικόνα 1.33 Λειτουργία αισθητήρα ροπής εκτροπής...52 Εικόνα 1.34 Αισθητήρες πίεσης πέδησης... 53 Εικόνα 1.35 Διακόπτης ανίχνευσης φρεναρίσματος...54 Εικόνα 1.36 Διακόπτης ESP...55 Εικόνα 1.37 Διακόπτης χειρόφρενου...56 Εικόνα 1.38 Αισθητήρας στροφών...57 Εικόνα 1.39 Διακόπτης φώτων STOP...58 Εικόνα 1.40 Ηλεκτροϋδραυλικές βαλβίδες...59 Εικόνα 1.41 Ηλεκτρομαγνητικό πηνίο πέδησης... 60 Εικόνα 1.42 Προειδοποιητικές λυχνίες...61 Εικόνα 1.43 Σήμα CAN-BAS... 62 Εικόνα 1.44 Διάγραμμα λειτουργίας TCS... 64 Εικόνα 1.45 Ελαστικά βροχής...72 Εικόνα 1.46 διάφοροι τύποι ελαστικών... 72 9

Εικόνα 1.47 Έλεγχος φθοράς του ελαστικού...73 Εικόνα 1.48 Ένδειξη φθοράς... 74 Εικόνα 1.49 Φθορά από ανομοιόμορφη κύλιση των τροχών... 75 Εικόνα 1.50 Τυπικό κύκλωμα φωτισμού ενός οχήματος... 77 Εικόνα 1.51 Λάμπα "κλασσικού τύπου...78 Εικόνα 1.52 Φωτισμός "μεσαίων φώτων που επιτυγχάνεται με μια λάμπα "ευρωπαϊκού τύπου" ή τύπου "ιωδίου'... 78 Εικόνα 1.53 Λάμπα "ευρωπαϊκού τύπου...79 Εικόνα 1.54 Λάμπες αλογονου απλής λειτουργίας...79 Εικόνα 1.55 Κύκλωμα φώτων στοπ...81 Εικόνα 2.1 Μηχανικά ενεργοποιούμενος αερόσακος...85 Εικόνα 2.2 Τομή αερόσακου...87 Εικόνα 2.3 Μηχανισμός γεφυρώματος των επαφών της πρίζας...88 Εικόνα 2.4 Εξαρτήματα σύνδεσης του αερόσακου και της ηλεκτρονικής μονάδας ελέγχου... 89 Εικόνα 2.5 Σε μετωπική σύγκρουση... 91 Εικόνα 2.6 Πλευρικοί αερόσακοι... 93 Εικόνα 2.7 Αυτόματες ζώνες ασφάλειας με σύστημα προεταντήρα... 98 Εικόνα 2.8 Σύστημα πλευρικών αερόσακων και συγκράτησης των επιβατών με ζώνες που έχουν προεντατήρα...99 Εικόνα 2.9 Αυτόματες ζώνες ασφαλείας με πυροκροτητή και υψηλής ταχύτητας σύσφιξη... 100 Εικόνα 2.10 Ζώνες ασφάλειας που ασφαλίζουν αυτόματα, με μηχανισμό ασφάλισης ευαίσθητο στην αδράνεια... 101 Εικόνα 2.11 Μικρό Φορτηγό...103 Εικόνα 2.12 Μεσαίο Φορτηγό...103 Εικόνα 2.13 Μεγάλο Φορτηγό... 103 Εικόνα 2.14 Μικρό φορτηγό, που έχει ανεξάρτητο αμάξωμα και πλαίσιο. (Το αμάξωμα φαίνεται επάνω από το σασί πλαίσιο κάτω)...104 Εικόνα 2.15 Αυτοφερόμενο αμάξωμα με τα "φέροντα" και "μη φέροντά" (α-ι) τμήματά του...105 Εικόνα 2.16 "Φέροντά" και "μη φέροντά" τμήματα αυτοφερόμενου αμαξώματος...106 10

Εικόνα 2.17 Σημεία αναφοράς αμαξώματος... 108 Εικόνα 2.18 Έλεγχος με "προσεγγιστική σύγκριση" αποστάσεων των σημείων αναφοράς... 109 Εικόνα 2.19 Έλεγχος με απόλυτη σύγκριση... 110 Εικόνα 2.20 Έλεγχος με βαθμονομημένες ράβδους... 111 Εικόνα 2.21 Έλεγχος με οπτικές ακτίνες... 112 Εικόνα 2.22 Έλεγχος σε σχέση με τους άξονες ΟΧ και ΟΨ... 112 Εικόνα 2.23 Έλεγχος σε σχέση με τους άξονες 0χ και ο ζ... 112 Εικόνα 2.24 Αυτοφερόμενο αμάξωμα που πρόκειται να επενδυθεί με πλαστικά υλικά...114 Εικόνα 2.25 Πλαστικά μέρη με τα οποία επενδύεται το παραπάνω αυτοφερόμενο αμάξωμα του... 115 Εικόνα 2.26 Ημιαυτοφερόμενο αμάξωμα επιβατικού αυτοκινήτου...116 Εικόνα 2.27 Σασί (πλαίσιο) οχήματος με τα κυριότερα μέρη του...117 Εικόνα 2.28 Καμπτικές δυνάμεις και κάμψη οχήματος... 119 Εικόνα 2.29 Στρεπτικές δυνάμεις και στρέψη οχήματος...119 Εικόνα 2.30 Κλασσικό πλαίσιο οχήματος... 120 Εικόνα 2.31 Ενισχυτικοί δοκοί πλαισίου...121 Ε ι κόνα 2.32 Σωληνωτό πλαίσι ο...122 Εικόνα 2.33 Σωληνωτό πλαίσιο ορθογωνικής διατομής... 122 Εικόνα 2.34 Πλαίσιο τύπου κεντρικού σωλήνα... 122 Εικόνα 2.35 Γυμνοπλαίσιο...123 Εικόνα 2.36 Όχημα με καμπίνα ασφαλείας ("κελί επιβίωσης")... 124 Εικόνα 2.37 Σύγκρουση (τρακάρισμα) εμπρός και πίσω... 125 Εικόνα 2.38 Απορρόφηση της ενέργειας με ολίσθηση επάνω στο έδαφος 126 Εικόνα 2.39 Οι τρεις προστατευτικές κολώνες του θαλάμου... 127 Εικόνα 2.40 Παραμορφώσεις οχήματος, ανάλογα με το είδος της σύγκρουσης...127 Εικόνα 2.41 Τμήματα από τα οποία αποτελείται ένα αυτοφερόμενο αμάξωμα... 128 11

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρακάτω πτυχιακή εργασία είναι ένα πόνημα πάνω στην ενεργητική και παθητική ασφάλεια του αυτοκινήτου, όπου αναφέρονται όλα τα συστήματα της τελευταίας τεχνολογίας που υπάρχουν. Είναι χωρισμένη σε δύο κεφαλαία, στο πρώτο αναφέρονται τα συστήματα της ενεργητικής ασφάλειας και στο δεύτερο της παθητικής ασφάλειας. Το πρώτο κεφάλαιο περιέχει το αντιμπλοκαριστικό σύστημα πέδησης (ABS), το σύστημα ευστάθειας αυτοκινήτου (ESP), το σύστημα ελέγχου πρόσφυσης (TCS), τον ηλεκτρονικό κατανεμητή πέδησης (EBD), τα ελαστικά και το φωτισμό. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στην παθητική ασφάλεια και περιέχει τους αερόσακους, τις ζώνες ασφαλείας, το πλαίσιο του αυτοκινήτου και το συμπληρωματικό σύστημα συγκράτησης (SRS). Όσον αφορά τα παραπάνω συστήματα έχει γίνει λεπτομερής ανάλυση τους καθώς περιέχονται εικόνες και διαγράμματα. 12

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ε.1 Κίνδυνοι κατά την οδήγηση Κατά τη διάρκεια οδήγησης ενός αυτοκινήτου οι κίνδυνοι που μπορεί να συναντήσει ο οδηγός του είναι οι παρακάτω: > Διάφορα εμπόδια στο οδόστρωμα. > Μειωμένη πίεση των ελαστικών. > Φθαρμένα ελαστικά. > Παγωμένο οδόστρωμα. > Ολισθηρό οδόστρωμα. > Διάφορες επικαθίσεις (χαντάκια) του οδοστρώματος. > Δύσκολες καιρικές συνθήκες. > Ανεπαρκής σήμανση και κακός φωτισμός του οδοστρώματος. Ε.1.1 Εμπόδιο στο οδόστρωμα. Πολλές φορές κατά την οδήγηση συναντάμε διάφορα εμπόδια, τα οποία βρίσκονται στο οδόστρωμα. Αυτό που συμβαίνει τις περισσότερες φορές είναι, ότι κατά την προσπάθεια του ο οδηγός να τα αποφύγει, χάνει τον έλεγχο του αυτοκινήτου, με αποτέλεσμα να έχουμε ατυχήματα και τις περισσότερες φορές να είναι θανατηφόρα. Ε.1.2 Πίεση των ελαστικών. Για να έχουμε πάντα τον απόλυτο έλεγχο του αυτοκινήτου, ένας σοβαρός παράγοντας είναι η καλή κατάσταση των ελαστικών. Αυτό περιλαμβάνει τη σωστή 13

πίεση των ελαστικών, την ηλικία και τη φθορά τους. Ο κίνδυνος της καταστροφής του ελαστικού κατά την οδήγηση έχει σαν αποτέλεσμα ο οδηγός να χάνει τον έλεγχο του αυτοκινήτου και να δημιουργούνται ατυχήματα. Έτσι πρέπει πάντα να ελέγχουμε την πίεση και τη φθορά των ελαστικών για την ασφάλειά μας. Ε.1.3 Ολισθηρό οδόστρωμα. Ένας άλλος κίνδυνος κατά την οδήγηση είναι το ολισθηρό οδόστρωμα το οποίο μπορεί είτε να είναι παγωμένο κατά τους χειμερινούς μήνες είτε βρεγμένο. Επίσης ένας άλλος παράγοντας ολισθηρού οδοστρώματος είναι τα χυμένα ορυκτέλαια από κάποιο ατύχημα ή από κάποιο όχημα, όταν ο οδηγός επιχειρήσει να φρενάρει ή να αποφύγει κάποιο εμπόδιο οι τροχοί του αυτοκινήτου ολισθαίνουν στο οδόστρωμα. Ε.1.4 Ελλιπής σήμανση και κακός φωτισμός του οδοστρώματος. Σήμερα ο οδηγός συναντά στο δρόμο ελλιπή σήμανση και κακό φωτισμό με αποτέλεσμα να έχουμε σοβαρά τροχαία ατυχήματα. Ε.2 Ασφάλεια οδηγού και συνεπιβατών. Λόγω του μεγάλου αριθμού αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στις μέρες μας, έχουν αυξηθεί και τα τροχαία ατυχήματα. Σημαντικό όμως είναι ότι τα πολλά από αυτά είναι θανατηφόρα ή έχουν σαν αποτέλεσμα πολύ σοβαρούς τραυματισμούς. Τα ατυχήματα είναι γεγονότα, στη δημιουργία των οποίων συμβάλλει συνήθως ο συνδυασμός πολλών προηγηθέντων γεγονότων ή καταστάσεων. Επομένως, η εκδήλωση ενός ατυχήματος μπορεί να περιγραφεί σαν μια αλυσίδα 14

γεγονότων και καταστάσεων (οι αιτίες του ατυχήματος), στο τέλος της οποίας συμβαίνει το ατύχημα. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτύξει πολύ το θέμα της ασφάλειας στο αυτοκίνητο. Σήμερα η τεχνολογία του αυτοκινήτου δεν μπορεί με τίποτα να συγκριθεί μ'αυτή της προηγούμενης δεκαετίας. Έχοντας μια μεγάλη γκάμα από συστήματα ασφαλείας αυτοκίνητου η ασφάλεια των επιβατών έχει βελτιωθεί σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Ε.2.1 Ενεργητική και παθητική ασφάλεια Ασφάλεια του αυτοκινήτου θεωρείται το σύνολο των μέτρων, που λαμβάνονται από τις δημόσιες αρχές κάθε χώρας και τα μέσα που διατίθενται από τους κατασκευαστές των αυτοκινήτων, για τη μείωση του αριθμού των οδικών ατυχημάτων. Έτσι, μπορούμε να ταξινομήσουμε την ασφάλεια του αυτοκινήτου σε τρεις κατηγορίες: > Πρωτογενής ή Ενεργητική > Δευτερεύουσα ή Παθητική > Τριτογενής ή Πρώτες Βοήθειες. Πιο αναλυτικά: Ασφάλεια Ενεργητική Είναι το σύνολο των μέτρων και των μέσων που τίθενται στη διάθεση του οδηγού και των επιβατών με σκοπό να αποτρέψουν να συμβεί ατύχημα. Μπορούμε να πούμε, δηλαδή, ότι αυτά ήδη αποτελούν την ασφάλεια, πριν συμβεί ένα ενδεχόμενο ατύχημα. Ασφάλεια Παθητική Είναι το σύνολο των μέτρων και των μέσων, τα οποία παρεμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ατυχήματος και προορίζονται για τον περιορισμό των σοβαρών σωματικών βλαβών των επιβατών του οχήματος. 15

Ασφάλεια Πρώτων Βοηθειών Είναι το σύνολο των μέτρων, τα οποία διευκολύνουν την παρέμβαση της υπηρεσίας των "Πρώτων Βοηθειών μετά το ατύχημα και τα οποία αποσκοπούν, αφενός στη γρήγορη έξοδο των τραυματιών θυμάτων από το τρακαρισμένο όχημα και αφετέρου στην επείγουσα μεταφορά τους στα πλησιέστερα νοσοκομεία. Ε.2.2 Παρεμβάσεις Τα μέτρα και τα μέσα που λαμβάνονται στα πλαίσια και των τριών αυτών μορφών Ασφάλειας, μπορεί να αφορούν είτε το εσωτερικό του οχήματος, είτε το εξωτερικό του περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα: Ε.2.3 Παρεμβάσεις ενεργητικής ασφάλειας: Α. Παρεμβάσεις έξω απ το όχημα: > Βελτίωση της κατασκευής των δρόμων. > Εκπαίδευση των οδηγών. > Έλεγχοι για χρήση αλκοόλ από τους οδηγούς (Alco test). > Εξαφάνιση των σκοτεινών σημείων στους δρόμους, με επαρκή φωτισμό. > Έλεγχοι της Τροχαίας για παραβάσεις του Κ. Ο.Κ. Β. Παρεμβάσεις μέσα στο όχημα: > Αύξηση της ορατότητας. > Βελτίωση του κρατήματος (πρόσφυσης) των οχημάτων στο δρόμο. > Βελτίωση του φωτισμού των οχημάτων. > Βελτίωση της άνεσης της οδήγησης 16

Ε.2.3.1 Παρεμβάσεις Παθητικής ασφάλειας Α. Παρεμβάσεις έξω από το όχημα: > Εγκατάσταση μπαρών ασφαλείας κατά μήκος των δρόμων. Β. Παρεμβάσεις μέσα στο όχημα: > Βελτίωση της κατασκευής του αμαξώματος. > Εγκατάσταση αποτελεσματικών μέσων συγκράτησης των επιβαινόντων στα καθισματά τους. > Επένδυση του θαλάμου (καμπίνας) των επιβατών με υλικά που απορροφούν ομαλά τις κρούσεις. Ε. 2.3.2. Παρεμβάσεις Πρώτων Βοηθειών Α. Παρεμβάσεις εξωτερικές: > Διάθεση σύγχρονων, εξοπλισμένων και γρήγορων οχημάτων Πρώτης Βοήθειας. > Διάθεση ελικοπτέρων. > Διάθεση κινητών μονάδων ταχείας επέμβασης (Πυροσβεστικών Μηχανοκίνη των). Β. Παρεμβάσεις εσωτερικές: > Κατασκευή του αμαξώματος με τέτοιο τρόπο που να επιτρέπει τον εύκολο απεγκλωβισμό του πληρώματος (τραυματιών, θυμάτων) αλλά και του φορτίου του οχήματος. 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ 1.1 Αντιμπλοκαριστικό σύστημα πέδησης (ABS) 1.1.1 Γενικά. Σημαντική συμβολή στην ενίσχυση της ενεργητικής ασφάλειας προσφέρει το σύστημα αντιμπλοκαρίσματος τροχών (ABS). Όταν ένας όχι πολύ έμπειρος οδηγός αυτοκινήτου, βρίσκεται μπροστά σε κίνδυνο, έχει την τάση να πατάει τέρμα το φρένο. Μ αυτόν τον τρόπο όμως κάνει τους τροχούς να μπλοκάρουν και το αυτοκίνητο να μην ελέγχεται. Σε τέτοιες ακριβώς περιπτώσεις, που ο οδηγός δεν μπορεί εύκολα να ελέγξει τις αντιδράσεις του, επεμβαίνει το σύστημα αντιμπλοκαρίσματος τροχών. Το ABS ελέγχει την πίεση των υγρών των φρένων, που εφαρμόζεται στο κυλινδράκι κάθε τροχού από την αντλία των φρένων, ώστε να μην μπλοκάρει κανένας τροχός, ακόμη και όταν το φρένο έχει πατηθεί με μεγάλη δύναμη. Εξασφαλίζει έτσι την ικανότητα πλήρους ελέγχου του αυτοκινήτου και την ευστάθεια πορείας κατά το φρενάρισμα. 1.1.2 Ταξινόμηση των δυνάμεων που επιδρούν στο αυτοκίνητο Ένα αυτοκίνητο μεταβάλει συνεχώς την κατάστασή του καθώς φρενάρει, επιταχύνει, αλλάζει διεύθυνση ή σταματάει. Οι καταστάσεις αυτές δημιουργούν ένα 18

μεγάλο αριθμό δυνάμεων που μπορούν να συνοψισθούν στον όρο δυναμική του αυτοκινήτου. Εάν το σύνολο των δυνάμεων που επιδρούν στο αυτοκίνητο μας δίνουν άθροισμα ίσο με το μηδέν, τότε το αυτοκίνητο είναι σταματημένο. Εάν το σύνολο των δυνάμεων που επιδρούν στο αυτοκίνητο είναι διαφορετικό του μηδενός τότε το αυτοκίνητο είναι σε κατάσταση κίνησης. Οι δυνάμεις αυτές μπορούν να ταξινομηθούν σε τέσσερις κατηγόριες (εικόνα 1.1) > Τις κινητήριες δυνάμεις. Αυτές προέρχονται από τον κινητήρα και προκαλούν την κίνηση του αυτοκινήτου > Τις δυνάμεις πλευρικής κατεύθυνσης. Είναι υπεύθυνες για την αλλαγή διεύθυνσης του αυτοκινήτου > Τις δυνάμεις πρόσφυσης Είναι οι κάθετες δυνάμεις από τον τροχό προς το έδαφος και εξαρτώνται από το βάρος του αυτοκινήτου > Τις δυνάμεις πέδησης Αυτές επενεργούν αντίθετα από την κατεύθυνση κίνησης του τροχού. Οι δυνάμεις πέδησης εξαρτώνται από το συντελεστή τριβής μεταξύ ελαστικού και οδοστρώματος και από τη δύναμη πρόσφυσης. Κατεύθυνση περιστροφ ής Ε π ιφ ά νεια Δ ύνα μ η π ε ο η ση c Κ ινητήρια ουναμη Δ υ ν ά μ ε ις π λ ε υ ρ ικ ή ς κα τεύθυνσ ης Δ υ ν ά μ ε ις π ρ ο σ ο υ σ η e Εικόνα 1.1 Δυνάμεις που επενεργούν στον τροχό του αυτοκινήτου 19

Για τη διατήρηση της σταθερότητας του αυτοκινήτου πρέπει οι δυνάμεις που επενεργούν στους τροχούς και συγκεκριμένα το άθροισμα των κινητήριων δυνάμεων και το άθροισμα των πλευρικών δυνάμεων, να μην υπερβαίνουν τα όρια πρόσφυσης των ελαστικών. Το όριο αυτό βρίσκεται μέσα στον κύκλο του kamm. Κινητήρια δύναμη Συνισταμενη δύναμη Πλευρική δύναμη Ζώνη σταθερότητας Οριο πρόσφυσης ελαστικού Εικόνα 1.2 Κύκλος ισορροπίας δυνάμεων ή κύκλος kamm Αν κάποια από τις δυνάμεις αυτές γίνει μεγαλύτερη και βγει έξω από τον κύκλο τότε το αυτοκίνητο γίνεται ασταθές. Η ιδιότητα της επιφάνειας που καθορίζει αν αυτή είναι περισσότερο ή λιγότερο ολισθηρή είναι γνωστή ως συντελεστής τριβής. Μια υψηλή τιμή του συντελεστή τριβής υποδηλώνει μια μη ολισθηρή επιφάνεια, όπως π.χ στεγνή καινούργια άσφαλτο, ενώ μια χαμηλή τιμή υποδηλώνει μια ολισθηρή επιφάνεια π.χ έναν παγωμένο δρόμο. Όταν ένας τροχός μπλοκάρει και δεν περιστρέφεται αλλά γλιστράει πάνω στο δρόμο, τότε παρατηρείται το φαινόμενο της ολίσθησης του τροχού.η ολίσθηση των τροχών κυμαίνεται από 0% έως 100%. Ολίσθηση 0% σημαίνει ότι ο τροχός περιστρέφεται ελεύθερα, ενώ ολίσθηση 100% σημαίνει ότι ο τροχός είναι μπλοκαρισμένος. 20

1.1.3 Άλλες δυνάμεις που επηρεάζουν τη δύναμη του αυτοκινήτου Εκτός από τις δυνάμεις στις οποίες υπόκεινται οι τροχοί, υπάρχουν και άλλες δυνάμεις που επηρεάζουν τη δυναμική του αυτοκινήτου, όπως π.χ η αντίσταση του ανέμου. Ένας ισχυρός πλευρικός άνεμος προκαλεί την εκτροπή του αυτοκινήτου Όλες αυτές οι δυνάμεις που εξασκούνται στο αυτοκίνητο και τείνουν να προκαλέσουν την περιστροφή του γύρω από τον κάθετο άξονα, δημιουργούν τις ροπές εκτροπής του αυτοκινήτου. Όταν διαγράφεται από το αυτοκίνητο μια άλλη καμπύλη τροχιά,εκτός της επιθυμητής διαδρομής, τότε ασκεί στο αυτοκίνητο μια από τις δυο ροπές εκτροπής. Εικόνα 1.3 Δυνάμεις που επενεργούν σε όλο το αυτοκίνητο 21

1.1.4 Περιγραφή του ABS Το ABS ελέγχει την πίεση των υγρών των φρένων, που εφαρμόζεται στο κυλινδράκι κάθε τροχού από την αντλία των φρένων, ώστε να μην μπλοκάρει κανένας τροχός, ακόμη και όταν το φρένο έχει πατηθεί με μεγάλη δύναμη. Εξασφαλίζει έτσι την ικανότητα πλήρους ελέγχου του αυτοκινήτου και την ευστάθεια πορείας κατά το φρενάρισμα. Στην επόμενη εικόνα (1.4) φαίνεται η πορεία που θα ακολουθήσει ένα αυτοκίνητο εάν μπλοκάρουν κατά το φρενάρισμα πανικού οι τροχοί. Το αυτοκίνητο χωρίς ABS θα στρίψει με κατεύθυνση τη στροφή αλλά και ταυτόχρονη περιστροφή του αυτοκινήτου με αποτέλεσμα να φύγει από τη πορεία του, ενώ το αυτοκίνητο με ABS θα παραμείνει στη διεύθυνση κίνησης επάνω στη στροφή χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα. Εικόνα 1.4 Διαφορά φρεναρίσματος σε στροφή χωρίς σύστημα ABS και με σύστημα ABS Το ABS προσφέρει στον οδηγό, εκτός από τη διατήρηση της σταθερότητας και του ελέγχου του αυτοκινήτου κατά το φρενάρισμα τόσο στην ευθεία όσο και στις στροφές, και τις παρακάτω λειτουργίες: 22

> Ενώ εφαρμόζεται δύναμη φρεναρίσματος και πριν ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός του ABS, η δύναμη κατανέμεται μεταξύ των μπροστινών και πίσω τροχών, έτσι ώστε να μην μπλοκάρουν οι οπίσθιοι τροχοί πολύ νωρίτερα από τους πρόσθιους και να εξασφαλιστεί η σταθερή πορεία του αυτοκινήτου. > Επιτυγχάνεται συχνά το ιδανικό διάστημα πέδησης. > Το σύστημα αντιμπλοκαρίσματος τροχών ABS εκμεταλλεύεται σχεδόν πλήρως τα όρια που παρέχουν οι φυσικές ιδιότητες των ελαστικών και του οδοστρώματος. 1.1.5 Λειτουργία του συστήματος A.B.S Η απόδοση ενός συστήματος πέδησης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες που έχουν άμεση η έμμεση σχέση με το σύστημα και επηρεάζουν τη συνολική επιβράδυνση του αυτοκινήτου. Οι παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η συνολική απόδοση του συστήματος πέδησης είναι: > Η λειτουργική κατάσταση του συστήματος πέδησης και ιδιαίτερα ο συντελεστής τριβής που αναπτύσσεται ανάμεσα σε ταμπούρο σιαγόνες η ανάμεσα σε δισκόπλακα - τακάκια. > Η κατάσταση των ελαστικών και του οδοστρώματος και ο συντελεστής τριβής μεταξύ ελαστικών και οδοστρώματος. Κατά το φρενάρισμα λοιπόν, αναπτύσσεται μία τριβή μεταξύ ελαστικού και οδοστρώματος. Ταυτόχρονα δημιουργείται ανάμεσά τους μία ολίσθηση. Όσο πιο μεγάλος είναι ο συντελεστής τριβής και όσο πιο μικρό το ποσοστό της ολίσθησης των τροχών τόσο μικρότερη είναι η απόσταση φρεναρίσματος. Στο παρακάτω διάγραμμα (εικόνα 1.5) φαίνεται η συνάρτηση μεταξύ της δύναμης τριβής και της ολίσθησης για μία τυπική περίπτωση σε στεγνό οδόστρωμα. Μέσα στο γραμμοσκιασμένο πεδίο η δύναμη φρεναρίσματος που μπορεί να ασκηθεί, φθάνει τη μέγιστη τιμή της. Αυτό είναι επίσης το πεδίο, μέσα στο οποίο λειτουργεί 23

ρυθμιστικά το σύστημα A.B.S. Επομένως, όταν μπλοκάρει ένας τροχός έχει ολίσθηση 100% και η δύναμη τριβής είναι κατά κανόνα μικρότερη από εκείνη που εμφανίζεται σε τροχό που κυλάει ακόμα. Το σύστημα A.B.S δημιουργεί τέτοιες συνθήκες δυνάμεων πέδησης στον τροχό, ώστε η ολίσθηση να παραμένει μέσα στο γραμμοσκιασμένο πεδίο. Έτσι εξασφαλίζεται η μέγιστη δύναμη τριβής. Ταυτόχρονα απομένει μία αρκετά μεγάλη δύναμη πλάγιας ευστάθειας για την ικανότητα εκτέλεσης ελιγμών και την ευστάθεια πορείας. Για να επιτύχει τις παραπάνω ιδανικές συνθήκες πέδησης, το σύστημα A.B.S ελέγχει την πίεση των υγρών των φρένων. 1J0 Π Δύναμη τριβής σε στεγνό δρόμο ο. ι Δυνάμεις πλάγιας ευστάθειας. Δύναμη τριβής σε χιονισμένο δρόμο 0,1 Q2 03 Ποσοστό ολίσθησης Ο τροχός μπλοκάρει Εικόναΐ.5 Διάγραμμα δυνάμεων τριβής και πλάγιας ευστάθειας του αυτοκινήτου σε συναρτήση με το συντελεστή ολισθησής του Ο έλεγχος της πίεσης στάδια λειτουργίας του συστήματος: των υγρών των φρένων περιλαμβάνει τρία βασικά > την αύξηση της πίεσης > τη συγκράτηση της πίεσης σε σταθερή τιμή > τη μείωση της πίεσης 24

Η αρχική αύξηση της πίεσης προέρχεται από τη δύναμη, που ασκεί ο οδηγός στο πεντάλ του φρένου. Στη συνέχεια η συγκράτηση, η μείωση και η αύξηση πάλι της πίεσης γίνεται από το (ABS). Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος (εικόνα 1.6). Ταχύτητα Ταχύτητα αυτοκινήτου Ταχύτητα τροχού * ^ Πίεση φρεναρίσματος' L > ^ Χρονος Βαλβίδες Βαλβίδα εισοδου ανοι Βαλβίδες κλειστές I Βαλβίδα επιστροφής ανοιχτή Εικόνα 1.6 Διάγραμμα λειτουργίας του συστήματος A.B.S Στο παραπάνω διάγραμμα φαίνεται η μεταβολή της ταχύτητας του αυτοκινήτου, η μεταβολή της ταχύτητας του τροχού και η πίεση φρεναρίσματος. Ενώ η ταχύτητα του οχήματος μειώνεται σταθερά, όπως φαίνεται από την καμπύλη του διαγράμματος, η επιβράδυνση των τροχών δεν είναι σταθερή, αλλά παρουσιάζει διακυμάνσεις. Στο τμήμα ΟΑ υπάρχει μια μεγάλη επιβράδυνση των τροχών μετά από την απότομη αύξηση της πίεσης φρεναρίσματος, που οφείλεται στη δύναμη που ασκεί ο οδηγός στο πεντάλ των φρένων. Τη στιγμή αυτή οι αισθητήρες στροφών πληροφορούν την ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου του συστήματος για την ολίσθηση των τροχών. 25

Η ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου ενεργοποιεί την ηλεκτροϋδραυλική μονάδα του συστήματος, που μειώνει την πίεση στο υδραυλικό κύκλωμα των φρένων(τμήμα ΑΒ), με τη βοήθεια ηλεκτρομαγνητικών βαλβίδων. Στη συνέχεια γίνεται συγκράτηση της πίεσης και μείωση της επιβράδυνσης του τροχού (τμήμα ΒΓ). Η μείωση της επιβράδυνσης διαρκεί μέχρι να μηδενισθεί η ολίσθηση των τροχών. Έτσι η επιβράδυνση των τροχών έρχεται σε αντιστοιχία με την επιβράδυνση του αυτοκινήτου (τμήμα ΓΔ), οπότε αυξάνεται η πίεση των υγρών στο κύκλωμα των φρένων. Η αύξηση της πίεσης των υγρών γίνεται από την ηλεκτροϋδραυλική μονάδα και συγκεκριμένα από την αντλία υψηλής πίεσης. Ο κύκλος αυτός λειτουργίας (τμήμα ΑΒ-ΒΓ-ΓΔ) μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές το δευτερόλεπτο. Με τον τρόπο αυτό το σύστημα ΑΒS δημιουργεί ίδιες συνθήκες επιβράδυνσης τροχών και αυτοκινήτου. 1.1.6 Τμήματα συστήματος ABS Συγκρότημα υδρ α υλικής μονάδάς, εγκέφαλοί) ARS. ΑιοΑητηρπς επ ιβραδιινσης. ύπαρχε συνήθω ς μονο σε μο ντέλα 4W D) Αισθητήρες στροφών τω ν τροχών Δ ιακόπ της φ ω τω ν στοπ υπάρχει και στα σ υμβατικό συστήματα πέδησης Π ρ οειδοπ οιητική λυ χνία ABS. Προειδοποιητική λυχνία φρένω ν Εικόνα 1.7 Δ ιάταξη εξαρτημάτω ν συστημάτω ν ΑBS 26

Στα κύρια εξαρτήματα του συστήματος ABS (εικόνα 1.7) περιλαμβάνονται τα παρακάτω εξαρτήματα επιπλέον από αυτά που αποτελούν ένα συμβατικό σύστημα φρένων. Στην (εικόνα1.8) παρουσιάζεται το διάγραμμα της συνδεσμολογίας εξαρτημάτων συστήματος ABS. Εικόνα 1.8 Τυπικό διάγραμμα συνδεσμολογίας εξαρτημάτων συστήματος ABS 1.1.6.1 Αισθητήρες στροφών Οι αισθητήρες στροφών των τροχών ανιχνεύουν την ταχύτητα περιστροφής καθενός τροχού και παράγονται σήματα εξόδου. Τα σήματα αυτά πληροφορούν την ηλεκτρονική μονάδα ελέγχου για την ολίσθηση ή όχι των τροχών. Ο αισθητήρας των στροφών είναι αισθητήρας επαγωγικού τύπου (εικόνα 1.9). Το σύστημα ABS χρησιμοποιεί έναν αισθητήρα ταχύτητας για κάθε έναν από τους τέσσερις τροχούς. (Αποτελείται από ένα μαγνητικό πηνίο και τον οδοντωτό 27

δακτύλιο διέγερσης, οι οδόντες του οποίου διαφέρουν ανάλογα με τον κατασκευαστή και το μοντέλο). Καλώδια 2 Κελαφος Βαοη στήριξής Επαφή 5 Δόντι τροχού 6 Δόντι τροχού Τύλιγμα 8 Υψηλή ταχύτητα 9 Χαμηλή ταχύτητα 10 Μαγνήτης Εικόνα 1.9 Αισθητήρας στροφών Η αρχή λειτουργίας τους, παραμένει η ίδια για όλους τους τύπους αυτοκινήτων. Μεταξύ του πηνίου του αισθητήρα και του οδοντωτού δακτυλίου υπάρχει προκαθορισμένο διάκενο. Κάθε πηνίο αποτελείται από ένα μόνιμο μαγνήτη με περιελισσόμενο σύρμα (πηνίο) γύρω από αυτόν. Ο αισθητήρας τοποθετείται πλησίον του οδοντωτού δακτυλίου, χωρίς να έχουν επαφή. Καθώς περιστρέφεται ο ελαστικός τροχός, συμπαρασύρει σε περιστροφή και τον οδοντωτό δακτύλιο διέγερσης. Όταν κάθε οδόντας του δακτυλίου διέρχεται μπροστά από το μαγνήτη του πηνίου του αισθητήρα, δημιουργείται ένα ηλεκτρικό σήμα AC στο πηνίο από ηλεκτρομαγνητική επαγωγή. Το σήμα ξεκινά από ισχυρό προς αδύνατο και πίσω πάλι προς το ισχυρό. Η ισχύς του σήματος ποικίλλει, ανάλογα με την ταχύτητα περιστροφής του οδοντωτού δακτυλίου και των δεδομένων 28